Σύνδρομο Επίκτητης

Συναισθηματικής Ανεπάρκειας
1

Αcquired Psycho-Deficiency Syndrome (APDS)

Axiological Cognitive Model in APDS prevention
Dysfunctional Conceptualization and Axiological skills in APDS prevention
Σαμαρά Μαρία, 2020
2 9. ΣΗΜΑΣΙΟΔΟΤΗΣΗ ΚΑΙ ΑΡΧΕΣ ΤΟΥ ΑΞΙΟΛΟΓΙΚΟΥ ΠΡΟΤΥΠΟΥ ΣΤΗΝ
ΠΡΟΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ΨΥΧΟΣΩΜΑΤΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ

9.9. Η Εφαρμογή του Αξιολογικού Προτύπου στην

Πρόληψη του ΣΕΨΑ

 Αρχές του Αξιολογικού Προτύπου για την Πρόληψη του

ΣΕΨΑ

 Αξιολογικές Δεξιότητες για την Αντιμετώπιση των

Δυσλειτουργικών Αξιολογήσεων στην Πρόληψη του

ΣΕΨΑ
Σαμαρά Μαρία, 2020
3 Περιεχόμενο παρουσίασης

 Τι είναι το Σύνδρομο Επίκτητης Ψυχολογικής Ανεπάρκειας

 Πρόληψη του ΣΕΨΑ – Ψυχολογικοί Προστατευτικοί παράγοντες –

Ψυχολογικό Ανοσοποιητικό Σύστημα

 Αξιολογικές Δεξιότητες για την Αντιμετώπιση Δυσλειτουργικών

Αξιολογήσεων στην Πρόληψη του ΣΕΨΑ

 Αρχές του Αξιολογικού Προτύπου στην Πρόληψη

Σαμαρά Μαρία, 2020

4 “Πριν θεραπεύσεις κάποιον ρώτησέ τον εάν είναι
πρόθυμος να αφήσει όλα εκείνα που τον κάνουν να
αρρωσταίνει”

460-377 π.Χ. 129-199 μ.Χ. 1849-1919

Ιπποκράτης Γαληνός Sir W. Osler

1 22 3

“Eίναι πιο σημαντικό να γνωρίζεις τι συμβαίνει στον εγκέφαλο του ασθενούς

παρά στο στήθος του για να διαμορφώσεις την πρόγνωση για τον
Σαμαρά Μαρία, 2020
συγκεκριμένο ασθενή…”
5 Σύνδρομο Επίκτητης Συναισθηματικής Ανεπάρκειας
(Acquired Psycho-Deficiency Syndrome –APDS)

 Ο όρος σύνδρομο χρησιμοποιείται για να περιγράψει ένα

σύνολο συμπτωμάτων και των κλινικών ευρημάτων ,
που συνδέονται με μία κλινική οντότητα.
 Επίκτητη διαταραχή ή χαρακτηριστικό είναι αυτή που δεν
κληρονομείται αλλά δημιουργείται ως αποτέλεσμα
περιβαλλοντικών (φυσικών, κοινωνικών, πολιτιστικών)
παραγόντων.

Σαμαρά Μαρία, 2020

6 Σύνδρομο Επίκτητης Συναισθηματικής Ανεπάρκειας
(Acquired Psycho-Deficiency Syndrome –APDS)

 Πρόκειται για ένα σύνολο βιο-ψυχο-κοινωνικών

συμπτωμάτων που σχετίζονται με την ανεπάρκεια των
προστατευτικών αποτελεσμάτων των ψυχολογικών
ανοσοποιητικών παραγόντων .(Βασιλειάδου, 1991)

Σαμαρά Μαρία, 2020

 Βασικές Υποθέσεις στο Αξιολογικό Μοντέλο
7
Είναι επωφελές να γνωρίζουμε :

 τις διαδικασίες με τις οποίες λειτουργεί η σκέψη

 ότι μπορεί να υπάρχουν διαστρεβλώσεις στην διαδικασία της

αξιολόγησης γεγονότων και καταστάσεων

 ότι κατέχουμε από τη φύση μας τις απαιτούμενες ικανότητες για

την τροποποίηση της κρίσης μας

 ότι κατέχουμε από τη φύση μας αυτόνομη βούληση που μας

επιτρέπει να αντιμετωπίζουμε τα προβλήματα της ζωής και να
υιοθετούμε πιο προσαρμοστικούς τρόπους αξιολόγησης
Σαμαρά Μαρία, 2020

Vassiliadou M., Axiological Anthropology & the Promotion of Mental Health, 2004, p.27
 Βασικές Αρχές Αξιολογικού μοντέλου στην
8
Πρόληψη του ΣΕΨΑ
«Το Αξιολογικό Μοντέλο στηρίζεται στην αρχή ότι η
ανθρώπινη βούληση παρεμβαίνοντας και τροποποιώντας
τον τρόπο που το άτομο αντιλαμβάνεται την
πραγματικότητα, καθορίζει σε σημαντικό βαθμό το είδος των
απαντήσεων του οργανισμού στα περιβαλλοντικά
ερεθίσματα, καθώς και στο γεγονός ότι αυτή καθαυτή η
βούληση είναι δυνατόν να τροποποιηθεί επωφελώς με τη
μάθηση»
Σαμαρά Μαρία, 2020
 Βασικές Υποθέσεις στο Αξιολογικό Μοντέλο
9
Είναι επωφελές να γνωρίζουμε :
 τις διαδικασίες με τις οποίες λειτουργεί η σκέψη
 ότι μπορεί να υπάρχουν διαστρεβλώσεις στην διαδικασία
εννοιοδότησης

“Will is father to the thought”

 ότι κατέχουμε από τη φύση μας τις απαιτούμενες ικανότητες για
την τροποποίηση της κρίσης μας

 ότι κατέχουμε από τη φύση μας αυτόνομη βούληση που μας

επιτρέπει να αντιμετωπίζουμε τα προβλήματα της ζωής και να
υιοθετούμε πιο προσαρμοστικούς τρόπους εννοιοδότησης
γεγονότων και καταστάσεων
Σαμαρά Μαρία, 2020
 Βασικές Αρχές Αξιολογικού μοντέλου στην
10
Πρόληψη του ΣΕΨΑ
 Σύμφωνα με το Αξιολογικό Μοντέλο η προαγωγή της
ψυχοσωματικής υγείας απαιτεί την ανάπτυξη θετικών
δεξιοτήτων και αρετών και την ενδυνάμωση των πιο
ευπροσαρμοστικών αξιολογήσεων οι οποίες θεωρούνται ότι
σχετίζονται θετικά με την ψυχική υγεία.

 Η ανάπτυξη δεξιοτήτων αφορούν την ταυτότητα

(αυτογνωσία), την προσαρμογή, την κοινωνικότητα και την
δημιουργικότητα και αποτελούν εκπαιδευτικούς στόχους σε
ποικίλα επαγγελματικά περιβάλλοντα.
Σαμαρά Μαρία, 2020
 Βασικές κατηγορίες αξιολογικών σχημάτων
11

Meta-
conceptions

conceptions

preconceptions

Σαμαρά Μαρία, 2020

 Βασικές κατηγορίες αξιολογικών σχημάτων
12

Meta-
conceptions

conceptions

Maladaptive
preconceptions
DPQ

Σαμαρά Μαρία, 2020

 Δυσπροσαρμοστικές προ-αξιολογήσεις
13

Υποτίμηση των
ανθρώπινων
δεξιοτήτων να
ξεπερνούν τα
Υποτίμηση των
δυσάρεστα γεγονότα
ανθρώπινων δεξιοτήτων
της ζωής
στο να διαχειριστούν
Υποτίμηση της την αγνωμοσύνη και την Μείωση της
δυνατότητας για αδικία δημιουργικότητας
αυτοεπάρκεια, Μείωση της
αυτοεξάρτηση και Αρνητική
κοινωνικότητας και των
αυτοϋποστήριξη δεξιοτήτων επικοινωνίας πρόγνωση για το
μέλλον
Αίσθημα
Αρνητική εικόνα αβοηθητότητας και →
«εαυτού» δυσπροσαρμοστικές
απόψεις για τις
ανθρώπινες σχέσεις

Σαμαρά Μαρία, 2020

14 Aυτόνομο ΝΣ – Ενδοκρινικό &
Ανοσολογικό Σύστημα
Ψυχονευροανοσολογία
• Δυναμική συνεργασία 3
συστημάτων
ANS - Ενδοκρινικού -
Ανοσοποιητικού συστήματος
• Εξάρτηση από το Νευρικό
Σύστημα που μέσω των
νευροδιαβιβαστών δίνει τις
χημικές εντολές και επικοινωνεί
με τα άλλα δύο συστήματα

Σαμαρά Μαρία, 2020

15 Κύκλος αλληλεπιδράσεων ψυχικών –
σωματικών λειτουργιών

► Εγκέφαλος-ενδοκρινικές λειτουργίες-
ανοσοαποκρίσεις
Σχέσεις παραγόντων της
• προσωπικότητας,
• καταπιεστικών καταστάσεων και
• διεργασιών νόσου.
► Εστιάζουμε στην μείωση της ψυχικής
προσαρμοστικότητας ως ιατρικό
πρόβλημα μόνο ή όχι ;

Σαμαρά Μαρία, 2020

 Ψυχολογικό Ανοσοποιητικό Σύστημα
16
(Psychological Immune System -PIS)
 Kaτ’ αντιστοιχία με το σωματικό
ανοσοποιητικό σύστημα, το PIS
περιγράφει την ιδιότητα του
ανθρώπινου οργανισμού να
υπερβαίνει τις δυσκολίες
(ανθεκτικότητα) επιδεικνύοντας
μερικές φορές μεγαλύτερη
κινητοποίηση και ενεργητικότητα.
(Gilbert et al, 1998)
“…a system of cognitive mechanisms that
ameliorate the experience of negative affect”

Σαμαρά Μαρία, 2020

 Ψυχική ανθεκτικότητα (resilience)
17
Ως «ψυχική ανθεκτικότητα» ορίζεται η
διαδικασία, η ικανότητα ή το αποτέλεσμα
για επιτυχημένη προσαρμοστικότητα
παρ' όλες τις απειλητικές ή/ και
προκλητικές καταστάσεις που μπορεί να
εμφανιστούν στη ζωή του ατόμου.

Η μελέτη της ψυχικής ανθεκτικότητας

επιτυγχάνεται με την διερεύνηση:
A. των παραγόντων επικινδυνότητας
που παρεμβαίνουν και απειλούν τη
φυσιολογική εξέλιξη του ατόμου και
B. των προστατευτικών παραγόντων
που δρώντας κάνουν το άτομο πιο
ανθεκτικό μπροστά στην όποια
Σαμαρά Μαρία, 2020
αντιξοότητα της ζωής.
18
Ψυχολογικό Ανοσοποιητικό Σύστημα - Διαστάσεις

Αποτελεί ένα ολοκληρωμένο σύστημα που άπτεται των

γνωστικών, συμπεριφορικών διαστάσεων της
προσωπικότητας και αυτών της αναζήτησης
κινήτρων, το οποίο θα έπρεπε να παρέχει:
 ανοσία έναντι του στρες,
να προάγει την υγιή ανάπτυξη του ανθρώπου και
να λειτουργεί ως πηγή ανθεκτικότητας στο στρες ή ως
ψυχικά «αντισώματα».
(Dubey & Shahi, 2011)

Σαμαρά Μαρία, 2020

19 Μια συγκριτική προσέγγιση
Αξιολογική Ανθρωπολογία

Σαμαρά Μαρία, 2020

 Προστατευτικοί Ψυχολογικοί παράγοντες
20
 Ποιοι είναι οι ψυχολογικοί προστατευτικοί παράγοντες που
συνεισφέρουν στην αντιμετώπιση των δυσκολιών της ζωής
σύμφωνα με την Αξιολογική Ανθρωπολογία ;
❑ Η ανεξάρτητη βούληση
❑ Οι δεξιότητες του ανθρώπου που αφορούν:
1. Την προαγωγή και προστασία της ομοιόστασης του οργανισμού
2. Την αυτο-διόρθωση (self-repair)
3. Την αναγνώριση των ρεαλιστικών αναγκών
4. Την αξιολόγηση των μέσων που απαιτούνται για την ικανοποίηση
αυτών των ρεαλιστικών αναγκών
5. Την αντιμετώπιση των δυσκολιών και γεγονότων ζωής

Vassiliadou M., Axiological Anthropology & The Promotion of Mental Health, 2008, p.67
Σαμαρά Μαρία, 2020
 Προστατευτικοί Ψυχολογικοί παράγοντες
21
 Ποιοι είναι οι ψυχολογικοί προστατευτικοί παράγοντες που
συνεισφέρουν στην αντιμετώπιση των δυσκολιών της ζωής
σύμφωνα με την Αξιολογική Ανθρωπολογία ;
❑ Η ανεξάρτηση βούληση
❑ Οι ικανότητες (abilities) του ανθρώπου που αφορούν:
1. Την προαγωγή και προστασία της ομοιόστασης του οργανισμού
2. Την αυτο-διόρθωση (self-repair)
3. Την αναγνώριση των ρεαλιστικών αναγκών
4. Την αξιολόγηση των μέσων που απαιτούνται για την ικανοποίηση
αυτών των ρεαλιστικών αναγκών
5. Την αντιμετώπιση των δυσκολιών και γεγονότων ζωής
H ισορροπία είτε αποκαθίσταται με την ικανοποίηση της
ανάγκης, είτε με την επεξεργασία και εκλογίκευση της
Vassiliadou M., Axiological Anthropology & The Promotion of Mental Health, 2008, p.67
Σαμαρά Μαρία, 2020
αποτυχίας.
 Αποδιοργάνωση Προστατευτικών Ψυχολογικών παραγόντων
22 Σύμφωνα με την Αξιολογική “... psychical or mental disorders related
Ανθρωπολογία η to an acquired decrease in the protective
αποδιοργάνωση των effects of such factors are considered to
ψυχολογικών προστατευτικών constitute symptoms of APDS”
παραγόντων σχετίζεται με την
ανάπτυξη δυσπροσαρμοστικών
ιδιο σ υγ κρασ ιακ ών
χ αρ ακ τηρ ισ τι κώ ν ,
π ρ ο διαθέσεων (inclinations) ή
κ αι ταλ έν τω ν και σχετίζονται
άμεσα με την Προαγωγή
Ψυχικής Υγείας.

Acquired Psycho-Deficiency Syndrome -APDS and

Mental Health, Kontogianni, Vassiliadou, Chondromaras,
Voinonta, Malliori, Papadimitriou, in Pluralism in
Psychiatry”, p.253

Vassiliadou & Goldberg, 2006 -“Axiological

Anthropology & the promotion of Mental
Health”, p.69

Σαμαρά Μαρία, 2020

23 Διαστρεβλώσεις (Distortions) - προδιαθέσεις

 Η αναζήτηση της ανάπτυξης (growth-

seeking) αποτελεί ιδιοσυγκρασιακό
χαρακτηριστικό που όλοι οι άνθρωποι
κατέχουν από τη φύση τους, και
διαστρεβλωμένο ομοίωμα του οποίου
αποτελεί η αναζήτηση επιβεβαίωσης
(validation-seeking).
 Ανθεκτικότητα στην κατάθλιψη
φαίνεται ότι έχουν τα άτομα που
χαρακτηρίζονται από το πρώτο, καθώς
είναι προσανατολισμένοι στην αυτo-
διόρθωση, την αυτοανάπτυξη και στην
επίτευξη του μέγιστου των δυνατοτήτων
τους. (Dykman,1998)
Σαμαρά Μαρία, 2020
24 Δυσλειτουργικά σχήματα στην APDS

 Τα συμπτώματα της APDS αφορούν δυσλειτουργίες, ως

εκφράσεις δυσλειτουργικότητας της ομοιοστατικής ικανότητας
του οργανισμού, οι οποίες εντοπίζονται και στις τρεις σφαίρες
του οργανισμού :
 Τη σωματική
 Την ψυχική
 Την κοινωνική
 Oι δυσλειτουργίες μπορεί να αφορούν μία ή και περισσότερες
από τις τρεις παραπάνω σφαίρες και αποτελούν την εκδήλωση
του συνδρόμου APDS.
Σαμαρά Μαρία, 2020
 Μηχανισμοί Αξιολόγησης :
25 Ευπροσαρμοστικοί ?

❑ Οι ευπροσαρμοστικές
αξιολογήσεις ενδέχεται να
προάγουν θετικά
ιδιοσυγκρασιακά
χαρακτηριστικά και να
προκαλούν ευπροσαρμοστικές
αντιδράσεις, οι οποίες
δημιουργούν θετικό τροπισμό
στο ερέθισμα.
❑ Στην ουσία, η υιοθέτηση μιας
ευπροσαρμοστικής αντίδραση
σε ένα ερέθισμα που αποβαίνει
επωφελές για το άτομο φαίνεται
να συνδέεται με
ευπροσαρμοστικούς
αξιολογικούς μηχανισμούς.

Σαμαρά Μαρία, 2020

 Μηχανισμοί εννοιοδότησης :
26 δυσπροσαρμοστικοί ?

❑ Αντίστοιχα
Δυσπροσαρμοστικές
αξιολογήσεις σε αρνητικά
ερεθίσματα (που είναι επιβλαβή
για το άτομο) μπορεί να
οδηγήσουν στη δημιουργία
θετικού τροπισμού έναντι του
επικίνδυνου ερεθίσματος.

Planning, Attention,
Flexibility, Self-control,
task initiation, Time-
management,
Organization,
Perseverance etc
Σαμαρά Μαρία, 2020
 Νευροβιολογική Μελέτη των Τροπισμών
27
 ΙΚΑΝΗ ΚΑΙ ΑΝΑΓΚΑΙΑ ΣΥΝΘΗΚΗ ή ΦΑΥΛΟΣ ΚΥΚΛΟΣ

Δυσλειτουργικοί τροπισμοί του οργανισμού

Δημιουργία καθ’ έξιν Δυσλειτουργικών Αξιολογήσεων

Αποπροσανατολίζουν ανώτερες
προβλεπτικές εγκεφαλικές λειτουργίες

Σαμαρά Μαρία, 2020

APDS
28 Δυσπροσαρμοστικές πεποιθήσεις

 Παράδειγμα δυσπροσαρμοστικής πεποίθησης αδυναμίας και

αβοηθητότητας

(Vassiliadou & Goldberg, 2006 -“Axiological Anthropology & the promotion of Mental
Health”, p.69)
Σαμαρά Μαρία, 2020
29 Δυσπροσαρμοστικές προδιαθέσεις
 Παράδειγμα : Eπίδραση των
ιδιοσυγκρασιακών χαρακτηριστικών
«Koινωνιότροπος ή αυτόνομος» που
σύμφωνα με τους Clark & Beck,1999
υπάρχουν σε όλους σε κάποιο
βαθμό

(Vassiliadou & Goldberg, 2006 -“Axiological

Anthropology & the promotion of Mental Health”,
p.73)

Σαμαρά Μαρία, 2020

 Δεξιότητες στο Αξιολογικό Μοντέλο
30

Σαμαρά Μαρία, 2020

 Ταυτότητα
31

Σαμαρά Μαρία, 2020

 Προσαρμογή
32

Σαμαρά Μαρία, 2020

 Κοινωνικότητα
33

Σαμαρά Μαρία, 2020

 Δημιουργικότητα
34

Σαμαρά Μαρία, 2020

 Δυσλειτουργικά Αξιολογικά Σχήματα
35

Σαμαρά Μαρία, 2020

 Αξιολογικό Μοντέλο στην Πράξη
36

Σαμαρά Μαρία, 2020

37

Ευχαριστώ

Σαμαρά Μαρία, 2020