Thyesa

Fig.1 Thyesa 1/4 0.2 Thyesat e dyfishta

Pasi më lartë thamë se thyesa është edhe pjestim i dy

numrave(d.m.th. i Emëruesit dhe Numëruesit) mund të
Thyesat janë rezultat i pjesëtimit të dy numrave të plotë. kemi iden që dy Thyesa në vendë që ti pjestojmë, ty
Me fjalë tjera shprehja e trajtës shkruajm sy thyes. Më poshtë të shohim Operacionet me
a këtë lloj Pjestimi:
b apo a/b, ku a-ja quhet numërues dhe është numër i
plotë kurse b-ja quhet emërues dhe është një numër i
plotë i ndryshëm nga 0 quhet thyesë ose numër racional.
Pjestimi i dy numrave të plotë nuk është gjithmonë
numër i plotë në ato raste themi se kemi pjesëtim me
mbetje. Nëse kemi mbetje atëherë thyesa shkruhet si
numër decimal p.sh 1/2 si 0,5 por mund të ndodh që
numrat pas presjes të përsëriten pakufi shumë herë p.sh
1/3 do ta shkruanim rezultati do të ishte 0,333..., pra
një numër decimal periodik 3-shi pas presjes dhjetore
përsëritet pafund shumë herë. Pasi për të shkruar pakufi
3-sha do të na duhej pakufi kohë po e lëmë më mirë si 1:3
apo 1/3 :-).

Në Kalkulator thyesat shprehen si vijon:

Si shembull do ta trajtojmë thyesën 14 , thyesa 14 d.m.th
se një objekt e ndajmë në katër pjesë dhe një prej tyre
e marrim(një prej katër pra një të katërtat), në mënyrë
grafik(Fig.1):

1 Mbledhja dhe zbritja e thyesave

me emërues të njejtë

Mbledhja dhe Zbritja e thyesave jan operacione pak më

0.1 Pjestimi i Thyesave
Pjestimi i Thyesave bëhet gati i njëjtë me Shumzimin e
Thyesave vetëm se në fillim bëhët rrotullimi i thyesës së
djathtë dhe pastaj Shumzohen Thyesat si që u përshkrau
më lartë:
të komplikuara se shumzimi dhe pjestimi i thyesave
Në qoftë se emëruesit e thyesave janë të njëjtë atërherë
mbledhja dhe zbritja e thyesave është shumë e thjesht dhe
bëhet si vijon: Emruesi shkruhet në vendin e emëruesit
në rrezultat kurse numruesat mblidhen gjegjësisht
zbriten psh:

1
2 4 LIDHJE TË JASHTME

(230,123)

3 Shumfishi me i vogel i
perbashket(ShVP) dhe Pjestuesi
me i madh i perbashket(PMP) i
2 Mbledhja dhe zbritja e thyesave dy numrave
me emërues të ndryshëm Shvp-ja apo shumfishi me i vogel i perbashket
llogaritet duke i ndar te dy antaret ne numra të
thjeshtë(2,3,5,7,11,13,17,19,23,29...) dhe pastaj
Mbledhja dhe zbritja e thyesave kur numruesat jane te krahasohen zberthimet e te dy numrave, dhe shihet se
ndryshem behet ne disa menyra. Njera prej menyrave psh 3-shi ka dal ke numri i par 3 her kurse ke numri i
eshte si vijon: dyt, 2 her, ne kete rrast merret 2-shi 3-her dhe keshtu me
rradh(shih figuren)
Ne numëruesin e rrezultatit shkruhet prodhimi i
numruesve te thyesave qe duhet te mblidhen gjegjesisht
te zbriten, kurse ne emrues te rrezultatit llogaritet
mbledhja gjegjesisht zbritja e prodhimeve te emruesit
te thyeses se par me numruesin e thyeses se dyt me
prodhimin e emruesit te thyeses dyt me numruesin e
thyeses par.(Shih figuren)

Kurse PMP-ja apo pjestuesi me i madh i përbashket

llogaritet ngjajshem i Shvp-ja vetem se kusht eshte
qe numri i thjeshtë te kete dal ne te dy numrat(ne
shembullin me lart 5-a nuk eshte te te dy numrat) dhe
ne vend qe te marim maksimumin e paraqitjes si te
Shvp-ja, ketu e marim minimumin, te shembulli me
lart pmp(120,36)=2.2.3 (5-n pra nuk e marim se eshte
zbërthim prim i vetem njerit nga numrat)

4 Lidhje të jashtme
• Program per llogaritjen me thyesa (Gjermanisht)

• Program per thjeshtesimin e thyeses (Gjermanisht)

Ne rastet kur kemi ne numrues numra te medhenj
• Program per llogaritjen e shvp-se (ne program
preferohet te perdoret shvp-ja(shumfishi me i vogel i
shkruhet kgV) dhe pmp-se (ggT) (Gjermanisht)
perbashket) e numruesve te thyesave(shih me posht) te
shohim ne nje shembull:
 3

5 Text and image sources, contributors, and licenses

5.1 Text
• Thyesa Source: http://sq.wikipedia.org/wiki/Thyesa?oldid=1457453 Contributors: Bet 0, Dan, Armend, Edvini, Puntori, Escarbot,
JAnDbot, Thijs!bot, TXiKiBoT, VolkovBot, AlleborgoBot, ShrAl, MelancholieBot, SilvonenBot, Steorra, Luckas-bot, Wutsje, ArthurBot,
Mikullovci11, Rubinbot, Xqbot, Euriditi, EmausBot, Hoo man, JackieBot, WikitanvirBot, Stryn, MerlIwBot, Babagjysh, Addbot dhe
Anonymous: 22

5.2 Images
• Skeda:Graf.fpg.JPG Source: http://upload.wikimedia.org/wikipedia/sq/8/80/Graf.fpg.JPG License: ? Contributors: ? Original artist: ?
• Skeda:Mbledhja_dhe_zbritja_e_Thyesave.JPG Source: http://upload.wikimedia.org/wikipedia/sq/0/06/Mbledhja_dhe_zbritja_e_
Thyesave.JPG License: ? Contributors: ? Original artist: ?
• Skeda:Mbledhja_dhe_zbritja_e_thyeses2.JPG Source: http://upload.wikimedia.org/wikipedia/sq/a/a5/Mbledhja_dhe_zbritja_e_
thyeses2.JPG License: ? Contributors: ? Original artist: ?
• Skeda:Mbledhja_e_thyesesshvp.JPG Source: http://upload.wikimedia.org/wikipedia/sq/b/b8/Mbledhja_e_thyesesshvp.JPG License: ?
Contributors: ? Original artist: ?
• Skeda:Pjestimi.jpg Source: http://upload.wikimedia.org/wikipedia/sq/8/8b/Pjestimi.jpg License: ? Contributors: ? Original artist: ?
• Skeda:Shvp.JPG Source: http://upload.wikimedia.org/wikipedia/sq/0/0a/Shvp.JPG License: ? Contributors: ? Original artist: ?
• Skeda:Thyesakalk2.jpg Source: http://upload.wikimedia.org/wikipedia/sq/0/06/Thyesakalk2.jpg License: ? Contributors: ? Original
artist: ?
• Skeda:Thyesat_e_dyfishta.jpg Source: http://upload.wikimedia.org/wikipedia/sq/2/26/Thyesat_e_dyfishta.jpg License: ? Contributors:
? Original artist: ?

5.3 Content license

• Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0