‫‪1400/04/28‬‬ ‫بسم اهلل الرمحن الرحیم‬

‫پروژه درس مدارهای الکتریکی‬ ‫‪‬‬

‫هنرآموز‪ :‬جناب آقای نوذری‬ ‫‪‬‬
‫هنرستان‪ :‬فتح المبین‬ ‫‪‬‬
‫‪‬هنرجو‪ :‬امیر رضا پاریاد‬
 ‫نقشه مدارها‪:‬‬

‫نقشه مدارهای صنعتی که اغلب برای راه اندازی موتورهای‬

‫الکتریکی به کار میروند در چند شکل نشان داده میشوند‪.‬‬

‫• نقشه مدار قدرت کنتاکتوری‬

‫• نقشه مدار فرمان کنتاکتوری‬

 ‫نقشه مدار قدرت کنتاکتوری‬

‫نقشهای که انرژی الکتریکی را از شبکه سه‬

‫فاز دریافت و به مصرف کننده منتقل‬
‫میکند‪ ،‬نقشه «مدار قدرت» گفته میشود‪.‬‬
 ‫نقشه مدار فرمان کنتاکتوری‬

‫به نقشهای که از آن برای نمایش نحوه‬

‫عملکرد یا تعیین مدت زمان کارکرد مدار‬
‫قدرت استفاده میشود‪ ،‬نقشه «مدار فرمان»‬
‫گفته میشود‪.‬‬

‫• ولتاژ کار اغلب مدارهای فرمان شبکه‬

‫تک فاز است‪.‬‬
 ‫کاربرد مدار فرمان را می توان در موارد زیر خالصه کرد‪:‬‬

‫کنترل وضعیت خاموش یا روشن بودن ماشین آالت‬ ‫‪‬‬

‫ایجاد هماهنگی و مدیریت راه اندازی بین الکتروموتورها و ماشین آالت‬ ‫‪‬‬
‫ایجاد آالرم و سیگنال خطا برای پرسنل در صورت وجود هرگونه خطا در سیستم مدار‬ ‫‪‬‬
‫صرفه جویی در هزینه ها و کاهش استهالک که بر اثر کارکرد مداوم ماشین آالت و روشنایی‬ ‫‪‬‬
‫کنترل سرعت تولید توسط سنسور هاو میکروسویچ ها‬ ‫‪‬‬

‫پر کاربردترین مدار فرمان در برق صنعتی عبارت اند از ‪:‬‬

‫*مدار فرمان استارت لحظه ای *مدار فرمان دائم کار *مدار فرمان استارت از دو نقطه‬
‫(دستگاه پرس) *مدار فرمان چپگرد راستگرد لحظه ای *مدار فرمان چپگرد راستگرد دائم‬
‫*مدار فرمان ستاره مثلث *مدار فرمان ستاره مثلث – چپگرد راستگرد‬
 ‫مدار قدرت‬
‫تابع مدار فرمان میباشد و معموال با برق سه فاز کار میکند‪ .‬تعدادی از المانهای متداول که‬
‫در مدار قدرت بسیار کاربرد دارند عبارت اند از‪ :‬فیوز ها‪ ،‬کلیدهای حفاظت موتوری ‪،MPCB‬‬
‫کنترل بار‪ ،‬کنتاکتور ها‪ ،‬کلیدهای حرارتی (بی متال) و…‬

‫کنترل مدار قدرت توسط مدار فرمان انجام میشود و با قطع شدن مدار فرمان‪ ،‬مدار‬
‫قدرت نیز قطع خواهد شد‪ .‬مدار قدرت نقشه سیم کشی دستگاههای الکتریکی مانند‬
‫موتور می باشد که خارج از تابلوی فرمان قرار میگیرد‪.‬‬
 ‫رله های قابل برنامه ریزی ‪PLC‬‬

‫رله هایی که با روش برنامه ریزی خاصی ( که بر پایه مدار منطقی است) کار میکند و‬
‫از آن در کنترل برخی فرآیندها در تاسیسات برقی استفاده میشود‪.‬‬

‫ساختمان کلی یک رله قابل برنامه ریزی‬

 ‫زبان برنامه نویسی رله‬

‫در تمام رله های قابل برنامه نویسی از دو روش نردبانی (‪ )Ladder‬و بلوکی (‪)FBD‬‬
‫برای برنامه نویسی منطقی استفاده میشود‪.‬‬

‫‪ ‬روش نردبانی‬
‫در این روش از یک سری تیغه های باز و بسته و بوبین ها‪ ،‬که بصورت افقی رسم‬
‫میشود برای نشان دادن مدار استفاده میشود‪.‬‬

‫برنامه نویسی از چپ به راست‬

 ‫‪ ‬روش بلوکی‬
‫در این روش از یک سری عملگرهای منطقی‪ ،‬که بصورت موازی رسم میشوند و یک‬
‫ساختار بلوکی را میسازند‪ ،‬استفاده میشود‪.‬‬

‫در روش بلوکی ورودی ها با عالمت ‪ I‬و خروجی را با عالمت ‪ Q‬نشان داده میشود‪.‬‬

‫برنامه نویسی از چپ به راست‬

 ‫مزایای استفاده از رله‬
‫• کاهش حجم سیم کشی و اتصاالت مدار‬

‫• امکان برنامه نویسی دستی بدون نیاز به رایانه‬

‫• امکان طراحی‪ ،‬چاپ و ذخیره سازی برنامه مدار مورد نظر و ارسال آن به رله قابل برنامه ریزی و‬
‫حتی فراخوانی برنامه از رله‪ ،‬توسط رایانه شخصی‬

‫• امکان اجرای آزمایشی مدار توسط برنامه ی شبیه ساز رله در کامپیوتر‪ ،‬قبل از اجرای عملی آن‬

‫• نیاز نداشتن به تیغه کمکی و یا کنتاکتور کمکی‬

‫• وجود تایمرهای متنوع به تعداد زیاد در آن‬

‫• وجود توابعی خاص در برنامه نویسی رله که ایجاد آنها توسط عملگرها یا توابع ساده بسیار سخت‬
‫است‪.‬‬

‫• امکان رمزگذاری برنامه و جلوگیری از نفوذ‬

‫• و‪....‬‬
 ‫با تشکر از توجه تان‬
‫منابع‬
‫‪ ‬کتاب طراحی و اجرای رله های قابل برنامه ریزی – پایه دوازدهم‬
‫دوره متوسطه‪.‬‬
‫‪ ‬وبسایت برق نیوز‪.‬‬
‫‪ ‬کتاب کلید مهندسی آموزش برنامه نویسی و ساخت تابلو روان –‬
‫نویسنده علیرضا آقاکشی و همکاران‪.‬‬