ቀን ታህሳስ 3/2013

በ 2013 በዶሮ እርባታ ለሚሳተፉ ከስደት ተመላሾች የተዘጋጀ አጭር ሙያዊ ስልጠና ማንዋል
ዶሮ ሃብት ልማት ፓኬጅ
1. መግለጫ
የአማራ ክልል ከ 13 ሚሊዮን በላይ ዶሮዎች ይገኙበታል፡፡ ይህም አሃዝ ከሃገራችን አጠቃላይ የዶሮ ቁጥር 31%
የሚሆነው በክልሉ እንደሚገኝ ያሳያል፡፡ የአማራ ክልል ደሮ አርባታ ሥርዓት በሁለት ዋና ዋና ስልተምርቶች
ይከፈላል፡፡ እነርሱም በአካባቢ ደሮና ጭሮሽ ሥርዓት ላይ የተመሰረተ ባህላዊ የደሮ እርባታ ሥርዓት
እና በተሻሻሉ የደሮ ዝርያዎች ላይ የተመሰረተ ከፊል ዘመናዊ የደሮ እርባታ ሥርዓት በመባል
ይታወቃሉ፡፡ በአካባቢ ደሮና የጓሮ ጭሮሽ ላይ የተመሰረተው ስርዓት ከ ከ 95% በላይ የሚሆነውን
የክልሉ አካባቢና የአርባታ ዓይነት የሚሸፍን ሲሆን በተሸሻሉ ደሮዎችና ከፊል ዘመናዊነት የተላበሰው የእርባታ
ሥርዓት ደግሞ የ 5% ደርሻ ይዞ ይገኛል፡፡ በአካባቢ ደሮና ጭሮሽ ላይ የተመሰረተው እርባታ ዘይቤ
በአማካኝ በቤተሰብ ከ 5-20 ደሮዎችን የሚይዝ ሲሆን የዚህ ዘርፍ ዋናኛ መገለጫዎች አነስተኛ ምርታማነት
(40-50 እንቁላል በዓመት እና በዓመት 1 ኪግ ክብደት)፣ በበሽታ/ወረርሽኝ/ ምክንያት ከፍተኛ የዶሮ ሞት
(56.6%) ና ከጊዜ ወደ ጊዜ ቁጥሩ እየቀነሰ መምጣት ነው፡፡ ከፊል ዘመናዊነት የሚታይበት በተሸሻሉ ደሮዎች
ላይ የተመሰረተው የእርባታ ዘይቤ ደግሞ በዋነኛነት የአንድ ቀን ጫጩትና የሁለት/ሶስት ወር ዕድሜ ያላቸው
የተሻሻሉ ደሮዎችን በአንዳሳና ኮምቦልቻ ብዜት ማዕከላት እያመረቱ ለአርሶ አደሩ በማሰራጨት የሚካሄድ
የንጹህ ደሮ እርባታና ከአካባቢ ደሮዎች ጋር በማዳቀል ምርታማነትን የማሻሻል ዓላማ ያለው ነው፡፡ ይህ
የእርባታ ዘይቤ ከሁለት አስርት ዓመታት በላይ የተሰራበት ቢሆንም በበርካታ ችግሮች ምክንያት የሚታሰበውን
ያህል ማደግ አልቻለም፡፡

በሌላ በኩል የዘርፉ ልማት ችግሮቹ ደረጃ በደረጃና ስልታዊ በሆነ አግባብ ከተቀረፉለት ዶሮ ልማት ፈጣን
ምላሽ በመስጠት የምግብ ዋስትናን በፍጥነት በማረጋገጥ አኳያ የሚኖረው ፋይዳ ትልቅ ነው፡፡ የዶሮ እርባታ
ስራ በተለይ ለአነስተኛ አርቢዎች፣ መሬት ለሌላቸው/ስራ አጥ ወጣቶችና ሴቶች የተለየ ጠቀሜታ የሚሰጥ
በመሆኑ የተለየ ትኩረት ተሰጥቶት የሚከናን ሊሆን ይገባል፡፡ በዚህም መሰረት በዘርፉ ልማት ዙሪያ የሚታዩ
ቁልፍ ችግሮችና እነዚህን ችገሮች ለማስወገድ ተፈጻሚ የሚሆኑ ፓኬጆች ተሻሽለው ተቀርጸው ቀርበዋል ።

2 የዘርፉ ልማት ቁልፍ ችግሮች

  የተመጣጠነ ተጨማሪ መኖ አለመሟላት
 የአካባቢ ዶሮ ዝርያዎች ምርትና ምርታማነት አነስተኛ መሆን
 የአውሬ ጥቃት (Predation)
 ከገበያ እና ግብይት ጋር ተያያዥ ያላቸው ችግሮች መኖር
 የጓሮ ዶሮ ልማትን ሊያሳድጉ የሚችሉ መሰረተ-ልማቶች አለመሟላት
 በቂ የግብአት አቅርቦት አለመኖር (የዶሮ ዘር፤ መኖ፤ መድሃኒት፤ ወዘተ)
 የበሽታ ፍንዳታ እና ከፍተኛ የዶሮ ሞት (Disease outbreak)
 በዶሮ የአያያዝ የእውቀት/ ክህሎት/ ችግር (Poor husbandry Practices)
 የተሟላ የኤክስቴንሽን/የምክር አገልግሎት አለመኖር

3 ቀደም ባሉት ፓኬጆች የታዩ የአፈጻጻም ችግሮች

 የዶሮዎች ስርጭት ለገበያ ሙያዊ ድጋፍና ክትትልና አሰራር በሚያመች መልኩ አለመሰራት
 ፓኬጁን ከሌሎች ፓኬጆች ጋር አቀናጅቶና ተመጋግቦ እንዲሰራ አለማድረግ
 አ/አደሮች በቂ ቅ/ዝግጅት ሳያደርጉ ዶሮዎችን ማሰራጨት
 ቅንጅታዊ አሰራር አለመኖር
 ለዶሮ ፓኬጀ የሚደረግ ሙያዊ ድጋፍና ክትትል አናሳ መሆን
 ስልጠናዎች ሲሰጡ ሴቶችንና ወጣቶችን ማዕከል አለማድረጉ

4.¯LT
¾Ê ሮ ሃብት ልማት ûŸ?Ï ª“¨< ¯LT S”Óeƒ Ÿ’Åð¨< ¾k×à ¾›Ueƒ ¯Sƒ ¾°Éу“ ƒ^”eö`T@i °pÉ
›”í` ¾Ów`“ U`ƒ” u°pÉ ዘመኑ SÚ[h uØõ ¾TdÅÓ °pÉ” ¨<” KTÉ[Ó ”Ç=‰M ¾uŸ<K<”
›e}ªî* uTÉ[Ó ¾Êa“ Êa U`ƒ” uØõ TdÅÓ c=J” የፓኬጁ ´`´` ¯LTች ¾T>Ÿ}K<ƒ” ናቸው:-

 ¾Êa YÒ“ ”lLM U`ƒ” uSÚS` ¾UÓw ªeƒ“” uT[ÒÑØ“ uÉI’ƒ p’d ýaÓ^U uT>Å[Ѩ<
”penc? ¨<eØ ¾uŸ<K<” ›e}ªî* ”Ç=Áu[¡ƒ Te‰M:-
 Ö?“T ²?Ò” KTõ^ƒ uT>Å[Ѩ< Ø[ƒ ¾Iw[}cu<” ¾ýa+” õLÔƒ uTTELƒ ¾Iw[}cu<” ¾e’
UÓw òƒ ThhM:-
 ¾›U^‡ ¾Ñu= U”ß ›T^à‹” uTeóƒ Ñu ውን= uTcÅÓ ’<a¨< ”Ç=hhM TÑ´:-
 K²?Ô‹ ¾Y^ ÉM” SõÖ`“ KTIu^© ‹Óa‹ Sk[õ ›e}ªê* TÉ[Ó:-
 K Êa“ Êa U`ƒ ¾T>¨×¨<” ¾¨<ß U”³]” TÇ”“ ¾¨<ß U”³]” Tõ^ƒ ¾T>Áe‹M Sc[ƒ S×M:-
 ›U^‡”“ Ów›ƒ ›p^u=‹” uTe}dc` ^c<” u^c< ¾T>Á”kdpe ¾Êa `v e`¯ƒ S²`Òƒ“
ŸS”Óeƒ w‰ ¾T>Öuk¨<” ÉÒõ Sk’e ª“ ª“‡ “†¨<::
5. ¾ûŸ?Ï ´Óσ Å[Í‹
¾ûŸ?Ï Å[Í‹ Sc[ƒ ÁÅ[Ñ<ƒ e^ Là uT>¨<K< ‚¡•KAÍ=/Ów¯ƒ ¯Ã’„‹“ u›`u=¨< ¾T>Á²< ¾Êa‹ w³ƒ
Là ¾}Sc[} ’¨<:: u²=I Sc[ƒ ¾ûŸ?Ï ´Óσ uT>Ÿ}K<ƒ feƒ Å[Í‹ ¾T>Ã ÃJ“M::

5.1 ›’e}— ¾‚¡•KAÍ= ûŸ?Ï-

አነስተኛ ገቢ ላላቸው ገበሬዎች ¾T>J’< ›’e}— ‚¡•KAÍ= ûŸ?Ћ J’¨< ›`f ›Å\ vK¨< ¾‚¡•KAÍ=“
¾T’@ÏS”ƒ Å[Í eŸ 100 Êa uSÁ´ }Óv^© K=ÁÅ`Ò†¨<< ¾T>‹K< ¾ûŸ?Ï ›T^à‹ “†¨<:: u²=I
¨<eØ ¾}"}~ƒ ¾‚¡•KAÍ= Ø”pa‹ 4 ›T^à‹ c=J’< ’c<U:-

G. ¾›"vu= Êa ዎ‹ U`ታ T’ƒ ThhÁ ûŸ?Ï

K. ¾ÝÛƒ TdÅÓ ‚¡•KAÍ= ûŸ?Ï/ በሰለሞን እናት አልባ ቴከኒዎሎጅ / ለአንድ ተጠቃሚ 100 የአንድ ቀን
ጫጩት

N. 20&3 ቄብና አውራ ØU` /እንቁላልና ስጋ/ፓኬጅ

S. ¾}ghK< ›¨<^ Ê ዎ a‹ e`߃ ûŸ?Ï “†¨<::3 የተሻሻሉ:15 የሃገረሰብ ቄቦች

5.2 S"ŸK— ¾‚¡•KAÍ= ûŸ?Ï-

መካከለኛ ገቢ ያለው ›`f ›Å` K=}Ñw[¨< ¾T>‹M SKe}— ¾‚¡•KAÍ= Å[Í J• Ÿ 10 eŸ 500 Êa ዎ‹”

SÁ´ KT>‹K< ”Ç=G<U u}Å^Ë SMŸ< ¾Êa እ`v ታ” KTŸ“¨” KT>ðMÑ< ›`u=‹ ¾ ታ cu ’¨<::
u²=I ¨<eØ ¾}"}~ƒ ¾‚¡•KAÍ= ›T^à‹

/. ¾ÝÛƒ TdÅÓ ‚¡•KAÍ= ûŸ?Ï /250-500/

K. የተሻሻሉ አውራና ቄብ ዶሮዎች እርባታ ፖኬጅ /10 አውራና 100 ቄብ ዶሮዎች /

N. ¾eÒ Êa U`ƒ ûŸ?Ï 250-500

F ኮመርሻል ዶሮዎች ፓኬጅ /በከተሞችና በከተሞእ ዙሪያ ብቻ/ 250-500/

5.3 Ÿõ}— ¾‚¡•KAÍ= ûŸ?Ï-

uŸõ}— ¾‚¡•KAÍ= Å[Í ¾T>Ÿ¨’< ¾}T[¨<“ ²S“©¨< Ñu_ K=}Ñw^†¨< ¾T>‹K< ¾ûŸ?Ï ›T^à‹ J’¨<
Ÿ500 Êa‹ uLà KT>ò<ƒ ¾k[u ›T^ß ’¨<:: u²=I ¨<eØ ¾}"}~ƒ ¾‚¡•KAÍ= Ø”pa‹ 3 ›T^à‹ c=J’<
’c<U:-

G. ¾eÒ Êa‹ እ`v ታ ûŸ?Ï

K. ¾ እ”lLM ×à Êa‹ `v ታ ûŸ?Ï/ኮመርሻል ላየርስ /በከተሞች ብቻ/

 ሐ. የለማ እንቁላል ማስፈልፈያ ፓኬጅ

1 ›’e}— ‚¡•KAÍ= ›T^ß ûŸ?Ћ

u²=I Y` 4 ›T^ß ûŸ?Ћ TKƒU "¾›"vu= Êa U`T’ƒ ThhÁ ûŸ?Ï' ' ¾ÝÛƒ TdÅÓ ‚¡•KAÍ= ûŸ?Ï

¾5:1 ØU` ¾}hhK ´`Á ûŸ?Ï" “ ¾›¨<^ Êa e`߃ ûŸ?Ï k`uªM:: ¾ እ’²=I ›T^à‹ SW[©¨< ¾S• U”ß
ßai J• u}KÁ¾ Å[Í“ SM¡ ¾T>Å[Ñ< }ÚT] Ów›„‹” uT"}ƒ ¾k[u< “†¨<::

1.1 ¾›"vu= Êa U`ታ T’ƒ ThhÁ ûŸ?Ï

u²=I ûŸ?Ï ¾›"vu= ´`Á Êa ዎ‹ ›ÁÁ´ uThhM U`ƒ” KTdÅÓ የሚከተሉት የአያያዝና ቴክኒካል ጥንቅሮች
ተካተዋል

 ¾SÖKÁ ›p`xƒ
 ¾”lLM S×Á dØ”
 ¾¡ƒvƒ ›ÑMÓKAƒ
 }ÚT] S• ›p`xƒ
 ¾SÖÝ“ S• SSÑu=Á ldlf‹
 ¾Êa ›[vw“ ›ÁÁ´' ¾”lLM ›e}nkõ“ ¾ÝÛƒ ›e}ÇÅÓ
 ለባለሙያውና ለተጠቃሚው ¾eMÖ“

Ø“„‹ ”ÅT>ÁSK¡~ƒ ’²=I ‚¡’>"M Ø”pa‹ }Óv^© u=J’< ¾›”É u?}cw ›T"à ¾Êa lØ` ueÉeƒ ¨`
Ñ>²? ¨<eØ Ÿ6 ¨Å 15 Ÿõ TÉ[Ó Ã‰LM }wKA ÃÑS M:: ÃIU ¾Ñu_¨<” Ñu= ”Ç=G<U ¾YÒ“
¾”lLM ›p^u=’ƒ ›pU” uŸõ}— Å[Í uTdÅÓ ›`f ›Å\” ŸvIL© Êa ›`u=’ƒ ¨Å }hhK ²S“© Êa `v
ÁgÒÓ^M }wKA ÃÖunM::

¾›W^` eMƒ
G. ´`Á:- uÑu_¨< እጅ Y` ¾T>Ñ–< ¾›"vu= ´`Á Êa ዎ‹ ÃJ“K<::
uGÑ^‹” ›”É u?}cw u›T"à 6 Êa‹” Á[vM }wKA ¾T>ÑSƒ uSJ’< K²=I ûŸ?Ï ƒÓu^ ä¨< ”Å ›’e}
—¨< ¾S’h lØ` ¾}¨cÅ u=J”U ”Å u?}cu< ›pU“ ¾x G<’@ Ÿõ ÁK lØ`( eŸ 15) K=ô
ËLM::

K. S•“ ›SÒÑw

Ÿßai u}ÚT] ገበሬው በቀላሉ K=Áј ¾T>‹K¨<” Êa ዎች K=SÑu< ¾T>‹K<ƒ” G<K< TKƒU:

 ¾u?ƒ ¨<cØ ƒ`õ^ò UÓx‹”'

  ¾ እ IM w×]‹”'
 ¾¨õà Ø^Ñ>‹”'
 ¾›¨<ÉT }[ð U`„‹”'
 በቤት ደረጃ የተዘጋጀ የተመጣጠነ መኖ
B. ¨<G : ንጹህ ውሃ እንደፈለጉ እንዲያገኙ ማስቻል
S. Ö?“

- ¾ÑÖ\” Êa `v ታ ¨<Ö?T KTÉ[Ó ›e†Ò] ¾’u[¨<“ e"G<”U u=J” u›Óvu< K=}Ñu` ÁM
‰K¨< ¾‚¡•KAÍ= Ø”p` }Ñu=¨<” ¾¡ƒvƒ ›p`xƒ“ ›ÑMÓKAƒ TÓ–ƒ ÁKS‰M SJ’<”
u¾Ñ>²?¨< ¾T>Å[Ñ< ¾ÓUÑT ¨<Ö?„‹ ÁSK¡K<:: u²=I Là ›`u=¨<U J’ ›ÑMÓKAƒ cÚ¨<
ÁL†¨< Ó”³u? ¨<e” uSJ’< ÃI ›ÑMÓKAƒ uK?Kuƒ ¾ÑÖ\” Êa `v ThhM ›e†Ò]
”ÅT>J” Ó”³u? SÁ´“ ›ÑMÓKA~” TÖ“Ÿ` ›eðLÑ> ÃJ“M::
W. SÖKÁ

uÑÖ\ ›`f ›Å` }Óv^© "MJ’<ƒ ¾‚¡•KAÍ= Ø”pa‹ ¨<eØ ›”Æ ¾SÖKÁ ›p`xƒ ’¨<:: uSJ’<U uk×Ã
¾ƒÓu^ ¨p„‹U ›`f ›Å\ ÝÛ„‹”U J’ Êa‡” Ÿ›¨<_ SŸLŸM ¾T>Áe‹M“ ¾Êa‹” Vƒ SÖ” Sk’e
¾T>Áe‹M u›"vu=¨< ŸT>ј ldle ¾T>W^ SÖKÁ ”Ç=Á²Ò ጅ U¡` ScÖƒ ›Kuƒ::

[. እ”lLM TeðMðM

በአንድ ጊዜ በአንድ እናት ዶሮ ¾T>ðKðK¨<” ¾ÝÛƒ lØ` Ÿõ KTÉ[Ó ¾T>Ÿ}K¨<” T ጤን ÃÖpTM::

 ¾qgg ' p`ì< ¾}uLg“ ÁKSÖ” ƒMp ¨ÃU ƒ”ሽ እ”lLM ›KTe ታ kõ:-
 u}‰K SÖ” Ÿcvƒ k” uLÃ ÁMq¾ ›”lLM ማስታቀፍ:-
 ”Å Êaª ƒMp’ƒ“ ¾Lvª SÖ” Ÿ8-10 ”lLM w‰ Tekõ
 }Kp ÁK<' ¡”ð cò“ Lv†¨< S<K< ¾J’< Ö?“T Êa ዎ‹” KTeðMðM Y^ SÖkU& ow
Êa‹” SÖkU }S^ß ›ÃJ”U::
 Êa” KSËS]Á Ñ>²? KTekõ Ø\¨< Ñ>²? T ’¨<::
 Te ታ kòÁ¨< }và እ”ÇÁð^“ S<kƒ SÖup ¾T>‹M ”ì<I“ Å[p TekòÁ T²Ò˃ ”Ç=
‰M uT>Ÿ}K<ƒ ቅ/ተከተል TekòÁ¨<” T²Ò˃:
o uSËS]Á ¾TekòÁ¨<” 1/3— ›gª“ ›SÉ kLpKA SS<Lƒ'
o kØKA ”ì<I Ñ<´Õ´(ÑKv'ßÉ'd` ¨ÃU cÒ~^) eŸ TekòÁ¨< 2/3— SS<Lƒ'
o uSÚ[h ”lLKA‡” dÃÅ^[w uSÅǨ< ¾›¾` ´¨<¨<\” KTðÖ” ”Ç=[Ç ƒMl”
Ýõ ¨Å TekòÁ¨< Ýõ/Ÿ”ð` uTµ` SÅ`Å` ’¨<::
  Êaª K[»U Ñ>²? UÓw õKÒ ¾kð‹¨<” ”lLM ØL ”ǃH@É S•“ ¨<H u›p^u=Áª
TekSØ::
 Êaª u=Á”e uk” G<Kƒ Ñ>²? ”ì<I ¨<H“ S• TÓ–ƒ ›Kvƒ::
 K?KA‹ Êa‹ K=[wg<ª†¨< uTËK< ì؁ x Là ”Ç=kñ TÉ[Ó ÁeðMÒM::
¾TekòÁ¨< ¯Ã’ƒ u›"vu=¨< ŸT>Ñ–< ldlf‹ K=²ÒÏ Ã‹LM::
c. ¾Ów›ƒ õLÔƒ

- ¾É ጎ T S•
- ¾}KUÊ SÖKÁ
- u¾4¨\ ¾T>cÖ¨< ¡ƒvƒ ¨Ü“ ¾Ÿu= ¾›ÑMÓKAƒ ¨Ü
- KSËS]Á¨< ¾¡ƒvƒ ¯Sƒ Êa‹” TeŸ}w uGÑ^‹” ÁM}KSÅ uSJ’< Ñu_‹ ¾T>Ñ–¨<” ØpU
በማስረዳት እነዲያስከትቡ ማድረግ።
k. K=ј ¾T>‹M ØpU

- u}d ታፊ ›`u=‹ ¾Êa‹ lØ` uØõ ÃÚU^M::

- Ku?ƒ õЁ“ KÑuÁ ¾T>k`u¨< ¾Êa‹“ እ”lLM SÖ” uØõ ÃÚU^M::

- ¾}d ታ ò Ñu_‹ Ñu=“ ¾u?}cv†¨< ¾–a+” ›p`xƒ ÃhhLM

- ›`f ›Å\ ŸvIL© Êa እ`v ታ ¨Å ²S“© Êa ›`v ታ ÃgÒÑ^M ::

1.2 የጫጩትማሳደጊያ ቴክኒዎሎጅ ፓኬጅ: የሰለሞን እናት አልባን በመጠቀም
1.3 20:3 ØU` ¾}hhK ´`Á ûŸ?Ï
ÃI ¾20:2 ØU` ¾}hhK ´`Á ûŸ?Ï kÅU c=M }Óv^© c=Å[Ó uq¾¨< ¾”lLM ×à Êa ûŸ?Ï Ø”p`
Là ¾}Sc[} 20 ow“ 3 ›¨<^ ¾}hhK< Êa‹ ¾Á² ûŸ?Ï ’¨<:: ÃI ûŸ?Ï U”U ”Ÿ<ª” uÓw¯ƒ ›p`xƒ
¨<e”’ƒ ueóƒ }Óv^© TÉ[Ó ÁM}‰K u=J”U u›`f ›Å\ ²”É Ÿõ}— }kvÃ’ƒ” ÁÑ– ¾‚¡•KAÍ= Ø”p`
SJ’< Ó”³u? }¨eÇDM::

¾›W^` eMƒ

G. ´`Á:-

aÉ ›ÃL”É _É ¨ÃU ነጥዶሮ ዝርያ ”Ç=G<U K¨Åò~ ”Å ›eðLÑ>’~ uØ“ƒ ¾T>Ñu< ØU`
›ÑMÓKAƒ ¾T>cÖ< ”ì<I ¾Êa ´`Á‹ K²=I ûŸ?Ï Ø”p` ›ÑMÓKAƒ Là è<LK<::

K. S•“ ›SÒÑw

እዝል 1 መጨረሻ ገጽ በተቀመጠው አግባብ

W”Ö[» ¾Êa‹ ›T"à ¾S• õЁ
°ÉT@/udU”ƒ ¾Êa ¯Ã’ƒ/SÖ]Á/ ’õe ¨Ÿõ ¾S•
õЁ /Ó^U/ uk”
0-8 ÝÛ„‹ 30
9-20 ox‹ 72
>20 ”lLM ×Ä‹ 110-120
N. Ö?“

uGÑ^‹” ª’— Ñ<Çà KJ’¨< ¾ð”ÓM ui uT>Ÿ}K¨< G<’@ ¡ƒvƒ Ãc×M::

 pÉS e`߃ ¡ƒvƒ ŸT^u=Á“ Tv¹ ×u=Á ŸS¨<ׁ†¨< uòƒ uSS]Á¨< SW[ƒ ¾T>cØ
 Ÿe`߃ u%EL ¾T>cØ ¡ƒvƒ:- uS<kƒ ukLK< ¾TÃuLi /Thermostable/ ¡ƒvƒ u¾›^ƒ ¨`
SeÖƒ
 uvKS<Á U¡` ›eðLÑ> J• Ÿ}Ñ– K?KA‹ ¡ƒv„‹” SeÖƒ ÃÖunM::
S. SÖKÁ

¾Êa‹ u?ƒ ÁKð¨< ûŸ?Ï uT>}Ñu`uƒ ¨pƒ w²< }d ò Ñu_‹ }Óv^© ÁLÅ[Ñ<ƒ ¾ûŸ?Ï Ø”p` ›"M ’¨<::
u²=I Å[Í KT>cÖ¨< ›’e}— ¾Êa‹ lØ` Ñu_¨< u}‰K SÖ” Ÿ›¨<_ KSŸLŸM ¾T>Áe‹M vIL©
SÖKÁ ”Ç=Á²ÒÏ Ãu[M:: K›T^ß’ƒU ŸLà K›"vu= Êa‹ ¾}kSÖ¨<” ¾SÖKÁ ¯Ã’„‹” Tcw Ã
‰LM::

W. ¾Ów›ƒ õLÔƒ /Ø”p`/

 ¾2-3 ¨` ¾}ghK< ow Êa‹

 ¾2-3¨` ¾}ghK ›¨<^ Êa
 ¾}S×Ö’ S• / SKTSÍ/
 ¾ÉÔT S• /uqKA“ óÑ<KA/
 SÖKÁ / Ÿ›"vu= ldle/
 SSÑuSÖÝ'”lLM S×Á Ÿ›"vu= ldle
 ¡ƒvƒ
 ¾¨<eØ/¾¨<ß ØÑ— SÉG’>ƒ
 ¾}KÁ¿ ¾S•°îªƒ ²a‹
[. K=ј ¾T>‹M U`ƒ

 u›”É ¾U`ƒ ²S” u›T"à 175 ”lLM uÉU\ eŸ 875 ”lLKA‹ Ÿ5 Êa‹ TÓ–ƒ ÉLM::
 KÑu_¨< ŸÅK< Ÿ15 ¨^ƒ u%EL uQèƒ ÁK<ƒ `Ũ< KYÒ Ã¨<LK<::
 ŸT>kð¨< ”lLM ¾T>ðKðK< ÝÛ„‹ ›ÉѨ< k×à ¾U`ƒ ›e}ªî* ÁÅ`ÒK<::
1.4 ¾›¨<^ Êa e`߃ ûŸ?Ï
¾²=I ûŸ?Ï ¯LT ¾T>c^Ú¨< ¾}hhK ›¨<^ Ÿ›"vu= ´`Á Êa‹ Ò` uTÇkM Ÿ›"vu= Êa‹ ¾}hK U` T’ƒ
ÁL†¨< Ç=nKA‹” KTõ^ƒ“ U`ƒ“ U`T’ƒ” KTdÅÓ ¾cu ’¨<::
 G. ´`Á
›”É aÉ ›ÃL”É _É ›¨<^ Êa ¨ÃU / WLH ´`Á ›¨<^ Êa K²=I Ø”p` ›ÑMÓKAƒ Là è<L ል
K. S•“ ›SÒÑw
K›”É ›¨<^ Êa uk” 70 Ó^U ¾}S×Ö’ S• K›”É ¨` KSKTSÍ w‰ ¾T>ÁÑKÓM uÉU\ 2.1 Ÿ=KA S•
ÁeðMÒM:: u²=I ¨pƒ ›¨<^ Êa¨< ¾}SÅuKƒ” S• K?KA‹ dÃhS<ƒ SwL~” T[ÒÑØ ÁeðMÒM::

N. Ö?“
 ŸLà KK?KA‹ Ø”pa‹ u}SKŸ}¨< SW[ƒ ¾T>}Ñu` ÃJ“M::
S. SÖKÁ
 ŸLà KK?KA‹ Ø”pa‹ u}SKŸ}¨< SW[ƒ ¾T>}Ñu` ÃJ“M::
W. ›[vw“ ›ÁÁ´

 ŸLà u}SKŸ}¨< SW[ƒ J• Ñu_¨< K}hhK¨< ›¨<^ ¾uKÖ ¾TÇkM ÉM KSeÖƒ
¾›"vu= ´`Á ›¨<^‹” ”Ç=Áe¨ÓÉ ÃÅ[ÒM::
 ¾ÝÛ„‡ ›ÁÁ´ "¾T>ðKðM ”lLM e`߃ ûŸ?Ï e` u}SKŸ}¨< SW[ƒ ¾T>}Ñu`
ÃJ“M::

2 S"ŸK— ¾‚¡•KAÍ= ûŸ?Ï-

uS"ŸK— ገቢ የሚኖረው ›`f ›Å` K=}Ñw[¨< ¾T>‹M SKe}— ¾‚¡•KAÍ= Å[Í J• Ÿ eŸ 500 Êa‹”
SÁ´ KT>‹K< ”Ç=G<U u}Å^Ë SMŸ< ¾Êa `v” KTŸ“¨” KT>ðMÑ< ›`u= ‹ ¾cu ’¨<:: u²=I
¨<eØ ¾}"}~ƒ ¾‚¡•KAÍ= ›T^à‹

G. ¾ÝÛƒ TdÅÓ ‚¡•KAÍ= ûŸ?Ï 250-500

K. የተሻሻሉ አውራና ቄብ ዶሮዎች እርባታ ፖኬጅ /10 አውራና 100 ቄብ ዶሮዎች /

N. ¾eÒ Êa U`ƒ ûŸ?Ï 250-500

F ኮመርሻል ዶሮዎች /በከተሞችና በከተሞች ዙሪያ ብቻ/ 250-500/

2.1 ¾ÝÛƒ TdÅÓ ‚¡•KAÍ= ûŸ?Ï

በሰለሞን እናት አልባ ጫጩት ማሳደጊያ ቴክኒዎሎጅ ቴክኒዎሎጅ በመጠቀም ይከናወናል

2.2 የተሻሻሉ አውራና ቄብ ዶሮዎች እርባታ ፖኬጅ

kÅU c=M }Óv^© c=Å[Ó uq¾¨< ¾ 5:1 ( 5 ¾}ሻ hK< ox‹“ 1 ¾}ሻ h ለ ›¨<^ ØS`) ¾”lLM ×Ã
Êa ûŸ?Ï Ø”p` Là ¾}Sc[} J• ¾ÔL K¨<Ø TU׃ ”Ç=‰M ¾ÑuÁ“ ¾Sc[} MTƒ ›Sˆ uJ’<v†¨<
›"vu=‹“ kÅU c=M u5:1 ØS` }dò ¾’u\ ›`f ›Åa‹ "L†¨< MUÉ“ ¾Êa lØ` ›”í` ”Ç=}Ñu` 100 ow“
10 ›¨<^ ¾}hhK< Êa‹ ¾Á² ûŸ?Ï J• ”Ç=²ÒÏ }Å`ÕM::

የፖኬጅ ጥንቅር
 ዝርያ - ØU` ›ÑMÓKAƒ ¾T>cÖ< ሮድ አይለንድና WLH ´`ያ‹
 መኖ - በአካባቢ የሚገኝ ßai“ }ÚT] መኖን በማደባለቅ
 ጤና -ክትባት፣የውጭና የውስጥ ጥገኛ መከላኪያና ህክምና እንደአስፈላጊነቱ
 መጠለያ - ከአካባቢ ቁሳቁስ የሚዘጋጅ
 SSÑu=Á'SÖÝ“ ¾”lLM S×Á dØ”/ldle
 ¾Ièƒ ÅI”’ƒ(Bio-security)
 ¾Êa Ÿ<e ›¨ÒÑÉ/›ÖnkU
 ¾S• °îªƒ ²`(›MóMó'dev’>Á'K<Ÿ=“ “ ”Å úÍ=” ú ¾SdcK<)
 eMÖ““ ¾‚¡’>¡ ÉÒõ
 ¡ƒƒM“ ÓUÑT
የአሠራር ስልት
 በአካባቢው በሚገኙ የዶሮ ብዜት ማዕከላት ተባዝተው የሚወጡ 10 ተባዓቶች 100
ቄቦች ለአንድ ፖኬጅ በ 2-3 ወር እድሜያቸው ለተጠቃሚዎች ይሠራጫሉ፡፡
 የተሰራጩት ¢ክኒዎችና ቄቦች ቢያንስ ለአንድ ዓመት ምርት ከሠጡ በኋላ ለሥጋ
ይሸጣሉ፡፡ በምትካቸውም ከተጣለው እንቁላል በማስፈልፈል ይተካሉ፡፡
 ለማስፈልፈል የሐገረሰብ ፈልፋይ እናት ዶሮዎች ይገዛሉ፡፡
 አንድ አውራ ከ 7-8 ዶሮዎችን የሚያጠቃ ሆኖ ከ 1 አመት በኋላ ሌሎች ከውጭ
ተገዝተው ይተካሉ፡፡
 እንቁላሉ ከተጣለ በኋላ በንጽህናና በጥንቃቄ በመያዝ ብዙ ሳይቆይ በ 7 ቀን ውስጥ
”Ç=ታቀፍ ይ Å[Ò ል፡፡
 በአንዲት ዶሮ የሚታቀፋት እንቁላሎች ቁጥር እንደ ዶርዎ አቅም፣ የተስተካከለ
አቋም፣ የክንፍ ስፋት፣ በመገንዘብ ከ 8-10 እንቁላሎች ÃJ“K<፡፡
 የሚታቀፈው እንቁላል vI]“ ¾›e}nkõ G<’@ ŸLà u”lLM TeðMðM ûŸ?Ï
¨<eØ u}kSÖ¨< ‚¡’>"M Ø”p` Sc[ƒ ÃJ“M::
 ከተመጣጠነ መኖ ችግር፣ በበሽታና በመሣሠሉት የማኔጅመንት ጉድለት የሚመጣውን
የእንቁላል አለመፈልፈል /infertility/ አያያዙን በማሻሻል መከላከል ይገባል፡፡
መኖ -
  ዶሮዎች ጭረውት ከሚበሉት በተጨማሪ በቀን ለአንድ ቄብና አውራ 30 ግራምና
ለእንቁላል ጣይ ዶሮ 60 ግራም ሒሳብ ድብልቅ መኖ መስጠት ያስፈልጋል፡፡ ከዚህ
በተጨማሪም በመኸር ወቅት ሊባክን የሚችለውን የእህል ምርት የወፍጮ ጥራጊ፣
የቤት ውስጥ የምግብ ትራፊዎች ለዶሮዎች መስጠት ተገቢ ነው፡፡
 በበጋ ወራትም አረንጓዴ ቅጠላቅጠል ከመስኖና ከውኃ ማሠባሰቢያ ከሚገኝ ውኃ
የተሻሻለ የእንስሳት መኖዎችንና አትክልቶችን በማልማት በመመገቢያ ገንዳቸው ¨ÃU
በገመድ አስሮ በማንጠልጠል እንዲመገቡ ማድረግ ያስፈልጋል፡፡
 ¾"Mc=¾U õLԁ†¨<” KSÖup u}Kà K”lLM ×Ä‹ uG É”Òà ¨ÃU •^
”Ç=G<U ¾¨”´ p`ò„‹”“ ›Ø”„‹” udƒ uTVp ¾}ŸcŸc Kw‰¨< un
¾}Å[Ñ ”Ç=c׆¨< TÉ[Ó ÁeðMÒM::
 የዶሮዎችን ፍላጐት ሊያረካ የሚችል በቂ“ u¾k’< ¾T>k¾` ውኃ መኖሩን ማረጋገጥ
ይኖርበታል፡፡
መጠለያ
 የዶሮዎች ቤት በአካባቢው ከሚገኝ ቁሳቁስ፣ በቂ ተዳፋትነት ያለው ቦታ ላይ
መመስረት ይገባዋል።
 በ 1 ካሬ ሜትር በቆላ አካባቢ ከ 3-4 ዶሮዎች፣በወይና ደጋ 4-5 ዶሮዎች እና በደጋ
ከ 5-6 ዶሮዎች ታሳቢ ተደርጐ መጠለያው ይሠራል፡፡
 የዶሮ መመገቢያ ከአካባቢው ቁሳቁስ ለአንድ ዶሮ ከ 12-12.5 ሣ.ሜ ሒሳብ ሆኖ
መሠራት ይኖርበታል፡፡
 ውኃ መጠጫውም ለ 1 ዶሮ 2.5 ሣ.ሜ ስፋት ታሳቢ ተደርጐ በማንኛውም ቅርጽ
ይዘጋጃል፡፡
 የእንቁላል መጣያው 40 ሣ.ሜ ጥልቀት 30 ሣ.ማ ስፋቱና ርዝመት ደግሞ 35 ሣ.ሜ
ሆኖ ይሠራል፡፡
 የእንቁላላ ማስፈልፈያ ሣጥኑን ለማስፈልፈል አገልግሎት ከማዋላችን በፊት
ማጽዳት፣ በፀሐይ ማድረቅ፣ በቂ ጉዝጓዝ ማስቀመጥ አስፈላጊ ነው፡፡
 ዶሮዎች በተወሰነ ቦታ እንዲውሉና እንዲዝናኑ ለማድረግ በመጠለያው ዙሪያ አጥር
መስራት ያስፈልጋል፡፡
ጤና፤
uGÑ^‹” ª’— Ñ<Çà KJ’¨< ¾ð”ÓM ui uT>Ÿ}K¨< G<’@ ¡ƒvƒ Ãc×M::
  በአንደኛው ቀን፣ በ 21 ቀን ŸSc^Ú׆¨< uòƒ ¾T>cØ J• በ 3 ኛው ወር እና
በ 6 ኛው ወር እድሜያቸው የፈንግል ክትባት አገልግሎት ወቅቱን ጠብቆ Ÿ}c^Û u
%EL ይሠጣቸዋል፡፡
 Ÿe`߃ u%EL ¾T>cØ ¡ƒvƒ:- uS<kƒ ukLK< ¾TÃuLi /Thermostable/
¡ƒvƒ /I-2/ u¾›^ƒ ¨` SeÖƒ
 ዶሮዎቹ ŸSc^Úځ†¨< uòƒ የጉምቦሮ በሽታዎች ክትባት ማግኘት ይገባቸዋል፡፡
 የውጭ ጥገኛን ለመከላከል የመጠለያ ውስጥና አካባቢውን በተከታታይ ማጽዳት
ƒŸ<[ƒ ¾T>cÖ¨< ÃJ“M፡፡
2.3 ¾eÒ Êa ûŸ?Ï

 ዝርያ ሮድ አይላድ ሬድ

በሰለሞን እናት አልባ ጫጩት ማሳደጊያ ቴክኒዎሎጅ ከሚያድጉ

ዶሮዎች

ከርባታ ውጭ የሚሆኑ ወንድ ዶሮዎን በዋናነት ይጠቀማሉ።

 አመጋገብ ከሌሎች ፓኬጆች ተመሳሳይ

 መጠላያ ከሌሎች ፓኬጆች ተመሳሳይ

2.4 ኮመርሻል ዶሮዎች ፓኬጅ /በከተሞችና በከተሞች ዙሪያ ብቻ/

 የእንቁላል ምርትን ለመጨመር የተዘጋጀ ፓኬጅ

 ዝርያ ኮመርሻል ላዬረሰ

 አመጋገብ ከሌሎች ፓኬጆች ተመሳሳይ

 መጠላያ ከሌሎች ፓኬጆች ተመሳሳይ

 ጥንቃቀቄ ከነኝህ ዶሮዎች የሚገኜው እንቁላል ለማባዛት ተግባር አይውልም

 ለአንድ ተሳታፊ ከ 250-500 ዶሮዎች ይሰጡታል

3. Ÿõ}— ‚¡•KAÍ= ûŸ?Ћ

u²=I Å[Í ¾T>Ñ–< `v‹ ¨<eØ ¾T>Ñ–< Êa‹ S<K< uS<K< uu?ƒ ¨<eØ ¾T>[u< “†¨<:: Êa‡
SL¨<” Q聆¨<” uu?ƒ ¨<eØ ÁdMóK<:: u²=I ›ÖnLà ›W^` e` ¾}KÁ¿ ¾}@¡•KAÍ= Å[Í ÁL†¨<
feƒ ¯Ã’ƒ u?„‹ K=cu< ¾T>‹K< u=J”U ¾S_ƒ Là `v ¾}SW[}¨< ukLK< }Óv^© ÃJ“M:: u²=I
¯Ã’ƒ ²È Êa‹ Ñ<´Õ´ u}’Öðuƒ u?ƒ ¨<eØ S_ƒ Là ”Ç=[u< ÃÅ[ÒK<::
u²=I Å[Í ›`u=‹ K=cT\ ¾T>‹K<v†¨< ¾}KÁ¿ ›T^ß ¾}@¡•KAÍ= ûŸ?Ћ ”ÅT>Ÿ}K¨< k`uªM::
3.1 ¾YÒ Êa ዎ‹ ûŸ?Ï:-
¾YÒ ´`Á Êa‹ u›ß` Ñ>²? /eŸ 8 dU”ƒ/ ð×” Éу uTd¾ƒ K`É ”Ç=Å`c< u[»U Ñ>²? ¾S[ד
TÇkM Y^ ¾}Ñ–< “†¨<:: uØ\ ›ÁÁ´ u8 XU”ƒ Ñ>²? ¨<eØ Ÿ2 Ÿ=KA Ó^U uLà ¡wŃ Õ^†ªM::
²=I ¡wŃ Là KSÉ[e KÁ”Ç”Æ Ÿ=KA ¾¡wŃ ßT] u›T"à G<Kƒ Ÿ=KA S• ÃðMÒK<:: u›G<’<
Ñ>²? Ø\ ›ÁÁ´ uSeÖƒ Êa‡ Ÿ²=I u×U vÖ[ Ñ>²?“ ¾S• õЁ K`É ¾T>Å`c<uƒ G<’@U ÁÁM::
¾›W^` eMƒ
¾YÒ Êa‹ `v ¾›ß` Ñ>²? ®<Ń (cycle) eLK¨< u›Sƒ ¨<eØ Ÿ›”É ¾Êa u?ƒ ¨<eØ Ÿ3-4 ²<` TdÅÓ
ÉLM:: ¾Êa‹ w³ƒ u›`u=¨< ¾Sª°K-”ªÃ ›pU“ ÑuÁ èc“M::

´`Á
¾YÒ ´`Á ÝÛ„‹
 ከ 500 በላይ ጫጩት
 ከ 500 በላይ የ 2 ወርዶሮዎች ይይዛል
›SÒÑw
¾YÒ Êa‹ u}‰K õØ’ƒ ›ÉѨ< KÑuÁ Sp[w eLKv†¨< Ø^ƒ ÁK¨< ¾}S×Ö’ S• uT”—¨<U ¨pƒ
¾ðKÑ<ƒ” ÁIM uG<Kƒ Å[Í TÓ–ƒ ›Kv†¨<::
1 ¾ËT]‹ S• (Starter ration):- Ÿ}ðKðK< Ñ>²? ËUa eŸ 4 dU”ƒ °ÉT@ ¾T>k`w Ÿõ}— ¾ýa+”
òƒ“ (>22%) u}’íí] ›’e ÁK ¾ÃM cÜ ”Ø[ S• (2800-2900 Kcal/kg ME) ÁK¨<'
2. ¾T¨ð]Á S• (finisher ration):- Ÿ 4 dU”ƒ °ÉT@ eŸ iÁß Ñ>²? ¾T>cØ Ÿõ}— ¾GÃM cÜ
”Ø[ UÓw (>2900kcal/kg ME) òƒ“ u}’íí] ›’e ÁK ¾ýa+” òƒ (20%) ÁK¨<::
Ö?“
 ¡ƒvƒ
- uSËS]Á 3 k” °ÉT@ ¨<eØ HB-1 ¾ð”ÓM ¡ƒvƒ
- u21— k” °ÉT@ ¾Lasota ¾ð”ÓM ¡ƒvƒ
- ”Å ›"vu=¨< uvKS<Á U¡` K?KA‹ ›eðLÑ> ¡ƒv„‹” SeÖƒ
- ÝÛ„‹ ¨Å `v¨< c=SÖ< ¡ƒvƒ ¨eŨ< ŸJ’ k×à ¾¡ƒvƒ ›W×Ø u²=I Là ¾}Sc[} SJ” ›Kuƒ::
SÖKÁ
¾Êa‹ u?ƒ እ”ÅG<’@ታ¨< u}KÁ¾ Å[Í“ ¯Ã’ƒ K=W^ u=‹MU ¾T>Ÿ}K<ƒ” SW[© G<’@‹
TTELƒ ÃÑvªM::
¾¨KM eóƒ /x/ õLÑAƒ
KYÒ Êa‹ u›T"à 10 Êa‹ u"_ T@ƒ` TdÅÓ Ã‰LM:: uk´n³ ›"vu= ÃI SÖ” u10% K=ÚU` ËLM:: /
11 Êa‹ u"_ T@ƒ``:: uVnT ›"vu=‹ Ó” ÃI SÖ” u10% Sk’e ›Kuƒ:: /9 Êa‹ u"_ T@ƒ`/::
¾Ñ<´Õ´ G<ኔታ
 ŸYÒ Êa‹ ð×” Éу ¾}’d uÑ<´Õ´ Là wMiƒ K=Ÿcƒ eKT>‹M ¾Ñ<´Õ²<” G<’@
Sq×Ö` ÏÓ ›eðLÑ> ’¨<:: u}ÚT]U Êa‡ Ÿc¨<’†¨< ¡wŃ ¾}’d w²< Ñ>²? eKT>}–< Ñ<
´Õ²< ¨Å Ö×`’ƒ Ÿ}K¨Ö uÅ[†¨< Là ¾T>Ñ–¨<” ÏÓ }ðLÑ> YÒ uSÝ” ÁÖl[ªM:: ÃI
ÅÓV ¾Êa‡” ¾ÑuÁ }ðLÑ>’ƒ Ãk”dM::
K=ј ¾T>‹M U`ƒ
- Ÿ›”É ¾YÒ Êa u8 dU”ƒ Ñ>²? ¨<eØ u›T"à Ÿ2-3 Ÿ=KA ¾¡wŃ ßT] ÃÑ—M:: u}ÚT]U KS_ƒ
TÇu]Á ¨ÃU KT>ÁS’»Ÿ< ¾u?ƒ ”edƒ (Ruminants) uS•’ƒ K=ÁÑKÓM ¾T>‹M Ÿ100 Êa‹
0.5 „” ŸÊa Ÿ<e Ò` ¾}wLL Ñ<´Õ´ (Poultry litter) ÃÑ—M::
}S^ß ¾ እ`v ታ ›"vu=
¾YÒ Êa‹ `v ¾U`ƒ Ów›„‹ /u}Kà S•/ ”Ç=G<U ÑuÁ u›”í^© G<’@ታ u}S‰†v†¨< Ÿ}V‹“
›"vu=Á†¨< (urban/peri-urban) T"H@É ÁKuƒ ’¨<::
3.2 ¾°”lLM ×à Êa‹ እ`v ታ ûŸ?Ï /ኮመርሻል ላየርስ /በከተሞች ብቻ/

ÃI ûŸ?Ï Ÿõ}— ¾°”lLM U`ƒ ¾T>ÁS`~ ´`Á Êa‹ LÃ }Se`„ uª’—’ƒ ¾SwM °”lLM KÑuÁ
uTp[w Ñu= KTÓ–ƒ ¾T>Áe‹M ’¨<::
¾›W^` eMƒ
¾°”lLM U`ƒ Là Á}¢[ `v Ÿ°”lLM' ŸÝÛƒ ¨ÃU °”lLM K=ØK< ¾Å[c< ow Êa‹ K=ËS`
ËLM:: Á”Ç”Æ ›T^ß ”Å `v¨< }Úvß G<’@ ¾^c< ¾J’ ØpU“ Ñ<ǃ K=•[¨< ËLM::
G. Ÿ°”lLM SËS`:- `v¨< ¾^c< ¾J’ TeðMðÁ K=•[¨< ÃÑvM:: ¾KT °”lLM “„‹ (Parent stock)
ŸT>Á[u< ›`u=‹ TÓ–ƒ ÉLM::
K. ŸÝÛƒ SËS`:- ÝÛ„‹ u}ðKðK< Ÿ24 eŸ 48 c¯ƒ Ñ>²? ¨<eØ ŸTeðMðÁ‹ Ñ´„ uTeÑvƒ
¾T>ËS`uƒ ²È ’¨<:: u²=I ›W^` ÝÛ„‡ uï dÃK¿ ¨ÃU uï }KÃ}¨< c?„‡” w‰ ŸTeðMðÁ‹ TÓ–ƒ
ÉLM:: uï ¾}K¿ ÝÛ„‹” SÓ³ƒ uªÒ ¨ÅÉ ¾T>M u=J”U K”lLM U`ƒ ¾TÁeðMÑ< ¨”É ÝÛ„‹”
›dÉÑA u%EL SgÖ< ¾U`~” Y^ ¨Ü u×U Ÿõ ÁÅ`ѪM:: KT>ð ለ Ѩ< ¾SwM ”lLM U`ƒ ¾¨”É
Êa‹ S•` ›eðLÑ> ›ÃÅKU:: ÝÛ„‡ ›ÉѨ< KU`ƒ eŸT>Å`c< eŸ 6 ¨` Ñ>²? K=ðÏ Ã‹LM::
N. uow Êa‹ SËS`:- ÝÛ„‹” ›dÉѨ< ŸZeƒ ¨` ÉT@ ËUa ÁK< ox‹” ŸT>gÖ< ›`u=‹ Ñ´„ SËS` Ã
‰LM:: KTdÅÓ ¾¨×¨< ¨Ü“ ƒ`õU }ÚUav†¨< eKT>gÖ< ªÒ†¨< ”Å ÉT@Á†¨< ¾ÚS[
¾T>H@É ’¨<:: u²=I S”ÑÉ ¨Ç=Á¨< ¨Å U`ƒ Y^ SÓvƒ ÉLM::

TeðMðÁ“ KÝÛ„‹ TdÅÑ>Á ¾T>J” É`σ ŸK?K ¾T>•[¨< ›T^ß uow Êa‹ SËS` w‰ ’¨<:: u²=I ûŸ?
Ï ŸÝÛƒ ËUa ÁK¨< ›W^` }SM¡…M:: Ÿow SËS` ¾T>ðMÓ ›`u= Ÿow ËUa ÁK¨<” ›W^` ’ØKA
SÖkU ËLM::
´`Á
Ÿõ}— ¾°”lLM U`ƒ ¾T>cÖ< Ç=nL (hybrid) Êa‹ K²=I Y^ }ðLÑ> “†¨<::
›SÒÑw
G. ¾ÝÛƒ ›SÒÑw
uSËS]Á‡ 8 XU”ƒ uT>Ñv ¾}S×Ö’ ¾”Ø[ UÓw òƒ ÁK¨< S• ›p`xƒ ÁeðMÒM:: u²=I Å[Í
¾T>cØ S• Ÿ18-20% ýa+” ”Ç=G<U 2900 Ÿ=KA "KA] uŸ=KA Ó^U S• K=•[¨< ÃÑvM::
K. ¾ ታ ÅÑ> /ow/ ዶሮዎች ›SÒÑw
Ÿ8-20 XU”ƒ vK¨< °ÉT@ ¾ow Êa‹ ›SÒÑw Kk׿ ¾”lLM U`ƒ ¨<Ö?T’ƒ ¨d˜ ’¨<:: ox‹ K´`Á†¨<
¾T>SØ” °Éу •b†¨< u}Ñu=¨< ¨pƒ ¾°”lLM S×M }Óv^†¨<” SËS` ›Kv†¨<:: u²=I °ÉT@ ŸÝÛƒ’ƒ
Ñ>²? ¾ýa+” õLÑAƒ uSk’e Ÿ15-16% ÃJ“M:: Ÿ²=I ¾uKÖ ¾ýa+” ›p`xƒ ¾S• ¨Ü” ŸSÚS\ uLÃ
ox‹ ŸT>ðKѨ< ¾Éу SÖ” uLà uTÅÓ um ›"L© ´Óσ dÕ^†¨< °”lLM S×M ”Ç=ËU\
ÁÅ`ÒM:: ÃI ÅÓV ¾Êa‡” ¾U`ƒ ²S” ¨<Ö?T’ƒ Ãk”cªM:: ÃM cÜ ”Ø[ UÓw” u}SKŸ} Ÿ8-14
XU”ƒ °ÉT@ 2900 Ÿ=KA "KA] uŸ=KA S• c=ÁeðMÓ' Ÿ14-20 XU”ƒ vK¨< ÉT@ Ó” ¾ew
¡U‹ƒ” KSŸLŸM ¨Å 2700 Sk’e Õ`uM::
N. ¾°”lLM ×à Êa ዎ‹ ›SÒÑw
ow Êa‹ °”lLM S×M ŸT>ËU\uƒ Ømƒ kÅU wKA ¾S• K¨<Ø H>Ń SËS` ›Kuƒ:: u²=I ¨pƒ
ŸÇ=Ñ>‹ S• ¨Å °”lLM ×à S• K¨<Ø ÃÅ[ÒM:: ¾°”lLM U`ƒ õLÑAƒ” KT`"ƒ ¾"Mc=¾U ›p`xƒ
SÚS` ›Kuƒ:: ÃIU uS• ¨<eØ ŸT>ÅvKk¨< u}ÚT] u}K¾ SSÑu=ÁU Ÿõ}— ¾"Mc=¾U òƒ ÁK¨<
ÁMÅkk u³ ÁK É”Òà K°”lLM ×à Êa‹ K=kSØL†¨< ÃÑvM:: ¾°”lLM ×à Êa S• 2850 Ÿ=KA
"KA] uŸ=.Ó. S• ¾ÃM U”ß K=•[¨< ÃÑvM:: ¾°”lLM ×à Êa‹ ¾ýa+” õLÑAƒ Ÿ°”lLM U`ƒ Ò`
¾}ÁÁ² ’¨<:: u°”lLM S×Á ¨pƒ ÁK¨<” ›T"à õLÑAƒ KT`"ƒ ¾°”lLM ×à S• 16.5% ýa+” K=•[¨<
ÃÑvM::
Ö?“
 ¡ƒvƒ
 o uSËS]Á¨< k” ”Å}ðKðK< ¾T_¡e ¡ƒvƒ uS`ô
o uSËS]Á 3 k” °ÉT@ ¨<eØ HB-1 ¾ð”ÓM ¡ƒvƒ u¯Ã”/u›õ”Ý Öw
o uSËS]Á¨< dU”ƒ ¾Ñ<Uxa ¡ƒvƒ
o u21—¨< k” °ÉT@ ¾Lasota ¾ð”ÓM ¡ƒvƒ u`߃ SM¡ ¨ÃU u¬G u}uÖuÖ SMŸ<
”Ç=ÖÖ<ƒ TÉ[Ó
o Ÿ16-20 dU”ƒ °ÉT@ ¾Lasota ¾ð”ÓM ¡ƒvƒ
o ”Å ›"vu=¨< uvKS<Á U¡` K?KA‹ ›eðLÑ> ¡ƒv„‹” SeÖƒ ÁeðMÒM::
SÖKÁ
ŸLà eKSÖKÁ ¾}Ökc<ƒ ›ÖnLà S`J‹ ”Å}Öul J’¨< K°”lLM ´`Á Êa M¿ ¾J’< ›W^a‹
”ÅT>Ÿ}K¨< k`uªM:: ¾°”lLM ×à Êa‹ S<K< Ñ>²?Á†¨<” uu?ƒ ¨<eØ uT>ÁdMñuƒ ›ÖnLÃ
›W^` Y` ¾}KÁ¾ ¾}@¡•KAÍ= Å[Í ÁL†¨< G<Kƒ ¯Ã’ƒ u?„‹ K=cu< ËLK<::
G. ¾S_ƒ LÃ እ`v ታ
Êa‡ Ñ<´Õ´ u}’Öðuƒ u?ƒ ¨<eØ S_ƒ Là ”Ç=[u< ÃÅ[ÒM::
K. }Å^^u= ÑAЋ (Cage System)
 Êa‡ }Å^^u= uJ’<“ `e u`d†¨< u}ÁÁ²< ƒ””i ÑAЋ ¨<eØ Ã•^K<:: Ÿ’²=I ÑAЋ Ò`
¾}ÁÁ² ¾¨<H“ ¾S• Tp[u=Á ”Ç=G<U Êa‡ ²=Á¨< ÑAШ< ¨<eØ ”lLM Ÿ×K< u%EL
°”lLM ŸÔШ< ¨<eØ }”g^ƒ„ uS¨<׃ Êa‡ uTÃÅ`c<uƒ SM¡ ¾T>ŸT‹uƒ Yõ^ ›K:: ¾Êa‡
Ÿ<e SkuÁ ŸÁ”Ç”Æ Å[Í Y` Õ^M:: ¾}Å^^u= ÑAЇ w³ƒ ”Åu?~ ƒMp’ƒ“ K›¾`
”penc? vK¨< ›Sˆ’ƒ èc“M::
 ÃI ¯Ã’~ Êa‹” ¾T•]Á ²È u›w³—¨< ¾x Øuƒ vKuƒ G<’@ ØpU Là è<LM:: ¾Ñ<Muƒ
¨Ü” ¾T>k”e u=J”U KSËS]Á Ñ>²? ¾Se]Á ¨Ü¨< ¨KM Là ŸT•` Ò` c=¨ÇÅ` Ÿõ}— ’¨<::
¾¨<H“ ¾S• ›p`xƒ Ÿ<e ¾Te¨ÑÉ ና °”lLM” ¨Å TŸT‰ ¾TÉ[e Y^ ”ÅT>S[Ö¨< }
@¡•KAÍ= uc¨< ÃM' uŸòM ›¨<„T+¡“ uS<K< ›¨<„T+¡ K="H@É Ã‹LM:: u²=I ›W^` Êa‡
w²< እ”penc? K=ÁÅ`Ñ< eKTËK< ¾T>SÑu<ƒ S• u›w³—¨< KU`ƒ }Óv` è<LM::
 KY^¨< K=SÅw uT>‹M Sª°K ”ªÃ SÖ”“ K`v¨< "K¨< ¾S_ƒ SÖ” Là }Se`„ ›”Å—¨<”
›T^ß S¨<cÉ Ã‰LM:: uG<K~U ¯Ã’ƒ u?„‹ ¾T>"H@Æ ²S“© Êa `v‹ u}Kà u›Ç=e ›uv“
›"vu=¨< ÃÑ—K<:: ¾G<K~U ¯Ã’ƒ u?ƒ UeM u´M }SM¡…M::
 ¾x eóƒ õLÑAƒ
  ÃI ”Å´`Á¨< ¾T>KÁà u=J”U K”lLM ×à Êa‹ uS_ƒ Là KT>"H@É `v u›T"Ã
KeÉeƒ Êa‹ ›”É "_ T@ƒ` x um ’¨<:: uÊa u?ƒ ¨<eØ ÁK¨<” ¾›¾` ”penc? Sq×Ö]Á SX]Á
eŸK?K É[e u›”É u?ƒ ¨<eØ Ÿ1000 °”lLM ×à Êa‹ uLà SÁ´ ›ÁeðMÓU::
°”lLM S×Á

u°”lLM ×à Êa‹ u?ƒ ¨<eØ um °”lLM S×Á S•` ›Kuƒ:: ›”É °”lLM S×Á ñ" /eó~ 30 X.T@.' lS~“
Ÿõ¨< 35 X.T@. ¾J’/ K5-6 Êa‹ H>dw S²Ò˃ ›Kuƒ:: ›Sˆ ¾J’ Ñ<´Õ´ u¨<eÖ< SÅ[Ó ›Kuƒ::
¾}d ታ ò SS²—
¾SwM እ”lLM ¾TU[ƒ Y^ ŸT>ðMѨ< ¾p`w ¡ƒƒM“ ›óט ¨<d’@ ›c×Ø ›”í` u²=I Y^ ¾T>WT^
c¨<:-
- KY^¨< Ÿõ}— õLÑAƒ ¾T>ÁdÓ um ƒŸ<[ƒ K=cØ ¾T>‹M&
- ›ÇÇ=e }@¡•KAÍ=‹”“ ¾›W^` ²È‹” KSÖkU Ø[ƒ ¾T>ÁÅ`Ó'&
- KY^¨< S<Á© YMÖ“ ÁK¨< /vKS<Á/ kØa TW^ƒ ¾T>‹M K=J” ÃÑvM::
K=ј ¾T>‹M U`ƒ
- Ÿ›”É ¾°”lLM ×à Êa u¯Sƒ 280-300 °”lLM TÓ–ƒ ÉLM::
- Ÿ›”É ¯Sƒ U`ƒ u%EL uIèƒ ÁK<ƒ `Ũ< KYÒ Ã¨<LK<::
- KS_ƒ TÇu`“ KŸw„‹/uÑA‹ uS•’ƒ K=ÁÑKÓM ¾T>‹M Ÿ1000 Êa‹ 30 „” ŸÊa Ÿ<e Ò`
¾}wLL Ñ<´Õ´ (poultry litter) TÓ–ƒ ÉLM::
}S^ß ¾ እ`v ታ ›"vu=
¾SwM °”lLM TU[ƒ Y^ ¾U`ƒ Ów›„‹/u}Kà S• ”Ç=G<U U`ƒ” KÑuÁ Tp[w ¾T>‰Muƒ
መሰረተ ልማት ÁKuƒ ›"vu= S"H@É ›Kuƒ::
3.3 የለማ እንቁላል ማስፈልፈያ ፓኬጅ
ይህ ፓኬጅ በዋናነት ባለሃብቶች ከመንግስት ብዜት ማዕከላት የለሙ እንቁላሎችን በመውሰድ በኢንኩቤተር
ጫጩቶችን በማስፈልፈል የአንድ ቀን ጫጩት መሸጥ ወይም ከ 2-3 ወር በማሳደግ አውራና ቄብ ዶሮዎችን
ለተጠቃሚው በማቅረብ በመንግስት ብቻ የሚቀርበውን ዶሮ ከማገዝ አንጻር ከፍተኛ አስተዋጽኦ አላቸው።
የሚያስፈልግ ግብዓት
 የለማ እንቁላል
 ለአንድ ተሳታፊ ከ 3000 እንቁላል ከመንግስት ብዜት ማዕከላት
 ዝርያ ሮድ አይላን ሬድ ና WLH
 ኢንኩቤተር/በባለሃብቱ የሚገዛ/
ማናጅመንት
ባለሃብቱ በሙያው የሰለጠነ ባለሙያ ሊቀጥር ይገባል/በ Hachery Management/
እዝል 1
በሁሉም ፓኬጆች የዶሮ መኖ አዘገጃጃት
የዶሮ መኖ አዘደጃጀት በዕድሜ፣ በስጋና እንቁላል ምርት ተለይቶ ይዘጋጃል
ለጫጩት/ከ 1-56 ቀን/ለዕድገትና እራስን ለመጠበቅ
ተቁ. የመኖ ዓይነት በመቶኛ
1 ቢጫ የተከካ በቆሎ 36
2 የስንዴ ገለባ 211
3 ፋጉሎ/የኑግ 38
4 የተፈጨ አጥንት 3
5 የተከካ የኖራ ድንጋይ 1
6 ጨው 1
ድምር 100 %
አመጋገብ
1. ለመጀመሪያ ሰባት ቀን 10 ግራም ለአንድ ጫጩት
2. 2 ኛ ሳምንት 18 ግራም
3. 3 ኛ ሳምንት 26 ግራም
4. 4 ኛ ሳምንት 38 ግራም
5. 5 ኛ ሳምንት 40 ግራም
6. 6 ኛ ሳምንት 45 ግራም
7. 7 ኛ ሳምንት 50 ግራም
8. 8 ኛ ሳምንት 55 ግራም
9. ውሃ እንደፈለጉ
ለእንቁላል ጣይ /ከ 127 ቀን በላይ ለሆናቸው/
ተቁ. የመኖ ዓይነት በመቶኛ
1 ቢጣ የተከካ በቆሎ 37
2 የስንዴ ገለባ 22
3 ፋጉሎ/የኑግ 35
-4 የተፈጨ አጥንት 4
5 የተከካ የኖራ ድንጋይ 1
6 ጨው 1
ድምር 100%
 ለ 1 ዶሮ በቀን 00-120 ግራም ይሰጣል
ለቄብና ኮከኔ

ተቁ. የመኖ ዓይነት በመቶኛ

1 ቢጫ የተከካ በቆሎ 42
2 የስንዴ ገለባ 21
3 ፋጉሎ/የኑግ 36
4 የተፈጨ አጥንት 2
5 የተከካ የኖራ ድንጋይ 1
6 ጨው 1
ድምር 100%
አዘጋጅ ተፈራ አሰፋ(ዶ/ር)