ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Α΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ 6η ΕΝΟΤΗΤΑ (2ο ΜΕΡΟΣ)

ΕΠΕΞΗΓΗΣΗ – ΠΑΡΑΘΕΣΗ – ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΤΙΚΕΣ

1. Στις παρακάτω προτάσεις: (Α) Βρείτε ποιοι προσδιορισμοί είναι παράθεση και ποιοι επεξήγηση και ποια λέξη προσδιορίζουν.(Β)
Ξαναγράψτε τις πρώτες πέντε προτάσεις αναλύοντας τις παραθέσεις σε αναφορική πρόταση και διατυπώνοντας τις επεξηγήσεις
με το δηλαδή.
 Ο Διονύσιος Σολωμός, ο ποιητής των «Ελεύθερων Πολιορκημένων», γεννήθηκε στη Ζάκυνθο.
 Έχει πολλές χάρες, ομορφιά, δύναμη, εξυπνάδα.
 Ο Ιωάννης Γουτεμβέργιος, ο εφευρέτης της τυπογραφίας, άλλαξε με την τέχνη του τον κόσμο.
 Ένα από τα παιδιά της παρέας μας, ο Γιώργος, αρίστευσε φέτος στις εξετάσεις.
 Ο Αχιλλέας φιλονίκησε με το γιό του Ατρέα, τον Αγαμέμνονα.
 Δώρισα στην Ελένη, την αδερφή μου, ένα μαντίλι.
 Αυτό μόνο σκεφτόταν, το ταξίδι στη Ρώμη.
 Στο μεγαλύτερο μουσείο της Ευρώπης, το Βρετανικό, βρίσκονται τα Ελγίνεια μάρμαρα.
 Πήρε μαζί της τα απαραίτητα για μια μοδίστρα, ψαλίδι, μεζούρα, βελόνες, κλωστές.
 Η θεά της ομορφιάς, η Αφροδίτη, υποσχέθηκε στον Πάρη την Ελένη.
 Η Αθηνά, η θεά της σοφίας, έδωσε το όνομά της στην Αθήνα.
 Ο Πραξιτέλης, γλύπτης της αρχαιότητας, παρέδωσε το άγαλμα του Ερμή μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα.
 Στα χέρια της Αννούλας, της κομμώτριάς μου, αφήνομαι με σιγουριά.
 Η μικρή μου κόρη, η Γεωργία, σπουδάζει πληροφορική.
 Έκανε όλες τις προμήθειές του για την κακοκαιρία, ρύζι, φασόλια, μακαρόνια, αλεύρι, νερό.
 Η Αθηνά προστάτευε τον Οδυσσέα, το βασιλιά της Ιθάκης.
 Έτσι σε θέλω, να μη χάνεις ποτέ το θάρρος σου.
 Του πρόσφερε ένα καλάθι φρούτα.
 Ο παππούς μου, ένας σοφός άνθρωπος, με συμβούλευε πάντα να είμαι αυστηρός με τον εαυτό μου.
 Οι λαοί πρέπει να αγωνίζονται για την προστασία του ύψιστου αγαθού, της ειρήνης.
 Η μικρότερη αδερφή του, η Ειρήνη, του είχε φοβερή αδυναμία.
 Επόμενος σταθμός μας ήταν η Θεσσαλονίκη, η νύμφη του Θερμαϊκού.
 Τα ήρεμα πουλιά της πεδιάδας, οι πελαργοί, οι φασιανοί, οι κουρούνες, κούρνιαζαν πάνω στα κλαδιά.
 Ο κυρ Κώστας, ο μπακάλης, μας κερνούσε καραμέλες.
 Γεμάτοι συγκίνηση πατήσαμε τον ιερό τούτο τόπο, την Αγιά Σοφιά.
 Η γη πορεύεται ολοταχώς προς την κατάκτηση του κόκκινου πλανήτη, του Άρη.

2. Ξαναγράψτε τις πέντε τελευταίες προτάσεις της προηγούμενης άσκησης, μετατρέποντας την παράθεση σε επεξήγηση και το
αντίστροφο.

3. Στο κείμενο που ακολουθεί να υπογραμμίσετε τις γενικές που έχουν θέση ετερόπτωτου προσδιορισμού και να βρείτε ποια λέξη
προσδιορίζουν:
«Το ελληνικό παιδικό μουσείο ιδρύθηκε το 1987 από μια ομάδα νέων επιστημόνων με πρωτοβουλία της Σοφίας Ροκ –
Μελά.
Κεντρική φιλοσοφία του μουσείου αποτελεί η πίστη ότι τα πραγματικά αντικείμενα, οι άμεσες εμπειρίες και η ψυχαγωγία
υποστηρίζουν τη μάθηση. Η πολύπλευρη εκπαίδευση και ψυχαγωγία που προσφέρεται στους μικρούς επισκέπτες αποτελεί ένα
σημαντικό βήμα εξοικείωσης με την έννοια του μουσείου.

1
 Στο πνεύμα των σύγχρονων πολυθεματικών παιδικών μουσείων, τα εκθέματα, που είναι αντικείμενα καθημερινής χρήσης,
έργα των παιδιών και έργα τέχνης, παρουσιάζονται σε θεματικές ενότητες».

4. Στις παρακάτω προτάσεις να εντοπίσετε τις γενικές προσδιοριστικές, να σημειώσετε ποια λέξη προσδιορίζουν και να βρείτε τη
σημασία τους:
 Το σπίτι της Χριστίνας βρίσκεται δυο δρόμους παρακάτω.
 Στο κέντρο της πόλης μας υπάρχει μια μεγάλη πλατεία.
 Στο δεύτερο κεφάλαιο του βιβλίου υπάρχει μια ενδιαφέρουσα άποψη.
 Τα Χριστούγεννα, τα καταστήματα παιχνιδιών γεμίζουν παιδιά.
 Έφαγε μια σοκολάτα γάλακτος.
 Με τη Μαρία κάνω συζητήσεις υψηλού επιπέδου.
 Αγόρασα μια τηλεόραση 24 ιντσών
 Έλιωσε από την πίκρα του χωρισμού.
 Δίνουν την εντύπωση ότι είναι μια οικογένεια νεόπλουτων.
 Μια παρέα νεαρών τριγυρνούσε στους δρόμους.
 Αγόρασε όλα τα εργαλεία της δουλειάς.
 Φαινόταν στο πρόσωπό του η μελαγχολία της ήττας.
 Είχε στο κελάρι κρασί δώδεκα ετών.
 Οδηγός παρέσυρε και εγκατέλειψε αβοήθητο ένα κορίτσι δώδεκα ετών.
 Χθες απουσίαζαν πέντε παιδιά της τάξης μας.
 Ξεκίνησαν στην πλατεία του χωριού τα έργα ανάπλασης.
 Στα πρόσωπα των παιδιών ήταν ζωγραφισμένη η ελπίδα μιας καλύτερης ζωής.
 Ένοιωθες να ξεχύνεται παντού η μυρωδιά των λουλουδιών.
 Όταν ήμουνα μικρός ανέβαινα συχνά στην εκκλησούλα του βράχου.

5. Στις παρακάτω προτάσεις να εντοπίσετε τις γενικές υποκειμενικές και αντικειμενικές (μετατρέποντας το προσδιοριζόμενο
ουσιαστικό σε ρήμα και τη γενική προσδιοριστική σε υποκείμενο ή αντικείμενο του ρήματος):
 Τα παιχνίδια των παιδιών είναι πεταμένα εδώ κι εκεί.
 Η επιθυμία του Γιώργου να γίνει καλός μουσικός ήταν πολύ μεγάλη.
 Η νίκη των αθλητών ενθουσίασε το πλήθος.
 Η απόφαση των παιδιών να μην αγοράζουν πολεμικά παιχνίδια ήταν ακλόνητη.
 Η πρόταση του Γιώργου έγινε δεκτή με ενθουσιασμό.
 Αυτό που πάντα ποθούσε ήταν η απόκτηση της εξουσίας.
 Η κυβέρνηση αποφάσισε τη λήψη νιων μέτρων για την καταπολέμηση της ανεργίας.
 Οι ηθοποιοί δέχτηκαν τις έντονες αποδοκιμασίες του κοινού.

6. Στις παρακάτω προτάσεις να εντοπίσετε τους προσδιορισμούς σε αιτιατική και να βρείτε αν δηλώνουν μέτρο, ποσό ή
αναφορά:
 Έπεσαν σε ένα πηγάδι που είχε πέντε μέτρα βάθος.
 Οι Σπαρτιάτες στις Θερμοπύλες ήταν τριακόσιοι στον αριθμό.
 Ήταν ένας λεβέντης δυο μέτρα μπόι.
 Έκανε δυο ώρες δρόμο για να μας συναντήσει.