STATYKA ćwiczenie 4

Wyznaczanie środków ciężkości

Rok 2018
1
Twierdzenia ułatwiające określanie położenia środka ciężkości

 środek ciężkości układu mającego środek symetrii leży w tym środku;

 jeżeli układ ma płaszczyznę symetrii, to środek ciężkości leży na tej płaszczyźnie;

 jeżeli układ ma oś symetrii, to środek ciężkości leży na tej osi;

 jeżeli układ ma dwie lub więcej osi symetrii, to środek ciężkości leży w punkcie przecięcia

się tych osi;

 rzut środka ciężkości figury płaskiej na płaszczyznę jest środkiem ciężkości rzutu tej figury

na daną płaszczyznę.

2
ZADANIE 1
Znajdź środki ciężkości przedmiotów pokazanych na rysunkach:

3
ZADANIE 2

Obliczyć współrzędne środka ciężkości figury płaskiej. W

figurze wycięte są dwa otwory: kołowy o promieniu 5 cm i
kwadratowy o boku 10 cm,
Zadanie można rozwiązać, stosując metodę podziału całego
pola na pola elementarne. Wycięte otwory uwzględnia się
odejmując iloczyny ich pól i środków ciężkości oraz
powierzchnie otworów we wzorach na współrzędne środka
ciężkości. Powierzchnie pól elementarnych oraz współrzędne
ich środków ciężkości wynoszą odpowiednio:

4
Współrzędne środka ciężkości obliczono ze
wzorów:

Położenie środka ciężkości pokazane jest na rysunku .

5
ZADANIE 3

Znaleźć środek ciężkości figury płaskiej pokazanej na rysunku. Wymiary na rysunku podane są
w milimetrach.

6
7
ZADANIE 4

Wyznaczyć współrzędne środka ciężkości jednorodnego pręta AB wygiętego w kształcie łuku o

promieniu R i kącie środkowym 2 .

Rozwiązanie
Wykorzystano wzory całkowe dotyczące linii płaskich w postaci:

gdzie: dl- jest długością elementarnego łuku wydzielonego z łuku AB.

8
Ze względu na to, że łuk AB jest w kształcie wycinka okręgu, wygodnie jest uzależnić
współrzędne x i y oraz dl od kąta d .
Ze względu na symetrię łuku względem osi y, xs = 0.
Otrzymuje się:

Otrzymuje się zatem:

9
ZADANIE 5

Wyznaczyć współrzędne środka ciężkości jednorodnego wycinka kołowego opartego na łuku o

promieniu R i kącie środkowym 2 .
Wzór na współrzędną ys wykorzystano do wyznaczenia położenia
środka ciężkości wycinka kołowego o promieniu R i kącie 2 .

Wydzielając elementarny wycinek o kącie d , można traktować go jak trójkąt, w którym

2
R
środek ciężkości leży w odległości 3 od środka koła (punkt 0). Środki ciężkości wszystkich
składowych elementarnych wycinków będą więc leżeć na łuku o
2
promieniu R .Współrzędne środka ciężkości wycinka kołowego
3
wynoszą:

10
Zadanie 6
Znaleźć środek ciężkości figury płaskiej. Wymiary są podane w [m].

11
12
13
ZADANIE 7
1 2
Obliczyć środek ciężkości jednorodnej figury płaskiej ograniczonej hiperbolą xy  a
4
i prostymi x = a, y = a.

Rozwiązanie
Do wyznaczenia środka ciężkości wykorzystano wzory całkowe dla figur płaskich:

14
Figura posiada oś symetrii - oś Ol , a więc xs  ys , wystarczy więc obliczyć tylko jedną
współrzędną, np. xs. Obliczając całki:

9a
xs   0,697a  ys
8  3  ln 4 
15
Zadanie 6

Znaleźć położenie środka ciężkości linii przedstawionej na rysunku.

Rozwiązanie
Linię można podzielić na trzy części o następujących
długościach i współrzędnych środków ciężkości:
- odcinek poziomy

- odcinek ukośny

1
- łuk koła o promieniu r  2l i połowie kąta rozwarcia
2
 = 45° ,
długość łuku:

16
współrzędna środka ciężkości (na osi symetrii łuku)

środek ciężkości każdego odcinka leży na pionowej C1  C3 , zatem

17
ZADANIE 7
Określić położenie środka ciężkości młotka przedstawionego na rysunku, jeżeli ciężar właściwy
stali jest osiem razy większy niż materiału trzonka (wymiary podano w mm).
Rozwiązanie.
Młotek ma dwie płaszczyzny symetrii, xc  yc  0 . Bijak młotka składa się z prostopadłościanu
z wyciętym walcem, a trzonek młotka jest walcem. Ciężary i współrzędne środków ciężkości
wynoszą:
Współrzędna środka ciężkości młotka

G1  V1  s  30  30 80 8 d ; z1  15mm

1
G2  V2  s    242  30  8 d ; z2  15mm
4
1
G3  V3  d    242  250   d ; z3  125mm
4
G1 z1  G2 z2  G3 z3
zc   36, 4mm
G1  G2  G3
18
ZADANIE 8

Obliczyć położenie środka ciężkości pustej puszki w kształcie stożka

ściętego wykonanej z cienkiej blachy.
Rozwiązanie.
Powierzchnia jest symetryczna, zatem xc=yc=0. Powierzchnię boczną
stożka ściętego potraktujemy jako różnicę między powierzchnią
boczną całego stożka a powierzchnią boczną małego stożka. Pola
powierzchni i współrzędne środków ciężkości części składowych
powierzchni:
dolne dno puszki:

F1  4 r 2 , z1  0
górne dno puszki
F2   r 2 , z1  2r
Powierzchnia stożkowa (duża) o tworzącej l1 :

l1   4r    2r   2 5r
2 2

19
 1 4
F3   rl1  4 5  r 2 ; z3  4r  r
3 3
Powierzchnia stożkowa (mała) o tworzącej l2 :

l2   2r    r   5r
2 2

1 8
F4   rl2  5  r 2 ; z 4  2r  2r  r
3 3
Współrzędna środka ciężkości:
F1 z1  F2 z2  F3 z3  F4 z4
zc   0, 68r
F1  F2  F3  F4
Obliczyć położenie środka ciężkości stożka ściętego wykonanego jako pełna bryła.
Rozwiązanie.
Bryła ma oś symetrii, a więc xc = yc = 0. Objętości i położenia środków ciężkości części
składowych bryły są następujące:
Duży stożek:
1 16 1
V1    2r   4r   r 3 ; z1  4r  r
2

3 3 4
20
Mały stożek:
1 2 2 3 1
V2   r  2r   r ; z2  2r  2r  2,5r
3 3 4

Współrzędna zc środka ciężkości stożka ściętego wynosi:

x c = yc = 0

16 3 2
V1 z1  V2 z2
 r r   r 3  2,5r
zc   3 3  0, 79r
V1  V2 16 2
 r3   r3
3 3

21