05.01.

2021 Z Derg s | Kültür Sanat Şeh r | Mevs ml k Temat k Derg İstanbul Rum Patr khanes Başmugann s Leon das Aster s

İstanbul Rum Patr khanes

Başmugann s Leon das Aster s
Stelyo Berber

(/med a/uploads/2020/07/06/z4_063_0.jpg)

G
eçm ş bugüne farklı b r d s pl n ve gerçekl kle taşıyan sıra dışı müz k adamı,
hocamız Leon das Aster s...


https://www.zderg s . stanbul/makale/ stanbul-rum-patr khanes -basmugann s -leon das-aster s-380 1/7
05.01.2021 Z Derg s | Kültür Sanat Şeh r | Mevs ml k Temat k Derg İstanbul Rum Patr khanes Başmugann s Leon das Aster s

12 yaşında yanına b r genç mugann adayı olarak g tt ğ mde kesk n bakışlı, elmacık
kem kler le gülen, yapılı b r adamla karşılaştım. D s pl nl ve t t z b r ne benz yordu.
Ben tanıyab lmek ç n lk dak kada hemen b r parça okumamı sted . Akab nde
pazarları mus k meşk etmek ç n ay nlere katılab leceğ m söyled . Ortodoks k l se
müz ğ n n merkez kabul ed len İstanbul Rum Patr khanes nde k l se mus k s meşk
etmeye böylece başlamış oldum.

1936 yılında doğan, 50 yaşında başmugann olan Leon das Aster s belk de bu kad m
toprakların dyet şt rd ğ en sıra dışı müz syenlerden b r d r. İstanbul Operasını kuran
rahmetl Ahmet Gün’ün ısrarı üzer ne Kültür Bakanlığı sanatçısı sıfatı le on yıllar süren
başarılı b r tenor kar yer ne mza atan Leon Hoca bununla yet nmem ş kad m Ortodoks
k l se mus k s tar h nde öneml yer olan başmugann l k makamını başarıyla okuduğu
sayısız ay nle 30 yıl boyunca taçlandırmıştır. İstanbul’un kozmopol t yıllarında doğan ve
büyüyen Leon Hoca, İstanbul Beled ye konservatuarında Türk ve Batı müz ğ okumuş,
aldığı şan dersler le ses tekn kler n n sırlarını keşfetm ş, bu arayışlarını Avusturya
Motzarteum akadem s nde aldığı derslerle pek şt rm şt r.


https://www.zderg s . stanbul/makale/ stanbul-rum-patr khanes -basmugann s -leon das-aster s-380 2/7
05.01.2021 Z Derg s | Kültür Sanat Şeh r | Mevs ml k Temat k Derg İstanbul Rum Patr khanes Başmugann s Leon das Aster s

(/med a/uploads/2020/07/06/z4_063_1.jpg)Onu sadece ‘müz syen’ olarak

tanımlamak yeterl değ ld r. Çok küçük yaşlardan t baren ses n kullanan Leon Hoca,
bulunduğu ortamın da tes r yle k l se mugann s olarak başladığı müz k kar yer nde,
ses tekn ğ sanatını da öğrenm ş ve böylece Doğu le Batı’yı buluşturmayı başarmıştır.
Hatta bununla yet nmey p müz k otor teler n şaşkına çev ren b r lke mza atmıştır.

Genel b r kanıya göre müz syenler, Batı müz ğ n b lenler ve makam müz ğ n b lenler
olmak üzere k ye ayrılırlar. Bu durum bell b r dereceye kadar nazar yat, enstrüman
uygulama farklılıklarından dolayı doğal sayılır. İş n kötü yanı bu k dünyanın
üsluplarındak farklılıklar, b rb rler n kabullenmeler n engeller. İşte tam bu noktada
müz k adamı Leon Hoca, doğrudan müz ktek duruşuyla bu teor ler n ant tez olmayı

başarmıştır. Z ra k farklı müz ğ de menbaından öğrenen Leon Hoca, bu müz kler n
https://www.zderg s . stanbul/makale/ stanbul-rum-patr khanes -basmugann s -leon das-aster s-380 3/7
05.01.2021 Z Derg s | Kültür Sanat Şeh r | Mevs ml k Temat k Derg İstanbul Rum Patr khanes Başmugann s Leon das Aster s

aynı anda b rb r ne karıştırılmadan ve üst düzeyde cra ed leb leceğ n spatlamıştır. O,

kah ay nlerde makamsal ezg ler okuyarak d nleyenler duaya çağırmış, kah operada
seslend rd ğ aryalarla zley c ler mest etm şt r. Kend s şöyle d yor:

İnsan ses aslında b r enstrüman g b d r. Mesela kemanı alalım. Baktığınızda k farklı

ekolü de rahatlıkla çalab len b r saz. Öneml olan onu k m n çaldığı... Haydar Tatlıyay
alınca makamlar buram buram Anadolu kokar. Aynı sazı Zub n Mehta el ne alıp çalınca
Beethoven canlanır. Kısacası saz, aynı sazdır. Bütün mar fet onu çalandadır.

Leon Hocamı ne zaman düşünsem onun sanatı kadar nsan karakter ve hayatı
algılayışının da hep şahsına münhasır olduğunu hatırlarım. Esk İstanbul’un
semtler nden Galata’da doğmuş olması ve zamane İstanbul’unun terb yes n ve
alışkanlıklarını taşıması, onu her alanda farklı ve çoğu sefer yalnız kılmıştır. En y
dostları her zaman aynı d l konuştuğu ve hayatını paylaştığı sanat yoldaşları olmuştur.
Bunlar operadan veya mugann cam asından olduğu kadar dalında emektar
cam adan da olmuştur. Hocamın ömrü boyunca en büyük sıkıntısı, Rum cemaat n n
350.000’l k nüfustan 3000 k ş ye kadar azalmış olmasıdır. B r de gençl k yıllarına
duyduğu özlem... Bu travmayı b zzat yaşamış olmasının onda der n zler bıraktığı
kanaat ndey m.

Doğup büyüdüğü kozmopol t İstanbul’un yer n bugünkü kalabalık ve k ml ğ n

y t rmeye başlamış b r şehr n alması onun kabul edemed ğ ve barışamadığı
noktalardan b r d r. Buna rağmen ‘İstanbullu’ olmanın gururunu her an yaşamış ve onu
âşık olduğu yegane kadın g b sevm ş, terk etmemey seçm şt r.

Kökler ne olan bağlılığı ve der n saygısı onu gelenekler ne vefalı b r sanatçı yapmıştır.
Aldığı müz kal eğ t m ve sahne tecrübes le ses n pesten t ze çok rahat
kullanab lmes sayes nde bütün performanslarında d kkatler üzer ne çekm şt r. Bütün

https://www.zderg s . stanbul/makale/ stanbul-rum-patr khanes -basmugann s -leon das-aster s-380 4/7
05.01.2021 Z Derg s | Kültür Sanat Şeh r | Mevs ml k Temat k Derg İstanbul Rum Patr khanes Başmugann s Leon das Aster s

bunlara kuvvetl nsan sezg s n ve farkındalığını da ekled ğ m z zaman ortaya ender

karşılaşılan b r fenomen çıkmaktadır.

O, hayatımda tanıdığım en çalışkan, d s pl nl ve mükemmel yetç sanatçıydı. Bu durum

onu bazen zor duruma düşürmüştür. Ama Leon Hoca tam da budur, sıra dışı...

B r esk İstanbul beyefend s ... Şapkası, kemerl pardösüsü, şems yes , kaşkolü, s nek
kaydı tıraşı le. M saf rperverl ğ ve cömertl ğ le her zaman ağırlayan taraf olmayı
seçm şt r. Asalet ve babacan tavırları, b rl kte olduğu nsanlarda güven duygusu ve
sam m yet uyandırmıştır.


https://www.zderg s . stanbul/makale/ stanbul-rum-patr khanes -basmugann s -leon das-aster s-380 5/7
05.01.2021 Z Derg s | Kültür Sanat Şeh r | Mevs ml k Temat k Derg İstanbul Rum Patr khanes Başmugann s Leon das Aster s

(/med a/uploads/2020/07/06/z4_063_2.jpg)Müz k aşkı onu hayata bağlayan en

öneml noktaydı. Hocamız sanattak başarısını bu aşka ve çalışmaya borçlu olduğunu
farklı yollarla öğrenc ler ne empoze ederd . Keza yeteneğ n tek başına pek b rşey
fade etmed ğ ne, onun üzer ne eklenecek d s pl nl çalışmaya nanırdı. Bugün
rahatlıkla her alanda kullandığımız teknoloj Leon Hocanın del kanlı olduğu yıllarda
herhalde uzay çağını hatırlatırdı. O dönem sanatçıları, belk de b r defa d nled kler b r
eser ezberley p öğrenmek zorunda kalırken b zler bugün o eserler n kayıtlarına ve
notalarına nerdeyse ânında ulaşab lmektey z. Acaba hang s daha avantajlıydı?

Zannedersem onların b ze zor görünen meşakkatl çalışmaları daha anlamlıydı. Her

halükârda br eser ezberlemek ona yorum katma açısından cracıyı
özgürleşt rmekted r. Teknoloj y ve mkanları tab k kullanmak gerek r, lak n Lat nce b r
atasözü der k : Repet t o est mater stud orum. Yan ‘tekrar öğrenmen n anasıdır’.

Leon Hoca hayatını tutkuyla bağlı olduğu müz k sanatına adadı. B r yandan tenor
olarak yaptığı kar yerle opera sanatına h zmet ederken, b r yandan da 1986’da
devraldığı İstanbul Rum Patr khanes başmugann l k görev n 2016 yılına kadar ödün

https://www.zderg s . stanbul/makale/ stanbul-rum-patr khanes -basmugann s -leon das-aster s-380 6/7
05.01.2021 Z Derg s | Kültür Sanat Şeh r | Mevs ml k Temat k Derg İstanbul Rum Patr khanes Başmugann s Leon das Aster s

vermeden, sele er n n z nde, hatta kend ekolünü oluşturab lecek kadar ler taşıyarak
sürdürdü.

Dört yıldır üstüste yaşadığı sağlık problemler nden dolayı Balıklı Rum İht yarhanes nde
st rahat eden Leon das Aster s, onu d nleme şansına na l olanlar ç n efsanev b r anı
olarak yaşamaktadır. Yakalandığı b r hastalıktan dolayı konuşma yet s n kaybeden ve
let ş m kuramayan Hocamıza yüce Tanrı’dan güç d l yorum. Kend vücudunu b r
mabed olarak kullanarak ses n duyuramasa da kend ç nden şarkı söylemeye ve
ay nler okumaya devam ett ğ nden em n m.

Altın Ağızlı Az z Yuhanna’nın, öğrenc ler ne ve sevd kler ne devamlı hatırlattığı sözler n
sık sık tekrarlamayı severd : “... k m yer ne get r r ve başkalarına öğret rse ... büyük
sıfatını kazanacaktır ...” (Matta 5: 19) Leon das Aster s müz ğe, sanata, güzele tutkusuyla
ve örnek sanatçı k ml ğ yle b r yıldız g b kalpler m zde s l nmez zler bırakmıştır.

 
 
ΟΣΟΙ ΕΙΣ ΧΡΙΣΤΟΝ - ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟ


https://www.zderg s . stanbul/makale/ stanbul-rum-patr khanes -basmugann s -leon das-aster s-380 7/7