2010 ¿Gƒ`L

á`q ``«∏°üØdG º```Wɪ£dG á```YGQR

:OGó``````YEG
‘É``µdG óÑY AÉ``°ùæÿG
»``MÓØdG ø``jƒµàdGh OÉ``°TQE’G á``dÉch

: á``jq ô°ûædG √òg OGó``YEG ‘ ∑QÉ°T

Qójóg ≥«Ø°T
¢ùfƒàH á«YGQõdG çƒëÑ∏d »æWƒdG ó¡©ŸG
…QÉ`æe á`«æe
»MÓØdG êÉàfEÓd áeÉ©dG IQGOE’G »∏µ°üdG »ëàa
êô``a øH iƒ∏°S
á«MÓØdG äÉéàæªdG IOƒL áÑbGôeh ájɪëd áeÉ©dG IQGOE’G »`¶aÉfi ≈`æe
…ÉHÉH AÉ```æ°S
πHÉæH á«MÓØdG ᫪æà∏d ájƒ¡édG á«HhóæªdG ≈æq ÑdG ó``dÉN
»MÉjôdG …OɪM
á«FGò¨dG äGôqÑ°üªdG äÉYÉæ°U ™ª›
»Hƒ≤©«dG ô«HõdG
äGhô°†îdG áYGQR »a »MÓØdG »æ¡ªdG øjƒµà∏d »YÉ£≤dG õcôªdG »`ª`«é©dG ≈`∏«d
º`jôe §°ûH ájQóÑdG
á«dÉ©dÉH »MÓØdG »æ¡ªdG øjƒµàdG õcôe ¢SQÉ``a AÉ`æ°ùM
ó`jRƒH …ó«°ùH »MÓØdG »æ¡ªdG øjƒµàdG õcôe …Qó`≤dG ∞`°Sƒj
: á`jq ô°ûædG iƒ`àfi á`©LGôe
á«MÓØdG äÉéàæªdG IOƒL áÑbGôeh ájɪëd áeÉ©dG IQGOE’G …hGô°üf ójRƒH PÉà°SC’G
»MÓØdG øjƒµàdGh OÉ°TQE’G ádÉch •Gô`````ÿG Qòæe

1
 á`````YGQR
á`«∏°üØdG ºWɪ£dG
¢Sô¡ØdG
5

: á`````àÑædG ∞``°Uh ` I
á``````Ä`Wƒ`J
6

7 : º```Wɪ£dG á``YGQR äÉÑ∏£àe ` II

8 : ¢VQC’G ô````«°†– ` III

9 : ±É`````````æ°UC’G ` IV

12 : äÓ````à`°ûdG êÉ`````à`fEG ` V

13 : á```°SGô¨``dG ` VI

14 : º``Wɪ£dG ´QGõ`à á`jÉæ©dG ` VII

19 : äÉ```aB’G á```ëaɵe ` VIII

31 : »```````````æ÷G ` IX

3
 á``````Ä`Wƒ`J
ɢ¡˘à˘«˘ª˘gCGh ᢫˘FGò˘¨˘dG ɢ¡˘à˘ª˘«˘≤˘d Gô˘¶˘f ¢ùfƒ˘J ‘ ᢫˘é˘«˘JGΰSE’G OGƒŸG ø˘e ᢫˘∏˘°üØ˘dG º˘Wɢª˘£˘dG Èà˘©˘ J
êÉÉàfEàf’EG ‘ ¢¢†FGƒa †FGƒa Ò aƒJh »
ÒaƒJh JGòdG AAÉØàcE
»JGòdG ÉØàc’EG áá∏Môe ∏Môe RRhÉŒ hÉŒ øøee ÉÉfOÓHfOÓH â âæqæµq“ óóbh bh ..ájOÉ°üàbE
ájOÉ°üàb’EG
..êÉàfE
êÉàf’EG áá›ôHh ›ôHh IIOƒ÷G
Oƒ÷G Ú °ùëàH áá°UÉN
Ú°ùëàH °UÉN ººà¡J à¡J ¢¢ùfƒJ ùfƒJ â ëÑ°UGC ∂
âëÑ°UC ∂dòd dòd ..IÒNCIÒN’CG ä Gƒæ°ùdG ∫∫ÓN
äGƒæ°ùdG ÓN

.áæ°ùdG ‘ ºWɪ£dG øe ≠c 54 …
¿GGó˘ó∏Ñ˘Ñd˘dGG IIQGó˘
QGó°U ‘ ɢÉffOÓ˘
OÓHHπ˘π©©˘éé˘jj ɇɇ,á˘,«á˘F«Gò˘
FGò¨¨˘ddGGɢæɢæJGOɢ
JGOYÉY‘‘Iõ˘I«õ˘ª«ª˘à˘eàeá˘fáɢfµÉµ˘ eeº˘º˘WWɢ˘Éªª˘ £˘dG IOɢ
IOɢe π˘π˘à–

.É¡LÉàfEG øe %33 `H ºgÉ°ùJh äGhô°†ÿG äÉMÉ°ùe øe %16 ‹

OôØdG ∑∑Ó¡à°SE
…OôØdG Ó¡à°S’EG ∫∫ó©e ó©e ≠≠∏Ñj ∏Ñj å å«M «M ,,IOÉŸGIOÉŸG √√ò¡d ò¡d ááµ∏¡à°ùŸG
µ∏¡à°ùŸG
GƒM ººWɪ£dG
‹GƒM Wɪ£dG ááYGQR YGQR π ¨à°ùJ
π¨à°ùJ
…óó«°Sh«°Sh ¿¿GhÒ≤dGh
GhÒ≤dGh ááLÉHh
LÉHh π HÉf) IIôqôµqÑÑŸGŸG ≥≥WÉæŸG
πHÉf) WÉæŸG ‘ … ôØ«a ôô¡°T
…ôØ«a ¡°T ≈ ≈aƒeaƒe øøee áá«∏°üØdG
«∏°üØdG ººWɪ£dGWɪ£dG ´´Qõo QõJo
..(øjô°ü≤dGh
(øjô°ü≤dGh ááfÉ«∏°Sh fÉ«∏°Sh ± ɵdGh ä
±ÉµdGh QõæH) IIôNC
äQõæH) ôNÉCààŸGŸG ≥≥WÉæŸG
WÉæŸG ‘ … …Ée Ée ôô¡°T
¡°T ≈ ≈qaqƒƒee ¤ ¤EGE ((¢ùbÉØ°Uh
¢ùbÉØ°Uh óójRƒH jRƒH

ìhGΫa êÉàfE’G ÉeCG .∂g ∞dCG 25h 18 Ú

áM É°ùe ì
MÉ°ùe hGÎJh ÉÉéàæe
ìhGÎJh éàæe ± ±’B’GB IIô°û©dG
ô°û©dG RRhÉéàjhÉéàj Ú ÚMÓØdG MÓØdG øøee ÉÉeÉg eÉg GGOóY
OóY ººWɪ£dG Wɪ£dG ááYGQR YGQR π πq¨q°°ûJ
ûJ

¿ƒé©e ¤EG …ƒæ°ùdG êÉàfE’G øe %80 øY ójõj Ée πjƒ– ™≤jh ,øW ¿ƒ«∏e 1h ∞dCG 780 Ú
ÚHH IIÒNCÒN’CG ä Gƒæ°ùdG ∫∫ÓN
äGƒæ°ùdG ÓN áá«∏°üØdG «∏°üØdG ººWɪ£dG Wɪ£dG ááYGQR
YGQR
ÚHH
.ê RÉ£dG ∑∑Ó¡à°SE
êRÉ£dG Ó¡à°SÓ E d» bÉÑdG ¬¬Lƒjh
»bÉÑdG Lƒjh ,,äGÈ°üŸGäGÈ°üŸG øøee i ôNGC ´´GƒfC
iôNC GƒfGCh ∞ «ØéàdGh ,,É°SÉ°SC
∞«ØéàdGh É°SÉ°SGC ººWɪW
WɪW
‘ áá°UÉN °UÉN ê Éàf’EG Ú
êÉàfE °ù–h ™°q°SƒàdG
Ú°ù–h q SƒàdG óójõŸ jõŸ áá∏HÉb
∏HÉb ≈ ≈≤ÑJ ≤ÑJ ÉÉ¡fE
¡fÉEa QQƒ£J
ƒ£J øøee ááYGQõdG YGQõdG ¬¬Jó¡°T Jó¡°T ÉÉee ººZQhZQh
¥ƒƒ°ùdG°ùdG ‘ èèjhÎdG jhÎdG ¢¢Uôa Uôa Ò aƒJh ππjƒëàdG
ÒaƒJh jƒëàdG áábÉW bÉW OOÉjORG ÉjORG ΩΩÉeC
ÉeGC » Hô¨dG ∫∫ɪ°ûdGh
»Hô¨dG ɪ°ûdGh § °SƒdG ä
§°SƒdG Éj’h
äÉj’h
..IQhÉÛG
IQhÉÛG ¿¿Gó∏ÑdG
Gó∏ÑdG ¥ Gƒ°SGC ÉÉ¡æe
¥Gƒ°SC ¡æe áá°UÉNh
°UÉNh áá«ŸÉ©dG
«ŸÉ©dG
…QQhô°†dG
hô°†dG øøee ííÑ°UC Ñ°UGC ™æq°°üŸG
üŸG ê ƒàæª∏d áá«°ùaÉæàdG
êƒàæª∏d «°ùaÉæàdG IIQó≤dGQó≤dG ôôjƒ£Jh
jƒ£Jh ááYGQõ∏d
YGQõ∏d π °†aGC áájOhOôe
π°†aC jOhOôe ¿¿Éª°†dh
ɪ°†dh
¡«dGE π°q°UƒJ
É¡«dE q UƒJ » àdG á᫪∏©dG
»àdG «ª∏©dG ä äGGóqé à°ùŸG øøee Ú
éà°ùŸG ÚMq MÓ q ØØdGdG Ú µ“h ê
Úµ“h ÉàfÓ
êÉàfE E d ááãjó◊G
ãjó◊G ä É«æ≤àdG ááÑcGƒe
äÉ«æ≤àdG ÑcGƒe
.¿¿Gó«ªdG
Gó«ªdG GGòg òg ‘ å ëÑdG
åëÑdG

5
 : á`````àÑædG ∞``°Uh ` I
…
q ƒb …óJh …QòL ´ƒª› ≈∏Y …ƒà– ,á«dƒM áàÑf ºWɪ£dG
.ááHÎdG
HÎdG ‘ ºº°U
°U 3300 ≥≥ªY
ªY ≈≈∏Y
∏Y ƒƒªæJ
ªæJ áájƒfÉK
jƒfÉK QQhòL
hòL ¬¬æY
æY ´ôqØØàJ
àJ
áØØ°üH
°üH óóLƒJh
LƒJh IIÒÑch ÒÑch ááÑqÑcqôôee ¥
¥GQhC
GQh’CG ¿¿ƒµJ
ƒµJ ..ÉÄ«°ûa
ÉÄ«°ûa ÉÉÄ«°T Öq∏q°°üàJ
Ä«°T Ö üàJ ººKK áájGóÑdG
jGóÑdG ‘ ááææ«qd ¥
¥É°ùdG
É°ùdG
QÉÉgRC
gR’CG ƒƒªæJ
ªæJ ..º°Uº°U 2222 ¤ ¤EGE 7 ÉÉ¡dƒW
¡dƒW ,,¥É°ùdG
¥É°ùdG ≈≈∏Y∏Y IIôjɨe
ôjɨe
Ö°°ùM
ùM ÌÌcCcGC hhCGC 1122 ¤
¤EGE 5 øøee ((ó«bÉæY)
ó«bÉæY) ¢¢ShD
ShƒDc ‘ áá©©ªq›
.ÉÉ«JGP
«JGP ììÉ≤dE
É≤d’EG ¿¿ƒµj
ƒµj ..á«NÉæŸG
á«NÉæŸG ± ±hô¶dGh
hô¶dGh ± ±Éæ°UC
Éæ°U’CG
ƒ¡¡aa ±
±Éæ°UC
Éæ°U’CG ÖÖ°ùM
°ùM QQɪãdG
ɪãdG ππµ°T
µ°T ∞ ∞∏àîj
∏àîj
.ππ«£à°ùe
«£à°ùe hhCGC ôôjóà°ùe
jóà°ùe
``H
Qhò``
.IIQòH
QòH 3300 ¤EGE 2250
00 ¤ 50 ≈≈∏Y
∏Y QQhòÑdG
hòÑdG øøee ΩΩGôZ …ƒàëj
GôZ 1 … ƒàëj

Ohhófi Ò¨dG
ófi Ò ¨dG ƒƒªædG
ªædG ääGPGP ááYƒª›
Yƒª› : Ú ÚàYƒª›
àYƒª› ¤ ¤EGE ºº°ù≤æJh
°ù≤æJh ááæ«ég
æ«ég hhCGC ááààÑqããee ±
±Éæ°UC
Éæ°UGC óóLƒJ
LƒJ
.áá«∏°üØdG
«∏°üØdG ááYGQõdG
YGQõdG ‘ IIÒNC
ÒN’CG √√òg
òg ππª©à°ùJh
ª©à°ùJh OOhóÙG
hóÙG ƒƒªædG ªædG ä äGP
GP ááYƒª›h
Yƒª›h
: ÉÉYƒÑ°SC
YƒÑ°SGC 1155 ΩΩhóJ
hóJ áá«°SÉ°SC
«°SÉ°SGC ƒqƒ‰ q ‰ ππMGôe
MGôe 3 ``HH ººWɪ£dG
Wɪ£dG ááàÑf
àÑf ôô“
“
: ™«HÉ°SCG 6 ΩhóJh …ô°†îdG RÉ¡÷G øjƒµJ á∏Môe @
øjƒµJ á∏Môe ‘ áàÑædG πNóJ ,áHÎdG ‘ É¡à«ÑãJh äÓà°ûdG ™°Vh ôKEG
AGôqL øøee ƒqƒªædG
q ªædG ‘ GGA§HA§H áá∏MôŸG
∏MôŸG √√òg òg áájGóH
jGóH óó¡°ûJ
¡°ûJ ..…ô°†ÿG
…ô°†ÿG RRÉ¡÷G
É¡÷G
™e ÉÉ«éjQóJ
«éjQóJ ƒƒªædG
ªædG ≥≥°ùf
°ùf ø°q°ùëàj
q ùëàj ººKK ,,áHÎdG
áHÎdG ‘ IIQGô◊G
QGô◊G ááLQO
LQO ¢¢VÉØîfG
VÉØîfG
¿ÉÉ°üZC
°üZ’CG ø˘øjƒ˘ƒµJ˘ ø˘øe á˘áà˘Ñæ˘ d˘dGG øø˘µª˘ªà˘àJ˘Jåå«˘
«MM ,,IQGô◊G
IQGô◊G äɢäÉLQQOO ´É˘
´ÉØ˘JQQGG
¢ShD
ShƒDc øøee ± ±Éc
Éc OOóYóY øøjƒµJ
jƒµJ ≈≈∏Y ∏Y QQOÉ≤dG …ô°†ÿG
OÉ≤dG … ô°†ÿG RRÉ¡÷Gh
É¡÷Gh áá«YôØdG
«YôØdG
..Ö≤JôŸG
Ö≤JôŸG ê êÉàfE
Éàf’EG Ò Òaƒàd
aƒàd QQÉgRC
ÉgR’CG
: ™«HÉ°SCG 3 ΩhóJh QÉgRC’G ó≤Y á∏Môe @
áØ°üH QÉgRC’G ó≤Y É¡«a ºàj å«M Góq L áeÉg á∏MôŸG √òg Èà©J
..¤hC
¤h’CG ¢¢ShD
ShƒDµµdGdG øøee áájGóH
jGóH áá«éjQóJ
«éjQóJ
: ™«HÉ°SCG 6 ΩhóJh QɪãdG è°†f á∏Môe @
.QɪãdG ¤EG ¥GQhC’G øe áaÉ÷G IOÉŸG πjƒ– ‘ á∏MôŸG √òg πãªàJ

6
 : º```Wɪ£dG á``YGQR äÉÑ∏£àe ` II
: á````````HÎdG ` 1
òqÑ– É¡qæµd áHÎdG ´GƒfCG ™«ªL ‘ ºWɪ£dG ƒªæJ

(pH:66^5)
á«qææ˘¨d˘dGhGh á˘á≤˘«ª˘ª©˘©d˘GdhGh áá˘ØØ«˘«Ø˘ØÿÿGG »»˘°°VVGQCGQ’C’GG ¢Sɢ
¢SÉ°SCS’C ɢÉH
^5) á˘á°Vƒ˘°Vƒªª◊G ◊Gᢢ∏ᢠ«∏«˘ ∏˘bh á˘á˘qjjqƒ˘ƒ˘°††©˘©d˘dG G OGƒŸÉ˘
OGƒŸÉ˘H
.ááØ«¶fh
Ø«¶fh áᣰùÑæeh £°ùÑæeh

: IQGô```◊G `` 2
.√√É«ŸG
É«ŸG ∞ jô°üJ ÉÉ¡«a
∞jô°üJ ¡«a ππ¡°ùj
¡°ùj »»àdG àdG á«q∏∏Ø£dG
Ø£dG »»°VGQC
°VGQ’CG ‘ IIóó«qL ááØ°üH Ø°üH ƒƒªæJ ªæJ Éɪc ªc

IQGô◊G äÉLQód á°SÉ°ùM q ≈≤ÑJ É¡æµd ,É«Ñ°ùf á©ØJôe IQGôM äÉLQO ºWɪ£dG áàÑf òqÑ–
.ááHÎdG
HÎdG i ƒà°ùe ‘ áá°UÉNh
iƒà°ùe °UÉNh áá°†ØîæŸG °†ØîæŸG
∞bbƒàjh
ƒàjh ..ájƒFÉe
ájƒFÉe ááLQO13LQO13 ¥¥ƒØJ ƒØJ IIQGôM
QGôM ááLQO
LQO Ö Öq∏q££àJ
àJ ááYGQõdG
YGQõdG ¿¿EÉEa ,,áàÑædG áàÑædG ƒqƒªæd
q ªæd ááÑ°ùædÉH
Ñ°ùædÉH ÉÉeCeGC
°ùf ô°q°ùØj
≥°ùf q ùØj ÉÉee GGògh
ògh ..ájƒFÉe
ájƒFÉe ä ÉLQO 1100 OOhóM
äÉLQO hóM ¤ ¤EGE IIQGô◊G
QGô◊G ä ÉLQO ¢¢VÉØîfG
äÉLQO VÉØîfG óóæY æY ƒªædG
ƒqq ªædG Gòg
Gòg
©jô°S ºqK ,,(¢SQÉe)
É©jô°S (¢SQÉe) ôôeCe’CG ∫hChqq GC ‘ ÉÄ«£H
ÉÄ«£H ƒqƒªædG
q ªædG ¿¿ƒµj ƒµj å å«M «M ÉÉ¡∏MGôe
¡∏MGôe ∞ ∏àfl ‘ ááàÑædG
∞∏àfl àÑædG ƒqƒ‰ q‰
..QɪãdG
QɪãdG øøjƒµJ
jƒµJ óóæYæY ¢¢†Øîæj
†Øîæj ¬æqµµdd ((…Ée …Ée ` ππjôaC jôaGC) IIQGô◊G
QGô◊G ä ÉLQO ™™ØJôJ
äÉLQO ØJôJ ÉÉeóæY eóæY

: á```HƒWô`dG `` 3
.QQɪãdG
ɪãdG óó≤Y
≤Y øøee óq– áájƒFÉe jƒFÉe áL LQO QO 4400 : GóqL áá©ØJôŸG©ØJôŸG IIQGô◊G QGô◊G ¿¿CGC Éɪc ªc

.π«∏dGh QÉ¡ædG ‘ %65h 60 ÚH ìhGÎJ AGƒ¡dG áHƒWQ ¿ƒµJ ÉeóæY Ióq«L áØ°üH ºWɪ£dG ƒªæJ
øe óq– –hh ááÑàædG
ÑàædG ≈≈∏Y ∏Y ôôKCKÉCJ »»¡a
¡a ((%45
%45 øøee ππbCbGC) GóqL áá°†ØîæŸG °†ØîæŸG hhCGC GóqL áá©aôŸG ©aôŸG ááHƒWôdG HƒWôdG ÉÉeCeGC

: á``«YGQõ``dG IQhó``dG `` 4
..Ég
Égƒ‰
ƒqq ‰

.á≤£æª∏d á«NÉæŸG äÉ«£©ŸG ™e ΩAÓàJ áq«YGQR IQhO ≥«Ñ£J Öéj ºWɪ£dG áYGQR ìÉ‚E’

πØ∏ØdGh ÉWÉ£ÑdG : (Les solanacées) ä

¢VVQCQGC ‘ hhCGC ¢¢VQCVQ’CG ¢¢ùØfùØf ‘ ‹ GƒàdG ≈≈∏Y
‹GƒàdG ∏Y ä äGôe Gôe IóqY ººWɪ£dG Wɪ£dG ááYGQR YGQR Ü ÉæàLÉH íí°üæf
ÜÉæàLÉH °üæf Éɪc ªc

.äGƒæ°S 4 hCG 3 QQhôe

É«fÉ‚PÉÑdG áá∏FÉY
äÉ«fÉ‚PÉÑdG ∏FÉY ¢¢ùØf ùØf øøee ± Éæ°UGC ÉÉ¡«a
±Éæ°UC ¡«a â YQRo
âYQ
hôe óó©H ©H áá©£≤dG
©£≤dG ¢¢ùØf ùØf ¤ ¤EGE ´´ƒLôdG
ƒLôdG øøµÁh µÁh ..¿É‚PÉÑdGh
¿É‚PÉÑdGh
∫hChqq GC ‘ ººWɪ£dG
Wɪ£dG ááYGQR YGQR ¿¿ƒµJ ƒµJ ¿¿CGC øø°ùàëà°ùŸG
°ùàëà°ùŸG øøee
á∏∏¡°S
¡°S ,,áØ«¶f áØ«¶f ááHÎdG
HÎdG ∑∑ÎJ ÎJ ÉÉ¡q¡fq’C á«qYYGQõdG GQõdG IIQhódGQhódG
,á᢫f˘fó󢩩ŸŸGhGh á˘ájƒƒ˘°°††©˘©ddG G Ió˘
Ióª°˘°SSC’C’ÉɢHH á˘á«qæ˘æZ˘Zhh á˘áKGô◊G
Gô◊G
ΩƒƒãdGhãdGh ππ°üÑdGh
°üÑdGh Ü ÜƒÑ◊GƒÑ◊G ä ÉYGQR ≥≥Ñ°ùJ
äÉYGQR Ñ°ùJ ¿¿CGC øøµÁh µÁh
..º«°SÈdÉc
º«°SÈdÉc á«qØØ∏©dG ∏©dG ä ÉYGQõdG hhCGC ä
äÉYGQõdG É«dƒ≤ÑdGh
äÉ«dƒ≤ÑdGh

7
 : ¢VQC’G ô````«°†– ` III
.êÉàfEÓd ᢫˘°Sɢ°SC’G ô˘°UÉ˘æ˘©˘dG ø˘e Èà˘©˘J å«˘M iÈc ᢫˘ª˘gCG ¢VQC’G OGó˘YEG ᢫˘∏˘ª˘Y »˘°ùà˘µ˘J
πÑb πbC’G ≈∏Y ô¡°TCG 3 ¢VQC’G Ò°†– á«∏ªY ≥∏£æJh
: »∏j ɪc ºàJh áYGQõdG óYƒe
: á```````KGô`````◊G ` 1
»ØfÉL ô¡°T ∫ÓN º°U 35 ` 25 ≥ªY ≈∏Y ¤hCG áKGôM `
Ióª°SC’G ΩOQh áHÎdG Ö∏bh ≥q °ûd …ôØ«a ô¡°T ájGóHh
.á«fó©ŸGh ájƒ°†©dG
.É¡ª«©æJh (܃£dG) áHÎdG πàc â«àØàd á«fÉK áKGôM `
ΩOQh á«∏«Ø£dG ÜÉ°ûYC’G ≈∏Y AÉ°†≤dGh áHÎdG áFƒ¡àd ''¿ÉjófɵdG'' ∫ɪ©à°SÉH áãdÉK áKGôM `
. QòÑdG ó¡e Ò°†–h á«fó©ŸG á«°SÉ°SC’G Ióª°SC’G
á``````¶MÓ``e
ÌæH Ωƒ≤f ójó◊G ∂∏°S IOhOh ájOÉeôdG IOhódGh AÉ°†«ÑdG IOhódG πãe ¢VQC’G ‘ ¿GójódG OƒLh øe ócCÉàdG óæY `
áKGô◊G πÑb …ôëÑdG ó«°üdGh á«FÉŸG OQGƒŸGh áMÓØdG IQGRh ídÉ°üe ±ôW øe É¡«∏Y ¥OÉ°üŸG äGó«ÑŸG ióMEG
.áHÉ°UE’G áLQO Ö°ùM ∂dPh áYGQõdG øcÉeCG ‘ hCG á©«°†dG πeÉc ≈∏Y ÉqeGE IÒNC’G
: …ó`````YÉ≤dG ó````«ª°ùàdG ` 2
á≤jôWh á≤HÉ°ùdG áYGQõdGh áHÎdG á«Yƒf Ö°ùM á«fó©ŸGh ájƒ°†©dG Ióª°SC’G äÉ«ªc ∞∏àîJ
êÉàfE’G Ö°ùM äÉ«ªµdG Ëó≤J øµÁ áHÎ∏d ájÈıG π«dÉëàdG ÜÉ«Z ‘h ,áYGQõdG Ò«°ùJ
áæ«ÑŸG äÉ«ªµdG ¤EG áàÑædG êÉà– ºWɪ£dG øe øW êÉàfE’ ¬fCG ɪ∏Y ,¬«∏Y ∫ƒ°ü◊G OGôŸG
: 󫪰ùàdG èeGôH ‘ ÉÑdÉZ Ióªà©ŸG »gh ¬∏Ø°SCG
Ωƒ«°ù∏c ≠∏c 3^3
QƒØ°Sƒa ≠∏c 1^2
ähRBG ≠∏c 2^7
Ωƒjõ««æe ≠∏c 0^65
Ωƒ«°SÉ`JƒH ≠∏c 5^4
á``````¶MÓ``e
…ôdG AÉæKCG ÊÉãdG ∞°üædG ™jRƒJ h …óYÉ≤dG 󫪰ùàdG ‘ á«fó©ŸG Ióª°SC’G äÉ«ªc ∞°üf Ëó≤àH í°üæj
∂g/…ƒ°†©dG Oɪ°ùdG øe øW 20 `` 15 Ëó≤J ø°ùëà°ùj ɪc »©°VƒŸG

8
 : ±É`````````æ°UC’G ` IV
ºWɪ£dG IOƒLh êÉàfEG iƒà°ùe ≈∏Y ôKDƒJ »àdG ô°UÉæ©dG ºgCG øe »KGQƒdG ô°üæ©dG Èà©j
.á«∏°üØdG
: É¡ªgCG øe äÉ«£©e IóY Ö°ùM ºWɪ£dG ∞«æ°üJ ºàj
,(ôNCÉàeh ôNCÉàe ∞°üf ,ôµÑe ∞°üf ,ôµÑe) ÒµÑàdG äÉjƒà°ùe `
,á浇 á«q LÉàfEG ÌcCG ¿Éª°†d á«q NÉæŸG ±hô¶dG ™e º∏bCÉàdG IQób `
∫ƒHòdG ¢Vôªc ájq OÉ©dG πFÉ°SƒdÉH É¡àehÉ≤e Ö©°üJ »àq dG ¢VGôeC’G πª– ≈∏Y IQó≤dG `
,¥GQhC’G ™q≤ÑJ ÉjÒàµHh GOƒJɪ«ædGh …ô£ØdG
áàµædG{ Iôªã∏d »Lƒdƒjõ«ØdG »ªq ≤dG øØ©àdG ÖÑ°ùJ »àdG …ôdG √É«e áMƒ∏e πª– ≈∏Y IQó≤dG `
,zá∏ëµdG
,º°SƒŸG ∫ÓN IQGô◊G äÉLQO ´ÉØJQG πªq – ≈∏Y áYGQõdG IQób `
,π≤ædG óæYh π≤◊G ‘ è°†ædG ó©H Ée IÎØd É¡∏ªq –h QɪãdG áHÓ°U `
.É¡©«æ°üJ ájq OhOôe øe ™aô∏d É¡«a áÑ∏°üdG IOÉŸG áÑ°ùfh IôªãdG á°VƒªM áLQO `
±Éæ°UCÓd »ª°SôdG πé°ùdÉH ᪰SôŸG
q ºWɪ£dG ±Éæ°UCG ¢†©H äÉ«°UÉN ‹ÉàdG ∫hó÷G ø«q Ñjh
: á«JÉÑædG
¢ùfƒJ ‘ á∏ª©à°ùŸGh á∏é°ùŸG á«∏°üØdG ºWɪ£dG ±Éæ°UCG ¢üFÉ°üN
¢VGôeC’G áehÉ≤e (%) á`aÉ÷G IOÉŸG (Æ) IôªãdG ¿Rh IôªãdG πµ°T ∞æ°üdG
V,F,N,Pt 5.0 55

V,Fo,Pt 5.5 70
»`Ñ∏`b (`g) É`°ùµjQ

V,F2,N
(`g) Ó«aCG

4.4 67
π«£à°ùe
Iô````qµÑªdG á```````«∏°üØdG º````Wɪ£dG

™`Hôe (`g) ƒ`µ«eCG

V,F2,A 90
5.1
™`Hôe (`g) QÉ`Hƒb

V,F2,Pt 4.8 70

ToMV,V
…ô`FGO (`g) ¢ùµ«°SƒµjôH

5.5 100
,F2
…ôFGO (`g) QƒÑ°ùHƒJ

V,F2,N,S 4.5 70
ToMV,V,F1,
™Hôe (`g) 3044 õæjÉg

5.2 80
F2, M
π«£à°ùe (`g) ƒàæJ ƒjQ

Pt,F2 5.2 120 ™`Hôe (`g) É`æjÉe

9
 ¢ùfƒJ ‘ á∏ª©à°ùŸGh á∏é°ùŸG á«∏°üØdG ºWɪ£dG ±Éæ°UCG ¢üFÉ°üN
¢VGôeC’G áehÉ≤e (%) á`aÉ÷G IOÉŸG (Æ) IôªãdG ¿Rh IôªãdG πµ°T ∞æ°üdG
V,Fo,N,Pt 5.5 50
V,F2,N,A,

IôµÑe ∞°üædG á````«∏°üØdG º```Wɪ£dG

5.3 80
»`fGƒ£°SG (`g) É`HÉ°S

S.Pt
V,F2,N,
(`g) …õfÒa

90
…ƒ°†«H

6.2
S,Pt
π«£à°ùe (`g) Iô`Ñ°U

V,F,N 5 90 π`«£à°ùe (`g) ô`gÉ`°S

V,F2,N 5 85 …ƒ°†«H (`g) 6200 ¿É°S

V,F2 5.4 80 ™`Hôe (`g Æ) QÉà°SƒL

¢VGôeC’G áehÉ≤e (%) á`aÉ÷G IOÉŸG (Æ) IôªãdG ¿Rh IôªãdG πµ°T ∞æ°üdG
V,F2,N,Pt 5.0 200 - 150
V,F,N,Pt, 5.5 65
™``Hô`e (`g) πjRGôH ƒjQ

TSWV
π`«£à°ùe (`g) ô`à°Sƒa

V,F,N,BSP 5.0 65

á```````«∏°üØdG º````Wɪ£dG
π`«£à°ùe (`g) ójQ ájQóH

V,F,N,BSP 5.0 85 …ƒ°†«H (`g) π«Ñ«°ùcÉe

V,F,N 5.0 95
V,F2,Pt,
(`g) É`ª°SEG

75
π«£à°ùe

5.2
SBL
90
(`g) ¿ƒ``«ª«°S

V,F2,N,Pt 5.2
π«£à°ùe
π«£à°ùe (`g) ÉehôdÉc

F2,Pt,M 5.3 75 ÊGƒ£°SG (`g) ∫ƒ`cQEG

¢VGôeC’G áehÉ≤e (%) á`aÉ÷G IOÉŸG (Æ) IôªãdG ¿Rh IôªãdG πµ°T ∞æ°üdG
V,F2,N,S 5.2 80

V,F2,A 5.5 80
…ƒ°†«H (`g) 8892 õæjÉg
IôNCÉàe ∞°üædG á````«∏°üØdG º```Wɪ£dG

5.0
…ƒ°†«H (`g Æ) …ófôbƒjQ

V,F 70

5.0
™`Hôe (`g) π«ÑàµaôH

V,F1,Pt 100 π«£à°ùe (`g) hQÉ```c

V,F2,A 5.2 80

5.0
…ƒ°†«H

V,F2,Pt
(`g) »``∏Ñ°T

80
ToMV,
…ƒ°†«H

5.4
(`g Æ) ¿ƒÁQ

V,F2 85 …ôFGO (`g Æ) QhOɪ«f

¢VGôeC’G áehÉ≤e (%)á`aÉ÷G IOÉŸG (Æ) IôªãdG ¿Rh IôªãdG πµ°T ∞æ°üdG
V,F 5.5 65
á«∏°üØdG ºWɪ£dG
…ƒ°†«H (`g) 9036 õæjÉg IôNCÉàŸG

10
 äÉë∏£°üŸG ∫hóL

A : Alternaria alternata
Úég ÒZ : ``g.Æ Úég : `g

F : Fusarium oxysporum race 0

(ÉJÉfÎdCG ÉjQÉfÎdCG)

F2 : Fusarium oxysporum races 0 et 1

(ΩƒjQGRƒa)

M : Meloidogyne incognita
(ΩƒjQGRƒa)

N : Nématodes
(Éà«fƒµfCG ÚLhOƒ∏«e)

Pt : Pseudomonas syringae pv. tomato

(GOƒJɪ«f)

ToMV : Virus de la mosaïque du tabac

(ɨæjÒ°S ¢SÉfƒehOƒ°ùH)

VTSVW : Virus des points nécrosés de la tomate :

≠ÑàdG ¢ûbôÑJ ¢Shô«a

V : Verticillium dahliae
ºWɪ£∏d IôîæŸG •É≤æq dG ¢Shô«a
(É«dGO Ωƒ«∏«°ù«JQÉa)
±Éæ°UC’G ºgCG øe êPɉ

ɪ°SEG ÉehôdÉc …ó```fôb ƒ```jQ

…õfÒa Qƒ`Ñ°S ܃J ÉHÉ°S

á``````¶MÓ``e
ñÉæŸG Ö°ùM ∂dPh áØ∏àfl äÉjƒà°ùe ≠∏ÑJ ¿CG øµÁ ∞æ°U πµH á°UÉÿG áÑ∏°üdG OGƒŸG áÑ°ùf ¿EG
.…qô``dG á``q«Ø«c É¡æe á°UÉ`Nh á`©ÑqàŸG á«YGQõdG äÓeÉ©ŸGh

11
 : äÓ````à`°ûdG êÉ`````à`fEG ` V
∫ÉY iƒà°ùe ƃ∏H ºàj É¡H »àdGh ºWɪ£dG áYGQR ìÉ‚E’ á«°SÉ°SC’G Iõ«côdG äÓà°ûdG Èà©J

(Plaques alvéolaires) áaƒ›

.Ió«q L á«ë°Uh á«Lƒdƒjõ«a ádÉM ‘ ¿ƒµJ ¿CG Öéj Gòd ,á«LÉàfE’G øe
q ¥ÉÑWCG ‘ äÓà°ûdG AÉæàbÉH í°üæjo ºWɪ£dG áYGQR ìÉ‚E’h
á«FÉŸG OQGƒŸGh áMÓØdG IQGRh ídÉ°üe ±ôW øe áÑbGôeh É¡d ¢üNq ôe âHÉæe øe á«JCÉàe
: øª°†f ≈àq M …ôëÑdG ó«°üdGh
.QhòÑdG ‘ OÉ°üàbG @
.ôqµÑe êÉàfEG ≈∏Y ∫ƒ°ü◊Gh á«dÉY äÉÑfEG áÑ°ùf @
.π≤◊G ¤EG IÒ¨°üdG äÓà°ûdG π≤f óæY á«dÉY ìÉ‚ áÑ°ùf @
.π≤◊G ±hôX ™e º∏bCÉàdG Ióe ¢†«ØîJ @
.áYGQõdG ƒªæd
q Ió«q L á«ë°U ádÉM @
.êÉàfE’G ≥WÉæe Ö°ùM èeÈŸG áYGQõdG óYƒe ΩGÎMG @
áæ«ÑŸG á«æØdG íFÉ°üædG á∏ªL ΩGÎMG Öéj á©«°†dG ‘ äÓà°T êÉàfE’ Aƒé∏dG IQƒ°U ‘
: ‹ÉàdG ∫hó÷ÉH
á`Hô```àdG ‘ á````aƒq ÛG ¥É```ÑWC’G ‘
…ƒ°†©dG Oɪ°ùdG êÉeOEG ™e áHÎ∏d óq«L Ò°†– ` ,ºé◊G ᣰSƒàe äÉØjƒŒ äGP ¥ÉÑWCG ∫ɪ©à°SG `
,Êó©ŸGh ,Ióq«L áHôJ ∫ɪ©à°SG `
,º°U 0^5 ≥ªY ≈∏Y QhòÑdG áYGQR ` ,º°U 0^5 ≥ªY ≈∏Y QhòÑdG áYGQR `
,áLÉ◊G Ö°ùM …ôdG ` ,á``LÉ◊G óæY …ô``dG `
,ájô£ah ájô°ûM äGó«Ñe ∫ɪ©à°SG ` ,ájô£ah ájô°ûM äGó«Ñe ∫ɪ©à°SG `
,É¡©∏b πÑb äÓà°ûdG …q Q ` π«¡°ùàd π≤ë∏d πJÉ°ûŸG π≤f πÑb …ôdG øY ∞bƒàdG `
OQÉH ¿Éµe ‘ É¡©°Vhh ΩõM ‘ äÓà°ûdG ™«ªŒ ` ,äÉØjƒéàdG øe äÓà°ûdG êGôNEG á«∏ªY
.á°SGô¨dG á«∏ªY ‘ ´Gô°SE’G ºK π∏°†eh áHôJ ≈∏Y …ƒàëj π≤◊G ‘ »ªfi ™bƒe QÉ«àNG `
.(Ω/·1) QGóëfE’G á∏«∏bh áØ«ØN

á``````¶MÓ``e
á«bGƒdG ∑ÉÑ°ûdG ∫ɪ©à°SÉH äÓà°ûdG á«£¨J IQhô°V
∫ƒ``NO ™`æŸ (Insect proof)
AÉ°†«ÑdG áHÉHòdGh ºWɪ£dG IôaÉëc IQÉ°†dG äGô°û◊G ¢†©H

12
 : á````°SGô¨``dG ` VI
á˘Ñ˘bGô˘e âHɢæ˘e ø˘e äÓ˘à˘°T Aɢæ˘à˘bG Öé˘j ᢰSGô˘¨˘dG ᢫˘ ∏˘ ª˘ Y ìÉ‚E’
ó««°üdGh
°üdGh áá«FÉŸG«FÉŸG OOQGƒŸGh
QGƒŸGh ááMÓØdG
MÓØdG IIQGRh QGRh ± ±ôW ôW øøee ÉÉ¡«∏Y ¡«∏Y ¥ OÉ°üeh
¥OÉ°üeh
óææYY ºº°U
°U 2200 ` 1155 Ú ÚHH ÉÉ¡dƒW
¡dƒW ììhGÎj hGÎj áájƒb
jƒb ä Óà°ûdG ¿¿ƒµJ
äÓà°ûdG ƒµJ ..…ôëÑdG
…ôëÑdG
.ä ÉbQh 4 ¤
äÉbQh ¤EGE 3 áá∏Môe∏Môe Æƃ∏H ƒ∏H
: á````aÉ```ãµdG
Ö°ùM QÉ˘à˘µ˘¡˘ dG ‘ á˘˘à˘ Ñ˘ f ∞˘˘dCG 40h 35 ÚH ᢢaɢ˘ã˘ µ˘ dG á˘˘Ñ˘ °ùf ìhGÎJ
ÈcCcGC ááaÉãµdG
aÉãµdG ¿¿ƒµJh
ĵJh ..ədG
…ôdG √√É«e
É«e áá«Yƒf«Yƒf áá°UÉNh
°UÉNh ÉÉgõ«côJ
gõ«côJ áá«Ø«ch«Ø«ch áá°SGô¨dG
°SGô¨dG óóYƒeh Yƒeh ± ±Éæ°UCÉæ°U’CG
..áYGQõdG
áYGQõdG óóYƒe
Yƒe ÒÒNCNÉCJ áádÉM
dÉM ‘ hhCGC ππ«∏≤dG
«∏≤dG … ô°†ÿG AAÉ£¨dG
…ô°†ÿG É£¨dG ä äGPGP IIôqôµqÑÑŸG
ŸG ± ±Éæ°UCÉæ°UÓ C d ááÑ°ùædÉH
Ñ°ùædÉH
: á```°SGô`¨dG ó``Yƒ``e
¤EG π°UGƒàJ ¿CG øµÁh .πjôaCG ô¡°T ≈qaƒe ¤EG ¢SQÉe ô¡°T øe ájGóH ºWɪ£dG äÉJÉÑf ¢Sô¨J
Gòògg óó©H
©H IIôNC
ôNÉCààŸG
ŸG áá°SGô¨dG
°SGô¨dG ¿qGC Ü QÉéàdG â
ÜQÉéàdG àÑKGC óóbh
âàÑKC bh ..äÉ¡÷G
äÉ¡÷G ä É«°Uƒ°üN Ö
äÉ«°Uƒ°üN °ùM …
Ö°ùM …ÉeÉe ôô¡°T¡°T ôôNBNGB
π°°üa
üa ∫∫ƒNO
ƒNO øøee áájGóH
jGóH IIQGô◊G
QGô◊G ä äÉLQOÉLQO ´´ÉØJQ’
ÉØJQ’ ∂∂dPh
dPh êêÉàfEÉàf’EG ‘ ¢¢ü≤f ü≤f ‘ Ö Ñ°ùàJ óóYƒŸG
ÖÑ°ùàJ YƒŸG
..∞«°üdG
∞«°üdG
: á```°SGô`¨`dG á````«Ø«c
IOôØæe hCG á°UÉN áLhOõe •ƒ£N Ö°ùM äÓà°ûdG á°SGôZ ¿ƒµJ `
: áá«dÉàdG
«dÉàdG ä ÉaÉ°ùŸG OOɪàYÉH
äÉaÉ°ùŸG ɪàYÉH
ÚH ºº°U °U 1180
80 ` 1150
50 ,,äÉJÉÑædG
äÉJÉÑædG Ú ÚHH ºº°U
°U 4400 ` 3355 : ááLhOõe
LhOõe • •ƒ£N ƒ£N @
.• ƒ£ÿG
•ƒ£ÿG
ÚH ºº°U °U 1100
00 ` 9900 ,,äÉJÉÑædG
äÉJÉÑædG Ú ÚHH ºº°U
°U 4400 ` 3300 : IIOôØæe OôØæe • •ƒ£N ƒ£N @
..•ƒ£ÿG
•ƒ£ÿG
á««∏ªY
∏ªY øøee ááKÓK KÓK hhCGC Ú eƒj ππÑb
Úeƒj Ñb áá©£≤dG
©£≤dG … …ôH ôH ΩΩÉ«≤dGÉ«≤dG øø°ùëà°ùj
°ùëà°ùj
ÒZ á˘áØ˘°üHh üHh º˘º°°UU 77` 6` ≥˘6 ª≥˘Yª≈˘
Y ∏˘≈Y∏YäÓ˘ä˘àÓ˘ °àûdG°ûd™˘G ˘°™Vƒ˘
°V˘ƒJJ.á˘.˘á°SGô˘
°SGô˘¨¨˘ dG
..áLhOõŸG
áLhOõŸG • ƒ£ÿG ≈≈∏Y
•ƒ£ÿG ∏Y áá°SGô¨∏d
°SGô¨∏d ááÑ°ùædÉH
Ñ°ùædÉH áá∏HÉ≤àe
∏HÉ≤àe
.ºoærJn ⁄ »»àdG
àdG ä äÉJÉÑædG
ÉJÉÑædG ¢¢†jƒ©J
†jƒ©J Ö Öéjéj ááaÉãµdG
aÉãµdG ≈≈∏Y ∏Y áá¶aÉëª∏dh
¶aÉëª∏dh

á``````¶MÓ``e
√É«ŸG ±ô°U É¡«a Ö©°üj »àdG »°VGQC’G hCG Iô£ªŸG ≥WÉæŸG ¢†©H ‘ øµÁ
.áLhOõŸG •ƒ£î∏d äÉaÉ°ùŸG ¢ùØf ∫ɪ©à°SÉH ´OGÈdG ¥ƒa á°SGô¨dG OɪàYG

13
 : º``Wɪ£dG ´QGõ`à á`jÉæ©dG ` VII
: ó```«```ª`°ùàdG ` 1
äÉ«LÉM ¤EG Ö«éà°ùJ á≤jô£H áHÎdG ájò¨J ‘ ºµëàdG ƒg 󫪰ùàdG øe »°SÉ°SC’G ±ó¡dG ¿EG
õµJôJ Gòd .á«dÉY IOƒL …P ôaGh êÉàfEG ≈∏Y π°üëàf ≈àM Égƒ‰ q QGƒWCG áaÉc ∫ÓN áYGQõdG
ɪc ,QɪãdG êÉàfE’ áàÑædG É¡µ∏¡à°ùJ »àdG Ióª°SC’G äÉ«ªc ójó–h §Ñ°V ≈∏Y 󫪰ùàdG á«∏ªY
.áàÑæ∏d áeRÓdG äÉ«ªµdG áaô©Ÿ áHÎdG π«dÉëàH ΩÉ«≤dG ø°ùëà°ùj
ºFÓe …󫪰ùJ èeÉfôH ™°Vhh ¬Zƒ∏H OGôŸG êÉàfE’G ójó– øe äÉ«£©ŸG √òg Éææqµ“h
.ƒªædG
q äGÎa πeÉc ∫ÓN áYGQõ∏d
èeÉfôH ƒ¡a ÚMÓØdG äÉÄa πc ™e èeÉfÈdG Gòg ≈°Tɪàj : ∫hq ’C G …󫪰ùàdG èeÉfÈdG
: »dÉàdG ƒëædG ≈∏Y Ióª°SC’G Ëó≤J ¬«a ºàj »µ«°SÓc
: …ó```YÉ≤dG 󫪰ùàdG ¯
.áYGQõdG õ«côJ πÑb á«°SÉJƒHƒØ°ùØdG Ióª°SC’G äÉ«ªc ∞°üf ™°Vh `
: á```jÉæ©dG ó`«ª°ùJ ¯
.ådÉãdG ´ƒÑ°SC’G øe ájGóH ÉYƒÑ°SCG 15 IóŸ •É°ùbCG ≈∏Y á«°SÉJƒHƒØ°ùØdG Ióª°SC’G á«≤H Ëó≤J `
.ådÉãdG ´ƒÑ°SC’G øe ájGóH ÉYƒÑ°SCG 15 ∫GƒW •É°ùbCG ≈∏Y á«JhRB’G Ióª°SC’G Ëó≤J `
.áàÑædG ƒ‰ πMGôe Ö°ùM èeÉfÈdG Gòg ô«q ¨àj : ÊÉãdG …󫪰ùàdG èeÉfÈdG

ähCG á«∏jƒ``L ¿Gƒ```L …É``e πjôaCG ¢SQÉ`e

15GC 14GC 13GC 12GC 11GC 10GC 9GC 8GC 7GC 6GC 5GC 4GC 3GC 2GC 1GC

(™«HÉ°SGC 6) áãdÉãdG á∏MôŸG á«fÉãdG á∏MôŸG (™«HÉ°SGC 6) ¤h’

C G á∏M ôŸ G
(™«HÉ°SGC 3)

QÉ``ªãdG ƒ‰ ºYO ¯ ƒªædG á∏°UGƒe ¯ øjƒµJ …ô°†ÿG ƒªædG ºYO ¯

(QÉ``gRC’G ó≤Y) (äGOÉjõdG) ¿É°üZC’G

K P N K P N K P N
¢SÉJƒH QƒØ°Sƒa ähRBG ¢SÉJƒH QƒØ°Sƒa ähRBG ¢SÉJƒH QƒØ°Sƒa ähRBG
Ió`ª°SC’G

3 1 1 2 1 2 1 1 3
á«Ñ°ùædG ᫪µdG
(IóMƒdÉH)

14
 ºWɪ£dG øe ∂g/ÉæW 80 êÉàfE’ ìÎ≤ŸG …󫪰ùàdG èeÉfÈdG
áãdÉãdG á`∏MôŸG á«fÉãdG á`∏MôŸG ¤hC’G á`∏MôŸG ƒªædG πMGôe
(™«HÉ°SCG 6) (™«HÉ°SCG 3) (™«HÉ°SCG 6) ∂g/´ƒÑ°S’
C G/OÉ`ª°ùdG
15 35 70 (≠c) %33^5 ô``à«fƒeCG
3 3 3 (∫) ∂jQƒØ°Sƒa ó«°ùcCG

70 50 25 (≠c) ¢SÉJƒÑ«dƒ°S

á``````¶MÓ``e

La ferti-irrigation
IOÉŸG √ò¡H ôaƒàŸG ähRB’G ô°üæ©d QÉÑàYE’G Ú©H òNC’G ™e ,¢SÉJƒH ‹ƒ°S øY É°VƒY ¢SÉJƒÑdG äGΫf ∫ɪ©à°SG øµÁ
: …ó```«```ª`°ùàdG …ô``````dG
äÉ«ªµH á«°SÉ°SC’G 󫪰ùàdG ô°UÉæY øeh …ôdG √É«e øe áeÉg äÉ«ªc ºWɪ£dG áYGQR Ö∏£àJ
.…󫪰ùàdG …ôdG ∫ɪ©à°SG ø°ùëà°ùj Gòd .Égƒªæd
q á«aÉc
: `H ∂dPh êƒàæŸG IOƒLh ájOhOôe øe ™aôdG ¤EG …󫪰ùàdG …ôdG ±ó¡jh
èeÈŸG êÉàfE’G Ö°ùM Ióª°SC’G Ëó≤J `
áYGQõdG äÉÑ∏£àe Ö°ùM Ióª°SC’Gh AÉŸG Ëó≤J `
Oɪ°ùdGh AÉŸG ‘ OÉ°üàbE’G `
á∏eÉ©dG ó«dG ‘ OÉ°üàbE’G `
áHÎdG ‘ ìÓeC’G Ö°SôJq øe ó◊G `
á``Ä«ÑdG ájɪM `
Qhò÷G øe áÑjôb ÉgóLGƒJ ºµëH áàÑædG ±ôW øe Ióª°SC’G ∫Ó¨à°SG áYÉ‚ `
áHÎdG áHƒ°üN ≈∏Y á¶aÉÙG `
¢VGôeC’G QÉ°ûàfG øe π«∏≤àdG `
: (󫪰ùàq dG øe êPƒªfCG) »©°VƒŸG Oɪ°ùdG äÉ«ªc ójó–

ÉæW 80 êÉàfE’ Ióª°SC’G ᫪c

∂g/øW 80h óMGh øW êÉàfE’ á«fó©ŸG Ióª°SC’G ‹ÉàdG ∫hó÷G ÚÑj
GóMGh ÉæW êÉàfE’ Ióª°SC’G ᫪c êÉ``àfE’G
∂g/≠``c ∂g/≠``c Oɪ°ùdG ´ƒf
216 2^7 ähRC’G
96 1^2 QƒØ°ùØdG ó«°ùcCG
360 Ωƒ«°SÉJƒÑdG ó«°ùcCG
4^5
56
0^7 Ωƒjõ«fÉŸG ó«°ùcCG

15
 á``````¶MÓ``e
.äÉ«ªµdG ójó– óæY √ÉÑàfE’G IQhô°V ™e ᣫ°ùÑdG Ióª°SC’G ¢†jƒ©àd áÑcôŸG Ióª°SC’G ∫ɪ©à°SG øµÁ
: ºWɪ£dG á`àÑf ƒ‰ ‘ á«°SÉ°SC’G ô°UÉæ©dG QhO
É««°SÉ°SC
°SÉ°SGC GGQhO
QhO Ö ∏©j ¬¬fCf’C ÉÉ¡æY
Ö∏©j ¡æY »»∏îàdG
∏îàdG Ö ©°üj »»àdGh
Ö©°üj àdGh ááeÉ¡dG
eÉ¡dG ôô°UÉæ©dG
°UÉæ©dG øøee ä hR’B G : ähRB’G
ähRB
: ‘ IIOÉŸG
OÉŸG √√òg òg øøee ¢¢ü≤ædG
ü≤ædG ä ÉeÓY ππãªàJh
äÉeÓY ãªàJh ..ºWɪ£dG
ºWɪ£dG ááàÑæd àÑæd … ô°†ÿG ƒƒªædG
…ô°†ÿG ªædG ‘
.¥ GQh’CG ≈≈∏Y
¥GQhC ∏Y QQGôØ°UE
GôØ°U’EG ¤ ¤EGE ππ«Á «Á ôô°†NC°†NGC ¿¿ƒd ƒd `
.ááàÑæ∏d
àÑæ∏d … ô°†ÿG RRÉ¡÷G
…ô°†ÿG É¡÷G ƒƒ‰ ‰ ‘ ¢¢ü≤f ü≤f `
: ôô°üæ©dG
°üæ©dG GGòg òg ‘ • •GôaE Gôa’EG ÖÑq°°ùjhùjh
¢VGôeÓ
.¢VGôeC C d áá«°SÉ°ùM
«°SÉ°ùM ‹ ÉàdÉHh ááàÑæ∏d
‹ÉàdÉHh àÑæ∏d … ô°†ÿG RRÉ¡÷G
…ô°†ÿG É¡÷G ƒƒ‰ ‰ ‘ ááeÉg eÉg IIOÉjR
OÉjR `
.QQÉgRC
ÉgR’CG §§bÉ°ùJbÉ°ùJ `
.ê
êÉàfE Éàf’EG ‘ Ò ÒNC NÉCJ `
.ááaaƒqƒ›
q › QQɪK ɪK øøjƒµJ
jĵJ `
.QQɪãdG
ɪãdG øøee óóMGh
MGh øøWWê Éàf’E ≠≠cc 22^7
êÉàfE ^7 ä hR’BG ôô°üæY
ähRB °üæY øøee ººWɪ£dG Wɪ£dG ä äÉ«LÉMÉ«LÉM QQó≤J ó≤J
QÉgRC’G ìÉ≤dEG ÖfÉL ¤EG QÉgRE’Gh Qhò÷G ƒ‰ ‘ ÉeÉg GQhO QƒØ°ùØdG Ö©∏j : Qƒ```Ø°ùØdG
..QɪãdG
QɪãdG èè°†fh °†fh
,¥ GQhÓ
¥GQhC C d… ƒ∏©dG ¬¬LƒdG
…ƒ∏©dG LƒdG ≈≈∏Y ∏Y ””ÉbÉb ôô°†NC
°†NGC ¿¿ƒd ƒd ‘ ôô°üæ©dG
°üæ©dG GGòg òg ¢¢ü≤f ü≤f ä ÉeÓY º°q°ùéàJh
äÉeÓY q ùéàJh
..¥É°ùdG
¥É°ùdG ≈≈∏Yh ∏Yh »»∏Ø°ùdG
∏Ø°ùdG ¬¬LƒdG
LƒdG i ƒà°ùe ≈≈∏Y
iƒà°ùe ∏Y »»é°ùØæHh
é°ùØæHh
.QQɪãdG
ɪãdG øøee óóMGh MGh øøW
W êêÉàfE
Éàf’E ≠≠cc 11^2 ^2 ``HH QQƒØ°ùØdG
ƒØ°ùØdG ôô°üæY
°üæY øøee ººWɪ£dG Wɪ£dG ä äÉ«LÉMÉ«LÉM QQó≤J ó≤J
IOOƒLh
ƒLh ¢¢VGôeC
VGôe’CG ááehÉ≤eh
ehÉ≤eh ôôjóéàdG
jóéàdG i ƒà°ùe ≈≈∏Y
iƒà°ùe ∏Y ΩΩƒ«°SÉJƒÑdG
ƒ«°SÉJƒÑdG πN q óóàj àj : Ωƒ«°SÉJƒÑdG `
.((¿ƒ∏dGh
¿ƒ∏dGh ¥ GòŸG) QQɪãdG
¥GòŸG) ɪãdG
: ‘ IIOÉŸG
OÉŸG √√òg òg ¢¢ü≤f ü≤f ¢¢VGôYC
VGôYGC º°q°ùéàJh
q ùéàJh
.áá«æH
«æH ííÑ°üJ
Ñ°üJ ººKK ¥ GQh’CG ≈≈∏Y
¥GQhC ∏Y AAGôØ°U
GôØ°U ™™≤H ≤H QQƒ¡Xƒ¡X `
.QQɪãdG
ɪãdG ¿ƒqƒ∏Jq ∏J ‘ ¢¢ü≤f ü≤f `
.ê Éàf’EG ‘ ¢¢ü≤f
êÉàfE ü≤f ‹ ÉàdÉHh QQɪãdG
‹ÉàdÉHh ɪãdG ººéMéM ‘ ¢¢ü≤f ü≤f `
..QɪãdG
QɪãdG øøee óóMGh
MGh øøW W êêÉàfE
Éàf’E ≠≠cc 55^4^4 ``HH ΩΩƒ«°SÉJƒÑdG
ƒ«°SÉJƒÑdG ôô°üæY
°üæY øøee ººWɪ£dG Wɪ£dG ä äÉ«LÉMÉ«LÉM QQó≤J ó≤J

16
 : …ô`````````dG ` 2
§«≤æàdÉH …ôdG á≤jôW øqµªJh á«∏°üØdG ºWɪ£dG áYGQR ìÉéfEG »a É«°SÉ°SCG ÓeÉY …ôdG Èà©j
: øe
.᪶àæe áØ°üH AÉŸG øe áàÑædG äÉ«LÉM ÒaƒJ `
. áàÑæq dG Üôb ÉgóLGƒJ ¿Éª°Vh Ióª°SC’G ´É«°V ΩóY `
.ájô£ØdG ¢VGôeC’G QÉ°ûàfG øe ó◊G `
.á«dÉY IOƒL äGP QɪK ≈∏Y ∫ƒ°ü◊G ``

á``````¶MÓ``e
%70 áÑ°ùæH ¢†Øîæj êÉàfE’G ¿EÉa iƒà°ùŸG Gòg âbÉa GPEG ÉeCG ∫/Æ 3 ¤EG π°üJ áMƒ∏e áLQO ºWɪ£dG áYGQR πªëàJ

: ºWɪ£dG áYGQõd á«FÉŸG äÉ«LÉ◊G

∫hó÷G ¬æ«Ñj ɪc ôîÑqàdG áÑ°ùfh ƒªædG πMGôe ±ÓàNÉH AÉŸG øe ºWɪ£dG äÉ«LÉM ∞∏àîJ
: ‹ÉàdG

4 á∏MôŸG 3 á∏MôŸG 2 á∏MôŸG 1 á∏MôŸG

¤EG »æ÷G ájGóH øe ™HGôdG ¢SCɵdG øe ¤EG ∫hC’G ¢SCɵdG øe ¢SCɵdG ¤EG á°SGô¨dG øe
√ôNBG »æ÷G ájGóH ¤EG ™HGôdG ¢SCɵdG ∫hC’G

ôîÑàdG øe %80 ôîÑàdG øe %100 ôîÑàdG øe %80 ôîÑàdG øe %50

:á«dÉàdG ádOÉ©ŸG ᣰSGƒH Ωƒ«dG ‘ Ϊ«∏ŸG ÜÉ°ùëH ºWɪ£dG áYGQõd á«FÉŸG äÉ«LÉ◊G Qó≤J

(Kc) »YGQõdG ÜQÉ°†dG X (ETP) ¥ ôq ©àdGh ôîÑ àq dG IQób = á«FÉŸG äÉ«LÉ◊G

17
 : ‹GƒŸG ∫hó÷ÉH ÚÑe ƒg ɪc áYGQõdG ƒ‰ πMGôe Ö°ùM »YGQõdG ÜQÉ°†dG ∞∏àîjh
ȪàÑ°S ähCG á`«∏jƒL ¿Gƒ``L …É``e πjôaCG ¢SQÉe
146 187 204 185 161 117 85 ô¡°T /¥qô©àdGh ôqîÑàdG ∫ó©e
(·)
48 60 66 62 52 39 27 ôqîÑàdG ¢†jƒ©àd á«eƒ«dG äÉ«LÉ◊G
(∂g/3Ω)

4 á∏MôŸG 3 á∏MôŸG 2 á∏MôŸG 1 á∏MôŸG ºWÉ```ª£dG ƒ‰ π`MGôe

0^8 1 0^8 0^5 (Kc) »``YGQõdG ÜQÉ°†dG

38 48 60 66 50 42 20 13^5 (3Ω) ºWɪ£∏d á«∏©ØdG á«eƒ«dG äÉ«LÉ◊G
»ah .á«Ñ«∏b á£ëªd ájƒæ°ùdG ä’ó©ªdG Ö°ùM É¡£Ñ°V ”h ájôjó≤J ∫hó÷ÉH áæ«ÑŸG äÉ«ªµdG
º°üN ™≤j QÉ£eC’G ∫hõf óæYh .%20 ≈dEG 10 øe É¡«a ™«aôàdG øµªj ájƒb ìÉjQ ܃Ñg IQƒ°U
.á«eƒ«dG äÉ«LÉëdG øe QÉ£eC’G äÉ«ªc
: …ô``dG Ió``e ôjó≤J `
: Ö°ùM IóŸG √òg Qó≤Jh .êÉàfE’G ≥WÉæe Ö°ùM …ôdG Ióe ∞∏àîJ
á«eƒ«dG …ôdG AÉe øe äÉ«LÉ◊G `
äGQÉ q£≤dG iƒà°ùe ≈∏Y §¨°†dG `
…ôdG •ƒ£N ÚH óYÉÑàdG `
ºWɪ£dG …Q
: ‹ÉàdG ∫ÉãŸG OɪàYEÉH …ôdG Ióe ôjó≤J øµÁh

áYÉ°ùdG ‘ 3Ω 40 hCG áYÉ°S/∫ 40000 = 2 x 20000 : ∂g/…ôdG ᫪c `

áYÉ°S/∫ 2 :QÉ q£≤dG ≥aóJ ` QÉ q£b 20000 : ∂g/ äGQÉ q£≤dG OóY `

ȪàÑ°S ähCG á`«∏jƒL ¿Gƒ``L …É``e πjôaCG ¢SQÉe

57 72 90 99 75 63 30 20 (Ωƒ«dG ‘ á≤«bO) 2äGQÉ £q ≤H …ôdG Ióe
…ôdG Ióe ‘ ¢†«Øîàq dG ºàj ádÉ◊G √òg ‘h ¢S/∫ 4 ≥aóàH äGQÉ q£b ∫ɪ©à°SG øµÁ ɪc
.∞°üædG ¤EG
: ø``«`°†ëàdGh ô`«ªëàdG ` 3
ᣰSGƒH ºWɪ£dG áYGQõ˘d Ú°†ë˘à˘dGh Òª˘ë˘à˘dG ᢫˘∏˘ª˘Y ¿ƒ˘µ˘J
‘h áLhOõe •ƒ£N ≈∏Y áYGQõdG âfÉc GPEG Éeq CG .IÉë°ùŸG
ÒªëàdG á«∏ª©H Ωɢ«˘≤˘dG ɢæ˘æ˘µ˘ª˘«˘a ,ƒ˘ª˘æ˘dG ø˘e ¤hC’G á˘∏˘MôŸG
¿hóH ¿Gƒ«◊ÉH QhôÛG áqµ°ùdG çGôfi ᣰSGƒH Ú°†ëàdGh
.Ö∏≤e
AGôØ°üdG áµjƒ°ûdG Úà«∏ª©H ΩÉ«≤dG ≈∏Y ºWɪ£dG áYGQõH ájÉæ©dG ∫ɨ°TCG ô°üà≤Jh
»àdGh IQÉ°†dG ÜÉ°ûYC’G ó°V IGhGóŸG QÉÑàYG ¿hO ∂dPh Ú°†ëà∏d IóMGh á«∏ªYh Òªëà∏d
.¢VQC’G Ò°†– á«∏ªY AÉæKCG â“
18
 : äÉ```aB’G á``ëaɵe `` VIII
: á````«°ShÒØdG ¢VGô``eC’G
ájQGôMƒ«÷G 䃫ÑdG ‘ ᫪ÙG ºWɪ£dG ´QGõe ÜÉ°üJ
ø˘e óq – ᢫˘°ShÒa ¢VGô˘eCG I󢩢H á˘jOɢ©˘dG ᢫˘µ˘«˘à˘°SÓ˘Ñ˘dGh
√òg øe ¢†©ÑH á«∏°üØdG ºWɪ£dG ÜÉ°üJ ɪc .êÉàfE’G

ÈY Údƒ≤æŸG TYLCV-Sar h TYLCV-IL `H ±ô©j

¥GQhC’G ≈∏Y ¢ShÒØdG ¢VGôYCG
Éà ºWɪ£dG ¥Qƒd ôØ°UC’G ±ÉØàdEÓd áÑÑ°ùŸG äÉ°ShÒØdG

Iô°ûM ÈY ∫ƒ≤æŸG (CMV) QÉ«ÿG ¢ûbÈJ ¢ShÒah (Bemisia tabaci) AÉ°†«ÑdG áHÉHòdG
ób êÉàfE’G ¿ƒµj å«M º°SƒŸG ôNBG ‘ äÉ°ShÒØdG √ò¡H á«∏°üØdG ºWɪ£dG áHÉ°UEG ™≤J .»∏jõdG

ôq éæj øjòdG TYLCV-Sar h TYLCV-IL `H IôNCÉàŸG ¢ShDƒµdG QÉgREG ó≤Y óæY á°UÉN
áHÉ°UE’G …OÉØàd ºWɪ£dG áYGQR º°Sƒe ÒNCÉJ Ωó©H í°üæjo ,∂dòd .è°†ædG ∂°Th ≈∏Yh Oóq –

.ÉØ«ch ɪq c êÉàfE’G ‘ ¢VÉØîfG ɪ¡æY

: á`````jô£ØdG ¢VGô````eC’G

Le Mildiou : IôNCÉàŸG áëØ∏dG hCG ƒ``jó∏«ŸG ` 1

: É¡ªgCG øe ôcòf ºWɪ£dG áYGQR ájô£ØdG ¢VGôeC’G øe ójó©dG Ö«°üJ

Phytophthora infestans : »°VôŸG ÖÑ°ùŸG

: ¢VGô```````YC’G
¬LƒdG ≈∏Y á«àjR ™≤H ‘ ¢VôŸG Gòg ¢VGôYCG πãªàJ
≈∏Y ô¡¶jh .AGOƒ°S ºK á«æH ¤EG ∫ƒëàJ ,¥GQhCÓd …ƒ∏©dG
QɪãdGh ¥GQhC’G ≈∏Y ƒjó∏«ŸG ¢VGôYCG .…ô£ØdG ∫õ¨dG øe ¿ƒµàeq ¢†«HCG ÖZR »∏Ø°ùdG ¬LƒdG
.≥æ©dG Üôb IOÉY ≥∏£æJ ᪶àæe ÒZ á«æH ™≤H ô¡¶àa QɪãdG ≈∏Y ÉeCG
á©ØJôe áHƒWQ áÑ°ùf ‘ πãªàJ ,áªFÓe á«NÉæŸG ±hô¶dG ¿ƒµJ ÉeóæY ¢VôŸG Gòg ô°ûàæjh
10 ÚH ìhGÎJ ádóà©e IQGôM áLQO ™e áæeGõàe áYÉ°S 12 ¥ƒØJ IóŸ á∏°UGƒàeh %90 ió©àJ
ájƒb íjQ óLGƒJ ™e ájƒFÉe áLQO 30 ¤EG IQGô◊G áLQO â©ØJQG GPEG ÉeCG . ájDƒe áLQO 25h
áØ«©°Vh IOhófi íÑ°üJ ¢VôŸG Gòg QÉ°ûàfG á«fɵeEG ¿EÉa ±ÉL ¢ù≤Wh
: á`````ë`aÉ```µŸG
: `H ΩÉ«≤dG í°üæj ¢VôŸG QÉ°ûàfGh Qƒ¡X øe óë∏d
: á«YGQR áëaɵe ¯
.᪫∏°S äÓà°T ∫ɪ©à°SG @
.ºµfi »YGQR ∫hGóJ ≥«Ñ£J @
19 .
 .ÉWÉ£ÑdG áYGQõd á°ü°üıG ∫ƒ≤◊G Üôb ºWɪ£dG áYGQR ÜÉæàLG @
.ááfRGƒàe
fRGƒàe ó󫪰ùJh
«ª°ùJh ……QQ áá≤jôW
≤jôW OOɪàYG
ɪàYG @
.ππ≤◊G
≤◊G ê QÉN ááHÉ°üŸG
êQÉN HÉ°üŸG ä ÉJÉÑædG ÉÉjÉ≤H
äÉJÉÑædG jÉ≤H ± ÓJGEh ¥
±ÓJE ôM @
¥ôM
.¢¢VôŸG
VôŸG ∫∫É≤àfG
É≤àfG ‘ IIócGôdG
ócGôdG √√É«ŸG
É«ŸG Ö Ñ°ùàJ ’ ≈≈àM
ÖÑ°ùàJ àM … ôdG ä
…ôdG Gó©e ááfÉ«°U
äGó©e fÉ«°U @
: á`«FÉ«ª«c áëaɵe ¯
äGó˘«˘Ñ˘ª˘∏˘d äÓ˘Fɢ©˘dG ∞˘∏˘àfl ÚH ∫hGó˘à˘dG ≈˘∏˘Y ¢Uô◊G ™˘e ᢫˘Fɢbƒ˘dG IGhGóŸÉ˘H π˘Nó˘˘à˘ dG `

L’Oïdium
.… ôëÑdG óó«°üdGh
…ôëÑdG «°üdGh áá«FÉŸG
«FÉŸG OOQGƒŸGh
QGƒŸGh ááMÓØdG
MÓØdG IIQGRh
QGRh ± ôW øøee ÉÉ¡«∏Y
±ôW ¡«∏Y ¥ OÉ°üŸG
¥OÉ°üŸG

Leveillula taurica (anamorphe) Oidiopsis taurica : »°VôŸG ÖÑ°ùŸG

: IQÉ````«÷G hCG »`≤«bódG ¢VÉ«ÑdG ` 2

: ¢VGô```````YC’G
.ábQƒ∏d »∏Ø°ùdGh …ƒ∏©dG ¬LƒdG ≈∏Y AGôØ°U ™≤H πµ°T ‘ ¥GQhC’G ≈∏Y ¢VôŸG ¢VGôYCG ô¡¶J
OGGóà°TG
óà°TG óóæYh
æYh ..ábQƒdG
ábQƒdG ππeÉc
eÉc ƒƒ°ùµJ
°ùµJ ¿¿CGC ¤E
¤GE ¢¢ùeÓàJh
ùeÓàJh ÉÉÄ«°ûa
Ä«°ûa ÉÉÄ«°T
Ä«°T ™™°ùàJ
°ùàJ ¿¿CGC ™™≤ÑdG
≤ÑdG √√ò¡d
ò¡d øøµÁh
µÁh
.áábQƒ∏d
bQƒ∏d »»∏Ø°ùdG
∏Ø°ùdG ¬¬LƒdG
LƒdG ≈≈∏Y
∏Y ¢¢†«HC
†«HGC AAÉ°ûZ
É°ûZ ™™≤ÑdG
≤ÑdG √√ògòg ¥
¥ƒa ƒa ¿ƒqƒµàj
q µàj ááHÉ°UE
HÉ°U’EG
255hh 2200 Ú
ÚHH ááMhGÎe
MhGÎe IIQGô◊Gh
QGô◊Gh %%70h70h 5500 ÚÚHH ááHƒWôdG
HƒWôdG ááÑ°ùf
Ñ°ùf ¿¿ƒµJ
ƒµJ ÉÉeóæY
eóæY ¢¢VôŸG
VôŸG GGòg òg ôô¡¶j
¡¶j
..ájƒFÉe
ájƒFÉe ááLQOLQO
: á````ëaɵŸG
: ≈∏Y áëaɵŸG á≤jôW õµJôJ
: á``«YGQR áëaɵe ¯
ó«˘ª˘°ùJh á˘ª˘¶˘à˘æ˘e …Q á˘≤˘jô˘W ∫ɢª˘©˘à˘°SG @
.¿¿RGƒàe
RGĈe
.IIQÉ°†dG
QÉ°†dG Ü É°ûY’CG áádGRE
ÜÉ°ûYC dGRGE @
¥GQhC’G ≈∏Y »≤«bódG ¢VÉ«ÑdG ¢VGôYCG
: á`«FÉ«ª«c áëaɵe ¯
äGó˘«˘Ñ˘ª˘∏˘d äÓ˘Fɢ©˘dG ∞˘∏˘àfl ÚH ∫hGó˘à˘dG ≈˘∏˘Y ¢Uô◊G ™˘e ᢫˘Fɢbƒ˘dG IGhGóŸÉ˘H π˘Nó˘à˘dG @
.… ôëÑdG óó«°üdGh
…ôëÑdG «°üdGh áá«FÉŸG
«FÉŸG OOQGƒŸGh
QGƒŸGh ááMÓØdG
MÓØdG IIQGRh
QGRh ± ±ôW ôW øøee ÉÉ¡«∏Y
¡«∏Y ¥ OÉ°üŸG
¥OÉ°üŸG

20
 L'Alternariose
Alternaria solani : »°VôŸG ÖÑ°ùŸG
: Iô````µÑŸG á``ëØ∏dG ` 3

: ¢VGô```````YC’G
.Oƒ°SCG ÖZR Égƒ°ùµj ôFGhO ºK ,áæcGO á«æH ™≤H πµ°T ‘ ’hCG ≈∏Ø°ùdG ¥GQhC’G ≈∏Y áHÉ°UE’G CGóÑJ
¥GGQhC
Qh’CG áá«≤H
«≤H ¤
¤EGE ÉÉ«éjQóJ
«éjQóJ óóà“h
à“h ,,á«æH
á«æH AAGôØ°U
GôØ°U áá«°TÉM
«°TÉM ™™≤ÑdG
≤ÑdG √√ò¡H
ò¡H §§«–
«– ááHÉ°UE HÉ°U’EG OOGóà°TG
Góà°TG óóæYh
æYh
π««£à°ùJh
£à°ùJh ¢¢ùeÓàJ
ùeÓàJ AAGOƒ°S
GOƒ°S ™™≤H
≤H ôô¡¶àa
¡¶àa ¥ É°ùdG i
¥É°ùdG ƒà°ùe ≈≈∏Y
iƒà°ùe ∏Y ÉÉeCeGC ..§bÉ°ùàJ
§bÉ°ùàJ ¿¿CGC øøµÁhµÁh … ƒà∏J »»àdG
…ƒà∏J àdG
.ááàÑædG
àÑædG ¥ É°ùH §§«–
¥É°ùH «– áájôFGO
jôFGO AAGOƒ°S
GOƒ°S ¥ hôM ¤
¥hôM ¤EGE QQƒ£àJh
ƒ£àJh ,,áHÉ°UE
áHÉ°U’EG IIóM óM ™™ee ÉÉÄ«°ûa
Ä«°ûa ÉÉÄ«°T
Ä«°T
äÉMÉMôq≤≤JJ ≥≥æ©dG
æ©dG i ƒà°ùe ≈≈∏Y
iƒà°ùe ∏Y ¿¿ƒµààa
ƒµààa èè°†ædG
°†ædG áájGóH
jGóH óóæY
æY ááHÉ°UE
HÉ°U’EG ôô¡¶J ¡¶J ,,Qɪã∏d
Qɪã∏d ááÑ°ùædÉHh
Ñ°ùædÉHh
.áájôFGO
jôFGO
ìhhGÎJ
GÎJ IIQGô◊G
QGô◊G ááLQOh
LQOh áá©ØJôe
©ØJôe ááHƒWôdG
HƒWôdG ¿¿ƒµJ
ƒµJ ÉÉeóæY
eóæY ôô£ØdG
£ØdG GGò¡dò¡d áá«°VôŸG
«°VôŸG ¢¢VGôYC VGôY’CG ôô¡¶J ¡¶J
.áájDjƒDe ááLQO
LQO 225h185h18 Ú ÚHH
: á````ëaɵŸG
: ≈∏Y õµJôJ
: á``«YGQR áëaɵe ¯
.áehÉ≤e ±Éæ°UCG ∫ɪ©à°SG @
.á᪫∏°S
ª«∏°S ä Óà°T ∫∫ɪ©à°SG
äÓà°T ɪ©à°SG @
(πb’CG ≈≈∏Y
.(πbC ∏Y ä Gƒæ°S 33)) ººµfi
äGƒæ°S µfi »»YGQR YGQR ∫∫hGóJ
hGóJ ´´ÉÑq ÉÑJqG @
.IIQÉ°†dG
QÉ°†dG Ü É°ûY’CG áádGRE
ÜÉ°ûYC dGRGE @
: á`«FÉ«ª«c áëaɵe ¯
áMÓØdG IQGRh ±ôW øe É¡«∏Y ¥OÉ°üŸG äGó«ÑŸG óMCG ∫ɪ©à°SÉH á«FÉbƒdG IGhGóŸÉH πNóàdG
.… ôëÑdG óó«°üdGh
…ôëÑdG «°üdGh áá«FÉŸG «FÉŸG OOQGƒŸGh
QGƒŸGh

¥GQhC’G ≈`∏Y IôµÑŸG áëØ∏dG ¢VGô``YCG

21
 Le Flétrissement
Fusarium oxysporum f. sp. lycopersici : »°VôŸG ÖÑ°ùŸG
: ∫ƒ```Hò``dG ¢Vô``e ` 4

OhóM ‘ IQGô◊G áLQO ¿ƒµJ ÉeóæY á°UÉN ºWɪ£dG äÉJÉÑf ≈∏Y GôqµÑe áHÉ°UE’G ô¡¶J
.ájDhÉe áLQO 28
: ¢VGô```````YC’G
óæYh .É¡æe óMGh ÖfÉL ≈∏Y πHòJ ºK ôq Ø°üàa ≈∏Ø°ùdG ¥GQhC’G ≈∏Y ¤hC’G äÉeÓ©dG ô¡¶J
πHòJh ,¥GQhCÓd ôNB’G ÖfÉ÷G πª°ûJ ¿CG ¤EG É«éjQóJ ¢VGôYC’G √òg óq à“ áHÉ°UE’G OGóà°TG
¥É°ùdG ∫ƒW ≈∏Y óq à“ á«q æH á«FõL ™≤H É¡∏NGóH ô¡¶àa ¥É°ùdG ≈∏Y ÉeCG .䃓 ºK áàÑædG πeÉc
.á«YhC’G iƒà°ùe ≈∏Y OGó°ùfG É¡∏∏îàj
: á````ëaɵŸG
: ‘ πãªàJ
: á``«YGQR áëaɵe
.áehÉ≤e ±Éæ°UCG ∫ɪ©à°SG ¯
.ºµfi »YGQR ∫hGóJ OɪàYG ¯
ócôJ »àdG »°VGQC’G ≈∏Y áYGQõdG Öæq Œ ¯
.√É«ŸG É¡«a
¥GQhC’Gh ¥É°ùdG ≈`∏Y ∫ƒHòdG ¢VGô``YCG
.áfRGƒàe …
q Qh 󫪰ùJ ¥ôW ∫ɪ©à°SG ¯
: á``«FÉ«ª«c áëaɵe ¯
IGhGóŸÉH πNóàdGh π≤◊G êQÉN áHÉ°üŸG äÉJÉÑædG ¥ôMh ™∏b Öéj ¢VôŸG Qƒ¡X óæY
ó«°üdGh á«FÉŸG OQGƒŸGh áMÓØdG IQGRh ±ôW øe É¡«a ¢üNôŸG äGó«ÑŸG óMCG ∫ɪ©à°SÉH

La pourriture des racines et du collet : á```àÑædG ≥æYh Qhò`÷G ø`q Ø©J ¢Vô`e ` 5
.…ôëÑdG

Fusarium solani : »°VôŸG ÖÑ°ùŸG

: ¢VGô```````YC’G
óà“ ºK .øqØ©àJh É«æH Éfƒd áHÉ°üŸG Qhò÷G òNCÉàa ,áàÑædG ≥æYh Qhò÷G ≈∏Y ¢VGôYC’G CGóÑJ
iƒà°ùe ≈∏Y OGó°ùfG ™e É¡æe óMGh ÖfÉL ≈∏Y áæcGO äÉMôq ≤J πµ°T ‘ ¥É°ùdG ¤EG áHÉ°UE’G
∫ƒHP ∂dP øY èàæjh .…ô£ØdG ∫õ¨dG øe ¿ƒµàe q …OQh ` »æH ÖZR É¡∏NGO ¿ƒµàjh .á«YhC’G
¢VQC’G ‘ IQGôM áLQO ôqaƒJ ™e ,á«dÉ©dG áHƒWôdG óYÉ°ùJh .É¡æe ≈∏Ø°ùdG ºK É«∏©dG ¥GQhC’G
.¢VôŸG QÉ°ûàfGh Qƒ¡X ≈∏Y ,ájƒFÉe áLQO 20h 18 ÚH

22
 : á````ëaɵŸG
: ‘ πãªàJ
: á«YGQR áëaɵe `
.»»YGQR
YGQR ∫∫hGóJ
hGóJ OOɪàYG
ɪàYG @
.ááehÉ≤e
ehÉ≤e ± Éæ°UGC ∫∫ɪ©à°SG
±Éæ°UC ɪ©à°SG @
: á«FÉ«ª«c áëaɵe `
.ππ≤◊G
≤◊G ê QÉN ááHÉ°üŸG
êQÉN HÉ°üŸG ä ÉJÉÑædG ±
äÉJÉÑædG ±ÓJEÓJGEh ™™∏b ∏b @
OQQGƒŸGh
GƒŸGh ááMÓØdG
MÓØdG IIQGRh
QGRh ± ±ôWôW øøee ÉÉ¡d
¡d ¢¢üNôŸG
üNôŸG ä Gó«ÑŸG óóMC
äGó«ÑŸG MGC ∫∫ɪ©à°SÉH
ɪ©à°SÉH IIGhGóŸÉH
GhGóŸÉH ππNóàdG NóàdG @

La Fonte des semis : äGQOÉ`Ñ∏d ÅLÉØŸG ∫ƒHòdG ¢Vôe ` 6

.… ôëÑdG óó«°üdGh
…ôëÑdG «°üdGh áá«FÉŸG«FÉŸG

Rhizoctonia solani, Pythium ,s.pp., pps Phytophthora spp. : á«°VôŸG äÉÑÑ°ùŸG

: ¢VGô```````YC’G
ô¡¶J .QhòÑdG ÈY π≤àæJ hCG áHÎdG ‘ ¢û«©J äÉjô£ØdG øe áYƒª› ¢VôŸG Gòg ‘ ÖÑ°ùàJ
‘h ,,ÆhõÑdG
ÆhõÑdG óóæY
æY hhCGC ä ÉÑf’EG óó©H
äÉÑfE ©H IIô°TÉÑe
ô°TÉÑe â ÑæŸG ‘ IIOÉY
âÑæŸG OÉY ººWɪ£dG
Wɪ£dG ä GQOÉH ≈≈∏Y
äGQOÉH ∏Y ¢¢VGôYC
VGôY’C G
ÖccôŸG
ôŸG GGòg
òg Ö Ñ°ùàjh ..(äÉbQh
ÖÑ°ùàjh (äÉbQh 3 hhCGC 2 áá∏Môe
∏Môe ‘ ¿¿ƒµJ ƒµJ ÉÉeóæY
eóæY IIOÉY) OÉY) ááàÑædG
àÑædG ππ«≤æJ
«≤æJ óóæY æY ππ≤◊G
≤◊G
.IIQOÉÑ∏d
QOÉÑ∏d ÅÅLÉØŸG
LÉØŸG ä ƒŸG ‘ …
䃟G ô£ØdG
…ô£ØdG
ÚH ì hGÎJ ¢¢VQC
ìhGÎJ VQ’CG ‘ IIQGôMQGôM ááLQO
LQO óóLGƒJ
LGƒJ ‘ áá∏ãªàŸGh
∏ãªàŸGh ááªFÓŸG ªFÓŸG áá«NÉæŸG
«NÉæŸG ± hô¶dG óóYÉ°ùJ
±hô¶dG YÉ°ùJ
.áá«dÉY
«dÉY ááHƒWQHƒWQ ™™ee øøeGõàdÉHeGõàdÉH áájƒFÉe
jƒFÉe ááLQOLQO 1122 h 1100
.¥ É°ùdG ¤
¥É°ùdG ¤EGE óóà“
à“ ººKK ≥≥æ©dGhæ©dGh QQhò÷G
hò÷G i ƒà°ùe ≈≈∏Y
iƒà°ùe ∏Y ááHÉ°UE
HÉ°U’EG GCóóÑJÑJ
¤GE ááHÉ°UE
HÉ°U’EG ¿¿Éµe
ɵe ∫ƒqƒëà«a
q ëà«a ,,≥æ©dG
≥æ©dG i ƒà°ùe ≈≈∏Y
iƒà°ùe ∏Y ÉÉeCeGC ..øq
øØq©©ààa
ààa ÉÉ«æH
«æH ÉÉfƒd
fƒd ááHÉ°üŸG
HÉ°üŸG QQhò÷G hò÷G òòNC NÉCJ
.ááYô°ùH
Yô°ùH ä䃓hƒ“h ááàÑædG
àÑædG ππHòàa Hòàa øøqØq©©àjh
àjh »»æÑdGæÑdG ººKK ôôªMC
ªM’CG ¿¿ƒ∏dG ƒ∏dG
: á````ëaɵŸG
: ≈∏Y õµJôJ
: á``«YGQR áëaɵe
: âÑÑæŸG
æŸG ‘
.ááehÉ≤e
ehÉ≤e ± Éæ°UGC ∫∫ɪ©à°SG
±Éæ°UC ɪ©à°SG @
.IIGhGóe
GhGóe hhCGC á᪫∏°S
ª«∏°S QQhòH
hòH ∫∫ɪ©à°SG
ɪ©à°SG @
.áá«dÉY
«dÉY áá«YGQR
«YGQR ááaÉãcaÉãc Ü ÉæàLG @
ÜÉæàLG
.ááfRGƒàeh
fRGƒàeh á᪶àæe ª¶àæe … …QQ áá≤jôW
≤jôW ∫∫ɪ©à°SG
ɪ©à°SG @

23
 : π```≤◊G ‘
.√É«ŸG ∞jô°üJ É¡«a Ö©°üj »àdG »°VGQC’G ‘ áYGQõdG Öæq Œ @
: á``«FÉ«ª«c áëaɵe ¯
ó«°üdGh á«FÉŸG OQGƒŸGh áMÓØdG IQGRh ±ôW øe É¡d ¢üNôŸG äGó«ÑŸG óMCÉH IGhGóŸG @
.…ôëÑdG
L’Anthracnose
Colletotrichum spp.
: ™````q ≤ÑàdG ¢Vô````e ` 6
: »°VôŸG ÖÑ°ùŸG
: ¢VGô```````YC’G
¢ùeÓàJ áHÉ°UE’G OGóà°TG óæYh .á«àjR IÒ¨°U ™≤H πµ°T ‘ QɪãdG ≈∏Y IOÉY ¢VGôYC’G ô¡¶J
ΩÉ°ùLCG ≈∏Y É¡£°Sh ‘ …ƒà– AGOƒ°S ôFGhO πµ°T òNCÉàd É«éjQóJ ™≤ÑdG
.áæcGO á«æH IÒ¨°U
á˘LQO ó˘LGƒ˘J ‘ ¢VôŸG Qƒ˘¡˘¶˘d á˘ª˘FÓŸG ᢫˘NɢæŸG ±hô˘¶˘dG π˘ã˘ª˘à˘ J
᢫˘dɢY á˘Hƒ˘WQ ô˘aƒ˘J ™˘˘e ᢢjƒ˘˘Fɢ˘e ᢢLQO 30h 10 ÚH ᢢMhGÎe IQGô˘˘M
.á∏°UGƒàeh
: á``«FÉ«ª«c áëaɵe ¯
á«FÉŸG OQGƒŸGh áMÓØdG IQGRh ±ôW øe É¡d ¢üNôŸG äGó«ÑŸG óMCÉH IGhGóŸÉH πNóàdG @

Le Corky root
.…ôëÑdG ó«°üdGh

Colletorichum h Pyrenochaeta lycopersici : »°VôŸG ÖÑ°ùŸG

: á```«æ«∏ØdG Qhò``÷G ¢Vô````e ` 7

atramentarium
: ¢VGô```````YC’G
áHÉ°UE’G ±hôX Ö°ùM Qƒ£àJ áæcGO ìhôL Qhò÷G iƒà°ùe ≈∏Y ô¡¶J
.∫ƒHòdG äÉeÓY É¡«∏Y ô¡¶àa áàÑædG ƒ‰ ≥«©J Ú∏ØdG ¬Ñ°ûJ á«æH äÉNÉØàfG ¤EG
äÉJÉÑædG ÉjÉ≤H ‘ hCG áHÎdG ‘ IóLGƒàŸG ô£Ø∏d ájó«eÓµdG ÆGƒHC’G ≥jôW øY áHÉ°UE’G CGóÑJ
.ájƒFÉe áLQO 30h 26 ÚH IQGô◊G áLQO ¿ƒµJ ÉeóæY á°†jôŸG
: á``«YGQR áëaɵe
.᪩£ŸG áehÉ≤ŸG øFÉé¡dG hCG äóLh ¿EG áehÉ≤ŸG ±Éæ°UC’G ∫ɪ©à°SG @
.»YGQõdG ∫hGóàdG ≥«Ñ£J @
.π≤◊G êQÉN áHÉ°üŸG äÉJÉÑædG ±ÓJEGh ™∏b @

24
áYGQR Ö«°üJ »àdG äÉaB’G ºgCG øe Meloidogyne ÚLhójƒ∏«ŸG ¢ùæL øe GOƒJɪ«ædG Èà©J
: GOƒ``````JÉ````ª`«ædG ` 8

≥«©àa Qhò÷G ≈∏Y äÉNÉØàfG hCG ä’ÓK πµ°T ‘ äÉHÉ°UE’G ô¡¶J å«M á«∏°üØdG ºWɪ£dG
.áàÑædG ƒ‰ q
: á````ëaɵŸG
: ≈∏Y É°SÉ°SCG áëaɵŸG õµJôJ
.áehÉ≤ŸG ±Éæ°UC’G ∫ɪ©à°SG @
.ºµfi »YGQR ∫hGóJ ´ÉÑJG @
.᪫∏°S äÓà°T ∫ɪ©à°SG @
: ‘ πãªàJ »àdG ¢ù«ª°ûàdG á≤jôW OɪàYÉH í°üæj áHÎdG áHÉ°UEG óæYh
.áHÎ∏d á≤«ªY áKGôM `
.AÉŸG øe IÒÑc ᫪µH áHÎdG …Q `
.∞«°üdG IQGôM AÉæKCG ™«HÉ°SCG 4 hCG 3 IóŸ ∂«à°SÓÑdÉH áHÎdG á«£¨J `
∂dPh …ôdG áµÑ°T ∫ÓN øe hCG áYGQõdG óæY Novibiotec ó«Ñe ∫ɪ©à°SÉH IGhGóŸG øµÁ ɪc
.áHÎdÉH GOƒJɪ«ædG óLGƒJ äƒÑK ádÉM ‘

Meloidogyne GOƒJɪ«æH Qhò÷G áHÉ°UEG ¢VGôYCG

25
 (Tuta absoluta) La mineuse de la tomate
: IQÉ`````°†dG äGô````°û◊G

á∏FÉY ,Lépidoptères áëæLC’G äÉ«Ø°TôN á∏«°üa ¤EG »ªàæJ ºé◊G IÒ¨°U á°TGôa »g
: º```Wɪ£dG Iô``aÉ`M ` 1

øµd É¡∏FGƒY ºgCG øe ºWɪ£dG áYGQR Èà©J .Tuta absoluta »ª∏©dG É¡ª°SEG ,Gelechidae
.äÉ«fÉ‚PÉÑdG á∏FÉY ¤EG »ªàæJ iôNCG äÉJÉÑf IóY ≈∏Y ôKɵàdGh ƒªædG É¡d øµÁ

ôFGõ÷G â∏NO ºK É«fÉÑ°SEG ‘ 2006 áæ°S á«£°Sƒàe hQhC’G á≤£æŸÉH Iôe ∫hC’ äóLGƒJ
.(...ÚàæLQC’Gh Ójhõæ«ah É«Ñeƒdƒch πjRGÈdGh »∏«°ûdG) á«Hƒæ÷G É«µjôeCG »∏°UC’G É¡æWƒe

áæ°ùdG ¢ùØf ∞jôN ∫ÓN É«dÉ£jEGh É°ùfôa ‘ É¡«∏Y Qƒã©dG ”h 2008 ™«HQ ôNGhCG Üô¨ŸGh
.2008 ôHƒàcCG ô¡°T ∫ÓN ¢ùfƒJ ‘ ∂dòch
ôëÑdGh ÉHhQhCG ‘ ¿Gó∏ÑdG ójó©H É¡«∏Y Qƒã©dG ” å«M ∂dP ó©H á°TGôØdG á©bQ â©°SƒJ

250 ‹GƒM IóMGƒdG ≈ãfC’G ™°†J ¿CG øµÁ å«M ,á«dÉ©dG É¡àHƒ°üîH áaB’G √òg ¢üàîJ
...É«Ñ«d ,É«fÉÑdCG ,GÎ∏≤fCG ,É«côJ ,¿Éfƒ«dG πãe §°SƒàŸG ¢†«HC’G

Espèce ¬˘«˘a ó˘Lƒ˘J …ò˘dG ¿É˘µŸG í˘°ùà˘µ˘Jh ô˘Kɢµ˘à˘dG ≈˘∏˘Y ᢫˘dɢY IQó˘≤˘H RÉ˘à“ É˘ª˘c .ᢰ†«˘˘H
.invasive

.áæ°ùdG ‘ π«L 12 ` 10 `H áaB’G √òg ô“ å«M .(áªFÓe áHƒWQh IQGôM äÉLQOh áæ°ùdG
QGóe ≈∏Y πFGƒ©dG óLƒJ) ¢ùfƒàH á«NÉæŸG ÉæahôX ™e Iô°û◊G óLGƒJh ôKɵJ ±hôX ΩAÓàJ

.ájƒFÉe áLQO 27 …hÉ°ùJ IQGôM áLQóH Éeƒj 23 óMGƒdG π«÷G Ωhój ¿CG øµÁh
ºK ¢ü«≤ØàdG ó©H ábÒ∏d QGƒWCG á©HQCÉH á¨dÉÑdG Iô°û◊G QƒW øY IhÓY ºWɪ£dG IôaÉM ô“
.(AGQò©dG) ájQƒ◊G QƒW

2 QƒW ábôj 1 QƒW ábôj

4 QƒW ábôj 3 QƒW ábôj Tuta absoluta ºWɪ£dG IôaÉM

26
ábÒdG QƒW Èà©j ,¢ü«≤ØàdG ó©H .¥GQhCÓd ≈∏Ø°ùdG á¡÷ÉH ÖdɨdG ‘ É¡°†«H ≈ãfC’G ™°†J
.ÉÉbÉØfC
bÉØfGC ááKófi
Kófi QQɪãdGh
ɪãdGh ¿¿É≤«°ùdGh ¥GQhC
É≤«°ùdGh ¥ GQh’CG ººLÉ¡J å«M
LÉ¡J å «M IIô°ûë∏d
ô°ûë∏d QqÉÉ°†dG
°†dG QQƒ£dG
ģdG

I ôªãdG ‘ ábÒdG êhôNh ∫ƒNO Ö≤K ¥É°ùdG ≈∏Y ábÒdG ñÉ°ShCGh ¥ÉØfCG ábQƒdG πNGO ábÒdG ¥ÉØfCG

샃°üæŸG
°üæŸG ππFÉ°SƒdÉH
FÉ°SƒdÉH ÉÉ¡àëaɵe
¡àëaɵe ΩΩóY
óY IIQƒ°U
Qƒ°U ‘ ∫∫ƒ°üÙG
ƒ°üÙG ππeÉc eÉc ± ±ÓJE
ÓJGE ‘ ááaBa’BG √√òg
òg Ö ÖÑ°ùàJ
Ñ°ùàJ

¢VGôYC’ á¡HÉ°ûe ¿ƒ∏dG á«æq H íÑ°üàa Photosynthèse ááàÑæ∏d

á∏£qq£©e
©e QQƒ°†î«dG
ƒ°†î«dG IIOÉe
OÉe ÉÉgó≤Øàa
gó≤Øàa ¥¥GQhC
GQh’CG áá°UÉNh
°UÉNh ……ô°†ÿG
ô°†ÿG RRÉ¡÷G
É¡÷G øøee ä äÉbÒdG
ÉbÒdG i iqòq¨¨àJ
àJ ..É¡H
É¡H
àÑæ∏d »»Fƒ°†dG
Fƒ°†dG Ö Ö«cÎdG
«cÎdG áá«∏ªY
«∏ªY ‹ ‹ÉàdÉH
ÉàdÉH
¤GE áá°VôY
°VôY ÉÉ¡∏©Œ
¡∏©Œ QQɪãdG
ɪãdG ≈≈∏Y äÉbÒdG
∏Y ä ÉbÒdG ÉÉ¡Kó–
¡Kó– »»àdGàdG Ü܃≤ãdG
ƒ≤ãdG ¿¿CGC Éɪc
ªc ..ƒjó∏ŸG
ƒjó∏ŸG ¢¢VôÃ
VôÃ ááHÉ°UE
HÉ°U’E G
.≥≥jƒ°ùà∏d
jƒ°ùà∏d áá∏HÉb ÒZh
∏HÉb Ò Zh áájô£ØdG
jô£ØdG ¢¢VGôeC
VGôe’CG øøee óójó©dG
jó©dG

ºWɪ£dG IôaÉëH áHÉ°üe ºWɪW QɪK ºWɪ£dG IôaÉëH áHÉ°üe á«∏≤M ºWɪW

…ôôëÑdG
ëÑdG óó«°üdGh
«°üdGh áá«FÉŸG
«FÉŸG OOQGƒŸGh
QGƒŸGh ááMÓØdG
MÓØdG IIQGRh
QGRh ÉÉ¡à©°Vh
¡à©°Vh »»àdG àdG ááëaɵŸG
ëaɵŸG áá«é«JGΰSE
«é«JGΰSGE óóªà©J
ªà©J
: áá«dÉàdG
«dÉàdG ôô°UÉæ©dG
°UÉæ©dG ≈≈∏Y
∏Y ¢¢SÉ°SC
SÉ°S’CÉÉHH õõµJôJ
µJôJ »»àdGh
àdGh áá›óæŸG
›óæŸG ááëaɵŸG
ëaɵŸG ≈≈∏Y∏Y
.((∂g/Ió«°üe
∂g/Ió«°üe 22)) áá«fƒehÒØdG
«fƒehÒØdG óóFÉ°üŸG
FÉ°üŸG ááµÑ°T
µÑ°T ÈÈYY IIô°û◊G
ô°û◊G ááÑbGôeh
ÑbGôeh óó°UQ
°UQ ((11

.∂g/Ió«°üe 30 õ«cÎH ´ƒÑ°SC’G/Ió«°üŸG/á°TGôa 30

ájjOÉ°ü`àbE
OÉ°ü`àb’EG ááÑà©dG
Ñà©dG ¤ ¤EGE ∫∫ƒ`°UƒdG
ƒ`°UƒdG óó`æY
`æY ∂∂`dPh
`dPh áá`°TGô`Ø∏d
`°TGô`Ø∏d ∞`qãã`µŸG
`µŸG OOÉ`«`£°UE
É`«`£°U’EÉÉHH áá`ëaÉ`µ`ŸG
`ëaÉ`µ`ŸG ((22

íddÉ°üŸG
É°üŸG ππÑbÑb øøee ÉÉ¡H
¡H ì샰üæŸG
ƒ°üæŸG ä äGó«ÑŸG
Gó«ÑŸG ∫∫ɪ©à°SÉH
ɪ©à°SÉH áá«FÉ«ª«µdG
«FÉ«ª«µdG ááëaɵŸG
ëaɵŸG ¤ ¤EGE QQhôŸG
hôŸG ((33

.Iô°û◊ÉH áHÉ°UE’G ¢VGôYCG ¤hCG IógÉ°ûe óæY hCG ´ƒÑ°SC’G/Ió«°üŸG/á°TGôa 30 áájOÉ°üàbE

áÑÑà©dG ¤EGE ∫∫ƒ°UƒdG
à©dG ¤ ƒ°UƒdG óóæYæY ∂∂dPh
dPh … …ôëÑdG
ôëÑdG óó«°üdGh
«°üdGh áá«FÉŸG
«FÉŸG OOQGƒŸGh
QGƒŸGh ááMÓØdG
MÓØdG IIQGRƒH
QGRƒH áá°üàıG
°üàıG
jOÉ°üàb’EG

27
 Les Noctuelles
¿GójO hCG Agrotis spp. ´GƒfCG øe ójó©dG äÉ°TGôØdG øe áYƒªÛG √òg óq ©J
: á````«∏«∏dG äÉ`°TGô`ØdG ` 2

´GƒfC’G ∞∏àfl ±Éæ°UC’G √òg ºLÉ¡J .Helicoverpa armigera h ¢¢VQC

.(Polyphage) ººWɪ£dG
VQ’CG
Wɪ£dG ááYGQR
YGQR ÉÉ¡æe
¡æe ä äÉJÉÑædG
ÉJÉÑædG øøee
á«∏«∏dG á°TGôØdG ¢ü
ü«≤ØàdG
«≤ØàdG ôôKEKGE ..¥GQhC
¥GQh’CG hhCGC QQÉgRC ÉgR’CG ¥ ¥ƒa
ƒa ÉÉ¡°†«H ¡°†«H áá∏eɵdG
∏eɵdG áá°TGôØdG
°TGôØdG ≈≈ãfC
ãfGC ™™°†J
°†J
‘ÖÖÑ°ùàJh
Ñ°ùàJh ∫∫ƒNódG
ƒNódG Ö
Ö≤K
≤K ááKófi
Kófi IIôªãdG ôªãdG ππNGO NGO áábÒdG
bÒdG ƒƒªæJ ªæJ
ÖÑÑ°ùàJ
°ùàJ Éªæ˘ Éªæ««˘H .ø˘q.øØØq˘©˘àd˘ GGhh ô˘ôqµ˘ÑŸ
ŸGG è˘è°†æ˘ †ædG

iò¨àJ å«M Chenilles défoliatrices

¥GGQhC
Qh’CG Ö≤˘Ö˘ ˘≤˘ ˘K˘ ˘ ˘ K ‘ ¢VQC ¢V’QG ’C¿Gó˘
G ˘ ˘ ¿˘ ˘ ˘ G˘ ó˘ ˘jO

ábÒdG ∫ƒNO Ö≤K ..É¡eôîJh

É¡eôîJh ¥ ¥GQhC
GQh’CG øøee ä äÉbÒdG
ÉbÒdG
¢VQC’G IOhO

∂ddPh
Ph IIôªãdG
ôªãdG ∫∫ƒNO
ƒNO ππÑbÑb áá°UÉNh
°UÉNh ∫∫hCh’CG ÉÉgQƒWgQƒW ‘ ä äÉbÒdG
ÉbÒdG »»FÉ«ª«µdG
FÉ«ª«µdG ππNóàdG
NóàdG ± ±ó¡à°ùj
ó¡à°ùj
IQQGRƒ˘
GRƒH á˘á°üüàıG
àıG í˘ídɢɰüüŸG
ŸG π˘πÑ˘b ø˘øe ¢Vô˘
¢Vô¨¨˘ddGG ‘
‘ɢ¡É˘¡dd¢üNôŸG
¢üNôŸäGó˘ G ä«Gó˘Ñ«ŸG
ÑŸó˘G MóCGM∫ɢ
GC ∫ª˘É©ª˘ ©à˘à°°Sɢ
SɢH
.…
…ôëÑdG
ôëÑdG óó«°üdGh
«°üdGh áá«FÉŸG
«FÉŸG OOQGƒŸGh
QGƒŸGh ááMÓØdGMÓØdG
πãq“ »»àdGàdG IIQÉ°†dG
QÉ°†dG Ü ÜÉ°ûYC
É°ûY’CG øøee ¢¢üqü∏qîîàdÉH
àdÉH áá°TGôØdG
°TGôØdG √√òg
òg ôôKɵJ
KɵJ øøee óqë
ë∏d∏d Ú
ÚéàæŸG
éàæŸG íí°üæf °üæf Éɪc ªc

La Mouche mineuse : Iô````aÉ`◊G á`````HÉHòdG ` 3

.¿¿GójódG
GójódG √√ò¡d
ò¡d Ó ÓFÉYFÉY

øe IÒãc ÉaÉæ°UCG Ö«°üJ ,Liriomysa trifolii »ª∏©dG É¡ª°SEG ,ºé◊G IÒ¨°U áHÉHP »g
....≥∏°ùdG
.≥∏°ùdG ,,ÉWÉ£ÑdG
ÉWÉ£ÑdG ,,ºWɪ£dG
ºWɪ£dG ,,πØ∏ØdG
πØ∏ØdG ππãe
ãe ääÉYGQõdGh
ÉYGQõdGh ä äÉJÉÑædG
ÉJÉÑædG
√òògg ππNGO
NGO QQGƒWC
GƒWGC ááKÓK
KÓK »»°†≤Jh
°†≤Jh ¥ ¥GQhC
GQh’CG ‘ ÉÉgôØ–
gôØ– »»àdG àdG ¥
¥ÉØfC
ÉØf’CG ππNGO
NGO áábÒdG
bÒdG QQƒW ƒW ¢¢û«©j û«©j

.Oviscapte ¢¢†«ÑdG
πFFÉ°ùdG
É°ùdG øøeh
eh QQÉgRC
ÉgR’CG ≥≥«MQ
«MQ øøee i iò¨ààa
ò¨ààa áá∏eɵdG
∏eɵdG IIô°û◊G
ô°û◊G ÉÉeCeGC ..áHÎdG
áHÎdG ‘ ¢¢Uƒ¨J Uƒ¨J ººKK ,,¥ÉØfC
¥ÉØf’C G
†«ÑdG ™™°Vh
°Vh RRÉ¡L É¡L áᣰSGƒH
£°SGƒH ≈≈ãfCãf’CG ÉÉ¡Kó–
¡Kó– »»àdG àdG ììhô÷G
hô÷G øøee RRôØj ôØj … …òdG
òdG

ábQƒdG πNGO ábÒdG ¥ÉØfCG Iô``aÉ◊G áHÉHòdG

28
á¨dÉH IQƒ£N Iô°û◊G √òg πµ°ûJ .Photosynthèse áàÑæ∏d »Fƒ°†dG Ö«cÎdG á«∏ª©d …OÉ©dG
≥°ùædG ¢†«ØîJ ‘ ÖÑ°ùàJ »àdGh ÉgôØ– »àdG ¥ÉØfC’G áé«àf GQÉ°V ábÒdG QƒW Èà©j

øµÁh .É¡∏«≤æJ á∏Môe ∫hCq G ‘ hCG ,(âHÉæŸG πNGO äÓà°ûdG) Égƒ‰ ájGóH ‘ áàÑædG ≈∏Y
πªëàJ ¿CG áàÑæ∏d øµª«a ƒªædG á∏Môe Ωó≤J ∫ÓN ÉeCG .áàÑædG äƒe ‘ ÖÑ°ùàJ ¿CG äÉHÉ°UEÓd
.Iójó°T øµJ ⁄ GPEG äÉHÉ°UE’G √òg
áHÉ°üŸG ¥GQhC’G OóY ´ÉØJQG óæY »FÉ«ª«µdG πNóàdÉH í°üæf Iô°û◊G √òg QGô°VCG øe óë∏dh
äÓà°û∏d áÑ°ùædÉH áHÉ°UE’G ¢VGôYCG ¤hCG IógÉ°ûe óæYh äÉJÉÑæ∏d áÑ°ùædÉH IóMGƒdG áàÑædG ‘
.¢Vô¨dG ‘ É¡d á°üNôŸG äGó«ÑŸG óMCG ∫ɪ©à°SÉH ∂dPh
ó°Uôd á«eÉ◊G 䃫ÑdG πNGO á°UÉN á≤°U’ AGôØ°U íFÉØ°U πµ°T ‘ óFÉ°üe õ«côJ øµÁ ɪc

Le Puceron : ø
.Ö°SÉæŸG âbƒdG ‘ πNóàdGh Iô°û◊G óLGƒJ
q ``ªdG hCG »`∏jõ`````dG ` 3
.»∏jõdG äGô°ûM øe áØ∏àfl ±Éæ°UCG ºWɪ£dG áYGQR Ö«°üJ
¢üàÁh áæ«q∏dG ¿É°üZC’Gh ¥GQhCÓd á«∏Ø°ùdG á¡÷G »∏jõdG ºLÉ¡j
᢫˘∏˘ª˘Y ≥˘jô˘W ø˘Y Iô˘°TÉ˘Ñ˘e ɢ¡˘aɢ©˘°VEG ‘ ÖÑ˘°ùà˘«˘ a á˘˘à˘ Ñ˘ æ˘ dG ≠˘˘°ùf
¢VGô˘˘eC’G π˘˘≤˘ f ≥˘˘jô˘˘W ø˘˘Y Iô˘˘ °Tɢ˘ Ñ˘ ˘e ÒZ ᢢ Ø˘ ˘°üHh ¢Uɢ˘ °üà˘˘ eE’G
q IOÉe øe Éjò¨àe ¥GQhC’G í£°S ≈∏Y ÚLÉeƒØdG ô£a ƒ‰ ∂dòch á«°ShÒØdG
»àdG á∏«°ù©dG
.Iô°û◊G ÉgRôØJ
äGó«ÑŸG óMCɢH Iô˘°û◊G äɢ©˘ªŒ ¤hCG Ió˘gɢ°ûe ô˘KEG Iô˘°TÉ˘Ñ˘e »˘Fɢ«˘ª˘«˘µ˘dG π˘Nó˘à˘dɢH í˘°üæ˘j

La Mouche blanche ou l'Aleurode : AÉ`°†«ÑdG á`````HÉHòdG ` 4

.¢Vô¨dG ‘ É¡d ¢üNôŸG

Trialeurodes vaporariorum ɪgh ºWɪ£dG ¿ÉªLÉ¡j ÚØæ°U áaB’G √òg óq ©nJ

±É©°VEG »gh »∏jõdG É¡ÑÑ°ùj »àdG QGô°VC’G ¢ùØf ‘ áHÉHòdG √òg ÖÑ°ùàJ .Bemisia tabaci h
.TYLC ¢ShÒa á°UÉNh äÉ°ShÒØdG π≤fh áàÑædG
á«eÉ◊G 䃫ÑdG â– á°UÉN IÒÑc áØ°üH äGô°û◊G √òg ôKɵàJ
QGô°VCG çhóM ∫ɪàMG øe óq ë∏d á«FÉbh äGAGôLEG PÉîJEG Öéj ∂dòd
: É¡æe â«ÑdG πNGO
.᪫∏°S äÓà°T ∫ɪ©à°SG `
.IQÉ°†dG ÜÉ°ûYC’G ≈∏Y AÉ°†≤dG `
.I̵H Iô°û◊G √òg É¡«a óLGƒàJ ’ IÎa ‘ áYGQõdG õ«côJ á›ôH `
.á«bGh ∑ÉÑ°T ∫ɪ©à°SG `

29
óLGƒJ áÑbGôeh ó°Uôd »eÉ◊G â«ÑdG πNGO á≤°U’ AGôØ°U íFÉØ°U πµ°T ‘ óFÉ°üe õ«côJ `
.ÖÖ°SÉæŸG
°SÉæŸG â âbƒdG
bƒdG ‘ »»FÉ«ª«µdG FÉ«ª«µdG ππNóàdÉH NóàdÉH ΩΩÉ«≤dGh É«≤dGh IIô°û◊G
ô°û◊G
∫Éɪ©à°SG
ª©à°SG ΩΩóYh
óYh ÉÉ¡HhÉæJ
¡HhÉæJ ≈≈∏Y ∏Y ¢¢Uô◊G
Uô◊G ™™ee ¢¢Vô¨dG Vô¨dG ‘ ÉÉ¡d ¡d ¢¢üNôe
üNôe ä äGó«Ñe
Gó«Ñe ∫∫ɪ©à°SÉH
ɪ©à°SÉH íí°üæj °üæj

L'Acariose bronzée : …õ````fÈdG ¢ShQÉ````cB’G ` 5

.áá©aÉædG
©aÉædG ä äGô°û◊ÉH
Gô°û◊ÉH IIQÉ°†dG QÉ°†dG ä äGó«ÑŸG
Gó«ÑŸG

Aculops ≈˘≈˘ ˘ªªq˘ °˘ ù°ùj

¬fƒd ,IÒ¨°üdG äÉ°ShQÉcB’G øe ´ƒf ƒgh ilycopersici cisrepocyl
j ´ƒ˘ ´ƒ˘ f˘f á˘á˘ ˘HÉɢ°˘U˘ °UE
’EG’G √√ò˘òg˘ ˘ g ‘ ÖÑ˘˘°ùà˘˘ j

ájjô°†ÿG
ô°†ÿG AAGõLC
GõL’CG ¢¢UÉ°üàeG UÉ°üàeG ≥≥jôW jôW øøYY i iò¨àj
ò¨àj ,,ôØ°UC
ôØ°UGC
..¥G
¥GôqH ¿¿ƒd
ƒd ááàÑædG
àÑædG AAÉ£YE É£YGE ‘ Ö ÖÑ°ùàJ
Ñ°ùàJ ä äGRGôaE
GRGôaGE RRôØjh
ôØjh ááàÑæ∏d
àÑæ∏d
äÉÉLQO
LQO ´´ÉØJQG
ÉØJQG óóæY æY ä äÉ°ShQÉcB
É°ShQÉc’BG øøee ´´ƒædG ƒædG GGògòg ôôKɵàj
Kɵàj
á««∏°üØdG
∏°üØdG ººWɪ£dG
Wɪ£dG ºº°Sƒe
°Sƒe ∫∫ÓN ÓN ∂∂dPhdPh ((±ÉL
±ÉL ¢¢ù≤W)
ù≤W) áá°†Øîæe°†Øîæe ááHƒWôdG HƒWôdG ¿¿ƒµJ ƒµJ ÉÉeóæYheóæYh IIQGô◊G QGô◊G
.IIôNC
ôNÉCààŸG ŸG áá«∏°üØdGh
«∏°üØdGh
í°°üæj
üæj Éɪc
ªc ..áaB
áa’BG √√òg
òg QQÉ°ûàfG
É°ûàfG ∞∞«bƒJ
«bƒJ ‘ ¿¿ÉHhò∏d ÉHhò∏d ππHÉ≤dG HÉ≤dG â âjȵdG
jȵdG hhCGC IIQÉîÑdG QÉîÑdG IIOÉe OÉe ººgÉ°ùJ
gÉ°ùJ
äÉ°ShQÉcB
.ä É°ShQÉc’BG √√òg òg óó°V °V áá«°Uƒ°üÿG
«°Uƒ°üÿG ä äGó«ÑŸG
Gó«ÑŸG ∫∫ɪ©à°SÉH
ɪ©à°SÉH
:ääÉ°ShQÉ`cB
É°ShQÉ`c’BG øøee iiô``NC ô``NGC ´´Gƒ```fC
Gƒ```fGC ` 6

∫ƒ£J ÉeóæY äÉ°ShQÉcB’G øe ´GƒfC’G √òg §°ûæJh Tetranyque ¢ùùæL

,äÉ«˘Yô˘b) iô˘NC’G äGhô˘°†ÿGh º˘Wɢª˘£˘dG á˘YGQR º˘Lɢ¡˘J »˘à˘dG äɢ°ShQɢcB’G Ö∏˘ZCG »˘ª˘à˘æ˘J

IQGô◊G äÉLQO ´ÉØJQG øeGõJ ™e …CG Longue photopériode ΩΩƒ«dG

æL ¤ ¤EGE ((...,äÉ«fÉ‚PÉH
...,äÉ«fÉ‚PÉH
ƒ«dG ‘ áá«Fƒ°†dG «Fƒ°†dG IIÎØdG ÎØdG
.ááàÑæ∏d
àÑæ∏d óóYÉ°UYÉ°U ƒƒ‰h ‰h ááHƒWôdG
HƒWôdG ¢¢VÉØîfGhVÉØîfGh
πc AAÉ≤àdG
É≤àdG óóæY
æY ÉÉ¡æµÁ
¡æµÁ å å«M
«M ááæ°ùdG
æ°ùdG ‘ ∫∫É«LC É«LGC IIóY
óY èèàæJh àæJh ááYô°ùHYô°ùH ä äÉ°ShQÉcB
É°ShQÉc’BG √√òg òg ôôKɵàJ
KɵàJ
.ΩΩÉjC
ÉjGC IIô°ûY
ô°ûY ¿¿ƒ°†Z
ƒ°†Z ‘ áá«JÉ«M
«JÉ«M IIQhO QhO óó≤Y ≤Y ÉÉgôKɵàd
gôKɵàd ááªFÓŸG ªFÓŸG ± ±hô¶dG
hô¶dG

.¥É°ùdGh ¥GQhC’G áaÉM ±ÉØéH »¡àæJ Taches chlorotiques ¥

≈∏∏YY AAGôØ°U
GôØ°U ™™≤H
≤H QQƒ¡X
ƒ¡X ‘ Ö ÖÑ°ùààa
Ñ°ùààa ÉÉjÓÿG
jÓÿG IIQÉ°üY
QÉ°üY ¢¢UÉ°üàeG UÉ°üàeG ≥≥jôW jôW øøYY ä äÉa’G
Éa’G √√òg òg i iò¨àJ
ò¨àJ
¥GQhC
GQh’C G
√òògg óóLGƒJ
LGƒJ ≈≈∏Y∏Y GGô°TD
ô°TƒDe È Èà©j
à©j ¥ ¥GQhC
GQhÓC d ≈≈∏Ø°ùdG
∏Ø°ùdG áá¡÷ÉH
¡÷ÉH ä äÉ°ShQÉcB
É°ShQÉc’BG • •ƒ«N
ƒ«N ááµÑ°T µÑ°T óóLGƒJ
LGƒJ ¿¿EGE
܃ƒLhLh ™™ee ¢¢Vô¨dG
Vô¨dG ‘ ÉÉ¡d ¡d ¢¢üNôŸG
üNôŸG ä äGó«ÑŸÉH
Gó«ÑŸÉH »»FÉ«ª«µdGFÉ«ª«µdG ππNóàdG NóàdG Ö ÖLƒà°ùj
Lƒà°ùj Éɇ ‡ä äÉaBÉa’B G
..É¡dɪ©à°SG
É¡dɪ©à°SG ΩΩɵME ɵMGE

30
 : »```````````æ÷G ` VIII
™e ìÓØdG É¡«a πeÉ©àj á∏Môe ÉgQÉÑàYÉH iÈc á«q ªgCG ∫ƒ°üÙG ™ªL á∏Môe »°ùàµJ
≈∏Y á¶aÉÙG øª°†J áæ°ùM ±hôX ‘ ∫ƒ°üÙG ™ªL ºàj ¿CG Öéj PEG ,Iô°TÉÑe êÉàfE’G
.∫ÉM ø°ùMCG ‘ ™fÉ°üŸG ¤EG π°üJ ≈àq M QɪãdG IOƒL
: »æ÷G óYƒe QÉ«àNEG `
∂dPh %75 ` 70 π≤◊G ‘ QɪãdG è°†f áÑ°ùf §Ñ°†j »æ÷G á«q ∏ªY ¥Ó£fE’ Ö°SÉæŸG âbƒdG q¿EG
‘ ®ÉØë∏dh ,á∏eÉ©dG ó«∏d ø°ùMCG OhOôe ¿Éª°†d
πc q¿CG º∏©dG ™e ,QɪãdG IOƒL ≈∏Y âbƒdG ¢ùØf
ÖfÉL ±ÓJEG ¬æY ÖJÎj »æ÷G ‘ •ôØe ÒNCÉJ
É¡∏ª– ΩóYh ɢ¡˘à˘HÓ˘°U ¢ü˘q∏˘≤˘à˘d Qɢª˘ã˘dG ø˘e Ωɢg
: Öéj Gòd ,áÑ©°üdG π≤ædG ±hô¶d
á«∏ªY ¥Ó£fEG πÑb …ôdG ‘ É«éjQóJ ¢†«ØîàdG `
.»æ÷G
ÉeÉg ÉÑfÉL ∞∏àJ »àdG ''¿É°†ÿG''
q á«∏ªY ÜÉæàLG `
ºWɪ£dG »æL .QɪãdG øe
.᫵«à°SÓÑdG ≥jOÉæ°üdG ∫ɪ©à°SG `
Ωƒ`c ƒ`∏Y ió©àj ’ ¿CG Öé«a äÉæMÉ°ûdG äÉjhÉM ‘ Iô°TÉÑe ºWɪ£dG π≤f ¿Éc GPEG ÉeCG
.Ò°ü©dG ‘ IQÉ°ùN ‹ÉàdÉHh øØ©àq dG ájGóH Öæéàd º°U 120 ºWɪ£dG
á``````¶MÓ``e
ᣰùÑæe ¢VQC’G ¿ƒµJ ÉeóæYh IÒѵdG äÉMÉ°ùŸG ‘ á°UÉN »æ÷G á«∏ªY ‘ á浫ŸG ∫ɪ©à°SG øµÁ

: Iõ``cô``ŸG ºWɪ£dG
IOÉŸ ∫ƒfi
q »˘˘ ≤˘ ˘jô˘˘ aEG ó˘˘ ˘∏˘ ˘ H ∫hCG ¢ùfƒ˘˘ ˘J óq ˘ ˘ ©˘ ˘ oJ
¿ƒé©e ≈∏Y á°UÉN πjƒëàdG õµJôjh .ºWɪ£dG
á«£¨àd ¬˘Ñ˘«˘∏˘©˘Jh ¬˘à˘Ä˘Ñ˘©˘J º˘à˘J (%30 ` 28) õ˘qcô˘e
ƒëf ¬æe AõL ôjó°üJh á«∏NGódG ¥ƒ°ùdG äÉ«LÉM
ô˘FGõ÷Gh ɢ«˘Ñ˘«˘d π˘ã˘e ᢫˘LQÉÿG ¥Gƒ˘°SC’G ¢†©˘H
ºWɪ£dG ¿ƒé©Ÿ ™æ°üe .É°ùfôah

31
 á``````ëjô°ûdG : áØØÛG ºWɪ£dG
ÉgÒZh zNiesco{ ƒµ°SÉ«fh zSabra{ IÈ°U πãe áªFÓe ±Éæ°UCG OɪàYEG êƒàæŸG Gòg Ö∏£àj
.(Degres brix) áÑ∏°üdG
o IOÉŸG øe ‹É©dG OhOôŸGh π«£à°ùŸG πµ°ûdG äGP ±Éæ°UC’G øe
ó©ÑJ ᫵«à°SÓH ∑ÉÑ°T ¥ƒa Iô£°ûe ºWɪ£dG ™°VƒJh πMGôe ≈∏Y ó«dÉH ∫ƒ°üÙG ™ªL ºàj
øe ᫪µH É¡°TQh (ɪ¡∏°üa ¿hOh ∫ƒ£dÉH) ÚØ°üf ¤EG É¡°übh
q É¡∏°ùZ ó©H Ω 1 ¢VQC’G øY
.áLRÉ£dG ºWɪ£dG øe ≠c 500 πµd ≠c 25 ∫ó©Ã í∏ŸG
‘ ßØ–h á°UÉN Ö∏Y ‘ ∂dP ôKEG ™°VƒJh ΩÉjCG 3 IóŸ á«©«ÑW áØ°üH ºWɪ£dG ∞«ØŒ ºàj
É¡∏jƒ–h É¡dɪ©à°SG IOÉYEG ºàJ å«M ,Égôjó°üJ ÚM ¤EG (ájƒFÉe áLQO 5) IOÈq ŸG 䃫ÑdG
.áØ∏àfl ¥ô£H

ºWɪ£dG á`````````ëjô°T

32