Republic of the Philippines

State Universities and Colleges

GUIMARAS STATE COLLEGE
Buenavista, Guimaras

GRADUATE SCHOOL

FIL. 323– Filipino Epics

HENNA JOY O. TRAYVILLA, Med-Filipino GENALYN L. MOSCAYA, Ph.D.
Taga - ulat Propesor

MGA URI NG EPIKO BATAY SA PANANAMPALATAYA

Ang epiko ay isang uri ng tulang pasalaysay na maaaring lapatan ng himig o tono.
Nagpasalin-salin lamang ito sa mga bibig ng tao kung kaya walang tiyak na may akda nito.
Nagsasalaysay ito ng mga kabayanihang halos hindi mapaniwalaan pagkat nauukol sa mga
kababalaghan. Ito din ay nagbubunyi sa isang alamat o kasaysayan na naging matagumpay laban
sa mga panganib o kagipitan.

EPIKO NG MGA KRISTIYANO

Biag ni Lam-ang (Epikong Ilokano)

Sinasabing pinakapopular na epikong-bayan, ang Biag ni Lam-ang ay nagmula sa Hilagang

Luzon, partikular na sa mga lalawigan ng Ilocos at La Union. Nag-iisa itong Kristiyanisadong
epikong-bayan at pruweba nitó ang paggamit ng mga pangalang naimpluwensiyahan ng
Katolisismo.

Sinasabing ang paring si Gerardo Blanco ang nagtalâ ng epikong-bayan noong 1889 at si
Canuto Medina na nagtalâ noong 1906. Sinundan ito ng bersiyon na nailathala sa La Lucha, ang
bersiyon ni Parayno noong 1927 at pinagsáma niya ang unang dalawang bersiyon at ang bersiyon
ni Leopoldo Yabes noong 1935.

Buod ng Biag ni Lam-ang

 Sa lambak ng Nalbuan sa baybayin ng Ilog Naguilian sa La Union ay may mag-asawang kilala
sa pangalang Don Juan at Namongan.

Nang malapit nang magsilang ng sanggol si Namongan, nilusob ng tribo ng Igorot ang nayon
at pinatay ang maraming tauhan ni Don Juan. Sa laki ng galit, nilusob naman ni Don Juan ang
mga Igorot upang ipaghiganti ang mga tauhan niya. Hindi na nakabalik si Don Juan sa kanyang
nayon. Ang naging balita, siya ay pinugutan ng ulo ng mga Igorot.

Isinilang ni Namongan ang kanyang anak. Ang sanggol ay nagsalita agad at siya na ang
pumili ng pangalang Lam-ang at siya na rin ang pumili ng kanyang magiging ninong.

Nang malaman ni Lam-ang ang masakit na nangyari sa kanyang ama, sumumpa siyang
ipaghihiganti niya ito. Sa gulang na siyam na buwan pa lamang, ay malakas, matipuno at
malaking lalaki na siya. Ayaw man siyang payagan ng kanyang ina upang hanapin ang bangkay
ng kanyang ama, ay nagpilit din si Lam-ang na makaalis.

Kasama niya sa pagtungo sa lupain ng mga Igorot ang isang mahiwagang tandang, ang
tangabaran, at mahiwagang aso. Baon rin niya ang kanyang talisman mula sa punong saging. Sa
tulong ng kanyang talisman ay madali niyang nalakbay ang mga kabundukan at kaparangan. Sa
laki ng pagod ni Lam-ang, siya ay nakatulog. Napangarap niya ang mga Igorot na pumatay sa
kanyang ama na nagsisipagsayaw at nililigiran ang pugot na ulo ng kanyang ama. Nagpatuloy si
Lam-ang sa paglalakbay at narating ang pook ng mga Igorot. Nakita niya ang ulo ni Don Juan na
nasa sarukang, isang haliging kawayan.

Hinamon ni Lam-ang ang mga Igorot. Pinauwi ng mga Igorot si Lam-ang upang huwag
siyang matulad sa ginawa nila kay Don Juan. Sumigaw ng ubos lakas si Lam-ang at nayanig ang
mga kabundukan. Ang tinig niyang naghahamon ay narinig ng marami kaya’t dumating ang
maraming Igorot at pinaulanan si Lam-ang ng kanilang mga sibat. Hindi man lamang nasugatan
si Lam-ang. Nang maubusan ng sibat ang mga Igorot ay si Lam-ang naman ang kumilos. Hinugot
niya ang mahaba niyang itak at para lamang siyang tumatabas ng puno ng saging, na
pinagpapatay niya ang mga nakalaban.

Umuwi si Lam-ang sa Nalbuan. Naligo siya sa Ilog Amburayan sa tulong ng mga dalaga ng
tribu. Dahil sa dungis na nanggaling kay Lam-ang, namatay ang mga isda sa Ilog Amburayan at
nagsiahon ang mga igat at alimasag sa pampang.

Matapos mamahinga ay gumayak na si Lam-ang patungo sa Kalanutian upang manligaw sa

isang dilag na nagngangalang Ines Kannoyan. Kasama ni Lam-ang ang kanyang mahiwagang
tandang at mahiwagang aso.Sa daan patungo sa Kalanutian ay nakalaban niya ang higanteng si
Sumarang. Pinahipan ni Lam-ang sa hangin si Sumarang at ito ay sinalipadpad sa ikapitong
bundok.
Sa tahanan nina Ines ay maraming tao. Hindi napansin si Lam-ang. Tumahol ang mahiwagang
aso ni Lam-ang. Nabuwal ang bahay. Tumilaok ang mahiwagang tandang. Muling tumayo ang
bahay. Napansin si Lam-ang.

Ipinagtapat ng tandang at aso ang kanilang layunin. Nais pakasalan ni Lam-ang si Ines. Hindi
naman tumutol ang mga magulang ni Ines kung magbibigay si Lam-ang ng panhik o bigay-kaya
na kapantay ng kayamanan nina Ines. Nagpadala si Lam-ang ng dalawang barkong puno ng
ginto at nasiyahan ang mga magulang ni Ines.Si Ines at si Lam-ang ay ikinasal nang marangya at
maringal sa simbahan. Pagkatapos ng kasalan, bilang pagtupad sa kaugalian ng mga tao sa
Kalanutian, kailangang manghuli si Lam-ang ng mga isdang rarang. Nakikinikinita ni Lam-ang na
may mangyayari sa kanya, na siya ay makakain ng pating na berkahan. Ipinagbilin ni Lam-ang
ang dapat gawin sakaling mangyayari ito.

Si Lam-ang ay sumisid na sa dagat. Nakain siya ng berkahan. Sinunod ni Ines ang bilin ni
Lam-ang. Ipinasisid niya ang mga buto ni Lam-ang. Tinipon ito at tinakpan ng saya ni Ines.
Inikut-ikutan ng mahiwagang tandang at mahiwagang aso. Tumilaok ang tandang at tumahol ang
aso.Walang anu-ano’y kumilos ang mga butong may takip na saya. Nagbangon si Lam-ang na
parang bagong gising sa mahimbing na pagkakatulog. Nagyakap si Lam-ang at si Ines. Kanilang
niyakap din ang aso at tandang. At namuhay silang maligaya sa mahabang panahon.

EPIKO NG MGA DI-KRISTIYANO

Bantugan (Epiko ng Mindanao)

 Si Bantugan ay isang magiting na mandirigma sa epikong-bayang Darangan ng mga
Maranaw. Siya ay kilala sa kaniyang kahariang Bumbaran dahil sa mga naipanalo niyang mga
digma at labanan.

Sagisag ng tapang at kakisigan, si Prinsipe Bantugan ay sikat na sikat sa kanilang

kahariang Bumbaran lalo na sa mga dalaga. Sinasabing naligawan na niya ang 50 na
pinakamagandang prinsesa sa mundo. Dahil dito, lubhang naiinggit sa kaniya ang mas
nakatatandang kapatid na si Haring Madali. Ipinagbawal ni Madali na kausapin ng kahit sino ang
kaniyang kapatid.

Buod ng Epikong Bantugan

Si Prinsipe Bantugan ay kapatid ni Haring Madali sa kaharian ng Bumbaran.  Ang prinsipe

ay balita sa tapang at kakisigan, kaya't maraming dalaga ang naaakit sa kanya.  Dahil sa
pangyayaring ito, si Haring Madali ay naiinggit sa kapatid.  Nag-utos siya na ipinagbabawal na
makipag-usap ang sinuman kay Prinsipe Bantugan.  Ang sinumang mahuling makipag-usap sa
prinsipe ay parurusahan.

Nalungkot si Prinsipe Bantugan at siya'y naglagalag, siya'y nagkasakit at namatay sa

pintuan ng palasyo ng Kaharian ng Lupaing nasa Pagitan ng Dalawang Dagat.  Ang hari rito at
ang kapatid niyang si Prinsesa Datimbang ay naguluhan.  Hindi nila kilala si Bantugan.  Tumawag
sila ng pulong ng mga tagapayo.  Habang sinasangguni nila ang konseho kung ano ang gagawin
sa bankay, isang loro ang pumasok.  Sinabi ng loro na ang bangkay ay si Prinsipe Bantugan na
mula naman sa Bumbaran at ibinalita naman ang pangyayari kay Haring Madali.

Nalungkot si Haring Madali.  Dali-dali siyang lumipad patungo sa langit upang bawiin ang
kaluluwa ni Bantugan.  Nang makabalik si Haring Madali, dala ang kaluluwa ni Bantugan, ay
dumating din si Prinsesa Datimbang na dala naman ang bangkay ni Bantugan.  Ibinalik ang
kaluluwa sa katawan ni Bantugan. Nabuhay na muli si Bantugan at nagdiwang ang buong
kaharian pati na si Haring Madali. Samantala, nakarating naman ang balita kay Haring Miskoyaw
na namatay si Bantugan, ang matapang na kapatid ni Haring Madali.  Nilusob ng mga kawal niya
ang Bumbaran.

Itinigil ang pagdiriwang at nakilaban ang mga kawal ng Bumbaran.  Nanlaban din si Prinsipe
Bantugan subalit dahil sa siya ay nanglalata pa dahil sa bagong galing sa kamatayan, siya ay
nabihag.  Siya'y iginapos, subalit nang magbalik ang dati niyang lakas, nilagot ni Bantugan ang
kanyang gapos at buong ngitngit niyang pinuksa ang mga kawal ni Haring Miskoyaw.  Nailigtas ni
Bantugan ang kaharian ng Bumbaran.
  Ipinagpatuloy ng kaharian ang pagdiriwang. Nawala na ang inggit sa puso ni Haring
Madali. Dinalaw ni Bantugan ang lahat ng mga prinsesang kanyang katipan.  Pinakasalan niyang
lahat ito at iniuwi sa Bumbaran na tinanggap naman ni Haring Madali nang malugod at buong
galak.  Namuhay si Bantugan ng maligaya ng mahabang panahon.

BIDASARI (Epiko ng Mindanao)

Ang epikong Bidasari ng Kamindanawan ay nababatay sa isang romansang Malay.  Ayon sa

kanilang paniniwala, upang tumagal ang buhay ng tao, ito'y pinaalagaan at iniingatan ng isang
isda, hayop, halaman o ng punongkahoy.

Buod ng Epikong Bidasari

Ang kaharian ng Kembayat ay naliligalig dahil sa isang dambuhalang ibon.  Ang ibong ito ay
mapaminsala sa mga pananim at maging sa buhay ng tao.  Ang ibong ito ay ang ibong garuda.
Kapag dumarating na ang garuda, mabilis na nagtatakbuhan ang mga tao upang magtago sa
mga yungib.  Takot na takot sila sa ibong garuda pagka't ito'y kumakain ng tao.

Sa pagtatakbuhan ng mga tao, nagkahiwalay sa pagtakbo ang sultan at sultana ng

Kembayat.  Ang sultana ng Kembayat ay nagdadalantao noon.  Sa laki ng takot ay naisilang niya
ang sanggol na babae sa may tabi ng ilog.  Dahil sa malaking takot at pagkalito naiwan niya ang
sanggol sa bangka sa ilog. May nakapulot naman ng sanggol.  Siya ay si Diyuhara, isang
mangangalakal mula sa kabilang kaharian.

Kanyang pinagyaman at iniuwi sa bahay ang sanggol. Itinuring niya itong anak.
Pinangalanan nila ang sanggol ng Bisari.  Habang lumalaki si Bidasari ay lalo pang
gumaganda. Maligaya si Bidasari sa piling ng kanyang nakikilalang magulang. Sa kaharian ng
Indrapura, ang sultang Mongindra ay dalawang taon pa lamang kasal kay Lila Sari.
Mapanibughuin si Lila Sari. Natatakot siyang umibig pa sa ibang babae ang sultan. Kaya lagi
niyang itinatanong sa sultan, kung siya'y mahal nito na sasagutin naman ng sultan ng : mahal na
mahal ka sa akin. Hindi pa rin nasisiyahan ang magandang asawa ng sultan. Kaniyang itinanong
na minsan sa sultan:  Hindi mo kaya ako malimutan kung may makita kang higit na maganda
kaysa akin?  Ang naging tugon ng Sultan ay: Kung higit na maganda pa sa iyo, ngunit ikaw ang
pinakamaganda sa lahat.  Nag-alala ang sultana na baka may lalo pang maganda sa kanya at ito
ay makita ng sultan. Kaya't karakarakang inutusan niya ang matapat niyang mga kabig na
saliksikin anh kaharian upang malaman kung may babaeng higit na maganda sa sultana.

Nakita ng mga tauhan ni Lila Sari si Bidasari at siya ay higit na maganda kaysa kay Lila Sari.

Inanyayahan ng Sultana si Bidasari sa palasyo upang diumano ay gagawing dama ng sultana.

Ngunit pagsapit doon, si Bidasari ay lihim na ikinulong ni Lila Sari sa isang silid at doon
pinarurusahan. Nang hindi na matiis ni Bidasari ang mga pagpaparusa sa kanya, sinabi niyang
kunin ang isdang ginto sa halamanan ng kanyang ama.  Kapag araw ito'y ipinakukuwintas
kay Lila Sari at sa gabi'y ibinabalik sa tubig at hindi maglalaon si Bidasari ay mamamatay.
Pumayag si Lila Sari. Kinuha niya ang isdang ginto at pinauwi na niya si Bidasari.

MAIKLING PAGSUSULIT:

1. Saan nagmula ang Epikong Bantugan?

2. Ano ang pinakamahabang epiko ng Pilipinas?

3. Ano ang dalawang uri ng epiko batay sa pananampalataya.?

4. Ito ay isang uri ng tulang pasalaysay na maaaring lapatan ng himig o tono.

5. Epiko ng Kamindanawan na nababatay sa isang romansang Malay.

6. Nag-iisa itong Kristiyanisadong epikong-bayan at pruweba nitó ang paggamit ng mga

pangalang naimpluwensiyahan ng Katolisismo.

TAKDANG ARALIN:

Bilang isang lider, paano mo malalamang nagagampanan mo nang maayos ang iyong
tungkulin lalo na sa mga taong iyong pinaglilingkuran.?

MARAMING SALAMAT!!!