You are on page 1of 42

Pandemik COVID-19

Pandemik COVID-19, juga dikenali sebagai pandemik


koronavirus ialah pandemik penyakit koronavirus 2019 yang Pandemik COVID-19
berterusan secara global berpunca daripada koronavirus sindrom
pernafasan akut teruk 2 (SARS-CoV-2).[6][7] Wabak ini pada
mulanya dikesan pada pertengahan Disember 2019 di bandaraya
Wuhan, Hubei, China, dan telah diiktiraf sebagai pandemik oleh
Pertubuhan Kesihatan Sedunia (WHO) pada 11 Mac 2020.[8]
Sehingga 18 April, lebih daripada 2.3 juta (2,300,000) kes
COVID-19 telah dilaporkan dalam sekurang-kurangnya 180
negara.[9] Pada 13 Mac WHO mengumumkan bahawa Eropah
telah menjadi pusat baru pandemik.[10]
Kes yang disahkan per 100,000 penduduk setakat 14 Julai
Virus ini kebanyakannya menular antara seseorang dengan cara 2020:
yang serupa dengan influenza, melalui titisan pernafasan
daripada batuk atau bersin.[11][12][13] Ia dianggap paling mudah
berjangkit apabila seseorang menerim tanda gejala, walaupun
penyebarannya mungkin walaupun sebelum gejala muncul.[14] >1,000 10–30
Masa antara pendedahan dan permulaan gejala biasanya lima 300–1,000 0–10
hari, tetapi mungkin berkisar antara dua hingga empat belas 100–300 Tiada data
30–100
hari.[13][15] Gejala umum termasuk demam, batuk, dan sesak
nafas.[13][15] Komplikasi mungkin termasuk radang paru-paru
dan sindrom kesukaran pernafasan akut. Pada masa ini tiada
vaksin atau rawatan antiviral tertentu; Usaha terdiri daripada Peta jumlah kes yang disahkan
pengurangan simtom dan terapi sokongan. Langkah-langkah
pencegahan yang disyorkan termasuk membasuh tangan,
menutup mulut apabila batuk, mengekalkan jarak dari orang lain
(terutamanya mereka yang tidak sihat), dan pemantauan dan
pengasingan diri selama 14 hari untuk orang yang mengesyaki
mereka dijangkiti.[12][13][16]

Usaha untuk mencegah penyebaran termasuk sekatan perjalanan,


kuarantin, pengurungan, penangguhan acara dan pembatalan,
serta penutupan kemudahan. Ini termasuk kuarantin Hubei, Peta jumlah kes yang disahkan setakat 14 Julai 2020
kuarantin seluruh negara Itali, Sepanyol, Perancis, Republik 1,000,000+ kes yang disahkan
Czech, dan Jerman,[17][18] langkah-langkah pengurungan di
100,000–999,999 kes yang disahkan
China dan Korea Selatan,[19][20][21] pelbagai penutupan
sempadan atau sekatan penumpang yang masuk,[22][23] saringan 10,000–99,999 kes yang disahkan
di lapangan terbang dan stesen kereta api,[24] dan nasihat 1,000–9,999 kes yang disahkan
perjalanan mengenai kawasan dengan penghantaran
[25][26][27][28][29][30] 100–999 kes yang disahkan
komuniti.
1–99 kes yang disahkan
Pandemik ini telah membawa kepada gangguan sosioekonomi Tiada kes yang disahkan atau tiada data
global,[31] penangguhan dan pembatalan acara kebudayaan,
keagamaan dan kesukanan,[32] dan ketakutan yang meluas dalam Peta kematian yang disahkan per
kekurangan bekalan yang telah mendorong pembelian kapita
panik.[33][34] Teori maklumat palsu dan teori konspirasi mengenai
virus itu telah tersebar secara dalam talian,[35][36] dan terdapat
insiden xenofobia dan perkauman terhadap orang Cina dan orang
Timur atau Asia Tenggara lain.[37]

Isi kandungan
Epidemiologi
Kematian Peta kematian per kapita yang disahkan setakat 14 Julai
Anggaran 2020
Diagram 100+ kematian yang disahkan per juta

Tanda dan gejala 10–100 kematian yang disahkan per juta

Punca 1–10 kematian yang disahkan per juta


Pemindahan 0.1–1 kematian yang disahkan per juta
Virologi >0–0.1 kematian yang disahkan per juta
Diagnosis Tiada kematian yang disahkan atau tiada data
Pengujian virus
Garis masa interaktif kes yang
Pengimejan disahkan per kapita
Pencegahan Peta garis masa kes yang disahkan per kapita
Membasuh tangan (seret bulatan untuk mengubah pralihat data; mungkin
Kebersihan bahagian pernafasan tidak berfungsi di telefon bimbit)
Pengasingan diri dan kuarantin diri Lihat versi besar
Penjarakkan sosial 10,000+
Penyelidikan vaksin
1,000–10,000
Pengurusan
100–1,000
Wabak
>0–100
Penyakit
Tiada
Sejarah
Respon tempatan
Respon antarabangsa
Sekatan perjalanan
Respon WHO
Kesan sosial
Politik
Pendidikan
Sosio-ekonomi
Alam sekitar
Budaya
Potensi jangka panjang
Xenofobia dan perkauman
Penyebaran maklumat
Kertas capaian terbuka
Sains rakyat
Maklumat palsu
Lihat juga
Catatan
Rujukan
Bacaan lanjut
Pautan luar (mengikut arah jam dari atas)
Seorang jururawat yang merawat pesakit COVID-19 di unit
rawatan intensif di atas kapal hospital A.S. · Kenderaan
Epidemiologi pembasmian kuman di Taipei, Taiwan · Stok berkurangan di
pasar raya Australia kerana pembelian panik · Pemeriksaan
Rencana utama: Garis masa pandemik COVID-19 (2019-20)
kesihatan di Lapangan Terbang Linate di Milan, Itali ·
Kajian epidemiologi terhadap 2019-nCoV memeriksa akan Pasukan petugas wabak kerajaan Itali
taburan (siapa, bila, dan di mana), corak dan faktor risiko. 59 kes
Penyakit Penyakit koronavirus 2019 (COVID-19)
pesakit yang disyaki awal pada akhir Disember 2019 dan awal
Januari 2020 dimasukkan ke Hospital Jinyintan, sebuah hospital Baka Koronavirus sindrom pernafasan
khas ditetapkan untuk mengasingkan mereka. 41 daripada 59 virus akut teruk 2 (SARS‑CoV‑2)[a]
individu telah disahkan dengan jangkitan 2019-nCov. Daripada Sumber Berkemungkinan kelawar atau melalui
41 kes ini, terdapat satu kumpulan ahli keluarga, 30 (73%) lelaki tenggiling[2][3]
dan purata umur 49 tahun. Hampir ketiga (32%) mempunyai
Lokasi Sedunia
keadaan penyakit asas termasuk lapan dengan diabetes, enam
dengan tekanan darah tinggi dan enam dengan penyakit jantung. Asal China[4]
Dua pertiga mempunyai sejarah pendedahan kepada Pasar wabak
Borong Makanan Laut Huanan. Gejala paling kerap dilaporkan Kes Wuhan, Hubei, China
ialah 40 (98%) dengan demam, 31 (76%) dengan batuk, dan 18
indeks 30°37′11″N 114°15′28″E (https://tools.wmflabs.
(44%) dengan sakit otot dan keletihan. Gejala kurang kerap
org/geohack/geohack.php?pagename=Pandem
termasuk batuk atau batuk berdarah, sakit kepala dan cirit-birit.
Sekitar separuh daripada kelompok itu mempunyai sesak nafas ik_COVID-19&params=30_37_11_N_114_15_
dan 13 dimasukkan ke rawatan intensif. Imbasan CT semua 41 28_E_type:adm2nd_region:CN-42)
orang menderita radang paru-paru. Komplikasi termasuk 12 Tarikh 1 Disember 2019[4] – kini
dengan sindrom kesukaran pernafasan teruk, lima dengan (7 bulan dan 2 minggu)
kecederaan jantung akut dan empat dengan jangkitan
Kes yang 4,440,989[5][b]
sekunder.[28]
disahkan
Memetik 7,711 kes pada dasarnya di China dan 83 kes di luar Kes aktif 2,550,833[5]
negara di 18 negara pada 29 Januari, WHO mengisytiharkan
Sembuh 1,587,780[5]
wabak itu menjadi Darurat Kesihatan Awam Keprihatinan
Antarabangsa pada 30 Januari. Sehingga 24 Februari, 79,560 kes Kematian 302,376[5]
telah disahkan di seluruh dunia, lebih 98.4% di tanah besar Wilayah 188[5]
China.[201]

Kes yang disahkan juga telah dilaporkan di Thailand (13 Januari); Jepun (15 Januari); Macau (19 Januari); Korea Selatan (20
Januari); Taiwan dan Amerika Syarikat (21 Januari); Hong Kong (22 Januari); Singapura (23 Januari); Perancis, Nepal, dan
Vietnam (24 Januari); Australia dan Malaysia (25 Januari); Kanada (26 Januari); Kemboja (27 Januari); Jerman (28 Januari);
Finland, Sri Lanka, dan Emiriah Arab Bersatu (29 Januari); India, Itali dan Filipina (30 Januari); United Kingdom, Rusia,
Sweden, dan Sepanyol, Belgium (4 Februari); Mesir (14 Februari); Iran (19 Februari); Israel dan Lubnan (21 Februari);
Afghanistan, Bahrain, Kuwait, Iraq, dan Oman (24 Februari); Austria, Croatia, dan Switzerland (25 Februari); Yunani,
Pakistan, Macedonia Utara, Georgia, Norway, Romania, Denmark, dan Estonia (27 Februari); San Marino, Belanda, Nigeria,
Belarus, Lithuania, New Zealand, Azerbaijan, Mexico, dan Iceland (28 Februari); Qatar, Ecuador, dan Luxembourg (29
Februari); Ireland, Armenia, Republik Dominika, dan Republik Czech (1 Mac); Andorra, Indonesia, Jordan, Arab Saudi,
Tunisia, Maghribi, Latvia, Senegal, dan Portugal Mujay.[202][201]

Pada 26 Februari 2020, WHO melaporkan bahawa, ketika kes-kes baru dilaporkan menurun di China tetapi juga tiba-tiba
meningkat secara mendadak di Itali, Iran, dan Korea Selatan, jumlah kes baru di luar China telah melebihi jumlah kes baru di
China buat kali pertama pada 25 Februari 2020.[203]

Kematian

Sehingga 5 April 2020, hampir 64,734 kematian telah dikaitkan dengan COVID-19. Kematian pertama yang dilaporkan adalah
seorang lelaki berusia 61 tahun pada 9 Januari 2020 yang mula-mula dimasukkan ke hospital Wuhan pada 27 Disember
2019.[204] Kematian pertama di luar China berlaku di Filipina,[205] apabila warga emas warga negara China berusia 44 tahun
telah menunjukkan perkembangan radang paru-paru yang teruk dan meninggal dunia pada 1 Februari.[206] Menurut
Suruhanjaya Kesihatan Kebangsaan China, kebanyakan mereka yang meninggal adalah pesakit yang lebih tua - kira-kira 80%
kematian yang direkodkan adalah dari mereka yang berumur 60 tahun dan 75% mempunyai keadaan penyakit kesihatan yang
sedia ada termasuk penyakit kardiovaskular dan diabetes.[207] Pada 8 Februari 2020, diumumkan bahawa orang Jepun dan
orang Amerika mati akibat virus di Wuhan. Mereka adalah orang asing yang pertama dibunuh oleh virus itu.[208]

Anggaran

Pada 17 Januari, sekumpulan penyelidikan dari Imperial College London di United Kingdom menerbitkan laporan bahawa
terdapat 1,723 kes (selang keyakinan 95%, 427-4,471) dengan permulaan gejala pada 12 Januari. Ini berdasarkan corak
penyebaran awal ke Thailand dan Jepun. Mereka juga membuat kesimpulan bahawa "penularan manusia ke manusia tidak
boleh dinafikan",[209][210] yang mana telah disahkan kemudian. Apabila kes-kes selanjutnya berlaku, mereka kemudiannya
mengira semula bahawa terdapat 4,000 kes gejala 2019-nCoV di Wuhan menjelang 18 Januari (pelbagai ketidakpastian 1,000
hingga 9,700).[211][212][213] Kumpulan dari Universiti Hong Kong telah mencapai kesimpulan yang sama seperti kajian
terdahulu, dengan perincian tambahan mengenai pergerakan di China.[214]
Berdasarkan kes-kes yang dilaporkan dan L · B · S (https://ms.wikipedia.org/w/index.php?title=Templat:Data_pandemik_COVID-19&actio
Pandemik COVID-19 mengikut negara dan wilayah
mengandaikan kelewatan 10 hari antara
jangkitan dan pengesanan, penyelidik di Lokasi[c] Kes[d] Kematian Pemul.[e] Ruj.
Universiti Northeastern menganggarkan bahawa 1,496,095 88,982 336,780
jumlah jangkitan sebenar mungkin lebih tinggi Amerika Syarikat[f] 645,361 28,638 52,738 [38][39]
daripada yang disahkan pada masa laporan. Sepanyol 180,659 18,812 70,853 [40]
Universiti Northeastern menganggarkan 21,300 Itali 165,155 21,645 38,092 [41][42]
jangkitan pada 26 Januari, meningkat kepada Jerman 134,753 3,804 66,169 [43][44]
31,200 jangkitan pada 29 Januari (dengan
Perancis[g] 106,206 17,167 30,955 [45][38]
keyakinan 95% dalam selang 23,400-
United Kingdom[h] 98,476 12,868 – [38][46][47]
40,400).[215] Pada 31 Januari 2020, satu artikel China (Tanah Besar)[i] 82,341 3,342 77,892 [48]
di The Lancet menganggarkan bahawa 75,815 Iran[j] 76,389 4,777 49,933 [49]
individu telah dijangkiti di Wuhan pada 25 Turki 69,392 1,518 5,674 [50][51]
Januari.[216] Belgium 34,809 4,857 7,562 [52]

Kanada 28,379 1,010 8,979 [53][54]


Terdapat kebimbangan mengenai sama ada
Belanda[k][l] 28,313 3,145 43 [56]
personel dan peralatan perubatan yang
Switzerland[m] 26,264 1,248 15,400 [57][39]
mencukupi tersedia di kawasan-kawasan yang [38][58][59]
Brazil 28,912 1,760 14,026
terjejas oleh wabak hospital untuk mengenal
pasti dengan betul coronavirus bukan salah Russia[n] 27,938 232 2,304 [63][64]

Portugal 18,091 599 383 [65]


diagnosis kes yang disyaki sebagai "radang
Austria 14,350 384 7,633 [66][67]
paru-paru yang teruk".[217][218][219] Ramai
Korea Selatan 10,613 229 7,757 [68]
daripada mereka yang mengalami gejala
Israel 12,591 140 2,624 [38][69]
diberitahu untuk diri sendiri di kuarantin di
Ireland 12,547 444 - [70]
rumah daripada pergi ke hospital untuk
India 12,380 414 1,489 [71]
mengelakkan hubungan rapat dengan pesakit
lain dengan tahap gejala yang berbeza.[220] Sweden[o] 11,927 1,203 - [72][73]

Peru 11,475 254 3,108 [74]


Selepas dua penerbangan penghantaran pulang
Jepun 8,582 136 901 [38][75]
dari Wuhan ke Jepun pada akhir Januari, lima
Ecuador 7,858 388 780 [76]
daripada kira-kira 400 orang dihantar pulang
didiagnosis dengan virus itu, yang mana satu Romania 7,707 392 1,357 [77]

mempunyai gejala, dan empat lagi tidak.[221]. Chile 8,273 94 2,937 [38][78]

Pada 3 April 2020.angka Jangkitan COVID 19 Poland 7,771 292 774 [79][80]

mencecah 1 juta orang. Denmark[p][q] 6,879 309 2,748 [82][83]

Pakistan 6,505 124 1,645 [38][84]

Australia[r] 6,468 63 3,747 [85][86]


Diagram Republik Czech 6,303 166 831 [87][88]

Norway 6,043 101 – [89][90]

Mexico 5,847 449 2,125 [38][91]

Arab Saudi 5,862 79 931 [38][92]

Filipina 5,660 362 435 [38][93]

Indonesia 5,516 496 548 [94]

Emiriah Arab Bersatu 5,365 33 1,034 [38][95]

Malaysia 5,182 84 2,766 [96][97]

Serbia 4,873 99 400 [38][98]

Belarus 4,204 40 203 [99]

Ukraine 4,161 116 186 [100]

Panama 3,751 103 75 [38]

Qatar 3,711 7 406 [101]

Singapura 3,699 10 652 [102][103]

Republik Dominika 3,614 189 208 [104]

Luxembourg 3,373 69 526 [105]

Finland 3,369 72 [38][106][107]

Colombia 3,105 131 452 [108][109]

Thailand 2,672 46 1,593 [38][110]

Afrika Selatan 2,506 34 410 [38]

Mesir[s] 2,505 183 589 [38][111]

Yunani 2,192 102 269 [112]

Moldova 2,049 51 171 [113]

Maghribi 2,024 127 229 [114]

Algeria 2,160 336 708 [38]


Croatia 1,741 33 473 [38]

Iceland 1,727 8 1,077 [38][115]

Estonia 1,434 36 133 [116]

Iraq 1,415 78 766 [38][117]

Slovenia 1,248 61 165 [38][118]

New Zealand 1,084 9 770 [119]

Hungary 1,652 142 199 [38]

Hong Kong 1,018 4 485 [120]

Lithuania 1,128 30 178 [121]

Armenia 1,159 18 358 [38]

Kuwait 1,405 3 206 [122]

Bosnia dan Herzegovina 1,106 42 251 [38]

Bahrain 1,698 7 703 [123]

Azerbaijan 1,253 13 404 [124]

Kazakhstan 1,341 16 240 [125]

Cameroon 848 14 228 [38]

Diamond Princess[t] 712 12 619 [126][127]


Kes di China [38][128]
Slovakia 977 8 151
Tunisia 780 35 43 [38]

Macedonia Utara 974 45 98 [129][130]

Bulgaria 783 36 122 <[38][131]


Lubnan 658 21 81 [132]

Andorra 673 33 169 [133]

Uzbekistan 1,349 4 107 [134]

Cyprus 705 12 65 [38]

Costa Rica 626 4 67 [38]

Cuba 814 24 151 [135]

Oman 1,019 4 176 [136]

Afghanistan 840 30 54 [137][138]

Uruguay 493 9 272 [38]

Burkina Faso 542 32 226 [139][38]

Albania 518 26 277 [38]

Côte d'Ivoire 654 6 146 [38]

Taiwan 395 6 155 [140][141]

Jordan 401 7 250 [38][142]


Plot catatan-separa akan insiden [38][143]
Honduras 426 35 7
kumulatif kes yang disahkan dan [144]
Niger 584 14 97
bilangan kematian di China dan [38]
Bangladesh 1,572 60 49
seluruh dunia (ROW)[222] [38]
Ghana 641 8 83
Malta 399 3 44 [145]

USS Theodore Roosevelt 286 0 0 [38][146]

Kyrgyzstan 466 5 91 [38]

Nigeria 407 12 128 [147][148]

Mauritius 324 9 65 [38]

Argentina 2,444 109 596 [149]

Bolivia 441 29 14 [150]

Palestin 293 2 62 [38]

Montenegro 290 4 55 [38][151]

Vietnam 268 0 176 [152]

Senegal 314 2 190 [38][153]

Georgia 336 3 74 [154][155]

Sri Lanka 237 7 63 [156][157]

Kosovo 423 9 71 [158]

Guernsey 228 8 69 [159]

DR Congo 267 22 23 [38]

Kenya 179 6 9 [38]


Plot catatan-separa akan kes baharu
Jersey 219 7 [159]
bagi setiap kawasan: Wilayah Hubei,
Venezuela 197 9 111 [160]
tanah besar China kecuali Hubei,
Guinea 404 1 31 [38]
seluruh dunia (ROW), dan jumlah
[161]
keseluruhan dunia[222] Isle of Man 283 4 153
Brunei 136 1 108 [38][162]
Djibouti 435 2 71 [38]

Greg Mortimer 128 0 0 [163]

Paraguay 174 8 30 [164]

Kemboja 122 0 98 [165]

Rwanda 136 0 54 [38]

Trinidad dan Tobago 114 8 19 [38][166]

El Salvador 164 6 33 [167]

Cyprus Utara 102 3 52 [168]

Madagascar 110 0 20 [169]

Guatemala 196 5 19 [38]

Monaco 93 3 12 [170]

Liechtenstein 79 1 55 [38]

Togo 81 3 35 [38]

Jamaica 125 5 21 [38][171]

Barbados 75 5 15 [172]

Mali 148 13 34 [173]

Plot catatan-separa akan kematian Habsyah 92 3 15 [38]

harian bagi setiap kawasan: Wilayah Uganda 55 6 8 [38]

Hubei, tanah besar China kecuali Republk Congo 117 5 11 [174]

Hubei, seluruh dunia (ROW), dan Macau 45 0 16 [175]

jumlah keseluruhan dunia[222] Bahamas 53 8 6 [176]

Zambia 48 2 30 [38]

Guyana 55 6 8 [38]

Pada 4 Februari, kumpulan penyelidikan Gabon 80 1 5 [38]


WorldPop dari Universiti Southampton Eritrea 35 0 0 [38]
menggunakan data telefon bimbit dan rekod Guinea-Bissau 46 0 0 [38]

penerbangan syarikat penerbangan untuk Liberia 50 5 3 [38][177]

membuat peta risiko bagi kemungkinan Benin 35 1 5 [38]

penyebaran penyakit itu.[223][224] Tanzania 88 4 11 [38]

Haiti 41 3 [178]

Libya 48 1 9 [179]
Tanda dan gejala Myanmar 85 4 2 [38]

Rencana utama: Penyakit koronavirus 2019 Angola 19 2 5 [180]

Syria 33 2 5 [38]
Tanda-tanda[225] % [38]
Maldives 23 0 16
Demam 87.9% Guinea Khatulistiwa 51 0 4 [38]

Mozambique 29 0 2 [38]
Batuk kering 67.7%
Namibia 16 0 4 [38]
Keletihan 38.1% [38]
Mongolia 31 0 5
Pengeluaran sputum 33.4% Dominica 16 0 5 [38]

Fiji 17 0 0 [181]
Kesukaran bernafas 18.6%
Laos 19 0 1 [38][182]
Sakit sendi dan otot 14.8% Sudan 32 5 2 [38]

Saint Lucia 15 0 0 [38]


Sakit tekak 13.9%
Somalia 80 5 2 [38]
Sakit kepala 13.6% [183]
Eswatini 16 0 8
Kesejukan 11.4% Coral Princess 12 0 0 [184]

Grenada 14 0 0 [38]
Mual atau muntah 5.0%
Zimbabwe 23 3 1 [38]
Hidung tersumbat 4.8% MS Zaandam & Rotterdam 11 2 0 [38]

St. Kitts dan Nevis 14 0 0 [38]


Cirit-birit 3.7%
Seychelles 11 0 0 [185]
Hemoptisis 0.9% [186]
Suriname 10 1 6
Penyakit asma 0.26% Chad 27 0 5 [187]

Antigua dan Barbuda 23 3 0 [188]


Penyakit pernafasan 0.12%
Malawi 16 2 0 [38]
Gejala-gejala COVID-19 adalah tidak spesifik Republik Afrika Tengah 12 0 4 [38]
dan mereka yang dijangkiti sama ada boleh [189]
Mauritania 7 1 4
asimtomatik atau mengalami selesema seperti [38]
Bhutan 5 0 2
gejala seperti demam, batuk, keletihan, sesak [38]
Belize 18 2 1
Cape Verde 55 1 0 [190]
Sierra Leone 13 0 0 [191]
nafas, atau sakit otot. Tanda-tanda dan gejala-
gejala biasa dan kelaziman mereka ditunjukkan Botswana 13 1 0 [192]

dalam jadual yang sepadan.[225] Nepal 16 0 1 [38]

St. Vincent dan Grenadine 12 0 1 [38]


Perkembangan selanjutnya boleh membawa Kota Vatikan 8 0 2 [38]
kepada radang paru-paru yang teruk, sindrom Nicaragua 9 1 5 [193]
kesusahan pernafasan akut, sepsis, kejutan Gambia 9 1 2 [38][194]
septik, dan kematian. Sesetengah daripada São Tomé dan Príncipe 4 0 0 [38][195]
mereka yang dijangkiti mungkin tidak Burundi 5 1 0 [38][196]
menunjukkan gejala klinikal, tetapi tidak Papua New Guinea 3 0 0 [197]
menunjukkan tanda-tanda klinikal, jadi Sudan Selatan 4 0 0 [198]
penyelidik telah mengeluarkan nasihat bahawa Timor Leste 18 0 1 [199]
mereka yang mempunyai hubungan rapat Yaman 1 0 0 [200]
dengan orang yang dijangkiti yang disahkan
Setakat 26 Mac 2020 (UTC) · Sejarah kes-kes: China, antarabangsa}}
harus dipantau dan diperiksa dengan teliti untuk
mengesahkan jangkitan.[226][227][228][28] Nota
a. Ringkasnya, rencana ini ialah mengenai pandemik koronavirus, yang disebabkan
Tempoh inkubasi yang biasa (masa antara oleh penyakit COVID-19, yang disebabkan oleh virus SARS‑CoV‑2.[1]
jangkitan dan permulaan gejala) adalah antara b. Ralat petik: Tag <ref> tidak sah; teks bagi rujukan ccc tidak disediakan
satu hingga empat belas hari; ia biasanya lima c. Negara dan wilayah, dan satu pengangkutan antarabangsa di mana kes-kes
hari.[229][230] Dalam satu kes, ia mempunyai disahkan. Kewarganegaraan dan lokasi jangkitan asal mungkin berbeza-beza. Di
sesetengah negara, kes-kes merangkumi beberapa wilayah, seperti yang
tempoh inkubasi selama 27 hari.[231] dinyatakan dengan sewajarnya.
d. Kes yang disahkan terkumpul dilaporkan. Nombor kes sebenarnya mungkin lebih
tinggi, tetapi mustahil untuk dipastikan.
Punca e. "–" menunjukkan bahawa tiada data yang boleh dipercayai pada masa ini tersedia
untuk wilayah itu, bukannya nilai itu sifar.
f. Termasuk semua kes di Guam, Puerto Rico dan Kepulauan Virgin A.S, disamping
kes yang disahkan di ''Grand Princess''.
Pemindahan
g. Termasuk kes di wilayah luar negeri di Guiana Perancis, Guadeloupe, Martinique,
Mayotte dan Réunion, serta wilayah kolektif di Polynesia Perancis, New Caledonia,
Cara penularan utama adalah melalui titisan Saint Barthélemy dan Saint Martin.
pernafasan yang dihidupkan oleh orang-orang, h. Termasuk Wilayah Luar Negeri British
contohnya ketika batuk atau bersin.[232][233] i. Termasuk ujian kes dan kmeatian klinikal dari 12 Februari 2020dan seterusnya di
wilayah Hubei.
Titisan hanya tinggal digantung di udara untuk
j. Disebabkan kekurangan sumber, ujian dihadkan kepada kes yang teruk. Termasuk
masa yang singkat tetapi mungkin kekal berdaya kes-kes klinikal didiagnosis dan kematian dari 9 Mac 2020 dan seterusnya
tahan dan menular pada permukaan logam, kaca k. Termasuk kes yang dilaporkan di semua 4 negara konstituen Belanda, iaitu
atau plastik.[234] Butiran untuk virus tidak Belanda, Aruba, Curaçao dan Sint Maarten.
tersedia pada 26 Februari 2020, dan diandaikan l. The Dutch Government (responsible agency RIVM) does not count its number of
bahawa ia sama dengan koronavirus lain, yang recoveries.[55]
m. Walaupun terdapat lebih banyak kes positif di Switzerland, angka yang dilaporkan
bertahan selama sembilan hari pada suhu di sini hanyalah bilangan kes yang disahkan.
bilik.[235] Pembasmian permukaan boleh n. Tidak termasuk kes dari kapal persiaran Diamond Princess dimana ia
dilakukan dengan bahan seperti 62-71% etanol diklasifikasikan sebagai "dalam sebuah pengangkutan antarabangsa". Satu
digunakan selama satu minit.[235] kematian tidak dicatat dalam statistik rasmi oleh pihak berkuasa Rusia dalam kes
libatkan COVID-19.[60][61][62]
o. Ujian jangkitan yang disyaki telah separuh digantung di kawasan-kawasan tertentu
WHO telah menyatakan bahawa risiko tersebar pada 12 Mac 2020, untuk menumpukan usaha kepada orang-orang yang
dari seseorang tanpa gejala adalah "sangat mengalami peningkatan risiko penyakit serius dan komplikasinya.
rendah." Walau bagaimanapun, jika seseorang p. Termasuk semua kes di negara konstituen di Kepulauan Faroe dan Greenland.
telah memulakan gejala dan batuk ringan, q. Kerajaan Denmark tidak mengira jumlah kes pemulihannya.[81]
terdapat risiko penghantaran.[236] Di samping r. Tidak termasuk kes-kes dari kapal persiaran Diamond Princess dimani ia
itu, analisis jangkitan di Singapura dan Tianjin diklasifikasikan sebagai "dalam pengangkutan antarabangsa". Sepuluh kes,
termasuk satu kematian direkodkan oleh kerajaan Australia.
di China mendedahkan bahawa banyak jangkitan
s. Termasuk kes yang disahkan di kapal MS River Anuket.
koronavirus boleh disebarkan oleh orang yang t. Kapal persiaran British Diamond Princess berada di perairan Jepun, dan
baru-baru ini menangkap virus dan belum lagi pentadbiran Jepun diminta untuk mengurus kuarantinnya, dengan penumpang
menunjukkan tanda-tanda. Penemuan ini tidak memasuki Jepun. Oleh itu, kes ini tidak termasuk dalam kiraan rasmi
kerajaan Jepun atau di United Kingdom. Pertubuhan Kesihatan Sedunia
bermakna bahawa mengasingkan orang apabila mengelaskan kes-kes yang terletak "dalam pengangkutan antarabangsa".
mereka mula merasa sakit kurang berkesan
daripada yang diharapkan.[237]

Terdapat anggaran untuk nombor pembiakan asas (bilangan purata orang yang dijangkiti mungkin dijangkiti), dari 2.13[238]
kepada 4.82.[239][240] Ini serupa dengan koronavirus berkaitan dengan sindrom pernafasan akut yang teruk (SARS-CoV).[241]

Virologi
Rencana utama: Sindrom
pernafasan akut teruk
koronavirus 2

Sindrom pernafasan akut


teruk koronavirus 2 (SARS-
CoV-2) adalah koronavirus
sindrom pernafasan akut
yang teruk, yang pertama Mainkan media
terasing daripada tiga orang Video membincangkan nombor
yang mengalami pneumonia pembiakan asas dan kadar kematian kes
yang berkaitan dengan dalam konteks pandemik.
Simptom COVID-19
gugusan penyakit pernafasan
akut di Wuhan.[242]

SARS-CoV-2 berkait rapat


dengan SARS-CoV yang asal.[243] Ia dianggap memiliki asal zoonotik. Analisis
genetik telah mendedahkan bahawa coronavirus secara genetik kluster dengan genus
Betakoronavirus, dalam subgenus Sarbecovirus (garis keturunan B) bersama dengan
dua baka yang diturunkan oleh kelawar. Ianya 96% sama di seluruh tahap genom untuk
sampel koronavirus kelawar lain (BatCov RaTG13).[244][245] Pada Februari 2020, para
penyelidik China mendapati bahawa hanya terdapat satu perbezaan asid amino dalam
urutan genom tertentu di antara virus-virus yang terdapat di pangolin dan dari manusia,
yang menandakan bahawa pangolin mungkin merupakan perumah pertengahan.[246]
Imej mikroskop yang menunjukkan
SARS-CoV-2. Tali pada bahagian
Diagnosis luar zarah virus menyerupai
mahkota, memberikan penyakit
Rencana utama: COVID-19 namanya.

Jangkitan oleh virus boleh didiagnosis secara sementara berdasarkan simptom,


walaupun pengesahan akhirnya oleh reaksi rantai polimer transkripsi transkripsi (rRT-PCR) yang berkait dengan rembesan
yang dijangkiti (13% sensitiviti) dan pengimejan CT (kepekaan 12%).[304]

Pengujian virus

WHO telah menerbitkan beberapa protokol ujian RNA untuk SARS-CoV-2, dengan yang pertama dikeluarkan pada 17
Januari.[245][305] Ujian menggunakan tindak balas rantaian polimeras transkripsi waktu sebenar (rRT-PCR).[306] Ujian boleh
dilakukan pada sampel pernafasan atau darah.[307]

Keputusan biasanya tersedia dalam beberapa jam hingga hari.[308][309]

Seseorang dianggap berisiko jika mereka telah mengembara ke kawasan dengan transmisi komuniti yang berterusan dalam
tempoh 14 hari sebelumnya atau mempunyai hubungan rapat dengan orang yang dijangkiti. Petunjuk utama yang umum
termasuk demam, batuk, dan sesak nafas. Petunjuk lain yang mungkin termasuk keletihan, mialgia, anorexia, pengeluaran
sputum, dan sakit tekak.[310]

Pengimejan

Ciri-ciri pengimejan ciri pada radiografi dan tomografi yang dikira telah diterangkan dalam siri kes terhad,[311] dan Persatuan
Radiologi Itali menyusun pangkalan data penemuan pengimejan antarabangsa untuk kes-kes yang disahkan yang boleh
didapati dalam talian.[312] Walau bagaimanapun, disebabkan pertindihan dengan jangkitan lain seperti adenovirus, pengimejan
tanpa pengesahan oleh PCR adalah penggunaan terhad dalam mengenal pasti COVID-19.[311]

Pencegahan
COVID 19 tidak mempunyai rawatan ubat atau vaksin yang berkesan, walaupun usaha untuk membangunkan beberapa
daripadnya sedang dijalankan.[313][314] Gejala-gejalanya termasuk, antara lain, demam, kesukaran bernafas dan batuk,[315]
yang telah digambarkan "seperti selesema".[316] Untuk mencegah penularan jangkitan, WHO mencadangkan "basuh tangan
seperti biasa, menutup mulut dan hidung apabila batuk dan bersin... [dan] mengelakkan hubungan rapat dengan sesiapa yang
menunjukkan gejala Isipadu ujian
L · B · S (https://ms.wikipedia.org/w/index.php?title=Templat:Ujian_COVID-19&action=edit)
penyakit pernafasan Jumlah Ujian per Positif
(seperti batuk dan Negara atau wilayah Positif[b] Setakat
ujian[a] juta per 1,000
bersin)."
Itali, Veneto[247] 25,691 1,595 13 Mac 5,280 62
Meskipun tidak ada
Korea Selatan[248] 261,335 8,086 13 Mac 5,054 31
rawatan khusus untuk
koronavirus manusia, Iceland[249][250] 1,188 117 12 Mac 3,261 98
CDC AS memberikan
nasihat generik bahawa Itali, Lombardy[251] 32,700 9,820 13 Mac 3,245 300
orang yang dijangkiti China, Guangdong[252] 320,000 20 Februari 2,820 1.4
dapat mengurangkan
simptom mereka dengan Slovenia[253] 4,346 141 13 Mac 2,091 68
mengambil ubat-ubatan Norway[254] 8,000 895 12 Mac 1,490 112
flu biasa, minum cecair
ubat dan berehat.[317] Itali[255] 86,011 15,113 12 Mac 1,426 176
Sesetengah negara Kanada, British Columbia[256] 6,326 13 Mac 1,247
memerlukan orang untuk
melaporkan gejala seperti Malta[257] 889 12 13 Mac 1,114 22
selesema kepada doktor
Belarus[258] 10,500 27 13 Mac 1,104 2.5
mereka, terutamanya jika
mereka telah melawat Kanada, Alberta[259] 5,458 29 13 Mac 1,249 5
China.[318]
Denmark[260] 4,662 836 14 Mac 801 172

Austria[261] 6,582 504 13 Mac 731 77


Membasuh tangan
Taiwan[262] 16,530 50 13 Mac 695 3.0
Membasuh tangan telah
Israel[263] 5,264 11 Mac 605
disyorkan untuk
mencegah penyebaran Estonia[264] 700 79 13 Mac 538 60
virus COVID-19. KKM
dan CDC mengesyorkan Rusia[265] 76,963 12 Mac 524
bahawa individu mencuci United Kingdom[266][267] 32,771 798 13 Mac 484 24
tangan dengan sabun dan
air selama sekurang- Switzerland[268] 4,000 1,135 7 Mac 467 283
kurangnya 20 saat, Jerman[269] 35,000 3,117 8 Mac 420 89
terutamanya selepas
pergi ke tandas atau Palestin[270] 1,833 12 Mac 374
ketika tangan kelihatan
Ireland[271] 1,784 9 Mac 369
kotor; sebelum makan;
dan selepas meniup Belanda[272] 6,000 7 Mac 340
hidung, batuk, atau
Kanada, Ontario[273] 4,185 12 Mac 285
bersin. Ia juga disyorkan
menggunakan sanitiser Kazakhstan[274] 5,093 3 13 Mac 276 0.6
tangan berasaskan
alkohol dengan alkohol Belgium[275] 3,128 9 Mac 272
sekurang-kurangnya 60% Kanada[276][277][278][279][280] 10,174 11 Mac 269
apabila sabun dan air
tidak tersedia.[319] WHO Perancis[281] 15,018 1,784 10 Mac 224 118
juga menasihati individu Czechia[282][283] 3,094 150 14 Mac 290 48
agar tidak menyentuh
mata, hidung, atau mulut Latvia[284] 408 18 13 Mac 215 44
dengan tangan yang Panama[285] 756 13 Mac 189
masih tidak dibasuh.
Finland[286][287] 900 11 Mac 163

Kebersihan Slovakia[288] 974 13 Mac 175 33

bahagian Lithuania[289] 442 7 14 Mac 158 16


pernafasan Hungary[290] 1,014 25 14 Mac 104 25

Romania[291] 1,921 48 12 Mac 99 25


Mereka yang mengesyaki Jepun[292] 12,060 674 11 Mac 95 56
bahawa mereka telah
Armenia[293] 262 12 Mac 89
dijangkiti harus memakai
topeng pembedahan New Zealand[294] 419 6 13 Mac 88 14
(terutama apabila di
Croatia[295] 344 9 Mac 84
khalayak ramai) dan
panggil doktor untuk Thailand[296] 5,496 12 Mac 83
nasihat
perubatan.[320][321][322] Poland[297] 2,889 64 13 Mac 75 21
Dengan mengehadkan Amerika Syarikat[298] 16,542 1,832 13 Mac 50 134
jumlah dan jarak
perjalanan titisan Vietnam[299] 4,471 12 Mac 46
ekspirasi yang tersebar Turki[300] 2,900 10 Mac 35
semasa bercakap, bersin,
dan batuk, topeng boleh Filipina[301] 2,000 9 Mac 20
memberi manfaat Afrika Selatan[302] 645 11 Mac 11
kesihatan awam dalam
mengurangkan risiko India[303] 4,058 6 Mac 3
penularan oleh mereka
yang tidak dijangkiti.

Jika topeng tidak tersedia, sesiapa yang mengalami gejala


pernafasan harus menutupi batuk atau bersin dengan tisu, segera
buangnya di bakul sampah, dan basuh tangan selepas itu.
Sekiranya tisu tidak tersedia, individu boleh menutup mulut atau
hidung dengan siku yang tertekuk.

Masker juga disyorkan untuk mereka yang menjaga seseorang


yang mungkin mengalami penyakit ini. Membilas hidung,
berkumur dengan pencuci mulut, dan makan bawang putih adalah
tidak berkesan. Kamera inframerah dipasang di stesen kereta api Wuhan
untuk memeriksa suhu badan penumpang sebelum
Tidak ada bukti untuk menunjukkan bahawa topeng muka menaiki kereta api.
melindungi orang yang tidak terjangkiti pada risiko rendah dan
memakainya mungkin memberi keadaan selamat yang palsu.
Topeng pembedahan digunakan secara meluas oleh orang-orang yang sihat di Hong Kong,[323] Jepun,[324] Singapura[325][326]
dan Malaysia[327] Topeng pembedahan tidak disyorkan oleh CDC sebagai langkah pencegahan bagi orang awam di
Amerika.[328]

WHO menasihati amalan terbaik berikut untuk kegunaan topeng muka:[322]

Letakkan topeng dengan teliti untuk menutup mulut dan hidung dan mengikat dengan selamat untuk
meminimumkan sebarang jurang antara muka dan topeng; Semasa digunakan, elakkan daripada menyentuh
topeng;
Keluarkan topeng dengan menggunakan teknik yang sesuai (iaitu tidak menyentuh bahagian depan tetapi
keluarkan renda dari belakang);
Selepas penyingkiran atau apabila anda secara tidak sengaja menyentuh topeng yang digunakan, tangan
bersih dengan menggunakan gosok tangan berasaskan alkohol atau sabun dan air jika kelihatan jelas
Gantikan topeng dengan topeng yang bersih dan kering sebaik sahaja ia menjadi lembap / lembap;
Jangan gunakan semula topeng pakai buang; Buangkan topeng itu selepas setiap penggunaan dan buangnya
dengan segera selepas dikeluarkan

Pakar penjagaan kesihatan yang berinteraksi langsung dengan orang yang mempunyai penyakit itu dinasihatkan untuk
menggunakan pernafasan sekurang-kurangnya sebagai pelindung sebagai N95 yang diperakui NIOSH, piawaian EU FFP2,
atau setaraf, sebagai tambahan kepada peralatan pelindungan diri yang lain.[329]

Pengasingan diri dan kuarantin diri

Pengasingan sendiri di rumah telah disyorkan untuk mereka yang didiagnosis dengan COVID-19 dan mereka yang mengesyaki
mereka telah dijangkiti. CDC telah mengeluarkan arahan pengasingan diri yang termasuk pemberitahuan penyedia penjagaan
kesihatan melalui telefon dan menyekat semua aktiviti di luar rumah, kecuali untuk mendapatkan rawatan perubatan.[330]
Mereka yang baru-baru ini mengembara ke negara yang mempunyai transmisi yang meluas atau yang mempunyai hubungan
langsung dengan seseorang yang didiagnosis dengan COVID-19 juga telah diminta oleh beberapa agensi kesihatan kerajaan
untuk melakukan kuarantin diri sendiri atau menjalankan amalan sosial selama 14 hari dari kebarangkalian pendedahan
terakhir.[12][13][331]

Penjarakkan sosial

Penjarakkan sosial termasuk tindakan kawalan jangkitan bertujuan untuk melewatkan penyebaran penyakit dengan
meminimumkan hubungan dekat antara individu. Kaedah termasuk kuarantin, sekatan perjalanan, dan sekolah tutup, tempat
kerja, stadium, teater, atau pusat membeli-belah. Individu juga boleh menggunakan kaedah menjauhi sosial dengan
mengehadkan perjalanan, mengelakkan kawasan yang sesak, dan secara fizikal menjauhkan diri dari individu yang
sakit.[332][333] Banyak kerajaan kini memberi mandat atau mengesyorkan jarak sosial di kawasan-kawasan yang terjejas oleh
wabak itu.[334][335]

Orang dewasa yang lebih tua dan mereka yang mempunyai keadaan kronik yang serius menghadapi peningkatan risiko
penyakit serius dan komplikasi dari COVID-19 dan telah dinasihatkan oleh CDC AS untuk mengelakkan orang ramai dan
tinggal di rumah sebanyak mungkin dalam bidang wabak komuniti..[336]

Sesetengah negara, seperti Kanada atau AS, mengeluarkan garis panduan untuk tidak berjabat tangan, memeluk atau berkongsi
ciuman.[337]

Penyelidikan vaksin

Tiada vaksin yang ada sekarang. Beberapa organisasi di seluruh dunia sedang membangunkan vaksin, menggunakan kaedah
berbeza.[338][339][340] [341] Pada awal Mac 2020, 30 calon vaksin sedang dalam pembangunan, dengan produk oleh Gilead
Sciences dan Ascletis Pharma dalam ujian klinikal Fasa III.[342][343][344]

Pengurusan
Lihat juga: Penyakit koronavirus 2019#Pengurusan

Wabak

Tiada ubat-ubatan khusus untuk SARS-CoV-2, walaupun usaha pembangunan sedang berjalan. Percubaan untuk melegakan
gejala termasuk mengambil ubat-ubatan selesema (ubat bebas),[345] cecair minuman, dan berehat. Bergantung pada keparahan,
terapi oksigen, cecair intravena, dan sokongan pernafasan mungkin diperlukan.[346] Sesetengah negara memerlukan orang
untuk melaporkan gejala seperti selesema kepada doktor mereka, terutamanya jika mereka telah melawat tanah besar
China.[318]

Pada 18 Februari 2020, Pentadbiran Produk Perubatan Kebangsaan China (NMPA) meluluskan favipiravir, sebuah ubat
antivirus untuk rawatan COVID-19. Dadah, yang sebelum ini diluluskan untuk rawatan influenza, telah menunjukkan
keberkesanan awal terhadap COVID-19 dalam ujian pada manusia di China.[347][348]

Bruce Aylward, penolong ketua pengarah Pertubuhan Kesihatan Sedunia (WHO), telah menyatakan "hanya ada satu ubat yang
sekarang kita fikir mempunyai keberkesanan sebenar dan itulah remdesivir" Percubaan klinikal untuk ubat ini sedang berjalan,
dan hasilnya boleh didapati dalam sekitar minggu 24 Februari.[349][350]

Penyakit

Tiada ubat antiviral tertentu, tetapi usaha pembangunan sedang berjalan. Percubaan untuk melegakan gejala mungkin termasuk
mengambil ubat sejuk biasa,[351] minum cecair, dan berehat.[352] Bergantung kepada tahap, terapi oksigen, cecair intravena,
dan sokongan pernafasan mungkin diperlukan.[346] Penggunaan steroid mungkin memburukkan hasil.[353] Beberapa sebatian,
yang sebelum ini diluluskan untuk rawatan penyakit virus lain, seperti favipiravir, ribavirin, remdesivir,[354] dan galidesivir,
sedang disiasat.[355][356]

Sejarah
Rencana utama: Garis masa pandemik COVID-19

Di Wuhan, pada Disember 2019, satu kumpulan kes pertama yang menunjukkan tanda-tanda "pneumonia atas sebab yang tidak
diketahui" dikaitkan dengan pasar borong yang menjual haiwan dan makanan laut, serta mempunyai seribu gerai menjual
ayam, daging, kelawar, marmot, ular berbisa, rusa dan organ-organ kelinci dan binatang liar yang lain (Ye wei), iaitu daging
binatang liar, hipotesis segera adalah bahawa ini adalah koronavirus baru dari sumber haiwan (zoonosis)[7][357][358][359]

Koronavirus terutamanya menular di kalangan haiwan, tetapi telah diketahui berkembang dan menjangkiti manusia pada masa
lalu seperti yang telah diketahui dengan penyakit hampir serupa seperti SARS, MERS bersama-sama dengan empat
koronavirus lain yang dijumpai dalam manusia yang menyebabkan gejala penyakit pernafasan ringan seperti selesema
biasa.[360] Urutan genom SARS-CoV-2 ialah 75 hingga 80 peratus yang serupa dengan SARS-CoV, dan lebih daripada 85
peratus yang serupa dengan beberapa koronavirus di dalam kelawar.[361] Semua koronavirus yang diketahui menjangkiti
manusia telah terbukti menyebar di kalangan orang.[362][363] Penyebaran koronavirus biasanya dianggap berlaku di kalangan
kenalan rapat melalui titisan pernafasan yang dihasilkan oleh bersin dan batuk.

Urutan betakoronavirus Wuhan menunjukkan persamaan dengan betakoronavirus yang terdapat dalam kelawar; Walau
bagaimanapun, virus ini secara genetik berbeza daripada koronavirus lain seperti koronavirus berkaitan SARS dan koronavirus
berkaitan dengan Sindrom Pernafasan Timur Tengah (MERS).[364] Seperti SARS-CoV, ia adalah ahli garis keturunan Beta-
CoV B.[365]

Lima genom koronavirus baru telah diasingkan dan dilaporkan termasuk BetaCoV/ Wuhan/IVDC-HB-01/2019,
BetaCoV/Wuhan/IVDC-HB-04/2020, BetaCoV/Wuhan/IVDC-HB-05/Wuhan/WIV04/2019, dan BetaCoV/Wuhan/IPBCAMS-
WH-01/2019 dari Institut Kebangsaan CDC China untuk Kawalan dan Pencegahan Tularan Penyakit, Institut Biologi Patogen,
dan Hospital Wuhan Jinyintan.[364][366][367] Urutan RNAnya adalah kira-kira 30 kbp dalam panjangnya.[364]

Respon tempatan
Sehingga 22 Mac selain dari tanah besar China, wabak ini telah merebak ke 177 negara lain di seluruh dunia, dengan Korea
Selatan, Itali,Iran, Sepanyol dan Amerika Syarikat antara negara yang paling terjejas. Langkah-langkah tindak balas nasional
termasuk langkah-langkah penangkapan seperti kuarantin dan kurungan.[368]

Respon antarabangsa
Analisis corak perjalanan udara digunakan untuk memetakan dan meramalkan corak penyebaran dan telah diterbitkan dalam
Jurnal Perubatan Perjalanan pada pertengahan Januari 2020. Berdasarkan maklumat daripada Persatuan Pengangkutan Udara
Antarabangsa (2018), Bangkok, Hong Kong, Tokyo, dan Taipei mempunyai jumlah pelancong terbesar dari Wuhan. Dubai,
Sydney dan Melbourne juga dilaporkan sebagai destinasi popular untuk orang yang melancong dari titik asal di Wuhan. Bali
dilaporkan kekurangan dari segi kesediaan, sementara kota-kota di Australia dianggap paling mampu.[369][370]

Terdapat kerisauan yang diungkitkan dalan kalangan media antarabangsa sama ada Sukan Olimpik yang bakal berlangsung
lewat tahun ini perlu dipindahkan dari Jepun mahupun ditunda. Pada 22 Januari, Konfederasi Bola Sepak Asia (AFC)
mengumumkan bahawa ia akan memindahkan perlawanan pada pusingan ketiga Kejohanan Pusingan Kelayakan Olimpik
Wanita AFC dari Wuhan ke Nanjing di mana pasukan-pasukan kebangsaan wanita dari Australia, China, "Taipei" dan Thailand
bakal terjejas hasil langkah ini.[371] Beberapa hari kemudian, AFC mengumumkan bersama-sama Persekutuan Bola Sepak
Australia bahawa kedua-dua pihak akan memindahkan perlawanan ke Sydney.[372]

Kelayakan tinju Olimpik peringkat Asia Pasifik, yang pada asalnya bakal diadakan di Wuhan dari 3-14 Februari juga
dibatalkan dan dipindahkan ke Amman, Jordan yang akan diadakan antara 3-11 Mac.[373][374]

Australia melancarkan Pelan Respons Kecemasan untuk Novel Coronavirus (COVID-19) pada 7 Februari 2020. Ia menyatakan
bahawa masih banyak yang belum dijumpai mengenai COVID-19, dan Australia akan menekankan kawalan sempadan dan
komunikasi dalam responnya terhadap pandemik.[375]
Pengumuman Perdana Menteri
mengenai skrin Giuseppe Conte dan
televisyen di Delft pasukan petugas Itali
University of membincangkan
Technology di Belanda, bagaimana untuk
menasihati pelajar bertindak balas terhadap
untuk tidak pergi ke wabak koronavirus
China (19 Februari
2020)

Sekatan perjalanan
Rencana utama: Sekatan perjalanan berkaitan pandemik COVID-19

Respon WHO

Pertubuhan Kesihatan Sedunia (WHO) telah memuji usaha pihak berkuasa China dalam menguruskan dan membendung
wabak itu dengan Ketua Pengarahnya Tedros Adhanom Ghebreyesus menyatakan "keyakinan terhadap pendekatan China
untuk mengawal wabak" dan menyeru agar masyarakat "tetap tenang".[376]

WHO mencatat perbezaan antara wabak tahun 2003, di mana pihak berkuasa China dituduh menyimpan rahsia yang
menghalang usaha pencegahan dan pembendungan, dan krisis semasa di mana kerajaan pusat "telah menyediakan kemas kini
yang teratur untuk mengelakkan panik menjelang cuti Tahun Baru Cina."[4] Sebagai tindak balas kepada keputusan pihak
berkuasa pusat untuk melaksanakan larangan pengangkutan di Wuhan, wakil WHO, Gauden Galea menyatakan bahawa
walaupun "sudah tentu bukan suatu cadangan yang WHO akan buat", itu juga "indikasi penting dari komitmen untuk
membendung wabak di tempat di mana ia paling tertumpu' dan menyebutnya sebagai 'sejarah kesihatan awam yang belum
pernah berlaku sebelum ini". Tidak seperti cadangan agensi-agensi lain, Tedros menyatakan bahawa "tidak ada alasan untuk
langkah-langkah yang tidak perlu dalam mengganggu perjalanan dan perdagangan antarabangsa" dan "WHO tidak
mencadangkan mengehadkan perdagangan dan pergerakan".[377]

Pada 30 Januari 2020, selepas pengesahan penularan manusia ke manusia di luar China dan peningkatan bilangan kes di
negara-negara lain, WHO mengisytiharkan wabak ini sebagai Darurat Kesihatan Awam Keprihatinan Antarabangsa (PHEIC),
perisytiharan keenam sejak pengukuran pertama kali digunakan semasa pandemik selesema babi 2009. Tedros menjelaskan
bahawa PHEIC, dalam kes ini, "bukan undi tidak percaya kepada China", tetapi kerana risiko penyebaran peringkat global,
terutamanya kepada negara berpendapatan rendah dan sederhana tanpa sistem kesihatan yang canggih.[378]

Kesan sosial

Politik

Ada yang mengkritik kekurangan solidariti Kesatuan Eropah dengan Itali yang diserang koronavirus.[379][380]

Pendidikan

Sehingga 6 Mac, 291.5 juta kanak-kanak dan remaja tidak menghadiri sekolah kerana penutupan sekolah negara sementara
atau tidak terbatas yang diberi mandat oleh kerajaan dalam usaha melambatkan penyebaran COVID-19.[30][381] Tiga belas
negara telah menutup sekolah di seluruh negara, memberi kesan kepada pelajar yang biasanya menghadiri kelas pra-sekolah
rendah dan menengah. Sembilan negara termasuk India telah melaksanakan penutupan sekolah tempatan untuk mencegah atau
mengandungi COVID-19.[364]
Walaupun penutupan sekolah bersifat
sementara, ia membawa kos sosial dan
ekonomi yang tinggi. Gangguan yang
menyebabkan mereka memberi kesan
kepada orang ramai di seluruh komuniti,
tetapi kesan mereka lebih teruk untuk
kanak-kanak yang kurang bernasib baik dan
keluarga mereka.[30]

Sebagai tindak balas terhadap penutupan


sekolah yang disebabkan oleh COVID-19,
UNESCO mengesyorkan penggunaan
program pembelajaran jarak jauh dan
membuka aplikasi dan platform pendidikan
yang boleh digunakan oleh sekolah dan Pelajar dipengaruhi oleh penutupan sekolah yang disebabkan oleh Covid-19 pada 6
guru untuk mencapai pelajar jauh dan Mac 2020[30]
menghadkan gangguan pendidikan.[364]

Sosio-ekonomi

Wabak koronavirus telah dikaitkan dengan beberapa kes kekurangan bekalan, yang berpunca dari: peningkatan penggunaan
peralatan secara global untuk melawan wabak, pembelian panik dan gangguan kepada operasi kilang dan logistik. FDA telah
mengeluarkan amaran mengenai kekurangan dadah dan peralatan perubatan akibat peningkatan permintaan pengguna dan
gangguan pembekal.[382] Beberapa kawasan, seperti Amerika Syarikat,[383] Itali[384] dan Hong Kong,[385] juga menyaksikan
pembelian panik yang menyebabkan rak dibersihkan dari keperluan barangan runcit seperti makanan, kertas tandas dan air
botol, mendorong kekurangan bekalan.[386] Industri teknologi khususnya telah memberi amaran tentang kelewatan
penghantaran barangan elektronik.[387] Menurut Ketua Pengarah WHO Tedros Adhanom, permintaan untuk peralatan
perlindungan diri telah meningkat 100 kali ganda dan permintaan ini telah menyebabkan kenaikan harga hingga 20 kali harga
normal dan juga menyebabkan penundaan penyediaan barang-barang medis selama empat hingga enam bulan.[388][389] Ini juga
menyebabkan kekurangan peralatan perlindungan peribadi di seluruh dunia, dengan WHO memberi amaran bahawa ini akan
membahayakan pekerja kesihatan.[390]

Alam sekitar

Wabak ini diperhatikan membawa kepada pengurangan kegiatan perkilangan dalam industri tertentu seterusnya mengurangkan
pelepasan gas rumah hijau secara ketara.[391]

Budaya

Satu lagi kejatuhan penyakit baru-baru ini dan pesat adalah pembatalan perkhidmatan agama, acara utama dalam sukan,
industri filem, dan acara sosial lain, seperti festival muzik dan konsert, persidangan teknologi, pameran fesyen dan
sukan.[392][393]

Potensi jangka panjang


Lihat juga: Globalisasi dan penyakit

Kesan politik, budaya, dan sosio-ekonomi pandemik mungkin bersama-sama menyebabkan perubahan besar dalam masyarakat
manusia.[394] Mereka termasuk peningkatan dalam kerja terpencil, penyetempatan rantaian bekalan global, dan peningkatan
polarisasi politik.[394]

Pandemik ini telah didakwa menyebabkan "revolusi bekerja dari rumah" kerana syarikat-syarikat utama telah beralih ke
penyesuaian telekomunikasi untuk memperlahankan penyebaran virus.[395] Kesan ini juga telah dilihat dalam peningkatan
pembelajaran dalam talian dalam pendidikan tinggi.[396] Di samping itu, terdapat juga pengurangan perjalanan perniagaan dan
persidangan antarabangsa, dengan pengganti maya menggantikannya.[397]

Pembalikan globalisasi yang lebih meluas juga telah dibincangkan, terutamanya mengenai penawaran bekalan.[398] Menteri
Ekonomi Jerman telah menyokong penyetempatan rantaian bekalan sebagai tindak balas kepada pandemik.[399]
Xenofobia dan perkauman
Rencana utama: Xenofobia dan perkauman berkaitan pandemik COVID-19

Sejak penularan COVID-19, prejudis, xenofobia dan perkauman yang melampau terhadap orang-orang keturunan Cina dan
Timur Asia telah menimbulkan akibat, dengan kejadian ketakutan, kecurigaan dan permusuhan yang dicatatkan di pelbagai
negara,[400][401][402][403] terutamanya di Eropah, Amerika Utara dan rantau Asia Pasifik.[404] Sesetengah negara di Afrika
melihat peningkatan sentimen anti-China.[405][406] Walaupun terdapat sokongan untuk orang Cina, baik pada dan luar talian
terhadap mereka yang berada di kawasan yang dilanda virus,[407][408][409][410] ramai penduduk Wuhan dan Hubei telah
melaporkan mengalami diskriminasi berdasarkan asal-usul serantau mereka.[411][412][413] Sejak perkembangan wabak ke
negara-negara kawasan titik panas baru, orang-orang dari Itali, pusat wabak koronavirus Eropah, juga telah mengalami syak
wasangka dan xenofobia.[414][415]

Penyebaran maklumat

Kertas capaian terbuka

Akibat wabak itu, ramai penerbit saintifik membuat kertas saintifik yang berkaitan dengan wabak yang ada dengan capaian
terbuka.[416] Sesetengah saintis memilih untuk berkongsi hasilnya dengan cepat pada pelayan pracetak seperti BioRxiv,[417]
manakala pengarkib mencipta pangkalan data capaian haram lebih 5,000 kertas mengenai koronavirus, yang mereka muat
turun dari Sci-Hub.[418]

Sains rakyat

Permainan pengkomputeran interaktif juga telah digunakan untuk membantu "merancang dan mengenal pasti protein yang
mungkin dapat mengikat dan meneutralkan protein spike SARS-CoV-2 yang digunakannya untuk menyerang sel-sel pertumah.
Para saintis berharap ciptaan pemain akan menghasilkan pandangan yang akan membolehkan mereka mewujudkan terapi
antiviral yang berkesan untuk COVID-19."[419] Foldit adalah permainan video dalam talian yang mencabar pemain untuk
melipatkan pelbagai protein ke bentuk di mana mereka stabil: "Pemain-pemain yang boleh bekerja bersendirian atau dalam
pasukan-menggunakan sistem teka-teki permainan untuk membangunkan struktur protein baru yang boleh diuji oleh biokimia
dalam makmal untuk digunakan dalam ubat antivirus."[420] Folding@home yang dibangunkan oleh Universiti Stanford
meminta orang untuk mendermakan masa CPU mereka untuk reka bentuk ubat komputasi dan lain-lain jenis dinamik molekul
yang melibatkan SARS-CoV-2.[421] Rosetta@home dijalankan oleh makmal Baker di Universiti Washington telah digunakan
untuk tujuan sama.[422]

Maklumat palsu
Rencana utama: Maklumat palsu berkaitan pandemik COVID-19

Selepas wabak awal, teori konspirasi dan maklumat palsu menyebarkan secara dalam talian mengenai asal dan skala
koronavirus Wuhan.[423] Pelbagai ciapan media sosial mendakwa virus itu ialah senjata bio, skim kawalan penduduk, atau hasil
operasi pengintip.[424][425][426]

Google, Facebook, dan Twitter mengumumkan bahawa mereka akan mengambil langkah ketat terhadap kebarangkalian
maklumat palsu.[426] Dalam ciapan blog, Facebook menyatakan mereka akan mengalih keluar kandungan yang ditandai oleh
pertubuhan kesihatan global terkemuka dan pihak berkuasa tempatan yang melanggar dasar kandungannya mengenai
maklumat palsu menyebabkan "bahaya fizikal".[427]

Pada 2 Februari, WHO mengisytiharkan ada "infodemik besar" yang mengiringi wabak dan tindak balas, dengan menyebutkan
maklumat yang dilaporkan yang berlimpah, tepat dan palsu, mengenai virus yang "menjadikan sukar bagi orang untuk mencari
sumber yang boleh dipercayai dan panduan yang boleh dipercayai apabila mereka memerlukannya." WHO menyatakan
bahawa permintaan yang tinggi untuk maklumat tepat pada masanya dan boleh dipercayai telah memberi insentif kepada
penciptaan talian mitos 24/7 WHO yang langsung di mana pasukan komunikasi dan media sosialnya telah memantau dan
menanggapi maklumat palsu melalui laman web dan laman media sosial.[428][429] WHO telah secara khusus membantah
sebagai palsu beberapa tuntutan yang telah diedarkan di media sosial, termasuk orang yang boleh memberitahu jika mereka
mempunyai virus atau tidak hanya dengan menahan nafas mereka; yang minum banyak air akan melindungi terhadap virus itu;
dan bahawa gargling air garam akan menghalang jangkitan.[430]
Pihak berkuasa Taiwan telah menuduh troll internet 50 Cent menyebarkan maklumat palsu dalam talian untuk menabur
ketakutan dan panik di kalangan rakyat Taiwan.[431][432] Menurut The Economist, teori konspirasi mengenai COVID-19
sebagai ciptaan CIA untuk memastikan China jatuh ialah seluruh internet Cina.[433][434] Pada 26 Januari, agensi berita tentera
China Xilu menerbitkan sebuah artikel yang mendakwa virus itu digabungkan secara buatan oleh Amerika Syarikat untuk
"tepat sasaran orang-orang Cina".[435][436] Zhao Lijian, jurucakap Kementerian Luar Negeri China, menulis tweet pada Mac
2020 bahawa penyakit ini mungkin telah diperkenalkan oleh anggota Tentera Amerika yang melawat Wuhan pada Oktober
2019.[437] Pada 22 Februari, pegawai AS mengatakan bahawa mereka telah menemui akaun media sosial yang berkaitan
dengan Rusia dengan sengaja mempromosikan teori konspirasi anti-Amerika, seperti "melancarkan perang ekonomi" di
China,[438][439] yang telah dinafikan oleh Rusia.[440]

Penasihat ekonomi Trump Larry Kudlow dan beberapa ahli Kongres Amerika Syarikat telah dituduh memberi maklumat yang
salah tentang koronavirus.[441][442][443]

Lihat juga
Pandemik selesema babi 2009
Sindrom Pernafasan Timur Tengah
H1N1
Penyakit berjangkit baru
Globalisasi dan penyakit

Catatan
1. Angka rasmi sahaja. Tidak termasuk data makmal komersial.
2. Ujian disahkan positif, Angka rasmi sahaja. Tidak termasuk data makmal komersial.

Rujukan
1. Ralat petik: Tag <ref> tidak sah; teks bagi rujukan WHO name tidak disediakan
2. "Coronavirus very likely of animal origin, no sign of lab manipulation: WHO" (https://www.reuters.com/article/us-
health-coronavirus-who-virus-idUSKCN223180). Reuters. 21 April 2020. Dicapai pada 23 April 2020.
3. Lau SK, Luk HK, Wong AC, Li KS, Zhu L, He Z, dll. (April 2020). "Possible Bat Origin of Severe Acute
Respiratory Syndrome Coronavirus 2" (https://wwwnc.cdc.gov/eid/article/26/7/20-0092_article). Emerging
Infectious Diseases. U.S. Centers for Disease Control and Prevention (CDC). 26 (7).
doi:10.3201/eid2607.200092 (https://doi.org/10.3201%2Feid2607.200092). ISSN 1080-6059 (https://www.world
cat.org/issn/1080-6059). OCLC 1058036512 (https://www.worldcat.org/oclc/1058036512). PMID 32315281 (http
s://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32315281). Diarkib (https://web.archive.org/web/20200502133720/https://wwwnc.c
dc.gov/eid/article/26/7/20-0092_article) daripada yang asal pada 2 Mei 2020. Dicapai pada 5 Mei 2020.
4. "Novel Coronavirus—China" (https://www.who.int/csr/don/12-january-2020-novel-coronavirus-china/en/). World
Health Organization (WHO). Dicapai pada 9 April 2020. Ralat petik: Tag <ref> tidak sah, nama "auto"
digunakan secara berulang dengan kandungan yang berbeza
5. "COVID-19 Dashboard by the Center for Systems Science and Engineering (CSSE) at Johns Hopkins
University (JHU)" (https://gisanddata.maps.arcgis.com/apps/opsdashboard/index.html#/bda7594740fd40299423
467b48e9ecf6). ArcGIS. Johns Hopkins University. Dicapai pada 15 Mei 2020.
6. "Coronavirus Disease (COVID-19) – events as they happen" (https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-c
oronavirus-2019/events-as-they-happen). who.int. Dicapai pada 27 February 2020.
7. "Undiagnosed pneumonia - China (HU) (01): wildlife sales, market closed, RFI Archive Number:
20200102.6866757" (https://web.archive.org/web/20200122124653/https://promedmail.org/promed-post/?id=68
66757). Pro-MED-mail. International Society for Infectious Diseases. Diarkib daripada yang asal (https://promed
mail.org/promed-post/?id=6866757) pada 22 Januari 2020. Dicapai pada 13 Januari 2020.
8. "WHO Director-General's opening remarks at the media briefing on COVID-19 – 11 March 2020" (https://www.w
ho.int/dg/speeches/detail/who-director-general-s-opening-remarks-at-the-media-briefing-on-covid-19---11-march
-2020). World Health Organization. 11 March 2020. Dicapai pada 11 March 2020.
9. "Coronavirus Update (Live): 246,000 Cases and 10,024 Deaths from COVID-19 Virus Outbreak - Worldometer"
(https://www.worldometers.info/coronavirus/).
10. "WHO: Europe now world's COVID-19 epicenter" (http://www.cidrap.umn.edu/news-perspective/2020/03/who-eu
rope-now-worlds-covid-19-epicenter/). CIDRAP (dalam bahasa Inggeris). Dicapai pada 16 March 2020.
11. "Getting your workplace ready for COVID-19" (https://www.who.int/docs/default-source/coronaviruse/getting-wor
kplace-ready-for-covid-19.pdf) (PDF). World Health Organization. 27 February 2020.
12. "Q&A on coronaviruses" (https://www.who.int/news-room/q-a-detail/q-a-coronaviruses). World Health
Organization (WHO). 11 February 2020. Dicapai pada 24 February 2020.
13. "Symptoms of Novel Coronavirus (2019-nCoV) | CDC" (https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/about/sympt
oms.html). U.S. Centers for Disease Control and Prevention (CDC). 10 February 2020. Dicapai pada
11 February 2020.
14. "Coronavirus Disease 2019 (COVID-19)" (https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/prepare/transmission.htm
l?CDC_AA_refVal=https%3A%2F%2Fwww.cdc.gov%2Fcoronavirus%2F2019-ncov%2Fabout%2Ftransmission.
html). Centers for Disease Control and Prevention. 16 March 2020.
15. Rothan, H. A.; Byrareddy, S. N. (February 2020). "The epidemiology and pathogenesis of coronavirus disease
(COVID-19) outbreak". Journal of Autoimmunity: 102433. doi:10.1016/j.jaut.2020.102433 (https://doi.org/10.101
6%2Fj.jaut.2020.102433). PMID 32113704 (https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32113704).
16. "Coronavirus Disease 2019 (COVID-19)" (https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/specific-groups/high-risk-
complications.html). US Centers for Disease Control and Prevention. 11 February 2020. Dicapai pada 9 March
2020.
17. "Coronavirus: Germany orders closure of non-essential shops and playgrounds" (https://www.thelocal.de/20200
316/germany-orders-closer-of-non-essential-shops). The Local. Dicapai pada 14 March 2020.
18. Noemie, Bisserbe. "France's Macron Orders Nationwide Lockdown Over Coronavirus" (https://www.wsj.com/arti
cles/frances-macron-orders-nationwide-quarantine-over-coronavirus-11584389802). The Wall Street Journal.
Dicapai pada 18 March 2020.
19. "Coronavirus: Shanghai neighbour Zhejiang imposes draconian quarantine" (https://www.scmp.com/news/china/
society/article/3049298/coronavirus-zhejiang-adopts-draconian-quarantine-measures-fight). South China
Morning Post. 6 February 2020. Diarkib (https://web.archive.org/web/20200206112642/https://www.scmp.com/n
ews/china/society/article/3049298/coronavirus-zhejiang-adopts-draconian-quarantine-measures-fight) daripada
yang asal pada 6 February 2020. Dicapai pada 8 February 2020.
20. Marsh, Sarah (23 February 2020). "Four cruise ship passengers test positive in UK – as it happened" (https://w
ww.theguardian.com/world/live/2020/feb/23/coronavirus-outbreak-woman-tests-positive-after-disembarking-dia
mond-princess-live-news). The Guardian. ISSN 0261-3077 (https://www.worldcat.org/issn/0261-3077). Dicapai
pada 23 February 2020.
21. 新型肺炎流⾏の中国、7億8000万⼈に「移動制限」 (https://www.cnn.co.jp/world/35149546.html) [China's
new pneumonia epidemic 'restricted movement' to 780 million people]. CNN Japan (dalam bahasa Jepun).
22. Nikel, David. "Denmark Closes Border To All International Tourists For One Month" (https://www.forbes.com/site
s/davidnikel/2020/03/13/denmark-closes-border-to-all-international-tourists-for-one-month/). Forbes. Dicapai
pada 13 March 2020.
23. "Coronavirus: Poland to close borders to foreigners, quarantine returnees" (https://www.straitstimes.com/world/e
urope/coronavirus-poland-to-close-borders-to-foreigners-quarantine-returnees). Reuters. 14 March 2020.
Dicapai pada 13 March 2020 – melalui The Straits Times.
24. "Coronavirus Update: Masks And Temperature Checks In Hong Kong" (https://knpr.org/npr/2020-01/coronavirus
-update-masks-and-temperature-checks-hong-kong). Nevada Public Radio. Dicapai pada 26 January 2020.
25. "Coronavirus Disease 2019 Information for Travel" (https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/travelers/index.
html). US Centers for Disease Control and Prevention (CDC). 3 February 2020. Diarkib (https://web.archive.org/
web/20200130163513/https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/travelers/index.html) daripada yang asal
pada 30 January 2020. Dicapai pada 6 February 2020.
26. Deerwester, Jayme; Gilbertson, Dawn. "Coronavirus: US says 'do not travel' to Wuhan, China, as airlines issue
waivers, add safeguards" (https://www.usatoday.com/story/travel/news/2020/01/24/coronavirus-outbreak-leads-
state-department-issue-level-4-advisory/4562349002/). USA Today. Diarkib (https://web.archive.org/web/20200
127063342/https://www.usatoday.com/story/travel/news/2020/01/24/coronavirus-outbreak-leads-state-departme
nt-issue-level-4-advisory/4562349002/) daripada yang asal pada 27 January 2020. Dicapai pada 26 January
2020.
27. "Coronavirus Live Updates: Europe Prepares for Pandemic as Illness Spreads From Italy" (https://www.nytimes.
com/2020/02/26/world/asia/coronavirus-news.html). The New York Times. 26 February 2020. Dicapai pada
26 February 2020.
28. Huang, Chaolin; Wang, Yeming; Li, Xingwang; Ren, Lili; Zhao, Jianping; Hu, Yi; Zhang, Li; Fan, Guohui; Xu,
Jiuyang; Gu, Xiaoying; Cheng, Zhenshun (24 Januari 2020). "Clinical features of patients infected with
2019 novel coronavirus in Wuhan, China" (https://www.thelancet.com/action/showPdf?pii=S0140-6736%2820%
2930183-5). The Lancetglish. 0. doi:10.1016/S0140-6736(20)30183-5 (https://doi.org/10.1016%2FS0140-673
6%2820%2930183-5). ISSN 0140-6736 (https://www.worldcat.org/issn/0140-6736).
29. "Coronavirus (COVID-19): latest information and advice" (https://www.gov.uk/guidance/wuhan-novel-coronavirus
-information-for-the-public#advice-for-travellers). Government of the United Kingdom. Dicapai pada 27 February
2020.
30. "Coronavirus impacts education" (https://en.unesco.org/themes/education-emergencies/coronavirus-school-clos
ures). UNESCO (dalam bahasa Inggeris). 4 March 2020. Dicapai pada 7 March 2020.
31. "Here Comes the Coronavirus Pandemic: Now, after many fire drills, the world may be facing a real fire" (https://
www.nytimes.com/2020/02/29/opinion/sunday/corona-virus-usa.html). Editorial. The New York Times. 29
February 2020. Dicapai pada 1 March 2020.
32. "Coronavirus Cancellations: An Updating List" (https://www.nytimes.com/article/cancelled-events-coronavirus.ht
ml). The New York Times. 16 March 2020.
33. Scipioni, Jade (18 March 2020). "Why there will soon be tons of toilet paper, and what food may be scarce,
according to supply chain experts" (https://www.cnbc.com/2020/03/18/supply-chain-experts-foods-that-could-be-
less-available-in-pandemic.html). CNBC. Dicapai pada 19 March 2020.
34. "The Coronavirus Outbreak Could Disrupt the U.S. Drug Supply" (https://www.cfr.org/in-brief/coronavirus-disrupt
-us-drug-supply-shortages-fda). Council on Foreign Relations. Dicapai pada 19 March 2020.
35. Perper, Rosie (5 March 2020). "As the coronavirus spreads, one study predicts that even the best-case scenario
is 15 million dead and a $2.4 trillion hit to global GDP" (https://www.yahoo.com/news/coronavirus-spreads-one-s
tudy-predicts-101552222.html). Business Insider – melalui Yahoo! News.
36. Clamp, Rachel (5 March 2020). "Coronavirus and the Black Death: spread of misinformation and xenophobia
shows we haven't learned from our past" (https://theconversation.com/coronavirus-and-the-black-death-spread-
of-misinformation-and-xenophobia-shows-we-havent-learned-from-our-past-132802). The Conversation.
Dicapai pada 14 March 2020.
37. Tavernise, Sabrina; Oppel Jr, Richard A. (23 March 2020). "Spit On, Yelled At, Attacked: Chinese-Americans
Fear for Their Safety" (https://www.nytimes.com/2020/03/23/us/chinese-coronavirus-racist-attacks.html). The
New York Times. Dicapai pada 23 March 2020.
38. "Coronavirus Update (Live) - Worldometer" (https://www.worldometers.info/coronavirus/#countries).
www.worldometers.info.
39. Johns Hopkins CSSE. "Coronavirus COVID19 (2019-nCoV)" (https://www.arcgis.com/apps/opsdashboard/index.
html#/bda7594740fd40299423467b48e9ecf6) (ArcGIS). Coronavirus COVID-19 Global Cases (dalam bahasa
Inggeris). Dicapai pada 16 Mac 2020.
40. "El mapa del coronavirus en España: 2.207 muertos y más de 33.000 casos" (https://www.rtve.es/noticias/2020
0323/mapa-del-coronavirus-espana/2004681.shtml). RTVE (dalam bahasa Sepanyol).
41. Dipartimento della Protezione Civile. "COVID-19 Italia - Monitoraggio della situazione" (http://opendatadpc.map
s.arcgis.com/apps/opsdashboard/index.html#/b0c68bce2cce478eaac82fe38d4138b1).
opendatadpc.maps.arcgis.com.
42. "Ministero della Salute - Nuovo coronavirus" (http://www.salute.gov.it/nuovocoronavirus). www.salute.gov.it
(dalam bahasa Itali). Dicapai pada 22 Mac 2020.
43. "Coronavirus-Monitor" (https://interaktiv.morgenpost.de/corona-virus-karte-infektionen-deutschland-weltweit/).
Berliner Morgenpost (dalam bahasa Jerman). Dicapai pada 27 Mac 2020.
44. "Wie sich das Coronavirus in Ihrer Region ausbreitet" (https://www.zeit.de/wissen/gesundheit/2020-03/coronavir
us-deutschland-infektionen-faelle-verbreitung-epidemie-karte) (dalam bahasa Jerman). Zeit Online. Dicapai
pada 7 Mac 2020.
45. "Infection au nouveau Coronavirus (SARS-CoV-2), COVID-19, France et Monde" (https://www.santepubliquefra
nce.fr/maladies-et-traumatismes/maladies-et-infections-respiratoires/infection-a-coronavirus/articles/infection-au
-nouveau-coronavirus-sars-cov-2-covid-19-france-et-monde). Santé publique France (dalam bahasa Perancis).
46. "Total UK cases COVID-19 Cases Update" (https://www.arcgis.com/apps/opsdashboard/index.html#/f94c3c90da
5b4e9f9a0b19484dd4bb14) (dalam bahasa Inggeris). Kesihatan Awam England.
47. "Number of coronavirus (COVID-19) cases and risk in the UK" (https://www.gov.uk/guidance/coronavirus-covid-
19-information-for-the-public). gov.uk (dalam bahasa Inggeris).
截⾄ ⽉ ⽇ 时新型冠状病毒肺炎疫情最新情况
48. " 3 20 24 " (http://www.nhc.gov.cn/xcs/yqfkdt/202003/097e6e91ecb646
4ea69fd1a324c9b1b4.shtml). National Health Commission (dalam bahasa Cina). 21 Mac 2020. Dicapai pada
21 Mac 2020.
49. "Official: 11,679 Iranians survived coronavirus" (https://en.irna.ir/news/83730677/Official-11-679-Iranians-surviv
ed-coronavirus). Islamic Republic News Agency (dalam bahasa Inggeris). 28 Mac 2020. Dicapai pada 28 Mac
2020.
50. "Coronavirus death toll rises to 30 in Turkey, 289 new cases: Health Minister" (https://www.hurriyetdailynews.co
m/amp/coronavirus-death-toll-rises-to-30-in-turkey-289-new-cases-health-minister-153175) (dalam bahasa
Inggeris). Hurriyet Daily News. 22 Mac 2020.
51. drfahrettinkoca (20 Mac 2020). "Son 24 saatte 3656 ŞÜPHELİYE TEST yapıldı. 311'i POZİTİF ÇIKTI. Hasta
sayımız 670'e ulaştı. Yaşlı ve direnci zayıf 5 HASTAMIZI KAYBETTİK. Bugüne dek toplam 9 can kaybımız var.
Tamamı yaşlılarımızdan. Yaşlılarımızı koruyalım. MÜCADELEMİZDE BİR AN BİLE ESNEKLİK
GÖSTERMEYELİM" (https://twitter.com/drfahrettinkoca/status/1241095676529958912) (Tweet) (dalam bahasa
Turki) – melalui Twitter.
52. "Coronavirus COVID-19" (https://www.info-coronavirus.be/nl/news/). www.info-coronavirus.be.
53. "Tracking every case of COVID-19 in Canada" (https://www.ctvnews.ca/mobile/health/coronavirus/tracking-ever
y-case-of-covid-19-in-canada-1.4852102) (dalam bahasa Inggeris). CTV News.
54. "Covid-19: Outbreak update" (https://www.canada.ca/en/public-health/services/diseases/2019-novel-coronavirus
-infection.html) (dalam bahasa Inggeris). Government of Canada. 2020.
55. "Coronavirus in the Netherlands: the questions you want answered" (https://www.dutchnews.nl/news/2020/03/co
ronavirus-in-the-netherlands-the-questions-you-want-answered/). Dutch News. 12 Mac 2020.
56. "Actuele informatie over het nieuwe coronavirus (COVID-19)" (https://www.rivm.nl/nieuws/actuele-informatie-ove
r-coronavirus) (dalam bahasa Belanda). RIVM. Dicapai pada 15 Mac 2020.
57. "Current situation in Switzerland" (https://www.bag.admin.ch/bag/en/home/krankheiten/ausbrueche-epidemien-p
andemien/aktuelle-ausbrueche-epidemien/novel-cov/situation-schweiz-und-international.html#-1199962081).
Pejabat Persekutuan Kesihatan Awam.
58. "Notificação de casos de doença pelo coronavírus 2019 (COVID-19)" (http://plataforma.saude.gov.br/novocoron
avirus) (dalam bahasa Portugis). Kementerian Kesihatan (Brazil).
59. Ferreira, Alfonso. "Brasil tem 46 mortes e 2.201 casos confirmados de Covid-19, diz Ministério da Saúde" (http
s://g1.globo.com/bemestar/coronavirus/noticia/2020/03/24/brasil-tem-46-mortes-e-casos-2201confirmados-de-c
ovid-19-diz-ministerio-da-saude.ghtml). G1 (dalam bahasa Portugis). Dicapai pada 24 Mac 2020.
60. "First death from coronavirus registered in Moscow" (https://tass.com/society/1132327). TASS. 19 Mac 2020.
Dicapai pada 19 Mac 2020.
61. "О подтвержденных случаях новой коронавирусной инфекции COVID-2019 в России" (https://rospotrebnad
zor.ru/about/info/news/news_details.php?ELEMENT_ID=14060). Rospotrebnadzor. 19 Mac 2020. Dicapai pada
19 March 2020.
62. "Оперштаб заявил об отсутствии в России летальных исходов от коронавируса" (https://www.rbc.ru/rbcfree
news/5e736ddf9a7947c662f701ed). RBC (dalam bahasa Rusia). 19 Mac 2020. Dicapai pada 19 March 2020.
63. "Number of coronavirus cases in Russia up from 199 to 253 in past day" (https://tass.com/society/1133227).
TASS (dalam bahasa Inggeris). Dicapai pada 19 Mac 2020.
64. "Оперативные данные. По состоянию на 23 марта" (https://xn--80aesfpebagmfblc0a.xn--p1ai/).
Стопкоронавирус.рф (dalam bahasa Rusia). 23 Mac 2020. Dicapai pada 23 March 2020.
65. "Covid-19 Situation Report" (https://covid19.min-saude.pt/relatorio-de-situacao/) (dalam bahasa Portugis).
Portugal: Kementerian Kesihatan Portugal.
66. "Neuartiges Coronavirus (2019-nCov)" (https://www.sozialministerium.at/Informationen-zum-Coronavirus/Neuart
iges-Coronavirus-(2019-nCov).html) (dalam bahasa Jerman). Federal Ministry of Labour, Social Affairs and
Consumer Protection.
67. "Amtliches Dashboard COVID19 - öffentlich zugängliche Informationen" (https://info.gesundheitsministerium.at/)
(dalam bahasa Jerman). Federal Ministry of Labour, Social Affairs and Consumer Protection.
68. KCDC. "Press release" (https://www.cdc.go.kr/board/board.es?mid=a20501000000&bid=0015). www.cdc.go.kr
(dalam bahasa Korea).
69. "Israel: Number of confirmed coronavirus cases rises to 3,460" (https://www.i24news.tv/en/news/israel/1585380
071-israel-number-of-confirmed-coronavirus-cases-rises-to-3-460) (dalam bahasa Inggeris). i24NEWS. Dicapai
pada 28 Mac 2020.
70. "Latest updates on COVID-19 (Coronavirus)" (https://www.gov.ie/en/news/7e0924-latest-updates-on-covid-19-c
oronavirus/) (dalam bahasa Inggeris). Jabatan Kesihatan (Ireland).
71. "Home - Ministry of Health and Family Welfare - GOI" (https://www.mohfw.gov.in/). mohfw.gov.in (dalam bahasa
Inggeris). Dicapai pada 23 Mac 2020.
72. "The spread of the new coronavirus — Currently in Sweden" (https://www.svt.se/datajournalistik/the-spread-of-th
e-coronavirus/). SVT Datajournalistik (dalam bahasa Inggeris). Sveriges Television (Swedish Television).
Dicapai pada 22 Mac 2020.
73. Han Lin Yap. "Coronavirus i Sverige" (https://platz.se/coronavirus/?c=219). Dicapai pada 22 Mac 2020.
74. Minsa_Peru (21 Mac 2020). "Reporte │ Esta es la situación del coronavirus #COVID19 en Perú hasta las 12:00
horas del 20 de marzo" (https://twitter.com/Minsa_Peru/status/1241080637622292482) (Tweet) (dalam bahasa
Sepanyol) – melalui Twitter.
新型コロナウイルスに関連した患者等の発⽣について ⽉ ⽇公表分
75. " (3 21 )" (https://www.mhlw.go.jp/stf/newpage_1
0358.html). Ministry of Health, Labour and Welfare (dalam bahasa Jepun). 21 Mac 2020. Dicapai pada 21 Mac
2020.
76. Salud_Ec (23 Mac 2020). "El Ministerio de Salud Pública informa que la vigilancia epidemiológica para
coronavirus registra 981 casos positivos, 1091 descartados, 18 fallecidos. #QuédateEnCasa" (https://twitter.co
m/Salud_Ec/status/1242111624250523651) (Tweet) (dalam bahasa Sepanyol) – melalui Twitter.
77. "Buletin informativ 23.03.2020" (http://www.ms.ro/2020/03/23/buletin-informativ-23-03-2020/) (dalam bahasa
Romania). Kementerian Kesihatan Romania. 23 Mac 2020.
78. "Coronavirus en Chile: nuevos casos y últimas noticias de hoy en vivo" (https://chile.as.com/chile/2020/03/20/tiki
takas/1584701975_596888.html). chile.as.com (dalam bahasa Sepanyol) (Mac2020). chile.as.com. 20 Mac
2020. Dicapai pada 20 Mac 2020.
79. MZ_GOV_PL (23 Mac 2020). "W sumie liczba osób zakażonych koronawirusem: 692/8 (wszystkie pozytywne
przypadki/w tym osoby zmarłe)" (https://twitter.com/MZ_GOV_PL/status/1242111491698032640) (Tweet)
(dalam bahasa Poland) – melalui Twitter.
80. "Negatywny wynik testów „pacjenta zero". Może opuścić szpital" (https://tvp.info/47162335/negatywny-wynik-tes
tow-pacjenta-zero-moze-opuscic-szpital). TVP (dalam bahasa Poland). 17 Mac 2020. Dicapai pada 19 Mac
2020.
81. "801 personer i Danmark er konstateret smittet med coronavirus" (https://www.berlingske.dk/samfund/801-perso
ner-i-danmark-er-konstateret-smittet-med-coronavirus). Berlingske (dalam bahasa Denmark). Ritzau. 13 Mac
2020. Dicapai pada 13 Mac 2020.
82. "Coronavirus, COVID-19" (https://www.sst.dk/da/corona/tal-og-overvaagning). Status på COVID-19 (dalam
bahasa Denmark). Sundhedsstyrelsen. 22 Mac 2020. Dicapai pada 22 Mac 2020.
83. "Følg smittespredningen af ny coronavirus" (https://nun.gl/Emner/Borgere/Coronavirus%20emne/Foelg%20smitt
espredningen?sc_lang=da). Nunatsinni Nakorsaaneqarfik (dalam bahasa Denmark). Dicapai pada 18 Mac
2020.
84. "Coronavirus updates, March 21: Latest news on the coronavirus outbreak from Pakistan and around the world"
(https://www.geo.tv/latest/278395-coronavirus-updates-march-21-latest-news-on-the-coronavirus-outbreak-from
-pakistan-and-around-the-world). www.geo.tv (dalam bahasa Inggeris). 21 Mac 2020. Dicapai pada 21 Mac
2020.
85. "Coronavirus updates LIVE: Australia records spike in COVID-19 cases, Scott Morrison upgrades social
gathering restrictions" (https://www.smh.com.au/national/coronavirus-updates-live-scott-morrison-upgrades-soci
al-gathering-bans-as-japan-confirms-the-olympics-will-be-held-in-2021-20200324-p54dk8.html). The Sydney
Morning Herald (dalam bahasa Inggeris). 25 Mac 2020. Dicapai pada 25 Mac 2020.
86. "Coronavirus (COVID-19) current situation and case numbers" (https://www.health.gov.au/news/health-alerts/no
vel-coronavirus-2019-ncov-health-alert/coronavirus-covid-19-current-situation-and-case-numbers). Jabatan
Kesihatan Kerajaan Australia (dalam bahasa Inggeris). 19 Mac 2020.
87. "COVID-19 | Onemocnění aktuálně od MZČR" (https://onemocneni-aktualne.mzcr.cz/covid-19) (dalam bahasa
Czech). Kementerian Kesihatan (Republik Czech). 2020. Dicapai pada 19 Mac 2020.
88. "Minister of Health (Twitter)" (https://mobile.twitter.com/adamvojtechano/status/1238355040026480640).
89. FHI: Dags- og ukerapporter om koronavirussykdom (covid-19) (https://www.fhi.no/sv/smittsomme-sykdommer/c
orona/dags--og-ukerapporter/dags--og-ukerapporter-om-koronavirus/) www.fhi.no
90. Nilsen, Av Sondre; Skjetne, Oda Leraan; Sfrintzeris, Yasmin; Røset, Hanna Haug; Hunshamar, Carina; Fraser,
Sofie; Løkkevik, Ole; breaking-avdeling, og VGs. "Live: Corona-viruset sprer seg i Norge og verden" (https://ww
w.vg.no/spesial/2020/corona-viruset/). VG Nett (dalam bahasa Norway).
91. "Mexico cofirma dos muertos por coronavirus suma 203 casos positivos" (https://www.eluniversal.com.mx/nacio
n/seguridad/coronavirus-20-de-marzo-mexico-confirma-dos-muertos-por-covid-19-suma-203-casos). El
Universal (dalam bahasa Sepanyol). 21 Mac 2020. Dicapai pada 21 Mac 2020.
92. "Sharp increase in corona cases in Saudi Arabia; total now 511" (http://www.saudigazette.com.sa/article/59113
1/SAUDI-ARABIA/Sharp-increase-in-corona-cases-in-Saudi-Arabia-total-now-511). Saudi Gazatte (dalam
bahasa Inggeris). 22 Mac 2020. Dicapai pada 22 Mac 2020.
93. "COVID-19 Cases: Philippines" (https://ncovtracker.doh.gov.ph) (dalam bahasa Inggeris).
94. "Dashboard Pemantauan Kasus COVID-19" (http://covid19.bnpb.go.id/). Indonesian National Board for Disaster
Management. Dicapai pada 7 April 2020.
95. mohapuae (22 Mac 2020). "UAE reports 13 new coronavirus "COVID 19" cases, seven more recoveries" (http
s://twitter.com/mohapuae/status/1241424600036265986) (Tweet) (dalam bahasa Inggeris) – melalui Twitter.
96. "Covid-19 (Maklumat Terkini)" (http://www.moh.gov.my/index.php/pages/view/2019-ncov-wuhan). Kementerian
Kesihatan Malaysia.
97. "Covid-19: Death toll rises to 14, with 212 new cases recorded" (https://www.thestar.com.my/news/nation/2020/0
3/23/covid-19-death-toll-rises-to-14-213-new-cases-recorded) (dalam bahasa Inggeris). The Star. 23 Mac 2020.
98. "COVID-19" (https://covid19.rs/homepage-english/). covid19.rs. Kementerian Kesihatan (Serbia).
99. "В Беларуси уже 69 случаев коронавируса, 15 пациентов выписаны" (https://people.onliner.by/2020/03/20/vi
rus-24). Onliner.by (dalam bahasa Rusia). 20 Mac 2020. Dicapai pada 20 Mac 2020.
00. "Оперативна інформація про поширення коронавірусної інфекції COVID-19" (https://moz.gov.ua/article/new
s/operativna-informacija-pro-poshirennja-koronavirusnoi-infekcii-2019-ncov-) (dalam bahasa Ukraine). Ministry
of Healthcare. 20 Mac 2020. Dicapai pada 20 Mac 2020.
01. "Covid-19" (https://www.moph.gov.qa/english/Pages/Coronavirus2019.aspx) (dalam bahasa Inggeris).
Kementerian Kesihatan Awam (Qatar).
02. "Updates on Covid-19 local situation" (https://www.moh.gov.sg/covid-19) (dalam bahasa Inggeris). Kementerian
Kesihatan Singapura.
03. "54 new coronavirus cases in S'pore in highest single-day spike; 48 cases imported" (https://www.straitstimes.co
m/singapore/54-new-coronavirus-cases-in-spore-in-highest-single-day-spike-48-cases-imported?). The Straits
Times (dalam bahasa Inggeris). 23 Mac 2020.
04. "Salud Pública: Hay 72 positivos por coronavirus en RD" (https://listindiario.com/la-republica/2020/03/20/60948
9/salud-publica-hay-72-positivos-por-coronavirus-en-rd). Listín Diario (dalam bahasa Sepanyol). 20 Mac 2020.
Dicapai pada 20 Mac 2020.
05. "Coronavirus: COVID-19" (https://gouvernement.lu/en/dossiers.gouv_msan%2Ben%2Bdossiers%2B2020%2Bc
orona-virus.html). Kerajaan Luxembourg.
06. "Coronavirus COVID-19 – Latest Updates" (https://thl.fi/en/web/infectious-diseases/what-s-new/coronavirus-covi
d-19-latest-updates). Finnish Institute for Health and Welfare.
07. https://yle.fi/uutiset/3-11212596
08. "Casos actualizados de Coronavirus en Colombia" (https://www.eltiempo.com/datos/casos-actualizados-de-coro
navirus-en-colombia-471650) (dalam bahasa Sepanyol). El Tiempo.
09. "Aumentan los casos de coronavirus en Colombia: ya son 158" (https://www.eltiempo.com/salud/casos-de-coro
navirus-en-colombia-llegan-a-158-hoy-20-de-marzo-475380). El Tiempo (dalam bahasa Sepanyol). 21 Mac
2020.
10. "Thailand reports 122 new coronavirus cases, raising total to 721" (https://www.straitstimes.com/asia/se-asia/tha
iland-reports-122-new-coronavirus-cases-raising-total-to-721?) (dalam bahasa Inggeris). Straits Times. 23 Mac
2020.
11. Kementerian Kesihatan dan Populasi (Mesir) (22 Mac 2020). "Facebook update" (https://m.facebook.com/story.
php?story_fbid=141793527371268&id=113432613540693&__tn__=%2As%2As-R) (dalam bahasa Arab).
Facebook.
12. "Κορωνοϊός: 81 νεκροί και 1.832 επιβεβαιωμένα κρούσματα στη χώρα μας" (https://www.cnn.gr/news/ellada/stor
y/214398/koronoios-live-oi-anakoinoseis-tsiodra-xardalia). CNN.gr (dalam bahasa Greek). 7 April 2020. Dicapai
pada 8 April 2020.
13. "14 cazuri noi de infecție cu COVID-19 în Republica Moldova. Cifra totală a ajuns la 94 de cazuri" (https://msmp
s.gov.md/ro/content/14-cazuri-noi-de-infectie-cu-covid-19-republica-moldova-cifra-totala-ajuns-la-94-de-cazuri).
Ministerul Sănătății, Muncii și Protecţiei Sociale (dalam bahasa Moldova). 22 Mac 2020.
14. "Le Portail Officiel du Coronavirus au Maroc" (http://www.covidmaroc.ma/pages/Accueil.aspx). Ministère de la
santé. 18 March 2020.
15. "COVID-19 á Íslandi - Tölfræði" (https://www.covid.is/tolulegar-upplysingar). www.covid.is (dalam bahasa
Iceland).
16. "Koroonaviiruse haigus COVID-19" (https://www.terviseamet.ee/et/uuskoroonaviirus) (dalam bahasa Estonia).
Estonian Health Board.
17. Kementerian Kesihatan Iraq (23 Mac 2020). "Facebook update" (https://m.facebook.com/story.php?story_fbid=2
820547591332954&id=156490947738645&__tn__=%2As%2As-R) (dalam bahasa Arab).
18. "Druga smrtna žrtev novega koronavirusa v Sloveniji" (https://www.rtvslo.si/zdravje/novi-koronavirus/druga-smrt
na-zrtev-novega-koronavirusa-v-sloveniji/518001). RTVSLO.si (dalam bahasa Slovenia). Dicapai pada 22 Mac
2020.
19. "COVID-19 - current cases" (https://www.health.govt.nz/our-work/diseases-and-conditions/covid-19-novel-coron
avirus/covid-19-current-cases). Ministry of Health (New Zealand).
20. "Together, We Fight The Virus!" (https://www.coronavirus.gov.hk/eng/index.html). www.coronavirus.gov.hk
(dalam bahasa Inggeris). Hong Kong: Jabatan Kesihatan.
21. "Lithuania's response to COVID-19" (https://lietuva.lt/en/lithuanias-response-to-covid-19/). lietuva.lt (dalam
bahasa Inggeris).

22. KUWAIT_MOH (23 Mac 2020). " ّ _ _ # ٕ ٔ _ #

COVID19 189 ٕ " (https://twitter.com/KUWAIT_MOH/status/1241997307001913344) (Tweet)


(dalam bahasa Arab) – melalui Twitter.
23. "Covid-19 Updates" (https://www.moh.gov.bh/COVID19) (dalam bahasa en)). Kementerian Kesihatan (Bahrain).
24. "Azərbaycanda cari vəziyyət – Koronavirus" (https://koronavirusinfo.az/azərbaycanda-cari-vəziyyət/) (dalam
bahasa Azerbaijan). Dicapai pada 19 Mac 2020.
25. "Все материалы" (http://www.gov.kz/memleket/entities/dsm/press/news/1?lang=ru) (dalam bahasa Rusia).
Ministry of Health (Kazakhstan). 21 March 2020.
26. "Fatality rates for covid-19 could vary enormously" (https://www.economist.com/international/2020/03/12/fatality-
rates-for-covid-19-could-vary-enormously). The Economist (dalam bahasa Inggeris). Dicapai pada 19 Mac
2020.
27. " 新型コロナウイルス感染症の現在の状況について(令和2年3⽉ ⽇版) 21 " (https://www.mhlw.go.jp/stf/newpa
ge_10356.html). www.mhlw.go.jp (dalam bahasa Jepun). Dicapai pada 21 Mac 2020.
28. "Domov | Koronavírus na Slovensku - COVID-19" (https://korona.gov.sk). korona.gov.sk (dalam bahasa
Slovakia). Dicapai pada 21 Mac 2020.
29. "Страница за состојбата со КОВИД-19 на Министерството за здравство" (https://covid19.mk/). Ministry of
health (North Macedonia).
30. "Real-time Coronavirus condition in North Macedonia" (https://gdi-sk.maps.arcgis.com/apps/opsdashboard/inde
x.html?fbclid=IwAR0Dd9MY7njiNtDkPpPt8R2SeD4pW_6TO12axwKrT4CcegckY4P4Ezt43f4#/2096bd4b051b42
948ac3f5747e80c3a5). gdi.net (dalam bahasa Macedonia).
31. "Актуални новини" (http://mh.government.bg/bg/novini/aktualno/) (dalam bahasa Bulgaria). Kementerian
Kesihatan (Bulgaria).

32. - ‫ﻹ‬ - (https://corona.ministryinfo.gov.lb)


(dalam bahasa Arab). Lebanese Ministry of Information. Dicapai pada 7 April 2020.
33. "75 positius per Covid-19, dos a l'UCI en estat molt greu" (https://andorradifusio.ad/noticies/75-positius-covid-19
-dos-uci) (dalam bahasa Catalan). 19 March 2020.
34. "Коронавирусная инфекция (COVID-19)" (http://coronavirus.uz/ru) (dalam bahasa Rusia).
35. "Infecciones por coronavirus – COVID-19" (https://temas.sld.cu/coronavirus/covid-19/). temas.sld.cu. Dicapai
pada 21 Mac 2020.
36. OmaniMOH (21 March 2020). "MOH Statement No, 24 announces registration of 4 new cases of #Covid_19 in
the Sultanate" (https://twitter.com/OmaniMOH/status/1241251492092354562) (Tweet) – melalui Twitter.
37. "Two new COVID-19 cases tested positive – Afghanistan" (https://ariananews.af/two-new-covid-19-cases-tested
-positive-afghanistan/). Ariana News. 20 March 2020.
38. "Afghanistan- Herat discharges first recovered coronavirus patient" (https://menafn.com/1099852542/Afghanista
n-Herat-discharges-first-recovered-coronavirus-patient). MENAFN. 14 Mac 2020.
39. "DIRECT. Coronavirus : Un premier décès enregistré au Burkina" (https://lefaso.net/spip.php?page=direct.coron
avirus). Le Faso. 20 March 2020.
40. "⾸⾴-衛⽣福利部疾病管制署" (https://www.cdc.gov.tw/). Pusat Kawalan Penyakit Taiwan.
41. "國內累計153名病例,28⼈解除隔離" (https://www.cdc.gov.tw/Bulletin/Detail/EvhdZFah8qvs2-ejVBlZoQ?typeid=
9). Pusat Kawalan Penyakit Taiwan. 21 Mac 2020.

42. "١٩- ) )" (https://corona.moh.gov.jo/ar). corona.moh.gov.jo (dalam bahasa Arab).


43. "Suman 24 los casos positivos de coronavirus en Honduras" (https://www.laprensa.hn/especiales/coronavirus/1
365599-410/-casos-positivos-coronavirus-hondura-gobierno-pandemia-). La Prensa (dalam bahasa Sepanyol).
19 Mac 2020.
44. "Le Niger enregistre son premier cas de coronavirus (Officiel) | ANP" (http://www.anp.ne/?q=article/le-niger-enre
gistre-son-premier-cas-de-coronavirus-officiel). www.anp.ne (dalam bahasa Perancis).
45. "[WATCH] Coronavirus: 11 new cases, including first in Gozo, one patient has developed complications" (https://
www.maltatoday.com.mt/news/national/101153/live_coronavirus_public_health_authorities_to_provide_updates)
. MaltaToday.com.mt (dalam bahasa Inggeris). Dicapai pada 20 Mac 2020.
46. "Domov | Koronavírus na Slovensku - COVID-19" (https://korona.gov.sk). korona.gov.sk (dalam bahasa
Slovakia). Dicapai pada 21 Mac 2020.
47. "An update of COVID-19 outbreak in Nigeria" (https://www.ncdc.gov.ng/diseases/sitreps/?cat=14&name=An%20
update%20of%20COVID-19%20outbreak%20in%20Nigeria). Nigeria Centre for Disease Control (dalam bahasa
Inggeris). Dicapai pada 21 Mac 2020.
48. Oyeleke, Sodiq (20 Mac 2020). "UPDATED: Italian who brought coronavirus to Nigeria discharged" (https://punc
hng.com/breaking-italian-who-brought-coronavirus-to-nigeria-discharged) (dalam bahasa Inggeris). The Punch
Newspaper. Dicapai pada 21 Mac 2020.
49. "Coronavirus en la Argentina: se detectaron 30 casos nuevos y son 158 en total" (https://www.lanacion.com.ar/s
ociedad/coronavirus-argentina-se-detectaron-30-casos-nuevos-nid2345826) (dalam bahasa Sepanyol). La
Nacion. 21 Mac 2020.
50. Noticias, ATB Digital-. "Asciende a 19 la cifra de casos confirmados de coronavirus en el país" (https://www.atb.
com.bo/sociedad/asciende-19-la-cifra-de-casos-confirmados-de-coronavirus-en-el-país). ATB Digital (dalam
bahasa Sepanyol). Dicapai pada 21 Mac 2020.
51. "Nismo poštovali preporučeno": Registrovana tri nova slučaja koronavirusa, broj oboljelih popeo se na 13" (http
s://www.vijesti.me/vijesti/drustvo/ijz-jos-dvije-osobe-zarazene-koronavirusom) (dalam bahasa Montenegro). 19
Mac 2020.
52. "Bộ Y tế công bố thêm 4 trường hợp mắc COVID-19" (https://vtv.vn/suc-khoe/bo-y-te-cong-bo-them-4-ca-mac-c
ovid-19-thu-88-91-20200319192905531.htm). vtv.vn (dalam bahasa Vietnam). 20 March 2020. Dicapai pada
20 Mac 2020.
53. "CORONAVIRUS : DEUX NOUVEAUX CAS ET TROIS GUÉRISONS (MINISTRE)" (http://www.aps.sn/actualite
s/societe/sante/article/covid-19-le-senegal-enregistre-deux-nouveaux-cas-et-trois-gueris-ministre#). APS. 19
Mac 2020.
54. ხშირად დასმული კითხვები: (https://stopcov.ge/en) stopcov.ge
55. "Number of coronavirus cases rises to 47" (https://www.interpressnews.ge/en/article/106408-number-of-coronav
irus-cases-rises-to-47). Interpressnews. 21 March 2020.
56. "Corona Virus 2020" (http://www.epid.gov.lk/web/index.php?option=com_content&view=article&id=225&lang=e
n). www.epid.gov.lk. Dicapai pada 20 Mac 2020.
57. "72 active COVID-19 patients in SL" (http://www.dailymirror.lk/breaking_news/72-active-COVID-19-patients-in-S
L/108-185425) (dalam bahasa Inggeris). Daily Mirror. 20 Mac 2020.
58. "Konfirmohet edhe një rast me coronavirus në Kosovë – një 46 vjeçar nga Lipjani i kthyer nga Berlini" (https://tel
egrafi.com/konfirmohet-edhe-nje-rast-coronavirus-ne-kosove/) [Another case of coronavirus confirmed in
Kosovo – a 46-year-old from Lipjan returned from Berlin] (dalam bahasa Albanian). Telegrafi. 19 March 2020.
59. "Live updates: Number of Coronavirus cases in the Channel Islands" (https://www.itv.com/news/channel/2020-0
3-12/live-updates-number-of-coronavirus-cases-in-the-channel-islands/). itv.com (dalam bahasa Inggeris). ITV
News. ITV. 12 Mac 2020. Dicapai pada 20 Mac 2020.
60. "Gobierno Nacional confirma 42 casos de Coronavirus en Venezuela" (http://www.mpps.gob.ve/index.php/sala-
de-prensa/notnac/359-gobierno-nacional-confirma-42-casos-de-coronavirus-en-venezuela). Ministerio del Poder
Popular para la Salud (dalam bahasa Sepanyol).
61. "Isle of Man Government - Coronavirus (COVID-19)" (https://www.gov.im/coronavirus). www.gov.im (dalam
bahasa Inggeris). Dicapai pada 21 Mac 2020.
62. http://www.moh.gov.bn/SitePages/COVID-19.aspx
63. "Nearly 130, Including Australians, On Antarctic Cruise Ship Have Coronavirus" (https://10daily.com.au/news/a2
00407nktrf/nearly-130-including-australians-on-antarctic-cruise-ship-have-coronavirus-20200407). 10daily
(dalam bahasa Inggeris). Dicapai pada 2020-04-08.
64. "CONTADOR OFICIAL COVID-19 EN PARAGUAY" (https://www.mspbs.gov.py/covid-19.php). Ministry of Public
Health and Social Welfare (Paraguay).
65. "COVID-19 tally in Kingdom rises to 51" (https://phnompenhpost.com/national/covid-19-tally-kingdom-rises-51)
(dalam bahasa Inggeris). Phnom Penh Post. 21 Mac 2020.
66. "Trinidad and Tobago COVID-19 (Novel Coronavirus) Update # 29" (http://news.gov.tt/content/trinidad-and-toba
go-covid-19-novel-coronavirus-update-29) (dalam bahasa Inggeris). Government of the Republic of Trinidad and
Tobago.
67. "Primer caso de COVID-19 en El Salvador pudo haber entrado por punto ciego en Metapán; se ha activado
cerco sanitario por 48 horas en ese municipio" (https://www.laprensagrafica.com/elsalvador/Primer-caso-de-CO
VID-19-en-El-Salvador-pudo-haber-entrado-por-punto-ciego-en-Metapan-se-ha-activado-cerco-sanitario-por-48-
horas-en-ese-municipio-20200318-0064.html). Noticias de El Salvador - La Prensa Gráfica | Informate con la
verdad (dalam bahasa Sepanyol).
68. "KKTC'de Kovid-19 vaka sayısı 33'e yükseldi" (https://www.aa.com.tr/tr/koronavirus/kktcde-kovid-19-vaka-sayisi-
33e-yukseldi/1772461). aa.com.tr.
69. "Madagascar confirms first cases of coronavirus:President" (https://www.reuters.com/article/us-health-coronavir
us-madagascar/madagascar-confirms-first-cases-of-coronavirus-president-idUSKBN2172TP) (dalam bahasa
Inggeris). Reuters. 21 Mac 2020.
70. "First recovery from coronavirus reported in Monaco" (https://www.monaco-tribune.com/en/2020/03/first-recover
y-from-coronavirus-reported-in-monaco/). Monaco Tribune. 20 Mac 2020.
71. Holness, Andrew (21 Mac 2020). " "We now have 19 cases of Covid-19 in Jamaica" (https://twitter.com/Andrew
HolnessJM/status/1241199203508006912). @AndrewHolnessJM (dalam bahasa Inggeris).
72. "Barbados records three more COVID-19 cases" (https://www.stlucianewsonline.com/barbados-records-three-m
ore-covid-19-cases/). St. Lucia News Online. 19 Mac 2020. Dicapai pada 20 Mac 2020.
73. "Mali reports first 2 confirmed cases of COVID-19" (http://www.xinhuanet.com/english/2020-03/25/c_138916218.
htm). Xinhua (dalam bahasa Inggeris). 25 Mac 2020. Dicapai pada 25 Mac 2020.
74. "Deux cas de Coronavirus détectés à Brazzaville. Le gouvernement renforce son protocole" (https://lesechos-co
ngobrazza.com/societe/6729-deux-cas-de-coronavirus-detectes-a-brazzaville-le-gouvernement-renforce-son-pr
otocole). Les Echos du Congo-Brazaville (dalam bahasa Perancis). 19 March 2020. Dicapai pada 20 March
2020.
75. "Macao confirms two new COVID-19 cases" (https://news.gov.mo/detail/en/N20CS590Ov?1). 19 Mac 2020.
76. "Novel Coronavirus (2019-nCoV)" (http://www.bahamas.gov.bs/wps/portal/public/novel%20coronavirus%20(201
9-ncov)/!ut/p/b1/vZbZjqM6EIafZR4gjc2eS3ZCgLDYJHCD2JIOgZAEEpanH1rT0tFoNN03c3BdWSrrq_9XVclERB
yI6Jq8zqekOzfXpPq4R2xMaTvLlWje4ll6DTYQ2RtZcSiNgsSeOOjhZMqNdVIVLx5caDxH4QSUZH9somfddvJNu
hxODHqZFIYZT196mJD7-6BTeSUV1iMdyaTVz6_3dp-Lh3jNGtN0gaWaK3G60vb9U0t0lS9JvV5J5a1-n56cvSqw
3E83fqAVTO4eSchlqihh-ipiKQiU9b1TRawVbXYSVxWUBpuLLzpqg6QUfvyYRYWzKPCXI4BfmoFmCcKseUeiD
80SZLeYAbzMfr7_IuFbz6LfERoDWLDBjik4nE7uaPCZ8FWJXxdJE-GcwP09gSMQcQB07JfjbTNdJq-cXGChYG
OjcIIT7tvLtLeRQtldApEcQpDi3sItsCaL6ibPRrnu5IGHRUF25NP4_Brom_SyQB6xSwOphYEUWBpILg1kFgYaS3
cp9e_n0CCic1q_9Vn9Bt4YACFJQZ4hKY7lSCIwshMjNUKvKLLXwneLBUO3pc82qYTp2Y-ajdgNG0cn0-4QO6JL
69k4CK653eV5nR_xXlfFAd7WguVi9SZ55uu-0cjGuHLe9Zr291IQH1paV7E4Gc5lfeSzZk0-2CY17tFh-li-tt7UxTeui
H92Nhi21jS7IisjMHHv4wnPrpBWbttt6Y4ABYZ_YQwfD5aNXLLr0KcrkljRXvnddmKXBfIiXBrI_e_ALUnNQJMybV
6CvkYtDOT_fdP8Nkr8miLXDAd4mocMBJAIypAd5HYzz5Idvxf4otlNlprSwPdaJYEHqhRvm1XqiLLXURlv9aAhrkh
F1Vix2i6gBSHKq6SgTnuAi8zBz8iSwkRwMwN3K88lm60p7EznYT-knnWVGNF8K6Y5xra-6oXD4N9z9TV_aQrO
cyvpYYb27pjHDdKzwcJV6NAcX5_fh9FGr2B7s5AfRECP4B77x6ZdncvIliPLMB_HguWyR73qxu45ELf6tTVZT58
Of0Shver_Yh7mn5xjfkw!/dl4/d5/L2dBISEvZ0FBIS9nQSEh/). Ministry of Health (Bahamas).
77. "China embassy donate medical items to Liberia" (http://www.chinadaily.com.cn/a/202003/19/WS5e7326c2a310
1282172807ac.html). China Daily. 19 Mac 2020. Dicapai pada 20 Mac 2020.
78. "Haiti declares emergency over coronavirus, imposes curfew, shuts borders" (https://www.reuters.com/article/us-
health-coronavirus-haiti-idUSKBN21700V) (dalam bahasa Inggeris). 20 Mac, 2020 – melalui www.reuters.com.
Periksa date values in: |date= (bantuan)

79. " " (https://covid19.ly/) (dalam bahasa Arab). covid19.ly.


80. "Angola reports first two confirmed COVID-19 cases" (http://www.china.org.cn/world/Off_the_Wire/2020-03/21/c
ontent_75842926.htm). China.org.cn (dalam bahasa Inggeris). Xinhua. 21 Mac 2020. Dicapai pada 21 Mac
2020.
81. "Borders shut in several Asia-Pacific countries over COVID-19 fears, S. Korea unveils "unprecedented" aid
package" (http://www.xinhuanet.com/english/2020-03/19/c_138895934.htm). Xinhua (dalam bahasa Inggeris).
19 Mac 2020. Dicapai pada 20 Mac 2020.
82. "Laos detects third Covid-19 case" (https://www.thestar.com.my/news/regional/2020/03/25/laos-detects-third-cov
id-19-case). The Star Online (dalam bahasa Inggeris). Xinhua. 25 Mac 2020. Dicapai pada 25 Mac 2020.
83. EswatiniGovern1. "Eswatini Government (@EswatiniGovern1) on Twitter" (https://mobile.twitter.com/EswatiniGo
vern1) (dalam bahasa Inggeris). Mobile.twitter.com. Dicapai pada 14 Mac 2020.
84. Cruises, Princess (4 April 2020). "Princess Cruises: Coral Princess Updates - Notices & Advisories" (https://ww
w.princess.com/news/notices_and_advisories/notices/coral-princess-updates.html). www.princess.com (dalam
bahasa Inggeris). Dicapai pada 2020-04-04.
85. Ernesta, SHaron. "Seychelles and COVID-19: US, Australian nationals, foreign yachts banned; 7th case
confirmed" (http://m.seychellesnewsagency.com/view_news.php?id=12624). www.seychellesnewsagency.com
(dalam bahasa Inggeris). Dicapai pada 21 Mac 2020.
86. "Home" (https://covid-19.sr/). COVID SURINAME.
87. "Chad detects first COVID-19 case: report" (http://www.xinhuanet.com/english/2020-03/19/c_138896217.htm).
Xinhua (dalam bahasa Inggeris). 19 Mac 2020.
88. "Officials Announce First COVID-19 Death, New Cases" (https://antiguanewsroom.com/officials-announce-first-c
ovid-19-death-new-cases/). Antigua News Room. 7 April 2020. Dicapai pada 8 April 2020.

89. " ٕ " (http://essahraa.net/node/15464). 18 Mac 2020.


90. "Coronavírus: Inglês de 62 anos é o primeiro caso confirmado em Cabo Verde" (https://www.publico.pt/2020/03/
20/mundo/noticia/coronavirus-ingles-62-anos-caso-confirmado-cabo-verde-1908619). publico.pt (dalam bahasa
Portugis). 20 Mac 2020. Dicapai pada 20 Mac 2020.
91. "Coronavírus: Inglês de 62 anos é o primeiro caso confirmado em Cabo Verde" (https://www.publico.pt/2020/03/
20/mundo/noticia/coronavirus-ingles-62-anos-caso-confirmado-cabo-verde-1908619). publico.pt (dalam bahasa
Portugis). 20 Mac 2020. Dicapai pada 20 Mac 2020.
92. "Coronavírus: Inglês de 62 anos é o primeiro caso confirmado em Cabo Verde" (https://www.publico.pt/2020/03/
20/mundo/noticia/coronavirus-ingles-62-anos-caso-confirmado-cabo-verde-1908619). publico.pt (dalam bahasa
Portugis). 20 Mac 2020. Dicapai pada 20 Mac 2020.
93. Galo, Julio Estrada (19 Mac 2020). "Nicaragua confirma el primer caso de coronavirus" (https://www.laprensa.c
om.ni/2020/03/18/nacionales/2648113-nicaragua-confirma-el-primer-caso-de-coronavirus). La Prensa (dalam
bahasa Sepanyol).
94. "Gambia confirms first COVID-19 case" (http://www.xinhuanet.com/english/2020-03/18/c_138889089.htm).
Xinhua. 18 Mac 2020. Dicapai pada 17 Mac 2020.
95. "Gambia confirms first COVID-19 case" (http://www.xinhuanet.com/english/2020-03/18/c_138889089.htm).
Xinhua. 18 Mac 2020. Dicapai pada 17 Mac 2020.
96. "Gambia confirms first COVID-19 case" (http://www.xinhuanet.com/english/2020-03/18/c_138889089.htm).
Xinhua. 18 Mac 2020. Dicapai pada 17 Mac 2020.
97. "PNG's first imported COVID-19 case" (https://www.facebook.com/watch/?v=221945402521984). Loop PNG via
Facebook (dalam bahasa Inggeris). 20 Mac 2020. Dicapai pada 20 Mac 2020.
98. "South Sudan confirms second COVID-19 case" (http://www.china.org.cn/world/Off_the_Wire/2020-04/08/conte
nt_75905033.htm). China.org.cn. Xinhua. 8 April 2020. Dicapai pada 8 April 2020.
99. "East Timor confirms first case of coronavirus: health ministry" (https://in.reuters.com/article/us-health-coronavir
us-timor/east-timor-confirms-first-case-of-coronavirus-health-ministry-idINKBN2180BI). Reuters. 21 March 2020.
Dicapai pada 21 March 2020.
00. "South Sudan confirms second COVID-19 case" (http://www.china.org.cn/world/Off_the_Wire/2020-04/08/conte
nt_75905033.htm). China.org.cn. Xinhua. 8 April 2020. Dicapai pada 8 April 2020.
01. Holm, Phil; Moritsugu, Ken. "Where the virus has spread" (https://apnews.com/VirusOutbreak) (dalam bahasa
Inggeris). Associated Press. Diarkib (https://web.archive.org/web/20200130191856/https://apnews.com/VirusOu
tbreak) daripada yang asal pada 30 Januari 2020. Dicapai pada 29 Januari 2020.
02. Frejdeman, Hannah (31 Januari 2020). "Coronaviruset har upptäckts i Jönköping" (https://www.svd.se/bekraftat-
fall-i-jonkoping-av-nya-coronaviruset). Svenska Dagbladet (dalam bahasa Sweden). ISSN 1101-2412 (https://w
ww.worldcat.org/issn/1101-2412). Diarkib (https://web.archive.org/web/20200131163041/https://www.svd.se/bek
raftat-fall-i-jonkoping-av-nya-coronaviruset) daripada yang asal pada 31 Januari 2020. Dicapai pada 31 Januari
2020.
03. Leong, Isabelle (31 Januari 2020). "COVID-19: Pertama kali kes baharu lebih tinggi di luar China - WHO" (http://
www.astroawani.com/berita-dunia/covid-19-pertama-kali-kes-baharu-lebih-tinggi-di-luar-china-who-231857).
Astro Awani. Diarkib (https://web.archive.org/web/20200131163041/http://www.astroawani.com/berita-dunia/covi
d-19-pertama-kali-kes-baharu-lebih-tinggi-di-luar-china-who-231857) daripada yang asal pada 27 Februari
2020. Dicapai pada 3 Mac 2020.
04. "Coronavirus Death Toll Climbs in China, and a Lockdown Widens" (https://web.archive.org/web/202002060913
24/https://www.nytimes.com/2020/01/23/world/asia/china-coronavirus.html). The New York Times. 23 Januari
2020. Diarkib daripada yang asal (https://www.nytimes.com/2020/01/23/world/asia/china-coronavirus.html) pada
6 Februari 2020. Dicapai pada 10 Februari 2020.
05. Philippines, World Health Organization (1 Februari 2020). "A 44-year-old male is confirmed as the second
person with Coronavirus Disease 2019 (COVID-19) in the Philippines. He passed away on 1 February
2020.pic.twitter.com/5a5tPWtvpc" (https://web.archive.org/web/20200202054800/https://twitter.com/WHOPhilipp
ines/status/1223797298477424641). @WHOPhilippines. Diarkib daripada yang asal (https://twitter.com/WHOPh
ilippines/status/1223797298477424641) pada 2 Februari 2020. Dicapai pada 2 Februari 2020.
06. Ramzy, Austin; May, Tiffany (2 Februari 2020). "Philippines Reports First Coronavirus Death Outside China" (htt
ps://web.archive.org/web/20200203204845/https://www.nytimes.com/2020/02/02/world/asia/philippines-coronavi
rus-china.html). The New York Times. Diarkib daripada yang asal (https://www.nytimes.com/2020/02/02/world/a
sia/philippines-coronavirus-china.html) pada 3 Februari 2020. Dicapai pada 4 Februari 2020.
07. "Coronavirus: Window of opportunity to act, World Health Organization says" (https://web.archive.org/web/2020
0205213138/https://www.bbc.co.uk/news/world-asia-china-51368873). BBC News. 5 Februari 2020. Diarkib
daripada yang asal (https://www.bbc.co.uk/news/world-asia-china-51368873) pada 5 Februari 2020. Dicapai
pada 10 Februari 2020.
08. "Coronavirus updates: U.S., Japanese citizens die in Wuhan" (https://web.archive.org/web/20200209101938/htt
ps://www.nbcnews.com/news/world/coronavirus-updates-u-s-japanese-citizens-die-wuhan-global-deaths-n1132
951). NBC News. Diarkib daripada yang asal (https://www.nbcnews.com/news/world/coronavirus-updates-u-s-ja
panese-citizens-die-wuhan-global-deaths-n1132951) pada 9 Februari 2020. Dicapai pada 10 Februari 2020.
09. Gallagher, James (18 Januari 2020). "New Chinese virus 'will have infected hundreds' " (https://web.archive.org/
web/20200118020222/https://www.bbc.com/news/health-51148303). BBC News. Diarkib daripada yang asal (htt
ps://www.bbc.com/news/health-51148303) pada 18 Januari 2020. Dicapai pada 18 Januari 2020.
10. Imai, Natsuko; Dorigatti, Ilaria; Cori, Anne; Riley, Steven; Ferguson, Neil M (17 January 2020). "Estimating the
potential total number of novel Coronavirus cases in Wuhan City, China (report 1)" (https://web.archive.org/web/
20200121081317/https://www.imperial.ac.uk/media/imperial-college/medicine/sph/ide/gida-fellowships/2019-nC
oV-outbreak-report-17-01-2020.pdf) (PDF). Imperial College London. Diarkib daripada yang asal (https://www.im
perial.ac.uk/media/imperial-college/medicine/sph/ide/gida-fellowships/2019-nCoV-outbreak-report-17-01-2020.p
df) (PDF) pada 21 Januari 2020. Dicapai pada 18 Januari 2020.
11. Lisa Schnirring: WHO decision on nCoV emergency delayed as cases spike (http://www.cidrap.umn.edu/news-p
erspective/2020/01/who-decision-ncov-emergency-delayed-cases-spike) Diarkibkan (https://web.archive.org/we
b/20200124063004/http://www.cidrap.umn.edu/news-perspective/2020/01/who-decision-ncov-emergency-delay
ed-cases-spike) 2020-01-24 di Wayback Machine
12. Imai, Natsuko; Dorigatti, Ilaria; Cori, Anne; Donnelly, Christl; Riley, Steven; Ferguson, Neil M (21 Januari 2020).
"Estimating the potential total number of novel Coronavirus cases in Wuhan City, China (Report 2" (https://web.a
rchive.org/web/20200124060030/https://www.imperial.ac.uk/media/imperial-college/medicine/sph/ide/gida-fellow
ships/2019-nCoV-outbreak-report-22-01-2020.pdf) (PDF). Imperial College London. Diarkib daripada yang asal
(https://www.imperial.ac.uk/media/imperial-college/medicine/sph/ide/gida-fellowships/2019-nCoV-outbreak-repor
t-22-01-2020.pdf) (PDF) pada 24 January 2020. Dicapai pada 27 Januari 2020.
13. Imai, Natsuko; Dorigatti, Ilaria; Cori, Anne; Riley, Steven; Ferguson, Neil M. (17 Januari 2020). "Estimating the
potential total number of novel Coronavirus cases in Wuhan City, China" (https://web.archive.org/web/20200121
081317/https://www.imperial.ac.uk/media/imperial-college/medicine/sph/ide/gida-fellowships/2019-nCoV-outbre
ak-report-17-01-2020.pdf) (PDF). Imperial College London. Diarkib daripada yang asal (https://www.imperial.ac.
uk/media/imperial-college/medicine/sph/ide/gida-fellowships/2019-nCoV-outbreak-report-17-01-2020.pdf) (PDF)
pada 21 Januari 2020. Dicapai pada 25 Januari 2020.
14. "HKUMed WHO Collaborating Centre for Infectious Disease Epidemiology and Control releases real-time
nowcast on the likely extent of the Wuhan coronavirus outbreak, domestic and international spread with the
forecast for chunyun" (https://web.archive.org/web/20200125050442/https://sph.hku.hk/en/news/press-releases/
2020/nowcasting-and-forecasting-the-wuhan-2019-ncov-outbreak). HKUMed School of Public Health. Diarkib
daripada yang asal (https://sph.hku.hk/en/news/press-releases/2020/nowcasting-and-forecasting-the-wuhan-20
19-ncov-outbreak) pada 25 Januari 2020. Dicapai pada 23 Januari 2020.
15. "Preliminary analysis of the 2019 nCOV outbreak in Wuhan city" (https://www.mobs-lab.org/2019ncov.html).
Universiti Northeastern. 22 Januari 2020.
16. Wu, Joseph T.; Leung, Kathy; Leung, Gabriel M. (2020). "Nowcasting and forecasting the potential domestic and
international spread of the 2019-nCoV outbreak originating in Wuhan, China: a modelling study" (https://www.th
elancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(20)30260-9/fulltext#%20). The Lancet. doi:10.1016/S0140-
6736(20)30260-9 (https://doi.org/10.1016%2FS0140-6736%2820%2930260-9). Dicapai pada 31 Januari 2020.
17. Fifield, Anna (22 Januari 2020). "As families tell of pneumonia-like deaths in Wuhan, some wonder if China virus
count is too low" (https://archive.ph/hf801). The Washington Post. Diarkib daripada yang asal (https://www.washi
ngtonpost.com/world/as-families-tell-of-pneumonia-like-deaths-in-wuhan-some-wonder-if-china-virus-count-is-to
o-low/2020/01/22/0f50b1e6-3d07-11ea-971f-4ce4f94494b4_story.html) pada 23 Januari 2020. Dicapai pada
25 Januari 2020.
18. Kuo, Lily (21 Januari 2020). "Coronavirus: Chinese hospitals not testing patients, say relatives" (https://web.arch
ive.org/web/20200121170326/https://www.theguardian.com/world/2020/jan/21/coronavirus-chinese-hospitals-no
t-testing-patients-say-relatives). The Guardian. Diarkib daripada yang asal (https://www.theguardian.com/world/
2020/jan/21/coronavirus-chinese-hospitals-not-testing-patients-say-relatives) pada 21 Januari 2020.
19. Fan, Wenxin (24 Januari 2020). "Relatives Wonder Whether Pneumonia Deaths Were Tied to Coronavirus" (http
s://www.wsj.com/articles/relatives-wonder-whether-pneumonia-deaths-were-tied-to-coronavirus-11579915630).
The Wall Street Journal.
20. Tom Hancock; Christian Shepherd; Clive Cookson (25 Januari 2020). "The new coronavirus: is China moving
quickly enough?" (https://www.ft.com/content/08371b58-3eb4-11ea-a01a-bae547046735). Financial Times.
Dicapai pada 1 Februari 2020.
21. "New pneumonia Two people returning home on the second flight Infection confirmed No symptoms such as
fever" (https://www3.nhk.or.jp/news/html/20200131/k10012267841000.html). NHK Japan (dalam bahasa
Jepun). Dicapai pada 31 Januari 2020.
疫情通报
22. " " (http://www.nhc.gov.cn/xcs/yqtb/list_gzbd.shtml). Suruhanjaya Kesihatan Kebangsaan Republik
Rakyat China (dalam bahasa Cina). Dicapai pada 2 Mac 2020.
23. Shengjie Lai; Bogoch, Isaac I.; Ruktanonchai, Nick W. et al. (4 Februari 2020). Assessing spread risk of Wuhan
novel coronavirus within and beyond China, January–April 2020: a travel network-based modelling study (http
s://www.medrxiv.org/content/10.1101/2020.02.04.20020479v1.full.pdf) WorldPop, School of Geography and
Environmental Science, University of Southampton, UK. and School of Public Health, Fudan University, Key
Laboratory of Public Health Safety, Ministry of Education, Shanghai, China. DOI:
https://doi.org/10.1101/2020.02.04.20020479. Dicapai pada 15 Februari 2020.
24. O’Neill, Marnie. (12 Februari 2020). "New data reveals no country safe from coronavirus tentacles".
News.com.au website (https://www.news.com.au/lifestyle/health/new-map-reveals-no-country-safe-from-corona
virus-tentacles/news-story/40ba1fa1068a4f451b00b0cc7afe409d?fbclid=IwAR3bOxfpXbwyg9NB-a2-53lMibfRB
9rwq4H1aAy1zFPKDr7q9sjYQW-yc80) Dicapai pada 15 Februari 2020.
25. WHO-China Joint Mission (16–24 Februari 2020). "Report of the WHO-China Joint Mission on Coronavirus
Disease 2019 (COVID-19)" (https://www.who.int/docs/default-source/coronaviruse/who-china-joint-mission-on-c
ovid-19-final-report.pdf) (PDF) (dalam bahasa Inggeris). World Health Organization. Dicapai pada 8 Mac 2020.
26. Guan WJ, Ni ZY, Hu Y, Liang WH, Ou CQ, He JX, dll. (Februari 2020). "Clinical Characteristics of Coronavirus
Disease 2019 in China". The New England Journal of Medicine (dalam bahasa Inggeris).
doi:10.1056/NEJMoa2002032 (https://doi.org/10.1056%2FNEJMoa2002032). PMID 32109013 (https://pubmed.
ncbi.nlm.nih.gov/32109013).
27. Pan X, Chen D, Xia Y, Wu X, Li T, Ou X, dll. (Februari 2020). "Asymptomatic cases in a family cluster with
SARS-CoV-2 infection" (https://www.thelancet.com/journals/laninf/article/PIIS1473-3099(20)30114-6/abstract).
The Lancet. Infectious Diseases (dalam bahasa Inggeris). 0. doi:10.1016/S1473-3099(20)30114-6 (https://doi.or
g/10.1016%2FS1473-3099%2820%2930114-6). PMID 32087116 (https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32087116).
28. "2019 Novel Coronavirus (2019-nCoV)" (https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/about/symptoms.html).
Centers for Disease Control and Prevention (dalam bahasa Inggeris). 11 Februari 2020. Dicapai pada
18 Februari 2020.
29. "WHO COVID-19 situation report 29" (http://www.who.int/docs/default-source/coronaviruse/situation-reports/202
00219-sitrep-30-covid-19.pdf?sfvrsn=6e50645_2) (PDF). World Health Organization (dalam bahasa Inggeris).
19 Februari 2020.
30. "Q&A on coronaviruses (COVID-19): How long is the incubation period for COVID-19?" (https://www.who.int/ne
ws-room/q-a-detail/q-a-coronaviruses). who.int (dalam bahasa Inggeris). Dicapai pada 26 Februari 2020.
31. "Coronavirus incubation could be as long as 27 days, Chinese provincial government says" (https://www.reuters.
com/article/us-china-health-incubation/coronavirus-incubation-could-be-as-long-as-27-days-chinese-provincial-g
overnment-says-idUSKCN20G06W) (dalam bahasa Inggeris). Reuters. 22 Februari 2020.
32. "How COVID-19 Spreads" (https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/about/transmission.html). US: Centers
for Disease Control and Prevention. 11 February 2020. Dicapai pada 25 February 2020.
33. "UpToDate" (https://www.uptodate.com/contents/coronavirus-disease-2019-covid-19). uptodate.com. Dicapai
pada 5 March 2020.
34. "Novel coronavirus (COVID-19) – Frequently asked questions – Alerts" (https://www.health.nsw.gov.au/Infectiou
s/alerts/Pages/coronavirus-faqs.aspx#1-4). health.nsw.gov.au. Dicapai pada 27 February 2020.
35. Kampf G, Todt D, Pfaender S, Steinmann E (March 2020). "Persistence of coronaviruses on inanimate surfaces
and their inactivation with biocidal agents". The Journal of Hospital Infection. 104 (3): 246–251.
doi:10.1016/j.jhin.2020.01.022 (https://doi.org/10.1016%2Fj.jhin.2020.01.022). PMID 32035997 (https://pubmed.
ncbi.nlm.nih.gov/32035997).
36. "Q&A on coronaviruses (COVID-19)" (https://www.who.int/news-room/q-a-detail/q-a-coronaviruses). who.int. 23
February 2020.
37. Ganyani, Tapiwa; Kremer, Cecile; Chen, Dongxuan; Torneri, Andrea; Faes, Christel; Wallinga, Jacco; Hens, Niel
(8 March 2020). "Estimating the generation interval for COVID-19 based on symptom onset data". MedRxiv
(preprint). doi:10.1101/2020.03.05.20031815 (https://doi.org/10.1101%2F2020.03.05.20031815).
38. Leung G, Wu J (27 January 2020). "Real-time nowcast and forecast on the extent of the Wuhan CoV outbreak,
domestic and international spread" (https://www.med.hku.hk/f/news/3549/7418/Wuhan-coronavirus-outbreak_A
N-UPDATE_20200127.pdf) (PDF). Wuhan-coronavirus-outbreak AN UPDATE. Dicapai pada 29 January 2020.
中疾控分析九千新冠患者 ⽼年男性⻛险⼤ 为
39. " : R0 3.77" (https://news.163.com/20/0213/18/F59LVB3P00018AOR.
html). news.163.com. 13 February 2020.
40. Yang Y, Lu Q, Liu M, Wang Y, Zhang A, Jalali N, Dean N, Longini I, Halloran ME, Xu B, Zhang X, Wang L, Liu W,
Fang L (21 February 2020). "Epidemiological and clinical features of the 2019 novel coronavirus outbreak in
China". MedRxiv (preprint). doi:10.1101/2020.02.10.20021675 (https://doi.org/10.1101%2F2020.02.10.2002167
5).
41. Riou, Julien; Althaus, Christian L. (23 January 2020). "Pattern of early human-to-human transmission of Wuhan
2019-NCoV". bioRxiv (preprint). doi:10.1101/2020.01.23.917351 (https://doi.org/10.1101%2F2020.01.23.91735
1).
42. "Outbreak of severe acute respiratory syndrome coronavirus 2 (SARS-CoV-2): increased transmission beyond
China – fourth update" (https://www.ecdc.europa.eu/sites/default/files/documents/SARS-CoV-2-risk-assessment
-14-feb-2020.pdf) (PDF). European Centre for Disease Prevention and Control (ECDC). 14 February 2020.
Dicapai pada 8 March 2020.
43. Zhu N, Zhang D, Wang W, Li X, Yang B, Song J, dll. (February 2020). "A Novel Coronavirus from Patients with
Pneumonia in China, 2019". The New England Journal of Medicine. 382 (8): 727–733.
doi:10.1056/NEJMoa2001017 (https://doi.org/10.1056%2FNEJMoa2001017). PMID 31978945 (https://pubmed.
ncbi.nlm.nih.gov/31978945).
44. Zhou P, dll. (23 January 2020). "Discovery of a novel coronavirus associated with the recent pneumonia
outbreak in humans and its potential bat origin". bioRxiv (preprint). doi:10.1101/2020.01.22.914952 (https://doi.o
rg/10.1101%2F2020.01.22.914952).
45. Schirring, Lisa; 2020 (16 Januari 2020). "Japan has 1st novel coronavirus case; China reports another death" (h
ttps://web.archive.org/web/20200120043657/http://www.cidrap.umn.edu/news-perspective/2020/01/japan-has-1
st-novel-coronavirus-case-china-reports-another-death). CIDRAP (dalam bahasa Inggeris). Diarkib daripada
yang asal (http://www.cidrap.umn.edu/news-perspective/2020/01/japan-has-1st-novel-coronavirus-case-china-re
ports-another-death) pada 20 Januari 2020. Dicapai pada 16 Januari 2020.
46. Xiao K, Zhai J, Feng Y, Zhou N, Zhang X, Zou JJ, Li N, Guo Y, Li X, Shen X, Zhang Z (February 2020).
"Isolation and Characterization of 2019-nCoV-like Coronavirus from Malayan Pangolins". bioRxiv (preprint).
doi:10.1101/2020.02.17.951335 (https://doi.org/10.1101%2F2020.02.17.951335).
47. "Aggiornamento del 13/03/2020 ore 17.00" (http://www.salute.gov.it/imgs/C_17_pagineAree_5351_10_file.pdf)
(PDF). 13 March 2020. Dicapai pada 13 March 2020.
코로나바이러스감염증 국내 발생 현황 월 일 시 기준
48. " -19 (3 14 , 0 )" (https://www.cdc.go.kr/board/board.es?mid=a2050
1000000&bid=0015&act=view&list_no=366550&tag=&nPage=1). KCDC. 14 March 2020.
49. "5 ný smit greind í dag - þar af 3 innanlands" (https://www.ruv.is/frett/5-ny-smit-greind-i-dag-thar-af-3-innanland
s). The Icelandic National Broadcasting Service (RÚV). 7 March 2020. Dicapai pada 8 March 2020.
50. "COVID-19 á Íslandi - Tölfræði" (https://www.covid.is/tolulegar-upplysingar). covid.is (dalam bahasa Iceland).
Dicapai pada 13 March 2020.
51. "Aggiornamento del 12/03/2020 ore 17.00" (http://www.salute.gov.it/imgs/C_17_pagineAree_5351_10_file.pdf)
(PDF). 13 March 2020. Dicapai pada 13 March 2020.
52. "Report of the WHO-China Joint Mission on Coronavirus Disease 2019 (COVID-19)" (https://www.who.int/docs/d
efault-source/coronaviruse/who-china-joint-mission-on-covid-19-final-report.pdf) (PDF). WHO. 10 March 2020.
53. RTVSLO (13 March 2020). "Pristojni pozivajo: "Ostanite doma in delajte od doma" - RTVSLO.si" (https://www.rtv
slo.si/zdravje/novi-koronavirus/pristojni-pozivajo-ostanite-doma-in-delajte-od-doma/517085).
54. "Færre smittetilfeller i Norge siste døgn" (https://www.vg.no/i/1nbXMe). www.vg.no (dalam bahasa Bokmål
Norway). 2020-03-12. Dicapai pada 2020-03-12.
55. "Aggiornamento del 12/03/2020 ore 17.00" (http://www.salute.gov.it/imgs/C_17_pagineAree_5351_8_file.pdf)
(PDF). Ministero della Salute. 12 March 2020.
56. "Latest case counts on novel coronavirus" (http://www.bccdc.ca/about/news-stories/stories/2020/information-on-
novel-coronavirus). www.bccdc.ca (dalam bahasa Inggeris). Dicapai pada 10 March 2020.
57. "Live blog: Coronavirus patient 'in recovery' as Malta confirms 12 cases" (https://timesofmalta.com/articles/view/l
ive-blog-coronavirus-updates-12-cases-in-malta.777782). Times of Malta (dalam bahasa Inggeris). Dicapai
pada 2020-03-13.
58. "Ministry of Health: 21 coronavirus patients in Belarus' hospitals" (https://news.tut.by/society/676188.html).
TUT.by. 13 March 2020. Dicapai pada 13 March 2020.
59. "COVID-19 coronavirus info for Albertans" (https://www.alberta.ca/coronavirus-info-for-albertans.aspx?gclid=EAI
aIQobChMImojlou6Q6AIVgR-tBh00ywVbEAAYASABEgLbc_D_BwE#p22780s6). www.alberta.ca (dalam
bahasa Inggeris). Dicapai pada 13 March 2020.
60. Statens Serum Institut (14 March 2020). "Udbrud med ny coronavirus COVID-19" (https://www.ssi.dk/aktuelt/syg
domsudbrud/coronavirus) (dalam bahasa Denmark). Dicapai pada 14 March 2020.
61. Bundesministerium für Soziales, Gesundheit, Pflege und Konsumentenschutz (Federal Ministry of Social Affairs,
Health, Care and Consumer Protection) (10 March 2020). "Coronavirus" (https://www.sozialministerium.at/Infor
mationen-zum-Coronavirus/Neuartiges-Coronavirus-(2019-nCov).html).
62. Centers for Disease Control (Taiwan). "Taiwan Centers for Disease Control" (https://www.cdc.gov.tw/en).
63. "Coronavirus updates from Ministry of Health Israel on Telegram" (https://t.me/s/MOHreport/2834).
64. ERR, ERR, ERR News | (2020-03-13). "Number of confirmed coronavirus cases in Estonia now 79" (https://new
s.err.ee/1063673/number-of-confirmed-coronavirus-cases-in-estonia-now-79). ERR (dalam bahasa Inggeris).
Dicapai pada 2020-03-13.
65. https://rospotrebnadzor.ru/about/info/news/news_details.php?ELEMENT_ID=13959
66. "Number of coronavirus (COVID-19) cases and risk in the UK" (https://www.gov.uk/guidance/coronavirus-covid-
19-information-for-the-public#number-of-cases). GOV.UK (dalam bahasa Inggeris). Dicapai pada 12 March
2020.
67. Department of Health and Social Care. "Department of Health and Social Care"
(https://twitter.com/DHSCgovuk). Dicapai pada 13 March 2020.
68. Stopper, Patrick (8 March 2020). "In Svizzera i casi di coronavirus sono 281, il Ticino è il cantone più colpito" (htt
ps://www.tio.ch/svizzera/attualita/1423771/ticino-casi-cantone-numero-svizzera-coronavirus). Tio (dalam bahasa
Itali). Dicapai pada 9 March 2020.
69. "35 000 Coronavirus-Tests in Arztpraxen in vergangener Woche" (https://www.n-tv.de/ticker/35-000-Coronavirus
-Tests-in-Arztpraxen-in-vergangener-Woche-article21631578.html). n-tv.de (dalam bahasa Jerman). Dicapai
pada 12 March 2020.
70. Palestine Ministry of Health (12 March 2020). "UPDATE on coronavirus (#COVID19) testing in the PS" (https://w
ww.facebook.com/mohps/photos/pb.269187066540512.-2207520000../2678659662259895/?type=3&theater).
71. "Statement from the National Public Health Emergency Team - Tuesday 10 March" (https://www.gov.ie/en/press-
release/a4016f-statement-from-the-national-public-health-emergency-team-tuesday-10-/). Government of
Ireland (dalam bahasa Inggeris). Dicapai pada 2020-03-10.
72. Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (National Institute for Public Health and the Environment) (7
March 2020). "Update on coronavirus" (https://twitter.com/rivm/status/1236355606904217607). RIVM.
73. "The 2019 Novel Coronavirus (COVID-19)" (https://www.ontario.ca/page/2019-novel-coronavirus). Ontario
Ministry of Health (dalam bahasa Inggeris). Dicapai pada 12 March 2020.
74. "Kazakhstan orders 100,000 COVID-19 test systems" (https://akipress.com/news:637166:Kazakhstan_orders_1
00,000_COVID-19_test_systems/). AKIpress. 13 March 2020. Dicapai pada 13 March 2020.
75. "Latest News" (https://www.info-coronavirus.be/en/news/).
76. https://www.canada.ca/en/public-health/services/diseases/2019-novel-coronavirus-infection.html
77. http://www.bccdc.ca/about/news-stories/stories/2020/information-on-novel-coronavirus
78. https://www.alberta.ca/coronavirus-info-for-albertans.aspx
79. https://www.ontario.ca/page/2019-novel-coronavirus
80. https://www.msss.gouv.qc.ca/professionnels/maladies-infectieuses/coronavirus-2019-ncov/
81. Santé publique France (10 March 2020). "COVID-19 Point épidémiologique - Situation au 10 mars 2020 - 15h
(in French)" (https://www.santepubliquefrance.fr/content/download/236267/2530148).
82. Ministry of Health Care (9 March 2020). "UPDATE on coronavirus (#COVID19) testing in the CZ" (http://www.mz
cr.cz/dokumenty/koronavirus-2019-ncov-aktualni-data_18455_1.html).
83. "Přehled situace v ČR: COVID-19" (https://onemocneni-aktualne.mzcr.cz/covid-19) (dalam bahasa Czech).
Czech Ministry of Health. 13 March 2020. Dicapai pada 13 March 2020.
84. "Līdz šim Latvijā kopā izmeklētas 408 personas ar aizdomām par Covid-19 infekciju, apstiprināti 17 Covid-19
infekcijas gadījumi" (https://mobile.twitter.com/SPKCentrs/status/1238375968596725762). 13 March 2020.
Dicapai pada 13 March 2020.
85. https://www.tvn-2.com/nacionales/coronaviruus-lleva_0_5532196812.html
86. Finnish Institute for Health and Welfare (THL). "Coronavirus COVID-19 – Latest Updates" (https://thl.fi/en/web/in
fectious-diseases/what-s-new/coronavirus-covid-19-latest-updates).
87. United Nations Population Division. "Total population, both sexes combined (thousands)" (https://data.un.org/Da
ta.aspx?d=PopDiv&f=variableID%3a12%3btimeID%3a83%2c84%3bvarID%3a2&c=2,4,6,7&s=_crEngNameOrd
erBy:asc,_timeEngNameOrderBy:desc,_varEngNameOrderBy:asc&v=1).
88. Ministry of Health (8 March 2020). "COVID-19: Slovensko má ďalšie dva potvrdené prípady ochorenia" (https://
www.health.gov.sk/Clanok?slovensko-ma-dalsie-dva-potvrdene-pripady-ochorenia).
89. LR sveikatos apsaugos ministerija (14g March 2020). "Koronavirusas (COVID-19) - Lietuvos Respublikos
sveikatos apsaugos ministerija (in Lithuanian)" (https://sam.lrv.lt/lt/naujienos/koronavirusas). Periksa date values
in: |date= (bantuan)
90. "Koronavírus" (https://koronavirus.gov.hu/) (dalam bahasa Hungary). Ministry of Human Capacities. 9 March
2020. Dicapai pada 9 March 2020.
91. "Informare COVID – 19 – Grupul de Comunicare Strategică, 12 martie, ora 16.00" (https://www.mai.gov.ro/infor
mare-covid-19-grupul-de-comunicare-strategica-12-martie-ora-16-00/). MAI. 12 March 2020.
新型コロナウイルス感染症の現在の状況と厚⽣労働省の対応について(令和2年3⽉ ⽇版)
92. " 13 " (https://www.
mhlw.go.jp/stf/newpage_10187.html). 13 March 2020.
93. "MINISTRY OF HEALTH" (http://www.moh.am/#1/2671). www.moh.am. Dicapai pada 2020-03-12.
94. "COVID-19 6th Case – Overseas Link" (https://www.health.govt.nz/news-media/media-releases/covid-19-6th-ca
se-overseas-link). www.health.govt.nz. Dicapai pada 2020-03-14.
95. Ruža Ištuk (9 March 2020). "Trinaest zaraženih koronavirusom, četrnaesti pokazuje simptome; Beroš o novim
mjerama" (https://vijesti.hrt.hr/589186/nove-mjere-za-suzbijanje-koronavirusa).
96. "โรคติดเชือไวรัสโคโรนา 2019 (COVID-19)" (https://ddc.moph.go.th/viralpneumonia/index.php).|
97. Ministerstwo Zdrowia (13 March 2020). "Diagnostyka pod katem koronawirusa (in Polish)" (https://mobile.twitter.
com/MZ_GOV_PL/status/1238381192199786497).
98. "Testing in the U.S." (https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/testing-in-us.html) Centers for Disease Control
and Prevention. Mar 13, 2020. Diarkib (https://web.archive.org/web/20200314003018/https://www.cdc.gov/coron
avirus/2019-ncov/testing-in-us.html) daripada yang asal pada Mar 13, 2020. Dicapai pada Mar 13, 2020.
99. "Update on COVID-19 in Vietnam" (https://ncov.moh.gov.vn/). ncov.moh.gov.vn. 12 March 2020. Dicapai pada
12 March 2020.
00. "Dr. Fahrettin Koca, Minister of Health of the Republic of Turkey" (https://twitter.com/drfahrettinkoca/status/1237
345923858075650).
01. Magtulis, Prinz (9 March 2020). "With only 250 people tested a day, Philippine health sector appears ill-prepared
for COVID-19" (https://www.philstar.com/business/2020/03/09/1999444/only-250-people-tested-day-philippine-h
ealth-sector-appears-ill-prepared-covid-19). The Philippine Star. Dicapai pada 13 March 2020.
02. "LATEST CONFIRMED CASES OF COVID-19 IN SOUTH AFRICA" (http://www.nicd.ac.za/latest-confirmed-cas
es-of-covid-19-in-south-africa/). National Institute of Communicable Diseases. 11 March 2020. Dicapai pada
11 March 2020.
03. "NIV scientists working 'round-the-clock' to ensure smooth coronavirus testing across country" (https://economic
times.indiatimes.com/news/politics-and-nation/niv-scientists-working-round-the-clock-to-ensure-smooth-coronav
irus-testing-across-country/articleshow/74536078.cms?from=mdr). The Economic Times. Times Internet
Limited. PTI. 8 March 2020. Dicapai pada 9 March 2020.
04. "CT provides best diagnosis for COVID-19" (https://www.sciencedaily.com/releases/2020/02/200226151951.ht
m). ScienceDaily (dalam bahasa Inggeris). Dicapai pada 2020-03-14.
05. "Laboratory testing for 2019 novel coronavirus (2019-nCoV) in suspected human cases: Interim guidance" (http
s://web.archive.org/web/20200120175355/https://www.who.int/health-topics/coronavirus/laboratory-diagnostics-f
or-novel-coronavirus). Pertubuhan Kesihatan Sedunia (dalam bahasa Inggeris). Diarkib daripada yang asal (http
s://www.who.int/health-topics/coronavirus/laboratory-diagnostics-for-novel-coronavirus) pada 20 Januari 2020.
Dicapai pada 28 Januari 2020.
06. "Coronavirus Disease 2019 (COVID-19) Situation Summary" (https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/summ
ary.html). U.S. Centers for Disease Control and Prevention (CDC). 30 January 2020. Diarkib (https://web.archiv
e.org/web/20200126210549/https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-nCoV/summary.html) daripada yang asal
pada 26 January 2020. Dicapai pada 30 January 2020.
07. "Real-Time RT-PCR Panel for Detection 2019-Novel Coronavirus" (https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/l
ab/rt-pcr-detection-instructions.html). U.S. Centers for Disease Control and Prevention (CDC). 29 January 2020.
Diarkib (https://web.archive.org/web/20200130202031/https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/lab/rt-pcr-det
ection-instructions.html) daripada yang asal pada 30 January 2020. Dicapai pada 1 February 2020.
08. Brueck, Hilary (30 Januari 2020). "There's only one way to know if you have the coronavirus, and it involves
machines full of spit and mucus" (https://web.archive.org/web/20200201034232/https://www.businessinsider.co
m/how-to-know-if-you-have-the-coronavirus-pcr-test-2020-1). Business Insider (dalam bahasa Inggeris). Diarkib
daripada yang asal (https://www.businessinsider.com/how-to-know-if-you-have-the-coronavirus-pcr-test-2020-1)
pada 1 Februari 2020. Dicapai pada 1 Februari 2020.
09. "Curetis Group Company Ares Genetics and BGI Group Collaborate to Offer Next-Generation Sequencing and
PCR-based Coronavirus (2019-nCoV) Testing in Europe" (https://web.archive.org/web/20200131201626/https://
www.globenewswire.com/news-release/2020/01/30/1977226/0/en/Curetis-Group-Company-Ares-Genetics-and-
BGI-Group-Collaborate-to-Offer-Next-Generation-Sequencing-and-PCR-based-Coronavirus-2019-nCoV-Testing
-in-Europe.html). GlobeNewswire News Room (dalam bahasa Inggeris). 30 Januari 2020. Diarkib daripada yang
asal (https://www.globenewswire.com/news-release/2020/01/30/1977226/0/en/Curetis-Group-Company-Ares-G
enetics-and-BGI-Group-Collaborate-to-Offer-Next-Generation-Sequencing-and-PCR-based-Coronavirus-2019-n
CoV-Testing-in-Europe.html) pada 31 Januari 2020. Dicapai pada 1 Februari 2020.
10. "COVID-19 – History and exam" (https://bestpractice.bmj.com/topics/en-gb/3000168/history-exam). BMJ Best
Practice. Dicapai pada 8 March 2020.
11. Li Y, Xia L (March 2020). "Coronavirus Disease 2019 (COVID-19): Role of Chest CT in Diagnosis and
Management". AJR. American Journal of Roentgenology: 1–7. doi:10.2214/AJR.20.22954 (https://doi.org/10.22
14%2FAJR.20.22954). PMID 32130038 (https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32130038).
12. "COVID-19 DATABASE | SIRM" (https://www.sirm.org/category/senza-categoria/covid-19/) (dalam bahasa Itali).
Dicapai pada 11 March 2020.
13. "China confirms deadly Wuhan coronavirus can be transmitted by humans" (https://web.archive.org/web/202001
22124625/https://news.sky.com/story/china-confirms-deadly-wuhan-coronavirus-can-be-transmitted-by-humans-
11913560). Sky News. Diarkib daripada yang asal (https://news.sky.com/story/china-confirms-deadly-wuhan-cor
onavirus-can-be-transmitted-by-humans-11913560) pada 22 Januari 2020. Dicapai pada 21 Januari 2020.
14. "Prevention & Treatment" (https://web.archive.org/web/20200124175525/https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-
ncov/about/prevention-treatment.html). Centers for Disease Control and Prevention. 26 Januari 2020. Diarkib
daripada yang asal (https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/about/prevention-treatment.html) pada 24
Januari 2020. Dicapai pada 27 Januari 2020.
15. "Wuhan pneumonia virus outbreak: What we know so far" (https://web.archive.org/web/20200122124621/https://
www.channelnewsasia.com/news/asia/wuhan-pneumonia-coronavirus-outbreak-china-what-we-know-1228770
4). CNA. Diarkib daripada yang asal (https://www.channelnewsasia.com/news/asia/wuhan-pneumonia-coronavir
us-outbreak-china-what-we-know-12287704) pada 22 Januari 2020. Dicapai pada 21 Januari 2020.
16. "DOH monitors child from Wuhan, China who manifested flu-like symptoms" (https://web.archive.org/web/20200
122124635/https://ph.news.yahoo.com/doh-monitors-child-wuhan-china-103823617.html). Yahoo. Diarkib
daripada yang asal (https://ph.news.yahoo.com/doh-monitors-child-wuhan-china-103823617.html) pada 22
Januari 2020. Dicapai pada 21 Januari 2020.
17. "Coronavirus | About | Prevention and Treatment" (https://web.archive.org/web/20191215193934/https://www.cd
c.gov/coronavirus/about/prevention.html). CDC. 9 Ogos 2019. Diarkib daripada yang asal (https://www.cdc.gov/
coronavirus/about/prevention.html) pada 15 Disember 2019. Dicapai pada 21 Januari 2020.
18. "Wuhan pneumonia: Hong Kong widens net but can hospitals cope?" (https://web.archive.org/web/2020012108
5124/https://www.scmp.com/news/hong-kong/health-environment/article/3046634/wuhan-pneumonia-hong-kong
-widens-net-suspected). South China Morning Post. 17 Januari 2020. Diarkib daripada yang asal (https://www.s
cmp.com/news/hong-kong/health-environment/article/3046634/wuhan-pneumonia-hong-kong-widens-net-suspe
cted) pada 21 Januari 2020. Dicapai pada 21 Januari 2020.
19. "COVID-19 (Infografik)" (http://www.moh.gov.my/index.php/pages/view/2264). Kementerian Kesihatan Malaysia.
Dicapai pada 4 Mac 2020.
20. "Centre for Health Protection, Department of Health – Severe Respiratory Disease associated with a Novel
Infectious Agent" (https://www.chp.gov.hk/en/features/102465.html). Government of Hong Kong. Dicapai pada
1 Februari 2020.
21. "Updates on Wuhan Coronavirus (2019-nCoV) Local Situation" (https://www.moh.gov.sg/2019-ncov-wuhan).
moh.gov.sg. Dicapai pada 1 Februari 2020.
22. "Advice on the use of masks the community, during home care and in health care settings in the context of the
novel coronavirus (2019-nCoV) outbreak" (https://www.who.int/publications-detail/advice-on-the-use-of-masks-t
he-community-during-home-care-and-in-health-care-settings-in-the-context-of-the-novel-coronavirus-(2019-nco
v)-outbreak). who.int. Dicapai pada 4 Februari 2020.
23. "As Hongkongers clamour for surgical masks, 25,000 stolen from warehouse" (https://www.scmp.com/news/hon
g-kong/law-and-crime/article/3048492/residents-clamour-surgical-masks-coronavirus-hit-hong). South China
Morning Post. 31 Januari 2020. Dicapai pada 1 Februari 2020.
24. Takahashi, Ryusei. "Amid virus outbreak, Japan stores scramble to meet demand for face masks" (https://www.j
apantimes.co.jp/news/2020/01/31/national/coronavirus-japan-surgical-masks/). Japan Times. Dicapai pada
1 Februari 2020.
25. munsan (31 Januari 2020). "Wuhan virus: Who needs to wear a mask and what's the proper way to wear it?" (ht
tps://www.straitstimes.com/askst/wuhan-virus-who-needs-to-wear-a-mask-and-whats-the-proper-way-to-wear-
it). The Straits Times. Dicapai pada 1 Februari 2020.
26. Chia, Rachel Genevieve. "These 12 Twitter posts show the insane queues for masks in Singapore, Shanghai
and Hong Kong, which are all sold out, Business Insider – Business Insider Singapore" (https://www.businessins
ider.sg/photos-and-videos-show-insane-queues-for-masks-in-singapore-shanghai-and-hong-kong-which-netizen
s-say-are-all-sold-out/). businessinsider.sg. Dicapai pada 1 Februari 2020.
27. Harun, Hana Naz; Teh, Athira Yusof; Solhi, Farah (31 Januari 2020). "Demand for face masks, hand sanitisers
soars" (https://www.nst.com.my/news/nation/2020/01/561250/demand-face-masks-hand-sanitisers-soars). New
Straits Times (dalam bahasa Inggeris). Dicapai pada 1 Februari 2020.
28. "2019-nCoV: What the Public Should Do" (https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/about/what-you-should-d
o.html). Pusat Kawalan dan Pencegahan Penyakit (CDC). 4 Februari 2020. Dicapai pada 5 Februari 2020.
29. "Infection Control: Novel Coronavirus 2019 (2019-nCoV)" (https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/hcp/infec
tion-control.html). Pusat Kawalan dan Pencegahan Penyakit (CDC) (dalam bahasa Inggeris). 6 Februari 2020.
Dicapai pada 8 Februari 2020.
30. "What to do if you are sick with 2019 Novel Coronavirus (2019-nCoV)" (https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-n
cov/about/steps-when-sick.html). United States: Centers for Disease Control and Prevention. 11 February 2020.
Dicapai pada 13 February 2020.
31. CDC (11 February 2020). "COVID-19 Travel Precautions" (https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/traveler
s/after-travel-precautions.html). Centers for Disease Control and Prevention (dalam bahasa Inggeris). Dicapai
pada 6 March 2020.
32. "Advice for public" (https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/advice-for-public).
www.who.int (dalam bahasa Inggeris). Dicapai pada 8 March 2020.
33. "Singapore: The Model for COVID-19 Response?" (https://www.medpagetoday.com/infectiousdisease/covid19/8
5254). www.medpagetoday.com (dalam bahasa Inggeris). 5 March 2020. Dicapai pada 8 March 2020.
34. Ivana Kottasová; Lindsay Isaac. "Italy shuts all schools over coronavirus outbreak" (https://www.cnn.com/2020/0
3/04/europe/italy-schools-closures-coronavirus-intl/index.html). CNN. Dicapai pada 8 March 2020.
35. "Coronavirus (COVID-19): What is social distancing? - Public health matters" (https://publichealthmatters.blog.g
ov.uk/2020/03/04/coronavirus-covid-19-what-is-social-distancing/). publichealthmatters.blog.gov.uk (dalam
bahasa Inggeris). Dicapai pada 9 March 2020.
36. CDC (11 February 2020). "People at Risk for Serious Illness from COVID-19" (https://www.cdc.gov/coronavirus/
2019-ncov/specific-groups/high-risk-complications.html). Centers for Disease Control and Prevention (dalam
bahasa Inggeris). Dicapai pada 8 March 2020.
37. "When Keeping Your Distance Is the Best Way to Show You Care" (https://www.theatlantic.com/family/archive/2
020/03/how-coronavirus-caused-hug-and-handshake-hiatus/607762/). 10 March 2020.
38. "China CDC developing novel coronavirus vaccine" (http://www.xinhuanet.com/english/2020-01/26/c_13873490
8.htm). Xinhua News Agency. 26 January 2020. Diarkib (https://web.archive.org/web/20200126201658/http://ww
w.xinhuanet.com/english/2020-01/26/c_138734908.htm) daripada yang asal pada 26 January 2020. Dicapai
pada 28 January 2020.
39. Cheung E (28 January 2020). "Hong Kong researchers have developed coronavirus vaccine, expert reveals" (ht
tps://www.scmp.com/news/hong-kong/health-environment/article/3047956/china-coronavirus-hong-kong-researc
hers-have). South China Morning Post. Diarkib (https://web.archive.org/web/20200128154002/https://www.scm
p.com/news/hong-kong/health-environment/article/3047956/china-coronavirus-hong-kong-researchers-have)
daripada yang asal pada 28 January 2020. Dicapai pada 28 January 2020.
40. "With Wuhan virus genetic code in hand, scientists begin work on a vaccine" (https://www.reuters.com/article/us-
china-health-vaccines-idUSKBN1ZN2J8). Reuters. 24 January 2020. Diarkib (https://web.archive.org/web/2020
0125203723/https://www.reuters.com/article/us-china-health-vaccines-idUSKBN1ZN2J8) daripada yang asal
pada 25 January 2020. Dicapai pada 26 January 2020.
41. Levine, Jon (25 January 2020). "Scientists race to develop vaccine to deadly China coronavirus" (https://nypost.
com/2020/01/25/scientists-race-to-develop-vaccine-to-deadly-china-coronavirus/). New York Post. Diarkib (http
s://web.archive.org/web/20200126173701/https://nypost.com/2020/01/25/scientists-race-to-develop-vaccine-to-
deadly-china-coronavirus/) daripada yang asal pada 26 January 2020. Dicapai pada 26 January 2020.
42. Karen Carey (26 February 2020). "Increasing number of biopharma drugs target COVID-19 as virus spreads" (ht
tps://www.bioworld.com/articles/433331-increasing-number-of-biopharma-drugs-target-covid-19-as-virus-spread
s). BioWorld. Dicapai pada 1 March 2020.
43. Jaimy Lee (7 March 2020). "These nine companies are working on coronavirus treatments or vaccines — here's
where things stand" (https://www.marketwatch.com/story/these-nine-companies-are-working-on-coronavirus-tre
atments-or-vaccines-heres-where-things-stand-2020-03-06). MarketWatch. Dicapai pada 7 March 2020.
44. Kormann, Carolyn. "How Long Will It Take to Develop a Coronavirus Vaccine?" (https://www.newyorker.com/ne
ws/news-desk/how-long-will-it-take-to-develop-a-coronavirus-vaccine?utm_campaign=cm&utm_source=crm&ut
m_brand=tny&utm_mailing=TNY_SubPersRec_020520&utm_medium=email&bxid=5be9fceb2ddf9c72dc8994b
7&cndid=30462369&hasha=579ae23cfcbd75c9aac87cb571cc201c&hashb=2148226fbe08998db86dcafd84759
5dcee235751&hashc=77917383a8f055ed3165d5dbf2e63b1863aa8110cf99842b824ecb5af0b9e900&utm_term
=NYR_Pers_Recom_2020-03-11). The New Yorker (dalam bahasa Inggeris). Dicapai pada 11 March 2020.
45. "Coronavirus" (https://www.webmd.com/lung/coronavirus). WebMD (dalam bahasa Inggeris). Diarkib (https://we
b.archive.org/web/20200201075444/https://www.webmd.com/lung/coronavirus) daripada yang asal pada 1
Februari 2020. Dicapai pada 1 Februari 2020.
46. "Overview of novel coronavirus (2019-nCoV) – Summary of relevant conditions" (https://bestpractice.bmj.com/to
pics/en-gb/3000165?q=Coronavirus,%202019%20novel&c=suggested). BMJ (dalam bahasa Inggeris). Diarkib
(https://web.archive.org/web/20200131054900/https://bestpractice.bmj.com/topics/en-gb/3000165?q=Coronavir
us,%202019%20novel&c=suggested) daripada yang asal pada 31 Januari 2020. Dicapai pada 1 Februari 2020.
47. "Beberapa ubat untuk COVID-19 jalani ujian klinikal" (https://www.bharian.com.my/dunia/asia/2020/02/656158/b
eberapa-ubat-untuk-covid-19-jalani-ujian-klinikal). 16 Februari 2020. Dicapai pada 27 Februari 2020.
48. "China approves first anti-viral drug against coronavirus Covid-19" (https://www.pharmaceutical-technology.com/
news/china-approves-favilavir-covid-19/) (dalam bahasa Inggeris).
49. Bernama (21 Februari 2020). "Hasil ujian klinikal penawar COVID-19 tiga minggu lagi - WHO" (http://www.astro
awani.com/berita-dunia/hasil-ujian-klinikal-penawar-covid-19-tiga-minggu-lagi-who-231359). Astro Awani.
Dicapai pada 27 Februari 2020.
50. Business, Paul R. La Monica, CNN. "Gilead Sciences drug may help treat coronavirus symptoms, according to
WHO" (https://www.cnn.com/2020/02/24/investing/gilead-sciences-coronavirus-who-remdesivir/index.html).
CNN (dalam bahasa Inggeris). Dicapai pada 25 Februari 2020.
51. "Coronavirus" (https://www.webmd.com/lung/coronavirus). WebMD. Diarkib (https://web.archive.org/web/20200
201075444/https://www.webmd.com/lung/coronavirus) daripada yang asal pada 1 February 2020. Dicapai pada
1 February 2020.
52. "Prevention & Treatment" (https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/about/prevention-treatment.html).
CDC.gov. US Centers for Disease Control and Prevention. 15 February 2020. Diarkib (https://web.archive.org/w
eb/20191215193934/https://www.cdc.gov/coronavirus/about/prevention.html) daripada yang asal pada 15
December 2019. Dicapai pada 21 January 2020.
53. "Novel Coronavirus – COVID-19: What Emergency Clinicians Need to Know" (https://www.ebmedicine.net/topic
s/infectious-disease/COVID-19). EBMedicine.net. Dicapai pada 9 March 2020.
54. Grady, Denise (6 February 2020). "China Begins Testing an Antiviral Drug in Coronavirus Patients" (https://www.
nytimes.com/2020/02/06/health/coronavirus-treatments.html). The New York Times. Dicapai pada 14 March
2020.
55. Li, G.; De Clercq, E. (March 2020). "Therapeutic options for the 2019 novel coronavirus (2019-nCoV)". Nature
Reviews: Drug Discovery. 19 (3): 149–150. doi:10.1038/d41573-020-00016-0 (https://doi.org/10.1038%2Fd4157
3-020-00016-0). PMID 32127666 (https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32127666).
56. "The Nuffield Department of Medicine is supporting global efforts in tackling nCoV" (https://www.ndm.ox.ac.uk/c
oronavirus). NDM.Ox.ac.uk. Nuffield Department of Medicine, Oxford University. Dicapai pada 14 March 2020.
57. "Pneumonia of Unknown Cause in China – Watch – Level 1, Practice Usual Precautions – Travel Health
Notices" (https://web.archive.org/web/20200108143634/https://wwwnc.cdc.gov/travel/notices/watch/pneumonia-
china). CDC. 6 Januari 2020. Diarkib daripada yang asal (https://wwwnc.cdc.gov/travel/notices/watch/pneumoni
a-china) pada 8 Januari 2020. Dicapai pada 7 Januari 2020.
58. Schnirring, Lisa (8 January 2020). "Virologists weigh in on novel coronavirus in China's outbreak" (https://web.ar
chive.org/web/20200108234455/http://www.cidrap.umn.edu/news-perspective/2020/01/virologists-weigh-novel-c
oronavirus-chinas-outbreak). CIDRAP. Diarkib daripada yang asal (http://www.cidrap.umn.edu/news-perspectiv
e/2020/01/virologists-weigh-novel-coronavirus-chinas-outbreak) pada 8 Januari 2020. Dicapai pada 9 Januari
2020.
59. Shih, Gerry; Sun, Lena H. (8 Januari 2020). "Specter of possible new virus emerging from central China raises
alarms across Asia" (https://web.archive.org/web/20200108172338/https://www.washingtonpost.com/world/asia
_pacific/specter-of-possible-new-virus-emerging-from-central-china-raises-alarms-across-asia/2020/01/08/3d33
046c-312f-11ea-971b-43bec3ff9860_story.html). Washington Post. Diarkib daripada yang asal (https://www.was
hingtonpost.com/world/asia_pacific/specter-of-possible-new-virus-emerging-from-central-china-raises-alarms-ac
ross-asia/2020/01/08/3d33046c-312f-11ea-971b-43bec3ff9860_story.html) pada 8 Januari 2020. Dicapai pada
9 Januari 2020.
60. Rozmal, Kauthar (23 Januari 2020). "Bagaimana Virus SARS Menyebabkan Tekanan Ekonomi?" (https://www.th
epatriots.asia/bagaimana-virus-sars-menyebabkan-tekanan-ekonomi/). The Patriots. Dicapai pada 26 Januari
2020.
61. Perlman, Stanley (24 Januari 2020). "Another Decade, Another Coronavirus". New England Journal of
Medicine. 0. doi:10.1056/NEJMe2001126 (https://doi.org/10.1056%2FNEJMe2001126). ISSN 0028-4793 (http
s://www.worldcat.org/issn/0028-4793). PMID 31978944 (https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31978944).
62. Rogier van Doorn, H.; Yu, Hongji (2019). "33. Viral Respiratory Infections" (https://books.google.com/books?id=
y8SODwAAQBAJ&pg=PA286). Dalam Edward T Ryan; David R Hill; Tom Solomon; Timothy P Endy; Naomi
Aronson (para penyunting). Hunter's Tropical Medicine and Emerging Infectious Diseases E-Book (ed. 10th).
Elsevier Health Sciences. m/s. 286. ISBN 978-0-323-55512-8.
63. "Novel Coronavirus 2019" (https://web.archive.org/web/20200114084712/https://www.cdc.gov/coronavirus/novel
-coronavirus-2019.html). Pusat Kawalan dan Pencegahan Penyakit. 13 January 2020. Diarkib daripada yang
asal (https://www.cdc.gov/coronavirus/novel-coronavirus-2019.html) pada 14 Januari 2020. Dicapai pada
14 Januari 2020.
64. "Coronavirus" (https://web.archive.org/web/20200120214550/https://www.who.int/health-topics/coronavirus).
www.who.int. Diarkib daripada yang asal (https://www.who.int/health-topics/coronavirus) pada 20 Januari 2020.
Dicapai pada 16 January 2020.
65. "Phylogeny of SARS-like betacoronaviruses" (https://web.archive.org/web/20200120190511/https://nextstrain.or
g/groups/blab/sars-like-cov). nextstrain. Diarkib daripada yang asal (https://nextstrain.org/groups/blab/sars-like-c
ov) pada 20 Januari 2020. Dicapai pada 18 Januari 2020.
66. "Initial genome release of novel coronavirus" (https://web.archive.org/web/20200112100227/http://virological.or
g/t/initial-genome-release-of-novel-coronavirus/319). Virological. 11 Januari 2020. Diarkib daripada yang asal (ht
tp://virological.org/t/initial-genome-release-of-novel-coronavirus/319) pada 12 Januari 2020. Dicapai pada
12 Januari 2020.
67. "Wuhan seafood market pneumonia virus isolate Wuhan-Hu-1, complete genome" (http://www.ncbi.nlm.nih.gov/
nuccore/MN908947.3). 17 Januari 2020.
68. "Coronavirus: 7 dead, 229 infected in Italy as Europe braces for COVID-19" (https://www.nbcnews.com/news/wo
rld/coronavirus-updates-5-dead-200-infected-italy-europe-braces-covid-n1141466). NBC News. Dicapai pada
29 February 2020.
69. Schnirring, Lisa (14 Januari 2020). "Report: Thailand's coronavirus patient didn't visit outbreak market" (http://w
ww.cidrap.umn.edu/news-perspective/2020/01/report-thailands-coronavirus-patient-didnt-visit-outbreak-market).
CIDRAP. Diarkib (https://web.archive.org/web/20200114230152/http://www.cidrap.umn.edu/news-perspective/2
020/01/report-thailands-coronavirus-patient-didnt-visit-outbreak-market) daripada yang asal pada 14 Januari
2020. Dicapai pada 15 Januari 2020.
70. Bogoch, Isaac I.; Watts, Alexander; Thomas-Bachli, Andrea; Huber, Carmen; Kraemer, Moritz U. G.; Khan,
Kamran (14 January 2020). "Pneumonia of Unknown Etiology in Wuhan, China: Potential for International
Spread Via Commercial Air Travel". Journal of Travel Medicine. doi:10.1093/jtm/taaa008 (https://doi.org/10.109
3%2Fjtm%2Ftaaa008). PMID 31943059 (https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31943059).
71. "Archived copy" 懂 (https://n.dongqiudi.com/webapp/tops.html). n.dongqiudi.com. Diarkib (https://web.archiv
e.org/web/20200124225317/https://n.dongqiudi.com/webapp/tops.html) daripada yang asal pada 24 January
2020. Dicapai pada 22 Januari 2020.
72. Colangelo, Anthony; Wicks, Kathryn (26 Januari 2020). "Matildas' Olympic qualifiers switched to Sydney after
virus fears" (https://www.brisbanetimes.com.au/sport/soccer/virus-fears-force-move-for-matildas-olympic-qualifie
rs-20200126-p53ux8.html). Brisbane Times.
73. "IOC Boxing Task Force: Asian/Oceanian Tokyo 2020 boxing qualifying event to be held in Jordan in March" (htt
ps://www.olympic.org/news/ioc-boxing-task-force-asian/oceanian-tokyo-2020-boxing-qualifying-event-to-be-held
-in-jordan-in-march). Olympic Channel. 24 Januari 2020. Dicapai pada 25 January 2020.
74. "Olympic boxing qualifiers moved to Jordan" (https://www.japantimes.co.jp/sports/2020/01/25/more-sports/boxin
g-2/olympic-boxing-qualifiers-moved-jordan/). Japan Times. Reuters. 25 January 2020. Diarkib (https://web.arch
ive.org/web/20200125123315/https://www.japantimes.co.jp/sports/2020/01/25/more-sports/boxing-2/olympic-bo
xing-qualifiers-moved-jordan/#.Xiv6YTIzbIU) daripada yang asal pada 25 January 2020. Dicapai pada
25 January 2020.
75. "Australian Health Sector Emergency Response Plan for novel Coronavirus (COVID-19)" (https://www.health.go
v.au/sites/default/files/documents/2020/02/australian-health-sector-emergency-response-plan-for-novel-coronavi
rus-covid-19_1.pdf) (PDF).
76. Yang, Stephanie (28 Januari 2020). "WHO Chief Praises Beijing's Coronavirus Response as Travel Barriers
Rise" (https://web.archive.org/web/20200128201740/https://www.wsj.com/articles/who-chief-praises-beijings-cor
onavirus-response-as-travel-barriers-rise-11580227640). The Wall Street Journal. ISSN 0099-9660 (https://ww
w.worldcat.org/issn/0099-9660). Diarkib daripada yang asal (https://www.wsj.com/articles/who-chief-praises-beiji
ngs-coronavirus-response-as-travel-barriers-rise-11580227640) pada 28 Januari 2020. Dicapai pada 28 Januari
2020.
77. "IHR Emergency Committee on Novel Coronavirus (2019-nCoV)" (https://www.who.int/dg/speeches/detail/who-d
irector-general-s-statement-on-ihr-emergency-committee-on-novel-coronavirus-(2019-ncov)). who.int. Dicapai
pada 31 Januari 2020.
78. "Statement on the second meeting of the International Health Regulations (2005) Emergency Committee
regarding the outbreak of novel coronavirus (2019-nCoV)" (https://web.archive.org/web/20200131005904/http
s://www.who.int/news-room/detail/30-01-2020-statement-on-the-second-meeting-of-the-international-health-regu
lations-(2005)-emergency-committee-regarding-the-outbreak-of-novel-coronavirus-(2019-ncov)). WHO. 30
Januari 2020. Diarkib daripada yang asal (https://www.who.int/news-room/detail/30-01-2020-statement-on-the-s
econd-meeting-of-the-international-health-regulations-(2005)-emergency-committee-regarding-the-outbreak-of-n
ovel-coronavirus-(2019-ncov)) pada 31 January 2020. Dicapai pada 30 Januari 2020.
79. "Italy criticises EU for being slow to help over coronavirus epidemic" (https://www.theguardian.com/world/2020/
mar/11/italy-criticises-eu-being-slow-help-coronavirus-epidemic). The Guardian. 11 March 2020.
80. "The EU Is Abandoning Italy in Its Hour of Need" (https://foreignpolicy.com/2020/03/14/coronavirus-eu-abandoni
ng-italy-china-aid/). Foreign Policy. 14 March 2020.
81. "Coronavirus update: 290 million students now stuck at home" (https://news.un.org/en/story/2020/03/1058791).
UN News (dalam bahasa Inggeris). 2020-03-05. Dicapai pada 2020-03-07.
82. "Coronavirus (COVID-19) Supply Chain Update" (https://www.fda.gov/news-events/press-announcements/coron
avirus-covid-19-supply-chain-update). US Food and Drug Administration. 27 February 2020. Dicapai pada
2020-03-07.
83. Tkyo, Kelly (29 February 2020). "Coronavirus fears empty store shelves of toilet paper, bottled water, masks as
shoppers stock up" (https://www.usatoday.com/story/money/2020/02/28/coronavirus-2020-preparation-more-sup
ply-shortages-expected/4903322002/). USA Today.
84. Sirletti, Sonia; Remondini, Chiara; Lepido, Daniele (24 February 2020). "Virus Outbreak Drives Italians to Panic-
Buying of Masks and Food" (https://www.bloomberg.com/news/articles/2020-02-24/virus-outbreak-drives-italians
-to-panic-buying-of-masks-and-food). Bloomberg L.P. Dicapai pada 26 February 2020.
85. "Viral hysteria: Hong Kong panic buying sparks run on toilet paper" (https://www.channelnewsasia.com/news/asi
a/wuhan-coronavirus-hong-kong-panic-buying-shortage-toilet-paper-12400600). CNA. Dicapai pada
26 February 2020.
86. Rummler, Orion. "Household basics are scarce in Hong Kong under coronavirus lockdown" (https://www.axios.c
om/hongkongers-toilet-paper-coronavirus-b1aab6c1-ab9f-42b2-ad7a-a8e4d6d0c4a2.html). Axios. Dicapai pada
26 February 2020.
87. Strumpf, Dan (31 January 2020). "Tech Sector Fears Supply Delays as Effects of Virus Ripple Through China"
(https://www.wsj.com/articles/tech-sector-fears-supply-delays-as-effects-of-virus-ripple-through-china-11580484
181). The Wall Street Journal. ISSN 0099-9660 (https://www.worldcat.org/issn/0099-9660). Dicapai pada
26 February 2020.
88. Nebehay, Stephanie (2020-02-07). "Procura por máscaras aumenta 100 vezes e prejudica luta contra o
coronavírus" (https://br.reuters.com/article/topNews/idBRKBN2011JE-OBRTP) (dalam bahasa Portugis).
Reuters. Dicapai pada 2020-03-07.
89. Boseley, Sarah (7 February 2020). "WHO warns of global shortage of face masks and protective suits" (https://w
ww.theguardian.com/world/2020/feb/07/who-warns-global-shortage-face-masks-protective-suits-coronavirus).
The Guardian. ISSN 0261-3077 (https://www.worldcat.org/issn/0261-3077). Dicapai pada 12 February 2020.
90. "Shortage of personal protective equipment endangering health workers worldwide" (https://www.who.int/news-r
oom/detail/03-03-2020-shortage-of-personal-protective-equipment-endangering-health-workers-worldwide).
who.int. Dicapai pada 5 March 2020.
91. Geman, Ben (7 Februari 2020). "The coronavirus is infecting everything in the energy sector" (https://www.axios.
com/coronavirus-china-energy-sector-impact-f89cd7b8-6605-470f-8338-70af44e4aaf1.html) (dalam bahasa
Inggeris). Axios. Dicapai pada 18 Februari 2020.
92. Burke, Daniel (14 March 2020). "What churches, mosques and temples are doing to fight the spread of
coronavirus" (https://www.cnn.com/2020/03/14/world/churches-mosques-temples-coronavirus-spread/index.htm
l) (dalam bahasa English). CNN. Dicapai pada 16 March 2020.
93. Hadden, Joey (2 March 2020). "Over 20,000 people have signed a petition to cancel SXSW over coronavirus
worries. Here's a list of all the major event cancellations due to the outbreak so far" (https://www.businessinside
r.com/major-events-cancelled-or-postponed-due-to-the-coronavirus-2020). Business Insider. Dicapai pada
3 March 2020.
94. Walsh, Bryan. "The coronavirus outbreak stands to fundamentally change the world" (https://www.axios.com/cor
onavirus-future-economy-politics-f838d8f1-09e2-48cd-afa7-1481d2044e21.html). Axios (dalam bahasa
Inggeris). Dicapai pada 16 March 2020.
95. Sander, Libby. "Coronavirus could spark a revolution in working from home. Are we ready?" (https://theconversa
tion.com/coronavirus-could-spark-a-revolution-in-working-from-home-are-we-ready-133070). The Conversation
(dalam bahasa Inggeris). Dicapai pada 16 March 2020.
96. Anderson, Jenny. "Coronavirus is giving online higher education a second chance to prove its worth" (https://qz.
com/1817162/coursera-is-making-its-courses-free-to-students-around-the-world/). Quartz (dalam bahasa
Inggeris). Dicapai pada 16 March 2020.
97. "The long-term effects of the coronavirus" (https://www.jpost.com/Opinion/The-long-term-effects-of-the-coronavir
us-619118). The Jerusalem Post | JPost.com. Dicapai pada 16 March 2020.
98. Farrell, Henry; Newman, Abraham (16 March 2020). "Will the Coronavirus End Globalization as We Know It?" (h
ttps://www.foreignaffairs.com/articles/2020-03-16/will-coronavirus-end-globalization-we-know-it) (dalam bahasa
Inggeris). ISSN 0015-7120 (https://www.worldcat.org/issn/0015-7120). Dicapai pada 16 March 2020.
99. "Germany would like to localize supply chains, nationalization possible, minister says" (https://www.reuters.com/
article/us-health-coronavirus-germany-pharmaceut-idUSKBN2101BH). Reuters (dalam bahasa Inggeris). 13
March 2020. Dicapai pada 16 March 2020.
00. Somvichian-Clausen, Austa (30 January 2020). "The coronavirus is causing an outbreak in America—of anti-
Asian racism" (https://thehill.com/changing-america/respect/diversity-inclusion/480749-the-coronavirus-is-causin
g-an-outbreak-in-anti). The Hill. Diarkib (https://web.archive.org/web/20200201181522/https://thehill.com/changi
ng-america/respect/diversity-inclusion/480749-the-coronavirus-is-causing-an-outbreak-in-anti) daripada yang
asal pada 1 February 2020. Dicapai pada 4 February 2020.
01. Ma, Alexandra; McLaughlin, Kelly (2 February 2020). "The Wuhan coronavirus is causing increased incidents of
racism and xenophobia at college, work, and supermarkets, according to Asian people" (https://www.businessin
sider.com/wuhan-coronavirus-racism-asians-experience-fears-outbreak-2020-1). Business Insider. Diarkib (http
s://web.archive.org/web/20200202204722/https://www.businessinsider.com/wuhan-coronavirus-racism-asians-e
xperience-fears-outbreak-2020-1) daripada yang asal pada 2 February 2020. Dicapai pada 3 February 2020.
02. Pitrelli, Stefano; Noack, Rick (31 January 2020). "A top European music school suspended students from East
Asia over coronavirus concerns, amid rising discrimination" (https://www.washingtonpost.com/world/2020/01/31/
top-european-music-school-suspended-students-east-asia-over-coronavirus-concerns-amid-rising-discriminatio
n/). The Washington Post. Diarkib (https://web.archive.org/web/20200203131427/https://www.washingtonpost.c
om/world/2020/01/31/top-european-music-school-suspended-students-east-asia-over-coronavirus-concerns-ami
d-rising-discrimination/) daripada yang asal pada 3 February 2020. Dicapai pada 4 February 2020.
03. Burton, Nylah (7 February 2020). "The coronavirus exposes the history of racism and "cleanliness" " (https://ww
w.vox.com/2020/2/7/21126758/coronavirus-xenophobia-racism-china-asians). Vox. Diarkib (https://web.archive.
org/web/20200207211942/https://www.vox.com/2020/2/7/21126758/coronavirus-xenophobia-racism-china-asian
s) daripada yang asal pada 7 February 2020. Dicapai pada 9 February 2020.
04. "Fears of new virus trigger anti-China sentiment worldwide" (https://www.japantimes.co.jp/news/2020/02/02/asia
-pacific/science-health-asia-pacific/virus-antichina-sentiment-worldwide/). Japan Times. 2 February 2020.
05. "Coronavirus fuels anti-Chinese discrimination in Africa" (https://www.dw.com/en/coronavirus-fuels-anti-chinese-
discrimination-in-africa/av-52428454). Deutsche Welle. 19 February 2020.
06. "Chinese industrial workers subject to mandatory coronavirus isolation in Ethiopia" (https://www.panapress.com/
Chinese-industrial-workers-subje-a_630630164-lang2.html). Panapress. 28 February 2020.
07. "Coronavirus: Tales of solidarity from China's virus-hit Wuhan" (https://www.bbc.com/news/world-asia-china-512
76496). BBC News. 28 January 2020. Dicapai pada 11 February 2020.
08. Zang, Phoebe (3 February 2020). "How Taylor Swift's Chinese fans are helping fight the coronavirus" (https://ww
w.thestar.com.my/tech/tech-news/2020/02/03/how-taylor-swifts-chinese-fans-are-helping-fight-the-coronavirus).
The Star. Dicapai pada 15 February 2020.
09. "How Residents in Wuhan Are Coping With Coronavirus (3:18 minutes in)" (https://www.youtube.com/watch?v=
8QeqInTT4Cc). The New York Times. 4 February 2020. Dicapai pada 15 February 2020 – melalui YouTube.
10. Wei Lin, Lee (24 January 2020). "This Chinese Actor Cheered on a Terrified Wuhan Doctor; His Fans Then
Raised Funds for the City" (https://www.todayonline.com/8days/sceneandheard/entertainment/chinese-actor-ch
eered-terrified-wuhan-doctor-his-fans-then-raised). Today Online. Dicapai pada 15 February 2020.
11. Dazed (6 February 2020). "Life under lockdown: Young people in Wuhan tell their coronavirus stories" (https://w
ww.dazeddigital.com/life-culture/article/47822/1/life-under-lockdown-young-people-in-wuhan-china-tell-their-coro
navirus-stories). Dazed. Dicapai pada 16 February 2020.
12. Sieren, Frank (7 February 2020). "Sieren's China: Coronavirus — an epidemic of rumors" (https://www.dw.com/
en/sierens-china-coronavirus-an-epidemic-of-rumors/a-52288831). Deutsche Welle.
13. "China, desperate to stop coronavirus spread, turns neighbor against neighbor" (https://economictimes.indiatime
s.com/news/international/world-news/china-desperate-to-stop-coronavirus-turns-neighbor-against-neighbor/artic
leshow/73922967.cms). The Economic Times. 4 February 2020. Dicapai pada 16 February 2020.
14. "Italy Shows Just How Crazy Coronavirus Panic Can Get" (https://www.thedailybeast.com/italy-shows-just-how-
crazy-coronavirus-panic-can-get). The Daily Beast. 29 February 2020.
15. "Italians Are Being Treated as a Risk Abroad Over Coronavirus" (https://www.wsj.com/articles/italians-are-being-
treated-as-a-risk-abroad-over-coronavirus-11582913454). The Wall Street Journal. 28 February 2020.
16. Press Release (31 January 2020). "Sharing research data and findings relevant to the novel coronavirus
(COVID-19) outbreak | Wellcome" (https://wellcome.ac.uk/press-release/sharing-research-data-and-findings-rele
vant-novel-coronavirus-covid-19-outbreak). wellcome.ac.uk. Dicapai pada 13 February 2020.
17. Rogers, Adam (31 January 2020). "Coronavirus Research Is Moving at Top Speed—With a Catch" (https://www.
wired.com/story/coronavirus-research-preprint-servers/). Wired. ISSN 1059-1028 (https://www.worldcat.org/issn/
1059-1028). Dicapai pada 13 February 2020.
18. Bender, Maddie (3 February 2020). " 'It's a Moral Imperative:' Archivists Made a Directory of 5,000 Coronavirus
Studies to Bypass Paywalls" (https://www.vice.com/en_us/article/z3b3v5/archivists-are-bypassing-paywalls-to-s
hare-studies-about-coronaviruses). Vice. Dicapai pada 13 February 2020.
19. "Scientists Use Online Game to Research COVID-19 Treatment" (https://www.the-scientist.com/news-opinion/sc
ientists-use-online-game-to-research-covid-19-treatment-67230). The Scientist Magazine. Dicapai pada
14 March 2020.
20. Brown, Evan Nicole (12 March 2020). "How scientists are crowdsourcing a coronavirus treatment" (https://www.f
astcompany.com/90470524/how-scientists-are-crowdsourcing-a-coronavirus-vaccine). Fast Company. Dicapai
pada 14 March 2020.
21. "Folding@home update on SARS-CoV-2 (10 Mar 2020) – Folding@home" (https://foldingathome.org/2020/03/1
0/covid19-update/).
22. "Rosetta's role in fighting coronavirus – Institute for Protein Design" (https://www.ipd.uw.edu/2020/02/rosettas-ro
le-in-fighting-coronavirus/) (dalam bahasa Inggeris). Dicapai pada 2020-03-06.
23. BBC Monitoring, UGC Newsgathering (30 January 2020). "China coronavirus: Misinformation spreads online
about origin and scale" (https://www.bbc.com/news/blogs-trending-51271037). BBC News. Diarkib (https://web.a
rchive.org/web/20200204163412/https://www.bbc.com/news/blogs-trending-51271037) daripada yang asal pada
4 February 2020. Dicapai pada 10 February 2020.
24. Lytvynenko, Jane. "Here's A Running List Of Disinformation Spreading About The Coronavirus" (https://www.bu
zzfeednews.com/article/janelytvynenko/coronavirus-disinformation-spread). Buzzfeed News. Diarkib (https://we
b.archive.org/web/20200206212717/https://www.buzzfeednews.com/article/janelytvynenko/coronavirus-disinfor
mation-spread) daripada yang asal pada 6 February 2020. Dicapai pada 10 February 2020.
25. Ghaffary, Shirin; Heilweil, Rebecca (31 January 2020). "How tech companies are scrambling to deal with
coronavirus hoaxes" (https://www.vox.com/recode/2020/1/31/21115589/coronavirus-wuhan-china-myths-hoaxes
-facebook-social-media-tiktok-twitter-wechat). Vox. Diarkib (https://web.archive.org/web/20200208004124/http
s://www.vox.com/recode/2020/1/31/21115589/coronavirus-wuhan-china-myths-hoaxes-facebook-social-media-ti
ktok-twitter-wechat) daripada yang asal pada 8 February 2020. Dicapai pada 10 February 2020.
26. Richtel, Matt (6 February 2020). "W.H.O. Fights a Pandemic Besides Coronavirus: an 'Infodemic' " (https://www.
nytimes.com/2020/02/06/health/coronavirus-misinformation-social-media.html). The New York Times.
ISSN 0362-4331 (https://www.worldcat.org/issn/0362-4331). Diarkib (https://web.archive.org/web/20200206224
226/https://www.nytimes.com/2020/02/06/health/coronavirus-misinformation-social-media.html) daripada yang
asal pada 6 February 2020. Dicapai pada 7 February 2020.
27. Paul, Katie (1 February 2020). "As coronavirus misinformation spreads on social media, Facebook removes
posts" (https://www.reuters.com/article/us-china-health-facebook-idUSKBN1ZV388). Reuters. Diarkib (https://we
b.archive.org/web/20200206071606/https://www.reuters.com/article/us-china-health-facebook-idUSKBN1ZV38
8) daripada yang asal pada 6 February 2020. Dicapai pada 7 February 2020.
28. Novel Coronavirus (2019-nCoV): situation report, 13 (https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/330778/n
CoVsitrep02Feb2020-eng.pdf) (Laporan). World Health Organization. 2020.
https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/330778/nCoVsitrep02Feb2020-eng.pdf.
29. Yi, Man (4 February 2020). "Coronavirus: UN health agency moves fast to tackle 'infodemic'; Guterres warns
against stigmatization" (https://news.un.org/en/story/2020/02/1056672). UN News. Diarkib (https://web.archive.o
rg/web/20200205080207/https://news.un.org/en/story/2020/02/1056672) daripada yang asal pada 5 February
2020. Dicapai pada 5 February 2020.
30. Elassar, Alaa (17 March 2020). "One dangerous coronavirus 'self-check test' is circulating on social media.
Here's why you should avoid it" (https://www.cnn.com/2020/03/16/us/coronavirus-myths-debunking-holding-brea
th-10-seconds-trnd/index.html). CNN. Dicapai pada 17 March 2020.
31. "Virus Outbreak: Chinese trolls decried for fake news" (http://www.taipeitimes.com/News/taiwan/archives/2020/0
2/28/2003731764). Taipei Times. 28 February 2020.
32. "Taiwan accuses China of waging cyber 'war' to disrupt virus fight" (https://www.reuters.com/article/us-china-hea
lth-taiwan/taiwan-reports-five-new-coronavirus-cases-total-at-39-idUSKBN20N09C). Reuters. 29 February 2020.
33. "China's rulers see the coronavirus as a chance to tighten their grip" (https://www.economist.com/china/2020/02/
08/chinas-rulers-see-the-coronavirus-as-a-chance-to-tighten-their-grip). The Economist. 8 February 2020.
Diarkib (http://archive.is/j9ZH4) daripada yang asal pada 29 February 2020. Dicapai pada 29 February 2020.
34. "Coronavirus: Rumors and misinformation swirl unchecked in China" (https://www.nbcnews.com/news/world/cor
onavirus-rumors-misinformation-swirl-unchecked-china-n1151291). NBC News. 6 March 2020.
35. "Trump officials emphasize that coronavirus 'Made in China' " (https://apnews.com/5866bf32d5723402d2df32ba
a844fff3). Associated Press. 12 March 2020.
36. "Chinese military news agency discloses 2019-nCoV was product of lab: Guo Wengui" (https://www.taiwannew
s.com.tw/en/news/3871486). Taiwan News. 6 February 2020.
37. "China spins tale that the U.S. Army started the coronavirus epidemic" (https://www.nytimes.com/2020/03/13/wo
rld/asia/coronavirus-china-conspiracy-theory.html). The New York Times. 13 March 2020.
38. "Coronavirus: Russia pushing fake news about US using outbreak to 'wage economic war' on China, officials
say" (https://www.scmp.com/news/world/russia-central-asia/article/3051939/coronavirus-russia-pushing-fake-ne
ws-about-us-using). Agence France-Presse. 23 February 2020. Dicapai pada 27 February 2020 – melalui South
China Morning Post.
39. Ng, Kate (23 February 2020). "US accuses Russia of huge coronavirus disinformation campaign" (https://news.y
ahoo.com/us-accuses-russia-huge-coronavirus-171730161.html). The Independent. Dicapai pada 27 February
2020.
40. "Coronavirus: Russia denies spreading US conspiracy on social media" (https://www.bbc.com/news/world-us-ca
nada-51599009). BBC News. 23 February 2020. Diarkib (https://web.archive.org/web/20200225053306/https://
www.bbc.com/news/world-us-canada-51599009) daripada yang asal pada 25 February 2020. Dicapai pada
25 February 2020.
41. "Conspiracy theories to colonialism: GOP covers up Trump's incompetent coronavirus response" (https://www.s
alon.com/2020/02/27/conspiracy-theories-to-colonialism-gop-covers-up-trumps-incompetent-coronavirus-respon
se/). Salon. 27 February 2020.
42. "Larry Kudlow Claims Coronavirus 'Contained' In U.S. As CDC Warns Of Likely Spread" (https://www.huffpost.c
om/entry/larry-kudlow-coronavirus-misinformation_n_5e556f11c5b64c1d5620ddb1). HuffPost. 25 February
2020.
43. "Trump's Biggest Supporters Think The Coronavirus Is A Deep State Plot" (https://www.buzzfeednews.com/artic
le/ryanhatesthis/trump-supporters-coronavirus-deep-state-qanon). BuzzFeed. 26 February 2020.

Bacaan lanjut
Zhou F, Yu T, Du R, dll. (March 2020). "Clinical course and risk factors for mortality of adult inpatients with
COVID-19 in Wuhan, China: A retrospective cohort study". Lancet. doi:10.1016/s0140-6736(20)30566-3 (http
s://doi.org/10.1016%2Fs0140-6736%2820%2930566-3). ISSN 0140-6736 (https://www.worldcat.org/issn/0140-
6736). PMID 32171076 (https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32171076).
Pautan luar
Kemaskini maklumat oleh Kementerian Kesihatan Malaysia (http://www.mo Wikimedia Commons
h.gov.my/index.php/pages/view/2019-ncov-wuhan) KKM, (Februari) mempunyai media
Epidemik pneumonia Wuhan adalah virus yang tidak dapat dijelaskan. berkaitan Pandemik
Patogen pada mulanya dikenalpasti sebagai jenis koronavirus baru (http://t COVID-19 (https://com
v.cctv.com/2020/01/09/VIDEghKzTNeOHkUnaI4oLLp5200109.shtml). mons.wikimedia.org/wi
CCTV, (9 Januari 2020). (dalam bahasa Cina) ki/Category:Pandemik_
COVID-19?uselang=ms)
Suruhanjaya Kesihatan Perbandaran Wuhan (http://wjw.wuhan.gov.cn/front/
web/showDetail/2020012009077) (dalam bahasa Cina) Pengertian Pneumonia
Peta global langsung penyebaran koronavirus baru Wuhan (2019-nCoV) Wuhan dalam
menggunakan sumber rasmi China (https://medgic.co/virus) oleh Medgic (ht Wikikamus bahasa
tps://medgic.co), dikemaskini secara harian Melayu, sebuah kamus
Peta global interaktif penyebaran koronavirus baru Wuhan (2019-nCoV) (htt bebas.
ps://gisanddata.maps.arcgis.com/apps/opsdashboard/index.html#/bda7594
740fd40299423467b48e9ecf6) oleh Universiti Johns Hopkins, dikemaskini secara harian
2019-nCoV Portal Data (https://www.viprbrc.org/brc/home.spg?decorator=corona_ncov) - data bersepadu
mengenai koronavirus baru Wuhan (2019-nCoV) di Virus Pathogen Resource (https://www.viprbrc.org)
"Coronavirus" (https://www.cdc.gov/coronavirus/index.html). Pusat Kawalan dan Pencegahan Penyakit (CDC).
Februari 2020.
Taburan kes geografi 2019-nCov (https://www.ecdc.europa.eu/en/geographical-distribution-2019-ncov-cases)
oleh Pusat Kawalan dan Pencegahan Penyakit Eropah
"Statement on the meeting of the International Health Regulations (2005) Emergency Committee regarding the
outbreak of novel coronavirus (2019-nCoV) on 23 January 2020" (https://www.who.int/news-room/detail/23-01-2
020-statement-on-the-meeting-of-the-international-health-regulations-(2005)-emergency-committee-regarding-t
he-outbreak-of-novel-coronavirus-(2019-ncov)). Pertubuhan Kesihatan Sedunia (WHO).
(Bahasa Inggeris) World Health Organization : Advice for the public (https://www.who.int/emergencies/diseases/
novel-coronavirus-2019/advice-for-public)

L · B · S (https://ms.wikipedia.org/w/index.php?title=Templat:Pandemik_COVID-19&action=edit)
Pandemik COVID-19
SARS-CoV-2 (virus) · COVID-19 (penyakit)

Garis masa
2019 (November–Disember) · 2020 (Januari · Februari · Mac · April · Mei · Jun)

Lokasi
Afrika Selatan · Algeria · Angola · Benin · Burkina Faso · Burundi · Cameroon · Republik Afrika Tengah ·
Republik Demokratik Congo · Republik Congo · Djibouti · Equatorial Guinea · Eswatini · Gabon · Ghana ·
Guinea · Guinea-Bissau · Habsyah · Côte d'Ivoire · Kenya · Liberia · Libya · Maghribi · Malawi · Mali ·
Afrika
Mauritania · Mayotte · Mesir · Namibia · Nigeria · Réunion · Rwanda · São Tomé dan Príncipe · Senegal ·
Seychelles · Sierra Leone · Somalia · Sudan · Sudan Selatan · Tanzania · Togo · Tunisia · Uganda ·
Zambia · Zimbabwe
Tanah Besar China (Hubei · Henan · Shanghai · Sichuan) · Hong Kong · Jepun ·
Asia Timur
Korea Selatan · Korea Utara · Macau · Mongolia · Taiwan
Brunei · Indonesia · Malaysia (Johor · Kuala Lumpur · Negeri Sembilan · Sabah ·
Asia Tenggara Sarawak · Perlis · Selangor) · Myanmar · Filipina · Kemboja · Laos · Singapura ·
Thailand · Timor Leste · Vietnam
Asia Afghanistan (Garis masa) · Bangladesh · Bhutan · India · Maldives · Nepal ·
Asia Selatan
Pakistan (Garis masa) · Sri Lanka
Arab Saudi · Armenia · Azerbaijan · Bahrain · Cyprus (Cyprus Utara) · Iran · Iraq
Asia Barat (Garis masa) · Israel · Jordan · Kuwait · Lubnan · Mesir · Oman · Palestin · Qatar ·
Republik Georgia · Syria · Emiriah Arab Bersatu · Turki (Garis masa) · Yaman
Asia Utara/Tengah Kazakhstan · Kyrgyzstan · Rusia · Uzbekistan

Eropah Albania · Andorra · Azerbaijan · Belarus · Bosnia dan Herzegovina (Garis masa) · Bulgaria · Croatia
(Garis masa) · Ireland · Kazakhstan · Kosovo · Kota Vatikan · Moldova · Monaco · Montenegro ·
Macedonia Utara · Republik Georgia · Romania · Rusia · San Marino · Serbia · Transnistria · Turki
(Garis masa) · Ukraine · United Kingdom (Gibraltar · Guernsey · Jersey · Scotland · London)
Austria · Belanda · Belgium · Republik Czech · Denmark (Kepulauan Faroe ·
Greenland) · Estonia · Finland · Greece · Hungary · Iceland · Itali · Jerman
Kawasan Schengen (North Rhine-Westphalia) · Kota Vatikan · Latvia · Liechtenstein · Lithuania ·
Luxembourg · Malta · Monaco · Norway · Perancis · Poland · Portugal ·
San Marino · Sepanyol · Slovakia · Slovenia · Sweden · Switzerland
Antigua dan Barbuda · Aruba · Bahamas · Barbados · Kepulauan Cayman · Costa Rica · Cuba · Curaçao ·
Greenland · Guadeloupe · Guatemala · Honduras · Jamaica · Kanada (British Columbia · Ontario ·
Quebec) · Martinique · Mexico · Panama · Republik Dominika · Saint Barthélemy · Saint Lucia ·
Saint Kitts dan Nevis · Saint Martin · Saint Vincent dan Grenadines · Trinidad dan Tobago
Alabama · Arkansas · California · Colorado · Connecticut · Delaware · Florida ·
Amerika Utara Georgia · Guam · Hawaii · Illinois · Indiana · Kansas · Kentucky ·
Kepulauan Virgin A.S. · Louisiana · Maine · Maryland · Massachusetts · Michigan ·
Amerika Syarikat Minnesota · Mississippi · Nevada · New Jersey · New Mexico · New York ·
North Carolina · Ohio · Oregon · Pennsylvania · Puerto Rico · South Carolina ·
Tennessee · Texas · Utah · Virginia · Washington · Washington, D.C. ·
West Virginia · Wisconsin · Wyoming
Australia · Fiji · Guam · Kepulauan Mariana Utara · New Caledonia · New Zealand · Papua New Guinea ·
Oceania
Polinesia Perancis
Argentina · Brazil · Bolivia · Chile · Colombia · Ecuador · Guiana Perancis · Guyana · Paraguay · Peru ·
Amerika Selatan
Suriname · Uruguay · Venezuela
Pengangkutan Kapal persiaran ( Diamond Princess · Grand Princess · MS River Anuket · Westerdam · MS Braemar ·
antarabangsa Celebrity Apex · Costa Atlantica · MS Zaandam)

Kuarantin Austria (Tyrol) · China (Hubei · di tempat lain) · Filipina (Luzon) · Itali · Malaysia · Sepanyol · India

Institusi
Pusat
Afrika · Amerika Syarikat · China · Eropah · India · Korea Selatan · Malaysia · Singapura
Kawalan Penyakit
Hospital Fangcang · Hospital Huoshenshan · Hospital Leishenshan · Hospital Pusat Wuhan ·
Hospital dan
Hotel Xinjia Express · Pusat Perubatan Serantau Gunung Dabie · Wisma Atlet Kemayoran ·
berkaitan
Taman Ekspo Pertanian Malaysia · Hospital Lapangan Koronavirus Canberra
Gabungan Inovasi Persediaan Wabak · Suruhanjaya Kesihatan Kebangsaan ·
Pertubuhan Kesihatan Sedunia · Institut Virologi Wuhan · Institut Virologi Kebangsaan ·
Pertubuhan
Coronavirus Tech Handbook · Dana Respon Solidariti COVID-19 ·
Pasukan Petugas Koronavirus Rumah Putih · SAGE

Isu
Masalah dan Darurat Kesihatan Awam Keprihatinan Antarabangsa · Hak asasi manusia · Maklumat palsu ·
sekatan Pemindahan · Respon domestik · Sekatan perjalanan

Rawatan Ujian penyakit · Kajian rawatan · Kajian vaksin


Agama · Filem · Pendidikan · Penerbangan · Politik · Televisyen · Peristiwa terjejas ·
Kesan sosio-ekonomi Kesan kewangan (Perang harga minyak · Kejatuhan pasaran saham global) · Sukan
(Sukan Olimpik Musim Panas 2020) · Xenofobia dan perkauman

Orang
Pakar perubatan Ai Fen · Li Wenliang · Liu Wen · Luc Montagnier · Corona Rintawan · Xie Linka · Zhang Wenhong
Awang Bulgiba Awang Mahmud · Christian Drosten · George F. Gao · Guan Yi · Kentaro Iwata ·
Penyelidik Li Lanjuan · Ma Xiaowei · Neil Ferguson · Shi Zhengli · Wang Guangfa · Wang Chen · Yuen Kwok-yung ·
Zeng Guang · Zhong Nanshan
Pegawai WHO Tedros Adhanom (Ketua Pengarah Pertubuhan Kesihatan Sedunia) · Bruce Aylward (Ketua
pasukan misi COVID-19 China-WHO) · Maria Van Kerkhove (Ketua Teknikal untuk respon
COVID-19) · Michael J. Ryan (Pengarah Eksekutif Program Kecemasan WHO)
Deborah Birx (Amerika Syarikat) · Jaap van Dissel (Belanda) · Li Keqiang (China) ·
Francisco Duque III (Filipina) · Doni Monardo (Indonesia) · Angelo Borrelli (Itali) ·
Theresa Tam (Kanada) · Jung Eun-kyeong (Korea Selatan) · Noor Hisham Abdullah
Negara (Malaysia) · Ashley Bloomfield (New Zealand) · Jérôme Salomon (Perancis) ·
Łukasz Szumowski (Poland) · Tony Holohan (Republik Ireland) · Fernando Simón (Sepanyol)
· Gan Kim Yong (Singapura) · Anders Tegnell (Sweden) · Chen Shih-chung (Taiwan) ·
Fahrettin Koca (Turki)
Lain-lain Chen Qiushi · Brett Crozier · Li Zehua · Fang Bin · Fang Fang · Qiu Menghuang · Ren Zhiqiang

Kematian Senarai kematian terkenal

Data
Data harian mengikut negara · Katil hospital mengikut negara · Kes, kematian, sembuh mengikut negara ·
Global
Laporan situasi WHO · Peta dunia mengikut bandar
Afrika Afrika Selatan (carta)
Brunei (carta) · Tanah Besar China (agregat · carta) · Emiriah Arab Bersatu (carta) · Filipina (carta ·
ringkasan · kawasan kuarantin) · Hong Kong (carta) · Korea Selatan (carta) · India (carta) · Indonesia
Asia
(carta) · Iran (carta) · Israel (carta) · Jepun (carta · kapal) · Malaysia (carta) · Rusia (carta) · Singapura
(carta) · Thailand (carta) · Turki (carta) · Vietnam (carta)
Austria (carta) · Albania (carta) · Belanda (carta) · Belarus (carta) · Belgium (carta) · Bulgaria (carta) ·
Denmark (carta) · Estonia (carta) · Finland (carta) · Hungary (carta) · Iceland (carta) · Ireland (carta) · Itali
(carta) · Jerman (carta) · Latvia (carta) · Lithuania (carta) · Luxembourg (carta) · Moldova (carta) · Norway
Eropah
(carta) · Perancis (carta) · Poland (carta) · Portugal (carta) · Romania (carta) · Rusia (carta) · San Marino
(carta) · Serbia (carta) · Slovakia (carta) · Slovenia (carta) · Sepanyol (carta) · Sweden (carta) ·
Switzerland (carta) · Turki (carta) · Ukraine (carta) · United Kingdom (Scotland · carta)
Amerika Utara Amerika Syarikat (mengikut negeri · carta) · Kanada (carta)

Oceania Australia (carta)

Amerika Selatan Brazil (carta) · Colombia (carta) · Costa Rica (carta)

Kategori · Portal penyakit koronavirus 2019

L · B · S (https://ms.wikipedia.org/w/index.php?title=Templat:Tularan_penyakit_sistem&action=edit)
Penyakit berjangkit · Penyakit sistem virus (A80–B34, 042–079)
Virus DNA: HBV (Karsinoma hepatoselular) · HPV (Kanser serviks · Kanser anal) ·
Herpesvirus sarkoma Kaposi (Sarkoma Kaposi) · Virus Epstein-Barr (Karsinoma nasofarinks ·
Onkovirus
Limfoma Burkitt · Limfoma sistem saraf pusat primer) · MCPyV (Sel kanser Merkel) · SV40
Virus RNA: HCV (Karsinoma hepatoselular) · HTLV-I (Leukemia/limfoma sel T dewasa)
Gangguan imun HIV (AIDS)
Virus DNA: JCV (Leukoensefalopati multifokal progresif)
Ensefalitis/ Virus RNA: MeV (Panesefalitis sklerosis subakut) · LCV (koriomeningitis limfosit) ·
meningitis Ensefalitis arbovirus · Orthomyxoviridae (mungkin) (Encephalitis lethargica) · RV
Sistem saraf pusat (Rabies) · Virus Chandipura · Meningitis herpesvirus · Sindrom Ramsay Hunt jenis II
Mielitis Poliovirus (Poliomielitis, sindrom pascapolio) · HTLV-I (Paraparesis spastik tropika)

Mata Sitomegalovirus (Retinitis sitomegalovirus) · HSV (Keratitis herpetik)

Kardiovaskular CBV (Perikarditis, Miokarditis)

Virus DNA Virus Epstein-Barr (Jangkitan EBV · Mononukleosis berjangkit) · Sitomegalovirus


Sistem pernafasan/
Selesema/ IV: Koronavirus: SARS-CoV (sindrom pernafasan akut teruk)
Virus pneumonia Virus RNA V, Orthomyxoviridae: Influenzavirus A · B · C (Influenza · Influenza burung)
V, Paramyxovirus: Virus parainfluenza manusia (Parainfluenza) · RSV · hMPV
MuV (Beguk) · Sitomegalovirus (Cytomegalovirus esophagitis)
Sistem penghadaman Orofarinks/Esofagus

Gastroenteritis/ Virus DNA: Adenovirus (Jangkitan adenovirus)


diarrhea Virus RNA: Rotavirus · Norovirus · Astrovirus · Koronavirus
Virus DNA: HBV (B)
Hepatitis
Virus RNA: CBV · HAV (A) · HCV (C) · HDV (D) · HEV (E) · HGV (G)
Pankreatitis CBV

Urogenital Virus BK · MuV (Beguk)

M: VIR virs (prot) cutn/syst (hppv, hiva, infl, drugJ(dnaa, rnaa, rtva,
zost, zoon), epon vacc)

L · B · S (https://ms.wikipedia.org/w/index.php?title=Templat:PHEIC&action=edit)
Darurat Kesihatan Awam Keprihatinan Antarabangsa
Pandemik Pandemik selesema babi 2009 · Pandemik COVID-19
Wabak SARS 2002–2004 · Deklarasi polio 2014 · Wabak Ebola Afrika Barat 2014 · Wabak virus Zika 2015–2016
Wabak
· Wabak Ebola Kivu

Pertubuhan Kesihatan Sedunia

L · B · S (https://ms.wikipedia.org/w/index.php?title=Templat:Wabak&action=edit) Pandemik, wabak dan


wabak penyakit terkenal
Senarai wabak

Tempatan Purba Wabak Athens (429–426 SM) · Wabak Antonine (165–180) · Wabak Cypria (250–266)
Wabak Justinian (541–542) · Wabak Rom (590) · Wabak Sheroe (627–628) · Wabak 664
(664–689) · Cacar air Jepun (735–737) · Penyakit berpeluh (1485–1551) ·
Pasca klasik
Cacar air Mexico (1520) · Wabak Cocoliztli (1545–1548) · Wabak London (1563–1564) ·
Wabak Cocoliztli (1576–1580) · Wabak Malta (1592–1593) · Wabak London (1592–1593)
Wabak Itali (1629–1631) · Cacar air Massachusetts (1633) · Wabak Besar Seville (1647–
1652) · Wabak Naples (1656) · Wabak Besar London (1665–1666) · Wabak Malta (1675–
Moden awal
1676) · Wabak Besar Vienna (1679) · Wabak Perang Great Northern (1710–1712) ·
Wabak Besar Marseille (1720–1722) · Wabak Besar 1738 (1738)
Moden Wabak Rusia (1770–1772) · Wabak Rusia (1772) ·
Abad ke-18
Cacar air Amerika Utara (1780–1782) · Demam kuning (1793–1798)
Wabak Uthmaniyyah (1812–1819) · Wabak Malta (1813–1814) ·
Wabak Caragea (1813) · Wabak Groningen (1829) ·
Cacar air Great Plains (1837–1838) · Kepialu (1847–1848) ·
Abad ke-19
Pandemik kolera ketiga (1852–1860) · Kolera Copenhagen (1853) ·
Kolera Broad Street (1854) · Pandemik kolera keempat (1863–1879) ·
Pandemik kolera kelima (1881–1896)
Wabak radang paru-paru LA (1924) · Kepialu Croydon (1937) ·
Cacar air Yugoslavi (1972) · Selesema London (1972–1973) ·
Abad ke-20
Cacar air India (1974) · Wabak Surat (1994) · Virus Nipah Malaysia
(1998–1999)
Abad ke-21 Demam denggi Singapura (2005) · Demam denggi India (2006) ·
Wabak Chikungunya (2006) · Demam denggi Pakistan (2006) · Taun Iraq
(2007) · Kolera Zimbabwe (2008–2009) · Demam denggi Bolivia (2009) ·
Hepatitis Gujarat (2009) · Meningitis Afrika Barat (2009–2010) ·
Taun Haiti (2010–kini) · Demam denggi Pakistan (2011) ·
Demam kuning Dafur (2012) · MERS (2012) · Demam campak Swansea
(2013) · Ebola Afrika Barat (2013–2016) · Ebola DR Congo (2014) ·
Wabak Madagascar (2014) · Jaundis Odisha (2014) ·
Selesema babi India (2015) · MERS di Korea Selatan (2015) ·
Demam kuning Angola (2016) · Kolera Yaman (2016–2020) ·
Ensefalitis Jepun Gorakhpur (2017) · MERS di Arab Saudi (2018) ·
Virua Nipah Kerala (2018) · Ebola wilayah Équateur (2018) · Ebola Kivu
(2018–kini) · Demam campak Madagascar (2018) ·
Demam campak Samoa (2019) · Demam campak Filipina (2019) ·
Demam campak Barat Laut Pasifik (2019) · Demam campak New York
(2019) · Demam campak Kuala Koh (2019) · Demam campak Tonga
(2019) · Demam campak DRC (2019–2020) ·
Demam campak New Zealand (2019–2020)
Maut Hitam (1347–1351) · Pandemik kolera pertama (1816–1826) · Pandemik kolera kedua (1829–1851) ·
Pandemik wabak ketiga (1855–1960) · Selesema 1889 (1889–1890) · Pandemik kolera keenam (1899–
1923) · Selesema Sepanyol (1918–1920) · Selesema Asia (1957–1958) · Pandemik kolera ketujuh (1961–
Seluruh dunia
1975) · Selesema Hong Kong (1968–1969) · AIDS (1981–kini) · SARS (2002–2004) · Selesema burung
(2003–2005) · Beguk (2009) · Selesema babi (2009–2010) · MERS (2012–2015) · Chikungunya (2013–
2014) · Zika (2015–2016) · COVID-19 (2019–kini)

Diambil daripada "https://ms.wikipedia.org/w/index.php?title=Pandemik_COVID-19&oldid=4857193"

Laman ini kali terakhir disunting pada 23:20, 14 Julai 2020.

Teks disediakan dengan Lesen Creative Commons Pengiktirafan/Perkongsian Serupa; terma tambahan mungkin digunakan. Lihat Terma
Penggunaan untuk butiran lanjut.

You might also like