ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ «Τα ζα» - Στρατής Μυριβήλης

Το κείμενο του σχολικού βιβλίου είναι απόσπασμα από το μυθιστόρημα

....τα .............. .............ζα........... του Στρατή Μυριβήλη (από ποιο νησί καταγόταν;
........Μυτιλήνη ..................) το οποίο ανήκει σε μια σειρά αντιπολεμικών έργων του
μεσοπολέμου. Το μεγαλύτερο μέρος του έργου παρουσιάζεται ως ημερολόγιο που έγραψε
ο λοχίας Κωστούλας κατά τη διάρκεια των πολεμικών επιχειρήσεων στην Μακεδονία στον
Πρώτο Παγκόσμιο πόλεμο (Ο Κωστούλας είναι το προσωπείο του συγγραφέα, που
πολέμησε ο ίδιος στο μέτωπο).Το θέμα του συγκεκριμένου αποσπάσματος είναι η
αγριότητα και ο παραλογισμός του πολέμου, με θύματα όχι μόνο τους ανθρώπους αλλά και
τα ανυπεράσπιστα ζώα. Το περιεχόμενό του είναι αντιπολεμικό. Μπορείτε να καταλάβετε,
γιατί ο συγγραφέας έδωσε τον συγκεκριμένο τίτλο στο έργο που μελετάμε;

....Ο συγγραφέας έδωσε τον συγκεκριμένο τίτλο στο κείμενο,καθώς οι στρατιώτες οι οποίοι
συμμετείχαν ................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
..........

Α ́ ΕΝΟΤΗΤΑ (Οι 2 πρώτες παράγραφοι)

1. Στην αφήγησή του ο συγγραφέας ποιο ρηματικό πρόσωπο χρησιμοποιεί και γιατί; ......Ο
αφηγητής στο συγκεκριμένο σημείο του κειμένου χρησιμοποιεί α πρόσωπο πληθυντικού
και γ πρόσωπο πληθυντικού. Και τα δύο αυτά πρόσωπα αναφέρονται στους ανθρώπους. Ο
συγγραφέας τα χρησιμοποιεί αρχικά, για να τονίσει τα συμφέροντα των ανθρώπων σε έναν
πόλεμο και στη συνέχεια το λάθος που έκαναν οι συγκεκριμένοι να πάρουν μαζί τους τα
αθώα ζώα σε
αυτόν. .........................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
... 2. Με ποιες φράσεις δηλώνει ο συγγραφέας τα αντιπολεμικά του αισθήματα; .....Ο
συγγραφέας στο κείμενο δηλώνει ξεκάθαρα ότι έχει αντιπολεμικά συναισθήματα. Αυτό το
καταλαβαίνουμε από τη φράση στη δεύτερη παράγραφο «επιληψία του ομαδικού
σκοτωμού»εννοώντας δηλαδή ότι το να σκοτώνει ο ένας τον άλλον αποτελεί μια τρέλα του
ανθρώπου. ..................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
3. Ένας τρόπος για να εκφράσει ο συγγραφέας τα αντιπολεμικά του αισθήματα είναι και
η ειρωνεία. Σε ποιο σημείο του κειμένου γίνεται αυτή αισθητή; ....Ο συγγραφέας
χρησιμοποιεί ειρωνεία στην φράση η οποία λέει χαρακτηριστικά ότι από όλα τα παραπάνω
μαγειρεύεται ο
πόλεμος. .....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................

Β ́ ΕΝΟΤΗΤΑ (3η παράγραφος)

1. Καταγράψτε τη διαδρομή των γαϊδάρων από τη στιγμή που έφυγαν από το νησί ως την
περιοχή μεταφοράς τους. Ποιες ήταν οι αντιδράσεις των ζώων; Σε ποιες φράσεις
φαίνεται ο ρεαλισμός του συγγραφέα; ......Ο ρεαλισμός του συγγραφέα φαίνεται στο
σημείο όπου παρατηρείται η ανησυχία των ζώων και οι νευρικές κινήσεις τους. Όπως το ότι
κλωτσούσαν στο κενό, φρουμάζανε και στριφογύριζαν τους βολβούς. Επίσης,το πετσί τους
όπως είπε χαρακτηριστικά μούδιαζε από τη φρίκη. Και αυτό ιδιαίτερα
ρεαλιστικό. ..................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
........2. Σε ποιο σημείο της τρίτης παραγράφου διακρίνετε την ειρωνεία του
συγγραφέα; ........Μια ειρωνεία που εκφράζει επίσης τα αντιπολεμικά συναισθήματα του
αφηγητή είναι αυτή η οποία λέει: «Τα είχαν και αυτοί (γαιδάροι) με τους Γερμανούς, τους
Τούρκους και τους Βουλγάρους»δείχνοντας έτσι ότι στη πραγματικότητα τα ζώα δεν
έφεραν καμία ευθύνη για τα γεγονότα και ούτε ήθελαν να συμβεί ένας
πόλεμος.......................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
........

Γ ́ ΕΝΟΤΗΤΑ (Τέταρτη παράγραφος)

1. Πώς και γιατί συμπεριφέρθηκαν οι γάιδαροι, όταν μεταφέρθηκαν στη χαράδρα; Ποιο
ήταν το λάθος
τους..... ........................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.

Δ ́ ΕΝΟΤΗΤΑ (Από την 5η παράγραφο μέχρι το τέλος)

1. Η περιγραφή γίνεται και πάλι ρεαλιστική επιμένοντας σε ανατριχιαστικές
λεπτομέρειες. Ποιος είναι ο στόχος του συγγραφέα – αφηγητή; ......Η περιγραφή γίνεται
ρεαλιστική ξανά και όλα περιγράφονται με ανατριχιαστικές λεπτομέρειες. Ο στόχος του
αφηγητή, είναι να δώσει στο κείμενο ζωντάνια και παραστατικότητα αλλά και να
συγκινήσει τον αναγνώστη με τον αργό και βασανιστικό θάνατο των
ζώων.Επιπλέον,προσπαθεί να δείξει με όλη αυτή τη περιγραφή, ότι ο πόλεμος δεν έχει
κανένα όφελος,και προκαλεί μόνο δυσάρεστα
γεγονότα. ....................................................................................................................................
......... ...........................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
..........2. Για την παρουσίαση της σκηνής της ζωοκτονίας ο συγγραφέας χρησιμοποιεί
διάφορα εκφραστικά μέσα. Να τα εντοπίσετε και να τα γράψετε παρακάτω:
- -- -Ρεαλιστικές εικόνες:……τα ζώα ξεκοιλιάστηκαν, σφάχτηκαν,ψοφούσαν και αναστέναζαν
σαν άνθρωποι, κοιτούσαν τα εντόσθια τους, ανατρίχιαζαν,, αγχομαχούσε μέχρι να
παραδώσει ………………………………………………………………………………………………………
……………………….............................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................-
Μεταφορές:…μεθύσι της γεννητικής τους χαράς, τρέμανε τα ρουθούνια τους, τα μεγάλα
μάτια τους ήταν γεμάτα απορίες και πόνους,με τσακισμένη τη ραχοκοκαλιά, κλειδωμένα
δόντια τους
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………… ......................
..............................................................................

.................................................Παρομοιώσεις:…ψοφούσαν και αναστέναζαν σαν άνθρωποι,

κι έτρεχε σαν τρελός
……………………………………………………………………………………………………………….. ...............................
...................................................................................................................... Ασύνδετο σχήμα:
……Τα ζα έως χαράς, ανατρίχιαζαν έως πόδια
……………………………………………………………………………………………………………. ...................................
..................................................................................................................Αντίθεση:……
σφάχτηκαν στο τρυφερό χορτάρι
……………………………………………………………………………………………………………………… .........................
............................................................................................................................4. Ποιες λέξεις
μεταφέρουν τη φρίκη του συγγραφέα για το θάνατο των ζώων; .......ρυτίδιασε,
σφάχτηκαν,
ανετρίχιαζαν................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
......................

5. Το κείμενο θα μπορούσε να τελειώσει εδώ. Όμως ο συγγραφέας αφήνει για επίλογο το

πιο απρόσμενο και τραγικό γεγονός. Ποιο είναι αυτό; ....Το τραγικό γεγονός το οποίο
συμβαίνει στο τέλος είναι αυτό στο οποίο ο ημιονηγός σαστισμένος και τρομαγμένος
κρατάει από το χαλινάρι τον γάιδαρο του και τρέχει. Όταν σταμάτησε να τρέχει όμως
συνειδητοποίησε ότι το μόνο που είχε μείνει και έσερνε ήταν το κεφάλι του γάιδαρου.
Μέσα στα δόντια του, είχε ακόμα μια τούφα κίτρινες μαργαρίτες
ματωμένες. .................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................

6. Την παραπάνω τραγελαφική σκηνή ολοκληρώνει η τελευταία πρόταση του κειμένου.

Γιατί ο συγγραφέας επιλέγει τη λεπτομέρεια με τις μαργαρίτες; ...........Κατά τη γνώμη μου,
ο συγγραφέας επιλέγει τη λεπτομέρεια με τις μαργαρίτες για να τονίσει την αντίθεση
μεταξύ της εποχής που βγαίνουν οι αυτές και του θανάτου του γάιδαρου. Ήθελε δηλαδή να
δείξει ότι μέσα στη χαρά του γάιδαρου όλα άλλαξαν προς το χειρότερο. Αυτό κάνει τη
σκηνή ακόμα πιο τραγική και ακόμα πιο
συγκινητική. ................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
...........

ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΕΜΒΑΘΥΝΣΗΣ – Να επιλέξετε 1 από τις 2

1. Στην εικόνα αποτυπώνεται ο πίνακας του Πάμπλο Πικάσο που έχει τίτλο:
«Γκερνίκα». Στις 26 Απριλίου 1937 γερμανικά και ιταλικά αεροπλάνα, οι πιλότοι των
 οποίων πολεμούσαν στο πλευρό των Ισπανών Εθνικιστών, στον Ισπανικό Εμφύλιο
Πόλεμο, βομβάρδισαν την πόλη Γκερνίκα, στη χώρα των Βάσκων, με αποτέλεσμα να
χάσουν τη ζωή τους εκατοντάδες άνθρωποι. Ο Πικάσο αποτύπωσε στο έργο του
εικόνες από τον βομβαρδισμό. Να συγκρίνετε το απόσπασμα του Στρ. Μυριβήλη
με τον πίνακα του Πικάσο ως προς το θέμα, τον στόχο και τις εικόνες και να
εντοπίσετε ομοιότητες και διαφορές.

2. Είσαι ο ημιονηγός σε μεγάλη ηλικία που αφηγείσαι το περιστατικό στα εγγόνια

σου, που δεν έχουν εμπειρίες από πολέμους, και θέλεις με αυτή την ιστορία να
δείξεις τη φρίκη του πολέμου (100-200 λέξεις)

Αγαπημένα μου εγγόνια, σήμερα θα σας αφηγηθώ την περιπέτεια μου στον πόλεμο,
από τον οποίο κατάφερα να επιβιώσω μετά από πολλές δυσκολίες.Πριν ξεκινήσουμε
για τη Μακεδονία που θα φτάναμε με τα καράβια, γνωρίζαμε ήδη ότι θα παίρναμε και
τα γαϊδούρια μας μαζί. Όλοι ήταν πολύ στενοχωρημένοι με αυτό το γεγονός και οι
σκέψεις που μας πέρασαν από το μυαλό ήταν πολύ άσχημες. Όταν φτάσαμε λοιπόν στη
Μακεδονία, ξεκινήσαμε με τα γαϊδούρια μας το περπάτημα ώστε να φτάσουμε στο
σημείο της μάχης. Η ταλαιπωρία ήταν τεράστια και ήρθαμε αντιμέτωποι με πολλές
κακουχίες. Αφού σταματήσαμε με τα ζώα μας σε ένα συγκεκριμένο σημείο, χάρηκαν
τόσο πολύ. Η φύση τα προκαλούσε να συμμετάσχουν στο πανηγύρι της αναπαραγωγής,
καθώς ήταν και η εποχή αυτής. Όλα ήταν ανθισμένα και η ατμόσφαιρα ευχάριστη. Τα
γαϊδούρια, ξεχάστηκαν και μέσα στη χαρά τους άρχισαν να χιλιμουντράνε. Δυστυχώς
αυτό ήταν ένα μοιραίο λάθος. Ο εχθρός κατάλαβε τη θέση μας και τότε άρχισαν οι
βομβαρδισμοί. Φρικτές εικόνες μου έρχονται στο μυαλό. Τα γαϊδούρια πέθαιναν
μπροστά μας,τα βλέπαμε να βασανίζονται, τους και να κοιτούν τα εντόσθια τους με
λύπη.. Και το χειρότερο, ήρθε στο τέλος. Άρχισα να τρέχω λοιπόν απεγνωσμένος για να
γλυτώσω μαζί με το γαϊδούρι μου. Μέσα στη ταραχή που επικρατούσε δεν είχα
αίσθηση των γεγονότων γύρω μου. Όταν σταμάτησα πια να τρέχω, συνειδητοποίησα
ότι μόνο το κεφάλι του γαιδάρου μου είχε μείνει και τίποτε άλλο. Ήταν σίγουρα η
χειρότερη στιγμή της ζωής μου καθώς αγαπούσα το ζώο αυτό πάρα πολύ. Γενικά αυτά
τα γεγονότα μου φέρνουν άσχημες μνήμες στο μυαλό. Καταλαβαίνετε λοιπόν, ότι ο
πόλεμος προκαλεί μόνο κακό, φρίκη και όλα τα άσχημα συναισθήματα που μπορούμε
να φανταστούμε.
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………......................