‫بسمه تعالی‬

‫جزوه آشنایی با‬

‫‪PLC‬‬

‫‪1‬‬
‫صفحه‬ ‫عنوان‬
‫‪4‬‬ ‫پیشگفتار‬
‫‪8‬‬ ‫مقدمه‬
‫‪12‬‬ ‫فصل اول؛آشنایی با ‪PLC‬‬
‫‪13‬‬ ‫آشنایی با ‪PLC‬‬
‫‪16‬‬ ‫محاسن ‪PLC‬‬
‫‪16‬‬ ‫معایب سیستم های رله کنتاکتوری‬
‫‪19‬‬ ‫واحد های تشکیل دهنده ‪PLC‬‬
‫‪23‬‬ ‫مفهوم کنترلرهای قابل برنامه ریزی ‪PLC‬‬
‫‪23‬‬ ‫زمان پاسخ گویی ‪Scan Time‬‬
‫‪24‬‬ ‫قطعات ورودی‬
‫‪24‬‬ ‫قطعات خروجی‬
‫‪25‬‬ ‫نقش كنترلرهای قابل برنامهریزی (‪ )PLC‬در اتوماسییییون‬
‫صنعتی‬
‫‪25‬‬ ‫م قایسیییه تاباو های كنترل معمولی با تاباو های كنترلی‬
‫مبتنی بر ‪PLC‬‬
‫‪27‬‬ ‫طراحی مدار فرمان توسط کامپیوتر‬
‫‪27‬‬ ‫پروسه کار یک‪PLC‬‬
‫‪27‬‬ ‫مواردکاربرد ‪PLC‬‬
‫‪28‬‬ ‫تفاوت ‪ PLC‬با کامپیوتر‬
‫‪28‬‬ ‫حافظه بکار رفته در ‪PLC‬‬
‫‪29‬‬ ‫انواع حافظه ها‬
‫‪31‬‬ ‫انواع واحد های حافظه‬
‫‪32‬‬ ‫‪PLC‬های زیمنس‬
‫‪33‬‬ ‫فصل دوم ؛ زبان های برنامه نویسی ‪PLC‬‬

‫‪2‬‬
‫‪34‬‬ ‫استانداردهای زبان‪PLC‬‬
‫‪35‬‬ ‫زبان های برنامه نویسی در ‪PLC‬‬
‫‪37‬‬ ‫اصطالحات‪PLC‬‬
‫‪38‬‬ ‫ظرفیت ‪PLC:‬‬
‫‪44‬‬ ‫فصل سوم ؛ برنامه ‪STEP - 5‬‬
‫‪45‬‬ ‫برنامه‪STEP-5‬‬
‫‪49‬‬ ‫فصل چهارم؛ برنامه نویسی به زبان‪LADER‬‬
‫‪50‬‬ ‫برنامه نویسی به زبان‪LADER‬‬
‫‪55‬‬ ‫شمارنده ها یا کانترها‬
‫‪56‬‬ ‫مقایسه کننده ها ‪COMPRATOR‬‬
‫‪57‬‬ ‫فصل پنجم؛ آشنایی با ‪S7‬‬
‫‪58‬‬ ‫آشنایی با خانواده ‪S7‬‬
‫‪60‬‬ ‫فرمت آدرس دهی در ‪S7‬‬
‫‪63‬‬ ‫نرم افزار ی های جنبی و مرتبط با ‪STEP7‬‬
‫‪66‬‬ ‫منابع و مآخذ‬

‫‪3‬‬
 ‫پیشگفتار‬

‫اتوماسیون صنعتی به بهره گیر ی از رایانه ها‬

‫بجای متصیدیان انسیانی برای کنترل دسیتگاه ها و فرایندهای صینعتی گفته‬

‫میشییودا اتوماسیییون یک گام فراتر از مکانیزه کردن اسییتا مکانیزه کردن به‬

‫معنی فراهم کردن مت صدیان ان سانی با ابزار و د ستگاه هایی ا ست که ای شان‬

‫را برای انجام بهتر کارشییان یار ی میرسییاندا نمایانترین و شییناخته شییده ترین‬

‫بخش اتوماسیون صنعتی ربات های صنعتی هستندا‬

‫امروزه کاربرد اتوماسیییون صیینعتی و ابزار دقیق در صیینایع و پروسییه های‬

‫مختاف صنعتی به وفور به چشم می خوردا کنترل پروسه و سیستمهای اندازه‬

‫گیری پیچیده ای که در صییینایعی همچون نفت‪ ،‬گاز‪ ،‬پتروشییییمی‪ ،‬صییینایع‬

‫شیییمیایی‪ ،‬صیینایع اذایی‪ ،‬صیینایع خودرو سییازی و ایره بکار می آید نیازمند‬

‫ابزاراالت بسیار دقیق و حساس می باشندا پیشرفتهای تکنیکی اخیر در کنترل‬

‫فرایند و اندازه گیری پارامترهای مختاف صنعتی از قبیل ف شار‪ ،‬دما‪ ،‬جریان و‬

‫‪4‬‬
‫ایره باعث افزایش کیفیت محصیییوالت و کاهش هزینه های تولید گردیده‬

‫استا‬

‫به طور کای برخی از مزایای اتوماسیون صنعتی از این قبیل اند‪:‬‬

‫‪ -‬تکرارپذیر ی فعالیتها و فرایندها‬

‫‪ -‬افزایش کیفیت محصوالت تولیدی‬

‫‪ -‬افزایش سرعت تولید (کمیت تولید )‬

‫‪ -‬کنترل کیفیت دقیقتر و سریعتر‬

‫‪ -‬کاهش پسماندهای تولید (ضایعات)‬

‫‪ -‬برهمکنش بهتر با سیستمهای بازرگانی‬

‫‪ -‬افزایش بهره وری واحدهای صنعتی‬

‫‪ -‬باال بردن ضریب ایمنی برای نیروی ان سانی و کا ستن از ف شارهای روحی و‬

‫جسمی‬

‫در حال حا ضرارتقاء سطح کیفی مح صوالت تولیدی در صنایع مختاف و در‬

‫کنار آن افزایش کمی تولید‪ ،‬هدف اصای هر واحد صنعتی می باشد و مدیران‬

‫صیینایع نیز به این مهم واقف بوده و تمام سییعی خود را در جهت نیل به این‬

‫هدف متمرکز نموده اندا‬

‫‪5‬‬
‫الزمه افزایش کیفیت و کمیت یک محصیییول‪ ،‬اسیییتفاده از ماشیییین آالت‬

‫پی شرفته و اتوماتیک می با شدا ما شین آالتی که بی شتر مراحل کاری آنها به‬

‫طور خودکار صییورت گرفته و اتکای آن به عوامل انسییانی کمتر باشییدا چنین‬

‫ماشین آالتی جهت کارکرد صحیح خود نیاز به یک بخش فرمان خودکار دارند‬

‫که معموال از یک سیییسییتم کنترل قابل برنامه ریزی (به عنوان م ال ‪ PLC‬یا‬

‫مدار منطقی قابل برنامه ریزی) در این بخش اسییتفاده میگرددا بخش کنترل‬

‫قابل برنامه ریزی مطابق با الگوریتم کاری ماشین‪ ،‬برنامه ریزی شده و میتواند‬

‫متناسیب با شیرایط لحظه ای به عماگر های دسیتگاه فرمان داده و در نهایت‬

‫ماشین را کنترل کندا‬

‫همانطور که گفته شد بخش کنترل در هر سیستم صنعتی بایستی متناسب‬

‫با شرایط لحظه ای به عماگرها فرمان دهد بنابراین در یک ماشین یا بطورکای‬

‫در یک فرایند صییینعتی بخش اول یک چرخه کنترلی‪ ،‬برداشیییت اطالعات از‬

‫فرایند می باشدا‬

‫جمع آوری اطالعات در فرایندهای صیینعتی با اسییتفاده از سیینسییورها یا‬

‫ح سگرها صورت می گیردا این ح سگرها به منزله چ شم و گوش یک سی ستم‬

‫کنترلی عمل می کنندا امروزه در ب سیاری از ما شین آالت صنعتی ا ستفاده از‬

‫سنسورها امری متداول می باشد تا جاییکه عماکرد خودکار یک ماشین را می‬

‫‪6‬‬
‫توان با تعداد سن سورهای موجود در آن درجه بندی کردا وجود سن سورها ی‬

‫مختاف در فرایند اتوماسیییون به اندازه ای مهم می باشیید که بدون سیینسییور‬

‫هیچ فرایند خودکاری شکل نمی گیرد بنابراین سنسورها یکی از اجزای الینفک‬

‫سیستمهای اتوماسیون صنعتی می باشندا‬

‫در گذ شته نه چندان دور ب سیاری از تاباوهای فرمان ما شین آالت صنعتی‪،‬‬

‫برای کنترل پروسیییه های تولید از رله های الکترومکانیکی یا سییییسیییتمهای‬

‫پنوماتیکی ا ستفاده می کردند و اااب با ترکیب رله های متعدد و ات صال آنها‬

‫به یکدیگر منطق کنترل ایجاد می گردیدا در بیشییتر ماشییین آالت صیینعتی‪،‬‬

‫سی ستمهای تاخیری و شمارنده ها نیز ا ستفده می گردید و با ا ضافه شدن‬

‫تعدادی ‪ Timer‬و شمارنده به تاباوهای کنترل حجم و زمان مونتاژ آن افزایش‬

‫می یافتا‬

‫اشیکال فو با در نظر گرفتن اسیتهالو و هزینه باالی خود و همچنین عدم‬

‫امکان تغییر در عماکرد سییییسیییتم‪ ،‬باعث گردید تا از دهه ‪ 80‬میالدی به بعد‬

‫اک ر تاباوهای فرمان با سیستمهای کنترلی قابل برنامه ریزی جدید یعنی ‪PLC‬‬

‫جایگزین گردندادر حال حاضر ‪ PLC‬یکی از اجزای ا صای و مهم در پروژه های‬

‫اتوماسیییون می باشیید که توسییط کمپانیهای متعدد و در تنوع زیاد تولید و‬

‫عرضییه میگرددا به طور خالصییه س ییسییتمهای نوین اتوماس ییون و ابزار دقیق‬

‫‪7‬‬
‫مبتنی بر ‪ PLC‬در مقایسیییه با کنترل کننده های رله ای و کنتاکتور ی قدیمی‬

‫دارای امتیازات زیر است ‪:‬‬

‫‪ -‬هزینه نصب و راه انداز ی آنها پایین می باشدا‬

‫‪ -‬برای نصب و راه اندازی آنها زمان کمتری الزم استا‬

‫‪ -‬اندازه فیزیکی کمی دارندا‬

‫‪ -‬تعمیر و نگه دار ی آنها بسیار ساده می باشدا‬

‫‪ -‬به سادگی قابایت گسترش دارندا‬

‫‪ -‬قابایت انجام عمایات پیچیده را دارندا‬

‫‪ -‬ضریب اطمینان باالیی در اجرای فرایندهای کنترلی دارندا‬

‫‪ -‬ساختار مدوالر دارند که تعویض بخشهای مختاف آن را ساده میکندا‬

‫‪ -‬اتصاالت ورودی ‪ -‬خروجی و سطوح سیگنال استاندارد دارندا‬

‫‪ -‬زبان برنامه نویسی آنها ساده و سطح باالستا‬

‫‪ -‬در مقابل نویز و اختالالت محیطی حفاظت شده اندا‬

‫‪ -‬تغییر برنامه در هنگام کار آسان استا‬

‫‪ -‬امکان ایجاد شبکه بین چندین ‪ PLC‬به سادگی میسر استا‬

‫‪ -‬امکان کنترل از راه دور (به عنوان م ال از طریق خط تافن یا سیییایر شیییبکه‬

‫های ارتباطی) قابل حصول استا‬

‫‪8‬‬
‫‪ -‬امکان اتصییال بسیییاری از تجهیزات جانبی اسییتاندارد از قبیل چاپگر‪ ،‬بارکد‬

‫خوان وااا به ‪ PLC‬ها وجود داردا‬

‫مقدمه‬

‫از حدود سال ‪ 1890‬میالدی یعنی پس از كشف پیل الكتریكی و بوجود آمدن‬

‫نیروی الكتریكی كاربردی تغییرات چ شمگیر ی در صنعت ایجاد شدو صنعت‬

‫بر و صنایع دیگر بو سیاه این انرژ ی انعطاف پذیر با سرعت قابل مالحظه ای‬

‫شروع به رشد كرده و روز به روز گستره ی این انرژ ی فراگیرتر می شوداتا آنجا‬

‫كه هم اكنون در كمتر مواردی از صنعت كاربرد این انرژ ی به چ شم نمی خوردا‬

‫با بزرگتر شدن صنایع آزمایشگاهها تبدیل به كارگاهها وكارخانجات بزرگ شدند‬

‫وهم اكنون خطوط تول ید این كارخانجات نقش مهمی در صییینعت ای فا می‬

‫كننداكنترل خطوط تول ید به نحوه مطاوب همیشیییه خواسیییته كارفرما یان و‬

‫صاحبان صنایع بوده ویكی از داداه ها ی مهم آنان به شمار می رود‪،‬راحتی‬

‫كار بادسیییتگاه‪،‬عیب یابی آسیییان وسیییریع‪،‬انعطاف پذیر ی برای تغییر برنامه‬

‫تولیدوااا در كنار هزینه كمتر از خوا سته های آنان ا ست‪ ،‬وطراحان همی شه با‬

‫توجه به پروسه مورد طراحی خود موارد باال را در نظر می گیرندا‬

‫‪9‬‬
‫از سییال ‪ 1900‬تا ‪ 1930‬انواع دیود‪ ،‬تریود و سییایر المان های المپی بوجود‬

‫آ مد و به دنبال آن در رادیو و تاویزیون المپی مورد اسیییتفاده قرار گرفتا در‬

‫سال ‪ 1930‬وقتی نیمه هادی تو سط آقایان باردین‪ ،‬براتین و شاکای ک شف‬

‫شد کاربرد الکترونیک به سرعت رو به افزایش نهادا‬

‫تقریبا از سییال ‪ 1950‬اسییتفاده از الکترونیک در صیینعت متداول شییدا پس از‬

‫گسیییترش المان های الکترونیکی خاه که برخی کاربرد های جدید را امکان‬

‫پذیر ساخت‪ ،‬شاخه ای از الکترونیک بنام الکترونیک صنعتی بوجود آمدا در‬

‫پرتوی ک شف نیمه هادی ها « ترانزی ستور‪ ،‬تری ستور وااا » و عنا صری که بطور‬

‫کامل به نیاز مندی های صییینعتی پاسیییخ می داد‪ ،‬الکترونیک صییینعتی به‬

‫پیشرفت های تصور ناپذیری نائل آمدا تقریبا از سال ‪ ،1960‬استفاده از نیمه‬

‫هادی ها در زمینه الکترونیک صنعتی متداول گردید و امکان ساخت د ستگاه‬

‫های پیچیده تر جهت اتوما سیون عمایات صنعتی فراهم شدا از سال ‪1970‬‬

‫به بعد به دلیل ساخت مینیاتوری عنا صر الکترونیکی ب صورت مدارات مجتمع‬

‫موجب شد‪ ،‬ضمن افزایش کاریی‪ ،‬حجم و قیمت دستگاه ها کاهش یابدا‬

‫حدود سییال ‪ 1975‬با تولد ریزپردازنده ها‪ ،1‬در برخی از کاربرد های الکترونیک‬

‫صنعتی تحول تازه ای بوجود آمدا این عنا صر جدید در طراحی و تنظیم مدار‬

‫‪Microprocessor 1‬‬

‫‪10‬‬
‫های فرمان صنعتی‪ ،‬تحولی بنیادی را بوجود آورده ا ستا در کمتر از دو دهه‬

‫اخیر‪ ،‬یکی از زمینه های تحول‪ ،‬کنار گذاشیییتن رله کنتاکتوری و اسیییتفاده از‬

‫کنترل کننده های قابل برنامه ریزی منطقی « ‪ » PLC‬می باشدا امروز طراحان‬

‫خطوط تولید و ماشین االت و پروسه های صنعتی تمایل چندانی به اسفاده از‬

‫مدا ر های رله کنتاکتوری ندارند و اسیییتفاده از مدار های رله کنتاکتوری در‬

‫پرو سه های صنعتی بزرگ و پیچیده تقریبا من سوخ گردیده ا ستا بدنبال این‬

‫تحوالت‪ ،‬در ک شور ما نیز در ب سیاری از کارخانه ها و مراکز صنعتی‪ ،‬بخ صوه‬

‫آنهایی که پس از سییال های ‪ 1980‬به بعد نصییب و راه اندازی گردیده اند‪ ،‬از‬

‫سیستم های ‪ PLC‬استفاده می کنندا‬

‫با پ یدایش ریزپردازنده ها‪ ،‬کنترل واحد های متفاوت یک کارخانه یا واحد‬

‫صیینعتی به جای اینکه بطور مجزا کنترل شییوند‪ ،‬بصییورت متمرکز توسییط یک‬

‫کامپیوتر کوچک کنترل می شییوندا در این حالت تمامی سیییسییتم های مدار‬

‫فرمان شامل کنتاکتور ها‪ ،‬رله ها‪ ،‬تایمر ها و دیگر اجزای کنترل کننده‪ ،‬تغییری‬

‫نمی کند‪ ،‬باکه توسط سنسور های اطالعات از نقاط متفاوت دریافت و نسبت‬

‫به پردازش اطالعات و صدور فرمان الزم به واحد صنعتی انجام می پذیردا در‬

‫آینده متوجه خواهیم شد که با پیدایش کنترل فرایند صنعتی تو سط برنامه‬

‫سازی منطقی « ‪ » PLC‬عالوه بر کارهای یک کامپیوتر کوچک‪ ،‬ب سیاری از رله‬

‫‪11‬‬
‫ها‪ ،‬کنتاکت ها‪ ،‬تایمر ها وااا توسط نرم افزار ساخته می شود و حجم عظیمی‬

‫از سیستم کنترل کاهش می یابدا‬

‫امروزه دررقابت جهانی‪ ،‬یك سیییازمان جهت ادامه ح یات خود با ید به تول ید‬

‫محصییوالت انبوه متنوع‪،‬باكیفیت برتر ودر نهایت قیمت تمام شییده پایین تر‬

‫بیندی شدااز این رو صاحبان صنایع همواره می كو شند تافرایند تولید خود را‬

‫َ‬
‫مرتبا به‬ ‫تاحدامكان خود كار نمایداعالوه بر این تنوع مح صوالت‪ ،‬سازندگان را‬

‫تغییر خطوط تولید وادار می سازد‪،‬پس باید انعطاف پذیر ی خطوط تولید نیز‬

‫از اهداف هر مجموعه موفق باشدابا توجه به اهداف ذكر شده باال كنترل كننده‬

‫هایی در خطوط تولید موثرترند كه بی شترین خصوصیات باال را دارا باشند وبا‬

‫ظهور كنترل كن نده های منطقی بر نا مه پذیر )‪ (PLC‬این امر تحقق پ یدا‬

‫كردااكنون برای آشیینایی بیشییتر به توضییح مختصییر ی راجع به همین كنترل‬

‫كننده ها یعنی‪ PLC‬ها می پردازیم‪.‬‬

‫كنترل كننده های منطقی برنامه پذیر)‪ (PLC‬نقش بسیار مهمی در اتوماسیون‬

‫صییی نایع برع هده دار ندودر اك ر مراكز صییینعتی جد ید از آن ها اسیییت فاده می‬

‫شییوداامروزه هر جا كه نیاز به كنترل منطقی باشیید به جای كنترل كننده های‬

‫رله ای قدیمی‪،‬از كنترل كننده های منطقی برنامه پذیر اسیییتفاده می شیییودا‬

‫نمونه های معمول از كاربرد ‪PLC‬درماشییینهای ابزار‪،‬كشییتی ها‪،‬قطارهای راه‬

‫‪12‬‬
‫آهن‪،‬مترو و هواپی ماها وااامی باشییید‪.PLC‬در واقع یك كنترل كن نده بامركز‬

‫میكرو پروسسور ی (ریزپردازنده)است كه بر مبنای برنامه موجود درحافظه و با‬

‫تو جه به اطال عات ورودی یك سیییر ی خروجی را ف عال یا ایرف عال می‬

‫نمییاییدادر‪PLC‬هییا امكییان كنترل همییه نوع پییارامتر وجود دارداانعطییاف‬

‫پذیر ی‪ ،‬قابا یت اعت ماد باال‪،‬كم حجم بودن‪،‬سیییریع بودن‪،‬د قت در ان جام‬

‫عمایات‪،‬نصییب آسییان وسییریع‪،‬نگهدار ی راحت وارزان وااااز مزایای مهم یك‬

‫‪PLC‬به شیییمارمی روداباتوجه به اینكه سیییالهای نه چندان زیادی ازپیدایش‬

‫‪PLC‬توسیییط شیییركت های مت عدد چون – ‪(AllenBradley - Sprecher‬‬

‫)‪SIMENS - omron – ABB- Telemecanique‬واااسپر ی شده است؛‬

‫‪13‬‬
14
 ‫آشنایی با ‪PLC‬‬

‫کمی راجع به ‪ PLC‬بدانیم‪:‬‬

‫‪ : PLC‬مخفف کامه ی ‪ Programmable Logie ContrOller‬می باشد‬

‫که به مع نای کنترل کن نده های منطقی قا بل بر نا مه ریز ی می باشیییدا با‬

‫پیشییرفت تکنولوژ ی و روی کار آمدن ریز پردازنده ها تحوالت چشییمگیر ی در‬

‫‪15‬‬
‫تولید نیز باید از اهداف هر سازمان موفق با شدا امروزه در خطوط تولید برای‬

‫آنکه محصول به شکل مطاوب به دست م صرف کننده برسد الزم است که در‬

‫م سیر تولید یک سریعمایات به صورت متوالی و پ شت سرهم روی مح صول‬

‫انجام گیرد تا مح صول در باالترین کیفیت به د ست م صرف کننده بر سد‪،‬که‬

‫این عمایات بر عهده ی اتوماسیون صنعتی ‪ PLC‬می باشدا اگر به طور واضح‬

‫و رو شن بخواهیم اتوما سیون را تعریف کنیم باید بگوئیم ا ستفاده از سی ستم‬

‫های الکترومکانیکی جهت انجام اتومات یک کارها و حذف یا کاهش دخالت‬

‫انسان در مسیر تولید می باشد‬

‫‪ PLC‬سی ستمی ا ست که عمل کنترل پرو سه های صنعتی راانجام می‬ ‫ا‬

‫دهداکه این تکنولوژ ی در سال ‪ 1990‬وارد کشورمان ایران شده استا امروزه‬

‫فالواقع هر جا که نیاز به کنترل منطقی باشییید بجای کنترل کننده های رله ای‬

‫قدیمی‪،‬از کنترل کننده های منطقی برنامه پذیر ا ستفاده می گرددوبا توجه به‬

‫ا ستفاده ی روز افزون این صنعت در مراکز تولیدی آ شنایی آن برای تکن سین‬

‫امر ی ضرور ی تاقی می شود‪.‬‬ ‫های بر‬

‫‪ PLC‬در ابتدا به شکل میکروکنترلرها در بازار و صنایع خاه مورد استفاده‬

‫قرار می گرفته وبا توجه بهنیاز صیینایع و با وارد شییدن این میکرو کنترلرها در‬

‫صنعت م شاهده شد که در صنایع به عات دفعات کاید زنی باال و همچنین‬

‫‪16‬‬
‫قدرت کاید زنی در شیییبکه نویزهایی بوجود می آید که خود این عوامل باعث‬

‫عدم عماکرد صحیح این میکرو کنترلرها در پرو سه های تعریف شده می شد‬

‫که همین امر ضیییر یب اطمی نان را از کارفر ما یان صییی اب می کردا ب نابراین‬

‫کارشیییناسیییان و محققان به این فکر افتادند که با توجه به این که صییینایع‬

‫مختافی از این صنعت نوپا ا ستقبال کرده اند سعی دربرطرف کردن نواقص و‬

‫همچنین ایجاد یک سر ی امکانات بی شتر و در کنار آن قدرت مانوردهی باالتر‬

‫برای م صرف کننده وتکن سین را فراهم آورندابنابراین در سال ‪ 1968‬شرکت‬

‫آلن بردلی آمریکائی اولین کنترل کننده ی منطقی به نام ‪ P.L.C‬را وارد بازار و‬

‫بعد از آن وارد صیینعت کردا بنابراین طولی نکشییید که شییرکت های دیگر ی‬

‫همچون شییرکت ( ‪ SIEMENS‬آلمان ‪ OMRON /‬ژاپن ‪/ LG‬کره ‪/ TELE‬‬

‫فرانسییه ا از این صیینعت اقتباس گرفتند و ‪ PLC‬های دیگر ی را که هر کدام‬

‫نسییبت به هم دارای ویژگی های خاصییی بودند وارد بازار کردند و هم اکنون‬

‫صنایع در حال استفاده از این دانش بشر ی می باشندا‬

‫امروزه اتوماسیون نقش بسیار مهمی را در صنعت ایفا می کند و این کنتر ل‬

‫آسییان فرآیندهای تولیدی بسییارپیچیده و حسییاس‪،‬مدیون پیشییرفت دانش‬

‫بشر ی می باشدا‬

‫‪17‬‬
‫‪. PLC‬همچون د ستگاه های صنعتی دیگر شامل ‪ -1 :‬بخش سخت افزار ‪-2‬‬

‫بخش نرم افزار‬

‫در اینجا به توضیح خال صه ای از این موارد ا شاره می کنیم تا شما را بی شتر با‬

‫این سیستم آشنا کرده باشیما‬

‫اولین بخش‪،‬قسییمت سییخت افزار می باشیید که خود شییامل دو قسییمت می‬

‫باشد ‪.‬‬

‫اولین بخش ‪ PG‬یا ‪: PROGRMER‬واحد برنامه نویسیییا تفاوت کامپیوتر‬

‫با ‪ PG‬این اسیییت که ‪ PG‬تک منظوره بوده بدین معنی که ‪ PG‬تنها برای‬

‫برقرار ی ارتباط بین ‪ PLC‬وکاربر مورد ا ستفاده قرار می گیرد که درآن نحوه ی‬

‫اجرای برنامه نمایش داده می شودا بوی ساه ‪ PG‬می توان تغییرات عماوندها‬

‫یعنی ورودی ها و خروجی ها و شیییمارنده ها و تایمر ها را در حال اجرا به‬

‫صیییورت ‪ REAL TIME‬مالح ظه نمودادر ‪ PLC‬ها به ک مک ‪ PG‬می توان‬

‫بادسییتورات خاصییی نظیر ‪ STATUS‬وضییعیت عماوند ها را در حین اجرای‬

‫برنامه مشاهده کردا‬

‫قسییمت دوم سییخت افزار شییامل ‪ PC‬یا ماژول های ارتباطی و کارت های‬

‫مربوطه می با شداعالوه بر این خود ‪ PLC‬شامل سخت افزار های دیگر ی از‬

‫جماه ‪ - CPU‬منبع تغذیه ‪ -‬ماژول های ورودی و خروجی می باشدا‬

‫‪18‬‬
‫اگر بخواهیم نوع عماکرد ‪ PLC‬را به شییکل خیای مختصییر و قابل فهم بیان‬

‫کنیم می توان گفت که‪ :‬خروجی ها)‪)(OUTPUT‬سیییسییتم کنترل کننده ( (‬

‫) ‪CPU‬ورودی ها)‪( INPUT‬‬

‫محاسن ‪:PLC‬‬

‫‪ -1‬طراحی‪ ،‬ساخت‪،‬مونتاژ آن ب سیار سریع تر از مدارات رله کنتاکتور ی می‬

‫باشدا‬

‫‪ -2‬کاهش ایر قابل قیاس در حجم تاباودر برابر مدارات رله کنتاکتور یا‬

‫‪ -3‬کاهش ویا به نحوی حذف اصطحکاو مکانیکیا‬

‫‪ -4‬عیب یابی آسییان و مشییاهده ی برنامه به شییکل ‪ ON LINE‬در حین‬

‫اجرای پروسیییه که خود یکی از مهمترین پارامترهای مهم عیب یابی در‬

‫این دستگاه محسوب می شودا‬

‫‪ -5‬دریافت پیغام خطا‬

‫‪ -6‬قابایت ‪PASSWORD‬‬

‫‪ -7‬سیستم تشخیص و نگهدار ی از راه دور‬

‫‪ -8‬سفارش قطعات با استفاده ا ز ‪ EMAIL‬از طریق ماژول مودم‬

‫معایب سیستم های رله کنتاکتور ی‪:‬‬

‫‪ -1‬سرعت عمل در این سیستم پایین می باشدا‬

‫‪19‬‬
 ‫‪ -2‬امکان بروزخطا بدلیل عدم عماکرد صحیح قطعات‪ ،‬باال می باشدا‬

‫‪ -3‬برای طراحی و سییاخت و مونتاژ احتیاج به زمان و هزینه ی بیشییتر ی‬

‫می باشدا‬

‫‪ -4‬در فرایند هایی که احتیاج به محاسییبات پیچیده دارد‪ ،‬این سیییسییتم‬

‫جوابگو نمی باشدا‬

‫‪ -5‬عیب یابی در چنین سی ستم هایی بی شتر به شکل سنتی و تجربه ای‬

‫بوده وطبق اصول خاصی نمی باشدا‬

‫واحد های ورودی و خروجی در ‪ PLC‬چنین تعریف می شود‪:‬‬

‫‪ -1‬ورودی های دیجیتال ‪DI /‬‬

‫خروجی های دیجیتال ‪/ DO‬‬ ‫‪-2‬‬

‫ورودی های آنالوگ ‪/ AI‬‬ ‫‪-3‬‬

‫خروجی های آنالوگ ) ‪/ AO ( DI‬‬ ‫‪-4‬‬

‫این ورودی ها که معموال َ به صورت سیگنال های صفر یا ‪ 24‬ولت ‪DC‬‬

‫می باشییدا جهت حفاظت مدارات داخای ‪ PLC‬از خطرات ناشییی از جماه‬

‫نویز های محیط های صییینعتی‪،‬ارتباط ورودی ها با مدارات داخای ‪PLC‬‬

‫توسییط کوپل کننده ی نور ی ) ‪ ( OPTICAL COUPLER‬انجام می گیرد‬

‫بنابراین ورودی های ‪ PLC‬با ق سمت های دیگر د ستگاه کامالً ایزوله بوده‬

‫‪20‬‬
‫و هر گونه اتصییال کوتاه و اضییافه ولتاژ یا جریان بر دسییتگاه تاثیر ی نمی‬

‫گذارد ) ‪. ( AI‬این گونه ورودی ها در حالت ا ستاندارد ) ‪VDC 10 +‬تا ‪ 0‬و‬

‫‪ 20ma‬تا ( ‪ 4‬می باشییید و به این شییی کل ع مل می ک ند که ورودی‬

‫آنالوگ‪ ،‬سیگنال های دریافتی پیو سته (آنالوگ) رابه مقادیر دیجیتال تبدیل‬

‫کردهاسییپس مقادیر دیجیتال حاصییل‪،‬توسییط ‪ CPU‬پردازش می شییود و‬

‫فرمان های بعدی را اجرا می کند‪.‬‬

‫قسییمت دوم ‪ PLC‬که راجع به آن صییبحت کردم قسییمت نرم افزار ی آن می‬

‫باشد که این قسمت هم خود شامل سه بخش می باشد‪:‬‬

‫‪ -1‬نرم افزار ی که کارخانه ی سازنده با توجه به توان سخت افزار ی سی ستم‬

‫تنظیم و تعریف می ک ند که به آن ‪ OPERATING SYSTEM‬یا به‬

‫اخت صار ‪ OS‬می گویندااین نرم افزار ثابت بوده و قابل تغییر نمی با شد‬

‫و در حافظه ی ‪ ROM‬ذخیره می شودا‬

‫‪ -2‬نرم افزار ی که برنامه نو شته شده تو سط کاربر )‪ (USER‬را به زبان قابل‬

‫فهم ماشیییین تبد یل می کند واین نرم افزار هم قابل تغییرنبوده و در‬

‫‪ROM‬ذخیره می شود و برای اجرا به ‪ RAM‬و پروگرامر ارسال می شودا‬

‫‪21‬‬
‫‪ -3‬نرم افزار یا بر نا مه ای که توسیییط کاربر نوشییی ته می شیییود ‪USER‬‬

‫‪PROGRAM‬ااین نرم افزار در هر لح ظه قا بل تغییر بوده (خوا ندنی‬

‫انوشتنی) این برنامه در ‪ ROM‬و ‪ RAM‬ذخیره می شود‪.‬‬

‫‪ PLC‬های مورد بحث در این تحقیق مربوط به شرکت زیمنس می باشند‪.‬‬

‫)‪PLC (PROGRAMMABLE LOGIC CONTROLLER‬کنترل کننده قابل‬

‫برنامه ریزی منطقی در سال ‪ 1968‬آمریکایی ها اولین ‪ PLC‬را ساختند و آنرا‬

‫کنترل قابل برنامه ریزی نام نهادند } ‪{PROGRAMABLE CONTROLLER‬‬

‫آلمانی ها در سال ‪ 1973 PLC‬را وارد بازار کردند و اکنون شرکتهای مختافی‬

‫در جهان در زمینه ساخت و ا ستفاده از ‪ PLC‬در حال فعالیت ه ستندا سهم‬

‫شیییر کت زیمنس از بازار ‪ PLC‬ج هان ‪ _%26‬شیییر کت آمری کایی ‪ALAM‬‬

‫‪BRADLEY 26 % _ OMRON‬ژاپن ‪ ٪ 11‬ی ی‪ ٪ MITSUBISHI 9‬و الباقی‬

‫مربوط به کمپانی های ‪ AEG-BOSCH -GENRAL ELECTRIC‬و ‪TELEME‬‬

‫‪CANIQUE‬فرانسه می باشد ‪.‬‬

‫شرکتهای ایرانی نظیر کنترونیک ‪ -‬صنعت فردا و فتسو آلمانی که همگی مدلی‬

‫از زیمنس آلمان می باشندا‬

‫واحد های تشکیل دهنده ‪PLC‬‬

‫‪22‬‬
‫در ‪ PLC‬های کوچک‪ ،‬پردازنده‪ ،‬حافظه نیمه هادی‪ ،‬ماژل های ‪ I/O‬و منبع‬

‫ت غذ یه در یک وا حد جای داده شیییده ا ندا در ‪ PLC‬های بزرگتر‪ ،‬پرداز نده و‬

‫حافظه در یک واحد‪ ،‬منبع تغذیه در واحد دوم و واسیییطه های ‪ I/O‬در واحد‬

‫های بعدی قرار دارندا‬

‫ابزار برنامه نوی سی‪ ،‬که معموال ً یک واحد پردازنده با صفحه نمایش و صفحه‬

‫کاید می باشیید( بعنوان م ال یک کامپیوتر شییخصییی‪ ،‬یک ‪ PLC‬در خانواده‬

‫زیمنس ) به عنوان یک واحد مجزا از طریق سیم به واحد اصای متصل استا‬

‫حافظه ثابت سی ستم‪ ،‬حاوی برنامه ای ا ست که تو سط کارخانه سازنده تعبیه‬

‫شده ا ستا این برنامه وظیفه ای م شابه سی ستم عامل ‪ DOS‬در رایانه های‬

‫شیخصیی دارد که بر روی تراشیه های خاصیی بنام حافظه فقط خواندنی قرار‬

‫گرفته اسیییتا برنامه ثابت در ‪ ،ROM‬در حین عمایات ‪ CPU‬نمی تواند تغییر‬

‫یابد یا پاو شییودا برنامه موجود در این حافظه ایر فرار به هنگام فطع تغذیه‬

‫‪ CPU‬نیز حفظ می شودا‬

‫اطالعات حافظه تغییر پذیر بر روی ترا شه های نیمه هادی ذخیر می شوند‬

‫و امکان برنامه ریزی‪ ،‬تغییر و پاو کردن آنها تو سط برنامه ریز می سر ا ستا‬

‫این حاف ظه ع مد تا از نوع حاف ظه های ‪ RAM‬انت خاب می گرد ندا اطال عات‬

‫موجود در حافظه های ‪ RAM‬با قطع تغذیه‪ ،‬پاو می گردندا‬

‫‪23‬‬
‫اااب ‪ CPU‬ها مجهز به یک باتری پشییتیبان هسییتندا بنابر این اگر تغذیه‬

‫ورودی فطع شییود و متعاقبا منبع تغذیه نتواند ولتاژ سیییسییتم را تامین کند‪،‬‬

‫باتری پشتیبان برنامه ذخیره شده در ‪ RAM‬را حفظ می کندا قسمت پردازنده‬

‫دارای ارتباطاتی با قسمت های مختاف داخل و خارج خود می باشدا‬

‫در اینجا در مورد انواع ‪ plc‬می نویسما‬

‫در صییینعت ‪ plc‬بیش از یکصییید کارخانه با تنوع خیای ز یاد در طراحی و‬

‫سییاخت انواع مختاف ‪ plc‬فعالیت می کنندا ‪ plc‬ها را می توان از نظر اندازه‬

‫حافظه یا تعداد ورودی اخروجی دسته بندی نمودا‬

‫اندازه حافظه به‬ ‫تعداد خطوط ورودی‬ ‫اندازه ‪plc‬‬

‫کیلو‬ ‫و خروجی‬

‫‪1‬‬ ‫‪40‬ا‪40‬‬ ‫کوچک‬

‫‪4‬‬ ‫‪128‬ا‪128‬‬ ‫متوسط‬

‫بیش از ‪4‬‬ ‫بیشتر از ‪128‬ابیشتر‬ ‫بزرگ‬

‫از ‪128‬‬

‫‪24‬‬
‫باید توجه داشیییت که برای ارزیابی قابایت یک ‪ plc‬باید ویژگی های دیگر ی‬

‫مانند پردازنده‪ ،‬زمان اجرای یک سیکل‪ ،‬سادگی زبان برنامه نوی سی‪ ،‬قابایت‬

‫توسعه و ایره را در نظر گرفتا‬

‫در یک تق سیم بندی ‪ plc‬ها در دو االب کاربرد محای و کاربرد و سیع تق سیم‬

‫می گردندا‬

‫‪ Plc‬ها با کاربرد محلی‪:‬‬

‫این نوع ‪ plc‬ها برای کنترل سی ستم هایی با حجم کوچک با تعداد ورودی و‬

‫خروجی های محدود استفاده می شود و به عات قابایت محدود تر‪ ،‬این نوع‬

‫‪ plc‬ها برای کنترل همزمان تعداد کمتر ی از پرو سه ها یا کنترل د ستگاه های‬

‫مجزای صنعتی مورد ا ستفاده قرار می گیردا اااب شرکت های سازنده‪،‬این‬

‫نوع ‪ plc‬ها را همراه دیگر ‪ plc‬ها به بازار ارائه می دهند ولی بزخی از شییرکت‬

‫های سیییازنده آنزا با نام میکرو ‪ plc‬ارائه می نمای ند از جماه این نوع ‪ plc‬ها‬

‫می توان به نمونه های زیر اشاره کرد‪:‬‬

‫‪ LOGO‬ساخت شرکت زیمنس آلمان‬ ‫‪-1‬‬

‫‪ Zelio‬ساخت شرکت تاه مکانیک فرانسه‬ ‫‪-2‬‬

‫مولر آلمان‬ ‫‪-3‬‬

‫‪ LG‬کره‬ ‫‪-4‬‬

‫‪25‬‬
 ‫‪ PLC‬های وسیع‪:‬‬

‫این نوع ‪ PLC‬ها برای کنترل سایت کارخانه ها ا ستفاده می گرددا معموال در‬

‫صییینایع بزرگ‪ PLC ،‬ها یا پروزت های ورودی – خروجی در قسیییمت های‬

‫مختاف سایت کارخانه وجو داشته وکنترل محای بر قسمت ها تحت پوشش‬

‫خود انجام می دهندا‬

‫سییپس اطالعات مورد نیاز با اسییتفاده از روشییهای مختاف انتقال داده ها به‬

‫اتا کنترل مرکز ی منتقل شیییده و که در آن محل با اسیییتفاده از روش های‬

‫مختاف مونیتورینگ صیینعتی‪ ،‬اطالعات به را شییکل گرافیکی تبدیل کرده و بر‬

‫روی صیییفحه مانیتور نمایش می دهندا در این حال اپراتور تنها با دانسیییتن‬

‫روش کار با رایانه و بدون نیاز به اطالعات تخصییصییی می تواند سیییسییتم را‬

‫کنترل کندا‬

‫از جماه معروف ترین ‪ PLC‬ها از این خانواده را که می توان نام برد عبارتند‬

‫از‪:‬‬

‫‪ S7,S5‬شرکت زیمنس‬ ‫‪-1‬‬

‫شرکت ‪ OMRON‬ژاپن‬ ‫‪-2‬‬

‫شرکت تاه مکانیک فرانسه‬ ‫‪-3‬‬

‫شرکت میتسوبیشی ژاپن‬ ‫‪-4‬‬

‫‪26‬‬
 ‫شرکت ‪ LG‬کره‬ ‫‪-5‬‬

‫شرکت آلن برادلی آمریکا‬ ‫‪-6‬‬

‫امروزه در بین كشیییورهای صییینعتی‪ ،‬رقابت فشیییرده و شیییدیدی در ارائه‬

‫راه كار هایی برای كنترل بهتر فرآی ند های تول ید‪ ،‬وجود دارد كه مدیران و‬

‫مسییالوالن صیینایع در این كشییورها را بر آن داشییته اسییت تا تجهیزاتی مورد‬

‫ا ستفاده قرار دهند كه سرعت و دقت عمل باالیی دا شته با شندا بی شتر این‬

‫تجهیزات شیییا مل سییییسیییتم های اسیییتوار بر كنترلر های قا بل بر نا مهریز ی‬

‫(‪ )Programmable Logic Controller‬هسییتندا در بع یی موارد كه الزم‬

‫با شد میتوان ‪PLC‬ها را با هم شبكه كرده و با یك كامپیوتر مركز ی مدیریت‬

‫نمود تا بتوان كار كنترل سی ستمهای ب سیار پیچیده را نیز با سرعت و دقت‬

‫بسیار باال و بدون نقص انجام دادا‬

‫قابا یت هایی از قب یل توا نایی خوا ندن انواع ورودی ها (دیجی تال‪ ،‬آ نالوگ‪،‬‬

‫فركانس باالااا)‪ ،‬توانایی انتقال فرمان به سی ستمها و قطعات خروجی ( نظیر‬

‫مانیتورهای صیینعتی‪ ،‬موتور‪ ،‬شیییربرقی‪،‬ااا ) و همچنین امكانات اتصییال به‬

‫شییبكه‪ ،‬ابعاد بسیییار كوچك‪ ،‬سییرعت پاسییخگویی بسیییار باال‪ ،‬ایمنی‪ ،‬دقت و‬

‫انعطاف پذیر ی زیاد این سی ستمها باعث شده كه بتوان كنترل سی ستمها را‬

‫در محدوده وسیعی انجام دادا‬

‫‪27‬‬
 ‫مفهوم كنترلرهای قابل برنامهر یز ی ‪PLC‬‬

‫در سییسییتمهای اتوماسییون وظیفه اصییای كنترل بر عهده ‪ PLC‬اسییت كه با‬

‫گرفتن اطالعات از طریق ترمینالهای ورودی‪ ،‬و ضعیت ما شین را حس كرده و‬

‫نسبت به آن پاسخ مناسبی برای ماشین فراهم میكندا امكان تعریف مدهای‬

‫مختاف برای ترمی نالهای ورودیاخروجی یك ‪ ،PLC‬این امكان را فراهم كرده‬

‫تا بتوان ‪ PLC‬را مسیییتقیما به المانهای دیگر وصیییل كردا عالوه بر این ‪PLC‬‬

‫شامل یك واحد پرداز شگر مركزی( ‪ )CPU‬نیز ه ست‪ ،‬كه برنامه كنترلی مورد‬

‫نظر را اجرا می كندا این كنترلر آنقدر قدرتمند اسییت كه میتواند هزارها ‪ I/O‬را‬

‫در مدهای مختاف آنالوگ یا دیجیتال و همچنین هزارها تایمرا كانتر را كنترل‬

‫نمایدا همین امر باعث شیییده بتوان هر سییییسیییتمی‪ ،‬از سییییسیییتم كنترل‬

‫ماشییینهایی با چند ‪ I/O‬كه كار سییادهای م ل تكرار یك سیییكل كاری كوچك‬

‫انجام میدهند گرفته تا سییییسیییتم های بسییییار پیچیده تعیین موقعیت و‬

‫مكانیابی را كنترل نمودا این سیییسییتم میتواند بدون نیاز به سیییمبندی و‬

‫قطعات جانبی و فقط از طریق نوشتن چند خط برنامه تا صدها تایمر را در آن‬

‫واحد كنترل و استفاده نمایدا‬

‫زمان پاسخگویی ‪Scan Time‬‬

‫‪28‬‬
‫این زمان ب ستگی به سرعت پردازش ‪ CPU‬مدل انتخاب شده ‪ PLC‬و طول‬

‫برنامه كاربر داردا از یك میكروثانیه تا ده میای ثانیه میبا شدا م ال در مواقعی‬

‫كه ‪ I/O‬از سی ستم ا صای دور با شد‪ ،‬چون مجبور به نقل و انتقال سیگنالها به‬

‫سیستم دورتری هستیم در نتیجه زمان اسكن زیاد می شودا همچنین مانیتور‬

‫كردن برنامه كنترلی اااب به زمان ا سكن میافزاید چرا كه ‪ CPU‬كنترلر مجبور‬

‫است وضعیت كنتاكتها‪ ،‬رلهها‪ ،‬تایمرها وااا را روی ‪ CRT‬یا هر وسیاه نمایشگر‬

‫دیگری بفرستدا‬

‫قطعات ورودی‬

‫هو شمند بودن سی ستم اتوماسیون بی شتر مربوط به توانایی ‪ PLC‬در خواندن‬

‫سیگنالهای ار سالی از انواع ورودیها‪ ،‬د ستی‪ ،‬اتوماتیك و حسگرهای خودكار‬

‫میباشییدا قطعات ورودی نظیر شییسییتیهای اسییتارتا اسییتو ‪ ،‬سییوییچها‪،‬‬

‫میكروسییوییچها‪ ،‬سیینسییورهای فتوالكتریك‪،level sensor ،proximity ،‬‬

‫ترموكوپل‪ PT100 ،‬وااا ‪ PLC‬از این سییینسیییورها برای انجام عمایاتی نظیر‬

‫تشخیص قطعه روی نوار نقاله حامل قطعات‪ ،‬تشخیص رنگ‪ ،‬تشخیص سطح‬

‫مایعات داخل مخزن‪ ،‬آگاهی داشیییتن از مكانیزم حركت و موقعیت جسیییم‪،‬‬

‫تسیییت كردن فشیییار م خازن و بسییی یاری موارد دیگر‪ ،‬اسیییت فاده میك ندا‬

‫‪29‬‬
‫سییییگ نال های ورودی یا دیجی تال هسیییت ند و یا آ نالوگ‪ ،‬كه در هر صیییورت‬

‫ورودیهای ‪ PLC‬را توان در مدهای مختاف تنظیم و مورد استفاده قرار دادا‬

‫قطعات خروجی‬

‫همانطوری كه میدانید یك سی ستم اتوما سیون شده بدون دا شتن قابایت‬

‫اتصال به قطعات خروجی از قبیل سیمپیچ‪ ،‬موتور‪ ،‬اینورتر‪ ،‬شیربرقی‪ ،‬هیتر وااا‬

‫كامل نخواهد بودا قطعت خروجی نحوه عماكرد سی ستم را ن شان میدهند و‬

‫مسییتقیما تحت تاثیر اجرای برنامه كنترلی سیییسییتم هسییتند در خروجیهای‬

‫‪ PLC‬نیز مدهای مختافی برای اعمال سیگنال به المانهای خروجی وجود داردا‬

‫نقش كنترلرهای قابل برنامهریزی (‪ )PLC‬در اتوماسیون صنعتی‬

‫در یك سیستم اتوماسیون‪ PLC ،‬بعنوان قاب سیستم كنترلی عمل میكندا‬

‫هنگام اجرای یك برنامه كنترلی كه در حافظه آن ذخیره شیییده اسیییت‪PLC ،‬‬

‫همواره وضییعیت سیییسییتم را بررسییی میكندا این كار را با گرفتن فیدبك از‬

‫قطعات ورودی و سن سورها انجام میدهدا سپس این اطالعات را به برنامه‬

‫كنترلی خود منتقل می كند و نسیییبت به آن در مورد نحوه عماكرد ماشیییین‬

‫تصییمیمگیری میكند و در نهایت فرمانهای الزم را به قطعات و دسییتگاههای‬

‫مربوطه ارسال میكندا‬

‫‪30‬‬
 ‫مقایسه تابلوهای كنترل معمولی با تابلوهای كنترلی مبتنی بر ‪PLC‬‬

‫امروزه تاباوهای كنترل معمولی ( رلهای ) خیای كمتر مورد اسیییت فاده قرار‬

‫می گیرندا چرا كه معایب زیادی دارندا از آنجا كه این نوع تاباوها با رله های‬

‫الكترومكانیكی كنترل میشوند‪ ،‬وزن بیشتری پیدا میكنند‪ ،‬سیمكشی تاباو كار‬

‫ب سیار زیادی میطابد و سی ستم را ب سیار پیچیده میكندا در نتیجه عیبیابی‬

‫و رفع مشكل آن بسیار پرزحمت بوده و برای اعمال تغییرات الزم در هر سال و‬

‫یا بروز كردن سی ستم بای ستی ما شین را بمدت طوالنی متوقف نمود كه این‬

‫امر مقرون به صرفه نخواهد بودا ضمنا توان م صرفی این تاباوها ب سیار زیاد‬

‫استا‬

‫با بوجود آمدن ‪ ،PLC‬مفهوم كنترل و طراحی سیییسییتمهای كنترلی بطور‬

‫بسیار چشمگیری پیشرفت كرده است و استفاده از این كنترلرها مزایای بسیار‬

‫زیادی داردا كه به برخی از این موارد در زیر اشیییاره كردهایما كه با مطالعه آن‬

‫میتوان به وجه تمایز ‪ PLC‬با سایر سیستمهای كنترلی پی برد‪:‬‬

‫سیم بندی سیستمهای جدید در مقایسه با سیستمهای كنترل رلهای تا‬ ‫‪‬‬

‫‪ ٪80‬كاهش مییابدا‬

‫از آنجاییكه ‪ PLC‬توان بسیار كمی مصرف میكند‪ ،‬توان مصرفی بشدت‬ ‫‪‬‬

‫كاهش پیدا خواهد كردا‬

‫‪31‬‬
‫توابع عیب یاب داخای سی ستم ‪ ،PLC‬ت شخیص و عیبیابی سی ستم را‬ ‫‪‬‬

‫بسیار سریع و راحت میكندا‬

‫برعكس سی ستمهای قدیمی در سی ستمهای كنترلی جدید اگر نیاز به‬ ‫‪‬‬

‫تغییر در نحوه كنترل یا ترتیب مراحل آن داشییته باشیییم‪ ،‬بدون نیاز به تغییر‬

‫سییییم بندی و تنها با نوشیییتن چند خط برنامه این كار را انجام میدهیما در‬

‫نتیجه وقت و هزینه بسیار بسیار اندكی صرف انجام اینكار خواهد شدا‬

‫در مقایسییه با تاباوهای قدیمی در سیییسییتمهای مبتنی بر ‪ PLC‬نیاز به‬ ‫‪‬‬

‫قطعات كمكی از قبیل رله‪ ،‬كانتر‪ ،‬تایمر‪ ،‬مبدل های ‪ A/D‬و ‪ D/A‬وااا بسییییار‬

‫كمتر شیییده اسیییتا همین امر نیز باعث شیییده در سییییسیییتمهای جدید از‬

‫سیمبندی‪ ،‬پیچیدگی و وزن تاباوها به نحو چشمگیری كاسته شودا‬

‫از آنجاییكه سییرعت عماكرد و پاسییخدهی ‪ PLC‬در حدود میكروثانیه و‬ ‫‪‬‬

‫نهایتا میای ثانیه اسییت‪ ،‬لذا زمان الزم برای انجام هر سیییكل كاری ماشییین‬

‫بطور قابل مالحظهای كاهش یافته و این امر باعث افزایش میزان تولید و باال‬

‫رفتن بازدهی دستگاه میشودا‬

‫ضیییریب اطمینان و درجه حفاظت این سییییسیییتمها بسییییار باال تر از‬ ‫‪‬‬

‫ماشینهای رلهای استا‬

‫‪32‬‬
‫وقتی توابع كنتر ل پیچیدهتر و تعداد ‪ I/O‬ها خیای زیاد با شد‪ ،‬جایگزین‬ ‫‪‬‬

‫كردن ‪ PLC‬بسیار كم هزینهتر و راحتتر خواهد بودا‬

‫طراحی مدار فرمان توسط کامپیوتر‪:‬‬

‫هر سی ستم نیاز به کنترل داردادر سی ستم های صنعتی ‪ 2‬نوع کنترل وجود‬

‫دارد‪:‬‬

‫‪ -1‬سخت افزاری(مدارات فرمان الکتریکی)‬

‫‪ -2‬سیستم های ‪PLC‬‬

‫سیستم های ‪ PLC‬خود به ‪ 2‬گروه تقسیم می شوند ‪:‬‬

‫سیستم های کنترلی گسترده ‪DCS‬‬ ‫‪-1‬‬

‫کامپیوتر های شخصی ‪IPC‬‬ ‫‪-2‬‬

‫پروسه کار یک‪PLC:‬‬

‫ورودی پردازش خروجی‬

‫ورودی می تواند سییینسیییور ها ‪ -‬کاید های قطع ووصیییل ‪-‬عوامل مکانیکی‬

‫وااابا شندا خروجی هم موتورها ‪ -‬رله یا کنتاکتورها ‪ -‬المپ ها و نمای شگر ها‬

‫باشندا‬

‫‪33‬‬
‫با اعمال ورودی به یک سییییسیییتم ‪ PLC‬که می تواند بصیییورت کایدی و یا‬

‫سنسور باشد عمل پردازش بر روی ان صورت گرفته و نتیجه عمل در یک عمل‬

‫کننده یا یک شبیه ساز آ شکار می شودابه مجموعه این اعمال یک فرایند یا‬

‫پروسه کاری گفته می شودا‬

‫مواردکاربرد ‪PLC:‬‬

‫کنترل هر گونه ماشین و وسیاه برقی‬ ‫‪-1‬‬

‫کنترل هر سیستم خط تولید‬ ‫‪-2‬‬

‫کنترل فرمان مدار) ‪ CNC‬اشین های فرز پیشرفته(‬ ‫‪-3‬‬

‫تفاوت ‪ PLC‬با کامپیوتر‪:‬‬

‫تمامی اجزا یک کامپیوتر در یک ‪ PLC‬وجود دارد ولی کامپیوتر از لحاظ‬

‫نوع ورودی و خروجی ها و همچنین عمل ترکیب ورودی ها و خروجی ها با‬

‫‪PLC‬متفاوت می باشداخروجی ‪ PLC‬می تواند یک رله ‪ -‬تریاو ‪ -‬ترانزیستور‬

‫‪ -‬تری ستور و ایره با شد که با توجه به حداک ر جریان مجاز خروجی ‪ PLC‬باید‬

‫انتخاب شود تا آسیبی به سیستم وارد نشود‪.‬‬

‫در ‪ PLC‬ما نتی جه ع مل را می بینیم ولی در کامپیوتر فقط اطال عات را می‬

‫بینیما‬

‫حافظه بکار رفته در ‪PLC:‬‬

‫‪34‬‬
 ‫در ‪ PLC‬از حاف ظه های نی مه هادی و بیشیییتر از ‪ RAM‬و ‪EEPROM‬‬

‫استفاده می شودایک باتری نیز برای جاوگیری از پاو شدن اطالعات حافظه‬

‫و خاموش کردن دسییتگاه بکار برده می شییودایک‬ ‫‪RAM‬در مواقع قطع بر‬

‫قرار گرفته که بهنگام تعویض باتری می تواند‬ ‫خازن نیز موازی با باتری بک آ‬

‫بر سیییسییتم را بمدت ‪ 30‬ثانیه تامین نماییداولتاژ باتری‪6‬ا‪ 3‬ولت با جریان‬

‫دهی ‪09‬ا‪ 0‬میای آمپر می باشدا‬

‫در ادامه شما را با انواع حافظه آشنا می کنما‬

‫انواع حافظه ها ‪:‬‬

‫حافظه ها به طور کای به دو دسته تقسیم می شوند ‪:‬‬

‫‪ -‬حافظهء موقت‬

‫‪ -‬حافظهء دائمی‬

‫‪35‬‬
‫‪ – 1‬حافظهء موقت یا ‪ : ) Random Access Memory ( RAM‬اطالعات در‬

‫اینگونه حافظه ها به صورت موقتی ذخیره می شود و با قطع تغذیه اطالعات‬

‫از بین می رود و به دو گونه ساخته می شود ‪ SRAM :‬و ‪DRAM‬‬

‫‪: ) DRAM ) DYNAMIC RAM -‬‬

‫در ساخت این نوع ‪ RAM‬از خازن ا ستفاده می شود و اطالعات به صورت‬

‫ولتاژ درون خازنها ذخیره می شیییودا اما به دل یل اینکه خازن ها با هر میزان‬

‫دقت و کارایی‪ ،‬دارای مقاومت نشتی می باشند‪ ،‬بعد از مدتی دشارژ می شوند‬

‫و در نتی جه اطالعات از بین می رودا بنابراین اطالعات این نوع از‪ RAM‬با ید‬

‫در واحد زمان بازنشانی شود ( ‪) REFRESH‬ا در این نوع‪ ،‬به عات استفاده از‬

‫ای مورد نیاز برای هر ساول کاهش یافته ا ست ( ن سبت به حالت‬ ‫خازن‪ ،‬ف‬

‫)‬ ‫ایسیییییییییییییییییییییییییتیییییییییییییییییییییییا‬

‫‪: ) STATIC RAM( SRAM -‬‬

‫در این نوع برای ساخت ساول های حافظه و ذخیره سازی اطالعات از فایپ‬

‫ها اسیییتفاده می شیییود و بر خالف نوع دی نام یک ن یازی به بازسیییازی‬ ‫فال‬

‫اطالعات نداردا در ترا شه های ‪ PIC‬از این نوع ‪ RAM‬ا ستفاده شده ا ستا به‬

‫همین دلیل به آن ایستا می گویندا‬

‫‪36‬‬
 ‫‪ -2‬حافظهء دائمی ‪:‬‬

‫از این حافظه برای ذخیره سیازی اطالعات به صیورت دائمی اسیتفاده می‬

‫شودا و در تراشه ها به یکی از صورت های زیر وجود دارند ‪:‬‬

‫‪: ) ROM ) Read Only Memory-‬‬

‫این نوع حافظه فقط قابا یت خواندن را دارد و نوشیییتن در آن امکان‬

‫پذیر نیستا اطالعات درون این حافظه را شرکت سازنده در هنگام ساخت‬

‫در آن قرار می دهد و دیگر قابایت تغییر در آن وجود نداردا به عبارت دیگر‬

‫فقط یک بار می توان در آن نوشیییتا برای اسیییتفاده از این حافظه باید‬

‫اطالعات را به شییرکت مورد نظر داده تا آنها بر روی حافظه جای دهندا که‬

‫این کار برای کارهای جزئی و کم تعداد صییرفهء اقتصییادی ندارد و در عمل‬

‫کسی از آن برای تعداد پائین استفاده نمی کندا‬

‫‪: ) PROM ) Programmable Read Only Memory-‬‬

‫این نوع حافظه همانند ‪ ROM‬می باشیییدا با این تفاوت که اطالعات آن‬

‫توسییط شییرکت درون آن ریخته نمی شییود و به صییورت پاو شییده تولید می‬

‫شییوند و کاربر می تواند خود اقدام به برنامه ریزی آن کندا و فقط یک بار می‬

‫توان در آن نو شت و قابایت پاو شدن اطالعات در آن وجود نداردا در حالت‬

‫پاو شده ( برنامه ریزی نشده ) کایه بیت ها از نظر منطقی دارای وضعیت ‪1‬‬

‫‪37‬‬
‫هسییییییییییتیییییییینییییییییدا‬ ‫میییییییینییییییییطییییییییقییییییییی‬

‫نکته ‪ :‬در هنگام کار با این نوع حافظه باید دقت شییودا زیرا به الکتریسیییتهء‬

‫ساکن حساس هستند و تماس با دست یا وسایل حامل الکتری سیتهء ساکن‬

‫ممکن ا ست باعث ‪ 0‬شدن بیت های حافظه شودا دلیل این امر ا ستفاده از‬

‫فیوز در سر راه ساول های حافظه است که اگر این فیوز سوخته شود ‪ 0‬در آن‬

‫خانه ذخیره می شود و عمل سوختن این فیوز تو سط ولتاژ و جریانی معین‬

‫انجام می شود که الکتری سیتهء ساکن می تواند در صورت کافی بودن همین‬

‫دهییییییییدا‬ ‫انییییییییجییییییییام‬ ‫را‬ ‫عییییییییمییییییییل‬

‫‪: ) EPROM ) Erasable Programmable Read Only Memory -‬‬

‫این نوع دارای قابایت خواندن و نوشییتن را در خود داراسییت و بارها می‬

‫توان آنرا پروگرام کردا از نظر حسییاسیییت هم دارای وضییعیت خیای بهتری‬

‫نسبت به ‪ PROM‬می باشدا عمل پاو شدن این نوع توسط فرکانس خاصی‬

‫از اشعهء ماوراء بنفش صورت می گیردا‬

‫‪EEPROM ) Electrically Erasable Programmable Read Only -‬‬

‫)‪:‬‬ ‫‪Memory‬‬

‫این حافظه از نظر عماکردی همانند نوع ‪ EPROM‬می باشییید با اینتفاوت‬

‫که عمل پاو شدن آن توسط ولتاژ صورت می گیرد ( با پروگرام های معمولی‬

‫‪38‬‬
‫)‬ ‫داد‬ ‫انییییجییییام‬ ‫را‬ ‫کییییار‬ ‫اییییین‬ ‫تییییوان‬ ‫مییییی‬

‫اما این نوع ها دارای سرعت منا سبی نی ستند و در کارهایی که سرعت های‬

‫بسیار باال در خواندن و نوشتن مورد نظر است نمی توانند توجیه کننده باشندا‬

‫‪: FLASH Memory -‬‬

‫این حافظه نوعی از ‪ EEPROM‬می باشییدا با این تفاوت که مشییکل کمی‬

‫سرعت در این حافظه حل شده ا ست و دارای سرعت ب سیار باالیی ن سبت به‬

‫دیگر حافظه ها می باشیید و به همین دلیل در تکنولوژی های جدید سییاخت‬

‫میکروکنترلر از این نوع حافظه استفاده می شودا‬

‫انواع واحد های حافظه ‪:‬‬

‫به طور کای ‪ 3‬واحد وجود دارد ‪ :‬بیت‪ ،‬بایت و کامه‬

‫ب یت ( ‪ : ) Bit‬به کوچکترین واحد حافظه می گوی ند که فقط می تواند یک‬

‫م قدار ‪ 0‬یا ‪ 1‬را در خود جای د هدا از ک نار هم قرار گرفتن ب یت ها حاف ظه‬

‫شیییییییییییودا‬ ‫مییییییییی‬ ‫تشیییییییییییکیییییییییییییییییل‬

‫بایت ( ‪ : ) Byte‬به هر ‪ 8‬بیت که در کنار هم قرار گرفته شییوند و به صییورت‬

‫یکپارچه و مرتبط با هم باشند بایت گفته می شودا‬

‫کلمه ( ‪ : ) Word‬تشکیل شده از ‪ 16‬بیت کنار هم قرار گرفته شده‪ ،‬می باشدا‬

‫و یا از ‪ 2‬بایت کنار هم قرار گرفته شدها‬

‫‪39‬‬
‫در مقای سه با رو شهای حل سنتی و ‪ PLC‬می توان نتیجه گرفت که روش‬

‫کار ‪ PLC‬آسییانتر و توانایی و قابایت بیشییتری نسییبت به روش سیینتی می‬

‫باشیییدادر ‪ PLC‬می توان براحتی در بر نا مه و اجرای آن تغییرات اع مال‬

‫نموداهمچنین دارای حجم کم و ارزانتری می باشیید و نگهداری آن نیز آسییانتر‬

‫است ‪.‬‬

‫‪PLC‬های زیمنس‬

‫‪PLC‬های شییرکت زیمنس را می توان بدو دسییته کای با ورژن های مختاف‬

‫تقسیم کرد ‪.‬‬

‫‪STEP 5‬یا ‪ S5 STEP7‬یا ‪ S7‬که ‪ S5‬اولین سییری ‪ PLC‬بوده که تحت‬

‫‪DOS‬بوده و بعد تحت ‪ WINDOWS‬آن به بازار آمدا‬

‫‪ PLC‬های ‪ S7‬از سری ‪ S7-200‬و ‪ S7-300‬و ‪ S7 400‬می باشندا‬

‫زبان های برنامه نوی سی در هر دو د سته م شترو می با شد وفقط در برخی‬

‫موارد تفاوت اندکی دارندا‬

‫در فصل بعدی شما با زبانهای ‪ PLC‬آشنا می کنما‬

‫‪40‬‬
 ‫استانداردهای زبان ‪plc‬‬

‫اولین ‪PLC‬ها در سال ‪ 1968‬ساخته شده اندا در دهه ‪ 70‬قابایت برقرار ی‬

‫ارتباط به آنها اضافه شد و در دهه ‪ 80‬پروتکل های ارتباطی استاندارد شدا‬

‫باالخره در دهه ‪ 90‬استاندارد زبان های برنامه نویسی ‪ PLC‬یعنی استاندارد‬

‫‪ IEC1131‬ارائه گردیدا‬

‫‪41‬‬
‫در سال ‪ 1979‬یک گروه متخصص در ‪ IEC‬کار بررسی جامع ‪ PLC‬ها را‬

‫شامل سخت افزار‪ ،‬برنامه نویسی و ارتباطات به عهده گرفتا هدف این گروه‬

‫را پوشش دهد و توسط‬ ‫تدوین روش های استانداردی بود که موارد فو‬

‫سازندگان ‪ PLC‬بکار گرفته شودا این کار حدود ‪ 12‬سال به طول انجامید و‬

‫نهای ً‬
‫تا پس از بحث های موافق و مخالفی که انجام شد استاندارد ‪IEC1131‬‬

‫شکل گرفت و جنبه های مختاف این وسیاه از طراحی سخت افزار گرفته تا‬

‫نصب‪ ،‬تست‪ ،‬برناه ریز ی و ارتباطات آن را زیر پوشش قرار دادا این استاندارد‬

‫که با همکار ی برخی از سازندگان بزرگ ‪ PLC‬از جماه شرکت زیمنس شکل گرفته‬

‫بود از آن به بعد توسط ایشان به کارگرفته شد و سعی نمودند محصوالت خود‬

‫را با آن منطق سازندا‬

‫زبان های برنامه نویسی در ‪PLC:‬‬

‫‪42‬‬
‫‪LADER‬یا نردبانی‪ :‬اگر شکل باوو دیاگرامی مدار برقی را نود درجه به سمت‬

‫راست وباال بچرخانیم و آن را جایگزین عالیم نردبانی کنیم در واقع همان مدار‬

‫را به زبان نردبانی نوشته ایمااین زبان مورد عالقه برقکاران و ساده ترین روش‬

‫برنامه نویسی استا‬

‫برنامه نوی سی به روش کنترل سی ستم که در واقع پیاده سازی مدار برقی‬

‫ب صورت گیت های الجیک می با شدااین زبان مورد عالقه و کاربرد الکترونیک‬

‫کاربران می باشدا‬

‫‪ :CSF‬در این ز بان از شییی کل های مدارات منطقی مان ند ‪ AND‬و ‪ OR‬وااا‬

‫ا ستفاده می شودادر برنامه نوی سی بزبان باید گیت ‪ AND‬را مقدمتر بر گیت‬

‫‪OR‬برشمردادر ‪ PLC‬های ‪ S7-200‬برنامه ‪ CSF‬را با ‪ FBD‬نشان می دهندا‬

‫‪43‬‬
 ‫‪: STL‬این برنامه که در واقع برنامه‬

‫نویسی متنی می باشد و نوشتن برنامه بصورت خط به خط با توجه به روابط‬

‫جبر بول می با شدااین زبان محبوب برنامه نوی سان کامپیوتری می با شدا در‬

‫زبانهای برنامه نویسی این زبان مادر زبانهای دیگر می باشدا م ل م ال باال که‬

‫بزبان ‪ STL‬نوشته ام‪.‬‬

‫‪ANI0.0‬‬

‫(‪A‬‬

‫‪OI0.0‬‬

‫‪OQ0.0‬‬

‫(‬

‫‪=Q0.0‬‬

‫‪BE‬‬

‫در متن ‪ STL‬باال اگر توجه کنید ابتدا عبارت ‪ AND‬آمده سپس عمل ‪OR‬‬

‫‪44‬‬
‫کردن آمده اسییتااگر توجه کرده باشییید مدار باال یک مدار برقی دایم کار یک‬

‫محل می با شد ‪I0.0‬و ‪ I0.1‬ورودی ها و بترتیب کاید ‪ STOP‬و ‪ START‬می‬

‫باشد و‪ Q0.0‬خروجی یا همان ‪ K‬که مشخصه کنتاکتور می باشدا‬

‫ترجمه عبارت باال ‪:ANDNOT‬انجام بده ورودی ‪ I0.0‬یا ‪ STOP‬و ‪AND‬‬

‫کن آنرا با ‪ OR I0.1‬و ‪ OR Q0.0‬که در واقع یک گیت ‪ OR‬ه ستند و نتیجه‬

‫برابر با ‪ Q0.0‬که همان کناکتور اسییت و ‪ Q0.0‬که با ‪ I0.1 OR‬شییده تیغه‬

‫نگهدارنده کنتاکتور (‪ )13-14‬می باشییدا یعنی زمانی که ‪ I0.0‬مقدارش ‪ 0‬و‬

‫‪I0.1‬برابر یک گردد خروجی گیت ‪ AND‬یک شده و ‪ Q0.0‬یک شده که همان‬

‫جذب کنتاکتور ا ست و چون ‪ Q0.0‬با ‪ I0.1‬موازی یا ‪ OR‬شده ا ست خروجی‬

‫همواره یک ا ست تا زمانی که ‪ I0.0‬یک شود و چون این ورودی ‪ANDNOT‬‬

‫است خروجی گیت ‪ AND‬صفر شده و خروجی نیز صفر می شود ‪.‬‬

‫‪BE‬نماینگر پایان برنامه نوشته شده می باشد ) ‪(BLOCK END‬‬

‫زبان ‪ STL‬در بین زبان های ‪ PLC‬دارای اهمیت خا صی می با شد چون زبان‬

‫اصای و داخای برنامه های ‪ PLC‬بزبان ‪ STL‬می باشد ‪.‬‬

‫اصطالحات‪:PLC‬‬

‫‪ : BAUD RATE‬تعداد بیت در ثانیه که بمنظور ارسییال اطالعات از یک نقطه‬

‫به نقطه دیگر استفاده می شودابعبارت دیگر سرعت ارسال اطالعات را گویندا‬

‫‪45‬‬
‫این سییرعت بسییته به نوع ماشییین ‪ 1200‬یا ‪ 2400‬یا ‪ 4800‬یا ‪ 9600‬می‬

‫باشد ‪.‬‬

‫‪:CYCLE PROCESSING‬پردازش ت ناوبی یعنی در هن گام اجرای بر نا مه از‬

‫خط اول اجرا کرده و وقتی به ‪ BE‬رسید ‪ -‬دوباره به خط اول باز می گردد ‪.‬‬

‫‪ : SCAN TIME MONITORING‬بمدت زمان مرور و اجرای برنامه گفته می‬

‫شود و هر چه کمتر باشد سرعت و کیفیت ‪ PLC‬بهتر خواهد شد ‪.‬‬

‫‪: FLAG‬پرچم یا نماد ها که نشانه هایی بمعنی انجام یا انجام نشدن کار می‬

‫باشد ‪.‬‬

‫‪PII‬و ‪ : PIO‬در یک سیستم ‪ PLC‬اطالعات ورودی بصورت دیجیتال یا آنالوگ‬

‫وارد شییده ‪ -‬توسییط ‪ PLC‬این اطالعات بصییورت خط به خط خوانده شییده و‬

‫تصییویری از آن در رجیسییتر ذخیره می شییودادر طول اجرای سیییکل تغییرات‬

‫تو سط سی ستم پذیرفته نمی شود بطوری که اطالعات ورودی یک خط بطور‬

‫م ال یک ‪ -‬همواره یک باقی می ماند که این عمل برای گریز از سیییگنال های‬

‫گذرا یا نویز می باشییید که بر این منظور این اطال عات وارد رجیسیییتر ‪PII‬‬

‫) ‪ (PROCESS IMAGE INPUT‬شده و در هر بار مرور ‪ -‬اطالعات موجود در‬

‫‪PII‬باز خوانی شده و از برگ شت اطالعات جاوگیری می شودادر یک سی ستم‬

‫‪PLC‬عمای مشابه ‪ PII‬در مورد خروجی و تحت عنوان ‪ PIO‬یا پردازش تصویر‬

‫‪46‬‬
‫خروجی صورت می گیرداسی ستم ‪ PLC‬این سیگنال این سیگنال ذخیره شده‬

‫بصورت بیت در ‪ PII‬را بهمراه ذخیره برنامه بصورت دستوری در ‪ PIO‬را پس از‬

‫پردازش بصورت انالوگ یا دیجیتال در خروجی ظاهر می کندا‬

‫اوپتی کوپلر ‪:‬برای عایق کاری ورودی از خروجی و از ‪ CPU -‬از اوپتی کوپار‬

‫ها استفاده می شوداکه دارای مزایایی نظیر‪:‬‬

‫‪ -1‬سیستم زمین یا ارت بین خروجی و ورودی مشترو نمی باشد‪.‬‬

‫‪ -2‬بدلیل زمین مجزا نویز یکطرف بر قسمت دیگر تاثیر ندارد‪.‬‬

‫‪ -3‬جریان برگشتی حاصل از ساف ها بر روی سیستم تاثیر نمی گذارد ‪.‬‬

‫ظرفیت ‪PLC:‬‬

‫تعداد ورودی ها و خروجی ها ظرفیت یک ‪ PLC‬را تعیین می کندا هرچه‬

‫تعداد واحد ها بی شتر با شد سرعت و قدرت و همچنین دقت آن ‪ PLC‬باالتر‬

‫خواهد رفت ‪.‬‬

‫بمدت زمانی که طول می کشییید تا ‪ PLC‬نسیییبت به یک تغییر عکس العمل‬

‫نشان دهد زمان عکس العمل ‪ PLC‬گویند وعوامل موثر بر آن عبارتند از ‪:‬‬

‫‪ -1‬تاخیر زمان ورودی‬

‫‪ -2‬زمان اجرای برنامه‬

‫‪ -3‬تاخیر زمان خروجی ها‬

‫‪47‬‬
‫زمان عکس العمل بطور متوسط ‪ 3‬میای ثانیه بر هر ‪1‬کیاو بایت می باشد ‪.‬‬

‫شرایط و مشخصاتی که در ورودی و خروجی یک ‪ PLC‬باید در نظر گرفت ‪.‬‬

‫ورودی‪:‬‬

‫‪ -1‬ولتاژ نامی شبکه ای که می خواهیم در ورودی استفاده گردد‪.‬‬

‫‪-2‬امپدانس ورودی‬

‫‪ -3‬جریان ورودی‬

‫‪ -4‬تاخیر در کایدزنی ورودی‬

‫خروجی‪:‬‬

‫‪ -1‬حداک ر جریانی که می توان به خروجی داد ‪.‬‬

‫‪ -2‬جریانی که از ‪ COM‬مشترو می گذرد‪.‬‬

‫‪ -3‬حداک ر باری که می توان به یکی از خروجی ها داد‪.‬‬

‫‪ -4‬حداک ر زمان کاید زنی خروجی‬

‫‪-5‬سرعت قطع و وصل خروجی یا فرکانس قطع و وصل خروجی‬

‫‪ -6‬تعداد قطع و وصل خروجی‬

‫‪ -7‬عمر مکانیکی المان های خروجی‬

‫مهمترین مشخصه هایی که در انتخاب ‪ PLC‬باید در نظر گرفت ‪:‬‬

‫‪48‬‬
‫‪-1‬تعداد ورودی ‪ -2‬تعداد خروجی ‪- 3‬تعداد‪ -4 FLAG‬تعداد شیییمارنده ها و‬

‫تایمر ها‬

‫‪ -5‬نوع تایمر ‪ -6‬اندازه حافظه‪- 7 FLAG‬سییرعت اجرای برنامه ‪ -8‬نوع برنامه‬

‫کاری‬

‫‪PLC‬های ‪ SETP-5‬مو سوم به ‪ S5‬از اولین سری ‪ PLC‬شرکت زیمنس‬

‫آلمان می باشییید که در ابتدا برنامه آن تحت نسیییخه ‪ DOS‬بود که با آمدن‬

‫سی ستم عامل ‪ WINDOWS‬ن سخه تحت ویندوز آن که ب سیار جذاب تر بود‬

‫ومشکالت نسخه تحت ‪ DOS‬را نداشت و مورد استقبال قرار گرفتااین ‪PLC‬‬

‫امروزه با آمدن ‪ PLC‬های سییری ‪ S7‬دیگر مورد اسییتفاده قرار نمی گیرد ولی‬

‫آموزش اون رو برای شییروع کار و داشییتن شییبیه سییاز اونو که بدون نیاز به‬

‫دا شتن د ستگاه ‪ PLC‬می توان برنامه را برر سی و ویرایش کرد وعماکرد اونو‬

‫دیدا این برنامه یک برنامه بسیییار سییاده اسییت که براحتی می تواند با کاربر‬

‫ارتباط برقرار نمایید و نیاز به مهارت و تبحر خاصی ندارد و فقط کمی اطالعات‬

‫در زمینه کامپیوتر و داشییتن اطالعات در زمینه بر و دیجیتال اون هم در حد‬

‫نرمال کافی می باشد ‪.‬‬

‫برای شروع مختصری درباره کاید ها وگیت ها وعالیم آنها برای تفهیم بهتر‬

‫انجام می دهما‬

‫‪49‬‬
‫در واقع ورودی ها رو با کاید ها تعریف می کتتدا مانند کیبرد کامپیوتر یا‬

‫صنعتی که با‬ ‫کاید روشن و خاموش کردن المپ و استپ و استارت ها در بر‬

‫فشیییردن یک کاید در واقع اون رو یک یا سیییت کرده ایما و خروجی هم می‬

‫تواند المپ یا موتور یا نمایشییگر وااا باشییدا در ‪ PLC‬که بیشییتر در صیینعت‬

‫کاربرد دارد پس بیشتر با کاید های فشاری موسوم به استپ و استارت سر کار‬

‫داریما‬

‫کاید اسییتپ که از نام آن بر می آید بمعنی نگهدارنده یا قطع کننده و کاید‬

‫استارت هم بمعنی شروع کننده و آاازگر می باشداهمین کاید ها در ‪ PLC‬هم‬

‫کاربرد دارند در واقع ورودی های سیییسییتم ‪ PLC‬می باشییند که با اعمال به‬

‫ورودی ‪ PLC‬برنامه نوشیییته شیییده با پردازش داده ورودی خروجی را به ما‬

‫تحویل می دهداخروجی هم که گفته شد می تواند هر نوع م صرف کننده ای‬

‫باشیید و در صیینعت بعات ولتا ژ باال و اسییتفاده از کنتاکتورها در ‪ PLC‬هم از‬

‫کنتاکتور ها برای خروجی استفاده می شود‬

‫در بر صنعتی کایدها را با ‪ S‬و در ‪ PLC‬ورودی ها را با ‪ I‬نشان می دهنداو‬

‫خروجی صنعتی که با ‪ K‬نشان داده می شود برابر با ‪ Q‬در ‪ PLC‬می باشد ‪.‬‬

‫‪50‬‬
‫اگر توجه کرده باشید در ‪ PLC‬در ورودی و خروجی ‪ X.X‬نوشته شده است‬

‫که آدرس مربوط به آن ورودی یا خروجی می با شدا ‪ X‬سمت راست مربوط به‬

‫بیت آن باوو که بعنوان ورودی یا خروجی انتخاب می شود و ‪ X‬سمت چپ‬

‫هم مربوط به بایت آن باوو می باشد مانند ‪: I 1.2‬یعنی ورودیی بیت دوم از‬

‫بایت اول و ‪ Q 0.1‬بمعنی خروجی از بیت اول و بایت ‪0‬ا باید توجه نمود که‬

‫این آدرس ها را می توان دلخواه نوشییت ولی باید به نکته توجه نمود که آن‬

‫‪PLC‬چند باوو برای ورودی یا خروجی دارد و از همه مهمتر اگر بترتیب باشد‬

‫برای ویرایش های ب عدی و تحا یل راحتر می باشیییداو دیگر این که اگر چ ند‬

‫ورودی مختاف داریم نیازی نیسیت که باوکهای دیگر را آدرس دهی کنیم باکه‬

‫کافی اسیییت از همان ب یت های همان باوو چه بعنوان ورودی یا خروجی‬

‫استفاده نماییم م ال برای آدرس دهی کاید های ‪ S1-S2-S3-S4‬آدرس آنها را‬

‫بدین شکل بیان می کنیم ‪ I0.0‬برای ‪ S1 - I0.1‬برای ‪ S2 - I0.2‬برای ‪ S3‬و‬

‫‪51‬‬
‫‪I0.3‬برای ‪ S4‬نه اینکه بنویسیم ‪ I0.0 -I1.0-I2.0-I3.0‬و در مورد خروجی هم‬

‫همین موضوع صد می کند ‪.‬‬

‫در شکل باال نماد های ‪ PLC‬برای کاید ها و کنتاکتور ها رسم شده استاکه با‬

‫ترکیب این تیغه یا کاید ها به گیت ها یا توابعی می رسیم که در زیر نمونه ای‬

‫از آنها آمده است‪.‬‬

‫توجه نموده اید که دو کاید سییری برابر با گیت ‪ AND‬یا(و) می باشیید و دو‬

‫کاید سری هم برابر گیت ‪ OR‬بمعنی (یا ) می باشد که با ترکیب این دو گیت‬

‫می توان به گیت های دیگر دسییت یافتادر واقع این دو گیت پایه دیجیتال‬

‫برای گیت های دیگر می باشند ‪.AND‬یا و بدین معنی است که باید ورودی (‬

‫‪A‬یا ‪ ) B‬هر دو وجود داشیته باشیند یا برابر یک باشیند تا خروجی یا ‪ F‬برابر‬

‫یک باشد پس خروجی وابسته به هر دو ورودی می باشد ‪.‬‬

‫‪52‬‬
‫‪OR‬یا (یا) هم این معنی را می دهد که اگر ( ‪A‬یا ‪ ) B‬هر کدام اگر یک باشند‬

‫خروجی یک می گردد در واقع خروجی وابسته به یک ورودی می باشد ‪.‬‬

‫اگر بخواهیم مدار برقی کنترل از یک محل لحظه ای را بصیییورت گیتی بیان‬

‫کنیم بصورت زیر می باشد ‪.‬‬

‫‪S1‬یا ا ستپ ‪ - S2‬یا ا ستارت و ‪ K1‬یا کنتاکتور‬

‫که ‪ S1‬و ‪ S2‬در ورودی گیت ‪ AND‬قرار گرفته و‬

‫خروجی گیت هم کنتاکتور ‪ K1‬می باشیدازمانی‬

‫خروجی یک می شیییود یا کن تاکتور جذب می‬

‫شود که استپ ‪ 0‬و استارت یک گردد ‪.‬‬

‫برای کاید ا ستپ یا هر کایدی که در حالت معمول یک یا ب سته با شند در‬

‫دیجیتال ‪ NOT‬قرار می دهند و بدین معنی است که اگر به ورودی ‪ NOT‬یک‬

‫بدیم خروجی صفر و اگر صفر دهیم خروجی ما یک می شودادر مدار باال اگر‬

‫‪ S1‬را فشار دهیم در واقع مدار را باز یا م ل این است که گیت نه را ست کرده‬

‫که بما صفر می دهد ‪.‬‬

‫‪53‬‬
‫این نکته قابل توجه اسیییت که در ‪ PLC‬هیچوقت در خروجی ‪ NOT‬قرار‬

‫نمی گیردایعنی اینکه بخواهیم گیت ‪ NAND‬یا ‪ AND‬که ‪ NOT‬شده ا ست را‬

‫پیاده سازی کنیم باید ورودی ها را ‪ NOT‬قرار دهیم ‪.‬‬

‫‪54‬‬
 ‫برنامه‪STEP-5‬‬

‫حال با دان ستن و شناختی از کاید ها به سراغ برنامه می رویما بعد از اجرای‬

‫برنامه صفحه ای مطابق شکل زیر بر رو مانیتور بنمایش در می آید ‪.‬‬

‫‪55‬‬
‫بخش نوار منو در ‪ TOOLBAR‬که م ل ویندوز و هر برنامه دیگر می با شدادر‬

‫نوار ابزار پایینی ابزار های الزم برای اجرا ‪ -‬ویرایش و نمایش برنامه نوشیییته‬

‫شده وجود دارد‪.‬‬

‫شماره ‪1‬م ل ‪ UNDO‬عمل می کند ‪.‬‬

‫شماره‪2‬برای ویرایش برنامه های در حال اجرا می باشد ‪.‬‬

‫شماره ‪ 3‬برای دیدن برنامه در حال اجرا بصورت های ‪ LAD-CSF‬یا ‪ STL‬می‬

‫باشدا‬

‫شماره ‪ 4‬برای اجرای برنامه نوشته شده می باشد ‪.‬‬

‫‪56‬‬
 ‫برای شیییروع کار از نوار منو بر روی گزی نه ‪ BLOCK‬کا یک کرده و ‪NEW‬‬

‫‪BLOCK‬را انتخاب و ‪ PB1‬را تایپ کرده و اینتر را می زنیم که بالفاصییاه به‬

‫محیط برنامه نوی سی وارد می شویم که ممکن ا ست در یکی از محیط های‬

‫‪LAD-CSF‬یا ‪ STL‬باشیییم که برای شییروع چون می خواهیم با ‪ LADER‬کار‬

‫ک ن یم از نوار م نو بر روی ‪ Presentation‬ک ایییک کرده و ‪LADER‬‬

‫)‪ Digram(LAD‬را انتخاب می کنیم که مانند صفحه زیر است ‪.‬‬

‫بر روی خط سییمت چپ یک کایک کرده که بصییورت بعالوه ای در می آید که‬

‫شروع خط برنامه می باشدادر بخش نوار ابزار پایینی که با شماره ‪ 2‬مشخص‬

‫شده است از سمت چپ شروع به توضیح می کنم ‪.‬‬

‫‪57‬‬
‫(‪+‬و‪ )-‬برای رفتن به سیییگمنت قبل یا بعد ‪ :‬برخی از برنامه ها بیش از یک‬

‫سگمنت دارندا‬

‫فاش های چهر جهته ‪ :‬برای رسم خطوط یا پاو نمودن خطوط زاید‬

‫فاش به بجاو یا به عقب ‪ :‬برای گذاشتن تیغه ها همراه با حرکت‬

‫ضربدر‪ :‬برای پاو نمودن تیغه ها و سایر‬

‫تیغه بسته یا باز ‪ :‬این تیغه در حالت معمول ایر فعال است ‪.‬‬

‫تیغه باز‪:‬برای گذاشتن تیغه ها که پس از آدرس دهی تیغه باز یا بسته که ایر‬

‫فعال بود فعال می شود که بما این امکان را می دهد که می توانیم این تیغه‬

‫را بسته انتخاب کنیم ‪.‬‬

‫تیغه رو پایین‪ :‬برای موازی کردن یک تیغه با تیغه ای که گذاشته ایم ‪.‬‬

‫بوبین‪ :‬که نماینگر خروجی ما می باشد ‪.‬‬

‫که با تقدم ریسییت بر سییت یا سییت بر ریسییت‬ ‫‪S-R‬یا ‪ R-S :‬فایپ فال‬

‫ساعت‪ :‬تایمر ها‬

‫‪123:‬کانترها‬

‫اگر خوا سته با شیم به زبان ‪ CSF‬برنامه را بنوی سیم قبل از ر سم هر گونه تیغه‬

‫از نوار منوی باال و از ‪ Persentation‬می توانیم ‪ CSF‬را انتخاب نماییم که‬

‫شکل زیر می آیدا‬

‫‪58‬‬
 ‫میی ییل‬

‫صفحه‪ LAD +‬و‪ -‬برای رفتن به سگمنت بعد یا قبل می با شدا منوی شماره‬

‫یک برابر با ‪:‬‬

‫فاش رو پایین ‪ :‬برای افزودن ورودی به گیت ها‬

‫ضربدر ‪ :‬برای پاو نمودن تیغه های اضافی یا حذف یک گیت بطور کامل‬

‫‪ 0--- :‬برای قرار دادن ‪ NOT‬در ورودی گیت ها‬

‫‪ & :‬گیت ‪AND‬‬

‫‪>1:‬گیت‪OR‬‬

‫‪S-R‬یا ‪ R- :‬فایپ فال‬

‫ساعت ‪ :‬تایمرها‬

‫‪ 123 :‬کانتر‬

‫‪59‬‬
‫در زبان ‪ STL‬که زبان برنامه نویسی است فعالً نیازی به توضیح ندارد ‪.‬‬

‫‪60‬‬
 ‫برنامه نویسی به زبان ‪:LADER‬‬

‫در این ف صل چون یادگیری این زبان آ سان تر و قابل فهم تر می با شد و‬

‫همچنین به زبانی ساده و روان ذکر شده است‪ ،‬من آن را در این تحقیق آورده‬

‫ام تا دانشیییجویان و افرادی که برای اولین بار با ‪ PLC‬کار می کن ند بتوانند‬

‫راحتر کار کنندا‬

‫پس ازانتخاب برنامه بزبان نردبانی یا لدر و کایک بر خط سییمت چپ می‬

‫خواهیم مدار دایم کار کنترل از یک م حل با یک کن تاکتور را پ یاده سیییازی‬

‫نماییما‬

‫‪61‬‬
‫‪0.1‬می گذاریما بین دو تی غه کا یک کرده تا بعالوه بین این دو تی غه قرار‬

‫گیردا حال بر تیغه رو پایین کایک نمایید که با این کار یک تیغه موازی با ‪I‬‬

‫‪0.1‬قرار می گیرد و آدرس آن را ‪ Q 0.0‬می گذاریم که این تیغه همان تیغه‬

‫نگهدارنده کنتاکتور می باشدا دوباره بر سمت راست این تیغه کایک تا بعالوه‬

‫در سییی مت راسیییت قرار گیردا در انت ها بر روی بوبین کا یک کرده و آدرس‬

‫‪Q 0.0‬را به آن می دهیماحال بر روی آدرس ‪ I 0.0‬کایک تا های الیت گرددا‬

‫اگر توجه کنید می بینید تیغه باز یا ب سته فعال شده ا ست بر روی آن کایک‬

‫کنیدامی بینید که تیغه شما بشکل تیغه بسته در می آیدا‬

‫حال از نوار منو بر روی ‪ BLOCK‬کایک کرده و گزینه ‪ SAVE‬را انتخاب و با‬

‫توجه به مسیییر یک نام مناسییب بر روی آن که حداک ر تا ‪ 8‬بیت باشیید می‬

‫گذاریماکه بعد از چند لحظه یک پیام ‪ ERROR‬با یک شییماره می آید که آن‬

‫را ‪ OK‬کرده و بر روی پنجره بعد بر روی ‪ NO‬کایک نماییدا حال نام برنامه که‬

‫‪PB1‬گذاشته بودیم با تعداد بیت مصرفی و تاریخ ثبت آن می آیدا دوباره بر‬

‫روی ‪ BLOCK‬کایک وبر ‪NEW BLOCK‬کایک و نام آن را ‪ OB1‬می گذاریم و‬

‫حتما باید توجه نمایید که نام آن باید ‪ OB1‬با شد در ایر این صورت برنامه ما‬

‫با مشکل روبرو می شودا‬

‫‪62‬‬
‫اگر بعد از ‪ OK‬کردن م ستقیما وارد محیط ‪ STL‬شدیم که هیچ اگر ن شدیم از‬

‫منوی ‪ Persentation‬زبان ‪ STL‬را انتخاب می کنیماو در جاوی ; دسییتورات‬

‫زیر را می نویسییییما تو جه کن ید ‪ OB1‬جاوی ; و خط های ب عدی در زیر آن‬

‫نوشته شودا‬

‫‪; OB1‬‬

‫‪JUPB1‬‬

‫‪BE‬‬

‫‪BE‬‬

‫‪BE‬آخر نیازی نی ست چون خودش نو شته ا ستا دوباره برنامه را ذخیره که‬

‫بعد از این کار برنامه ‪ OB1‬به برنامه ‪ PB1‬اضییافه می گرددا برنامه ما تکمیل‬

‫شده و زمان اجرا آن آمده استااز نوار ابزار بر روی اجرا(شماره ‪ ) 4‬کایک کرده‬

‫که شکل صفحه بعد می آید ‪.‬‬

‫‪63‬‬
‫مطابق شکل در باوو اول بر روی ‪ I‬و آدرس ‪ 0‬و در باوو دوم برروی‪ Q‬کیاک‬

‫و آدرس ‪ 0‬را بروی آن قرار می دهیم که همان آدرس هایی بود که در زمان‬

‫برنامه نویسی قرار داده بودیما‬

‫حال بر روی ‪ RUN‬کایک که با این کار ‪ CYCLE‬در بخش باال شیییروع به‬

‫شمارش می کند که شروع کار برنامه را نشان می دهدااگر در بخش ‪ I‬بر روی‬

‫‪64‬‬
‫شماره ‪ 1‬کایک نماییم ‪ Q 0‬تیک دار می شودااگر در بخش ‪ I‬دوباره بر روی ‪1‬‬

‫کایک و تیک آن را بر داریم می بینیم که هنوز ‪ Q0‬تیک دار استا‬

‫اگر بخواهیم برنامه در حال اجرا را به زبان های مختاف ببینیم کافی ا ست‬

‫از نوار ابزار بر روی آن کایدی که شکل عالمت سوال قرمز دارد(شماره ‪ )3‬کایک‬

‫و در بخش ‪ BLOCK‬بنویسیییم ‪ PB1‬و اینتر را بزنیم که با اینکار برنامه را یا‬

‫بزبان ‪ LAD‬یا ‪ CSF‬یا ‪ STL‬می بینیم که می توانیم از نوار منو و از بخش‬

‫‪ Persentation‬ز بان های دیگر را انت خاب ن ماییم و برای بزرگن مایی کافی‬

‫اسییت که دو کاید ‪ ctrl‬و ‪ G‬را با هم چند لحظه فشییار دهیم که با اینکار مدار‬

‫ما بزرگ می شیییود و برای کوچک کردن هم همزمان دو کاید ‪ CTRL‬و ‪ S‬را‬

‫فشار دهیما‬

‫برنامه در حال اجرا برنگ قرمز در می آیدا اگر بر روی ‪ I 0.0‬کایک و از نوار‬

‫ابزاربر روی ‪ S‬که همان ست می با شد کایک کنیم مدار قطع می شود و اگر‬

‫نیییمیییایییییم‬ ‫کیییایییییییک‬ ‫ریسیییییت‬ ‫‪R‬‬ ‫روی‬ ‫بیییر‬ ‫دوبیییاره‬

‫دیگر مدار بطور کامل و صل نمی شود و باید بر روی ‪ I0.1‬کیاک و آن را ست‬

‫نماییماکه مدار دوباره بطور کامل وصییل می شییود و اگر ‪ I0.1‬را ریسییت کنیم‬

‫مدار باز هم خروجی داردا‬

‫‪65‬‬
‫اگر بر روی ‪ V‬یا ‪ VALUE‬کایک نماییم و مقدار ‪ 0‬یا یک را بدهیم در واقع‬

‫کاید ها را ست یا ریست نموده ایم ‪.‬‬

‫برای نو شتن برنامه جدید ابتدا برنامه از اجرا در آورده و بر روی فاش سبز‬

‫چند بار کایک تا به منوی ‪ FILE‬رسیده که از آنجا بر روی ‪ NEW‬کایک کرده تا‬

‫صفحه جدیدی باز شود ‪.‬‬

‫اگر بخواهیم تغییراتی در برنامه در حال اجرا بدهیم کافی ا ست از نوار ابزار‬

‫ک نار عال مت سیییوال قرمز بر کا یدی که ن مایی از چ ند آی سیییی بر روی آن‬

‫دارد(شیییماره ‪ ) 2‬کایک کرده کر برنامه از حالت اجرا در آمده و ما می توانیم‬

‫تغییرات را در آن بدهیم و در آخر برنامه را ذخیره و به محیط اجرا بر گردیمادر‬

‫زیر برنامه به ‪ 3‬زبان بنمایش آمده است‪.‬‬

‫‪66‬‬
‫هم می توان نوشییت که ‪ LADER‬آن بترتیب زیر‬ ‫این برنامه را با فایپ فال‬

‫اسییتادر این مدار اگر ‪ I0.0‬را که دیگر اینجا اسییتپ نیسییت باکه م ل ‪I0.1‬‬

‫استارت می باشدا با یک لحظه ست کردن ‪ I0.0‬مدار وصل می شود و برای از‬

‫کار انداختن کافی است ‪ I0.1‬را یک‬

‫لحظه ست و بعد ریست کنیما‬

‫‪67‬‬
‫کمممممانمممممتمممممرهممممما‬ ‫یممممما‬ ‫هممممما‬ ‫شمممممممممممممارنمممممده‬

‫مشخصه شمارنده ها با ‪ CX‬که ‪ C‬کانتر و ‪ X‬شماره کانتر می باشدا‬

‫‪CD‬یا ورودی پایین شمار که با اعمال ضربان یا قطع و و صل های مکرر که از‬

‫سنسور ها می رسد به آن اعمال و کانتر بصورت نزولی شروع به شمارش تا به‬

‫صفر برسدا‬

‫‪CU‬یا ورودی باال شمار‬

‫‪ S‬یا ورودی ست که حتما برای اینکه شمارنده شمارش را شروع کند باید یک‬

‫شود‬

‫‪R‬ورودی ریست که برای توقف شمارنده بکار برده می شودا‬

‫‪Q‬خروجی کانتر که در پایین شمار با رسیدن به صفر خروجی صفر می شودا‬

‫‪68‬‬
‫‪CV :‬فرمت د ستور ب صورت ‪ KCXXX‬می با شد که ‪ XXX‬مقدار شمارش را‬

‫تعیین می کندا‬

‫مقایسه کننده ها ‪:COMPRATOR‬‬

‫این مقایسییه کننده ها هم اعمال منطقی نظیر کوچکتر یا بزرگتر یا مسییاوی را‬

‫سنجیده و در خروجی ظاهر می کنند‪.‬‬

‫در شکل باال یک نوع مقای سه کننده = آورده شده که هرگاه ورودی ‪ Z1‬که‬

‫با ‪ IB 1‬ن شان داده شده ا ست که ورودی متغییر ما می با شد برابر با ‪ Z2‬که‬

‫‪69‬‬
‫ورودی ثابت و از پیش تعیین شده و با فرمت ‪ KFXX‬که ‪ XX‬مقداری ا ست‬

‫که می خواهیم با ورودی متغییر سنجیده شود ما است شود خروجی یک می‬

‫شود در م ال باال مقدار تابت سنجش ‪ 2‬است یعنی اگر ‪ IB 1‬ارزشش ‪ 2‬شود‬

‫خروجی یک می شودا ‪ IB 1‬را می توان از خروجی تایمر ها یا کانتر ها گرفت‬

‫که هر وقت م ال زمان جاری کانتر به ‪ 2‬رسید خروجی ما یک شودا الزم به ذکر‬

‫است تا زمانی خروجی یک است که مقدار تساوی بر قرار باشد‪.‬‬

‫‪70‬‬
 ‫آشنایی با خانواده ‪S7‬‬

‫خانواده ‪ S7‬از سر ی دستگاه های زیر تشكیل شده اند‪:‬‬

‫‪ S7-200‬یک ‪ micro PLC‬ارزان قیمت است‪.‬‬

‫می تواند برای مقاصد ساده تا نسبتا پیچیده کنترلی بکار رودا‬

‫نصب‪ ،‬برنامه نویسی و کار با آن ساده استا‬

‫به صورت ‪ Compact‬عرضه می شود و ‪ I/O‬های آن ‪ On Board‬استا‬

‫انواع مختاف دارد و در برخی از انواع آن می توان مدول اضافی نیز در کنار‬

‫‪ CPU‬قرار دادا‬

‫برنامه نویسی آ« با نرم افزار ‪ Step7-micro/win‬انجام می شود‬

‫‪S7-300‬‬

‫یک ‪ mini PLC‬استا‬

‫مدوالر استا‬

‫‪71‬‬
 ‫‪S7-300F‬‬

‫ً‬
‫اصطالحا ‪ Fail-Safe‬هستند‬ ‫برای سیستمهایی که نیاز به ایمنی زیاد دارند یا‬

‫طراحی شده استا‬

‫پایه آن ‪ S7-300‬می باشد‬

‫در انتهای کد ‪ CPU‬حرف معرف این استا‬

‫‪S7-300C‬‬

‫شبیه ‪ S7-300‬است با این تفاوت که ‪ CPU‬همراه با مدول دیگر ی مانند‬

‫ورودی ا خروجی بصورت ‪ Compact‬عرضه شده استا‬

‫در انتهای کد ‪ CPU‬حرف ‪ C‬معرف این استا‬

‫‪S7-400‬‬

‫حوزه عماکرد وسیع داردا‬

‫مدوالر است‬

‫حجم زیادی از سیگنال ها را می تواند پوشش دهدا‬

‫به راحتی قابل توسعه استا‬

‫در مقایسه با ‪ S7-300‬سرعت پردازش باالتر‪ ،‬حافظه بیشتر و امکانات‬

‫وسیعتر ی داردا‬

‫‪72‬‬
 ‫برنامه نویسی آن با ‪ Step7‬انجام می شودا‬

‫‪S7-400H‬‬

‫پایه آن همان ‪ S7-400‬است ولی در حایی که ‪ High Availability‬مورد نیاز‬

‫است به کار می رودا‬

‫فرآیندی که اگر متوقف شود منجر به خسارت زیاد می شودا م ال محصول گران‬

‫قیمتی از بین می رودا‬

‫جایی که هزینه راه انداز ی مجدد از سیستم پس از رفع عیب باالستا‬

‫جایی که بهره بردار ی از فرآیند بدون مانیتورینگ و با حداقل پرسنل تعمیراتی‬

‫انجام می شود‬

‫به این سیستم ‪ Redundant‬نیز گفته می شود و در آن دو عدد ‪ CPU‬به عنوان‬

‫جایگزین آماده قرار می گیرندا در صورت بروز خطا روی یکی از ‪ CPU‬ها یا‬

‫مدولهای مربوط به آ«‪ ،‬سیستم بطور خودکار در زمان بسیار کوتاهی به ‪CPU‬‬

‫دیگر سوئیچ می شودا در طول مدت سوئیچ شدن خروجیها ثابت می مانند تا‬

‫مشکای در فرآیند پیش نیایدا پس از عمایات سوئیچ می توان مدول معیوب‬

‫را تعویض یا رفع عیب کردا‬

‫برای برنامه ریز ی و پیکر بندی این سیستم عالوه بر ‪ STEP 7‬باید از پکیج ‪H-‬‬

‫‪ System‬نیز نصب گرددا‬

‫‪73‬‬
 ‫‪S7-400FH‬‬

‫پایه آن ‪ S7-400‬است‬

‫توانایی های ‪ S7-400H‬را دارا می باشدا‬

‫توانایی های ‪ F-System‬را نیز دارد یعنی برای کاربرد هایی که درجه ایمنی باال‬

‫نیاز دارند نیز مناسب استا‬

‫فرمت آدرس دهی در ‪S7‬‬

‫آدرس دهی ورودی‪:‬‬

‫ورودی ‪ PLC‬می تواند از جنس ‪ Bit‬یا ‪ Byte‬یا ‪ Word‬یا ‪ DWord‬باشدا به‬

‫عنوان م ال برای وضعیت یك سوئیچ كه به كارت ‪ DI‬متطل است و فقط‬

‫حالت صفر یا یك دارد یك ‪ Bit‬كافی است وقتی ورودی یك ‪ 8‬بیتی است یعنی‬

‫عدد صحیح بین صفر تا ‪ 255‬در این صورت یك ‪ Byte‬الزم است ولی برای‬

‫اعداد بزرگتر یا به فرم اعشار ی یك ‪ Word‬یا ‪ DWord‬مورد نیاز خواهد بودا به‬

‫عنوان م ال وزن یك جسم كه از طریق كارت ‪ AI‬دریافت می شود می تواند یك‬

‫‪ Word‬باشدا‬

‫برای آدرس دهی یك بیت باید ابتدا شماره بایت را بنویسیم سپس با گذاشتن‬

‫نقطه آدرس بیت را در آن بایت مشخص كنیما « مانند‪ 7.4 :‬بیت ‪ 7‬از بایت‬

‫‪»4‬‬

‫‪74‬‬
‫بدیهی است عدد سمت راست كه بیت را مشخص می كند نمی تواند از ‪7‬‬

‫بزرگتر باشد چون در یك بایت ‪ 8‬بیت داریم از صفر تا ‪ 7‬از این رو آدرس دهی‬

‫مانند ‪ 0.8‬نادرست خواهد بودا‬

‫كایه آدرس ها ورودی در ‪ s7‬با عالمت ‪ I‬شروع می شوندا جدول زیر انواع‬

‫آدرس دهی ورودی را نشان میدهدا‬

‫نوع ورودی نحوه نمایش م ال‬

‫‪BitII0.1‬‬

‫‪ByteIBIB1‬‬

‫‪WordIWIW2‬‬

‫‪DWordIDID8‬‬

‫باید توجه داشت وقتی یك ‪ IW‬را در برنامه بكار می بریم آدرس ‪ IW‬بعدی باید‬

‫حداقل ‪ 2‬بایت با آدرس قبای فاصاه داشته باشد یعنی به كار بردن ‪ IW 0‬و‬

‫‪ IW 1‬اشتباه است چرا كه این دو با یكدیگر در بایت ‪ 1‬مشترك می باشندا‬

‫‪IW0=Byte0+Byte1‬‬

‫‪IW1=Byte1+Byte2‬‬

‫نكته فو را برای ‪ DW‬نیز باید رعایت كردا یعنی هر آدرس با آدرس بعدی باید‬

‫باشد‬ ‫داشته‬ ‫فاصاه‬ ‫بایت‬ ‫‪4‬‬

‫‪75‬‬
‫نكته‪ :‬آدرس دهی ورودی های جنبی كه از طریق شبكه دریافت می شوند با‬

‫عالمت ‪ PI‬می باشدا‬

‫نوع ورودی نحوه نمایش م ال‬

‫‪BytePIBPIB1‬‬

‫‪WordPIWPIW2‬‬

‫‪DWordPIDPID8‬‬

‫توجه كنید كه در این حالت آدرسی دهی برای ‪ Bit‬وجود نداردا‬

‫آدرس دهی خروجی ها‬

‫* آدرس دهی خروجی ها آنچه برای ورودی ها شرح داده شد برای خروجی ها‬

‫است با این تفاوت كه برای خروجی ها عالمت ‪ Q‬به جای ‪ I‬به كار‬ ‫نیز صاد‬

‫می رودا‬

‫* آدرس دهی متغیر های حافظه‪:‬‬

‫بجز ورودی ها و خروجی ها‪،‬متغیر های حافظه ‪ CPU‬كه ‪Bit Memory‬‬

‫خوانده می شوند نیز می توانند آدرس دهی شوندا این متغیرها معموال برای‬

‫ذخیره نتایج میان برنامه بكار می رودا« در ‪ s5‬برای نمایش این متغیرها از‬

‫عالمت ‪ F‬كه نشانده دهنده ‪ Flag‬بود استفاده می شدا»‬

‫نوع ورودی نحوه نمایش م ال‬

‫‪76‬‬
 ‫‪BitMM0.1‬‬

‫‪ByteMBMIB1‬‬

‫‪WordMWMW2‬‬

‫‪DWordMDMD8‬‬

‫*آدرس دهی تایمر ها و كانترها‬

‫تایمر ها با عالمت ‪ T‬و كانتر ها با عالمت ‪ C‬نمایش داده می شوند آدرس آنها‬

‫با یك عدد صحیح كه بعد از آنها بكارمی رود مشخص می گردد « ‪.‬مانند ‪ T1‬و‬

‫‪»C2‬‬

‫شماره آدرس نباید از ماكزیمم آدرس تعیین شده در‬ ‫نكته‪ :‬در تمام موارد فو‬

‫پارامترهای ‪ CPU‬تجاور كندا‬

‫نرم افزار ی های جنبی و مرتبط با ‪STEP7‬‬

‫برخی نرم افزار ی های دیگر كه توسط شركت زیمنس در خانواده ‪simatic‬‬

‫عرضه شده اند و بع ا مكمل ‪ step7‬هستند با تقسیم بندی به سه دسته‬

‫‪ engineering, runtime‬و ‪ HMI‬خالصه می شوند كه در ادامه به توضیح‬

‫آنها می پردازم‪:‬‬

‫‪Engineering Tools‬‬

‫‪ :A7 SCL‬زبان برنامه نویسی سطح باال می باشد كه با زبان ‪ ST‬ذكر شده و‬

‫در استاندارد ‪ IEC1131-3‬تطبیق دارد و برای ‪ PLC‬های ‪ S7-300‬و ‪S7-‬‬

‫‪77‬‬
‫‪ 400‬و ‪ C7‬به كار می رودا قابل ذكر است كه این نرم افزار در نسخه ‪Step7‬‬

‫‪ Professional‬موجود می باشدا‬

‫‪ : S7 HiGraph‬برای كنترل ترتیبی ( برای مطالعه بیشتر در رابطه با كنترل‬

‫می توانید به مطابی در مورد مقدمه ای بركنترل مراجعه كنید) بصورت‬

‫گرافیكی‪ ،‬با ابزارهای پیشرفته و در ‪ PLC‬های ‪ S7-300‬و ‪ S7-400‬و ‪ C7‬به‬

‫كار می رودا‬

‫‪ : GRAPH S7‬برنامه نویسی بصورت گرافیكی است كه برای كنترل ترتیبی به‬

‫كار می رود و با زبان ‪ SFC‬مندرج در استاندارد‪ IEC1131-3‬تطبیق دارد و‬

‫برای ‪ PLC‬های ‪ S7-300‬و ‪ S7-400‬و ‪ C7‬به كار می رودا این نرم افزار در‬

‫نسخه ‪ Step7 Professional‬موجود می باشدا‬

‫‪ :S7 PLCSIM‬سیموالتور نرم افزار ی است برای تست برنامه زمانی كه ‪PLC‬‬

‫در دسترس نیست به كار می رودا این نرم افزار در نسخه ‪Step7‬‬

‫‪ Professional‬موجود می باشدا‬

‫‪ : CFC‬توسط این نرم افزار برنامه نویسی بصورت گرافیكی توسط یكسر ی‬

‫باوكهای از پیش تعیین شده طراحی و انجام می شودا این نرم افزار را باید‬

‫جدا گانه تهیه كرد و برای ‪ S-300 , S7-400‬و ‪ F/H Systems‬كاربرد داردا‬

‫‪ : S7 PDIAG‬ابزار ی عیب یابی است كه برای ‪ PLC‬های ‪ S7-300‬و ‪S7-‬‬

‫‪78‬‬
‫‪ 400‬به كار می رودا این نرم افزار در نسخه ‪ Step7 Professional‬موجود‬

‫می باشدا‬

‫‪ : TeleService‬برای ارتباط با ‪ plc‬از طریق خط تافن به كار می رودا وقتی‬

‫كه ‪ plc‬توسط آداپتور خاه (‪ )tc‬به مودم متصل باشدا با استفاده از‬

‫كامپیوتر بصورت ‪ Remot‬می توان انرا از هر نقطه ای برنامه نویسی و رفع‬

‫عیب كردا‬

‫‪ : DOCPRO‬برای مستند ساز ی بكار می رود با استفاده از آن می توان پس‬

‫از اتمام پیر بندی و برنامه نویسی نقشه های ‪ Warning‬و متن برنامه را با‬

‫كردا‬ ‫فرمت تهیه و چا‬

‫‪: Runtime Software‬‬

‫‪ : PID Control Standard‬ابزار كمكی برای طراحی كنترل كننده های ‪PID‬‬

‫است كه برای ‪ PLC‬های ‪ S7-300‬و ‪ S7-400‬و ‪ C7‬به كار می رودا‬

‫‪ : Fuzzy Control‬برای كنترل قاز ی است و در مواردی بكار می رود كه‬

‫توصیف ریاضی پروسه مشكل یا ناممكن باشدا در برخی موارد تركیب این‬

‫های ‪ pid‬نتیجه بهینه را برای كنترل سیستم به همراه داردا‬ ‫روش با لو‬

‫های كنترل‬ ‫‪ : Modular PID Control‬ابزار ی است كه برای طراحی لو‬

‫پیچیده به كار می رود و دار ی فانكشن ها و باوك های از قبل طراحی شده‬

‫‪79‬‬
 ‫می باشدا‬

‫‪ : Neurosystem‬شبكه عصبی مورد استفاده در سیستم كنترل را می توان با‬

‫این ابزار طراحی كرد و آموزش دادا‬

‫‪ : PRODAVE MPI‬برای پردازش ترافیك دیتا در شبكه ‪ MPI‬بین سیستم‬

‫های ‪ S7‬و ‪ M7‬و ‪ C7‬به كار می رودا‬

‫‪HMI Software‬‬

‫‪ : SIMATIC ProTools‬ابزار پیكر بندی است كه برای سیستم های كنترل‬

‫اپراتور ی و بخش مانیتورینگ مربوط به ‪ C7‬به كار می رودا‬

‫‪ :SIMATIC Wincc‬نرم افزار ی برای طراحی سیستم مانیتورینگ استا‬

‫‪80‬‬
 ‫منابع و مآخذ‬

‫خود آموز جامع ‪ ،PLC‬تألیف مهندس عبداله بهرام پور‪ ،‬انت شارات سیمای‬

‫دانش‪ ،‬تهران ‪84‬‬

‫‪www.plcs.blogfa.com‬‬

‫‪www.irankorea.com‬‬

‫‪WWW.PLCS.NET‬‬

‫‪www.asanbarsanat.com‬‬

‫‪81‬‬