Udhezues Gjuha 5

Libr msuesi
Libr pr msuesin
Gjuha shqipe 5
Prgatitur nga:
Brisida ekrezi
Ilda Alushaj
Artan Xhaferaj
Botime shkollore Albas
1
Metoda
Botues:
Latif AJRULLAI
Rita PETRO
Redaktore:
Natasha PEPIVANI
Redaktore letrare:
Jorina KRYEZIU
Arti grafik:
Ledia KOSTANDINI
Eva KUKALESHI
Albas, Tiran 2008

Ribotim, 2009, 2010
T gjitha t drejtat jan t rezervuara
Shtpia Botuese Albas

N Tiran: Rr. Budi, Pall. Clasic Construction, zyra nr. 2
Tel/Fax: ++ 355 4 2379184
e-mail: albas_tr@yahoo.com
N Tetov: Rr.Ilindenit, nr.105
Tel: 044 344047
e-mail: albas_te@yahoo.com
N Prishtin: Rr.Eqrem abej, nr.47
Tel: 038 5457139
e-mail: albas_pr@yahoo.com
2
Metod:
trsia e mnyrave dhe mjeteve q prdoren pr t shpjeguar dika
1. - Mendo-ifto-Shkmbe
Vshtrim i prgjithshm mbi metodn
Mendo-ifto-Shkmbe sht nj metod diskutimi, e cila mund t prdoret si nj

aktivitet para leximit, pr t zgjidhur nj problem ose si nj aktivitet shoqrues. do
nxns shndrrohet n nj pjesmarrs aktiv.
Procedura e metods:
1. Fillo me sugjerimin e nj teme ose duke br nj pyetje.
2. Krkoju nxnsve t mendojn pr pak minuta pr prgjigjen e tyre.
3. Ndaji nxnsit n ifte dhe krkoju atyre t diskutojn idet e tyre.
4. N prfundim nxnsit rikthehen s bashku dhe ndajn idet e tyre.
Varianti i ksaj metode- Shkruaj ifto - Shkmbe

N kt variant, nxnsit fillimisht shkruajn mendimet e tyre para se t ndahen n ifte
dhe t shkmbejn idet e tyre.
2. - Shnimet
Shnimet prdoren pr t dalluar pjes t nj teksti, t cilave nxnsit duan tu rikthehen.

Kto pjes mund t jen t vshtira dhe mund t krkojn sqarim t mtejshm ose
prcjellin nj mesazh t fort, t cilin nxnsit duan ta diskutojn ose tua bjn t
njohur edhe t tjerve. Kto pika ndalimi mund t prdoren pr t nxitur diskutime ose
pr t frymzuar t shkruarin.
Procedura e metods:
Pr tekst artistik ose narrativ:

Nxnsit duhet t lexojn nj tekst letrar n mnyr t pavarur dhe t mbajn shnime
t shkurtra n ato pjes t tekstit pr t cilat duan t flasin. Kto mund t jen pjes pr
t cilat atyre u kan lindur pyetje ose fragmente q u plqejn, si p.sh., ndonj pjes
humoristike ose nj prshkrim i bukur.
- Ndaji nxnsit n ifte dhe krkoju t shkmbejn tekstet ku kan mbajtur shnimet.
- Krkoju t diskutojn n dyshe pse i kan dalluar ato pjes.
- Fillo diskutimin me t gjith nxnsit pr pjest e zgjedhura.
- Ndaj tabeln n dy pjes dhe shno pjest q kan krkuar sqarime dhe pjest q u
kan plqyer.
Pr tekste informative/shpjeguese:
Nxnsit lexojn nj tekst informativ, shkencor n mnyr t pavarur dhe mbajn
shnime n pika pr t cilat ata duan t flasin. Kto mund t jen pjes t cilat ata
i kuptojn dhe mund ti shpjegojn, pjes t cilat krkojn sqarime t mtejshme.
Nprmjet shnimeve nxnsit mund t shtojn informacionin krahas atij t tekstit.
3
Metoda
P.sh., mund t shtojn ilustrime, diagrame, shembuj nga prvoja e tyre personale ose
t riprkufizojn idet e autorit.
- Ndaji nxnsit n ifte dhe krkoju t shkmbejn tekstet ku kan mbajtur shnimet.
- Krkoju t diskutojn n dyshe pse i kan dalluar ato pjes.
- Fillo diskutimin pr shnimet q kan br, duke prfshir pyetjet dhe shtesat q i
kan br tekstit. Krkoju nxnsve t japin arsyet se pse kan zgjedhur ato pjes.
3. - Mendo me z t lart

Kjo metod i ndihmon nxnsit t kuptojn procesin mendor q prdoret nga lexuesi
pr t nxjerr informacionin ose idet e tekstit. Msuesi fut n prdorim kt metod
n momentin kur nxnsi lexon nj fragment me z t lart. Kjo nxjerr n pah se ciln
aftsi t t lexuarit lexuesi mendon, ndrsa lexon.
Procedura e metods:
1. Shpjegoju nxnsve se t lexuarit sht nj proces q prfshin t menduarit dhe t
kuptuarit e asaj q lexohet.
2. Przgjidh nj pjes nga teksti pr ta lexuar me z t lart, e cila mund t jet e
vshtir pr tu kuptuar prej tyre, pasi ka shum fjal t panjohura, nj prshkrim t
paqart ose nj shpjegim konfuz ( t ngatrruar).
3. Drejtoju pyetjet paraprake pr t demonstruar metodn q do tju tregoj se far
duhet t mendojn gjat leximit t pjess,
4. Nxnsit duhet t lexojn n heshtje, ndrsa msuesi/ja lexon me z t lart.
5. Ndrysho tonin e zrit n mnyr q nxnsit t kuptojn diferencn ndrmjet teksti
dhe se far po mendon ti.
6. Disa krkesa pr kt metod prfshijn:
T brit parashikime, prshkrimi i pikturave q shikon, krijimi i analogjive, evidentimi i
pengesave dhe gjetja e zgjidhjeve.
7. Pas trajtimit t ksaj metode, jepu mundsi nxnsve t praktikojn kt metod n
mnyr t pavarur n ifte ose n grupe t vogla.
4. - Fytyra e tregimit
Fytyra e tregimit sht nj grafik organizues, i cili ndihmon nxnsit t kuptojn tekstin
narrativ (tregimtar). Ai funksionon si nj hart e tregimit, duke i lejuar nxnsit t fiksojn
pjes prbrse t rndsishme t nj teksti, si: vendi i ngjarjes, personazhet kryesore,
problemet, ngjarjet dhe prfundimi.
4
Metoda
Procedura e metods:
1. Shiko s bashku me nxnsit grafikun Fytyra e tregimit para se t lexosh tekstin.

2. Krkoju nxnsve t gjejn n tekst informacione pr vendin e kohn e ngjarjes,
personazhet kryesore, problemet, ngjarjet dhe prfundimi.
3. Krkoju nxnsve t lexojn tekstin dhe t plotsojn Fytyrn e tregimit individualisht
ose n grupe t vogla. Fytyra e tregimit mund t plotsohet gjat tregimit ose pas
mbarimit t tij.
Vendi dhe koha e ngjarjes Personazhet kryesore
Problemi
Ngjarjet
1 2 3 4
5. - Nnvizim przgjedhs
Nnvizimi przgjedhs si nj metod studimi e ndihmon nxnsin t kuptoj se far ka

dashur t thot autori dhe t organizoj informacionin e tekstit.
Procedura e metods:
1. Shpjegoju nxnsve q, n qoft se prdoren n mnyr t przgjedhur, nnvizimi

i pjesve dhe marrja e shnimeve anash tekstit, t ndihmojn pr t kuptuar nj tekst.
Shpjegoju q nnvizimi sht nj mnyr e organizimit t informacionit n tekst.
2. N fillim lexo pjesn, pastaj rilexoje dhe fillo nnvizimet, jo t t gjith fjalis, por t
fjalve dhe fjalive q japin idet ky. Shnoji idet ky me numra dhe shkruaj anash
disa tituj t shkurtr pr do pjes.
3. Nnvizo idet kryesore dhe detajet me ngjyra t ndryshme.
4. Kur pikat kryesore nuk vihen re n tekst, ather krijoji vet dhe shnoji n an t
tregimit.
5
Metoda
6. - Testet e parashikimit
Testet e parashikimit mund t prdoren pr t aktivizuar ose testuar njohurit q nxnsi

ka marr pr nj etap t caktuar n mnyr q t evidentohen njohurit q nxnsi
ka fituar sipas objektivave t parashikuar. Kto teste promovojn leximin aktiv dhe
mendimin kritik.
Procedura e metods:
1. Identifiko konceptet kryesore q nxnsi duhet t fitoj nprmjet leximit.
2. Zgjidh alternativa se si kto koncepte mund t mbshtesin ose sfidojn at q
besojn nxnsit.
3. Formulo 4-6 krkesa mbi nj tem pr t ciln nxnsit mund t ken njohuri ose
informacion t mparshm. Nxirr pikat e rndsishme, konceptet kryesore, idet
kundrshtuese dhe keqkuptimet. Mos prfshi formulime t thjeshta, t cilat mund tu
prgjigjen thjesht me po ose jo.
4. Shprndajua testet nxnsve. Lri ata t reagojn ndaj do formulimi, duke formuar
prgjigjen e tyre dhe duke u prgatitur t mbrojn opinionin e tyre.
5. Diskutoji kto formulime n klase. Pyet se sa ran dakord ose jo me do formulim.
Nxnsit q kan pikpamje t ndryshme duhet t argumentojn zgjedhjet ose prgjigjet
e tyre.
6. Lejoji nxnsit t lexojn tekstin e zgjedhur n mnyr q t gjejn prova mbshtetse
ose kundrshtuese pr prgjigjet e tyre. Nxnsit mund t konfirmojn prgjigjet e tyre
fillestare, t rimendojn prgjigjet e tyre n qoft se sht e nevojshme dhe t shtojn
ndonj informacion.
7. Diskuto me klasn se far msuan nga leximi.
7. - Grafikt organizues
Grafikt organizues paraqesin informacion pamor t qart dhe t kuptueshm.

Qllimi nuk sht thjesht paraqitja e prmbajtjes s informacionit, por krijimi i nj lidhjeje
midis ideve. Ato i ndihmojn nxnsit t tregojn dhe rikujtojn informacionin q kan
n dor si dhe n kuptimin e asaj q lexojn.
Procedura e metods:
1. Shpjegoju nxnsve qllimin dhe dobin e prdorimit t grafikve organizues.
Tregoju nxnsve se, duke prdorur nj grafik organizues, ata mund t shtojn aftsit
e tyre shprehse dhe t t mbajturit mend.
2. Shpjegoju konkretisht nj grafik organizues.
3. Shpjegohu dhe modelo se si t prdorin nj grafik organizues me informacionin t
njohur, pastaj me informacionin e ri.
6
Metoda
4. Caktoji nxnsit n grup t plotsojn nj grafik organizues me informacione t
njohura, prpara se ta zbatojn me informacione t reja.
5. Krko opinionin e nxnsve se far u plqen nga grafiku dhe si mund ta prdorin
pr qllime t tjera.
6. Krijoju mundsi nxnsve t prdorin grafikun organizues.
7. Inkurajoji nxnsit t ndrtojn grafikt e tyre organizues.
8. - Fjalt e reja

Kjo metod prdoret zakonisht para leximit. Ajo i njeh nxnsit me fjalt ky, duke i
lejuar t ken njohuri paraprake pr temn. Nxnsve u krkohet ti ndajn fjalt sipas
kategorive, duke justifikuar veprimin e tyre ne baz t njohurive t mparshme. Kjo
metod funksionon m mir me tekst joartistik.
Procedura e metods:
1. N tabeln e zez, shkruaji 6-10 fjal t reja ose t pazakonta nga teksti, duke i
shprndar fjalt rreth titullit t tregimit.
2. Lexo me z t lart s bashku me nxnsit do fjal.
3. Krkoju nxnsve t punojn n grupe. Nxnsit duhet t klasifikojn fjalt n grupe
duke argumentuar pse disa fjal shkojn s bashku.
4. Krkoju nxnsve t shkmbejn grupimet e tyre t fjalve dhe arsyetimin me
klasn.
5. Krkoju nxnsve t bjn parashikime se pr far mund t bj fjal teksti bazuar
n fjalt e reja.
6. Nxnsit duhet ta lexojn tekstin me z t ult. Krkoju t konfirmojn ose t
mendojn parashikimet e tyre tashm n baz t asaj q kan lexuar.
9.- Lexo-ifto- Shkmbe
Metoda e leximit, Lexo-ifto- Shkmbe, sht e bazuar n iden q lexuesi prmbledh

dhe qartson m lehtsisht me mbshtetjen e shokut. Prmbledhja i ndihmon nxnsit
t tregojn kuptimin e mirfillt t tekstit, dhe qartsimi i ndihmon t pyesin dhe tu
prgjigjen pyetjeve mbi tekstin.
Procedura e metods:
1. Zgjidh nj tekst pr nivelin e nxnsve. Ndaje tekstin n pjes dhe shno vendet ku
nxnsit do t ndalojn pr diskutime. Shprndajua tekstin nxnsve.
2. Ndaji nxnsit n ifte. Cakto nj nxns n do ift t jet prmbledhsi dhe tjetri
t jet sqaruesi.
3. Modelo procedurn me pjesn e par t tekstit, duke marr si partnerin tnd nj
nxns t mir. Nxnsit lexojn nj pjes t tekstit me z t ult dhe pastaj ndalojn
t prmbledhin e t sqarojn. Prmbledhsi riprkufizon idet e rndsishme shkurt,
ndrkoh q sqaruesi dgjon dhe pyet (bn pyetje sqaruese). Pastaj sqaruesi shton
7
Metoda
informacion t rndsishm q mund t jet harruar.
4. Krkoju ifteve t nxnsve t lexojn dhe t ndalojn, t prmbledhin dhe t
sqarojn. Pasi diskutuhen disa pjes, nxnsit duhet t ndrrojn rolet. Kjo procedur
duhet t vazhdojn derisa t prfundoj teksti.
5. Nxnsit duhet t vizatojn diagrame ose t prmbledhin pasazhe t tra n grup
ose individualisht t demonstrojn kuptimin e tr tekstit.
10. - Marrdhnia Pyetje - Prgjigje

Metoda pyetje - prgjigje sht e bazuar n iden q nxnsit tu prgjigjen pyetjeve
t ngritura n tekst. Prgjigjet q nxnsi mund t marr n tekst jan t niveleve t
ndryshme:
1) lexuesi i dallon lehtsisht ne tekst,
2) lexuesi i krkon prgjigjet dhe m n fund i gjen me mend,
3) autori dhe lexuesi japin informacion q e drejtojn lexuesin te prgjigja,
4) lexuesi i nxjerr prgjigjet n baz t njohurive dhe prvojave personale.
Procedura e metods:
1. Zgjidh nj tekst n nivelin e leximit t pavarur t nxnsve, jepua atyre dhe shoqroje
me nj sr pyetjesh. Krkoju nxnsve t lexojn tekstin me z t ulet.
2. Lexo me z t lart pyetjen e par dhe prcakto se cilin nga 4 tipat e prgjigjeve
krkon. M pas prgjigjju pyetjes.
3. Vazhdo t lexosh, identifiko dhe prgjigjju pyetjeve, derisa t identifikosh t katr
nivelet e prgjigjeve.
4. Zgjidh nj tekst tjetr n nivelin e leximit t pavarur t nxnsve, jepua atyre dhe
shoqroje me pyetje dhe prgjigje t prgatitura m par. Cakto partnert dhe ndrto
ifte t lexojn tekstin.
5. Krkoju ifteve t gjejn marrdhnien pyetje-prgjigje pr do pyetje t ngritur.
6. Diskuto marrdhniet pyetje-prgjigjem dhe korrigjo do keqkuptim.
7. Krkoju nxnsve t prsrisin procesin me partner t ndryshm ose
individualisht.
8. Zgjidh nj tekst tjetr n nivelin e leximit t pavarur t nxnsve nj dit tjetr. Jepua
atyre ta lexojn.
9. Cakto partner dhe udhzoji iftet t krijojn nj pyetje pr seciln nga 4 nivelet e
msiprme.
10. Krkoju nxnsve t ndrrojn pyetjet e tyre, t identifikojn marrdhnien pyetje-
prgjigje dhe t shkruajn prgjigjen.
11. Metodn pyetje-prgjigje zbatoje n nj tekst me variacion pyetjesh.
8
Metoda
Marrdhnia pyetje- prgjigje-(Vizuale)
Niveli I Prgjigjja sht

Ku sht prgjigja? Teksti n tekst
Prgjigja sht KTU
Niveli II Ideja sht n

Ku sht prgjigja? tekst, por duhet t
Mendo dhe Krko Teksti mendohem q t
prgjigjem
w
Niveli III
Kisha informacione
Ku sht prgjigja?
pr ket dhe autori
Lexuesi dhe autori
me dha me shume
informacion. Ky
kombinim me oi te
prgjigjja.
Niveli IV
Ku sht prgjigja?
Te njohurit e mia
w Prgjigjja ishte n
kokn time.
11. - Krkesa
Metoda e krkess bazohet tek ideja q lexuesi duhet t formuloj pyetje informuese n
mnyr q t kuptoj dika t re. Krkesa sht e rekomanduar pr lexuesit m t dobt, sepse
prfshin nj pjes t shkurtr teksti, grupe t vogla dhe model mbshtetse msimdhnieje.
Procedura e metods:
1. Zgjidh nj tekst n nivelin e leximit t nxnsve, krkoju atyre t lexojn paragrafin e
par ose disa paragraf n heshtje.
2. Formulo pyetje dhe drejtojua nxnsve n baz t paragrafit t leximit. Krkoju t
prgjigjen pa u konsultuar me tekstin. Me pas lejoji ti referohen tekstit pr pyetjet q
9
Metoda
nuk mundn tu prgjigjen n mnyr t pavarur.
3. Me pas, krkoju nxnsve t lexojn grupin tjetr t paragrafve, ndrto pyetje dhe
pyet nxnsit n baz t paragrafit t leximit. Krkoju t prgjigjen pa u konsultuar me
tekstin. M pas lejoji ti referohen tekstit pr pyetjet q nuk munden tu prgjigjen n
mnyr t pavarur.
4. Krkoju nxnsve t vazhdojn t lexojn dhe tu prgjigjen pyetjeve derisa t
punojn n mnyr t pavarur.
12. - Prmbledhja n grup
Prmbledhja sht e vshtir, prandaj nxnsve duhet tu tregohen nj sr mnyrash

q t perfeksionojn aftsit e tyre pr ta realizuar kt. Rregulla, modele, grafikt
organizues dhe bashkpunimi jan t gjitha efektive. Metoda e prmbledhjes n grup i
lejon nxnsit t ndajn nj tekst n pjes t menaxhueshme dhe t msojn nga njri
tjetri pas do procesi prmbledhs.
Procedura e metods:
1. Zgjidh dhe shkruaj nj tekst informues n nivelin e nxnsit, i cili ka katr nnshtje
n t. Shprndaje tekstin dhe krkoju nxnsve ta lexojn.
2. Krkoju nxnsve t ndajn nj cop letr n 4 pjes, bj t njjtn gj n tabele si
model dhe pr t treguar punn q do t bjn nxnsit.
3. Vendos titullin e do nnshtjeje n secilin kuadrat t tabels dhe thuaju nxnsve
t bjn t njjtn gj n letr.
4. Ndaje klasn n 4 grupe dhe caktoji do grupi nj pjes nga teksti pr ta rilexuar
dhe prmbledhur. Prmbledhjen ta shkruaj prapa flets s ndar n 4 pjes. Nxnsit
duhet t inkurajohen pr t bashkpunuar.
5. Krkoju nxnsve t shkruajn n kuadratin prkats t letrave t tyre prmbledhjen
e grupit. Krkoji do grupi ti paraqes prmbledhjen e tij pjess tjetr t klass.
6. Nxnsit duhet t plotsojn kuadratet e tjera me prmbledhjet e grupeve t tjera.
13. - Prmbledhja bashkpunuese
Procedura e metods:
1. Zgjidh nj tekst n nivelin e leximit t nxnsve dhe krkoju ta lexojn dhe ta
prmbledhin at. N qoft se sht e nevojshme, limito numrin e fjalive q duhet t
prdorin nxnsit.
2. Krijo grupe prej 4-5 vetash dhe udhzo do pjestar t grupit t lexoj prmbledhjen
me z t lart, ndrkoh q pjestart e tjer t grupit shnojn pjest e prmbledhjes
s tyre, t cilat jan t ngjashme me prmbledhjen e lexuar. Vazhdohet kshtu derisa
do pjestar i grupit ta ket lexuar prmbledhjen e tij.
3. Krkoji do nxnsi t zbuloj ndonj tem t prmbledhjes q nuk sht nnvizuar
10
Metoda
dhe t shikoj mos sht ndonj pik ky.
4. Krkoji do grupi t bj nj list bashkpunuese me pika ky t prmbledhjes.
5. Udhzo do nxns t rishkruaj prmbledhjen e bazuar n listn bashkpunuese. N
qoft se sht e prshtatshme kufizo numrin e fjalive qe mund t prdorin nxnsit.
6. Jepu nxnsve koh t shkmbejn prmbledhjet e rishkruara dhe t diskutojn
prmirsimet e bazuara n bashkpunim.
14. - Shkrimi biografik (autobiografik)
Metoda e shkrimit t biografis prdor modele, t cilat lejojn lexuesin t msoj pr

jetn e nj personi ose jetn dhe veprn artistike t nj krijuesi, personaliteti, t nj
personazhi etj. Msuesit duhet ti drejtojn fillimisht nxnsit t shkruajn biografin t
bazuara n t dhnat e tyre para se tu krkoj t shkruajn biografin t bazuar n
personazhet e tregimit.
Procedura e metods:
1. Zgjidh nj tekst artistik ose biografik n nivelin e leximit t pavarur t nxnsve.
Krkoju nxnsve ta lexojn tekstin individualisht ose n grup.
2. Tregoju ose shprndaju formuln e shkrimit t biografis. Bj nj model t saj, nse
nxnsit jan t paqart.
3. Krkoju nxnsve t shkruajn pr jetn e personazheve t tekstit. Krkoju nxnsve
t shkmbejn krijimet e tyre dhe t ndihmojn njri-tjetrin t prmirsojn ndonj pjes
t pambaruar.
4. Krkoju nxnsve t rimendojn dhe t ilustrojn shkrimin biografik me foto, ilustrime,
faksimile, dokumente etj.
5. Shkmbe dhe/ose tregojua shkrimet klass.
Formula e shkrimit biografik
1: Emri
2: Katr karakteristika q dallojn personazhin (zakonisht mbiemra)
3: T afrmit (vllai..., motra... etj.)
4: Vendbanimi n (qytet/shtet)
5: I dashur me (tri gjra ose njerz)
6: far ndien (tre emra ose fjali)
7: Kush ka nevoj (tri fjali)
8: Nga se ka frik (tri emra)
9: far krkon t arrij (tri fjal ose fjali)
11
Emri.................................. Data.............................
Grafiku organizues 1
Rrjedha e ngjarjes
Shkruaj temn. Listo ngjarjet sipas kohs kur kan ndodhur.
Tema:
Vllai i vogl
Babai hyn n shtpi.

Puth vajzn e vogl.
Babai pyet fmijt nse i kan br msimet.
Djali kafshon thonjt.

Nna hedh supn n pjata.
Djali nuk ha.
Nna hedh supn n pjata.

Djali nuk ha.
Nna pyet djalin.
Motra e vogl tregon shkakun.

Djali krcnon motrn.
Babai pyet djalin.
Vllai i vogl do q Mira t pres flokt.

Vllai i vogl po qan.
Mira rri e heshtur.
12
Metoda
Emri.................................. Data.............................
Porta e kopshtit
Shto detajet n seciln pjes t drrasave.
Tema
Pikat e planit.
13
Emri.................................. Data.............................
Harta merimang
Shkruaj premra pr do lloj, rolin n fjali dhe jep shembuj.
cilt jan cilt jan

idhor
roli n fjali roli n fjali
mer l
pyts
pre
shembuj shembuj
Tema:
Llojet e premrave
pre
mr
cilt cilt
r
I pac
prem
aktu
roli n fjali roli n fjali

ar
shembuj shembuj
14
Metoda
Emri.................................. Data.............................
Harta e ngjarjes 1
Shkruani n seciln ndarje
Koha: Vendi:
Festa e Karnavaleve Nj fshat n malet e Bergamos
Personazhet:
Arlekinoja, mamaja, shokt e Arlekinos
Problemi:
Arlekinoja nuk do t shkonte n fest.
Ai ishte i varfr dhe skishte se far t vishte.
Ngjarjet:
Shokt e tij i dhuruan nga nj cop q u kishte mbetur nga

kostumi i tyre.
Nna i qepi kostumin.
Zgjidhja:
Ditn e karnavaleve Arlekinoja doli nga shtpia me kostumin e tij q ishte nj

vepr dashurie, m i bukuri, m origjinali.
15
Metoda
Emri.................................. Data.............................
Harta e ngjarjes 2
Shkruani n seciln ndarje
Tema: Fati do kapur prej floksh

koh
Ku: N nj mbretri. a
Kur: Nj her e nj koh t paprcaktuar
i
v end
Personazht kryesor: vajza e mbretit, mbreti
Personazhet ndihms: dyqanxhiu, obani, Fatat
Problemi: Vajza nuk kishte fat.
Fati i saj bnte dme t mdha.
Ngjarja 1 Ngjarja 2 Ngjarja 3

Mbreti e oi Vajza shkon n nj Porosia e obanit.
vajzn n dyqan.Fati vjen dhe Therrja e dashit
shkrettir. shkatrron dyqanin. Takimi me ksmetet
I zoti i dyqanit e kshilloi Marrja e Fatit t saj
t shkoj te nj oban.
Zgjidhja: Kapja e fatit dhe kthimi te i ati.

Vajza martohet dhe i ati ngre nj pallat t madh pr t.
16
Metoda
Emri.................................. Data.............................
Diagrami i pems
veprim
prshkrim
mendim
informacion dftore pyetse
dshirore
nxitse
17
Libr msuesi pr tekstin Gjuha shqipe 5
18
Libr msuesi
19
20
Libr msuesi
21
22
Libr msuesi
23
24
Libr msuesi
25
26
Libr msuesi
27
I
KAPITULLI
Pasqyra e dits
Para se t filloni zhvillimin e tems s par msimore shfrytzoni nj or t lir ku
nxnsit t diskutojn mbi pushimet e vers. Nxitini t tregojn, t prshkruajn me
shkrim, me vizatime se si i kaluan pushimet.
M pas ditn e dyt nxnsit t punojn me tekstin e gjuhs shqipe.
Rubrika: T lexojm
Tema: Mirupafshim gjyshr, mirupafshim ver
Objektivat pedagogjik: N fund t ors s msimit nxnsi t jet i aft:

T lexoj tregimin rrjedhshm dhe me intonacionin e duhur.
Tiu prgjigjet pyetjeve me goj mbi emocionet q i shkakton fillimi i vitit
shkollor.
T lexoj fjalorin e fjalve t reja t tregimit.
T dalloj kohn dhe vendin e zhvillimit t ngjarjes duke ilustruar me pjes
nga tregimi.
T prshkruaj emocionet e personazheve duke ilustruar me pjes nga
tregimi.
T diskutoj pr emocionet q ndien ai/ajo,kur mbarojn pushimet e vers,
duke i krahasuar me ato t personazheve.
T diskutoj mbi titullin e tregimit.
Mjete: foto t pushimeve.

Fjal ky: pushime, gjyshr, mirupafshim, bagazh, trishtim, i mallngjyer.
Metodologjia: parashikim me an t titullit, t nxnit bashkpunues,
diagram Veni, shkrim i lir.
Struktura msimore: ERR
Zhvillimi i msimit
Evokimi: Msuesi/ja shkruan n tabel titullin e tregimit: Mirupafshim

pushime! dhe pyet:
- Si mendoni, pse personazhet e tregimit kan prdorur nj titull t till?
Nxnsit japin idet e tyre, t cilat shkruhen n nj tabak letre ose n drrasn e
zez.
28
Libr msuesi
Realizimi i kuptimit.
Lexim i tregimit nga msuesi/ja. Nxnsit udhzohen t ndjekin me vmendje
leximin dhe t nnvizojn fjalt e reja.
Pas leximit t pjess punohen fjalt e fjalorit me t cilat formohen dhe fjali.
Lexim i tregimit nga disa nxns.
Punohet rubrika: Kupto prmbajtjen. Nxnsit u prgjigjen pyetjeve t lexuara po
prej tyre.
T nxnit bashkpunues. Nxnsit t ndar n grupe punojn pyetjet 7, 8, 9, 11.
G rupi i par. Nxnsit do t prshkruajn nse emocionet e tij/saj jan t
njjta me ato t personazheve t tregimit.
Grupi i dyt. Realizon nj diagram Veni duke krahasuar sjelljen e gjyshrve
t tij/saj dhe sjelljen e gjyshrve t tregimit.
Gjyshrit e mi Gjyshrit e tregimit
Grupi i tret. Prshkruaj emocionet q ndien kur mbarojn pushimet e vers.

Grupi i katrt. Cilat jan prgatitjet q bn para se t filloj shkolla.
Grupi i pest. Si e prshkruan autorja sheshin para biblioteks.
Prezantuesit e grupeve paraqesin punn e grupit.
Punohet rubrika: Analizo gjuhn.

Reektimi: Shkrim i lir.
Prshkruaj momentin e ndarjes me gjyshrit ose t afrmit pas pushimeve. Kujdes,
ki parasysh prshkrimin e detajuar q bn autorja e tregimit.
Nxnsit q kan dshir mund t vizatojn.
Detyr shtpie: Shkruaj nj tekst t shkurtr pr pushimet q kalove.
Rubrika: Flasim
Tema: Tregimi realist

T dalloj dy llojet e tregimeve: realist dhe fantastik bazuar n elementet
e tyre.
T dalloj elementet e nj tregimi t dhn (autori, tema, ideja,
personazhet, ngjarja, koha, vendi).
T dalloj paragraft e tregimit t dhn.
29
T diskutoj mbi ndrtimin e secilit paragraf duke u bazuar n t dhnat
q ata prmbajn.
Mjete: teksti i nxnsit.

Fjal ky: tregim realist, hyrje, zhvillim, mbyllje.
Metodologjia: vzhgo-diskuto, pun n ifte, analiz.
Zhvillimi i msimit
Evokimi: Prezantimi i detyrave t shtpis.
Lexohen prshkrimet q nxnsit kan krijuar.
Vlersohen krijimet m t mira.
Realizimi i kuptimit. Msuesi/ja iu drejton nxnsve pyetje mbi punn me

shkrim t detyrs s shtpis.
Cils gjini letrare u prkasin punimet tuaja q sapo lexuat.
far lloj tregimi jan ato?
Pse quhen tregime realiste?
Nxnsit duhet t arrijn n prfundimin se ata kan prshkruar ngjarje reale q
kan ndodhur n t vrtet.
Lexohet rubrika A. Cilat jan elementet e nj tregimi?

Lexohet rubrika B. Tri pjest kryesore t nj tregimi.
Punim i rubriks Ushtrohu.
Nxnsve u krkohet ti rikthehen dhe njher tekstit.
Ata mund ti punojn n ifte t katra pyetjet. Msuesi/ja monitoron nxnsit gjat
puns.
Msuesi/ja i orienton nxnsit t shohin pjest e vijzuara anash:
hyrjen, zhvillimin dhe mbylljen.
Reektimi: Analizoni t gjitha elementet q msuam te tregimi Mirupafshim

pushime!
Nxnsit nxiten ti prgjigjen duke iu drejtuar pyetjeje.
Detyr shtpie. Zgjidhni n bibliotekn juaj nj tregim t shkurtr realist.

Duke iu prgjigjur pyetjeve t rubriks Ushtrohu tregoni veorit e tregimit realist
n tregimin e zgjedhur prej jush.
Punimet e nxnsve ditn tjetr ekspozohet n nj knd t klass.
30
Libr msuesi
Rubrika: Njohuri gjuhsore

Tema: Teksti dhe paragrafi
T dalloj paragraft n nj tekst t dhn, nisur nga prdorimi i
kryeradhs.
T prcaktoj veorit e do paragrafi sipas skems s dhn.
T dalloj pjest kryesore t nj tregimi (hyrje, zhvillim, mbyllje).
Mjete: teksti, tabela, fisha me paragraf, skema e veorive t paragrafve,

fletore, stilolaps.
Fjal ky: tekst, paragraf, kryeradh, skem, tregim.
Aftsit: t dalluarit, t shkruarit, t menduarit.
Metodologjia: diskutimi i ideve, t nxnit n bashkpunim, pun e pavarur.
Struktura: ERR.
Zhvillimi i msimit
Evokimi: diskutimi i ideve.
Paraqitet n nj flipart nj tekst. Mund t prdoret edhe teksti Mirupafshim
pushime. Pyeten nxnsit:
- far vini re n tekst?
Teksti ka
nj ose disa paragraf
Paragrafi krijohet kur jep t

Kryeradh Fjalit lidhen sipas kuptimit dhna t ndryshme
jep t dhna veprime dialog prshkruan vendin mendimin

e personazheve
Lexohet teksti. Prcaktohen paragraft dhe veorit e do paragrafi.
Realizimi i kuptimit: t nxnit n bashkpunim.

Hapet teksti n faqe 13.
- lexohen shembujt e dhn n tekst,
- veorit e paragrafve sipas skems.
31
Ndahet klasa n grupe. Jepet detyra pr do grup.

Grupi i par. Dalloni hyrjen, zhvillimin, mbylljen.
Grupi i dyt. Caktoni paragraft e tekstit t dhn.
Paragrafi 1: Un ... aq t dashura.
Paragrafi 2: Si tia bj? ... zemrimin e nns.
Paragrafi 3: Sa e lezetshme ... dy shkndijza.
Paragrafi 4: Mamaja .... mace.
Paragraf 5: prmban dialog.
Paragrafi 6: tregon veprime.
do prfaqsues grupi prgjigjet pr punn e br.
Reektimi: pun e pavarur - Zbatimi i rregullave t msuara.

do nxns prcakton n librin e tij paragraft e tekstit dhe gjen tregon secili
paragraf.
Vlersimi i nxnsve pr punn e br.

Detyr shtpie. Vazhdimi i puns s filluar n klas dhe punimi i ushtrimeve
n Fletoren e puns.
Rubrika: T lexojm
Tema: Telashet e Katerins

T parashikoj brendin e tregimit nisur nga titulli i tij.
T lexoj tregimin e dhn me intonacionin e duhur.
T dalloj numrin e paragrafve t tregimit t dhn.
T nxjerr mesazhin e pjess duke iu prgjigjur pyetjeve.
T krahasoj veten me Rinn n situata t ngjashme.
T dalloj monologun n tekstin e dhn.
T diskutoj pr rndsin e brjes s gjrave n orarin e caktuar.
T diskutoj mbi gjendjen e Rins pas do telashi duke kujtuar veten n
situata t tilla.
Fjal ky: telash, e mbrapsht, ters, guloj.
Metodologjia: pyetja sjell pyetjen, t nxnit n bashkpunim, pun n ifte,
rrjet diskutimi.
32
Libr msuesi
Zhvillimi i msimit
Evokimi: Msuesi/ja iu drejton nxnsve pyetjet:

Si e kuptoni fjaln telash?
A ju kujtohet ndonj telash q keni kaluar gjat ksaj jave?
A mund ta tregoni at?
Si mendoni, cila ishte arsyeja e krijimit t ktij telashi?
Realizimi i kuptimit. Prezantimi i titullit t tregimit dhe pjess nga sht

shkputur tregimi.
Katerina sht nj moshatarja juaj. Sot ne do t njihemi me telashet e Katerins
n mngjes para se t shkoj n shkoll.
Lexohet tregimi nga nxnsit duke i korresponduar nj nxns nj telash.
Punohet fjalori. Formohen fjali me fjalt e fjalorit.
T nxnit n bashkpunim. Nxnsit t ndar n grupe punojn ushtrimet e

aparatit pedagogjik.
Grupi i par. - Si e shpjegon titullin e tregimit?
Grupi i dyt. - Trego si sht ndier Katerina pas do telashi. Mund t prdorni
gjestet, mimikn e fytyrs pse jo dhe nj loj n role.
Grupi i tret. - Pse Katerins i ndodhin tr kto gjra t pakndshme?
Grupi i katrt. - Tregoni n grup nj situat t ngjashme me at t Katerins.
Przgjidhni situatn q mendoni se sht m interesante. Si kan reaguar
prindrit?
Grupi i pest. - Pse gjithka shkon pr s mbari kur ngrihesh n orarin e
duhur?
Prezantohen punt nga prfaqsuesi i grupit. Nxnsit nxiten t shtojn dhe t
plotsojn njri-tjetrin.
Pun n ifte. Punimi i rubriks Analizo gjuhn. Punimi i ushtrimit 7. Shkruaj

titullin e secilit paragraf.
Msuesi/ja sqaron nxnsit pr pjesn e tekstit ku personazhi kuvendon me
veten. Lexohet dhe sqarohet kuptimi i monologut.
Reektimi: pyetja binare

A do t vazhdoj Katerina t ket telashe t tilla dhe n ditt
Po n vazhdim? Pse? Jo
Nxnsit grupohen sipas prgjigjeve t tyre. Japin argumentet
pro dhe kundr.
Prfundimi. Nxnsit duhet t arrijn n prfundimin.

Nse organizon kohn dhe zbaton programin ditor, Katerina dhe t gjith ne
sdo t kemi telashe t tilla.
33
Rubrika: Njohuri pr gjuhn

Tema: Paragrafi dhe fjalia

T dalloj fjalin kryesore n paragraft e nj teksti t dhn.
T dalloj fjalin a fjalit plotsuese n paragraft e tekstit t dhn.
T ndrtoj nj tekst me 6 -7 fjali duke prdorur fjal ky.
Mjete: teksti, flipart me nj tekst t shkurtr, fisha me fjal.

Fjal ky: paragraf, fjali, fjali kryesore, fjali plotsuese.
Aftsit: t dalluarit, t rindrtuarit, t shkruarit.
Metodologjia: diskutimi i ideve, pun e drejtuar, shkrim i lir.
Struktura: ERR
Zhvillimi i msimit
Evokimi: Diskutimi i ideve.

Kujtoni pjesn Telashet e Katerins.
- Sa paragraf kishte pjesa?
- dini pr paragraft?
Paragrafi
Fjal ky Prbhet nga nj ose disa fjali
- Fjalia kryesore Fjalit plotsuese

- Jep thelbin e mendimit Japin hollsi pr t marr m shum informacion
Paraqitet n flipart nj tekst i shkurtr. N kt tekst caktohen paragraft, fjalia

kryesore, fjalit plotsuese, fjalt ky t do paragrafi.
Realizimi i kuptimit: pun e drejtuar.

Hapen tekstet e Gjuhs shqipe 5 n faqe 16:
- lexohen shembujt e dhn n tekst,
- kujtohen njohurit q nxnsit msuan pr paragrafin,
- plotsohen fjalit kryesore t do paragrafi te tregimi Telashet e Katerins.
34
Libr msuesi
1. Rins i kputet kopsa.

1. Rina derdh ibrikun me aj.
2. Rins i kputet lidhsja e kpucs s majt.
3. Rina spo gjen fletoren e hartimit n ant.
4. Rina del shum von nga shtpia.
Gjeni fjalit plotsuese t paragrafit t dyt, sipas shembullit n tekst:

Rins i kputet kopsa. fjalia kryesore
Rina merr bluzn e kuqe me krpudh t madhe t qndisur.

Mamaja habitet, pasi ajo nuk e vishte, sepse nuk i plqente fare} fjali plotsuese
Gjeni fjalt ky n do paragraf. Prgjigja:

Paragrafi 3 ibriku
Paragrafi 4 lidhsja
Paragrafi 5 fletorja
Paragrafi 6 vonesa
Lexohet teksti i dhn n rubrikn Ushtrohu.

Prcaktohen paragraft (5 paragraf).
N do paragraf nnvizohet fjalia kryesore.
1. Sot na erdhi msuesi i ri.

2. Duket shum i zoti.
3. Msuesi sheh Besmirin me udi.
4. Kollitja e dyt ndrpreu srish msimin.
5. N klas shprtheu e qeshura.
M pas lexohen fjalit q sjellin hollsi n paragrafin e dyt t tekstit.
Nxnsit krkonin fletoret posht banks.

Besmiri kollitet fort, sa kolla u duk si zhurm makine.
Reektimi: shkrim i lir.

Me fjalit ky t dhna n tekst dhe duke par figurn e tekstit, nxnsit ndrtojn
nj tekst me 6 -7 fjali. Jepet nj model, por nxnsi sht i lir t krijoj vet.
P.sh.:
N mngjes Mira ngrihet n orn 600. Ajo bn gjimnastik, lan syt, ha mngjesin
dhe niset pr n shkoll n orn 745.
Rrugs ajo ecn me nxitim pr t kapur orarin. N orn 755 mbyllet porta e
shkolls.
Nxnsit rreshtohen dhe me rregull futen n klas. Sapo futen n klas bhen gati
pr fillimin e msimit.
Mira asnjher svjen me vones n shkoll.
Vlersimi i nxnsit.
Detyr shtpie. Punohen 2 ushtrimet e fletores s puns fq 5.
35
Rubrika: Lexojm
Tema: E mira dhe e bukura nuk kan fund
T lexoj tregimin me intonacion.
T dalloj personazhet e tregimit t dhn.
T gjej pikat e planit t tekstit t dhn duke u bazuar te paragraft.
T ritregoj tregimin me an t pikave t planit.
T komentoj me fjalt e tij titullin e tregimit.
T analizoj strukturn e tregimit duke u bazuar n vetn dhe kohn e
zhvillimit t ngjarjes.
T vlersoj dobin e t punuarit me kujdes duke u bazuar n veprimet
e Gentit.
Mjete: teksti, pamje, foto t objekteve t ndryshme arkitekturore,

artizanale etj.
Fjal ky: e mira, e bukura skan fund.

Metodologjia: shiko-diskuto, pun n ifte, t nxnit bashkpunues,
analiz personazhesh.
Zhvillimi i msimit
Evokimi: Prezantohen pamje ndrtimesh t bukura, me fantazi dhe trheqse.
Msuesi/ja iu drejton nxnsve pyetjet:
Si quhen personat q i kan projektuar kto ndrtime?
Si mendoni, pr t projektuar ndrtime t tilla si punojn ata?
Ju mendoni se ka qen e leht apo e vshtir?
Nxnsit nxiten t tregojn se ndrtuesve u sht dashur koh, kan vizatuar
shum her derisa kan arritur n nj projekt prfundimtar.
Realizimi i kuptimit:
Lexim n heshtje i tregimit nga nxnsit.
Lexim n role i tregimit.
Punim i rubriks Kupto prmbajtjen. Punimi n ift i ksaj rubrike.
N nj flet ose n tekst nxnsit do t shkruajn personazhet e tregimit, si dhe
do t hartojn pikat e planit.
Hartimi i pikave t planit.
Biseda e Gentit me Joln. Qetsimi i vajzs nga babi.
Tregimi i Jols. Tregimi i poezis s br nga babai.
Mrzitja e Jols. Falnderimi i Gentit.
36
Libr msuesi
3 - 4 nxns nxiten t tregojn tregimin sipas pikave t planit.

T nxnit n bashkpunim. Pun n grupe.
Grupi i par. - Pse u udit Genti me fjalt e motrs?

Grupi i dyt. - Si u transmetua kshilla e babait te Genti?
Grupi i tret. - Jepni 2-3 ide nga komenti q i bt titullit t tregimit.
Grupi i katrt. - Trego ndonj rast kur i je kthyer disa her puns pr ta
korrigjuar?
Grupi i pest. - N sa pjes sht ndar tregimi? Tregoni vetn me t ciln
sht shkruar secila pjes?
Prezantohet puna nga prfaqsuesit e grupeve. (Prfaqsuesi i grupi sht mir

t ndryshohet vazhdimisht, n mnyr q t gjith pjesmarrsit t aktivizohen dhe
t ken mundsi t prezantojn punn e grupit, gj q iu shton besimin n veten e
tyre.)
Punohet ushtrimi 8. Nxnsit tregojn kohn dhe vendin kur zhvillohet ngjarja.
Reektimi: Analiz personazhesh.

Genti Jola Motra ose vllai im Un
Djal i mir Motr e dashur sht m i rritur.
Ka bezdi t m
Ka dshir Ndihmon vllan
marr me vete me
t msoj. e saj.
shokt e tij/saj.
Prton t m
I krkon ndihm Nuk mrzitet pr
ndihmoj n
motrs. ta msuar at.
msime.
Krahaso motrn ose vllan tnd me Joln. Cilat jan ngjashmrit dhe ndryshimet
midis tyre.
Detyr shtpie: Sill n klas nj vizatim ose krijim, t cilin ti e ke korrigjuar dhe

Tema: Tipat e fjalis sipas kuptimit

T dalloj tipat e fjalis sipas kumtimit n tekstet e dhna duke u ndihmuar
nga into nacioni dhe shenjat e piksimit.
T dalloj nuancat kuptimore t secilit tip fjalie.
T prdor shenjat e piksimit sipas tipit t fjalis.
37
Mjete: teksti, fisha me shenja piksimi, fisha me tipe fjalish

Fjal ky: fjali dftore, pyetse, dshirore, nxitse, pika, pikpyetja, pikuditje.
Aftsit: t dalluarit, t menduarit, t shkruarit.
Metodologjia: harta e mendimit, t nxnit n bashkpunim, pun e pavarur.
Zhvillimi i msimit
Evokimi: harta e mendimit.
Paraqiten n fisha tipa t ndryshm fjalish shkputur nga pjesa E mira dhe e
bukura nuk kan fund!
do fjali kumton mesazhe t ndryshme.
tregojm informacion
urdhr dftore
.
pyesim
lutje
nxitse fjalia pyetse
kshill
.
dshirore ?
. shprehim
dshira urojm
!
Pr do rast japim nga nj shembull fjalie.
Realizimi i kuptimit: t nxnit bashkpunues.

Hapet teksti i gjuhs n faqen 19.
- Lexohen shembujt e dhn n tekst dhe rregullat prkatse.
- Punohet s bashku me nxnsin ushtrimi i tekstit. Nxnsit lidhin me shigjet tipin
e fjalis me at q kumton ajo.
Fig 1. fjali q tregojm (dftore)
Fig 2. fjali q urojm (dshirore)
Fig 3. fjali q pyesim (pyetse)
Fig 4. fjali q lutemi (nxitse)
Ndahet klasa n tri grupe (sipas niveleve).
38
Libr msuesi
Grupi I. Lidhni fjalit e tekstit, tregoni tipin dhe far kumton.

(fjalia 1, 2, 6, 7 fjali dftore)
Informacion raporton pr dika tregon dika

(fjalia 3 pyetse pyesim)
(fjalia 8 fjali dshirore urim)
(fjalia 4, 5 fjali nxitse )
lutje urdhr
Grupi II. Dalloni tipin e fjalis. Thoni far kumton secila (dftore, dftore,
dftore, dftore, dftore, pyetse, pyetse, dftore, kshill, keqardhje, lutje)
nxitse
Grupi III. Dalloni llojin e fjalis. Vendosni shenjat e piksimit (kur mungojn)
n tekstin e dhn.
do prgjegjs grupi jep shpjegimin e grupit.
Vlersohen grupet pr punn e br.

Reektimi: puna e pavarur zbatimi i njohurive t marra.
Przgjidhet nj tekst me 7- 8 fjali.
Nxnsit shkruajn tekstin me t diktuar duke vendosur shenjat e piksimit sipas
intonacionit dhe tipit t fjalis.
Vlersimi i nxnsit pr punn e br.

Detyr shtpie. Punohet faqja 7 e ushtrimeve t Fletores s puns.
Rubrika: Flasim
Tema: Letra personale
T lexoj letrat e dhna n tekst.
T dalloj strukturn e shkrimit t letrave t dhna.
T diskutoj duke u bazuar n pyetjet e dhna n tekst.
T analizoj qllimin e shkrimit t dy letrave duke i ilusruar me leximin e
pjesve t letrave.
T przgjedh prgjigjet e sakta duke u bazuar n arsyetimin e tij/saj.
Mjete: letra t korrespondencs me shok/shoqe ose t afrm.

Fjal ky: letr personale, letr zyrtare, hyrje, zhvillim, mbyllje.
Metodologjia: diagrami i Venit, pun n ifte, przgjidh-argumento.
39
Zhvillimi i msimit
Evokimi: Rikujtoni njohurit.
Msuesi/ja nis orn e msimit me nj bised.
- N klasat paraardhse ne kemi msuar t shkruajm letra. A ndryshojn letrat
sipas personave q u drgohen?
- Cilat jan llojet e letrave?
- Ku ndryshojn ato nga njra-tjetra? far kan t prbashkt?
Nxnsit japin idet e tyre, t cilat ose shkruhen n drras, ose jepen n formn
e diagramit t Venit.
letr zyrtare letr e thjesht
Msuesi/ja prezanton temn e rubriks, pjesn nga jan shkputur kto letra.
Lexohen letrat nga dy nxnse, pa dashur t kundrshtojm barazin gjinore,

gjithsesi mendojm se sht m mir ti lexojn vajzat q ti prafrohemi bots
shpirtrore t dy shoqeve.
Kshtu msuesi/ja ngre nj nxnse dhe i krkon asaj t zgjedh nj shoqe t saj
pr t lexuar letrn tjetr.
Ky lexim mund t bhet dhe nga nj ift tjetr vajzash.
Pas ksaj nxnsit t ndar n grupe do t punojn ushtrimet.
N ushtrimin 1 nxnsit do t dallojn strukturn e letrave: hyrja, zhvillimi dhe

mbyllja dhe shnimin n fund t letrs. Msuesi/ja e shkruan n drras dhe sqaron
kuptimin e simbolit (P.S) q do t thot pas shkrim. Pra, kur duam ta shkruajm dika
q e kemi harruar ta shkruajm n letr, e shkruajm n fund shoqruar me inicialet
PS (latinisht post scritus, q kan kuptimin pas shkrim).
N ushtrimin 2 nxnsit do t duhet t tregojn se far iu mungon letrave.
N ushtrimin 3 nxnsit udhzohen t lexojn me z t lart pjesn ku Dajana i
sqaron Ans shkakun q nuk takohet me t.
N ushtrimin 4 nxnsit duhet t lexojn me z pjesn, ku Ana e prligj veprimin
e shoqes.
N ushtrimin 5 nxnsit do t lexojn pjesn ku shoqet betohen se asnjher nuk
do ta zvendsojn njra-tjetrn.
N ushtrimin 6 nxnsit do t dallojn llojin e letrave (personale).
Reektimi: Przgjidh-arsyeto.
Punohet ushtrimi 6. Cili sht qllimi kryesor pr t cilin shoqet i shkruajn njra-
tjetrs?
Duan t tregojn gjra q iu kan ndodhur.
T zgjidhin nj keqkuptim.
Jan shum larg-njra-tjetrs.
Ta ftojn pr nj rast.
Arsyeto zgjedhjen tnde.
Mund t zhvillohet edhe veprimtaria tjetr.
40
Libr msuesi
N letrat e sjella n klas nxnsve u krkohet t dallojn strukturn e tyre.

N rast se nxnsit nuk ofrojn letra t tilla, ather nxiten ti shkruajn nga nj
letr shokut/shoqes s tyre t klass. Pasi ta mbarojn, le ta hedhin n nj kuti t
improvizuar n klas.
N fund t ors secili nxns merr letrn e tij/saj.
Detyr shtpie. Analizo letrn q t ka drguar shoku/shoqja sipas pyetjeve
1 dhe 6.
Rubrika: Shkruajm
Tema: Letra dhe posta elektronike
T dalloj llojet e letrave si mjete komunikimi.
T dalloj mnyrn e shkrimit t nj letre q drgohet me e-post (e-mail) duke
u bazuar n shembullin e dhn.
T shkruaj nj letr personale duke u bazuar n situata t dhna.
Mjete: teksti, letra personale dhe zyrtare t shkruara me dor, flet formati,
stilolaps.
Fjal ky: letra zyrtare, personale, posta elektronike (e-mail), adres,

drguesi, marrsi, mesazhi.
Aftsit: t dalluarit, t vepruarit, t shkruarit, t punuarit n grup.

Metodologjia: diskutimi i lir, pun n grup, zbatim i njohurive t marra.
Zhvillimi i msimit
Evokimi: diskutimi i lir.

Pyeten nxnsit:
- ndieni kur merrni nj letr nga nj shok ose kur shkruani prgjigjen e letrs?
- Me se i drgoni letrat?
- Cili drgues sht m i shpejti? Posta elektronike (e-mail):

Kutia postare:
Letrat:

zyrtare,
ssht e shpejt,
zarf me adresat e marrsit,
e shpejt,
adres,
tekste t gjata, imazhe,
personale adresat e drguesit shpenzon pak
41
-U paraqiten nxnsit modele letrash zyrtare dhe personale duke br dallimin
mes tyre.
Realizimi i kuptimit: pun n grup:

Hapet teksti n faqen 22.
- Lexohen shembujt e dhn n tekst dhe diskutohet rreth tyre.
- Prdorimi i e-posts (e-mail) sht mnyra m e shpejt pr t drguar mesazhe
nprmjet internetit.
- do prdorues i e-posts ka nj adres t tij t vetme.
- do adres e i-meilit ka tri pjes: emrin e drguesit (prdoruesit), simbolin @;
emrin e domain-it (emri i serverit q drejton mesazhet te ju).
P.sh.: Oerta Korfuzi < oekorfuzi@yahoo.com >
Ndahet klasa n grupe: grupi A dhe grupi B.

A. Shkruani nj letr personale falnderim pr gjyshrit q t kan sjell nj pako
me post.
B. Shkruani nj letr personale msuesit/es, ku i tregoni se si po i kaloni pushimet
e dimrit.
- Lexohen letrat e do grupi duke przgjedhur m t mirat.
Kujdes! Kur t shkruani letrat mbani parasysh 5 elementet e letrs: koka, pjesa
prshndetse, prmbajtja e letrs, mbyllja, nnshkrimi.
Reektimi: zbatim i njohurive t marra.

Me ndihmn e msuesit/es sht gjetur adresa e nj shkolle n nj qytet tjetr.
-Prgatitet letra pr drejtorin e shkolls q t na tregoj me ciln klas t
komunikojm.
-Letra fillohet me nj prezantim t klass son dhe vendi nga i cili shkruajm.
-Letra drgohet me adresn e e-mail-it t shkolls ku mson.
-Me ndihmn e drejtorit t shkolls vazhdohet korrespondenca me informacione e
kuriozitete t ndryshme.
Detyr shtpie: Punim i Fletores s puns, faqe 7.
Rubrika: Lexojm
Tema: Hartimi
T dalloj llojin e tregimit duke u bazuar n elementet e tij.
T przgjedh alternativat e dhna duke u bazuar n arsyetimin e tij/saj.
T analizoj me fjalt e tij/saj dy nga tri shprehjet e dhna n libr.
42
Libr msuesi
T krahasoj dy tregime humoristike duke dalluar ngjashmrit dhe t

veantat.
T tregoj situata t ngjashme vetjake me at t personazhit kryesor.
T dalloj elementet humoristike n tregim duke ilustruar me pjes t
shkputura nga tregimi.
Mjete: teksti.
Fjal ky: engledisem, hartim, udhtim, shkrettir, biiklet.
Metodologjia: shkrim i lir, t nxnit n bashkpunim, przgjidh-argumento.
Zhvillimi i msimit
Evokimi: Shkrim i lir.

Msuesi/ja shkruan n drras temn e shkrimit.
Nse ju shkoni n shkrettir dhe duhet t merrni me vete nj send t vetm, cilin
do t paraplqenit? Parashtroni arsyet tuaja.
Nxnsit lihen t punojn 5 - 7 minuta. Leximi do t zhvillohet n fund t ors s
msimit.
Realizimi i kuptimit: T nxnit n bashkpunim

Prezantimi i titullit t tregimit nga msuesi/ja.
- Sot do t lexojm nj tregim, i cili mua m ka plqyer shum. M msoi disa gjra
q nuk i dija. Msuesi/ja e tregimit u ka dhn nxnsve t saj nj tem hartimi si ajo
q un ju dhash tani. Le t shohim se far ka shkruar nj moshatarja juaj. N fund
do t krahasoni veten tuaj me t.
Lexim i tekstit nga disa nxns sipas paragrafve. Teksti ka 6 paragraf.
Grupi i par. - Cili sht shkaku q vajza sht e mrzitur. Pse asaj nuk i
plqen tema e hartimit?
Grupi i dyt. - Cilat jan librat q vlerson msuesja e tregimit? I ke
lexuar ato apo thjesht ke dgjuar pr to?
Grupi i tret. - Ky tregim na bn pr t qeshur. Autori shkruan me humor.
Rendit sendet q vajza do t marr n shkrettir si dhe arsyet.
Grupi i katrt. - K thumbon autori me shprehjet:
Ti merrja me vete librat n shkrettir mu duk vrtet nj
budallallk me brir.
Msuesit gjithmon duan tu assh pr ka duan ata.
Vajzat e klass nuk munguan madje ta shprehnin kt pr ti
br qejn e pr t marr not t mir n regjistr ?
Grupi i pest. - Pse shkalla e humorit n fund arrin kulmin me fjalit:
Nj biiklet n shkrettir!!! A e prfytyron dot?
Prezantimi i puns nga prfaqsuesit e grupeve. Msuesi/ja nxit nxnsit me an t

stuhis s mendimit q ata t paraqesin sa m shum ide n flett e tyre.
43
Reektimi: przgjidh-argumento.
- A t ndodh dhe ty q t ndihesh keq para nj flete t bardh? Gjej dhe
shpjego arsyet pse ndodh kjo:
tema sht e vshtir,
tema nuk ka kuptim,
prton t shkruash,
nuk ke frymzim,
ke nevoj pr ndihm?
Shpreh mendimin tnd nse t plqen sinqeriteti i vajzs. N shkrimin tnd ti

mendon se ke shkruar n mnyr kaq kritike? Krahasoje.
Shkrimet e nxnsve ekspozohen n nj knd t klass.
Nxnsit inkurajohen t flasin pa droje. Msuesi/ja mund ta mbyll gjith diskutimin

me fjalt:
Si mendoni, a ishte vrtet nj budallallk me brir q iu dhash nj tem t till
n llim t ors?
Detyr shtpie: Lexim i tregimit. Kujto ndonj tregim tjetr t shkruar me

humor, q ke studiuar vitin e kaluar. Krahasoje me tregimin e msiprm.

Tema: Fjalia dftore

T dalloj fjalit dftore n nj tekst duke u nisur nga intonacioni dhe
shenjat e piksimit.
T dalloj mesazhet q kumtojn fjalit dftore t dhna n nj tekst.
T prdor drejt shenjat e piksimit, pik dhe pikuditje n fund t
fjalis dftore dhe dftore-thirrmore duke u bazuar n kumtimin e saj.
Mjete: teksti, tabela, fisha me fjali e shenja piksimi, fletore, stilolaps.
Fjal ky: fjali dftore, dftore-thirrmore, pik, pikuditje, informacion,
veprim, mendim, prshkrim.
Aftsit: t dalluarit, t zbatuarit, t shkruarit.

Metodologjia: prvijim i t menduarit, pun e drejtuar, pun n grupe,
pun e pavarur
44
Libr msuesi
Zhvillimi i msimit
Evokimi: prvijim i t menduarit.

Paraqiten n fisha fjali dftore q kumtojn mesazhe t ndryshme. N fillim
me an t stuhis s mendimit nxnsit plotsojn kllasterin pr fjalin dftore.
Vendosin shembujt pran do informacioni q kan shkruar n kllaster.
veprim informacion
(Vrapova me nxitim Fjalia dftore: (Kto pushime i kalova
pr n shkoll.) mjaft mir.)
prshkrim mendim
(Qyteti sht i bukur, (Veshja e saj mu duk e
trheqs dhe plot gjallri.) paprshtatshme pr n shkoll.)
Fjalia dftore kur shoqrohet me nj ndjenj t veant (habi, gzim, frik,

hidhrim, knaqsi, keqardhje etj.) quhet fjali dftore-thirrmore.
N fund t saj vihet pikuditje (!).
- Ua, sa flok t bukur!
- Sa dit e bukur!
- Sot shkolla qenka zbukuruar!
- Ti e paske thyer vazon!
Realizimi i kuptimit: pun e drejtuar, pun n grupe

Hapen tekstet n faqen 24.
- Lexohen nga nxnsit shembujt e dhn n tekst.
- Lexohen rregullat gjuhsore pr fjalin dftore dhe dftore-thirrmore.
- Ndahen nxnsit n tri grupe:
Grupi I: Prshkruani nga ana e jashtme shokun apo shoqen tuaj.
Grupi II: Shpreh mendimin: Pse vendosm t krijojm nj grup teatri n
klas?
Grupi III: Sillni t dhna pr klasn tuaj.
- Dgjohen prgjigjet e do grupi duke veuar ato m t saktat.
- Lexohen fjalit dftore t dhna n ushtrimin 4 duke treguar (n t djatht)
far kumton secila.
1. ... mendim
2. ... informacion
3. ... habi
4. ... prshkrim
5. ... veprim
6. ... mendim
7. ... informacion
Reektimi: pun e pavarur - zbatim i rregullave t msuara.

45
Shkruani tekstin e ushtrimit 5 duke vendosur shenjat e piksimit dhe shkronjn
e madhe aty ku duhet.
sht ver. Lushi po kalon n rrugicn prmes lulishtes. Aromat e trndafilave

dhe karafilave prhapeshin gjithandej. Sa ngjyra t bukura kishte aty!
Djali zgjati dorn. Nj karafil i bukur i mbeti n dor. er t mir kishte! Ai do tia
falte ato motrs.
Po ajo knaqsi nuk zgjati shum. Nj dor u mbshtet mbi supin e tij.
- E kpute? e pyeti nj burr i moshuar.
Sa turp i erdhi!

Detyr shtpie. Punim i ushtrimeve t Fletores s puns, faqe 8.
Rubrika: Lexojm
Tema: Mironi
T lexoj tregimin qart.
T lexoj fjalorin e fjalve t reja t tregimit t dhn.
T luaj n grup lojn mbi ngjyrat.
T dalloj pjesn prshkruese dhe treguese t tregimit t dhn.
T analizoj figurn e Mironit sipas portretit fizik dhe karakterit.
T krahasoj figurn e Mironit me nj personazh t ngjashm t lexuar
m par.
Mjete: teksti.
Fjal ky: simpatik, unak.
Metodologjia: thesi i komplimenteve, lexim n heshtje, t nxnit n
bashkpunim, analiz, pyetje-prgjigje, loj n grup.
Zhvillimi i msimit
Hapi i par.
Nxnsit udhzohen t shkruajn n nj flet letre nj kompliment pr shokun e
banks. M pas kt letr e hedhin n thes. Pastaj nxnsit orientohen t nxjerrin
nga thesi letrat, t lexojn komplimentin dhe t gjejn se kujt mund ti jet drejtuar
ky kompliment.
Nxnsit orientohen q t fillojn leximin me fjalt: Un mendoj se ky kompliment
t prket ty.........
46
Libr msuesi
Hapi i dyt.
Lexim i tregimit nga nxnsit n heshtje. Lexim i fjalve t fjalorit dhe shpjegimi i
tyre me ndihmn e msuesit/es.
Hapi i tret. Klasa ndahet n dy grupe.

Grupi i par do t hartoj pyetjet dhe grupi i dyt do tiu prgjigjet atyre. Kshtu
ndarja n grupe bhet duke numruar nga nj n dy. Kjo veprimtari paraplqehet t
zhvillohet n ifte, por pr arsye t menaxhimit t klass mund t punohet n grupe.
Ndoshta mund t ndani m shum grupe sipas paragrafve, duke i vn nxnsit
n rolin e hartuesit t pyetjeve dhe n rolin e personit q prgjigjet. Duhet mbajtur
parasysh q n veprimtari t ngjashme nxnsit t ndrrojn rolet.
Analiza do t prmbaj: hartimin e pyetjeve nga nxnsit dhe prgjigjet e tyre.
N kt pjes realizohet rubrika Kupto prmbajtjen. Gjithashtu nxnsit gjat
ksaj kohe punojn dhe rubrikn Analizo strukturn. Nxnsit japin alternativa t
ndryshme rreth titullit t dy pjesve.
Hapi i katrt. Pr ushtrimin 7 nxnsve u krkohet t lexojn tregimin duke

shkruar anash p, n pjesn ku prshkruhet, dhe t n pjesn ku tregohet ngjarja.
Hapi i pest. Nxirret mesazhi i tregimit.

Nxnsit do t przgjedhin alternativat dhe do ti ilustrojn me pjes nga tregimi
pr t arsyetuar przgjedhjet e tij/saj.
Hapi i gjasht. - Cili shok i klass ngjan me Mironin?

Loj n grup.
Detyr shtpie. Prshkruaj personazhin e Mironit duke prdorur sa m
shum mbiemra.
N kt or msuesit mund t punojn dhe me metodn e Kubimit.
Prshkruaj Mironin nga pamja fizike.
Listo cilsit fizike dhe t brendshme t Mironit.
Krahaso Mironin me ndonj personazh tjetr ose me veten.
Analizo cilsit e Mironit.
Prmblidh me 4-5 fjali gjithka di pr Mironin.
Argumento. A do t dshiroje t kishe n klas nj shok si Mironi? Pse?
Rubrika: Shkruajm
Tema: Prshkrimi i personazhit

T dgjoj leximin e pjess duke pasuruar fjalorin me emra abstrakt dhe
mbiemra q i nevojiten pr prshkrimin e pamjes fizike dhe bots shpirtrore t
personit.
T prshkruaj nj person duke przgjedhur nj nga alternativat e dhna.
47
Mjete: teksti, tabak t bardh letre, flet formati, stilolaps, figura me profesione
t ndryshme.
Fjal ky: prshkrim, person, ana fizike, gjendja shpirtrore, veorit e karakterit.
Aftsit: t lexuarit, t prshkruarit, t krahasuarit.
Metodologjia: dgjim mendim i drejtuar, pun n grupe, pun n dyshe.
Zhvillimi i msimit
Evokimi: dgjim mendim i drejtuar.

Lexohet n tekst nga msuesi/ja prshkrimi i Kleas. Pyeten nxnsit:
- vut re gjat leximit t prshkrimit t Kleas?
- gjendja shpirtrore Prshkrimi i Kleas: - pamja fizike

(gzim, knaqsi, (mosha, tiparet)
qetsi etj.)
- karakteri i saj
(e gzuar, e dashur, e mbl etj.)
Paraqiten n tabakt e letrs fjalt q shprehin ndjenja dhe gjendje shpirtrore dhe
q tregojn karakterin e nj personi.
1.Realizimi i kuptimit: pun n grupe.

Lexohet rubrika Kujto dhe shtoni njohurit.
Ndahen nxnsit n grupe:
Grupi I - Prshkruani nj person nga ana fizike.
Grupi II - Prshkruani nj person nga gjendja shpirtrore.
Grupi III - Prshkruani nj person nga veorit e karakterit.
Nj prfaqsues i do grupi lexon punn e grupit t tij.
2.Reektimi: pun n dyshe.

- Prshkruani personin q ushtron nj nga profesionet: sportist, kuzhinier, piktor,
mjek.
P.sh. Ky sht nj futbollist. Ka trup t fuqishm dhe t gjat. Ka mustaqe t zeza

dhe ok t zinj. sht veshur me bluz t kuqe me vija t bardha. sht i shkatht dhe
plot energji, i qeshur kureshtar dhe luan shum bukur. Gjat lojs do t jet n qendr
t vmendjes. Tregohet shum i sigurt n loj. sht optimist dhe mirnjohs.
48
Libr msuesi
Gjat ksaj faze mund t punohen ushtrimet e F. s puns , fq 9.
N ushtrimin 1 nxnsit vendosin n tekst fjalt q tregojn cilsit e Jonit.
N ushtrimin 2 nxnsit prshkruajn nj shok ose shoqe t klass duke prdorur
sa m shumv mbiemra.
- M pas punn tnde krahasoje me at t shokut, duke shkmbyer flett.
- Vlersimi i nxnsit pr punn e br.
Detyr shtpie. Prshkruani personin q doni m shum.

Tema: Fjalia pyetse
T dalloj fjalit pyetse n fjalit e dhna me ndihmn e intonacionit dhe
shenjs s piksimit.
T dalloj dy llojet e fjalive pyetse trsore dhe t pjesshme n fjalit e
dhna.
T intervistoj shokun duke prdorur pyetje trsore apo t pjesshme.
Mjete: teksti, fisha me fjali pyetse, shkumsa me ngjyra, flet formati,

stilolaps.
Fjal ky: fjali pyetse, pyetse trsore, pyetse t pjesshme.

Aftsit: t dalluarit, t shkruarit, t intervistuarit.
Metodologjia: diskutimi i ideve, pun n dyshe, pun e drejtuar, pun n
grupe, partneri prball.
Zhvillimi i msimit
Evokimi: diskutimi i ideve, pun n dyshe.

Paraqiten n fisha fjali pyetse t ndryshme.
Lexohen nga nxnsit dhe rikujtohet prej tyre fjalia pyetse.
- Prse prdoren fjalit pyetse?
- t pjesshme - Fjalia pyetse: - trsore
kur pyetja i drejtohet kur pyetja i drejtohet foljes,

nj pjese t fjalis gjith pjess, s fjalis
E gjett rrugn shkurt? Kush m krkon?

Po. (E gjetm.) (Msuesja.)
Prgjigjja me:n asnj mnyr, patjetr, sigurisht, me folje (po ose jo)
49
Pun n ift. Me shokun e banks nxnsit dialogojn me njri-tjetrin duke

prdorur pyetje trsore dhe pyetje t pjesshme (njri pyet, tjetri prgjigjet dhe
anasjelltas).

- Lexohen shembujt e dhn n tekst.
- Lexoni me vmendje rregullat pr dallimin e pyetjeve trsore nga pyetjet e
pjesshme.
- Dalloni pyetjet trsore nga ato t pjesshme n fjalit e shoqruara me figurat
prkatse:
1. pyetje trsore
2. pyetje e pjesshme
3. pyetje pjesshme
N ushtrimin 1 nxnsit u prgjigjen pyetjeve dhe vendosin n kutiz T (trsore),

P (e pjesshme)
Prgjigjet: (T, T, P, P, P, P, T)
N ushtrimin 2 Prgjigjjuni fjalive me po ose jo, me fjal t tjera prcaktuese ose

folje sipas shembullit.
- Mos vall se arrijm dot trenin? Jo. (Patjetr, arrijm.)
- A erdhi msuesja e ziks? Po. (Sigurisht, erdhi.)
- Thua t kem ngatrruar ushtrimin? Jo. (N asnj mnyr.)
N ushtrimin 3 ndrtoni pyetje pr prgjigjet e dhna:

- Sa veta jeni n familje? ______ vet.
- A sht msuesja me ne? Po ose Jo.
- far profesioni ka ai? Inxhinier.
- far profesioni ka ajo? Msuese.
N ushtrimin 4 shkruani me ciln pjes t fjalis i dhe prgjigje pyetjes.

(kryefjal, kundrinor, kundrinor, kundrinor, rrethanor, rrethanor)
Reektimi: partneri prball.

Intervisto nxnsin q ke prball duke prdorur pyetje trsore dhe pyetje t
pjesshme, tjetri prgjigjet.
Juria e zgjedhur nga klasa vlerson nj nxns pr pyetjet dhe nj nxns pr
prgjigjet m t bukura.
Detyr: Punimi i ushtrimeve t Fletores s puns, fq 10.
50
Libr msuesi
Rubrika: Lexojm
Tema: Vllai i vogl
T lexoj tregimin me role.
T dalloj mjedisin dhe personazhet q veprojn n t duke ilustruar me pjes
nga teksti.
T nxjerr mesazhin e tregimit duke u ndihmuar nga pyetjet e dhna.
T tregoj situata t ngjashme me at t personazheve t tregimit.
Fjal ky: vlla, familje, breng, dnes.
Metodologjia: intervist, lexim n role, t nxnit bashkpunues, lexo-dallo-
rendit.
Zhvillimi i msimit
Evokimi: Intervist.
Msimi nis me nj intervist q msuesi/ja bn me nxnsit.
- Sa fmij jeni n familjen tuaj?
- Ti je m i/e vogli/a apo m i madhi/ja?
- Si jan marrdhniet tuaja me vllezrit ose motrat m t rritura?
- A grindeni ndonjher? Pse?
- N rast se grindeni kt gj e bni n prani t prindrve apo kur jeni vetm?
Pse?
Kto jan disa pyetje q msuesi/ja mund tiu drejtoj nxnsve. Mund t shtoni
dhe t tjera.
Intervista mund t zhvillohet me disa nxns. Mund t vini n rolin e intervistuesit
dhe nxnsit, t cilt mund t punojn n ifte.
Realizimi i kuptimit: T nxnit bashkpunues.

Prezantimi i titullit t tregimit nga msuesi/ja. Leximi i tregimit nga disa nxns.
Punimi i fjalve t fjalorit.
Punim i rubriks Kupto prmbajtjen.
Identifikimi i personazheve t tregimit.
Lexim me role i tregimit.
Grupi i par. - Cila ishte ajo gj e errt q kishte lindur n shpirtin e vllait
t vogl? Ilustroje me tekstin.
Grupi i dyt: - Pr far t vjen keq dhe pr far e gjykon djaloshin?
Grupi i tret. - A ka ndodhur me motrat ose vllezrit tuaj ndonj situat
e ngjashme?
51
Grupi i katrt: - A ka t drejt vllai q ta ndaloj ose t urdhroj
motrn pr gjra q i takojn vetm asaj?
Grupi i pest: - A sht nj sjellje e denj q vllai t marr n familje
rolin e prindrve? Pse jo?
Prezantohen punimet nga prfaqsuesi i do grupi.
Reektimi:
Punim i rubriks Analizo strukturn.
Renditi veprimet e personazheve.
- Babai hyn n shtpi.

- Puth vajzn e vogl.
- Vajza merr pallton q tia var.
- Babai pyet fmijt nse i kan br msimet.
- Djali kafshon thonjt.
- Nna hedh supn n pjata.
- Djali nuk ha.
- Nna pyet djalin.
- Motra e vogl tregon shkakun.
- Djali krcnon motrn.
- Babai pyet djalin.
- Vllai i vogl do q Mira t pres flokt.
- Vllai i vogl po qan.
- Mira rri e heshtur.
- Mira dhe motra bisedojn n dark.
Detyr shtpie. Shkruaj me tri-katr fjali mendimin tnd pr sjelljen e vllait t

vogl.
Rubrika: Njohuri pr gjuhn Drejtshkrim

Tema: Shenjat e piksimit n dialog

T dalloj fjalt e folsit dhe autorit n dialogt e dhn.
T prdor shenjat e piksimit n tekstet e dhna.
T shkruaj nj tekst me 5 fjali duke kthyer fjalt e personazheve n
dialog.
Mjete: teksti, tabela, shkumsa me ngjyra, fisha me shenjat e piksimit - , : .

Fjal ky: dialog, shenja piksimi, viz, dy piksh, fols, autor.
Aftsit: t dalluarit, t menduarit, t shkruarit, t zbatuarit.
Metodologjia: loj dramatike, pun e drejtuar, shkrim i lir.
52
Libr msuesi
Zhvillimi i msimit
Evokimi: loj dramatike.

U paraqitet nxnsve nj pjes dramatike. (Pjesa e dramatizuar przgjidhet nga
msuesi/ja.)
Lexohet me grupe nxnsish duke ndar rolet e personazheve q marrin pjes
n tregim. (tregimtari, ___, ___, ___, ___)
N tekstin e shkruar vizat n dialog tregojn fjalt e thna nga folsi dhe
bashkbiseduesi (personave q marrin pjes n bashkbisedim, ku ai q e fillon
bisedn quhet fols dhe ai q i prgjigjet quhet bashkbisedues).
Gjat lojs dramatike nxnsit do t kuptojn se n t folur hiqen disa elemente

q prdoren n t shkruar, si p.sh., fjalit e tipit: tha ai, e pyeti ai, iu prgjigj me
inat etj.
N komunikimin me shkrim prdoret gjuha e shkruar dhe shenjat e
piksimit.
N komunikimin me goj prdoret gjuha e folur dhe mjete t tjera t
komunikimit, si: intonacioni, gjesti, shikimi.

Hapen tekstet e Gjuhs shqipe 5 n faqen 34.
Lexohen shembujt e dhn n tekst.
Lexohen me shum vmendje rregullat e dialogut dhe pjest prbrse t nj
dialogu (fjalt e folsit, bashkbiseduesit, autorit).
N tekstin e dhn nxnsit nnvizojn fjalt e folsit dhe t bashkbiseduesit
me t kuqe dhe fjalt e autorit me blu dhe rrethojn shenjat e piksimit t prdorura
n dialogun e dhn.
N ushtrimin 1 nxnsit vendosin shenjat e piksimit n dialog. (- n fillim t

fjalve t folsit dhe pas fjalve t folsit ose - para fjalve t autorit)
N ushtrimin 2 nxnsit nnvizojn fjalt e folsve dhe t autorit. Vendosni

shenjat e piksimit q mungojn.
Anika u zgjua dhe shkoi te shtrati i Tomit:

- Zgjohu, Tomi, - i tha ajo. - Mezi pres... .
Sa hap e mbyll syt, Tomit i kishte dal gjumi.
- E beson, Anika, - tha ai, - mezi e prita mngjesin.
- Mund ta di, - e pyeti mamaja, - ju shtyn q nguteni kaq shum?
- N shtpin ngjitur ka ardhur nj vajz, - tha Tomi.
(N ushtrimin e msiprm shenat q duhen vendosur jan shnuar me t
zez.)

Shkruani nj tekst me jo m pak se 5 fjali, duke kthyer fjalt e personazheve t
figurs n dialog.
53
P.sh.:
Nxnsit e klass s pest do t nisen pr piknik. Fmijt diskutojn me njri-
tjetrin pr orn e nisjes.
- N or do shkojm nesr n piknik? pyeti Klajdi.
- T pyesim edhe Eartn pr orarin, - tha Redi.
Earta propozoi:
- Nisemi n orn shtat.

Detyr shtpie. Punimi i ushtrimeve t F. s puns, fq 11.
Rubrika: Lexojm
Tema: Nj nat ...n flak
T lexoj tregimin duke respektuar shenjt e piksimit.
T dalloj shkakun e ngjarjes dhe pasojn duke ilustruar me pjes nga
teksti.
T dalloj strukturn e tregimit duke ilustruar paragraft prkats.
T shkruaj fjali (nga nj pr do rast) q kumtojn t dhna, ndjenja,
dshira.
Mjete: teksti, flet t bardha, lapsa me ngjyra.

Fjal ky: drit, ndezur, zjarr, flak, rregullore, shkak, pasoj.
Metodologjia: mendo-shkruaj-diskuto, t nxnit bashkpunues.
Zhvillimi i msimit
Evokimi: Mendo-shkruaj-diskuto.
Msuesi/ja iu drejton nxnsve pyetjet e mposhtme:
Lexohen nga disa nxns idet e tyre.
Realizimi i kuptimit: T nxnit bashkpunues.

Prezantimi i titullit t tregimit Nj nat ... n flak.
Msuesi/ja i orienton nxnsit t shohin figurn.
- A mund t parashikoni nprmjet gurs se pr far et ngjarja? Nxiten
nxnsit t japin idet e tyre.
Leximi tregimit nga disa nxns.
Lexim i tregimit n role.
Nxnsit ndahen n grupe ekspertsh.
Msuesi/ja ka prgatitur pyetjet pr do grup.
54
Libr msuesi
Grupi i par. Lexoni pjesn e par t tekstit. Prgjigjjuni pyetjeve.

- Kur ra zjarr?
- Ku shprtheu zjarri?
- Cili ishte shkaku i rnies s zjarrit?
- Si veproi babai i Lilians? Renditni veprimet q bri ai?
- Dalloni fjalt e gjyshes s Mirit. far shprehin kto fjali?
Grupi i dyt.
Lexoni pjesn e dyt t tregimit. Prgjigjjuni pyetjeve.
- Ku zhvillohen ngjarjet. Cilat jan personazhet e ksaj pjese?
- far u tregoi Liliana shoqeve dhe shokve t klass?
- Cilat jan pyetjet q msuesja iu sugjeroi nxnsve t saj?
- far i krkuan nxnsit msueses?
Grupi i tret.
Lexoni rregulloren. Prgjigjjuni pyetjeve.
- Sa rregulla ka shkruar msuesja?
- Krahasojini me rregullat q ju shkruat n llim?
- A ka n banesn tuaj dalje sigurie ose shkall antizjarr?
- Pse nuk duhet prdorur asnjher ashensori n rast zjarri?
- Pse duhet t ecim kmbadoras dhe t krrusur?
- Pse duhet mbrojtur fytyra me nj shami t lagur?
- far kumtojn rregullat? Cilat tipa fjalish jan prdorur?
Nxnsit prezantojn punt e tyre dhe vlersohen.
Msuesi/ja i udhzon nxnsit t grupojn dhe njher fjalit q shprehin:
Kshill............................................................................................
Urdhr..............................................................................................
Urim................................................................................................
Mallkim..........................................................................................
T dhna..........................................................................................
Reektimi:
Nxnsit sjellin prvoja t ngjashme me at t tregimit dhe tregojn se si kan
dal nga rreziku.
N nj flet t bardh nxnsit punojn rregulloren e dhn n libr. M pas e
ekspozojn n muret e klass.
Detyr shtpie. Shkruaj se si do t veprosh n rastin e mposhtm:

Ti je n shtpi vetm me motrat ose vllezrit e tu. Padashur gjat lojs motra ose
vllai i vogl glltit dika, nj pjes lodre, nj zar ose dika tjetr.
Si do t veprosh? Renditi veprimet e tua.
55

Tema: Fjalia dshirore dhe nxitse

T dalloj fjalit dshirore dhe nxitse n fjalit e dhna, duke u nisur nga
intonacioni dhe shenjat e piksimit.
T ndrtoj fjali nxitse dhe dshirore duke u bazuar n situatat e dhna.
T shkruaj nga dy fjali pr do figur t dhn n tekst (dftore, pyetse,
dshirore, nxitse).
Mjete: teksti, tabela, fisha me fjali, fletore, stilolaps.

Fjal ky: fjali dshirore, urim, mallkim, fjali nxitse, urdhr, kshill, porosi, lutje.
Aftsit: t dalluarit, t menduarit, t krahasuarit, t krijuarit, t shkruarit.
Metodologjia: diskutimi i ideve, pun n dyshe, shkrim i lir
Zhvillimi i msimit
Evokimi: diskutimi i ideve

Paraqiten para nxnsve fisha me fjali q shprehin urim, mallkim, krkes,
kshill, urdhr, udhzim, porosi. Grupohen fjalit sipas kumtimit.
urdhr porosi lutje krkes urim mallkim
nxitse Fjalia dshirore
pik (.) pikuditje (!) gjithmon

nxitse-thirrmore pikuditje (!)
thirrmore

Lexohen rregullat dhe dallimet mes fjalis dshirore dhe fjalis nxitse.
Ndahen nxnsit n 4 grupe: urdhr porosi lutje krkes
Grupi I. Ushtrimi 1.
Dalloni llojin e fjalis duke shkruar nxitse apo nxitse
pik
dshirore.Zgjidhja: (nxitse, dshirore, nxitse,
nxitse, dshirore, nxitse, nxitse, nxitse, pik nxitse thirrmore
dshirore, dshirore) pikuditje
56
Libr msuesi
Grupi II: Ushtrimi 2. Lidhni fjalin nxitse me mesazhin q kumton.

Zgjidhja: (krkes, lutje, kshill, ftes, porosi, krkes, propozim, urdhr,
kshill, propozim)
Grupi III: Ushtrimi 3. Ndrtoni fjali nxitse sipas situats s dhn.

P.sh.: a. Ndihmom ta zgjidh kt problem.
b. Ndalo aty!
c. T ftoj nesr n ditlindje. ose Eja t diel pr drek te ne.
. Mos kalo rrugn pa par majtas e djathtas.
d. Dido, pas strvitjes, merr motrn n kopsht.
Grupi IV. Shkruani disa urime sipas situatave t dhna.

- Dalsh i pari!
- I gzofsh kpuct e reja!
- Udh t mbar!
Dgjohen prgjigjet e do grupi, duke veuar m t saktat.

Sipas figurave t tekstit nxnsit shkruajn nga dy fjali pr do figur.
Fjalit mund t jen dftore, pyetse, nxitse, dshirore.
Lexohen nga nxnsi.

Vlersohet nxnsi pr punn e br.
Detyr shtpie. Punim i ushtrimeve t F. s puns fq 12.
Rubrika: Lexojm
Ora e par
Tema: Nj e diel pr tu mbajtur mend

T lexoj tregimin duke respektuar shenjat e piksimit.
T dalloj personazhet e tregimit.
T rendit t papriturat q i ndodhn Peros duke ilustruar me pjes nga tregimi.
T argumentoj pse kjo e diel ishte e veant.

Fjal ky: e diel, vizit, e papritur, e veant.
Metodologjia: mendo-trego, lexim i drejtuar, lexo-argumento.
57
Zhvillimi i msimit
Evokimi: Msuesi/ja iu parashtron nxnsve nj pyetje, si:

-Mendoni dhe tregoni se cila sht gjja m e bukur q ju ka ndodhur gjat ksaj
jave ose gjat fundjavs.
Nxiten nxnsit t tregojn t gjith rreth asaj q iu sht dukur gjja m e bukur,
por pa dhn arsye pse.
Prezantohet titulli i tregimit nga msuesi/ja Nj e diel pr tu mbajtur mend.
- Sot do t njihemi me nj djal me emrin Pero. Ai do t na tregoj se si e ka kaluar
nj t diel n shtpin e mikut t tij, Ivos dhe pr t kjo e diel vrtet ia vlente ta mbaje
mend.
Msuesi/ja i orienton nxnsit t shohin figurat q ilustrojn tregimin.
Lexim i tregimit me ndalesa.
Ndalesa e par
Kur po i bija ...deri te ... si burrat.
- Ku zhvillohen ngjarjet?
- K priste Peroja q ti hapte dern?
- Si e prshkruan Peroja baban e Ivos?
- Si e kuptoni shprehjen: Ia shtrnguam duart fort njri-tjetrit, si burrat.
- A mendoni se kjo mund t jet e papritura e par e Peros?
Ndalesa e dyt
Apartamenti i tyre...deri te ... biftek e kshtu me radh.
- Si e priti Ivoja Peron?
- far gatoi babai i Ivos?
- Pse Ivos nuk i plqente gatimi i babait t tij?
- Po mamaja e Peros far gatuante? Pse Peros nuk i plqente?
- Po ty t plqejn gatimet e mamas sate?
- Cila ishte e papritura e dyt pr Peron?
Ndalesa e tret
Pas dreke ...deri te ... m e lezetshme se Princi i Persis.
- far i msoi xhaxhi Luka, Peros?
- Cilat ishin lojrat q ata luajtn n kompjuter?
- Cili ishte profesioni i xhaxhi Luks?
- Pse tonte ai shum para?
- Cila ishte e papritura e tret pr Peron?
Ndalesa e katrt
Kur mbaruam s luajturi ... deri n fund.
- Cilat ishin gjrat q Ivoja i tregoi Peros n dhomn e tij?
- Cila ishte dshira m e madhe e Ivos?
- A jeni n gjendje t thoni t papriturn e katrt?
Leximi i tregimit nga disa nxns.

Reektimi: Punim i pyetjeve 7 dhe 8 t rubriks Nxirr mesazhin.
Pse Peroja e plqeu baban e Ivos?
58
Libr msuesi
Peroja e plqeu baban e Ivos, sepse Arsyet

1
2
3
4
5
Un e plqej baban e Ivos, sepse Arsyet

1
2
3
4
Detyr shtpie. Lexim i tregimit, ritregimi i prmbajtjes.
Ora e dyt

T lexoj n role tregimin.
T hartoj pikat e planit duke u bazuar n paragraft e tekstit.
T ritregoj tregimin sipas pikave t planit.
T diskutoj mbi ndrrat e tij/saj.

Fjal ky: pika plani, ritregim, lexim n role.
Metodologjia: mendo-trego, lexim n role, lexo-prmblidh, pun n ifte.
Zhvillimi i msimit
Evokimi: mendo - trego

Msuesi/ja iu drejton nxnsve pyetjet.
- Cilat jan disa nga gjrat q ti i ke shum pr zemr n dhomn tnde?
- Tregoja shokut tnd t banks.
- A ka ndonj gj t ngjashme me ato t Ivos?
Nxnsit i tregojn njri-tjetrit rreth gjrave t tyre.
Lexim i tregimit n role nga disa nxns.
- Peroja shkon te shtpia e Ivos.
- Prezantimi me baban e Ivos. E papritura e par.
59
- Knaqsia e Ivos pr ardhjen e Peros.
- Prgatitja e dreks nga babai i Ivos. E papritura e dyt.
- Peroja mson kompjuterin nga babai i Ivos.
- Peroja luan n kompjuter dy lojra.
- Peroja mson mbi profesionin e babait t Ivos. E papritura e tret.
- Dhoma e Ivos dhe gjrat e tij.
- ndrra e Ivos pr tu br alpinist. E papritura e katrt.
Ritregimi i pjess duke u bazuar n pikat e planit.

Punimi i ushtrimit 10 t rubriks Analizo gjuhn.
Lidhe titullin e pjess me fjaln ky t tregimit e papritur.
Kthehu te teksti dhe shkruaj fjalit q tregojn se t papriturat q i ndodhn Peros
ishin t kndshme. far tregojn kto detaje.
Reektimi: Pun n ift.

ndrrn tnde shkruaje n nj letr.
Kmbeje me shokun e banks.
A sht nj e papritur pr t apo ia ke treguar m par?
Nxnsit nxiten t diskutojn.
Detyr shtpie. Shkruaj n 5-6 rreshta cilat jan cilsit e ngjashme dhe t
ndryshme ndrmjet babait tnd dhe babait t Ivos.
Rubrika: Shkruajm
Tema: Prshkruaj dhomn

T shoqroj prshkrimin me dgjimin e pjess nga msuesi/ja.
T prshkruaj dhomn duke u bazuar n figurn e tekstit.
T dalloj elementet e nj pikture (forma, funksionimi, ngjyra, gjendja).
T prdor n prshkrim elementet e duhura.
Mjete: teksti, fletore klase, pamje e dhoms s nxnsit n foto ose vizatim.
Fjal ky: prshkrim, dhom, pik e kndvshtrimit, vendndodhja e objekteve,
forma, funksioni, ngjyra, gjendja e objekteve.
Aftsit: t lexuarit, t prshkruarit, t dalluarit, t zbatuarit.

Metodologjia: dgjim mendim i drejtuar, prshkrim individual, diskutim i
prshkrimit.
60
Libr msuesi
Zhvillimi i msimit
Evokimi: dgjim mendim i drejtuar.

Lexohet prshkrimi i nj dhome realizuar n baz t pikturs s piktorit t njohur
holandez Van Gog.
- far ka dashur t thot artisti me shprehjen Ja, kaq. (Dhoma e tij ishte e
thjesht, si e kishte pikturuar ai.)
Lexohet prshkrimi q ka br nj bashkmoshatar pr dhomn e tij.
- A ju plqen prshkrimi q dgjuat? Pse?
- far ka t prbashkt n prshkrimin e ksaj dhome me at t dhoms s
Ivos?
Pr t prshkruar nj dhom duhet t mbash parasysh kto::
- Gjej pikn e kndvshtrimit tnd.
- Prshkruaj vendndodhjen e objekteve.
- Prqendrohu te forma, funksionimi, ngjyra, dhe gjendja e tyre.
Realizimi i kuptimit: prshkrim individual.

- do nxns prfytyron ose nxjerr foton apo vizatimin e dhoms s tij.
- Duke u mbshtetur te modelet e tekstit dhe elementet prbrse t
prshkrimit t dhoms, do nxns krijon nj tekst prshkrues me jo m pak se 10
fjali.
Reektimi: diskutim i prshkrimit.

Lexohen prshkrimet e nxnsve me z.
Diskutohen me njri-tjetrin mnyrat e prshkrimit t dhoms.
Przgjidhen prshkrimet m t mira duke i ekspozuar n kndin e klass.
Vlersimi i nxnsit pr punt e bra.

Tema: Prdorimi i shenjave t piksimit n ligjratn e drejt

T dalloj ligjratn e drejt n tekstet e dhna duke u bazuar n shenjat e
piksimit: dy pika, thonjzat, viza.
T prdor shenjat e piksimit n ligjratn e drejt.
T shndrroj ligjratn e zhdrejt t dhn n ligjrat t drejt.
Mjete: teksti, tabela, shenjat e piksimit n fisha, shkums me ngjyra, stilolaps,
fletore, tabak t bardh letre (flipart).
61
Fjal ky: ligjrat e drejt, e zhdrejt, thonjza, dy pika, viz.
Aftsit: t dalluarit, t vrojtuarit, t zbatuarit, t shndrruarit, t shkruarit.
Metodologjia: stuhi mendimesh, pun e drejtuar, pun e pavarur - zbatimi i njohurive.
Zhvillimi i msimit
Evokimi: stuhi mendimesh.

N nj flipart paraqitet nj tekst me raste t ndryshme t prdorimit t ligjrats
s drejt ku fjalt e autorit jan para, n mes ose pas.
Fjalt e autorit Ligjrata e drejt: Fjalt e folsit
dy pika Biseda q sht br m par jepen pa asnj ndryshim

viz
dy viza futen mes thonjzave
T gjitha rastet e dhn gjat stuhis s mendimeve shoqrohen me shembuj t

dhn n flipart.
Lexohen rregullat drejtshkrimore pr do rast t prdorimit t ligjrats s drejt.
N ushtrimin 1 nxnsit nnvizojn me t kuqe ligjratn e drejt n tekstin e
dhn.
Rretho me laps shenjat e piksimit q prdoren n ligjratn e drejt.
N ushtrimin 2 nxnsit vendosin shenjat e piksimit n ligjratat e dhna n tekst.
Punohen ushtrimet 3-6 nn drejtimin msuesit/es.
Reektimi: pun e pavarur zbatim i njohurive drejtshkrimore.
N fjalin e dhn, nnvizo ligjratn e drejt dhe prdore n tri pozicione: para
fjalve t autorit, n mes, n fund.
Mirela thot: Arbri m vonon shum.
Arbri m vonon shum, - thot Mirela.
Arbri, - thot Mirela, - m vonon shum.
Msuesi/ja kmbngul q nxnsit t prdorin drejt shenjat e piksimit. Nxnsve u
krkohet t ngjyrosin shenjat e piksimit, q ti ngulitin.
N fjalit me ligjrat t drejt, sipas shenjave t piksimit dhe prdorimit t ligjrats
shpjegohet kuptimi i do fjalie:
1. Ani, - thot Erta, - mson shum.
2. Ani thot: Erta mson shum.
3. Erta mson shum, - thot Ani.
Vlersimi i nxnsve.
Detyr shtpie. Punim i ushtrimeve te F s puns fq 15.
62
Libr msuesi
Rubrika: Flasim
Tema: Flasim me intonacionin e duhur.
T lexoj tekste me intonacionin e duhur.
T dalloj tipat e fjalive sipas intonacionit.
T interpretoj biseda n ift duke prdorur intonacionin e duhur.
Mjete: teksti gjuha shqipe 5.

Fjal ky: intonacion, kshilla.
Metodologjia: dgjo vzhgo-zbulo, loj n grup.
Zhvillimi i msimit
Evokimi: Msuesi/ja drejton pyetje n mnyr q nxnsit t rikujtojn njohurit

e marra.
- Nisur nga prmbajtja e tyre, far lloje tekstesh njihni?
- Tekst shkencor, tekstin me rregulla, tregimin, poezin, fabuln etj.
- far respektojm kur lexojm nj tekst?
- far funksioni kan shenjat e piksimit?
Nga t gjitha kto q that, arrijm n prfundimin:
Nse arrijm t lexojm duke respektuar shenjat e piksimit, ne kemi lexuar pjesn
me intonacion.
Msuesi/ja paraqet elementet e intonacionit.
Intonacioni
ngritja dhe ulja e zrit shqiptimi i qart i fjalve theksimi i fjalve
Realizimi i kuptimit. Dgjim vzhgim-zbulim.

Nxnsit udhzohen t dgjojn leximin nga msuesi/ja. Gjat leximit t msuesit/es
duhet t shnojn me shpejtsi vetm fjalit q kumtojn knaqsi, dyshim, frik,
shqetsim etj. Kujdes! Shikoni shenjat e piksimit. Ato do tju ndihmojn ta realizoni
si duhet kt proces.
Lexohet teksti nga msuesi/ja m nj intonacion t qart. Nxnsit nnvizojn
fjalit.
Pasi i nnvizojn, orientohen ti shkruajn. Punohen s bashku me msuesin/en
pr t qartsuar se far shprehin fjalit.
- Sa bukur ngjaja!
- Ku i dihej!
- Sa u tremba!
63
- Si do t bj un i shkreti kur t martohem?! mrekulli t luash futboll! I poshtri!
Do t ma paguaj!
- Penallti! Penallti!
- Oh tani humbm fare!
- Zot, far dit!
- M t mirit n fush!
- Sa i zoti jam!
Ky sht nj ushtrim i nj shkalle vshtirsie jo t ult. Inkurajoni nxnsit pr
gjetjet e tyre. Ndonj fjali q ata nuk e kan nnvizuar, msuesi/ja u sugjeron
nxnsve q ta lexojn dhe njher.
Nxnsit lexojn kshillat e dhna n tekst n rastin kur flasin dhe n rastin kur
dgjojn. N kto kshilla nxnsit nxiten t tregojn raste kur ata nuk kan vepruar
sipas ktyre kshillave.
Reektimi: Loj n grup. Nxnsve iu sqarohet loja q do t luajn. Iu sugjerohet

t zgjedhin shokt me an t lojs Lviz, krijo dyshe. N kt loj nxnsit ecin n
klas dhe n momentin q msuesi/ja thot stop nxnsit do t formojn ifte me
shokun q jan pran.
Pasi formohen iftet, nxnsit punojn n nj flet bisedn q do t zhvillojn
duke shfaqur nj emocion, si zemrim, gzim. Iu sugjerohet t sjellin n mendje
ngjarje t gzuara, emocionale q iu kan ndodhur.
M pas zhvillojn bisedn pas perdes s improvizuar me an t nj cope bezeje.
Nxnsit e tjer do t gjejn se pr far ndjesie bhet fjal.
Nxnsit przgjedhin grupin q prezantoi m mir.
Rubrika: Njohuri pr gjuhn (drejtshkrim)

Tema: Prdorimi i shenjave t piksimit

T lexoj me intonacionin e duhur fjalit e dhna duke u bazuar n shenjat e
piksimit.
T prdor shenjat e piksimit n fjalit e dhna.
T drejtshkruaj shenjat e piksimit n ligjratn e drejt dhe n dialog.
Mjetet: teksti, kartolina me shenjat e piksimit, shkumsa me ngjyra.

Fjal ky: shenja piksimi, ., !, ?, :, , -.
Aftsit: t lexuarit, t zbatuarit, t shkruarit.
Metodologjia: diskutimi i ideve, pun e drejtuar, diktim.
Zhvillimi i msimit

N flipart paraqitet nj tekst ku jan prdorur shenjat e piksimit t msuara n ort
e kaluara.
64
Libr msuesi
Pyeten nxnsit: - shenja piksimi jan prdorur?

- Pse jan prdorur kto shenja piksimi?
Lexohet teksti me intonacion nga nxnsit.

Hapet teksti i gjuhs n faqen 49.
- lexohen shenjat e piksimit t vendosura n kutiza,
- lexohet me kujdes rubrika Kujto,
- msuesi/ja u paraqit nxnsve shenjat e piksimit n kartolina.
Grupohen shenjat e piksimit:
pikpyetja? pikuditja! dypikshi thonjza
pika. Shenja piksimi Shenja piksimi

n dialog viza
n fjali t ndryshme:
e ligjrat t drejt
pikpresja; presja, dy vizat

- N tekstin e ushtrimit 1 nxnsit nnvizojn shenjat e piksimit dhe tregojn
pr se jan prdorur.
- N ushtrimin 2 nxnsit vendosin shenjat e piksimit aty ku mungojn (?, -, :,
-, ., -, ?, -, ., -, !)
- N ushtrimin 3 nxnsit vendosin shenjat e piksimit ku mungojn. (., -, ., -, .,
., ., , :, , , ., :, )
Reektimi: diktim zbatim i njohurive t msuara.

- Przgjidhet nga msuesi/ja nj tekst, ku t jen prdorur shenjat e piksimit t
msuara m lart.
- Diktohet pjesa nga msuesi/ja.
- Shkruhet teksti nga nxnsit duke pasur kujdes n drejtshkrimin e shenjave t
piksimit.
Vlersimi i nxnsve.
Rubrika: Lexojm
Tema: Paniku
T lexoj tregimin rrjedhshm, qart.
T hartoj pikat e planit t tregimit.
65
T nxjerr mesazhin e tregimit duke iu prgjigjur pyetjeve.
T pasuroj fjalorin me shprehje frazeologjike. T zvendsoj shprehjet
frazeologjike me fjal t tjera.
T diskutoj mbi gjendjen shpirtrore t Mimozs duke br krahasime me
veten e tij/saj n situata t ngjashme.
Mjete teksti: teksti Gjuha shqipe 5.

Fjal ky: msimi i matematiks, nxnse e re, panik, e shtangur.
Metodologjia: mendo-diskuto, parashikim me an t titullit, t nxnit n
bashkpunim, shkrim argumentues.
Zhvillimi i msimit
Hapi i par: Msuesi/ja iu drejton nxnsve pyetjen:

- far mendon para se t lloj ora e msimit? Jep mendimin tnd.
jam e knaqur,
kam frik,
jam e emocionuar,
jam e shqetsuar,
nuk jam e sigurt pr msimet.
Nxnsit lihen t japin idet e tyre dhe arsyet pse ndihen t till.
- A ju ka zn ndonjher paniku? Cila ka qen arsyeja e vrtet?
- Si e ke mposhtur at? Kush ta ka ndihmuar?
Hapi i dyt.
Msuesi/ja prezanton titullin e tregimit.
- Nj nxnse m emrin Ardita Mero, sot do t na tregoj nj moment kur at
e ka zn paniku? Si mendoni ju, cila mund t ket qen arsyeja?
Nxnsit shprehin mendimet e tyre.
Lexohet tregimi nga dy-tre nxns.
Lexohen fjalt e reja dhe formohen fjali me to. Gjithashtu, punohet dhe pyetja 6 e
rubriks Analizo gjuhn.
Nxnsit punojn individualisht n ndarjen n fragmente t tregimit dhe hartimin
e pikave t planit.
1. Gjendja e Mimozs n shkolln e re.
2. Ngritja n msim.
3. Hutimi i Mimozs.
4. Pyetje e msueses.
5. Vazhdimi i gjendjes s hutimit.
6. Padurimi i shokve.
7. Prgjigjja e nj shoku.
8. Inati i Mimozs.
N ift nxnsit krahasojn punn e njri-tjetrit. Lexojn punn e tyre dhe msuesi/
ja przgjedh punimet m t sakta.
66
Libr msuesi
Msuesi/ja iu krkon nxnsve t dallojn n tekst fjalit ku shprehet gjendja

shpirtrore e Mimozs dhe ta ritregojn me fjalt e tyre.
T nxnit n bashkpunim.
Grupi i par. - Pse Mimozn e ka kapur paniku? Jep disa arsye.
Grupi i dyt. - Prshkruaj raste kur ju keni qen n nj situat t till. Si
mendoni, cili ka qen shkaku dhe pasoja?
Grupi i tret. - Si mund ta mposhtim frikn dhe ankthin?
Grupi i katrt. - Gjeni fjalt ky q lidhen me gjendjen e panikut t
Mimozs. Ndalu te ndjesit dhe veprimet.
Grupi i pest. - Zvendso shprehjet frazeologjike me fjal t tjera.
nuk e hapa gojn nuk fola fare.
provova t hapja goj - provova t flisja.
mu zgjidh gjuha fillova t flisja pa droj.
bra t as - u mundova t flisja.
Reektimi: shkrim argumentues.

Si mendoni se kan menduar shokt pr Arditn n nj situat t till? Mos
harroni se ajo sht nj nxnse e re n kt klas.
Argumento prgjigjen tnde.
Detyr shtpie. Prshkruaj nj rast ku familjen tnde e ka zn paniku. Nse

nuk keni nj rast t till, ather vr n lvizje kujtesn tnde, kur ke qen i/e vogl
ose prindrit tiu tregojn nj rast nga vetja e tyre.
Rubrika: Shkruajm
Tema: Prshkrimi i ndjenjave
Objektivat pedagogjik: N fund t ors s msimit, nxnsi t jet i aft:

T prshkruaj ndjenjat duke u bazuar n pamjen e jashtme t personit
T prshkruaj sjelljen e nj personi n nj situat t dhn
T tregoj ndjenjn q i bn m shum prshtypje n pamjen e jashtme tek
nj person.
Mjete: teksti, pamje q tregojn gzim, frik, zemrim, trishtim, flet formati,
stilolaps, laps.
Fjal ky: prshkrim, ndjenja, shkak, pasoj, person.
Aftsit: t prshkruarit, t dalluarit, t demonstruarit.
Metodologjia: diskutim demonstrim, t nxnit n bashkpunim, shkrim i
lir, Turi i galeris.
Zhvillimi i msimit
Evokimi: diskutim demonstrim.
Secili prej nesh provon ndjenja e gjendje shpirtrore t ndryshme
67
zemrim (rrudhja e ballit) paknaqsi (mnyra se si silleni)
trishtim (shprehja e syve)

shenjat e jashtme
gzim mrzi (toni i zrit)
- Paraqiten pamje t ndryshme t gjendjes shpirtrore nga nxns t

ndryshm para klase.

Lexohen njohurit e dhna pr prshkrimin e ndjenjave.
- Vreni me kujdes gurat dhe prshkruani sjelljen e personazheve.
Ndahen nxnsit n grupe. do grupi i caktohet nj situat q t prshkruaj sjelljen
e nj personi:
Grupi I: takimi i papritur me nj mik.
Grupi II: dhnia e nj lajmi t mir
Grupi III: nj telefonat e mrzitshme
Grupi IV: nj ndeshje n televizion
Grupi V: nj stuhi e fort
do prfaqsues grupi jep prgjigjen pr situatn e dhn.
Reektimi: shkrim i lir, Turi i galeris.
U krkohet nxnsve t paraqitin me an t vizatimit ndjenja shpirtrore t
ndryshme.
Pas prfundimit t detyrs nxnsit i ekspozojn n muret e klass vizatimet.
Przgjidhen vizatimet m t mira nga vet nxnsit.
Detyr shtpie. Shkruani pr nj sjellje q ndikon pozitivisht n gjendjen tnde

shpirtrore.

Tema: Shprehjet frazeologjike
T zvendsoj shprehjet frazeologjike t dhna me nj fjal t vetme.

T formoj fjali me shprehjet frazeologjike.
T shkruaj 5 fjali duke prdorur shprehje frazeologjike.
Mjete: teksti, tabela, fisha me shprehje frazeologjike, fjalori i gjuhs shqipe.

Fjal ky: Shprehje frazeologjike, grup fjalorsh, fjal e vetme, fjali.
Aftsit: t zvendsuarit, t formuarit, t shkruarit.
Metodologjia: mendo pun n dyshe shkmbe me t tjert,
68
Libr msuesi
Zhvillimi i msimit
Evokimi: mendo pun n dyshe shkmbe me t tjert.

N ifte nxnsit i drejtojn njri-tjetrit nj shprehje frazeologjike. Shoku mendon
dhe e zvendson me nj fjal t vetme. Shkmbehen rolet n dyshe.
(Msuesi/ja u ka krkuar paraprakisht nxnsve t gjejn disa shprehje frazeologjike.)
grupe fjalsh q kan kuptimin e nj fjale t vetme
zvendsohen me nj fjal t vetme

Shprehje frazeologjike:
pasurojn fjalorin
kan mundsi shprehse kan ngarkes emocionale

Hapet teksti n faqe 53:
- lexohet teksti, fjalt me ngjyr zvendsohen me nj fjal t
vetme.
m ngriu gjaku u tremba
m mbeti fjala n buz pa folur
u tret si kripa n uj u zhduk
mu zgjidh gjuha fola
- Lexohen me kujdes fjalit n kuadrate pr shprehjet frazeologjike.

- Ndahen nxnsit n grupe:
Grupi 1: Lidhni shprehjen frazeologjike me fjaln q e zvendson.

Grupi 2: Shprehjet frazeologjike zvendsoji me nj fjal t vetme.
i jap zemr kuraj
i l punt varur pa mbaruar
ia ka varur puns nuk punon
i jap dorn e ndihmoj
bj be e rrug betohet
mbeta pa mend u habita
ia mbush mendjen e bind
me mend n kok mendohu
sl dy gur bashk i lvizshm
Grupi 3: Shkruaj 4-5 fjali ku t prdoren disa nga shprehjet frazeologjike
nga ushtrimi 2.
Dgjohen punt e do grupi, duke dhn edhe vlersimin prkats.
Reektimi: pun e pavarur - zbatimi i njohurive t marra.

69
Nxnsit nxjerrin nga fjalori shprehje frazeologjike duke dhn edhe shpjegimin
e tyre.
Nxnsit punojn n dyshe.
Punohen ushtrime nga Fletorja e puns fq 18.
Vlersimi i nxnsve pr kontributin q japin n grup.
Detyr shtpie. Gjeni 6 shprehje frazeologjike dhe formoni fjali me to.
Rubrika: Lexojm
Tema: Ah, kto vajzat....

Tiu prgjigjet pyetjeve duke ilustruar me pjes nga tregimi.
T diskutoj mbi personazhin dhe gjendjen e tij shpirtrore.
T jap mendimin e tij mbi temn e tregimit.
T krijoj nj tregim humoristik me 5-6 rreshta duke u bazuar n figura.
Mjete: teksti Gjuha shqipe 5.

Fjal ky: honeps, thithlop, shastis, kaptoj, deprtoj, duan edhe bjn.
Metodologjia: parashikim me an t titullit, pun n ifte, pun n grupe,
shkrim i lir.
Zhvillimi i msimit
Evokimi: Msuesi/ja orienton nxnsit.
- Lexoni titullin e tregimit.
- A ju ndihmon ai t msoni se pr k bhet fjal n tregim?
- Ju mendoni se vajzat do t lavdrohen apo e kundrta?
- Po t shikoni me vmendje titullin do t vini re se mbaron me tri pika. Kjo tregon
se kuptimi nuk sht i plot. Ai do t zbulohet gjat leximit.
Lexim i tregimit nga nxnsit sipas paragrafve. Nxnsit udhzohen q gjat
leximit t tregimit t nnvizojn fjalt q nuk ua din kuptimin.
Leximi i fjalve t fjalorit. Shpjegimi me ndihmn e msuesit/es.
Punohet rubrika Kupto prmbajtjen.

N pyetjen 1 t ksaj rubrike nxnsit duhet t dallojn nse Grioleti e ka fjaln
pr ndonj vajz n veanti apo pr vajzat n prgjithsi.
70
Libr msuesi
N pyetjen 2 nxnsit, pasi lexojn tekstin, duhet t thon disa nga mendimet
e Grioletit mbi vajzat. Ato q mbajn mend, sepse e gjith pjesa ka t bj me
mendimet e Grioletit.
N pyetjen 3 nxnsit diskutojn se cili mund t jet shkaku q ka uar n nj
gjendje t till shpirtrore t Grioleti.
Nxnsit punojn n ift rubrikn Analizo gjuhn.
N ushtrimin 7 nxnsit przgjedhin alternativat mbi shkakun q ka uar n nj
gjendje t till shpirtrore t Grioleti. Ata shkruajn prbri shprehjeve q prdor
Grioleti t kundrtat e tyre.
Kan frik nga gjithka. Nuk kan frik nga asgj.
Nuk duan t rrezikojn. Duan t rrezikojn.
Sdin t ruajn fare t fshehtn. Din t ruajn t fshehtat.
As trimri, as guxim dhe as forc nuk kan. Kan forc, guxim dhe trimri.
Kur u thua nj fjal t mir t nxjerrin gjuhn. Kur u thua nj fjal t keqe t
buzqeshin.
N ushtrimin 8 nxnsit prpiqen t gjejn n tregim tri shprehje frazeologjike.
Ato mund t jen:
mos t t shkoj mendja mos e mendo
ia japin t qarit qajn
as q u vjen zor nuk turprohen
Reektimi: Pun n grup, shkrim i lir.

Klasa ndahet n dy grupe. N dy tabak letre vajzat japin mendimet e tyre se
far u plqen dhe far nuk u plqen te djemt.
T njjtn gj bjn dhe djemt. Prezantohen punt dhe msuesja nxit nxnsit
t duartrokasin njri-tjetrin dhe t kaloj gjejn zgjidhje pozitive pr gjrat q vajzat
dhe djemt nuk plqejn te njri-tjetri.
Nxnsit hartojn nj shkrim me humor me 5-6 rreshta duke par figurat.
Vajza dshiron ti dhuroj shokut nj lule. Djali mbyll hundn se nuk ia duron dot
ern.
- Pse lule duan djemt, moj?! - i thot ai. - Mua do t m plqej ndonj top, libr
me lufttar. Pse vajz jam un?
Kjo or msimi shrben shum mir si pjes e nj ore t lir ku duam t edukojm
barazin gjinore mes nxnsve. Detyra shrben si piknisje e nj ore t till.

Tema: Sinonimet, antonimet
T dalloj sinonimet dhe antonimet n nj tekst t dhn.

T krijoj ifte antonimike me emra, folje, mbiemra, dhe ndajfoljet e dhna.
T shndrroj fjalit e dhna n kuptimin e tyre t kundrt.
Mjetet: teksti, tabela, fisha me sinonime, antonime, shkumsa me ngjyra,

71
flet formati, stilolaps.
Fjal ky: sinonim, antonim, ift, emra, mbiemra, folje, ndajfolje.
Aftsit: t dalluarit, t krijuarit, t shndrruarit, t shkruarit.
Struktura e msimit
Veprimtarit e Organizimi i
Fazat e strukturs Strategjit msimore
nxnsve nxnsve
a. Parashikim diskutim pr diskutim i ideve pun n grupe

njohurit paraprake
b. Ndrtim i fjal t reja t nxnit pun n grupe

njohurive kuptimore bashkpunues
c. Prforcim ushtrime t reja zbatim i njohurive t pun me

marra shkrim
Zhvillimi i msimit
Parashikimi: diskutimi i njohurive paraprake.

Ndahen nxnsit n grupe t vogla me 5-6 nxns.
- N flett e formatit do grup gjen t shkruara 5 fjal. Gjeni t kundrtat e
secils fjal apo fjal t tjera q kan t njjtin kuptim ose kuptim t prafrt.
Grupi I: Grupi II: Grupi III: Grupi IV:

vesh keq i shmtuar frik
ngjit ngadal i vogl mbarsi
vij shkurt i veshur zemrim
mbledh afr i ult emr
mbush prapa i drejtuar vajz
- Si quhen fjalt me kuptim t njjt?

- Po fjalt me kuptim t kundrt?
- fjal me kuptim t njjt ose afrsisht t njjt,

Sinonimet: - mnjanojn prsritjen e fjalve,
- t rndsishme,
- japin nuanca t reja kuptimore.
Antonimet: - fjal me kuptim t kundrt.
Cili grup i gjeti m shpejt sinonimet dhe antonimet?
72
Libr msuesi
Ndrtimi i njohurive: formim fjalsh t reja kuptimore, t nxnit bashkpunues.

- Lexohen shembujt e dhn n tekst pr sinonimet dhe antonimet.
- Lexohen me vmendje njohurit gjuhsore pr sinonimet dhe antonimet, t dhna
n tekst.
- Kalohet n punimin e ushtrimeve t tekstit. Sipas grupeve nxnsit punojn
ushtrimet 1, 2, 3, 4, 5.
Ushtrimi 1: Shkruani prbri figurave fjal sinonime.

- vajz - djal - laps
- ik - un - kalem
- goc - voc
- up
Ushtrimi 2: N fjalt e dhna vijzo fjalt q sjan sinonime (paknaqsi,

shkoj, fatkeqsisht).
Ushtrimi 3: Zvendso fjaln e nnvizuar me sinonimet n kllapa.

Nis fillon; shtpit banesat; t bukura t mrekullueshme; bn zhvilluan;
drejtonte udhhiqte; i pashm i hijshm.
Ushtrimi 5: Ndrysho fjalit n mnyr q t tregojn t kundrtn.

....vjetrit ... ngadal ... rinjt .... shpejt
- do grup jep prgjigjen sipas krkess.
Prforcimi: zbatim i njohurive t reja pun me shkrim.

- Punohet ushtrimi 4.
Nxnsit do t punojn me shkrim n tekst.
Shkruani ifte antonimesh: folje, ndajfolje, mbiemra, emra.
Sipas kohs n dispozicion punohen ushtrime nga Fletorja e puns.
Vlersohen nxnsit pr punn me shkrim q kan br.
Detyr shtpie. Shkruani 5 sinonime dhe 5 antonime. Formoni fjali me to
ose ushtrimet 2, 6, 7 te Fletorja e puns.
Rubrika: Lexim
Tema: Pipi orapegjata

T lexoj tregimin qart dhe n role.
Tu prgjigjet me goj pyetjeve rreth tregimit.
T pasuroj fjalorin me fjal te reja dhe ti prdor n fjali.
T ilustroj prgjigjet e tij/saj me pjes t shkputura nga teksti.
T analizoj personazhin e Pipit dhe shokt e saj.
T shpreh mendimin e tij/saj mbi personazhin e Pipit.
73
T dalloj shprehjet frazeologjike n tregim.
Mjetet: teksti i gjuhs, libri Pipi orapegjata
Fjal ky: Pipi orapegjata, zdap, vajz e cuditshme, mbrthej nga
kraht,sokllij, kundroj, e zgrdhir, apezvarr, huazoj, nduk, mshtekn,
shakulleps, gjep.
Metodologjia: kllaster, lexim n role, t nxnit n bashkpunim, rrjet
diskutimi.
Zhvillimi i msimit
Evokimi. Hapi i par.

Msuesi/ja orienton nxnsit t shohin figurn e dhn n libr. Aty sht
paraqitur Pipi orapegjata.
-Nga ato q keni lexuar apo par n film prshkruani Pipin nga pamja e jashtme
dhe karakteri i saj.
Pamja e jashtme Karakteri
flokkuqe Pipi e dashur

orapegjata
dy orape t gjata e shkatht
dy bishtaleca t ngritur ndihmon shokt e saj
dy kpuc t mdha trheqse
fytyrn me quka interesante
Realizimi i kuptimit. Hapi i dyt.

Msuesi/ja lexon pjesn sqaruese se nga sht marr teksti. Ky shnim i prezanton
nxnsit me tregimin.
Msuesi/ja i udhzon nxnsit t lexojn n heshtje tregimin.
Shpjegohen fjalt e fjalorit me ndihmn e fjalorit shpjegues. Nxnsit identifikojn
personazhet e tregimit: Pipi, Tomi, Anika, Uilli, Bengti,
M pas nxnsit lexojn n role.
Grupi i par. - Cilt nga fmijt po grindeshin dhe kundr kujt? Cili ishte
shkaku i grindjes?
- Cila sht arsyeja pse Pipi u fut n mes t grindjes?
Grupi i dyt. - Ritregoni kulmin e zhvillimit t ngjarjes. Ritregoni fundin e
ngjarjes.
Grupi i tret. - Kujtoni shprehjet e Grioletit pr vajzat.
A prputhen me ato ka bn Pipi?
Mendimet e Grioletit Pipi
Grupi i katrt. - Pse personazhi i Pipit sht pr fmijt e do kohe

model krahasimi?
74
Libr msuesi
Ilustrojini me tekstin cilsit e mposhtme:

e shkujdesur trheqse
mbrojtse guximtare
e zgjuar e fort
Grupi i pest. N dialogun midis Pipit dhe djemve ka disa shprehje frazeologjike
q prdoren n t folurin e prditshm nga fmijt e ksaj moshe. Gjejini ato.
________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
___________________________________________________________
Nxnsit prezantojn punn e grupeve t tyre. Vlersohen nga shokt dhe

msuesi/ja.
Nxnsit punojn ushtrimin 12 ku gjejn se nga cili emr formohen mbiemrat:
burracak dhe burrror. Kto fjal formohen nga emri burr.
Reektimi: Rrjet diskutimi.

Nxnsit ndahen n dy grupe, vajza dhe djem.
Pyetja pr vajzat:
Jo A do tiu plqente ta kishit Pipin shoqe t ngusht? Po
Prfundimi: Po do t m plqente. Ajo sht e sjellshme, e dashur dhe ndihmon

shokt e saj. Un do t kisha nevoj pr nj mike q t ndihmon.
Pyetje pr djemt:
Jo A do t ndiheshit n siklet po t kishit nj shoqe si Pipi? Po
Detyr shtpie. Jep opinionin tnd duke sjell disa arsye, se prse prindrit
dhe msuesit nuk e marrin asnjher si shembull nj tip si Pipi.

Tema: Nj mik i madh; Fjalori

T dalloj llojet e fjalorve
T dalloj elementet ndihmse n gjetjen e fjalve n fjalor
T rendis fjal t caktuara sipas rendit alfabetik.
T gjej fjaln baz, nprmjet s cils fjala gjendet n fjalor.
Mjete: fjalori i gjuhs shqipe, fjalor t ndryshm, teksti, laps, ngjyra, rend alfabetik.
Fjal ky: fjalor, fjal, rend alfabetik, veori gramatikore, fjal t pandryshueshme.
Aftsit: t dalluarit, t treguarit, t provuarit.
Metodologjia: pyetja e dits, veprimtari e drejtuar, pun n grupe, pun e pavarur,
pun n ifte.
75
Zhvillimi i msimit
Evokimi: pyetja e dits.

U paraqiten nxnsve disa fjalor t tipave t ndryshm.
Pyeten nxnsit: - Prse fjalori sht nj mik i madh pr kdo?
Idet e nxnsve shkruhen n tabel:

Prmban fjal t gjuhs
Veorit gramatikore
shqipe e t nj gjuhe t
t fjals
huaj
Fjalori
T tregon si ta
shkruash fjaln
Shpjegon kuptimin e fjalve
Realizimi i kuptimit: veprimtari e drejtuar, pun n grupe.

Lexohen njohurit gjuhsore t dhna n tekst pr fjalorin, si nj mik i madh.
Kujdes t madh u kushtohet rubrikave:
a) Si e gjejm fjaln n fjalor ( krkojm fjaln n fjalor duke par shkronjn e

par, dyt, tret). Lexohet shembulli n tekst.
b) Gjendet kuptimi i fjals.
c) Shihen veorit gramatikore t fjals pr emrin, foljen, mbiemrin.
Ndahen nxnsit n grupe me 4-5 vet.

do grup duhet t ket Fjalorin e Gjuhs s Sotme Shqipe.
Grupi I:
Plotsoni tabeln duke shkruar me laps emrat dhe foljet q ndihmojn pr t
gjetur fjalt n fjalor.
Emra (plak, mik, djal, grua, lum, park, fik)
Folje (kndoj, shkruaj, pastroj, vizatoj, marr, takoj shikoj)
Grupi II:
Shkruani sipas rendit alfabetik, fjalt e dhna.
(alarm, antar, bashkpunim, buri, coptoj, detyrim,dimr, dhom, fitoj, gar,
gjatsi, gjethe, ilustrim, letr, mirsi, nis, pem, prgjegjsi, shnjestr, shkoll,
titull, tok, zile, zhapik).
76
Libr msuesi
Grupi III:
Zgjidh nj nga fjalt n kllapa dhe vendose ndrmjet dy fjalve t dhna:
pem piktur pjeshk;
nat neprk nesr;
qaf qendr qerre;
Grupi IV:
Shkruani fjalt sipas rendit alfabetik, kur ato fillojn me t njjtn shkronj:
B bagti, banes, burim;
ati, ifteli, udi;
F fest, fizarmonik, fustan, fush;
G gabim, gatim, grshet, grshetim, godit, grindem, gur, gyp;
P papirus, paradoks
Dgjohen prgjigjet e do grupi duke br ndrhyrjet e nevojshme.
Reektimi: pun e pavarur, pun n ifte.

Nnvizoni n tekst fjalt q jan shkruar gabim dhe ngjyrosni fjaln baz q
shrben pr t gjetur fjaln n fjalor (verifiko me ndihmn e fjalorit. Nxnsit
punojn n ifte pr gjetjen e fjalve t dhna nga shoku i tij n fjalor.
Detyr shtpie. Ushtrimi 3, Shkruaj sipas rendit alfabetik fjalt e dhna.
Rubrika: Lexojm
Tema: Nj dit vere n ferm

T ilustroj prgjigjet e tij/saj me pjes t shkputura nga teksti.
T przgjedh pjesn q i plqen m shum dhe arsyet e przgjedhjes.
T diskutoj mbi shqetsimet q i krijohen n familjen e tij/saj kur
prindrit kan probleme.
Mjete: teksti,
Fjal ky: ferm, shi, t korra, ndrra.
Metodologjia: mendo-diskuto, lexim n role, ditari dypjessh.
77
Zhvillimi i msimit
Evokimi: mendo-diskuto.
Msuesja iu drejton nxnsve pyetjet e mposhtme:
- A keni qen ndonjher n fshat?
- Cilat jan punt q zhvillojn fermert?
- Po fmijt a ndihmojn m t rriturit n punt e ferms?
Cilat jan disa nga punt q bjn ato?
Realizimi i kuptimit: Lexim n role. Prezantimi me temn e re dhe librin nga

sht shkputur pjesa.
Lexim i tregimit nga disa nxns njri-pas tjetrit. Punim i fjalve t fjalorit.
Dallimi i personazheve t tregimit: Garneta, Xhei, Sitronela, prindrit e
Garnets.
Leximi i tregimit me role nga disa nxns.
Punimi i rubriks Kupto prmbajtjen.
Reektimi: Ditari dypjessh.
Fragmenti komenti
Nxnsit zgjedhin nj fragment q iu plqen dhe e komentojn at.
Detyr shtpie. Leximi i tregimit dhe ritregimi i prmbajtjes.
Ora e dyt
Tema: Nj dit vere n ferm

T analizoj personazhet: Garnetn, Sitroneln dhe Xhein duke i prshkruar
nga pamja fizike dhe bota e tyre shpirtrore.
T diskutoj mbi dshirat e fmijve duke i krahasuar me dshirat e tij.
Fjal ky: ritregim, personazhe, prshkrim.

Mjete: teksti i gjuhs shqipe 5.
Metodologjia: ruaje fjaln e fundit pr mua, pun n ifte, t nxnit n
bashkpunim, grafik organizues.
78
Libr msuesi
Zhvilimi i msimit
Evokimi: Hapi I.
Ruaje fjaln e fundit pr mua.
Nxnsit przgjedhin nj fragment dhe shkruajn komentin e tyre pr t.
Dgjohet komenti i t njjtit fragment dhe nga disa nxns. I fundit lexon komentin
nxnsi i par.
Realizimi i kuptimit. Hapi II. Pun n ifte. Nxnsit orientohen t lexojn

tregimin n heshtje, ta ndajn n pjes dhe t shkruajn pikat e planit. Pr nxnsit e
nivelit baz msuesi/ja mund t sugjeroj krijimin e dysheve me nxnsit cilsor.
Pikat e planit mund t jen:
Prshkrimi i dits s vers.
Prshkrimi i Garnets.
Biseda e Garnets me Sitroneln.
Dshirat e vajzave.
Marrja e letrave n kutin e posts.
Shqetsimi i Garnets.
Dshirat e Xheit dhe Garnets.
Gzimi pr rnien e shiut.
Hapi III. Leximi dhe tregimi i prmbajtjes n baz t pikave t planit nga disa
nxns.
Nxnsit punojn n grupe.
Grupi i par. Prshkruaj Garnetn: Pamjen fizike
Botn e brendshme
Ndjenjat
Grupi i dyt: Gjej n tekst dhe lexo dialogun mes Garnets dhe shoqes
s saj si dhe mes Garnets dhe vllait t saj.
Grupi i tret: Garneta sht nj vajz ndrrimtare.
A ju plqejn ndrrat e saj? Pse?
Grupi i katrt: Garneta, ndonse sht e vogl, shqetsohet pr
problemet e familjes s saj. Po ju a e bni nj gj t till?
Pse duhet t shqetsohemi?
Grupi i pest: Lexoni me intonacionin e duhur pjesn prej Natn von
Garneta u zgjua... deri n fund.
Reektimi: Nxnsit plotsojn grafikun organizues. Punimet e tyre ngjiten n

nj knd t klass dhe lexohen n formn e Turit t Galeris.
Shkruaj n nj tabel:
Dshirat Dshirat e
Dshirat e Xheit Dshirat e mia
e Garnets Sitronels
Shqetsimi i Shqetsimi im
Garnets
79
Rubrika: T shkruajm
Tema: T shkruash nj kronik

T shkruaj nj kronik mbi bazn e pyetjeve.
T ndjek rendin kohor t ngjarjeve.
Mjete: teksti, skema me pyetjet themelore t nj kronike, fletore klase,

stilolaps.
Fjal kye: kronik, skem, sked, rend kohor.
Aftsit: t shkruarit, t menduarit, t treguarit.
Metodologjia: vzhgo diskuto, pun e drejtuar, shkrim i skeduar.
Zhvillimi i msimit
Evokimi: vzhgo diskuto.

Nj or m par nxnsve u sht ngarkuar nj detyr:
Shkruani nj kronik q keni par n televizor, lexuar n gazet apo q
ju ka ndodhur juve.
Kronika shtjellimi i ngjarjeve t vrteta, n nj rend kohor t caktuar.
Pse? Si?
(arsyeja pse ndodhi) (mnyra si rrodhi ngjarja) far?
(ngjarja q tregohet)
Pyetjet themelore
pr t shkruar nj Kush?
kronik (kush u prfshi)
Kur?
(koha n t ciln ndodhi)
Ku?
(vendi ku ndodhi ngjarja)
Vreni me kujdes kronikat tuaja duke ndjekur gjasht pyetjet m lart dhe
diskutoni rreth tyre.
Lexohet nj model kronike para klass.

Lexohet n tekst skema pr t shkruar nj kronik me gjasht pyetjet themelore.
Kalohet n rubrikn Ushtrohu.
Shkruani nj kronik pr nj ngjarje q t ka ndodhur ty apo ke par.
Kujdes! Ndiq rrfimin tnd duke ndjekur gjasht pyetjet. P.sh.:
80
Libr msuesi
Ky sht qyteti im. Sot ai duket sikur ka lindur n mes t liqenit. Shirat
e vazhdueshme gjat nats kan mbuluar rrugt e qytetit plot e prplot me
uj. Gjithka sht fshehur nga uji. sht e vshtir ta besosh. dokush q e
shikon pr her t par qytetin i zgjon dshirn pr tu lar, por sht vetm nj
imagjinat e prkohshme. do gj duhet t normalizohet q qyteti t gjallrohet
prsri.
Reektimi: shkrim i skeduar.

Nxnsit shkruajn kronikn e nj shtitjeje q kan br n fshat. Udhzohen
nxnsit t kujtojn ndodhit e veanta duke i shnuar n nj sked (sipas modeli
n tekst).
Lihen nxnsit t lir t shkruajn qart, me zhdrvjelltsi, duke ngjallur interes
pr at q e dgjon.
Detyr shtpie. Shkruani nj kronik pr nj ndodhi t veant sipas nj
rendi kohor.

Tema: Fjala dhe prbrsit e saj

T dalloj prbrsit e fjals (rrnja, tema, mbaresa, parashtesa, prapashtesa)
T gjej mbaresat e duhura n fjal t ndryshme.
Mjete: teksti, shkumsa me ngjyra, tabela, ngjyra, laps, tekst i shkurtr i shkruar
n nj tabak t madh t bardh.
Fjal kye: rrnj, mbares, tem, parashtes, prapashtes.
Aftsit: t menduarit, t dalluarit, t vepruarit.
Metodologjia: mendo trego diskuto, pun e drejtuar, pun e pavarur -
zbatimi i njohurive t marra.
Zhvillimi i msimit
Evokimi: mendo trego diskuto.
N nj tabak t madh letre sht shkruar teksti Gjyshi dhe nipi.
Lexohet n heshtje nga nxnsit.
Pyeten nxnsit: - Cila fjal sht prdorur m shum n kt tekst? (Gjysh)
- N forma paraqitet ky emr? (gjyshi, gjyshit, gjyshin, gjyshit)
- do fjal e gjuhs shqipe ndahet n pjes t tjera m t vogla.
81
rrnja
prapashtesa
Prbrsit e fjals pjesa e fjals q nuk
i shtohet tems pr t
ndryshon.
formuar fjal t reja dhe
qndron pas rrnjs.
tema
parashtesa mbaresa Pjesa e fjals q
Pjes e fjals q qndron Pjesa e fjals q mbetet pasi i heqim
para tems pr t formuar ndryshon (i, it, in) mbaresn.
fjal t reja.
Jepen dy shembuj n tabel:
sh = parashtesa faq = rrnja

Shfaqjen
je = prapashtesa shfaqje = tema
n = mbaresa
tema = shok = rrnja

Shokun
un = mbaresa

Lexohen njohurit gjuhsore pr prbrsit e fjals: rrnja, tema, mbaresa,
parashtesa, prapashtesa.
U trhiqet vmendja nxnsve t vzhgojn me kujdes dy shembujt e tekstit.
N ushtrimin 1 nxnsit nnvizojn me ngjyr t kaltr temn dhe me t kuqe
mbaresn te fjalt e dhna: qytetit, luanin, t mira, msueset, rrugve, sheshet
N ushtrimin 2 plotsojn fjalt me mbaresn e duhur.
Parku ndodhet pran bregut t detit.
Ngjyrat e gjetheve ishin shum t bukura.
Reektimi: pun e pavarur zbatim i njohurive t marra.

do nxns n nj flet formati plotson tabeln e tekstit:
Nr. Fjala Tema Mbaresa Rrnja Parashtesa Prapashtesa

1 vshtirsi vshtirsi - vshtir - si
2 fermeri fermer -i ferm - er
3 detarit detar - it det - ar
4 zbukuroj zbukuro -j bukur z o
5 kutin kuti - n kuti - -
Vlersohen punt e nxnsve.

Detyr shtpie. Gjeni pjest prbrse t fjalve: nguros, prballoj, prfundoj,
armatosi, pagjumsia, prqindje, lirimtari.
82
Libr msuesi
Rubrika: Lexojm
Tema: Udha

T tregoj prmbajtjen duke iu prgjigjur pyetjeve t dhna.
T diskutoj mbi kshillat q babai i jep djalit t tij.
T nxjerr mesazhin e tregimit duke u bazuar n shprehje t caktuara.
T vlersoj mesazhin e dashuris pr vendin si gjn m t muar.
Mjete: Flet t bardha., lapsa me ngjyra.

Fjal ky: kshilla, detyra, udh, pateric, brutal, apet,
Metodologjia: Kujto- shkruaj, argumento, lexim i koduar i tekstit, diskuto
- argumento, lexim n kor.
Zhvillimi i msimit
Evokimi: Kujto- shkruaj, argumento.
Msuesi/ja iu krkon nxnsve t kryejn detyrn e mposhtme.
- Listoni 4 kshilla q mbani mend nga ato q iu kan dhn prindrit.
- Cila sht arsyeja q prindrit u japin kshilla fmijve? Renditni 3 arsye.
Msuesi/ja prezanton tregimin e ri.
- Pjesa Udha sht shkputur nga romani i njohur pr fmij Zemra, i
shkrimtarit t njohur italian Edmond de Amiis. N klasn e tret ju keni lexuar nj
tregim nga ky autor. A i kujtohet ndonjrit prej jush? Msuesi/ja u kujton tregimin
Dita e par e shkolls, ku personazhi kryesor ishte Eriku.
- N kt or msimi pjesa sht mir t lexohet n fillim nga msuesi/ja,
pasi sht n formn e nj kshille q nj i rritur i jep djalit t tij.
Lexim i tregimit nga nxnsit dhe vendosja e K n do kshill. N fund nxnsit
diskutojn se sa kshilla i dha babi Erikut.
Punim i rubriks Analizo gjuhn. Nxnsit do t dallojn se tregimi sht
shkruar n vetn e dyt. Ai i ngjan nj bashkbisedimi ndrmjet babait dhe djalit.
Nxnsit duhet t plotsojn n vetn e par fjalit e dhna.
Pun n grupe. Klasa ndahet n grupe. Secili grup zgjedh kshilln q i ka plqyer
m shum dhe e shkruan me shkronja t mdha me ngjyra.
Reektimi: diskuto argumento.

Nxnsit punojn rubrikn Nxirr mesazhin duke diskutuar s bashku.
- Si e kuptoni shprehjen Nderoje udhn ! ?
83
- Kur duhet ti dalsh pr zot atdheut?
N fund msuesi/ja i orienton nxnsit t lexojn n kor fragmentin Studioji
udht, studioje qytetin ku jeton .... deri n fund.
Detyr shtpie. Pyet prindrit se si e kuptojn shprehjen Nderoje udhn!

Nse prgjigjja e tyre st knaq, ather tregoju prgjigjen e duhur q ti msove
n shkoll.
Rubrika: Flasim
Tema: Mbshtetje, jo mshir.

T dgjoj leximin e tregimit me qllim q t marr informacion mbi
personat me aftsi t kufizuara.
T przgjedh alternativat e sakta ,
nga disa t dhna, nprmjet t dgjuarit t tregimit.
T diskutoj mbi mbshtetjen q u duhet dhn personave me
aftsi t kufizuara.

Fjal ky: mshir, mbshtetje.
Metodologjia: studim rasti, veprimtari e dgjimit t drejtuar, mendo-
diskuto.
Zhvillimi i msimit
Evokimi:
Hapi i par: Msuesi/ja lexon informacionin e mposhtm dhe u krkon
nxnsve t japin opinionet e tyre.
N nj emision televiziv e transmetua lajmi se, nj vajze t vogl, s cils i sht
prer krahu nga nj aksident tragjik n nj fshat n periferi t qytetit t Tirans,
njerzit i ofruan shuma t ndryshme parash dhe dhurata.
- Si mendoni ju, ky veprim sht mbshtetje pr t apo mshir q njerzit
tregojn ndaj saj.
Nxnsit mund t ken probleme pr t nxjerr kuptimin e sakt t ktyre fjalve,
ather msuesi/ja i sqaron ata.
Nxnsit duhet t arrijn n prfundimin se ky veprim sht nj shenj solidariteti

dhe mbshtetjeje pr nj njri n nevoj aq m tepr pr nj fmij t pafajshm.
Hapi i dyt. Lexohet nga msuesi/ja situata e nj vajze t paralizuar.
Msuesi/ja i udhzon nxnsit t dgjojn me vmendje.
Hapi i tret. Punim i rubriks Plotso alternativn e sakt.
84
Libr msuesi
Hapi i katrt. T nxnit n bashkpunim:

Grupi i par. Si mendoni ju, Ardita ka nevoj pr mshir apo
mbshtetje? Pse?
Grupi i dyt. Si e shprehin disa njerz mshirn?
Grupi i tret. A e keni ndier veten t fyer nga mshira?
Grupi i pest. Nxnsit przgjedhin alternativat e dhna.
Reektimi: diskutime mbi ngjarje t ndodhura n klas.

Nxnsit nxiten t sjellin raste t solidaritetit t tyre ndaj shokve ose shoqeve
q kan pasur nevoj.
Kjo or mund t shrbej edhe si nj paraprgatitje pr veprimtarit edukative q
kan n fokus fmijt me aftsi t kufizuara.
Detyr shtpie. Shkruaj se cila do t ishte dhurata jote pr nj fmij t

verbr?
Rubrika: Njohuri Gjuhsore

Tema: Fjalt e parme dhe t prejardhura

T dalloj fjalt e parme dhe t prejardhura duke zbuluar prbrsit e fjals.
T klasifikoj fjalt sipas fjalformimit t tyre ( e parme, e prejardhur, e
prbr).
T formoj fjal t reja duke iu shtuar parashtes dhe prapashtes fjalve t
dhna.
Mjete: teksti, tabela e zez, shkumsa me ngjyra, laps.

Fjal ky: fjal t parme, t prejardhura, t prbra.
Aftsit: t vzhguarit, t menduarit, t dalluarit, t analizuarit.
Metodologjia: vzhgo kujto diskuto, t nxnit n bashkpunim, pun e
pavarur zbatim i njohurive t marra.
Zhvillimi i msimit
Evokimi: vzhgo kujto diskuto.

N nj tabak t bardh letre ose n tabel sht shkruar nj tekst me tri fjali.
Nga teksti veohen fjalt: ast, porta, vrshoi, unak, trupmadh, prballet.
- Kujtoni prbrsit e fjals (rrnj, tem, mbares, parashtes,
prapashtes):
ast rrnj = tem
Porta port = rrnj = tem; a = mbares
85
Fjalt jan:
Kokkrisur t parme
Fjalt
t prbra
tema + mbaresa
dy tema + mbaresa t prejardhura

klass
prballimi tema + mbaresa + parashtes + prapashtes

Hapet teksti n faqen 71. Lexohen njohurit gjuhsore pr fjalt e parme, t
prejardhura dhe t prbra, shoqruar dhe me shembujt prkats.
Ndahen nxnsit n grupe m 4-5 nxns.
do grupi i caktohet ushtrimi prkats nga teksti.
Grupi I: Dalloni fjalt e parme, t prejardhura dhe t prbra n ushtrimin 1.

T parme: syt, gnjej, goja, mburr, thurje.
T prejardhura: urdhroj, sekretaria, prkdhelim, gnjeshtra, prshndet.
T prbra: furrpjeksi, librashitsi, flokverdh, udhheqsi, kmbngul.
Grupi II: Plotson tabeln e ushtrimit 2 sipas modelit t tekstit.
Grupi III: Lidhni me shigjet foljet e prejardhura, vendosini n vetn e par
shums, koha e tashme.
(zhdukim, bjm, prshkruajm, prveshim, prbjm, papastra, palara,
papjekura).
Grupi IV: Formoni fjal t prejardhura duke lidhur prapashtesn me temn.
(dlirsi..., lufttar..., korar)
Grupi V: Formoni fjal t prejardhura me fjalt e ushtrimit 5: arsim (tari), sport
(isti), ark (tari), peshk (atari) ...
Grupi VI: N ushtrimin 7 nnvizoni me t kuqe fjalt e parme dhe me blu fjalt
e prejardhura. Rrethoni mbaresn.
Fjal t parme: qielli, re, shklqimi, diellit, syt, shiu, Garneta, tok, pikave,
shiut.
Fjal t prejardhura: papritur, shfaqeshin, padurim, prplasjen.
Jepen prgjigjet nga do prfaqsues i grupit.

Nxnsit shkruajn sipas shembullit t librit prbrsit e fjalve t dhna n
ushtrimin 6.
guroren = gur + ore + n shkrimtar = shkrim + tar
vendos = vend + os burrria = burr + ri + a
86
Libr msuesi
i padrejt = pa + drejt papastr = pa + pastr
fluturimit = flutur + im + it fatkeqi = fat + keq + i
prkushtoj = pr + kusht + o + j
Vlersimi i punve t nxnsve n detyr.

Detyr shtpie. Formoni fjal t prejardhura me fjalt: pun, peshk, not,
zemr, pjes, i drejt, vend, mal, i bukur, udh, dor.
Rubrika: Lexojm
Tema: Do t ish mir

T lexoj vjershn me intonacionin e duhur.
T interpretoj vjershn.
T shpreh opinionet e tij/saj duke u bazuar n titullin e vjershs.
T dalloj gjuhn e prdorur nga poeti.
T dalloj fjalt rimuese n vjersh.
T nxjerr mesazhin e vjershs.
T shndrroj poezin n proz me fjalt e tij/saj.
Mjete: flet t bardha, lapsa me ngjyra.

Fjal ky: poezi, proz, rim, dshir, ndjenj.
Metodologjia: parashikim me an t titullit, przgjidh-argumento, shkrim i
lir.
Zhvillimi i msimit
Evokimi: Hapi I: Msuesi/ja shkruan titullin e poezis n tabeln e zez.
DO T ISH MIR.
-Si mendoni ju, far do t ishte mir t bhej?
Nxnsit japin alternativat e tyre.
Hapi II. Lexim i poezis nga msuesi/ja me nj ton
zri t qet dhe me ngadal.
Lexim i poezis nga disa nxns. Leximi mund t bhet dhe me vargje, pra nj
nxns nj varg.
87
Hapi III. Punim i rubriks Kupto dhe nxirr mesazhin.

N kt hap punohen ushtrimet 1 dhe 2.
Nxnsit duhet t przgjedhin alternativat se si e kuptojn titullin e vjershs.
N ushtrimin 2 nxnsit do t tregojn se kujt ia drejton poeti poezin: vetvetes,
dikujt q njeh, do lexuesi.
Hapi IV. Punim i rubriks Analizo gjuhn.

N ushtrimin 1 nxnsit do t dallojn rimn e poezis.
N ushtrimin 2 do t shtojn pas foljeve fjalt q mendojn.

Hapi V.
- cilsi fiton secili prej nesh nse plotsojm kshillat q na jep poeti?
Nxnsit lexojn opinionet e tyre.
Gjat ksaj ore msuesi/ja v n sfond muzik, nxnsit shohin peizazhe t
ndryshme n foto, kartolina.
Detyr shtpie. Shkruaje poezin n formn e kshillave.
Rubrika: Lexojm
Tema: Mollkuqja e fmijris

T lexoj vjershn qart.
T dalloj strofat, vargjet me rim n vjersh.
Tu prgjigjet me goj pyetjeve mbi poezin.
T diskutoj mbi mallin q ka pr vitet e fmijris s hershme.
T krijoj nj poezi ose proz, sipas dshirs, duke u mbshtetur n
temn e vjershs Mollkuqja e fmijris.
Mjete: flet t bardha, me ngjyra, lapsa.

Fjal ky: Mollkuqe, mall, rim, strof
Metodologjia: mendo-prgjigju, dora e fsheht, shkrim i drejtuar
Zhvillimi i msimit
N sfond msuesi/ja v nj pjes muzikore instrumentale. Ideale do t ishte
pjesa muzikore Mall
Mendo-prgjigju.
- do t thot fjala mall?
- Cilat jan ato gjra pr t cilat keni mall?
- Cilt jan njerzit pr t cilt keni mall?
88
Libr msuesi
Realizimi i kuptimit: Dora e fsheht.

Nxnsve iu shprndahen n fisha vargjet e vjershs. M pas ato i renditin sakt
vargjet sipas strofave dhe i komentojn.
Lexim i plot i vjershs nga msuesi/ja ose nxnsit.
Punim i rubriks Kupto dhe nxirr mesazhin e pjess.
N ushtrimin 1 nxnsit duhet t arsyetojn pse poezia sht nj poezi malli?
- Pr ciln koh ka mall poeti?
N ushtrimin 2 nxnsit renditin shkaqet pse djali sdonte t flinte.
- Dgjonte mbi pem kokoshin.
- Ndiqte me mendje nj utur.
- Dgjonte si kndonte gjinkalla.
- Luante me mollkuqen e fmijris.

N ushtrimin 4 nxnsit dallojn strofat dhe vargjet e secils strof.
N ushtrimin 5 dallojn vargjet me rim dhe pa rim.
N ushtrimin 6 shpjegojn kuptimin e figurshm t vargut:
Kur eci me tri kmb, duke trokitur trak e trok!

Reektimi: Shkrim i drejtuar. Msuesi/ja i orienton nxnsit t shprehen
me shkrim pr 6 minuta rreth fmijris s tyre duke u ndihmuar nga pyetjet e
mposhtme:
- Po ti a ke mall pr kohn e para 4-5 viteve?
Kujto:
Shokt e dikurshm; lojrat m interesante
Lodrat m t bukura; marrdhniet me prindrit etj.
-far ka ndryshuar dhe far vazhdon t jet si m par?
N vend t prshkrimi, mund t vizatosh nj send t fmijris pr t cilin ke
mall.
Nxnsit paraqitin punimet e tyre dhe m pas i ekspozojn n nj knd t klass

t cilin e titullojn: Gjrat pr t cilat kam mall
Detyr shtpie. Pyet prindrit ose gjyshrit pr kujtimet e tyre t veanta, pr
t cilat ata kan mall.
Bj nj poezi me katr vargje sipas shembullit t msiprm ose nj shkrim n
proz me 3-4 rreshta ku t paraqitsh kujtimet e gjyshrve ose prindrve t tu. Trego
a ngjasojn ato me kujtimet e tua?
Rubrika: Lexim
Tema: M plqen t fluturoj

T nxjerr mesazhin e vjershs duke iu prgjigjur pyetjeve.
T prmbledh n nj fjali prmbajtjen e secils strof t vjershs.
T diskutoj mbi ndjesit q i krijohen kur luan me shilars.
89
Mjete: teksti i nxnsit
Fjal ky: fluturoj, shilars, vrtik.
Metodologjia: imagjinat e drejtuar, pun n ifte, pun n grup, shkrim i lir.
Zhvillimi i msimit
Evokimi: Imagjinat e drejtuar.

- Mbyllni syt. Tani jemi n nj ballon t madh duke fluturuar mbi qytet. Shikoni
posht tarracat e pallateve. Si duken ato? Vazhdoni t prshkruani udhtimin.
- Tani po kalojm mbi nj liqen. Edhe pak po ngjitemi n malin e Dajtit. Po fryn er.
Bobo, balloni po ndryshon drejtim! Ku po shkojm kshtu?
Hapini syt.
Msuesi/ja prezanton titullin e poezis.
- Autorja Melsi Qirici na fton t fluturojm m nj mjet vrtet t kndshm. Ai sht
shilarsi. Vrtet fluturohet me t? Le ta shohim.
Lexohet vjersha n strofa nga nxnsit.
Punohet rubrika: Kupto dhe nxirr mesazhin. Mund t punohet n grupe ose
n ifte.
N ushtrimin 1 nxnsit prmbledhin me nj fjali seciln strof.
M plqen t uturoj me shilars.
Gjith botn e shoh kur ngjitem lart.
Ju ftoj, o miqt e mi, ta provojm kt gzim!
N ushtrimin 2 nxnsit do t tregojn se me fjalt e kujt na drejtohet autorja.
N ushtrimin 3 nxnsit do t dallojn se k fton n kt loj fmija.
N pyetjen 4 t ksaj rubrike nxnsi jep prgjigjet e tij:
- Se t jep krah pr tu ngjitur n lartsi.
- T jep zemr pr t uturuar.
- T jep liri pr t menduar.
N ushtrimin 5 nxnsi duhet t paraqes ndjesit shpirtrore dhe fizike q e
pushtojn kur sht n pikn m t lart t shilarsit.
Ndihesh i lir, i lumtur, pa frik, t tjert jan t vegjl para teje.
Kur ulesh vrtik posht.
Si nj zog, si nj aeroplan q ulet n pist.

- Shkruaj se cila sht loja q t plqen m shum. Si ndihesh kur luan. Prshkruaj
me 4 fjali ndjesin shpirtrore dhe zike q ndien.
Nxnsit lexojn punimet e tyre.
Detyr shtpie. Msimi i vjershs prmendsh.

Shnim. N Fjalorin e gjuhs shqipe fjala gjendet shilars dhe jo lishars.
90
Libr msuesi
II
KAPITULLI
Pasqyra e dshirave
Rubrika: Lexim
Tema: Meri Popinsi del shtitje

T lexoj tregimin.
T pasuroj fjalorin me fjal dhe shprehje t reja frazeologjike.
T ilustroj dshirat e Merit dhe Bertit me pjes t shkputura nga teksti.
T dalloj n tekst prshkrimet gjat shtitjes imagjinare t t rinjve.
Mjete: Teksti i nxnsit, libri Meri Popinsi i shkrimtares Pamela Travers.

Fjal ky: dit pushimi, piktur, shtitje, rroba t reja, tryez, ora shtat,
kangjella, mantel, xhevahir, mjedr, karusel, madam.
Metodologjia: imagjinat e drejtuar, veprimtari e leximit t drejtuar, rrjet

diskutimi.
Zhvillimi i msimit

- Imagjinoni cili do t ishte vendi ku do t donit t ishit tani?
- Si e prfytyroni at? Mund ta prshkruani shkurt at?
- Ky sht nj vend real apo thjesht imagjinata juaj?
- Si mendoni a ekziston diku ky vend?
Realizimi i kuptimit. Veprimtaria e leximit t drejtuar.

Msuesi/ja lexon pjesn sqaruese n fillim t pjess. Ai/ajo mund t nis nj
bised nse nxnsit e kan par filmin dhe si u sht dukur ai.
Lexim i koduar i tekstit. Msuesi/ja udhzon nxnsit t lexojn tregimin n heshtje
ose mund t lexohet me z t lart nga tre nxns. Nxnsit duhet t dallojn
ndrkoh sa paragraf ka teksti. N paragraft prshkrues duhet t vn nj p.
Gjithashtu nxnsit duhet t nnvizojn dhe fjalt e reja.
Punohen fjalt e reja. Identifikohen personazhet e tregimit. Meri, Berti, kamerieri.
Msuesi/ja i ndan nxnsit n grupe sipas paragrafve dhe iu l si detyr t
hartojn pyetje pr paragrafin prkats.
Teksti ka 10 paragraf, pra formohen pes grupe nga dy paragraf secili.
91
Pyetjet mund t jen t ndryshme. Njri grup drejton pyetjet, grupi tjetr prgjigjet
e kshtu me radh.
N kt mnyr realizohen krkesat e rubriks T kuptojm prmbajtjen.

Jo T plqeu shtitja imagjinare e dy t rinjve? Po
Prfundimi. M plqeu, sepse kur gjrat jan t vshtira t realizohen n t

vrtet, le ti realizojm me fantazin ton.
Detyr shtpie. Leximi i tregimit.
Ora e dyt
Tema: Meri Popinsi del shtitje

T lexoj tregimin.
T interpretoj n role tregimin.
T ilustroj dshirat e Merit dhe Bertit me pjest e shkputura nga teksti.
T krijoj n proz deri n nj faqe nj shtitje imagjinare.
T shpreh ndrrat dhe dshirat e tij/saj.

Fjal ky: prshkrim, shprehje frazeologjike.
Metodologjia: shkrim i lir, pun n grupe, loj n role.
Zhvillimi i msimit
Evokimi: Shkrim i lir.

- Po ti a ndrron? A t realizohen gjithnj dshirat n ndrra? Po n realitet?
Lexohen 3 - 4 punime t nxnsve.
Nxnsit udhzohen t lexojn tregimin. Punohet pyetja 5 e rubriks T kuptojm
prmbajtjen.
- far dshironin t rinjt?
Nxnsit komentojn duke ilustruar me pjes nga teksti.
Punohet pyetja 6 e rubriks Nxirr mesazhin.
Punohet pyetja 9 e rubriks Analizo gjuhn.
Pun n grupe. Nxnsit duhet t luajn n role tregimin. N kt veprimtari mund
t prezantohen deri n tri grupe.
92
Libr msuesi
Reektimi: shkrimi i drejtuar.

Nxnsit vihen t krijojn nj shtitje imagjinare. Lexohen disa prej tyre dhe
vlersohen.
Rubrika: Flasim
Tema: Ditari

T lexoj nj flet ditari t dhn n tekst.
T dalloj strukturn e nj flete ditari: hyrjen, zhvillimin dhe mbylljen.
T diskutoj mbi mnyrn e shkrimit t flets s ditarit t dhn.
T shpreh opinionin e tij/saj mbi rndsin e mbajtjes ose jo t ditarit.
Fjal ky: ditar, struktur: hyrje, zhvillim, mbyllje

Mjete: flet ditari, lapsa,.
Metodologjia: stuhi mendimi, mendo-diskuto, rrjet diskutimi.
Zhvillimi i msimit
Evokimi: Stuhi mendimesh.

Kam besim te ai E mbaj me vete, kur
i tregoj t fshehtat. DITARI IM largohem diku.
miku im M kupton kur jam i

Nuk mund t rri
shqetsuar.
dot pa t.
Plotsohet n drras skememe mendimet e nxnsve.

Kto jan disa nga mendimet e mia pr ditarin.
Realizimi i kuptimit: Lexohet eta e ditarit nga 2 nxns.

Msuesja i udhzon nxnsit q do tu prgjigjen m pas pyetjeve:
- Cila sht pjesa hyrse e ditarit?
- Sa paragraf dalloni n t?
- far i ka ndodhur vajzs?
- Si ju duket reagimi i msueses ndaj vajzs?
- A t ka ndodhur dhe ty t gjendesh n nj situat t till?
- Cilat jan fjalt me t cilat ajo i drejtohet ditarit?
- A nuk t duket se ajo e ka nj shok t mir at? Pse?
- Si ju duket rrmi i vajzs?
Nxnsit u prgjigjen pyetjeve.
- Prcaktoni n kt flet ditari: hyrjen, zhvillimin dhe mbylljen.
93
Po A sht e rndsishme mbajtja e ditarit? Pse? Jo
Prfundimi:
Detyr shtpie: Shkruani nj flet ditari pr ngjarjet q t kan ndodhur ditn
e sotme.
Rubrika: Shkruajm
Tema: Shkruaj ditarin

T lexoj rregullat pr shkrimin e nj flete ditari
T shkruaj nj fet ditari duke u bazuar n udhzimet e dhna
T shkruaj duke shmangur gabimet drejtshkrimore dhe gramatikore n
nj flet ditari.
Mjete: tabela, teksti, flet formati, stilolaps.

Fjal ky: ditar, rregulla, hyrje, zhvillim, mbyllje, flet ditari e plotsuar,
modele ditaresh t ndryshme.
Aftsit: t lexuarit, t zbatuarit, t shkruarit.
Metodologjia: prvijim i t menduarit, puno n dyshe, shkmbe mendimet, Turi
i galeris,
Zhvillimi i msimit
Evokimi: prvijim i t menduarit
Msuesi/ja shkruan n qendr t tabels fjaln ditar dhe pyet nxnsit:
- ju kujton kjo fjal?
shkrim personal
bllok ku mbahen shnimet e nj dite
Hyrje (data, fjalt hyrse, I dashur ditar)
DITARI IM Zhvillim (shtjellon ngjarje q i kan ndodhur gjat

dits, prdor kohn e tashme apo t kryern e
thjesht, sipas ngjarjes q tregon, prdor vetn
e par apo t dyt, kur i drejtohesh ditarit)
Mbyllje (fjalt mbyllse T dua..., apo Takohemi s

shpejti...)
94
Libr msuesi
Paraqiten para nxnsit modele t ndryshme ditarsh t ndryshm duke u

mbshtetur te sugjerimet e tekstit.
1. Realizimi i kuptimit: puno n dyshe, shkmbe mendimet.

- Lexohen 5 sugjerimet e dhna n tekst n heshtje dhe me z.
- Duke u mbshtetur n kto sugjerime, nxnsit fillojn t plotsojn nj
flet ditari.
- Lexohen ditart e nxnsve n dyshe duke shkmbyer mendimet e tyre pr
njri-tjetrin.
2. Reektimi: Turi i Galeris.

- Ngjiten flett e ditarit n faqet e mureve t klass.
- Nxnsit ngrihen dhe lexojn punimet e njri-tjetrit.
- Przgjidhen ditart m t mir. (Ata ku sht zbatuar si duhet struktura e
ditarit, sugjerimet praktike.)
Detyr shtpie. Shkruani ditarin tuaj nj javor.

Punim i ushtrimeve t fletores s puns, fq 26.

Tema: Emri i prgjithshm, i prvem, konkret, abstrakt

T dalloj emrat n fjali.
T klasifikoj emrat e dhn sipas llojit: i prgjithshm, i prvem,
konkret dhe abstrakt.
T shoqroj emrat e prgjithshm t dhn me emra t prvem.
T dalloj emrat n nj tekst t dhn duke i vendosur n nj tabel sipas
krkesave dhe shembullit t dhn.
Mjete: teksti, tabela, shkumsa me ngjyra, fisha me emra, stilolaps, fletore

klase.
Fjal ky: emr, i prgjithshm, i prvem, abstrakt, konkret.
Aftsit: t dalluarit, t klasifikuarit, t shoqruarit, t shkruarit.
Metodologjia: diskutimi i njohurive paraprake, pun e drejtuar t nxnit
bashkpunues, pun e pavarur zbatim i njohurive t marra.
Zhvillimi i msimit
1. Evokimi: diskutimi i njohurive paraprake.
U paraqiten nxnsve fisha me emra t prgjithshm e t prvem dhe u drejtohet
pyetja: - dini pr emrin?
95
KUJTO! fjal q tregon njeri,
kafsh a send
i prvem: i prgjithshm:
Emri:
tregon nj njeri, kafsh, send, a tregon njeri, kafsh, send, vend

vend duke e dalluar nga t tjert pa e dalluar nga t tjert
shkruhet me shkronj t madhe shkruhet me shkronj t vogl
Konkret: qenie t gjalla, gjra q perceptohen me an

Emrat jan: t shqisave
Abstrakt: ndjenja, gjendje shpirtrore, sjellje, gjra q
smund ti perceptosh me shqisa.
Jepen shembuj emrash abstrakt dhe konkret.

Emra konkret: qen, fmij, karafil, fshat, zjarr, vallzim, drit etj.
Abstrakt: hidhrim, respekt, muaj, dashuri etj.
Fjalt e paraqitura n fisha nxnsit i klasifikojn n emra abstrakt dhe konkret.
Realizimi i kuptimit: pun e drejtuar t nxnit bashkpunues.

- Lexohen shembujt e dhn n tekstin 1.
- Plotsohen shtyllat e tabels me emrat e nnvizuar.
Emra njerzish: Emra kafshsh: Emra sendesh:

Meri, Berti, kamerieri, ketra, zogj, krmij. korije, kng, shesh,
t rinjt (emr q vjen tryez, mal, pasta, pjata,
nga mbiemri). shkopinj, guaska, bukuri,
lumturi.
- Lexohen me vmendje rregullat gjuhsore n tekst pr emrat e prvem,

t prgjithshm, konkret, abstrakt.
- Lexohet teksti 2 n heshtje. Nxnst nnvizojn emrat. Plotsojn tabeln
duke i ndar emrat n t prvem dhe t prgjithshm.
96
Libr msuesi
Emra t prgjithshm Emra t prvem:
Njerz: Kafsh: Sende: Njerz: Kafsh: Sende:
shoferi, dhen, udhtim, malin, Erdeta, Reks Dajtit,

bariut, t qeni, rruga, kthesa, Semela, Volksvagen,
rinjt dash makina, kthesat, Eltoni, Dreri,
lehtsi, kujdes, Artini Tirans.
restorant, majn,
pushim, pamja,
kryeqytetit,
tuj, kmbor,
kopen, udhtimit,
gjelbrimi, qetsia,
bukuria, natyrs.
- Nnvizoni me t kuqe emrat abstrakt.
- Plotsoni me vizatim emrat konkret t dhn dhe vendos X pr emrat

abstrakt q smund t vizatohen (knaqsi, detyrime, prgjegjsi, fitore, pendim).
- Shkruani prbri emrit t prgjithshm nj emr t prvem:

- qytet - Tirana, 1) djal - Aldo, 2) vajz - Oerta, 5) mace - Pisika, 6) qen
- Balo, shkoll Lidhja e Prizrenit, kukull Barbi, makin Polo, 3) xhaxha
Hamiti, hall Mira, mal Dajti, shtet Shqipria.
3. Reektimi: pun e pavarur zbatim i njohurive t marra.

Lexoni me kujdes tekstin 3. Nnvizoni emrat. Vizatoni n fletore t klass
tabeln e librit dhe plotsojeni sipas shembullit t dhn.
Emra i prgjithshm i veant konkret abstrakt
natn + -
krisma + -
monedha + - + -

Detyr shtpie. Nga libri personal zgjidh nj tekst me jo m pak se 8 fjali
dhe vendosi emrat n tabel si punove n klas.
Punim i ushtrimeve t Fletores s puns, fq 27, 28.
97
Rubrika: Lexim
Tema: Matia dhe gjyshi
Objektivat pedagogjik: N fund t ors s msimit nxnsi, t jet i aft:

T lexoj tregimin me role.
T dalloj dialogun si mnyra kryesore me t ciln sht shkruar
tregimi.
T dalloj me an t leximit dy situatat reale dhe imagjinare n t cilat
ndodhet Matia.
T nxjerr mesazhin e tregimit duke u bazuar n shprehjet e tekstit.
T diskutoj mbi marrdhniet e tij/saj me gjyshrit e tij/saj.
T krahasoj veten me Matian n nj situat t ngjashme.
Mjete: teksti, foto t fmijve me gjyshrit e tyre.

Fjal ky: gjysh, nip.
Metodologjia: stuhi mendimesh, veprimtari e leximit t drejtuar, shkrim
argumentues.
Zhvillimi msimit
Evokimi: shkrim i lir.
Nxnsit i tregojn njri-tjetrit fotot e sjella nga shtpia.
Msuesi/ja: - Shkruani n nj et disa nga cilsit e gjyshrve tuaj. Kini parasysh
kur duam t nxjerrim n pah cilsi prdorim mbiemra. Ngjitni dhe foton e gjyshit.
Nxnsit shkruajn dhe m pas disa lexojn n tabel punimet e tyre.

Realizimi i kuptimit: Msuesja paraqet titullin e tregimit dhe lexon pjesn
sqaruese n tekst.
M pas realizohet veprimtaria e leximit t drejtuar. N kt rast ndoshta sht m
mir q leximin ta realizoj msuesi/ja.
Lexohet pjesa e par e tregimit.
- Midis kujt po zhvillohet dialogu?
- Si mendoni ku sht gjyshi i Matias?
- Si e komentoni shprehjen e gjyshit.
Nj fmij sht nj vend i mir pr t jetuar?
Leximi i pjes s dyt:
- far ka ndodhur n shtpin e gjyshit?
- Pse jan mbledhur aq shum njerz?
- Po gjyshi ku sht tani n t vrtet?
- Po sipas Matias ku ndodhet ai?
- far i tha babai Matias?
98
Libr msuesi
- A jeni dakord ju me t?
- A jeni dakord me situatn imagjinare q krijoi Matia? Pse?
Lexim n role i tregimit. Nxnsit nxiten t lexojn qet, me ngadal.

Punimi i pyetjes 3 t rubriks Kupto prmbajtjen. Nxnsit shkruajn nga dy
fjali prmbledhse pr
pjesn e par: Matia po zhvillon nj bised imagjinare me gjyshin.

Gjyshi tani sht brenda Matias dhe ndihet i lumtur.
pjesn e dyt: N shtpin e gjyshit jan mbledhur shum njerz.
Babai sht dakord me Matian se nj njeri q duam
qndron gjithmon brenda nesh.
Punim i rubriks Analizo gjuhn.
N ushtrimin 8 nxnsit duhet t dallojn fjalit pyetjet trsore dhe t
pjesshme.
I gjith tregimi sht ndrtuar mbi bazn e dialogut.
N ushtrimin 9 msuesi/ja i orienton nxnsit t gjejn fjalt q mungojn n

dialog. Ai/ajo i nxit ata t gjejn fjalt n dialogun e dhn n tekst. P.sh.:
- Ku je gjysh?
- Jam ktu, brenda teje.
- Je ktu bashk me mua dhe jo atje i shtrir?
- Po, - i tha gjyshi. Un jam me ty.
E dija q ti je ktu me mua, - i tha Matia dhe buzqeshi leht.
Reektimi: shkrim argumentues

-Si mendoni pse gjyshrit i duan shum niprit dhe mbesat? Rendit disa
arsye sipas mendimit tnd?
Nxnsit plotsojn dhe i lexojn punimet e tyre.

Detyr:Shkruaj n form dialogu nj bised ndrmjet teje dhe gjyshit ose
gjyshes. Prgatit disa pyetje m par q ta kesh m t leht.
Rubrika: Njohuri gjuhsore (drejtshkrim)

Tema: Prdorimi i shkronjs s madhe

T prdor ku duhet shkronjn e madhe duke dhn shembuj t ndryshm.
T prdor si duhet shkronjn e madhe
T korrigjoj prdorimet e gabuara t shkronjs s madhe n tekstin e dhn.
T prshkruaj nj vend duke prdorur jo m pak se 4 emra t prvem.
Mjete: teksti, tabela, shkumsa me ngjyra, fletore, klase, stilolaps, fisha me

rregulla pr prdorimin e shkronjs s madhe.
99
Fjal ky: shkronj e madhe, emra t prvem, rregull, nofka, ofiqe,

pseudonime, institucione, organizata shoqrore, parti politike.
Aftsit: t menduarit, t vepruarit, t shkruarit, t prshkruarit.
Metodologjia: pyetja e dits, t nxnit n bashkpunim, shkrim i lir
Zhvillimi i msimit

Msuesi/ja shkruan n tabel pyetjen:
- Ku prdoret shkronja e madhe?
Idet e nxnsve shkruhen n tabel:
emrat e festave
emrat e rrugve, shesheve, shkollave fillon fjalia
pas shenjave t piksimit ., ?, !

titujt e librave, revistave, gazetave
SHKRONJA
E ligjrata e drejt, dialogu
nofkat, ofiqet, pseudonimet
MADHE
emrat e institucioneve emrat e mbiemrat e njerzve
emrat e organizatave shoqrore, partive politike
-Pr do rast u paraqiten nxnsve shembuj t ndryshm t shkruara n fish.

- Lexohen me kujdes n tekst rregullat gjuhsore t prdorimit t shkronjs
s madhe.
- Plotsohen me laps shembuj sipas rregullave t dhna n tekst.
- Ndahen nxnsit n grupe.
Grupi I: Korrigjoni fjalt e shkruara gabim. Shkruajini si duhet ato.
Lexoni me vmendje emrtimet e mposhtme. Nnvizoni shkronjn e
madhe.
Ministria e Punve t Jashtme; Ministria e Ekonomis; Akademia e Shkencave;

Partia pr t Drejtat e Njeriut; Fakulteti i Shkencave t Natyrs; Fakulteti i Historis
dhe i Filologjis.
100
Libr msuesi
Grupi II: Nnvizoni n tekstin e dhn rastet kur shkronja e madhe

ssht prdorur si duhet.
Ali Demi, Ministria e Shndetsis, Drejtoria e Prgjithshme e Policis
s Shtetit, Ministria e Punve t Jashtme; Rruga e Elbasanit; Zyber Hallulli,
Ambasada Amerikane, Fakulteti i Gjuhve t Huaja, Fakulteti i Gjeologjis.
- Prgjegjsit e grupit paraqitin dhe shpjegojn punn e grupit.
- Vlersohet grupi dhe antart e grupeve q e kan plotsuar m sakt
detyrn.

- Prshkruani nj vend duke prdorur sa m shum emra t prvem
(sipas figurs n tekst) P.sh.:
sht mbrmje. Qyteti i Tirans ndrion nga dritat vezulluese. N qendr t
qytetit duket qart Xhamia, Sahati, Bashkia e Tirans, qendra InfoSoft.
Mua m plqen shum kjo pamje, prandaj dal shpesh me prindrit e mi.
- Vlersimi i nxnsve pr punn e br.

- Lexohen dhe ekspozohen punt m t mira para klass.
Detyr shtpie: N nj zarf shno adresn tnde dhe t shokut.

Shkruaj nga nj shembull pr do rregull t prdorimit t shkronjs s madhe.
Punim i ushtrimeve t Fletores s puns, fq 29.
Rubrika: Lexim
Tema: Nj plak i Vitit t Ri ndryshe nga t tjert

T lexoje qart tregimin.
T analizoj personazhet duke i ilustruar me pjes nga tregimi.
T nxjerr mesazhin e tregimit duke iu prgjigjur pyetjeve.
T shpreh opinioni e tij mbi ekzistencn e Plakut t Vitit t Ri.
T zhvilloj nj diskutim t ngjashm me at t tekstit mbi temn e
ekzistencs se Plakut t Vitit t Ri.
Fjal ky: Plaku i Vitit t Ri, dshira, legjend.

Metodologjia: shkrim i lir shoqruar me vizatim, lexim i drejtuar, rrjet
diskutimi
101
Zhvillimi i msimit
Evokimi: Prshkrim.
- Msuesi/ja i orienton nxnsin pr t realizuar nj prshkrim me shkrim ose
me vizatim. - Prshkruani me 4-5 fjali Plakun e Vitit t Ri. Personazhi t prshkruhet
nga ana fizike (ana e jashtme) dhe nga ana shpirtrore.
- N etn e bardh vizatoni nj plak t Vitit t Ri dhe realizoni prshkrimin
mbi t.
Lexohen prshkrimet e disa fmijve dhe ekspozohen vizatimet.
Realizimi i kuptimit: Lexim i drejtuar.

Msuesi/ja prezanton titullin e tregimit dhe pjesn sqaruese nga sht marr ky
tregim.
Ndan n disa pjes tekstin dhe krkon q nxnsit t lexojn n heshtje dhe tu
prgjigjen pyetjeve.
Ndalesa e par.
At dit ... deri te ... drama kishte nisur.
- far detyre iu dha msuesi nxnsve?
- far mund t ndodh m pas?
Ndalesa e dyt.
T gjitha letrat ... deri te .... duke m falnderuar m par.
- Si ishin letrat q lexoi Kmbdrunjti?
- Po letra e Adelbertit?
- far dshironte ai q ti sillte Plaku i Vitit t Ri?
Ndalesa e tret.
Kur ai mbaroi... deri te .... ekzistonte me t vrtt?
- Cilat jan fmijt q i bn pyetje Adelbertit?
- far pyetjesh i bn ato?
- Cila ishte dilema e Adelbertit. Lexojeni n tekst.
Ndalesa e katrt.
Kmbdrunjti nuk dinte ... deri n fund.
- Si u ndie kmbdrunjti? Pse?
- Si u mundua ai t dilte nga situata?
- Si mendoni ju po kmbdrunjti kishte dgjuar pr plakun e Vitit t Ri?
- far po mendonin tani fmijt?
Identifikohen personazhet e tregimit: Adelberti, Kmbdrunjti, Miriami, Ualidi
Lexohet tregimi me z t lart me role.
Punohet rubrika Analizo gjuhn.

N pyetjen 7 nxnsve u krkohet t dallojn letrn e Adelbertit.
- A ka ajo strukturn e letrs s zakonshme.
102
Libr msuesi
Nxnsit dallojn hyrjen, zhvillimin dhe mbylljen e saj.

Nxnsit vihen t punojn ushtrimi 8. N tekst ata do t dallojn fjalt q
prshkruajn gjendjen fizike dhe shpirtrore t personazheve.
Kmbdrunjti
Adelbertit
Miriamit
Ualidit
Nxnsit do t gjejn dhe lexojn pyetjet q i bjn m shum pr t qeshur.
Reektimi
Punohet rubrika Nxirr mesazhin. Nxnsit do tu prgjigjen 2 pyetjeve. Formohen
dy grupe duke u ndar n njsha dhe dysha.
Kto pyetje do t punohen me teknikn e rrjetit t diskutimit.
Grupi i par
Jo Po
Po ti a beson te ekzistenca e Vitit t Ri?
Prfundimi: M plqen t besoj te ekzistenca e tij. sht nj gj e bukur q
m shton shpresat pr realizimin e dshirave.
Grupi i dyt
Jo Po
A besojn te vegjlit te ekzistenca e Plakut t Vitit t Ri?
Prfundimi: Disa besojn te ekzistenca e Vitit t Ri. Kan dshir t fantazojn,

si fmijt dhe kjo lidhet me dshirat e paplotsuara por dhe me dshirat q duan
tiu plotsohen.
Shnim: Prfundimet do t jen ato q do t nxjerrin fmijt.
Detyr shtpie. Shkruaj nj kartolin, t ciln do tia drejtosh Plakut t Vitit

t Ri.
N kt kartolin do t shkruash pr dshirat e tua.(Si model ndiq at t
Adelbertit).
Rubrika: Shkruajm
Tema: Ftesa

T dalloj llojet e ftesave pr raste t ndryshme.
T shkruaj nj ftes sipas modeleve t dhna n tekst.
Mjete: teksti, ftesa t ndryshme, flet formati kartoni, laps, ngjyra.

Fjal ky: ftes, personale, zyrtare.
Aftsit: t dalluarit, t shkruarit.
Metodologjia: diskutimi i ideve, t nxnit n bashkpunim, pun krijuese,
Turi i galeris.
103
Zhvillimi i msimit
Evokimi: diskutim i ideve.
Pyeten nxnsit:
- Prse shrbejn ftesat?
- N raste prdoren ftesat?
festa t ndryshme
ditlindje
mbledhje
FTESA
koncert dasma
- lloj ftese ke marr apo drguar ti?

U paraqiten nxnsve disa modele ftesash pr festa t ndryshme.
Realizimi i kuptimit: t nxnit n bashkpunim

Lexohet situata e dhn n tekst (ftes pr ditlindje).
Lexohen modelet e ftesave pr persona t ndryshm: shokut t banks, shokut q
ka ardhur i ri n klas, msueses, miqve. Ndahen nxnsit n tri grupe:
Grupi I: Shkruaj nj ftes pr nj fest personale.
Grupi II: Shkruaj nj ftes pr nj shtitje personale.
Grupi III: Shkruaj nj ftes pr nj aktivitet zyrtar.

Dgjohen punt e do grupi, duke vlersuar punn m t kujdesshme.
Reektimi: pun krijuese.

Modelo nj ftes pr llojin e fests q dshiron.
Przgjidhen m t mira, duke i ekspozuar n kndin e klass.
Detyr shtpie. Shkruani nj ftes pr nj fest zyrtare.

Tema: Gjinia dhe numri i emrit

T dalloj emrat n fjalit e dhna.
T klasifikoj emrat e dhn sipas numrit dhe gjinis s tyre.
T dalloj mbaresn q merr emri n numrin shums n emrat e dhn.
Mjete: teksti, tabela, shkumsa me ngjyra, fisha me emra t gjinis

mashkullore dhe femrore.
104
Libr msuesi
Fjal ky: femrore, mashkullore, njjs, shums, mbares, tem,

prapashtes.
Aftsit: t dalluarit, t klasifikuarit, t shkruarit.
Metodologjia: harta e koncepteve, pun e drejtuar n tekst, pun e pavarur
zbatim i njohurive t marra
Zhvillimi i msimit
Evokimi: harta e koncepteve.

Paraqiten para klass fishat me emra e gjinis mashkullore dhe femrore.
- N gjini jan emrat e shave n t majt?
- N gjini jan emrat e shave n t djath?
gjini femrore (-a; -ja)

mbares Emrat:
gjini mashkullore (-i, -u)
gjinia trajta numri
- Ktheni n numrin shums (trajt e shquar dhe e pashquar), emrat e gjinis

femrore e mashkullore:
p.sh. ujku ujqrit, disa ujqr
lule lulet, disa lule
Realizimi i kuptimit: pun e drejtuar n tekst.

- Lexohen shembujt e dhn n tekst.
- Lexohen rregullat gjuhsore.
- Kalohet n punimin e ushtrimeve n tekst.
Ushtrimi 1: Nnvizoni me ngjyr t kuqe emrat e gjinis femrore dhe me blu

emrat e gjinis mashkullore.Udhzohen nxnsit ti kthejn n llim emratn numrin
njjs, trajta e shquar, rasa emrore.
Femrore - festa, letr, motr, mamas, shoqeve, klass, punn, shkolls,

krkesa, makina, telekomand, dshirat.
Mashkullore - Noeli, plakut, vitit, fillim, kujdesin, msimet, respektin, babait,

msuesve, dajs, xhaxhait, shokve, komunitetet, grupin, teatrit, fund, gjemboj,
libra, plaku.
Ushtrimi 2: Shkruani prbri emrave t gjinis mashkullore, emrat e gjinis
femrore.
105
msues msuese, doktor doktoresh, luan luanesh, shits shitse,
skulptor skulptore, princ princesh, nxns nxnse, mbret mbretresh.
Ushtrimi 3 4: Nxnsit rrethojn M nse emri sht mashkullor, F nse emri
sht femror, nnvizojn emrat ku tema dhe rrnja jan t njjta (shkoll, gzim,
libr, pem, grafik, vazo).
Ushtrimi 5: Nxnsit kthejn n numrin shums emrat e gjinis mashkullore.
Nnvizojn mbaresn (disa shits, disa dema, disa kodra, disa fotograf, lumenj,
fshatra, mallra, gzime, lejlek, tituj, miq, detar, djem, pleq).

Vendosni n tabel emrat e dhn.
Gjinia femrore: Gjinia mashkullore:

Njjs: Shums: Njjs: Shums:
heshtje, heshtje, diskutim, libra,
dor, legjenda, plak, shits, shits,
legjend, letra, lule, msues. msues.
letre, ant, piktura,
lule, piktur, rrug, kuti
rrug, flet, flete, fole,
kuti, fole, flok, fmij.
fok, fmij.
Vlersimi i nxnsve duke diskutuar me njri-tjetrin punimet e tyre.

Detyr shtpie. Nga libri personal zgjedhni nj pjes dhe nnvizoni emrat
duke i klasifikuar sipas gjinis, numrit, trajts n tabel.
Punimi i ushtrimeve t Fletores s puns, fq 31-32.
Rubrika: Lexim
Tema: Historia e Arlekinos

T lexoj tekstin e dhn duke respektuar shenjat e piksimit.
T tregoj prmbajtjen e tekstit duke iu prgjigjur pyetjeve.
T nxjerr mesazhin e tregimit duke u bazuar n arsyetimin e tij.
T dalloj elementet e ndrtimit t tregimit: hyrja, zhvillimi dhe mbyllja.
T gjej 1-2 kuptime t reja t shprehjeve t dhna.
Mjete: teksti i nxnsit, copza stofrash, penj, ngjits, gjilpr.

Fjal ky: karnavale, fmij, i varfr, copza stofrash, kostum, Arlekino.
Metodologjia: mendo - diskuto, lexim i drejtuar, harta e personazheve.
106
Libr msuesi
Zhvillimi i msimit
Msuesi/ja u drejton nxnsve pyetjet:
- A e dini se sht nj Arlekino?
- Kur vishet kostumi i Arlekinos?
- A keni pasur mundsi t vishni nj kostum t till?
Realizimi i kuptimit: Msuesi/ja prezanton temn e re.

Sot ne do t njihemi m nj histori interesante. Me historin e Arlekinos.
Lexim i drejtuar.
Ndalesa e par. Shum koh m par ... deri te ... se si do t visheshin.
- Si prshkruhet Arlekinoja?
- Cila fest po afrohej n fshatin e Arlekinos?
- Cili ishte preokupimi m i madh i fmijve?
- Po Arlekinoja si mendoni far do t vishte pr fest?
Ndalesa e dyt. Un do t vishem si musketier ... deri te ... pa prshndetur
shokt e tij.
- Si do t visheshin fmijt e fshatit?
- Po Arlekinoja?
- Pse u largua ai?
Ndalesa e tret. T gjith fmijt shikonin ... deri te .... u nisn t qet n shtpit
e tyre.
- Pse u shqetsuan miqt e Arlekinos?
- A e msuan arsyen e vrtet t largimit t Arlekinos?
- Si menduan ata ta ndihmonin Arlekinon?
- A jeni dakord me iden e tyre.
Ndalesa e katrt. N prag t fests ... deri n fund.
- ndjeu nna e Arlekinos, kur miqt e tij i shkuan n shtpi?
- Si mendoni, pse kostumi i Arlekinos ishte m i bukuri?
- A mendoni se Arlekinoja sht krenar pr shokt e tij? Pse?
Lexohet tregimi nga disa nxns. Mund t lexohet dhe n role. Punohen fjalt e
fjalorit.
2-3 nxns tregojn shkurt historin e Arlekinos.
Punohet rubrika Analizo strukturn. Nxnsit do t shnojn n tregim
strukturn e tregimit: hyrjen, zhvillimin, mbylljen.
N ushtrimin 12 ata shkruajn me fjal t tjera shprehjet:
me gjysm zri - me z t ult
nuk e bn fjaln dysh - nuk kundrshton
para t shkoqura - monedha
Nxnsit diskutojn pr kuptimin e shprehjeve t msiprme.
Reektimi.
Punohet rubrika Nxirr mesazhin.
107
Nxnsit punojn ushtrimin 8. Ata shprehin mendimin e tyre mbi veprn bujare
t fmijve.
N ushtrimin 9 ata shprehin se si do t ndiheshin po t ishin n vend t
Arlekinos.
N kt rubrik mund t punohet dhe Harta e personazheve.
Arlekinoja Miqt e tij

t zgjuar
I mir i qeshur
t dashur
I bindur
mbshtets t sjellshm
nuk e bnte fjaln dysh msonte
Detyr shtpie. Shkruani nj rast kur ju keni ndier mbshtetjen e miqve tuaj
ose nj rast kur ju keni mbshtetur ndonj shok q ka pasur nevoj.
N orn e aftsimit teknologjik prpiquni t krijoni kostumin e Arlekinos me materialet
e sjella.
Sillni n klas informacione pr Festn e Karnavaleve, pr kostume t karnavaleve
q keni par, etj.
Rubrika: Flasim
Tema: Festa e karnavaleve
Objektivat: N fund t ors s msimit nxnsi duhet t jet i aft:

T komentoj figurat e dhna.
T diskutoj pr Festn e Karnavaleve duke u bazuar n pyetjet e dhna.
T shpreh opinionin e tij/saj pr kt fest.
T vizatoj kostumin e tij/saj t karnavaleve.
T grumbulloj dhe t sjell informacione pr Festn e Karnavaleve.
Mjete: lapsa me ngjyra, foto t Fests s Karnavaleve, veshje t Karnavaleve,

CD me kng t karnavaleve.
Fjal ky: karnavale, kostum, mask.
Metodologjia: stuhi mendimesh, shiko mendo - diskuto,
Zhvillimi i msimit
Paraprgatitja e nxnsve gjat pushimit.
Nxnsit veshin kostumet e tyre t karnavaleve, vn maskat dhe kshtu hyjn n
atmosfern e Fests s Karnavaleve.
Evokimi: Stuhi mendimesh
- far jan karnavalet? KARNAVALE
108
Libr msuesi
Realizmi i kuptimit. Shiko mendo diskuto.

Msuesi/ja i udhzon nxnsit t
shohin figurat dhe tu prgjigjen pyetjeve:
- far v re n gurat?
- Si jan veshur njerzit?
- Si jan trukuar n fytyr?
- far ngjyrash kan prdorur pr veshje?
Punohen pyetjet e dhna n tekst. Msuesi/ja duhet t ket prgatitur materiale t

shumta, krijo n dyshe, diskuto me ta pr festn e Karnavaleve.
Karnavalet festohen n t gjith botn. Kulmin e tyre ato e arrijn n Brazil n

qytetin e Rio de Zhanerios, ku Karnavalet festohen n mnyr m fantastike. Nga
e gjith bota ven miliona turist pr t marr pjes n kt fest. Pjesmarrsit
konkurrojn pr veshjet m t bukura.
Shquhen pr krcimet ritmike dhe veshjet e paimagjinueshme.
N vendin ton qytetet q e kan tradit t hershme jan Kora dhe Shkodra.
Nse msuesi/ja ka siguruar disqe me kng t Karnavaleve ose muzik festive,

mund ti vr n sfond q atmosfera t jet sa m festive.
Nxnsit q kan veshur kostumet e Karnavaleve mund t komentojn veshjet e
tyre. T shprehin se cili kostum do tu plqente m shum.
Reektimi:
Punohet rubrika Argtohu duke vizatuar.
Nxnsit vihen t pikturojn kostumin e tyre t preferuar t karnavaleve. Udhzohen
t prdorin larmi ngjyrash. M pas punimet e nxnsve ngjiten n muret e klass.

Tema: Emrat e gjinis mashkullore q formojn shumsin me - dhe -ra.
Objektivat: N fund t ors s msimit nxnsi duhet t jet i aft:

T formoj shumsin e emrave mashkullor t dhn.
T dalloj emrat mashkullor q mbarojn n shums me -e dhe -ra.
T shoqroj emrat e gjinis mashkullore shums me mbiemra dhe fjal t
tjera prcaktuese n gjinin femrore.
T drejtshkruaj shumsin e gabuar t emrave mashkullor.
Mjete: teksti, tabela, shkumsa me ngjyra, fliparte me emra mashkullor

me -e dhe -ra, fletore klase, stilolaps.
Fjal ky: emra mashkullor, shums, mbiemra, fjal prcaktuese, femrore,
grupe emrore.
Aftsit: t krijuarit, t dalluarit, t shoqruarit, t shkruarit.
Metodologjia: mendo, krijo n dyshe, diskuto, t nxnit bashkpunues,
diktim sipas rregullave t msuara.
109
Zhvillimi i msimit
Evokimi: mendo, krijo n dyshe, diskuto.

N nj flipart msuesi/ja paraqet emra t gjinis mashkullore n numrin njjt.
- A mund t formoni shumsin e pashquar t ktyre emrave?
- Me far mbarojn kta emra n shums?
Nxnsit mendojn secili m vete.
Krahasojn prgjigjet me partnert n dyshe.
Zgjedhin informacionin q do t thon para klass.
Shumsi i emrave mashkullor:
me - me -a me -e me -ra
(puntor, farmacist) (lapsa, karala) (stadiume, dete) (dhjamra, vajra)

- Lexohen shembujt e dhn n tekst dhe rregullat gjuhsore pr drejtshkrimin
e emrave mashkullor q e formojn shumsin me -e dhe -ra.
- Formohen grupe 5-6 nxns.
do grup i jepet detyra prkatse.
Grupi I: Ktheni n njjs t pashquar emrat e shumsit me ra.
Grupi II: Formoni grupe fjalsh me emrat e ushtrimit 1.
P.sh.: ujra t mbla, dhjamra t shumta, mishra t pjekura, miellra t situra,
leshra t drejta, drithra t sivjetshme.
Grupi III: Vendosni prbri do emri nj mbiemr. Kthe n numrin
shums grupet emrore q formove. P.sh:
metal i rnd metale t rnda kto metale
libr i ri libra t rinj kto libra
restorant i madh restorante t mdha kto restorante
send i fort sende t forta kto sende
letr e bardh letra t bardha kto letra
ketr i shpejt ketra t shpejt kto ketra
kafaz i mbyllur kafaze t mbyllura kto kafaze
- Secili prgjegjs grupi jep prgjigjet e grupit t tij.
Reektimi: diktim sipas rregullave t msuara.

Shkruhet n fletore t klass me t diktuar teksti i dhn n ushtrimin 3.
Gjat t diktuarit nxnsit shkruajn si duhet fjalt e diktuara gabim.
- Nnvizoni me laps emrat mashkullor q n shums mbarojn
me -e dhe ra.

Detyr shtpie. Shkruani 5 emra me -e dhe -ra dhe formoni fjali me to.
Punim i ushtrimeve I dhe II t Fletores s puns, fq 32-33.
110
Libr msuesi
Rubrika: Lexim
Tema: Princi i lumtur

T lexoj tregimin rrjedhshm duke respektuar shenjat e piksimit.
T ritregoj prmbajtjen duke iu prgjigjur pyetjeve.
T nxjerr mesazhin e tregimit duke u bazuar n pyetjet e dhna.

Fjal ky: princ, i lumtur, dallndyshe, njerz t varfr, flet ari, diamant
Metodologjia: mendo-diskuto, lexim i drejtuar, ditar dypjessh
Zhvillimi i msimit
- Kur nj njeri e quajm princ?
Princ sht titulli i lart q mban i biri i nj mbreti a perandori ose i nj antari t
familjes mbretrore. Zakonisht pas vdekjes s mbretit, froni i mbetet atij.
N Shqipri pasardhs i mbretit Zog sht princi Leka. N bot ka shum princr,
si: princi arl i Anglis, i Monakos, princr arab etj.
- Si mendoni, ju kur nj princ mund t jet i lumtur?

(Kur populli i tij sht i lumtur.)
Realizimi i kuptimit: T nxnit n bashkpunim.

Msuesi/ja u prezanton temn e re nxnsve. Lexon pjesn sqaruese nga sht
marr tregimi.
Klasa ndahet n dy grupe. Msuesi/ja i jep secilit grup nj flet ku ka prgatitur
pyetje, t cilave do tu prgjigjen pasi t lexojn tekstin e ndar n dy pjes.
Grupi i par: Pr pjesn e par msuesi/ja mund t prgatit kto pyetjet:
- Cilat jan personazhet e tregimit n pjesn e par?
- Pse princi i veshur n ar nuk sht i lumtur?
- far i krkoi ai t bnte dallndyshja?
- A i ndihmoi t varfrit ari q iu dha Dallndyshja?
- Ku duket kjo? Lexojeni n tekst.
Grupi i dyt. Pr pjesn e dyt.

- Cilat personazhet q shfaqen n kt pjes.
- Pse u udit kryetari i bashkis?
- Me k e krahasoi ai princin?
- far urdhres nxori ai?
- Po npunsit e bashkis me k mund ti krahasosh? (Me njerzit servil dhe
jo t menur.)
- Pse nuk shkrihej zemra prej plumbi e princit?
111
- A jeni dakord se zemra e princit dhe dallndyshja ishin dy gjrat m t
muara t qytetit?
Lexohen dhe punohen fjalt e reja t rubriks Fjalor.
Pas ksaj veprimtarie nxnsit do t lexojn n role pjesn.
Nxnsit mund t ritregojn prmbajtjen n baz t pyetjeve ose me fjalt e tyre.
Fragmenti Komenti im
Nxnsit zgjedhin nj fragment dhe e komentojn at.
Ora e dyt
Tema: Princi i lumtur

T hartoj pikat e planit duke u bazuar n paragraft e tregimit.
T nxjerr mesazhin e tregimit duke u bazuar n pyetjet e dhna.
T analizoj personazhet duke i ilustruar me pjes t shkputura nga teksti.
T dalloj fjalit q shprehin veprim, prshkrim dhe udi n tekstin e dhn.

Fjal ky: mesazh, pika plani, analiz personazhesh.
Metodologjia: mendo-diskuto, lexim n role, t nxnit bashkpunues, rrjet
diskutimi, hart personazhesh.
Zhvillimi i msimit
Evokimi: mendo-argumento.
Msuesi/ja i pyet nxnsit:
- Si u ndjet gjat leximit t ktij tregimi.
Pasi i dgjon nxnsit, msuesi/ja shpreh dhe mendimin e saj.
-Jam ndier e emocionuar, msova se dashuria e vrtet nuk sht paraja.
- Po dashuria pr njerzit dhe sidomos pr ata q jan n nevoj?
Realizimi i kuptimit. Leximi tregimit n role.
1. Dallndyshja kthehet te princi.
2. Lutja e princit pr vajzn e vogl.
112
Libr msuesi
3. Kputja e fletve t arit dhe dhnia njerzve t varfr.

4. Gzimi i njerzve.
5. Habia e Kryetarit t Bashkis.
6. Urdhresa e tij.
7. Dy gjrat m t muara t qytetit.
Punim i rubriks: Analizo gjuhn. T nxnit bashkpunues.
Grupi I. N ushtrimin 10 nxnsit do t dallojn n tekst dhe do t shkruajn
pr do rast nga tri fjali q tregojn:
Prshkrim: Pastaj erdhi dbora e pas dbors cingrima. Rrugt shklqenin
e ndrinin kaq shum sa dukeshin si t argjendta. Npr streht e
shtpive vareshin heje t gjata akulli, si shigjeta t kristalta.
Veprim: Paragrafi: Flet-et e kputi dallndyshja .... deri te... brohoritn
n rrug.
Habi: Zot, o zot! Sa i uditshm duket Princi i lumtur! etj.
Grupi II: N tekst nxnsit do t ndalojn n dialogun midis Princit e Dallndyshes

dhe Kryetarit e kshilltarve t tij.
- Cilat jan cilsit q v n dukje autori?
Princi Dallndyshja
snik i dhembshur u sakrikua pr mikun e saj
u sakrikua pr njerzit mike e mir
Kryetari i Bashkis Kshilltart e Bashkis
Servil
Mendon vetm pr vete miratojn fjalt e kryetarit
Jep urdhra t pamenduara servil mbshtesin vendimet e kryetarit
Nuk i interesojn njerzit nga t cilt ka marr votat
113
Grupi III: Nxnsit i japin prgjigje pyetjes nr 11.
- Pse emrat e Dallndyshes dhe Princit autori i shkruan me shkronj t
madhe?

Jo Po
A shprblehet sakrifica dhe vepra e mir?
- Pr tiu prgjigjur pyetjes bazohu n sakricn dhe shprblimin q morn

Princi dhe Dallndyshja.
Prfundimi: Ata q sakrifikohen pr t mirn e njerzve, gjithmon do t marrin
shprblimin e merituar.
Msuesja mund t sjell raste t sakrifics s shum atdhetarve, shkenctarve,
heronjve etj., t cilt kan sakrifikuar jetn pr vendin e tyre dhe shprblimi sht:
ata kujtohen nga brezat, veprat e tyre u kan shrbyer brezave.Pr ti kujtuar shum
shkolla, rrug, institucione mbajn emrat e tyre; prkujtohen n prvjetort e lindjes
e t vdekjes dhe vepra e tyre msohet nga brezat.
Detyr shtpie. Pyet prindrit e tu se cilat jan disa nga sakrificat e tyre pr
rritjen tuaj.
Cili sht shprblimi q ata presin nga ty?
Kjo sht nj or msimi me shum veprimtari. P.sh.: nxnsit mund t krahasojn

kryetarin e bashkis t tregimit, me kryetarin e fshatit Balzat, q donte t ngjitej n
hn duke hipur mbi fui, me kryetarin e Bashkis/ Komuns s tyre etj.

Tema: Parafjalt

T dalloj parafjalt n tekstet e dhna.
T klasifikoj parafjalt sipas rasave t emrit.
T dalloj parafjalt nga ndajfoljet sipas pozicionit q ato kan n fjali.
Mjete: teksti, tabela, shkumsa me ngjyra

Fjal ky: parafjal, ndajfolje, rasa emrore, gjinore, kallzore, rrjedhore.
Aftsit: t dalluarit, t klasifikuarit, t menduarit, t shkruarit.
Metodologjia: prmbledhje e strukturuar, pun e drejtuar,
Zhvillimi i msimit
Evokimi: prmbledhje e strukturuar.
Lexohet tregimi n tekstin e gjuhs.
- Veohen fjalt me ngjyr t kuqe.
- Ku qndrojn kto fjal?
114
Libr msuesi
Qndron zakonisht para emrave

Parafjala:
Lidh gjymtyrt e fjalis me njra-tjetrn.
emrore (te, tek, nga)
Prdoren me 4 rasa gjinore (me an, n mes, pr hir, pr nder, me rastin)
kallzore (me, n, pr, mbi, nn)
rrjedhore (pas, para, prej, afr, nprmjet)

Kujdes! Mos ngatrroni parafjaln me ndajfoljen.
Jepet nj shembull: afr
Afr shtpis sime sht nj supermarket. (parafjal)
Mos m kalo afr. (ndajfolje)
- Lexohen rregullat gjuhsore pr parafjaln dhe shembujt e dhn n tekst.
- Kalohet n rubrikn Ushtrohu.
Ushtrimi 1. Dalloni parafjalt n tekstin e dhn dhe nnvizoni me t kuqe.

(n, n, n, prej, para, te, prej, nga)
Ushtrimi 3. Dalloni parafjalt nga ndajfoljet n tekstin e dhn.
Fjalia 1 ndajfolje (posht)
Fjalia 2 parafjal (posht)
Fjalia 3 parafjal (para)
Fjalia 4 ndajfolje (para)
Fjalia 5 parafjal (afr)
Fjalia 6 ndajfolje (afr)
Fjalia 7 parafjal (prapa)
Fjalia 8 ndajfolje (prapa)
3. Reektimi: pun e pavarur zbatimi njohurive t marra.
Shkruani tekstin e dhn n ushtrimin 2 dhe duke vendosur nj nga parafjalt n
kllapa.
(pr, n afr, tek, me, pr, me, nga, te, n mes)
Shnim: Parafjalt jan vendosur sipas radhs q do t zvendsohen n tekstin
e dhn.
Detyr shtpie. Formoni fjali duke i prdorur fjalt para, posht afr, pran,
prapa si parafjal dhe si ndajfolje.
Punim i ushtrimeve t Flets s puns, 33-37.
Rubrika: Lexim
Tema: Me gjith shpirt
115
T lexoj vjershn qart dhe me intonacion.
T dalloj strofat dhe vargjet n vjershn e dhn.
T dalloj dy llojet e rims s prdorur pr do strof.
T nxjerr mesazhin e vjershs duke analizuar vargjet.
T krahasoj mesazhin e vjershs me at t tregimit t Arlekinit.
Mjete: Teksti i nxnsit.

Fjal ky: shpirt, mik, pikllim.
Metodologjia: stuhi mendimi, lexim i drejtuar, pun n ifte.
Zhvillimi i msimit: stuhi mendimi.
far do ti dhuroje nj miku n nevoj?
Dashuri, miqsi, gjra materiale, nse ai nuk ka.
Realizmi i kuptimit: lexim i drejtuar.

Msuesi/ja orienton nxnsit t lexojn vjershn. M pas t plotsojn tabeln.
Gjendja e djalit
far i fal autori Shpirtrore materiale
far i mungon atij?
i piklluar buzqeshje +
kmbzbathur kpuct e tij +
i lodhur ndrrn e tij, +
nj zile, +
nj bisk t blert, + +
nj pllumb t bardh + +
Nxnsit punojn n ift. Punohet rubrika Kupto prmbajtjen.

N pyetjen 1 nxnsit do t gjejn se kujt i drejtohet poeti.
Poeti i drejtohet mikut, t panjohurit, do njeriu.
N pyetjen 2 nxnsit do t gjejn ato gjra q e trishtojn poetin.
Nxnsit do t dallojn numrin e strofave dhe vargjeve.
Do t njihen me rimn ABAB dhe AA sipas fjalve rimuese.
Reektimi.
Nxnsit sjellin situata, kur nj miku i tyre ka qen i mrzitur dhe tregojn se si e
kan ndihmuar at.
Punojn dhe ushtrimin 5. miku im Arlekinoja
i mrzitur
i piklluar
e ndihmojn shokt.
Detyr: Mso vjershn prmendsh.
116
Libr msuesi

Tema: Lakimi i emrave

T klasifikoj emrat sipas lakimit t tyre.
T lakoj emrat e lakimit t par duke dalluar dhe rasn e tyre.
T krijoj fjali me emrat e lakimit t par, duke i prdorur n 5 rasat.
Mjete: nteksti, tabel e lakimit t par, fisha me rasat e emrave, shkumsa

me ngjyr.
Fjal ky: lakim, lakim I, lakimi II, lakimi III, lakimi IV, rasat: emrore, gjinore,
dhanore, kallzore, rrjedhore.
Aftsit: t dalluarit, t klasifikuarit, t zbatuarit, t krijuarit.
Metodologjia: diskutimi i ideve, loja me fisha, pun e drejtuar ushtrohu me
ushtrimet prkatse, pun e pavarur zbatim i njohurive t marra.
Zhvillimi i msimit
1.Evokimi: diskutimi i ideve; loja me sha.

Msuesi/ja shkruan n tabel emrat: djali, miku, fletorja, t menduarit dhe pyet
nxnsit:
- dini pr kta emra?
N fjali emri merr forma t ndryshme sipas rasave. Emri ka 5 rasa.
U paraqiten nxnsit fishat me rasat e emrave. Kto rasa vendosen sipas radhs s
tyre. (Me nxnsit bhet loja e fishave, fiton ai grup q i vendos brenda nj kohe t
shkurtr sipas radhs.)
Ndryshimet q pson emri sipas rasave quhet lakim.
Lakimi:
i par
(emrat e gjinis mashkullore, q n trajtn e shquar, njjs mbarojn m -i)
i dyt (emrat e gjinis mashkullore, q n trajtn e shquar, njjs mbarojn m -u)
i tret
(emrat e gjinis femrore, q n trajtn e shquar, njjs mbarojn m -a ose -ja)
i katrt (emrat e gjinis asnjanse, q n trajtn e shquar, njjs mbarojn m -t)
- Ndalohet te lakimi i par n dy trajtat e njjsit dhe shumsit.

- Paraqitet tabela e lakimit t emrit princ.
- Lexohet lakimi i emrit princ n tabel.
- Trhiqet vmendja e nxnsit pr t dalluar m lehtsisht rasat:
117
me pyetjet e do rase;
rasa gjinore ka prpara gjithmon nyjet i, e, t, s;
rasa dhanore prdoret gjithmon pa parafjal;
rasa kallzore prdoret pa parafjal dhe me parafjalt: me, n, pr, npr etj.;
rasa rrjedhore prdoret zakonisht me parafjalt: prej, pas , para, nprmjet etj.,
por edhe pa parafjal.
Shnim: U sqarohet nxnsve se n r. rrjedhore, t pashquar, n. shums, emri mund
t dal n dy trajta me mbaresn -sh dhe -ve.
P.sh.: emrash, emrave; peshqish, peshqve; lulesh, luleve.
Realizimi i kuptimit: pun e drejtuar ushtrohu me ushtrimet prkatse.

- Lexohen shembujt e tekstit dhe rregullat gjuhsore.
- Kalohet n rubrikn Ushtrohu.
Ushtrimi 1: Dalloni lakimin e emrave, n fillim i ktheni n trajtn e shquar

(njjs). Mir sht t bhet nj tabel.
lakimi I lakimi II lakimi III lakimi IV

ar- ari, akull-i pirg-u, zog-u shkrepse shkrepsja, dallndysh-e/ja t punuarit
syri, qelq-i prag-u Bor-a, varfri-a, nat-a/, lagj-ja/e t msuarit
Ushtrimi 2: Plotsoni tabeln e lakimit t emrit vlla, kal.Msuesi trheq

vmendjen e nxnsve se emrat : vlla, baba - n rasn kallzore bjn vllan,
baban, kurse kal bn kalin.
Ushtrimi 3: Nnvizo emrat e lakimit t par. Thuaj rasn.(Edhe ktu mund
t prdoret tabel.)
mngjes kallzore; kryetari emrore; kshilltarin kallzore; pirgut
rrjedhore; syt kallzore; statuja emrore, zot emrore; princi rasa
emrore; udi rasa emrore; kshilltart rasa emrore; rubini rasa emrore;
syt rasa emrore; ari rasa rrjedhore; kryetari rasa emrore, nj lyps
emrore; urdhres kallzore, kmbt kallzore, ndalimin kallzore;
zogjve gjinore, i bashkis gjinore; propozim kallzore.

- Lakoni emrat lum dhe djal duke krijuar dhe fjali. P.sh.:
lum: Nj lum i madh kalon mes prmes Shqipris.
Emri i lumit sht Drin. Lumit sht ndryshuar drejtimi.
Dritoni e kaloi lumin me vark. Fshati yn lagej prej lumit Osum.
djal - Djali po pikturon me bojra uji. Vizatimi i djalit sht shum
magjepss. Djalit i plqen t pikturoj shum. Mamaja ndihmon
djalin e saj. Afr djalit qndron mamaja e tij.
- Vlersimi i nxnsve pr punn e br.
Detyr shtpie. Lakoni emrat plumb, qytet dhe krijoni fjali me to.
Punim i ushtrimeve t Fletores s puns, fq 34 - 35.
118
Libr msuesi
Rubrika: Lexim
Tema: Ngjyrat

T lexoj vjershn me intonacion.
T dalloj strofat dhe vargjet n vjershn e dhn.
T nxjerr mesazhin e barazis midis njerzve duke iu prgjigjur pyetjeve.
T dalloj figurn e krahasimit n vjershn e dhn duke u ndihmuar nga
pjesza si.

Fjal ky: ngjyra, lkur, zemr.
Metodologjia: mendo-argumento, t nxnit n bashkpunim.
Zhvillimi i msimit
Evokimi: mendo-argumento.
- Ku ndryshojn njerzit nga njri-tjetri?
- Po ngjyrat e natyrs si jan?
- E imagjinoni natyrn vetm me nj ngjyr? Si do t na dukej ajo?
- Po botn e imagjinoni vetm me njerz q jan njsoj n tipare? Si do t
dukej ajo?
Msuesi/ja i orienton nxnsit t lexojn poezin n heshtje. M pas bhet leximi
i vjershs. Leximi vjen zinxhir, n vargun e fundit t strofs s par dhe t dyt
nxnsit udhzohen ta lexojn t gjith bashk.
T nxnit n bashkpunim
Grupi I: Pse poeti i quan t rndsishme t gjitha ngjyrat? A mund t ekzistoj
ylberi pa t gjitha ngjyrat?
Grupi II. Poeti prve qllimit t vlersoj ngjyrat, krkon t vlersoj t gjith
njerzit, pavarsisht ngjyrs dhe racave t tyre. Nxirr mesazhin me nj fjali.
Njerzit jan t gjith njsoj, pavarsisht ngjyrs s lkurs.

Shkruajeni n nj flet t bardh dhe lexojeni n grup para shokve.
Grupi III: far cilsish ka nj njeri, pr t cilin themi se e ka zemrn t zez
dhe njeriu, pr t cilin themi e ka zemrn e bardh.
Nxnsit duhet t przgjedhin dhe t argumentojn przgjedhjet e tyre.
Grupi IV: N poezi poeti krahason ngjyrat e lkurs me dukurit e natyrs.
Prshkruani duke prdorur figurn e krahasimit si e prfytyroni ju do ngjyr
duke e lidhur me dukurit e natyrs.
Reektimi:
Mblidhuni n rrath dhe recitojeni vjershn bashkuar dor pr dore.
119
Detyr shtpie. Bj nj piktur, duke u frymzuar nga ky imazh.
Rubrika Flasim
Tema: Mesazhi - Jemi miq n kt bot t vogl
Tu prgjigjet pyetjeve duke dgjuar leximin e tregimit.
T dalloj elementet e nj posteri t dhn.
T nxjerr mesazhin e posterit duke u bazuar n elementet e tij.
Mjete: postera t ndryshm

Fjal ky: poster, mesazh, tekst, slogan, foto t fmijve, foto t veprimtarive
t prbashkta
Metodologjia: vzhgo-diskuto, dgjo-diskuto, ditari dypjessh
Zhvillimi i msimit
Evokimi: vzhgo-diskuto.
Posterat e sjella n klas komentohen nga nxnsit sipas mnyrs s tyre.
N shum shkolla organizata t ndryshme joqeveritare ojn postera, t cilat
ekspozohen n muret e shkolls dhe nxnsit jan familjarizuar me to.
N projektet e ndryshme t orve t lira nj vend z dhe krijimi i posterit q ka lidhje
me projektin. Gjithsesi kjo or do t shtjelloj n mnyr m t detajuar elementet
e nj posteri.
Realizimi i kuptimit. Veprimtari e drejtuar.

Msuesi/ja lexon tekstin dhe m pas u drejton nxnve pyetjet:
- Nga sht marr teksti? Nga libri Nj plak i Vitit t Ri ndryshe.
- far mendoni pr prshkrimin q iu bn msuesi nxnsve t tij?
- Si e prshkruan angun, Ualidin, po Miriamin, po Adelbertin?
- Cili sht mesazhi q krkon t na prcjell? T gjitha racat njerzore kan
tiparet e e tyre t bukura, secila n veantin e saj.
Msuesi/ja i orienton t shohin posterin dhe elementet e tij.
Nxnsit i lexojn. Msuesi/ja lexon tekstin e posterit. Ky sht nj tekst q e kan
shkruar t rriturit. Ata msojn nga sinqeriteti i fmijve, t cilt nuk duan tia din
se kujt race i prkasin. Pr ata t gjith jan njsoj mjafton t jen shok dhe miq
pr kok.
Sqarohet fjalt poster dhe slogan. (vijn nga anglishtja. Poster do t thot ashe,
pllakat, kurse slogan do t thot parull, fjali propagandistike). Zakonisht slogani
shprehet me fjali t shkurtra ose fjali emrore, ku prdoren shum kontrastet
t dhna nprmjet antonimeve, si p.sh.: Jo dukuris negative dhe po dukuris
pozitive.
Reektimi: elementi = komenti.
- Cili nga elementet e posterit t trheq m shum. Argumentoje.
Detyr shtpie. Ndahuni n grupe dhe mundohuni t realizoni nj poster.

Shfrytzoni ort e lira.
120
Libr msuesi
Rubrika: Njohuri Gjuhsore

Tema: Lakimi i dyt

T dalloj emrat e lakimit t dyt q mbarojn me u n t shquarn.
T lakoj emrat e lakimit t dyt t dhna n tekst.
T vendos n rasn e duhur emrat e dhna n tekst (q i prkasin lakimit t
dyt).
Mjete: teksti, tabela e lakimit t dyt t emrit shok.

Fjal ky: lakim, emra mashkullor, trajta e shquar, pashquar, numri njjs,
shums, ras.
Aftsit: t dalluarit, t lakuarit, t shkruarit.
Metodologjia: diskutimi i ideve, pun e drejtuar, pun e pavarur zbatim i
njohurive t marra
Zhvillimi i msimit

Thoni disa emra t gjinis mashkullore.
lapsi pinoku djali

maoku
Emra t gjinis mashkullore shoku
fiku
miku
libri
Qarkoni emrat mashkullor q mbarojn me u.

- Si mund t lakohen kta emra n njjs, shums, t pashquar, t shquar?
Paraqitet para nxnsve tabela e lakimit t emrit shok.
Vihet theksi te mbaresat e do rase.
Emrat e gjinis mashkullore q mbarojn me u i prkasin lakimit t dyt.
Si emri shok lakohen t gjith emrat q mbarojn me u.
Nxnsit provojn t lakojn disa nga emrat e qarkuar m lart.

- N tekstin e dhn nnvizoni emrat e lakimit t dyt (plaku, angut
maoku, banakun, byrek).
Plotsohet me ndihmn e msueses tabela e lakimit t dyt t emrit mik.
Vendosni n rasn e duhur emrat n kllapa t ushtrimit 3.
(peshkatari, Pinoku, peshkatarit, qenit, buratinin, barkun, zri, tigani, zrin,
121
mikut, qenit, pinokun, dhmb, bregun, peshkatari, vrapit).
- Shkruani rasn e emrave t nnvizuar n ushtrimin 4. Thoni nse jan
shoqruar ose jo me parafjal.
qenin kallzore, pa parafjal
buratinit dhanore, pa parafjal
shokun kallzore, pa parafjal
qeni emrore, pa parafjal
pinokut dhanore, pa parafjal
shokun kallzore, me parafjal
buratinit rrjedhore, me parafjal
burrit rrjedhore, me parafjal

Lakoni n fletore emrat peshk dhe fik n dyja trajtat e njjsit dhe t shumsit.
Vlersohet puna e nxnsit.
Detyr shtpie. Lakoni emrin ujku n dy trajtat e njjsit dhe t shumsit

N librin personal shnoni emrat e lakimit t dyt duke treguar rasn e tyre.
122
Libr msuesi
III
KAPITULLI
Pasqyra e fantazis
Rubrika: Lexim (Ora e par)

Tema: Nilsi shndrrohet n Gishto

- T lexoj prralln rrjedhshm.
- T lexoj fjalorin e t prvetsoj fjalt e reja t prralls.
- T tregoj prmbajtjen e prralls duke iu prgjigjur pyetjeve.
- T nxjerr mesazhin e prralls duke u bazuar n veprimet e Nilsit.
Mjete: teksti i nxnsit, libri pr fmij Udhtimi i mrekullueshm i Nils

Holgersonit
Fjal ky: gishto, grunar, haur, gazmend, pata, patok, grish, ledh, trumb.
Metodologjia: analogji, parashikim me an t titullit, lexo-krijo pyetje, rrjet
diskutimi
Zhvillimi i msimit
Evokimi: analogji.
Msuesja/si mund ta filloj msimin me historin e nj djali, i cili i ngacmonte
milingonat dhe u prishte folet. Por befas nj dit ndodhi nj magji dhe ai u kthye e
u b sa nj milingon. Vetm kur jetoi mes tyre ai e kuptoi se ato ishin qenie t gjalla
q punonin shum, kujdeseshin pr familjet e tyre.
Ai i ndihmoi milingonat dhe, pasi u kthye si m par, nuk i ngacmonte m ato.
Nj histori t ngjashme ne do t lexojm dhe sot. Kjo histori sht br edhe

film me kartona dhe sht shum e kndshme t shohsh aventurat e Nilsit.
Realizmi i kuptimit: parashikim me an t titullit.

Paraqitet titulli i tregimit: Nilsi shndrrohet n Gishto. Msuesi/ja u krkon
nxnsve t parashikojn se pse ai sht shndrruar n gishto. Nxnsit japin
parashikimet e tyre.
Lexohet pjesa sqaruese mbi autoren e librit dhe n mnyr t prmbledhur historia
e Nils Holgersonit.
M pas msuesi/ja krkon q nxnsit t ndajn n paragraf tekstin dhe t hartojn
pyetje rreth tyre. Jan 8 paragraf.
123
Paragrafi Pyetjet
I far i ka ndodhur Nils Holgersonit?

Cilat gjra do t humbiste pasi u shndrrua n Gishto?
Si prshkruhet shtpia e tij?
II Si vazhdon prshkrimi i shtpis?
III Si prshkruhet natyra?
far po shikonte Nilsi?
IV Pr far i ftuan patat e egra patat e buta?
Pse patat e buta nuk pranuan?
V far ndodhi me patokun?
Pse u grish ai nga thirrjet e patave t egra?
VI Pse Nilsi e harroi shqetsimin e tij?
far do t bj ai?
VII ndodhi me patokun dhe Nilsin?
A ishte e leht t qndronte mbi kurrizin e patokut?
Nxnsit i drejtojn pyetje njri-tjetrit.

Lexohet fjalori nga nxnsit. Lexohet tregimi nga 3-4 nxns. Tregohet tregimi
shkurt nga dy nxns.

Jo Po
A je dakord me shndrrimin e Nilsit n gishto?
Prfundimi: Kur Nilsi e pa se shum gjra pr t tani sdo t mund ti realizonte, e

kuptoi se sa t rndsishme ishin ato.
Tema: Nilsi shndrrohet n gishto (Ora e dyt)

T nxjerr mesazhin e prralls duke u bazuar n veprimet e Nilsit.
T analizoj elementet fantastike t prralls.

Fjal ky: mesazh, veprime, element fantastik.
Metodologjia: kujto-trego, lexo-przgjidh-argumento, ditar dypjessh.
124
Libr msuesi
Zhvillimi i veprimit
Evokimi: kujto-trego.
Nxnsit tregojn aventurat e Nilsit gjat fluturimit pr n Lampland.
Realizmi i kuptimit. Leximi i tregimit zinxhir.

Punimi i rubriks: Nxirr mesazhin.
N pyetjen 7 nxnsit przgjedhin alternativn se far ndiejn pr Nilsin dhe e
argumentojn at.
Punim i ushtrimit 8. N kt ushtrim nxnsit diskutojn pr faktin se autori i jep
nj shans Nilsit pr t shlyer gabimet e tij.
Punim i rubriks Analizo gjuhn. Nxnsit plotsojn tabeln mbi veorit
e tregimit fantastik.
Reektimi: Komenti fragmenti.

N ushtrimin 9 nxnsit komentojn mendimin e Nilsit: Por, megjithse t tra
qen aq t vogla dhe varfanjake, pr t ato ishin gjithmon t bukura, edhe sikur
pr banes t kishin pasur nj brim n dyshemen e grunarit.
Detyr shtpie. Imagjinoje veten mbi kurrizin e pats. Prshkruaj me 3-4 fjali
ndjesit e tua dhe si do t dukej bota posht. Prdor shprehje t figurshme.
Rubrika Njohuri gjuhsore

Tema: Lakimi i tret

T lakoj emrat q i prkasin lakimit t tret.
T dalloj emrat e lakimit t tret.
T krijoj fjali me emra t lakimit t tret.
T analizoj emrat e dhn sipas kategorive gramatikore.
Mjete: tabela, shkumsa me ngjyra, tabela e lakimit t tret, teksti.

Fjal ky: emra femror me -a ose -ja, lakimi i tret, ras, gjini, numr, trajt,
analiz morfologjike.
Shprehit q zhvillohen: t lakuarit, t dalluarit, t krijuarit, t analizuarit.
Metodologjia: prvijim i t menduarit, pun e drejtuar, t ushtruarit, pun e
pavarur analiz morfologjike.
125
Zhvillimi i msimit
Evokimi: Prvijim i t menduarit.
Shkruhen n tabel emra t gjinis femrore dhe pyeten nxnsit:
- Si t lakohen kta emra t gjinis femrore?
Paraqitet tabela e lakimit t emrave: dor dhe fletore n dy trajtat e njjsit dhe
shumsit.
Ky sht edhe lakimi i tret (emrat femror q mbarojn me -a ose -ja).
N kt lakim hyjn edhe emrat mashkullor q tregojn frymor, si: daj, axh,
fmij.
Realizimi i kuptimit: pun e drejtuar, t ushtruarit.

Lexohen shembujt e dhn n tekst dhe rregullat gjuhsore q i prkasin lakimit t
tret.
N ushtrimin 1 nxnsit nnvizojn emrat e lakimit t tret n tekstin e dhn.

N ushtrimin 2 nxnsit plotsojn tabelat me lakimin e emrave rac dhe ide
n dy trajtat dhe dy numrat.
N ushtrimin 3 nxnsit vendosin n rasn e duhur emrat n kllapa: (arushs,

brinjt, shtllunga, klithmn, korijes, gojn, klithma, ulrima, arushat, batanijet).
N ushtrimin 5 nxnsit vendosin rasn e emrit t nnvizuar sipas shembullit

(shtpia E, e Pipit Gj, para shtpis Rr, kalin K, shtpi K, nj kuzhin
K, nj dhom K pritjeje Rr, dhom K, gjumi Rr, dhomat E, maman
K, baban K, miqve Dh, dhurata K)
N ushtrimin 6 shkruajn emrat n kllapa n rasn e duhur. (Tomit, Aniks, shoqet,

Tomit, Aniks, vrapit, lulet, trheqjeje, Pipit, lajmin, Tomin, kaubeje, trndafili).
Shnim: Ushtrimet do t plotsohen n tekst me laps dhe kontrollohen n ifte punt
e njri-tjetrit.
Reektimi: Pun e pavarur analiz morfologjike.

Analizoni 6 emra nga ushtrimi 6 sipas krkess s tabels. (Analiz morfologjike),
p.sh.,
Tomit emr i prvem, njjs, mashkullore, i shquar, lakimi i par, rasa gjinore
nna emr i prgjithshm, konkret, njjs, femrore, i shquar, lakimi III, r.
emrore
aj i prgjithshm, konkret, njjs, mashkullore, i pashquar, lakimi I, rasa kallzore.
etj. (3 emra t tjer si m lart)
Vlersimi i nxnsve bhet duke kmbyer tekstet dhe mbajtur shnimet prkatse
pr shokun.
Detyr shtpie. Lakoni emrat pun dhe msuese. Ushtrimi 4. Lako emrin
miqsi duke krijuar fjali.
Punim i ushtrimeve t Fletores s Puns, fq 36-37.
126
Libr msuesi
Rubrika: Lexim
Tema: Aventurat e Lushit n gjithsi

T lexoj tregimin qart duke respektuar shenjat e piksimit.
T lexoj fjalorin dhe t prvetsoj fjalt e reja t tregimit.
T dalloj fjalt e fjalorit shkencor bazuar n njohurit q ka nga dituria e
natyrs.
T dalloj mnyrn e veant t shkrimit t tregimit me rim.
T imagjinoj nj aventur n gjithsi, ashtu si personazhi i Lushit.
T nxjerr mesazhin duke u bazuar n veprimet e personazhit.
Mjete: teksti i nxnsit, libri Aventurat e Lushit .

Fjal ky: aventur, Lushi, gjithsi, udhtim, ndrr, pesh, gravitet, rrokopuj,
dinamik.
Metodologjia: mendo-diskuto, lexim i drejtuar, t nxnit n bashkpunim,
ditari dypjessh.
Zhvillimi i msimit
- A keni lexuar mbi udhtimet e njeriut n hapsir?
- Me se i realizon ai kto udhtime?
- A ka jet n hapsir?
- Si ecin kozmonautt n hapsir?
- A do tju plqente nj udhtim n hapsir? Pse?
Realizimi i kuptimit: lexim i drejtuar.

Msuesi/ja informon nxnsit se pjesa e re sht shkputur nga libri me t njjtin
titull i shkrimtarit kosovar Arif Demolli. Nxiten nxnsit t kujtoj se ky personazh
sht takuar dhe n tekstin e Gjuhs shqipe 4.
Ndalesa e par. Knaqet Lushi... deri te .... t gjitha rrokopuj.

- Ku po udhton Lushi?
- Cilt jan Magelani, Kolombi, Gagarini, Armstrongu?
Nse nxnsit nuk kan informacion, msuesi/ja jep informacione pr secilin prej
tyre.
127
Ferdinand Magelani - njeriu q i ra bots rreth e qark pr 80 dit.

Kristofor Kolombi - spanjolli q zbuloi Amerikn.
Juri Gagarin - njeriu i par (rus) q udhtoi rreth planetit Tok me anije kozmike.
Neil Armstrongu kozmonauti (amerikan) q shkeli i pari n Hn.
- far ndodh me sendet n gjithsi?

- Pse ndodh nj gj e till?
Ndalesa e dyt: Po, s pari, sa pr njoftim ... deri te .... ma trheq.
- ndodh n qytetin real?
- Po n hapsir? Renditni disa veprime.
- Lushi vrtet po udhton n hapsir apo....?
- Kush vjen e ia prish ndrrn?
Ndalesa e fundit: Zgjohu ... deri n fund.
- Pse sht i mrzitur Lushi?
- far e pret n jetn e prditshme?
- Punohen fjalt e fjalorit.
- Lexohet tregimi nga disa nxns ose zinxhir. Lexohen fjalt e fjalorit.
- Punimi i rubriks Analizo gjuhn. T nxnit n bashkpunim.
Nxnsit t ndar n grupe punojn pyetjet 4, 5, 6,7 ,8.
Grupi I. Nxnsit do ta prfytyrojn veten si n ndrrn e Lushit. Shtojini
dika origjinale udhtimit tuaj.
Grupi II punon ushtrimin 5. Pse Lushi thot se nuk ka shptim? ndrra
sht ndrr dhe realiteti realitet. Komentojeni.
Grupi III punon ushtrimin 6. Nxnsit t dallojn shprehje q tregojn se
tregimi sht shkruar me humor.
Grupi IV. N ushtrimin 7 nxnsit dallojn fjalt (q rimojn me njra-
tjetrn. Rima sht karakteristik e poezis, por shkrimtari e shkruan tregimin n
nj lloj proze, ku fjalt rimojn dhe tregimi ngjan si poezi.
Reektimi: fragmenti - komenti.

N ushtrimin 8 nxnsit duhet t komentojn fjalin e fundit.
Duhen prveshur llrt, se e till sht jeta n planet: do gj e ka peshn
e vet. Madje dhe luga q pran pjats m pret!
Nxnsit dallojn dhe dy kuptimet e fjals pesh: pesha e trupit dhe pesha e
prgjegjsive q kemi n jet.
Detyr shtpie. Nxirr fjal nga teksti pr t krijuar nj fjalorth shkencor. Shto
dhe vet fjal t tjera.
Rubrika Njohuri gjuhsore

Tema: Mbiemri (2 or)

T dalloj mbiemrat n fjalit e dhna.
128
Libr msuesi
T klasifikoj mbiemrat sipas numrit, gjinis, rass dhe llojit.

T shoqroj emrat e dhn me mbiemra.
a) t prshtat mbiemrat me emrat e dhn;
b) t krijoj ifte mbiemrash t kundrt;
T analizoj mbiemrin n lidhje me emrin q e shoqron.
Mjete: tabela, shkumsa me ngjyra, fishe me mbiemra, tabel e lakimit

t emrave femror e mashkullor.
Fjal ky: mbiemr, lakimi, ras, gjini, numr, i nyjshm, i panyjshm,
mbares, nyje, t kundrt.
Aftsit: t dalluarit, t klasifikuarit, t shoqruarit, t prshtaturit,
t krijuarit, t analizuarit.
Metodologjia: diskutim i ideve, pun e drejtuar n grupe, t nxnit n
bashkpunim, pun e pavarur zbatim i njohurive t marra
Zhvillimi i msimit

Paraqiten fisha me mbiemra dhe pyeten nxnsit:
- dini pr mbiemrat?
lakohet
ras tregon cilsit e emrit
q e shoqron
mbiemri
numr i, gj.mashkullore
i nyjshm
a, gj. femrore
gjini i panyjshm f
t, shums
m
Lakohet grupi emror vajz snike n dy numrat e dy trajtat.
Rasa Njjs Shums
T. e pashquar T. e shquar T. e pashquar Trajt e shquar
emrore nj vajz fisnike vajza fisnike ca vajza fisnike vajzat fisnike
gjinore i, e nj vajze fisnike i vajzs fisnike ca vajzave fisnike vajzave fisnike
dhanore nj vajze fisnike vajzs fisnike ca vajzave fisnike vajzave fisnike
kallzore nj vajz fisnike vajzn fisnike ca vajza fisnike vajzat fisnike
rrjedhore nj vajze fisnike vajzs fisnike ca vajzave fisnike vajzave fisnike
Realizimi i kuptimit: pun e drejtuar n grupe; t nxnit n bashkpunim.

Hapet teksti n faqen 120
Lexohet n tekst rubrika Kujto dhe nxnsit nnvizojn me t kuqe mbiemrat e nyjshm
e me blu mbiemrat e panyjshm.
129
Lexohen rregullat gjuhsore pr mbiemrin: tabela e lakimit t grupeve emrore
bluz e kaltr, xhup i kaltr, djali snik.
Nxnsit u prgjigjen pyetjeve:
- Cili nga mbiemrat nuk ndryshoi gjat lakimit? (Mbiemrat e panyjshm)
- far ndryshon gjat lakimit te mbiemrat e nyjshm? (Nyja)
Klasa ndahet n grupe t vogla me 5 - 6 veta.
Grupi I. Vendosni pran emrave nj mbiemr q tregon cilsin
apo tiparin e tij.
p.sh., nxns i sjellshm, mal i lart, dhelpr dinake etj.
Grupi II. Plotso mbiemrin me nyje ose mbares sipas gjinis e numrit.
p.sh., pallto e gjat, djal i vogl, flok t kuq, shoferi i aft.
Grupi III. Gjej t kundrtin e mbiemrave t dhn:
i trishtuar i gzuar e tejdukshme e patejdukshme
i knaqur i mrzitur i qet i trazuar
Grupi IV. Lidh me shigjet sipas shembullit, p.sh.: veshje t brendshme, mure
t ngurta, djem t shkatht, vajza apkne, biblioteka e re.
Grupi V. Shoqro emrat abstrakt me nj mbiemr.
p.sh., trishtim i madh, pastrti shembullore, rini e gzuar etj.
Grupi VI. Shkruaj dy mbiemra pr emrat e dhn.
P.sh.,
veror e prer
stani kasht
i madh e kalbur
Raportohen prgjigjet nga do prfaqsues i grupi.

Ushtrimi 5. Plotsohet n tekst duke prishur mbiemrin e paprshtatshm.
(e palar, e bukur, e shpejt, e ngarkuar)

N tekstin e ushtrimit 8 nnvizoni mbiemrat dhe analizojini nga ana morfologjike,
p.sh.,vizit t shumpritur i nyjshm, femrore, njjs, rasa kallzore.
(e) shokut t ngusht i nyjshm, mashkullore, gjinore.
N klas do t analizojn 6 mbiemra, t tjerat lihen detyr shtpie + ushtrimi 7.
Rubrika: Flasim
Tema:Teksti letrar dhe teksti shkencor.

T prcaktoj llojin e tekstit t dgjuar duke u bazuar n prmbajtjen dhe
intonacionin.
T analizoj llojet e teksteve duke u bazuar n informacionin q transmetojn.
130
Libr msuesi

Fjal ky: informacion, intonacion, tekst letrar, informativ, shkencor
Metodologjia: stuhi mendimesh, lexo-argumento
Zhvillimi i msimit
Evokimi: stuhi mendimesh.
- Cilat jan llojet e teksteve nisur nga prmbajtja e tyre.
prralla
informativ fabula
tekstet letrare poezia
shkencore tregimi
Msuesi/ja i orienton nxnsit t dgjojn tekstin q lexohet prej saj. Nxnsit duhet
t prqendrohen n prmbajtjen e tekstit dhe intonacionin q prdor msuesi/ja gjat
leximit.
N tekstin e par nxnsit do t dallojn q sht nj tekst letrar.
Msuesi/ja i nxit nxnsit t diskutojn rreth prmbajtjes s ktij teksti. Pra, nxnsit
njihen me dy personazhe: Xhekun dhe Enin, q kan arritur n Hn dhe po ln nj
mesazh. Ky sht nj tekst letrar i llojit fantastiko shkencor.
Teksti i dyt sht i llojit shkencor, pra nxnsit marrin njohuri mbi ajrin dhe
prbrsit e tij.
Teksti i tret sht tekst informativ. N kt tekst merret informacion mbi UFO-t
bazuar n dshmit e disa personave, t cilt besojn se kan par UFO-t.
Nxnsit iu prgjigjen pyetjeve rreth teksteve. N tekstin e par ngjarja sht joreale,
ka dialog. Tekstet e tjera jan t nj natyre tjetr.
Tekste shkollore jan dy tekstet e para.
Reektimi: Msuesi/ja ka prgatitur tri lloje tekstesh, t cilat jan fotokopjuar dhe
u shprndahen nxnsve pr t prcaktuar llojin e tyre. Nxnsit ndrkoh duhet t
argumentojn zgjedhjen q bjn.
Detyr shtpie. Zgjidhni nga nj revist nj tekst informativ dhe argumentoni

prse sht i till

Tema: Premrat vetor

T dalloj premrat vetor n fjalit e dhna.
T tregoj rastet e prdorimit t premrave vetor.
T krijoj nj tekst t shkurtr, duke prdorur premra vetor.
131
Mjete: teksti, tabela, shkumsa me ngjyra, fisha me premrat vetor, fletore
klase, stilolaps.
Fjal ky: premra vetor, kryefjal, njjs, shums.
Aftsit: t dalluarit, t treguarit, t krijuarit, t shkruarit.
Metodologjia: Diskutim i ideve; paraqitje skematike, pun e drejtuar, shkrim i
drejtuar.
Zhvillimi i msimit
Evokimi: Diskutim i ideve; paraqitje skematike
Pyeten nxnsit: - Cilt jan premrat vetor t njjsit e t shumsit?
kan tri veta
I- un I - ne
II - ti Premrat vetor II - ju
III - ai ajo III - ata ato
njjs shums
Premrat vetor t vets I dhe II prdoren vetm pr njerz.
Premrat vetor t vets III prdoren pr:
- frymor, e - sende.
- t mos prsritur nj emr q sht prdorur m prpara.
Msuesi/ja ka shkruar n tabak letre ose n drras tabeln, ku s bashku me

nxnsit e plotsojn: premrat vetor dhe ku prdoren. (shih tabeln e tekstit).
un veta I njjs personi q flet.
ti veta II njjs personi q dgjon.
ai veta III njjs - personi pr t cilin flitet, gjinia mashkullore.
ajo veta III njjs - personi pr t ciln flitet, gjinia femrore.
ne veta I shums personat q flasin, ku sht dhe folsi
ju veta II shums personat q dgjojn, ku sht dhe dgjuesi.
ata veta III shums personat pr t cilt flitet, gjinia mashkullore.
ato veta III shums personat pr t cilat flitet, gjinia femrore.

Lexohet teksti duke veuar fjalt me t kuqe si premra vetor.
Vshtrohet me kujdes tabela e koncepteve pr premrat vetor.
Lexohen rregullat gjuhsore pr premrat vetor.
Kalohet tek rubrika Ushtrohu.
N tekst plotsohen ushtrimi 1, 2, 3.
Ushtrimi 1. Qarko me t kuqe premrat vetor: (ne, ju, ne, un, ai, un, ai, ata,
ajo).
132
Libr msuesi
Ushtrimi 2. Plotsoni fjalit me premrin vetor q duhet: (un, ne, ju, ato, ajo, ti)
Ushtrimi 3. Plotsoni fjalit me premrat vetor q jan kryefjal. (ju, ne, ajo, ajo,
ai, ti, ata).
Diskutojn me njri-tjetrin ushtrimet e plotsuara.
Reektimi: shkrim i drejtuar.
Krijoni nj tekst t shkurtr me tem Un dhe shokt e mi ku t prdorsh premra
vetor.
P.sh., Un kam shok t mir. Ata m dgjojn me vmendje kur flas. Ne, s bashku,
organizojm lojra t ndryshme, ekskursione, gara sportive etj. Njri prej tyre mson
shum mir. Ai sht Klajdi. Un ndihem i qet pran shokve t mi.
Lexohen disa krijime para klass.
Vlersimi i nxnsve pr krijimet e bra.
Detyr shtpie. Shkruaj nj tekst ku t prdorsh premra vetor.

Rubrika: Lexim
Tema: Arinjt fluturues.

T diskutoj mbi vendin ku zhvillohen ngjarjet bazuar n informacionet dhe
njohurit q ka.
T dalloj elementet fantastik t tregimit duke i ilustruar me shembuj nga
tregimi.
T dalloj pjesn shkencore n tregim duke e ilustruar me leximin e saj.
T nxjerr mesazhin e tregimit duke u bazuar n pyetjet.
Mjete: Teksti i nxnsit
Fjal ky: arinj, imitoj, dhimbje.
Metodologjia: kllaster, pun n ifte, t nxnit n bashkpunim, grupet e ekspertve,
ditari i t nxnit
Zhvillimi i msimit
Evokimi: Pun n ifte.Stuhi mendimi.
-Shkruani far dini pr arinjt polar.
n cilat lloj t
ku jetojn? kafshve bjn
Arinjt polar pjes?
me se ushqehen ?
si kujdesen pr t vegjlit e tyre?
Nxnsit lexojn punimet e tyre, t cilat punohen n ift.
133
Realizimi i kuptimit. Prezantohet titulli i tregimit.
Msuesi/ja sqaron q teksti sht marr nga libri Shtpia magjike n pem e autores
Meri Pop Ozborn.
Msuesi/ja i ndan nxnsit n grupe ekspertsh. Secilit grup i jep nj flet me pyetje,
t cilave duhet tu prgjigjen. Nxnsit lexojn n heshtje tekstin. M pas ekspertt
prezantojn punt e tyre n grupet baz.
Fleta e par
- Ku ndodheshin arinjt e vegjl?
- Pse ishte e shqetsuar arusha?
- Renditni veprimet e arushs pr t shptuar klysht e saj.
Fleta e dyt
- Cili sht informacioni shkencor pr arinjt polar?
Lexim i tekstit n role nga nxnsit.

Punim i rubriks Analizo gjuhn. Nxnsit do t nnvizojn n tregim pjesn q
ka informacion shkencor.
Ndonse nj arush polare mund t peshoj ... deri te .... me kthetra mbi akull.
Fjalt e fjalorit shkencor jan: peshoj deri n 759 paund. (1 paund = 454 g), shtres
akulli, ekuilibr.
N ushtrimin 9 nxnsit dallojn situatat fantastike n tregim.
Reektimi: pun n grupe.
Nxnsit t ndar n tri grupe punojn ushtrimet e rubriks Nxirr mesazhin.
Grupi I punon ushtrimin 5 n formn e nj ditari t t nxnit.
Di Msova
Jetojn n Polin e Veriut. Peshojn 759 paund.(afrsisht 345 kg.)
Poli i Veriut sht i Mbajn n ekuilibr peshn e vet. Rrshqasin n
mbuluar nga akulli. akull duke u mbajtur me kthetra.
Ktu temperaturat jan Njeriu ka msuar nga arinjt.
shum t ulta. N Polin e Veriut jetojn arinj polar, foka,
Arinjt polar ushqehen pinguin.
me peshk. Jetojn eskimezt, njerz t cilt i jan prshtatur
Jan t rrezikshm po ti klims shum t ftoht me shtpit e tyre
ngacmosh karakteristike t ndrtuara me blloqe akulli.
Grupi II: N ushtrimin 6 nxnsit shprehin n mnyr imagjinare ndjesit q

iu krijohen nse do t ishin arinj polar fluturues. M pas i krahasojn me ndjesin
e Nilsit q fluturoi n qiell.
Grupi III: N ushtrimin 7 nxnsit diskutojn pr prpjekjet e arushs pr
t shptuar t vegjlit e saj.
Detyr shtpie. T komentojn me shkrim fjalt: Gjuetari i fokave tha se njerzit

kan msuar nga arinjt polar.
134
Libr msuesi

Tema: Lakimi i premrave vetor dhe trajtat e shkurtra

T dalloj premrat vetor n fjalit e dhna.
T lakoj premrat vetor.
T dalloj trajtat e shkurtra t premrit vetor n fjalit e dhna.
T shkruaj si duhet premrat e shkruar gabim.
Mjete: tabela, teksti, tabel e lakimit t premrave vetor, shkumsa me

ngjyra, fletore klase, stilolaps.
Fjal ky: premra vetor, trajta t shkurtra, lakim, ras.
Aftsit: t dalluarit, t lakuarit, t shkruarit.
Metodologjia: mendo-diskuto-krahaso, pun e drejtuar, diskutim-zbatim i
rregullave t msuara.
Zhvillimi i msimit
Evokimi: mendo-diskuto-krahaso
Msuesi/ja paraqet para nxnsve lakimin e premrave vetor n tabeln e
kartonit.
- Vreni me kujdes lakimin.
N rasn kallzore dhe dhanore premri vetor shoqrohet nga trajta e shkurtr.
qndrojn para foljeve
m
i
u trajta t shkurtra t
premrave vetor t
e
ju na
Lexohet teksti i dhn n libr.
Veohen premrat vetor nga trajtat e shkurtra duke i krahasuar me njra-tjetrn.
Trajtat e shkurtra m ( v.I), t (v. II) njjs, na (v.I), ju ( v.II) - shums dalin me t njjtn
form n r. dhanore e kallzore.
Lexohen me kujdes rregullat gjuhsore pr premrat vetor, trajtat e shkurtra dhe
lakimi i premrave pronor.
N ushtrimin 1 nxnsit nnvizojn premrat dhe trajtat e shkurtra (pr ti dalluar
prdorin ngjyrat e kuqe, blu).
premrat (ai, ajo, ajo, un, ajo, ti, ajo)
trajtat e shkurtra (e, m, e, e, m, e, i, ty t, t, e, m)
N ushtrimin 2 nxnsit vendosin trajtn e shkurtr n vendin e duhur n tekstin e dhn
(t, ju, ne na, e, i, i, na, m, t, m, ty t).
135
N ushtrimin 3 nxnsit nnvizojn premrat dhe trajtat e shkurtra dhe thon
rasn e tyre.
p.sh., asaj premr vetor, rasa dhanore (kujt?)
i trajt e shkurtr e premrit vetor (atij i)
at premr vetor, rasa kallzore (k?)
e trajt e shkurtr etj... (at e)
Reektimi: diskutim-zbatim i rregullave t msuara.
Msuesi/ja dikton tekstin e ushtrimit 4, nxnsit duhet t shkruajn sakt premrat
vetor q jan shkruar gabim.
Detyr shtpie. Zgjidhni nj tekst nga libri Gjuha shqipe 5 ose nj libr tjetr
dhe nnvizoni me ngjyra t ndryshme premrat vetor dhe trajtat e shkurtra.
Rubrika: Lexim
Tema: Aventurat n ishullin lundrues (Ora e par)
T parashikoj zhvillimin e ngjarjes duke u bazuar n fjalt ky.
T lexoj tregimin duke respektuar rregullat e intonacionit.
Tiu prgjigjet pyetjeve.

Fjal ky: aventur, ishull lundrues, vrundujt, i meritur, synaj.
Metodologjia: parashikim me terma paraprak, lexim i drejtuar, rrjet i
diskutimit.
Zhvillimi i msimit
Evokimi: parashikimi me terma paraprake.
Jan dhn fjalt: prmbytje, aventur, ishull lundrues, kthim n shtpi.
Nxnsit shkruajn nj tregim t shkurtr me kta terma. Lexohen punimet e dy -tre

nxnsve.
Realizimi i kuptimit: Lexim i drejtuar.
- Prezantimi i titullit t tregimit.
- Leximi i pjess sqaruese nga sht marr tregimi.
Ndalesa e par. Ato dit marsi ... deri te... rrethuar me pisha dhe palma.
- Kur zhvillohen ngjarjet?
- Po ne n vit jemi tani?
- far lloj teksti mund t jet teksti q po lexojm?
136
Libr msuesi
- Cilat ishin lajmet q transmetonin kanalet e radiove dhe televizioneve?
- Emri i qytetit t Durasinit me emrin e cilit qytet t ngjason?
- Si mendoni se do t vazhdoj ngjarja?
Ndalesa e dyt. Vigani vrapoi... deri te... t zinte vesht me duar.
- Cili personazh na prezantohet tani?
- Ku jeton ai?
- Si prshkruhet moti? far do t ndodh me shtpin e tij?
Ndalesa e tret. Ndrkoh shprtheu ... deri te... plotsisht i meritur.
- Si vazhdojn t zhvillohen ngjarjet?
- far mesazhi merr Vigani n kompjuter?
- far ka ndodhur me shtpin e tij? A ishte i sakt parashikimi juaj?
- far mendoni se do t bj Vigani?
Ndalesa e katrt. Tungjatjeta Vigi ... deri te... pr at q po ndodhte.
- far shkruhej n mesazhin elektronik?
- Cili sht urdhri q i japin Vigit?
- A do t shptoj ai?
- A mendon se Vigi ka frik?
Ndalesa e fundit. Ndrkoh, n fund t synoj ... deri n fund.
- Si vazhdon mesazhi?
- A mendoni se ai do t pajtohet me humbjen?
- A do tia dal ai? Ku e mbshtet argumentin tnd.
Leximi i tregimit nga disa nxns. Punim i fjalve t fjalorit.

Rrjet i diskutimit.
Jo Po
A sht i prshtatshm emri q autori i ka vn personazhit kryesor?
Prfundimi. Vigan do t thot i madh, i pamposhtur, trim. Nj situate t till t

jashtzakonshme mund ti kundrvihen njerzit trima dhe guximtar.
Detyr shtpie. Lexim i tregimit.
Tema: Aventurat n ishullin lundrues (Ora e dyt)

T dalloj numrin e paragrafve n tekstin e dhn.
T prcaktoj fjalit prmbledhse t do paragrafi.
T dalloj elementet fantastik dhe shkencor duke ilustruar me pjes nga
tregimi.
T analizoj me fjalt e tij shprehjet e dhna n tekst.
Metodologjia: shkrim argumentues, t nxnt n bashkpunim, ditar dypjessh,
Zhvillimi i msimit
Evokimi: Msuesi/ja iu drejton nxnsve pyetjen.
137
- A t ka ndodhur t humbsh mendjen pas nj loje elektronike? Shkruaj me
4 fjali si je ndier.
Lexohen disa punime t nxnsve.
Realizimi i kuptimit: pun e drejtuar n grupe; t nxnit n bashkpunim.
Paragrafi Fjalia prmbledhse
I Ato dit marsi t 2019- t kanalet e radiove dhe televizioneve paralajmronin pr
prmbytje dhe shkatrrime n qytetin e Durasinit dhe rrethinat e tij.
II Vigani ndodhej i vetm n shtpin e tij t bukur, ndrtuar n breg t detit mbi
nj kodr.
III Nj xhungl e bardh dallgsh dukej sikur po prplasej pran shtpis s tij.
IV Prmbytja po ndodhte dhe n kompjuterin e tij mbrrin nj kumt n t cilin
lexohej: Udhtimet e Vigit n ishullin lundrues.
V Vigit i dukej se ishte n nj anije q lkundej vazhdimisht.
VI N kumtin elektronik atij iu b e ditur se duhej ta onte deri n fund n
t kundrt shtpia e tij do t humbiste bashk me t.
VII I tmerruar, ai pa se gjithka po dridhej, prandaj lajmroi Kshillin e Gjendjes
s Jashtzakonshme.
VIII Ai kishte humbur n hapsir dhe koh, prandaj duhet t ndiqte fatin e tij.
IX Vigi duhej t luftonte pr tu kthyer n vendin e tij.
Punohet rubrika Kupto prmbajtjen. Nxnsit ndajn tekstin n paragraf dhe

shkruajn nj fjali prmbledhse pr do paragraf.
Ky ushtrim punohet n grupe. N fund prfaqsuesi i grupit prezanton grafikun e
plotsuar nga t gjith bashk.
Tre-katr nxns duke u bazuar n kto fjali, ritregoj prmbajtjen e tekstit dhe
vlersohen.
Lexohet ushtrimi Kujto dhe shto njohurit nga nj nxns. N kt rubrik nxnsit
marrin informacion mbi tekstet fantastiko-shkencore.
Reektimi: imagjino-prshkruaj, fragmenti-komenti.
Punim i ushtrimeve 4, 5 t rubriks Nxirr mesazhin.
N ushtrimin 4 nxnsit duhet t prfytyrojn veten n vend t Vigit mes stuhive
dhe dallgve. N nj flet shprehin se si do t ndiheshin.
N ushtrimin 5 nxnsit komentojn fjalt: Frikacakt nuk i ndihmon fati,
mendoi. Ai u takon vetm trimave. Provo tu dalsh vshtirsive prball i vetm.
Detyr shtpie. Ushtrimi 7, n t cilin nxnsit duhet t analizojn pjesn

Aventurat n ishullin lundrues duke nxjerr karakteristikat e nj tregimi fantastiko-
shkencor.
Koha: mars 2019.
Moti: dallg t furishme, re t zeza si prbindsha, er e fuqishme, shoqruar me
138
Libr msuesi
shi t vrullshm.
Mjeti elektronik: kompjuteri.
Vendi:Durasini dhe rrethinat e tij.
Ngjarja: prshkrimi i nj stuhie t fuqishme.
Fjalori.
Rubrika Njohuri gjuhsore (drejtshkrim)

Tema: Prdorimi i apostrofit n trajtat e shkurtra t bashkuara

T dalloj trajtat e shkurtra n fjalit e dhna.
T dalloj trajtat e bashkuara n fjalit e dhna.
T prdor apostrofin gjat shkrimit t trajtave t shkurtra t bashkuara.
T korrigjoj trajtat e shkruara gabim n tekstin e dhn
T krijoj nj tekst me 6 fjali, duke prdorur trajta t shkurtra t bashkuara.
Mjete: teksti, tabela, fisha me trajta t shkurtra t bashkuara, stilolaps.

Fjal ky: apostrof ( ), trajta t shkurtra t bashkuara.
Aftsit: t dalluarit, t prdorurit, t shkruarit, t krijuarit.
Metodologjia: prvijim i t menduarit, pun e drejtuar, shkrimi i lir
Zhvillimi i msimit

- Rikujtoni: mbani mend pr trajtat e shkurtra?
u i qndrojn para foljeve
m (mua)
e
Trajtat e shkurtra
na (neve; ne)
i
ju (juve; ju) t (ty)
Trajtat e shkurtra m dhe t kur bashkohen me trajtn e shkurtr i, formojn trajta t

shkurtra t bashkuara dhe shkruhet me apostrof.
P.sh., (paraqiten fishat me trajtat e bashkuara)
m + i = mi t + i = ti
p.sh., mi dha librat ti tregonte dshirat

Lexohet teksti dhe vihet re prdorimi i apostrofit n trajtat e shkurtra duke rrethuar
trajtat e shkurtra t bashkuara.
139
N ushtrimin 1 nxnsit nnvizojn trajtat e shkurtra duke rrethuar trajtat e
shkurtra t bashkuara.
- trajtat e shkurtra (mua m, mua m, ma)
- trajtat e shkurtra t bashkuara (ti, mi, ti, mi, ti)
N ushtrimin 2 nxnsit vendosin apostrofin ku duhet. Korrigjojn gabimet.
Shkruhet teksti i sakt n fletore t klass.
(ma ma; ti ti, mi mi, m m, ti ti)

Duke u ndihmuar nga figura, nxnsit krijojn nj tekst me 6 fjali, ku prdorin dhe
trajtat e shkurtra t bashkuara. P.sh.:
Mua m plqejn shum librat, - thot Artani.
Kam dshir t ti tregoj edhe ty.
Ai mi solli librat pran.
Jam shum kureshtar ti shoh librat e tij.
Mua m plqyen shum.
Shum nga ngjarjet e librave q mi solli Artani, i kam par dhe lma.
Vlersimi i nxnsve pr krijimet e bra, duke dalluar m t saktat.

Detyr shtpie. Shkruani nj tekst me jo m pak se 6 fjali ku t prdorni trajtat
e shkurtra t bashkuara.
Rubrika: Shkruajm
Tema: Prshkruaj veorit e zrave dhe t zhurmave

T prshkruaj me shkrim, duke u mbshtetur n sndukun e fjalve.
T prshkruaj duke u bazuar n figurat e dhna.
Mjete: teksti, tabela, snduku i fjalve, shkumsa me ngjyra, fletore klase,

stilolaps.
jal ky: prshkrim, zra, zhurma, snduk, fortsi, lartsi, timbri, gjatsia.
Aftsit: t prshkruarit, t shkruarit.
Metodologjia: diskutimi i ideve, dgjim i drejtuar, pun n dyshe, shkrim i lir,
Turi i galeris.
Zhvillimi i msimit
N lndn e Dituris s natyrs dhe Muziks keni msuar pr tingullin dhe veorit
e tij.
140
Libr msuesi
Pyeten nxnsit:
- dini pr veorit e tingullit?
lartsia (i lart, i ult, i

mpreht)
gjatsia (i gjat, i
shkurtr, i shpejt) Tingulli
fortsia (i leht, i but, i
holl, i fuqishm)
timbri (melodioz, i qart i
gjall, i kndshm, i ashpr)
Realizimi i kuptimit: dgjim i drejtuar, pun n dyshe.

Lexohet nga msuesi/ja pjesa 1 dhe 2.
Pas do leximi nxnsit vendosin sipas pjesve, fjalt e zrave dhe t zhurmave.
a) vrundujt, shungullima, er e marr, shi t vrullshm, krkllinin, bubullimat e
shpeshta, zhaurima, rrkeve.
b) rnkimet, krkllimat e ngjirura, goditjet e thata, prplasja.
Lexohet snduku i fjalve pr nj tingull.
Nxnsit n dyshe plotsojn duke prdorur mbiemra nga snduku i fjalve.
Flladi i leht i ers pranverore.

Zhurma shurdhuese e qytetit. => Fortsia
Fishkllima e lart e arbitrit.

Notat e larta t basit. => Lartsia
Tingulli melodioz i violins.

Zri i ngjirur i sorrs. => Timbri
Gjmimi i shpejt i bubullims.

Tingllima e zgjatur e ziles. => Gjatsia

- Prshkruani nj situat duke u bazuar n nj nga ilustrimet e dhna n
tekst, duke prdorur sa m shum mbiemra nga snduku i fjalve. P.sh.:
ukitja e fort e qukapiku n trungun e pems dgjohej larg. (fortsia)
Cicrimat e gzueshme t zogjve... (timbri)
Zri melodioz i bilbilit, i laureshs ... (timbri)
Trokitja e pikave t shiut mbi ati ... (gjatsia)

Detyr shtpie. Plotsoni ushtrimet e Fletores s puns.
Prshkruaj veorit e zrave dhe zhurmave n fjali t ndryshme.
141

Tema: Premrat pyets

T dalloj premrat pyets n fjalit e dhna.
T prdor premrat pyets n fjali.
T lakoj premrat pyets, duke i vn premrat kush? cili? n rasn e
duhur.
T krijoj fjali pyetse duke prdorur premrat pyets t dhn.
Mjete: teksti, tabela, shkumsa me ngjyra, tabela e lakimit t premrave

kush? cili?, stilolaps.
Fjal ky: premra pyets, fjali pyetse, rasa, lakim.
Aftsit: t dalluarit, t lakuarit, t prshtaturit, t krijuarit, t shkruarit.
Metodologjia: harta e mendjes, t nxnit bashkpunues, pun e pavarur-
zbatim i njohurive t marra.
Zhvillimi i msimit
Evokimi: harta e mendjes.

Sipas kuptimit dhe funksionit q kryejn n fjali premrat jan disa llojesh:
vetor
lidhor
pr frymor dhe jofrymor
premrat
t pacaktuar
pyets kush, cili, sa, i sati, far, sa, i sati, , me se
pronor
vetm pr frymor
dftor
- Cilt nga kta premra njihni?
- Premrat pyets shrbejn pr t ndrtuar fjali pyetse.

- Premrat pyets kush, cili etj. lakohen.
Paraqitet tabela me lakimin e premrave pyets.
- Premrat pyets far, nuk lakohen dhe as ndryshojn.

Lexohen shembujt e dhn n tekst me kujdes dhe vmendje (duke vn theksin te
142
Libr msuesi
lakimi dhe ndryshimet nga rasa n ras gjat lakimit).

Rubrika Ushtrohu realizohet duke u punuar n grupe nxnsish (sipas niveleve).
Grupi I. Nnvizoni n tekstin e dhn premrat pyets.
( kush, cila, cili, sa, far, me se, i sati, )
Grupi II. Prdorni premrin kush n fjalit e dhna, sipas rass s
shnuar.
(kush, i kujt, kujt, kujt, k).
Grupi III. Plotsoni fjalit me premrat e dhn
(far, cili, e sata, cilin, kush, , sa, me se).
Grupi IV. Prdorni premrat n rasat e duhura.
(i cilit, prej kujt, me k).
Dgjohen prgjigjet nga njri prfaqsuesi i secilit grup.

Dallohet grupi q ka punuar m sakt.
Reektimi: pun e pavarur - zbatim i njohurive t marra.

Duke par figurn, krijoni fjali pyetse duke prdorur premrat e dhn. P.sh.:
- loj po luajn fmijt?
- far ndien Arbeni?
- I sati doli Arbeni?
- Sa vet po luajn me top?
- Cilin plqeni m shum n loj? etj...
Vlersohen nxnsit pr punn e br.

Detyr shtpie. Shkruani fjali pyetse duke prdorur premrat pyets kush,
cili n t 5 rasat.
Rubrika: Flasim
Tema: T shtrydhsh idet

T dalloj rregullat e nj shkrimi didaktik.
T ilustroj elementet e tregimit me pjes t shkputura nga teksti.
T nxjerr mesazhin e tregimit me an t pyetjeve.
T dalloj strukturn e tregimit.
T dalloj dy tekstet brenda tregimit.
Mjetet: teksti i nxnsit

Fjal ky: ide, rregulla, shkrim didaktik, struktur
Metodologjia: mendo-diskuto, dallo-analizo, diskutim idesh.
143
Zhvillimi i msimit
- A keni provuar t shkruani nj tregim thjesht me dshirn tuaj, pa ua
krkuar?
- Ka qen e leht nj gj e till apo...?
- Ju sht nevojitur ndihma e dikujt?
- Si keni vepruar?
- Ia keni lexuar dikujt krijimet tuaja apo ato flen n sirtar?
Realizimi i kuptimit
N kt or msimi msuesi/ja do t lexoj fragmentet me shkronja t zeza, kurse
nj nxns fragmentet me shkronja t kuqe. Realizohet leximi, i cili sht i shoqruar
dhe me figurat.
Punohet ushtrimi 1 ku nxnsit do t lexojn njri pas tjetrit rregullat q duhen
pr t shkruar.
Emri i nxnsit Titulli i pjess
Prballo kto sfida dhe do Arritja

t arrish gjra t mdha.
Prpjekja e tret
Prpjekja e dyt
Rruga nuk sht
gjithmon e leht
n jet, por po t
Prpjekja e par prpiqesh do t arrish
suksesin.
Mund t plotsohet grafiku dhe t ngjitet n muret e klass.

T gjitha kto rregulla ilustrohen nga nxnsit me pjes nga teksti.
Punim i rubriks C. N ushtrimin 5 nxnsit rikthehen n tekst. Ata dallojn dhe
lexojn dy tekstet brenda tregimit. Tekstin e autorit dhe tekstin e Andrit.
Ushtrimin 6. N krijimin e Andrit nxnsit do t dallojn strukturn e prralls:
hyrjen, zhvillimin dhe mbylljen.
Reektimi: diskutim.
Punim i rubriks b.
N formn e diskutimit nxnsit shprehin idet dhe mendimet e tyre pr pyetjet q
shtrohen n kt rubrik.
N nj flet ata shprehin arsyet e tyre nse tregimi ishte i lodhshm dhe e kundrta,
nse ishte interesant.
Detyr shtpie. Shkrimi i nj tregimi fantastik.
144
Libr msuesi
Shnim. N kt or mund t nis nj projekt. Projekti mund t titullohet: Un di

t shtrydh ide dhe tia dal mban pr t shkruar nj tregim fantastik.
Kto dy or le t jen n kuadrin e orve t lira.

Nxnsit t msojn si shkruhet dhe m pas t provojn t shkruajn. T dramatizojn
at q krijuan. T ilustrojn me figura. T prezantojn punn e tyre para prindrve.
Do t ndihen krenar ata vet dhe ju bashk me ta. Provojeni.
N pasqyrn e prrallave jan paraqitur dy tema pr projekt: Marta dhe xhuxhi

Tremontino dhe n rubrikn Flasim Drama. Or shum t bukura pr projekte.
Gjithashtu dhe pjesa Historia e Arlekinos dhe Karnavalet mund t realizohen shum
bukur miniprojekte.

Tema: Premrat e pacaktuar

T dalloj premrat e pacaktuar n fjalit e dhna.
T prdor premrat e pacaktuar n fjali, duke ndrtuar nj tekst me jo m
pak se 6 fjali.
Mjete: fisha me premrat e pacaktuar, tabela, teksti, fletore, stilolaps.

Fjal ky: premra t pacaktuar, informacion t prcaktuar, t paprcaktuar.
Aftsit: t dalluarit, t krahasuarit, t menduarit, t krijuarit, t shkruarit.
Metodologjia: mendo-diskuto-reflekto, ushtrim i drejtuar, pun e pavarur-
shkrim sipas njohurive t marra.
Zhvillimi i msimit
Evokimi: mendo-diskuto-reekto.
Msuesi/ja shkruan n tabel fjalit:
Mirela shkruan n fletore.
T gjith nxnsit shkruajn n fletore.
- far informacioni jep secila fjali?
fjalia e par informacion t prcaktuar.
fjalia e dyt informacion t paprcaktuar.
145
tregojn frymor a sende n mnyr t pacaktuar
pr sende pr njerz
premra t pacaktuar
nj, njri, dikush, ndokush,

ndonj, ndonjri, gjithkush, asnjeri, njri-
pr njerz e sende
secili,gjithsecili, tjetri, askush, kushdo,
cilido, gjith, do shoku-shokun
gjithfar, tjetr, gj,
asgj,dika, gjithka,
fardo, fardolloj
Premrat e pacaktuar prdoren m vete, por edhe t shoqruar me emra. Jepen

shembuj.
Dikush trokiti n der. (m vete)
do nxns sht i prgjegjshm pr punn q bn n klas (i shoqruar
me emr)
Realizimi i kuptimit: ushtrim i drejtuar.
Lexohet teksti me vmendje. Trhiqet vmendja te fjalt me t kuqe.
- informacion japin ato?
Lexohen premrat e pacaktuar sipas grupeve t dhna n tekst.
N ushtrimin 1 nxnsit nnvizojn premrat e pacaktuar.

(dika, dik, askush, t gjith, askush, dika, askujt, t gjitha).
- Tregoni tregon secili premr i pacaktuar? P.sh., dika-send, dik-frymor etj.
N ushtrimin 2 nxnsit vendosin n tekst aty ku duhet, premrat e pacaktuar t

dhn.
(t gjith, dika, dikush, t tjer, t gjithve, dika, asgj, kushdo)
N ushtrimin 3 nxnsit plotsojn fjalit me premrat e pacaktuar.

(dikush, dik, gjithkush, t gjith, njri-tjetrit)
Reektimi: pun e pavarur-shkrim sipas njohurive t marra.

Ndrtoni nj tekst me jo m pak se 6 fjali, ku t prdorni premra t pacaktuar.
Nxnsit lihen t lir t shkruajn tekstin.
Lexohen tekstet m t mira para klase.
Detyr shtpie. Shkruani nj tekst dhe m pas nnvizoni premrat e

pacaktuar.
146
Libr msuesi
Rubrika: Flasim
Tema: Poezia
T lexoj vjershn e dhn n tekst duke respektuar dialektin e gegrishtes.
T kuptoj prmbajtjen e poezis.
T dallojn vargjet e figurshme.
T dalloj elementet e nj vjershe: strofat, vargjet dhe rimn.
T dalloj llojet e rimave n vjershat e dhna.
T argumentoj me fjalt e tij muzikalitetin e vargjeve t poezis.
Mjete: teksti, fishe, libra me poezi.

Fjal ky: poezi, strofa, rim, vargu, llojet e rimave.
Metodologjia: Diagrami i Venit, veprimtari e drejtuar, veprimtari individuale.
N nj fish t madhe msuesi/ja n orn e aftsimit teknologjik ose edukimit figurativ

bashk me nxnsit ka shkruar: Nse ke dshir t dgjosh muzikalitetin e fjalve q
t burojn nga zemra, ather dije se kjo sht poezia.
Kjo fish vendoset n nj pjes t murit ku ekspozohen krijimet e nxnsve.
Evokimi: Diagram Veni.

Poezia Krijime letrare Proza
Prfundimi: Poezia dhe proza jan krijime letrare. Ato na ndihmojn t shprehemi
bukur dhe me ndjenj.
- Leximi i vjershs nga msuesi/ja, i cili sqaron se poezia sht shkruar n dialektin
e gegrishtes. Vjersha lexohet nga nxnsit n strofa.
- Punohet rubrika Ushtrohu.
N ushtrimin 1 nxnsit duhet t gjejn detajet me t cilat poeti prshkruan dimrin.
Npr male e npr fusha
Fryn murlani me duhi. (sht dimr i madh, i ashpr)
- Kush e ndien m shum dimrin? N poezi sht dhn si nj lutje q plaku
ia drejton dimrit, q t mos bj shum ftoht se ai sht i vjetr dhe t ftohtit
do tia ngrij gjakun (do ta vdes). Ky bashkbisedim i plakut me dimrin e bn
m konkret pamjen e natyrs n nj dimr t madh.
N ushtrimin 2 nxnsit duhet t shpjegojn me fjalt e tyre si i kuptojn vargjet e
figurshme.
Po del dimni me kos n dor.
Dimri me t ftohtin e vet, me born dhe akullin q mbulon gjithka, i than dhe
i ngrin njerzit, q jan t varfr, njsoj si kosa q pret barin.
147
O murlan at frym ndale. (Poeti e shkruan murlan me r dhe jo me rr.)
(Murrlani sht nj er e ftoht q fryn nga veriu.) Poeti i lutet murrlanit q
t mos fryj shum.
Ushtrimi 3. Nxnsit gjejn se poezia ka 6 strofa dhe 12 vargje.
Punohet rubrika llojet e rimave. Nxnsit marrin informacion mbi llojet e rimave.
Duke lexuar poezin nxnsit vn re se si rimojn vargjet n strofn e par e t
dyt. N strofn e par vargu i par rimon me t dytin dhe i treti me t katrtin, kurse
n strofn e dyt vargu i par rimon me t tretin dhe i dyti me t katrtin. Msuesi/ja
thekson se n rastin e par ku rima ka skemn AABB quhet rim e prputhur dhe n
rastin e dyt, me skem ABAB quhet e kryqzuar.
N ushtrimin 4 nxnsit gjejn llojet e rims n vjershn e Mjeds.
N dy strofat e para rima sht ABAB
N strofn e tret rima sht AA
N strofn e katrt dhe t pest rima sht ABAB
N strofn e pest AA
Reektimi
N poezin Me gjith shpirt f. 106 prcakto llojin e rims pr do strof.
Nxnsit lexojn punn e tyre dhe vlersohen.
Detyr shtpie. Nga librat jashtshkollor q keni lexuar ose po lexoni, analizoni
nj poezi. Gjeni numrin e strofave, t vargjeve dhe llojin e rims. Prpiquni t dalloni
vargjet me kuptim t figurshm.
Rubrika: Lexim
Tema: N ajrin e mbrmjes

T prshkruaj peizazhin duke iu prgjigjur pyetjeve.
T analizoj fjalt e rralla q prdor poeti n vjersh.
T dalloj figurn e krahasimit n vargjet e vjershs me ndihmn e pjeszs si.
Mjete: teksti i nxnsit, lapsa me ngjyra, flet format A4.

Fjal ky: mbrmje, ajr, i amullt, i prhimt, heshtim, imcake, ndriuar, ar.
Metodologjia: diskutim, t nxnt n bashkpunim.
Zhvillimi i msimit
Evokimi: diskutim me nxnsit.
- far t plqen m shum t lexosh poezi apo proz? Pse? A mund t
renditsh disa arsye?
Nxnsit shprehin idet dhe mendimet e tyre rreth ksaj pyetjeje.
Msuesi/ja prezanton titullin e poezis dhe lexon pjesn sqaruese mbi autorin dhe
148
Libr msuesi
prdorimin e figurs s krahasimit.

Lexohet poezia nga nxnsit n heshtje.
Lexohet dhe nga 2 nxns me z t lart.
Punohen fjalt e fjalorit.
Punohet rubrika Kupto prmbajtjen.
N ushtrimin 5 nxnsit duhet t shkruajn me fjal t tjera fjalt e rralla.
pemt e amullta - pemt e qeta, t palvizura, q rrin n nj vend.
ajri i but i mbrmjes - ajri i freskt, i leht i mbrmjes.
zog i prhimt - zog me pend ngjyr hiri.
N ushtrimin 6 nxnsit lexojn dy vargjet ku jan prdorur krahasimet.
Pemt e kopshtit jan si pemt e pikturuara n nj plhur t holl.
Hna q pasqyrohet n ujin e liqenit sht si nj bark imcake, e vogl.
Hna kur pasqyrohet n liqen duket si nj bark e vogl. Pra, sht e
ngjashme n form.
N ushtrimin 7 nxnsit japin opinionet e tyre se cili sht elementi mbizotrues
n poezi.
Heshtja. Zogu hesht pr t mos e prishur qetsin e mbrmjes.
Reektimi. Mund t punohet n grupe. Nj grup vizaton peizazhin e prshkruar,

nj grup e shndrron poezin n proz, nj krijim me 5 fjali.
Detyr shtpie. Shkruani me 3-4 fjali se cilat jan ngjyrat me t cilat sht
prshkruar peizazhi.
Rubrika Njohuri gjuhsore (Drejtshkrim)

Tema: Prdorimi i apostrofit pas premrit pyets

T dalloj premrat pyets dhe t pacaktuar n fjalit e dhna.
T prdor apostrofin pas premrit pyets .
T drejtshkruaj premrin pyets sakat duke korrigjuar gabimet n tekstin
e dhn.
Mjete: tabela, teksti, shkumsa me ngjyra, fisha me prdorime t apostrofit.

Fjal ky: apostrof, premr pyets, premr i pacaktuar.
Aftsit: t dalluarit, t drejtshkruarit, t zbatuarit.
Metodologjia: diskutim i ideve, pun e drejtuar, pun n dyshe.
Zhvillimi i msimit

Msuesi/ja shkruan n tabel fjalit:
- t solli tezja nga Italia?
149
- dokush mendon pr veten e tij.
- far lmi pe dje?
Nxnsit nnvizojn premrat n do fjali (, do, far).
- lloj premrash jan? (pyets, i pacaktuar, pyets)
- vini re n shkrimin e ktyre premrave?
n trajtat e shkurtra t bashkuara mi, ti te premri pyets
n pjeszn mohuese s apostrofi (shenj dalluese)

Lexohen rastet e prdorimit t apostrofit.
N ushtrimin 1 nxnsit dallojn premrat pyets nga premrat e pacaktuar duke

prdorur ngjyra t ndryshme
premra pyets (, far)
premra t pacaktuar (do, fardolloj, dokush)
N ushtrimin 2 nxnsit plotsojn fjalit me premra pyets ose t pacaktuar

(fardolloj, far, do, , far)
N ushtrimin 3 nxnsit korrigjojn fjalt ku apostrofi ssht prdorur ku duhet.

fjalia 1
fjalia 2 do
fjalia 3 do, far
fjalia 4 fardolloj
Reektimi: pun n dyshe.
Nxnsit punojn n dyshe, duke krijuar tri fjali ku t prdoret apostrofi.
Fjalit mund ti diktohen shokut dhe m pas i korrigjon si i ka shkruar. Shkmbehen
rolet.

Detyr shtpie. Shkruani 5 fjali ku t prdorni apostrofin dhe 5 fjali ku t prdorni
premra t pacaktuar.
Rubrika: Lexim
Tema: Dorzohet bora
Objektivat pedagogjik: N fund t ors s msimit nxnsi duhet t jet i aft:

150
Libr msuesi
T prshkruaj dukurin e zvendsimit t stinve duke u bazuar n

njohurit e marra.
T dalloj kuptimet e figurshme n vargjet e poezis.
T krijoj nj fjalorth poetik duke u bazuar n vjershat mbi peizazhin.

Fjal ky: dorzohet, pikz uji, gjerb, vezullim,
Metodologjia: imagjinat e drejtuar, t nxnt n bashkpunim, shkrim i lir.
Zhvillimi i msimit

- Jemi n fund t dimrit. Ti je nj pik uji n nj deg peme. do t ndodh
me ty?
U krkohet nxnsve: Shkruaj n nj flet udhtimin tnd imagjinar.
Ekspozohen punimet n nj knd t klass. Nxnsit udhzohen ti lexojn n fund
t ors.
Prezantohet poezia. Msuesi/ja i njeh me autorin Xhevahir Spahiu si nj nga poett
m t mir shqiptar.
Lexohet poezia nga nxnsit n heshtje dhe m pas me z t lart nga dy-tre
nxns.
N grupe nxnsit do t analizojn strofat e poezis.
Grupi I. Titullin dhe strofn e katrt. N prag pranvere bora dorzohet, dimri
ia l vendin pranvers. Ndonse rrezet e diellit jan ende t dobta e t
pakta, q autori n mnyr figurative e shpreh me fjalt gishta rrezesh,
bora dorzohet nga rrezet e para t diellit, pra bora shkrihet e bhet uj.
Imagjinojm qiellin n pranver mbushur me re dhe rrezet e diellit q
prpiqen t gjejn rrugn prmes tyre pr t ardhur n tok.
Grupi II. Strofn e par. Krahasohet pika e ujit me nj pik loti. Ashtu si loti
prplitet n qepallat e syrit, ashtu dhe pika e ujit prplitet npr qepallat
e gjetheve dhe kur bie tretet n harrim (humbet thell n tok).
Grupi III. Strofn e dyt. Vera pret t vij, por m par duhet t vij pranvera,
se ndryshe ska si t ndodh.
Grupi IV. Strofn e tret. Nj zog po pi vezullimin, vesn. Dhe pika e ujit si nj
perl hyn brenda zogut dhe niset n udhtim s bashku me t, kushedi se
ku. Dhe u nxitet kujtesa nxnsve t kujtojn nga lnda e dituris s natyrs
qarkullimin e ujit n natyr, pika e ujit bie n tok e m pas avullon e ngjitet
prsri n qiell, e m pas bie prsri n tok.
Grupi V. Strofn e fundit. Dhe bora e shkrir fillon avullon, bhet re dhe reja
bhet ndrr. Ndoshta nj ndrr e bukur apo... se dim.
Nprmjet puns s grupeve analizohet gjuha figurative e prdorur n poezi, n
mnyr q nxnsit t arrijn ta kuptojn mesazhin e saj, sepse kjo sht nj poezi,
figuracioni i s cils krkon prqendrim gjat leximit.
151
Rubrika Kupto dhe nxirr mesazhin mund t bhet n fillim pr ti ndihmuar n
punn n grupe.
N ushtrimin 2 nxnsit gjejn shprehjet e figurshme me t cilat jepen dukurit
natyrore n poezi:
Nj pikz uji sa nj pikz loti.
E vetme vera n mes t udhs mbetet.
N gishta rrezesh dorzohet bora.
E reja bhet ndrr.
N ushtrimin 3 nxnsit dallojn kuptimin e par dhe t figurshm t titullit
Dorzohet bora.
Kuptimi i par: i dorzoj, i jap dikujt n dor dika
dorzohem pranoj humbjen, pranoj se u munda.
Dorzohet bora para diellit, pranon se ai e mundi, pra dimri duhet t trhiqet
dhe tia lr vendin pranvers.
Reektimi: krijo duke par gurn.
- Shikoni gurn n tekst. Si duken pikat e ujit q jan ngjitur pas degs?
- far kan brenda?
- A nuk t bjn t ndrrosh?
Shkruani sipas dshirs rreth ksaj pamjeje.
Lexohen punimet e disa nxnsve duke inkurajuar ata nxns q kan krijuar me
fantazi.
P.sh.:
Tri pika t mdha uji jan mbi degn e pems. Rrezet e diellit kan filluar
ti prkdhelin. Duan q ti shkputin nga pema. Lulet brenda tyre ngjajn
si nj kaleidoskop. Pikat e ujit u luten rrezeve t diellit ti marrin me vete
q t shohin vende t tjera. Ato e din se t largohesh do t thot t mos
kthehesh m te pema e tyre. Por ato jan t gzuara se do t shkojn Lart,
lart dhe dikur prsri do t bien n tok...
Detyr shtpie. Bni nj fjalorth me fjal t rralla poetike nga t tri poezit e
fundit. Ky fjalorth do t tju shrbej pr t shkruar dhe ju poezi.

Tema: Premri lidhor
T dalloj premrat lidhor n fjalit e dhna.
T lakoj premrin lidhor n njjs e shums.
T dalloj premrin lidhor nga lidhza.
T plotsoj fjalit e dhna me premra lidhor.
Mjete: tabela e lakimit t premrit lidhor i cili, shkumsa me ngjyra, flet

formati, stilolaps.
Fjal ky: premr lidhor, lakim, njjs, shums, femrore, mashkullore.
Aftsit: t dalluarit, t lakuarit, t krahasuarit, t menduarit, t shkruarit.
Metodologjia: mendo-puno n dyshe, t nxnit bashkpunues, krahasimi
me an t Diagramit t Venit.
152
Libr msuesi
Zhvillimi i msimit
Evokimi: mendo-puno n dyshe
Shkruani n ifte sa m shum premra t llojeve t ndryshme (duke i nnvizuar me
ngjyra t ndryshme).
P. vetor P. pyets P. i pacaktuar

un, ti, ai, ajo, Kush? Cili? , gjith, secili, kush-
ne, ju, ata, ato far? I sati? Me se? do, askush, njri,
do, njri-tjetri,
donjri
- Tregoni, funksion luan n fjali do lloj premri?
Prve ktyre q kemi msuar kemi dhe nj lloj tjetr premri.
nuk ndryshon
q lidh dy fjali
premri lidhor
i cili zvendson nj emr
q mos t prsritet
femrore njjs
mashkullor lakohet shums
Paraqitet tabela e lakimit t premrit i cili n njjs, shums, femrore,

mashkullore.
Kujdes! Sduhet ngatrruar premri lidhor q me lidhzn q.
Kur fjala q nuk zvendsohet me premrin lidhor i cili, ajo sht lidhz.

Hapet teksti, lexohen shembujt e dhn dhe rregulla gjuhsore pr premrin lidhor.
Lexohet me kujdes lakimi i premrit lidhor i cili.
Ndahen nxnsit n grupe (sipas niveleve).
Grupi I. N fjalit e ushtrimit dallo premrin q nga lidhza:
p.sh., te fjalit 1, 2, 5 q sht lidhz,
te fjalit 3, 4, 6 q sht premr lidhor.
Grupi II. Lidh fjalit dy e nga dy me premra lidhor sipas shembullit.
p.sh., Diana ha frutat q jan t freskta.
Djali ka marr nj dhurat q ia solli nj shoqe.
N librari mund t gjesh librin e ri q sht interesant.
N kt rast u thuhet nxnsve se fjalia e krijuar sht e prbr, sepse ka dy
kallzues, duke futur konceptin e fjalis s prbr.
Grupi III. N fjalit e ushtrimit 3 shkruaj ku duhet premrat lidhor t dhn n
tekst (e cila, pr t cilin, nga i cili, n t ciln, i cili, s cils, t cilat, t cilit).
do prfaqsues grupi prgjigjet rreth puns s kryer.
Reektimi: Diagrami i Venit.

153
Paraqitni n diagram t prbashktat dhe dallimet ndrmjet premri lidhor q dhe
i cili.
q i cili
- shrbejn
nuk ndryshon pr t lidhur dy
ka forma t vecanta
ka vetm nj form, pjes t fjalis
pr gjinin, numrin,
nuk ndryshon n - kryejn
funksione rasn.
numr, ras
gramatikore lakohet
Jepni dy shembuj shembuj me fjali.
Detyr shtpie. Shkruani 4 fjali ku t prdorni premrin lidhor q si lidhz dhe

si premr lidhor.
Rubrika: Shkruajm
Tema: Luajm dhe shkruajm poezi

T paraqes poezi t ndryshme n kaligrame t ndryshme.
T krijoj poezi sipas modelit q plqen.
T luaj me shkronjat n poezi, duke krijuar fjal t ndryshme.
Mjete: teksti, kaligrame me forma t ndryshme, poezi t sjella nga nxnsit,

flet formati.
Fjal ky: poezi, kaligram, krijo, luaj, shkronj, fjal.
Aftsit: t krijuarit, t shkruarit, t menduarit, t vepruarit.
Metodologjia: mendo trego reflekto, t nxnit n bashkpunim, pun
krijuese.
Zhvillimi i msimit
Evokimi: mendo trego reekto.
Nxnsit nxjerrin mbi bank poezit e krijuara vet ose t marra nga libra t
k
ndryshme.
- A mundet q vargjet e poezive ti vendosim n forma t caktuara?
U paraqiten nxnsve forma t ndryshme kaligrami (loj gjuhsore) n flet formati.

(re, lule, diell, gjethe)
154

Libr msuesi
Sipas modelit t paraqitur nga msuesja, nxnsit plotsojn 2-3 kaligrame me

ndihmn e msueses n tabel.

Lexohen n tekst poezit e dhna n kaligramin e par, dyt, tret.
Pr far flasin kaligrami i dyt dhe i tret? (diellin, gjethen)
Lexohen krijimet sipas figurave: libri, shtpia, pranvera.
Vihet re se me shkronjn e par t do vargu ose ndrmjet vargjeve, krijohet fjala e
figurs.
Ndahet klasa n dy grupe.
Grupi I: Krijo poezi dhe ato paraqiti n nj kaligram.
P.sh., vizatohet nj lule manushaqe dhe n petalet e saj shkruhen vargjet:
E bukur si ngaher
lulzon do pranver
era e saj kundrmon
do njeri e dshiron
Grupi II: Krijo me shkronjn e par t do rreshti fjaln. (luajm me shkronjat

n fjal)
P.sh., gjethet e thata jan andej kndej

lepuri endacak pa ujkun rishtaz
kmba sht mbshtetur brenda atletes
do prfaqsues i grupi jep prgjigjet e detyrs.

Krijo nj poezi t shkurtr, ku shkronja e par e do vargu apo ndrmjet vargjeve t
krijohet nj fjal (sipas modelit n tekst).
Lexohen krijimet e nxnsve dhe vlersohen ato.
Detyr shtpie: Vazhdohet puna e nisur n klas n shtpi.
155
IV
KAPITULLI
Pasqyra e pyllit
Rubrika: Lexim
Tema: Rrmbimi i Elons

T lexoj tregimin me intonacionin e duhur.
T lexoj fjalorin e fjalve t reja.
T ritregoj tregimin n vetn e tret.
T krahasoj tregimin me tregimin Arinjt fluturues.
T dalloj figurat e prdorura pr prshkrimin e pyllit dhe t natyrs.
T prshkruaj natyrn dhe pyllin me fjalt e veta.
T shpjegoj me fjal t tjera shprehjet e dhna n tekst.
Mjete: teksti i nxnsit, foto t kafshve, foto t bra n cirk gjat vizitave me
shokt ose me familjen.
Fjal ky: rrmbim, cirk, ari, arush.
Metodologjia: parashikim me terma paraprak, t nxnit n bashkpunim,
diagrami i Venit, rrjet diskutimi.
Zhvillimi i msimit
Evokimi: parashikimi me terma paraprak.

U krkohet nxnsve q me fjalt: ari, cirk, arush rrmbim t formojn nj tekst.
Nxnsit punojn pr 7-8 minuta. Lexohen disa prej punimeve t tyre.
Msuesi/ja orienton nxnsit t shohin figurat n tekst. Lexohet teksti nga disa
nxns me z t lart.
Punohet rubrika: Kupto prmbajtjen. Nxnsit u prgjigjen pyetjeve t
rubriks.
Nxnsit lihen t lexojn dhe njher tekstin n heshtje dhe m pas t ritregojn n
vetn e tret ngjarjen.
Msuesi/ja i orienton nxnsit q t prcaktojn strukturn e tregimit dhe kshtu do
ta ken m t leht ta ritregoj at.
Punohet rubrika: Analizo gjuhn.
N ushtrimin 7 nxnsit duhet t gjejn fjalt dhe shprehjet e figurshme me t cilat
sht prshkruar pylli dhe natyra.
Si nj sy kaltrosh.
156
Libr msuesi
Pylli dukej sikur iste me gjuhn e drurve.
Nj puhiz prkdhelse rrshqiste gjetheve.
Liqeni i bukur nuk e fshihte fundin e vet.
Ca rrudha t imta si ato q formohen n ballin e voglushve.
Nxnsit do t dallojn figurn letrare t krahasimit.
N ushtrimin 8 nxnsit shkruajn shprehjet me fjal t tjera.
Zemra na drrmonte brinjt - zemra rrihte aq fort sa dukej se shtypte
brinjt n kraharor.
U nism me t katra - u nism me t shpejt.
E humba fare - u hutova
Mu kput dika brenda kraharorit - u ndjeva keq.
Reektimi: t nxnit bashkpunues.
Nxnsit ndahen n grupe dhe punojn ushtrimet e rubriks Nxirr mesazhin.
Grupi I: N ushtrimin 5 nxnsit krahasojn nnn arush t pyllit me
arushn polare t tregimi Arinjt uturues.
Grupi II: Ushtrimi 6. Argumentoni pse ju plqeu tregimi duke u nisur nga
fjalt e dhna.
Grupi III: punon ushtrimin 7. A duhet t ishte arushi i vogl n pyll apo m
mir n cirk?
Nxnsit shprehin mendimet dhe opinionet e tyre.
Grupi IV: Renditni veprimet q bn arusha kur del nga shpella deri n fund.
Dalja nga shpella.
Larja e klyshve n liqen.
Largimi pr t ngrn gjethe
Rrmbimi i dy klyshve.
Trbimi i arushs.
Frika dhe paniku i kafshve dhe dy rrmbyesve.
Lshimi i ariut t vogl. Sigurimi n shpell nga arusha.
Detyr shtpie.
Leximi i pjess ku arusha ndjek nga
prapa rrmbyesit e t voglit.
157

Tema: Ndarja e fjalve n fund t rreshtit

T dalloj rastet kur fjalt ndahen ose nuk ndahen n fund t rreshtit.
T ndaj fjalt e dhna n fund t rreshtit duke zbatuar rregullat.
T ndaj fjalt e prbra dhe me viz n mes n fund t rreshtit.
T gjej n nj tekst fjalt e ndara sakt dhe fjalt e ndara gabim dhe
ti korrigjoj ato.
Mjete: teksti i nxnsit. Fletore pune, fletza t vogla t verdha q ngjiten

n drras.
Fjal ky: ndarje e fjalve n fund t rreshtit
Metodologjia: vzhgim, pun n ifte
Zhvillimi i msimit
Evokimi: Nxnsit jan njohur dhe n klasat e mparshme me ndarjen e fjalve

n fund t rreshtit, prandaj mund t kujtohen disa nga rregullat duke ndar n fund
t rreshtit fjal, nj rrokshe, dyrrokshe, trerrokshe etj., si:
rrap, lum, pushka, mushama Erioni, Olesia, luledele, vajtje-ardhje
Nxnsit ngjitin copa letre n tabel dhe msuesi/ja shikon se si kan punuar ata.
Kur v re gabime, msuesi/ja u kthen flett dhe i udhzon nxnsit t shohin n
libr.
Nxnsit orientohen t lexojn rregullin e par t ndarjes s fjalve n fund t
rreshtit.
Nxnsit ilustrojn me fjal t tjera rregullin. Kshtu veprohet pr t gjith rregullat,
pasi lexohen me z t lart.
Nxnsit vazhdojn punn me ndarjen e fjalve t prbra dhe fjalve q shkruhen
me viz n mes. Korrigjohen fjalt q jan ndar gabim.
Reektimi: pun n ifte. Shkruani 5 fjal dhe jepjani shokut t banks ti ndaj.
T njjtn gj bn dhe shoku i banks me ju. Vlersoni njri-tjetrin.
Detyr shtpie. Lexoni nj gazet t prditshme dhe nxirrni gjasht fjal q

jan ndar si duhet dhe gjasht fjal q jan ndar gabim. Diskutoni n klas cilat
rregulla jan shkelur.
158
Libr msuesi
Rubrika: Flasim
Tema: Prshkrimi objektiv dhe subjektiv

T dalloj prshkrimin objektiv dhe subjektiv n tekstet e dhna.
T dalloj llojin e prshkrimit duke dgjuar leximin e tekstit.
T dalloj elementet e ngjashme t tekstit shkencor dhe t prshkrimit
objektiv n tekstet e dhna.
T dalloj ngjyrimin emocional n prshkrimin subjektiv.

Fjal ky: prshkrim, subjektiv, objektiv.
Metodologjia: mendo-diskuto, pun n dyshe.
Zhvillimi i msimit
Evokimi: mendo diskuto.

Shtrohet pr diskutim pyetja: - Kur prshkruajm nj njeri, ku bazohemi? dhe
plotsohet
kllasteri.
fizik emocional
pamja e jashtme bota e brendshme
- Autort e tekstit dshirojn q ju t shtoni njohurit mbi prshkrimin.

N tekst paraqiten dy lloje prshkrimesh: prshkrimi objektiv dhe subjektiv.
Gjuha e prdorur n prshkrimin objektiv sht e ngjashme me gjuhn e nj teksti
shkencor.
N prshkrimin subjektiv prshkrimi sht emocional, autori shpreh mendimet e
ndjenjat e tij.
Realizimi i kuptimit: veprimtaria e mendimit t drejtuar.

Msuesi/ja lexon, ndrsa nxnsit udhzohen t dgjojn me vmendje. Pas dgjimit
t teksteve ata do t prcaktojn llojin e prshkrimit.
- teksti i par sht nj prshkrim subjektiv, ku autori shpreh ndjenjat dhe
emocionet e tij, - teksti i dyt sht prshkrim objektiv, pasi na njeh me t
dhna shkencore mbi ketrin.
Pun n grupe dyshe. N dyshe nxnsit do t punojn ushtrimet 1, 2 , 3, 4.
159
N ushtrimin 1 nxnsit do t dallojn pjest ku prshkruhen.
- Pamja dhe zakonet e ketrit.
- Ndjesit dhe mbresat e autorit.
N tekstin e par prshkrimi sht emocional:
Buz rrugs vura re t avitej nj turi i kuqrremt e me sy t prqendruar,
t cilt nuk dukeshin se t prgjonin. Bishti i madh i prpjet, si freskore e
ngritur erdhi drejt meje.
Trupi i vockl u ngrit, i holl dhe elegant pak m i gjat se bishti i ngritur.
Ja ku putrat e parme uan lajthin n goj, si t ishin duar.
N tekstin e dyt prshkrimi sht i sakt dhe i drejtprdrejt. I gjith prshkrimi
tregon pamjen dhe zakonet e ketrit. N t nuk shprehen ndjesit e autorit.
N ushtrimin 2 nxnsit dallojn q teksti i par sht kryesisht emocional dhe
teksti i dyt sht kryesisht informativ.
N ushtrimin 3 nxnsit duhet t rilexojn tekstin dhe t nnvizojn detajet me t
cilat shprehen ndjesit e autorit.
N ushtrimin 4 nxnsit gjejn elemente t prbashkta q lidhen me:
- ushqimin: ushqehen me lajthi
- lvizjen: i prqendruar, i zhdrvjellt
- pamjen fizike: bishti i madh, i gjat, trupi i holl dhe elegant, putrat me
pes gishtat, brejtja me dhmb t mpreht.
Reektimi:
N ushtrimin 5 nxnsit plotsojn tabeln.
Prshkrimi Subjektiv Objektiv

Bishti I madh, i prpjet si Bishti i gjat dhe i dendur i shrben
nj freskore e ngritur, e jo vetm si ekuilibrues, kur vrapon
shndritshme me nj shkathtsi mbi nj deg
ose kur kacavirret npr degzat
e holla, por edhe pr tu drguar
sinjale ketrave t tjer.
Putrat e parme uan lajthin Katr putrat e tij prfundojn me

n goj, si t ishin duar. pes gishta t gjat e t holl, t
Ishin dy doka t lehta t pajisur me kthetra majmprehta, t
Putrat bardha, q nuk kishin asgj cilat bjn t mundur t kapet mbi
prej egrsire e dukeshin lvoret e drurve kaq ngultas, sa
si t ishin duke luajtur, si t mbahet dhe kokposht.
duke shqepur nj dantell Ketri e mbrthen ushqimin me
delikate. gishtat dhe putrat e parme dhe
me an t dhmbve t mpreht
e t mdhenj, t ngjashm me
sqeparin, bren mbshtjelljen
drunore t frutave t thata.
Detyr shtpie. N Enciklopedin pr fmij zgjidhni nj prshkrim pr nj

kafsh dhe dalloni se far lloj prshkrimi sht.
160
Libr msuesi
Njohuri gjuhsore
Tema: Folja

T dalloj foljet n fjalit e dhna.
T klasifikoj foljet sipas zgjedhimit duke u bazuar n mbaresn me t ciln
mbarojn foljet n kohn e tashme, veta e par, numri njjs.
T analizoj foljet: n koh, vet, numr dhe zgjedhim.
Fjal ky: folje, zgjedhim, mbares, koh, vet.

Mjete: teksti i nxnsit, fletore pune.
Metodologjia: stuhi mendimesh, pun n dyshe, veprimtari e drejtuar
Zhvillimi i msimit

- far dim rreth foljes.
Nxnsit shprehin njohurit e tyre rreth foljes. Me pyetje gjendet, sa koh ka, vetat,
numrat.
N tekstin e dhn nxnsit udhzohen t nnvizojn foljet. Foljet jan: shkuam,
arritm, rrshqiste, shkon, shkova, tregoi, sht, do t laj, lan, erdhn, mori, futi,
lau, luajn.
Nxnsit do t analizojn dy foljet sipas modelit t dhn.
Msuesi/ja i orienton nxnsit t lexojn tri fjalit e dhna n tekst.
Un po punoj n kompjuter.
Ndrpres punn dhe luaj pak.
Un rri para kompjuterit.
Analizojm tri foljet e nnvizuara: duke gjetur kohn, vetn, numrin. U trhiqet
vmendja me se mbarojn kto folje n vetn I, n. njjs, k. e tashme. Sot ne do t
njihemi m nj kategori tjetr gramatikore t foljes q sht zgjedhimi.
Foljet grupohen n tri zgjedhime: I. II, III.
Pr t dalluar zgjedhimin, folja duhet vendosur n kohn e tashme, veta e par
numri njjs.
N zgjedhimin e par grupohen foljet q mbarojn m -j.
N zgjedhimin e dyt grupohen foljet q mbarojn me bashktingllore.
N zgjedhimin e tret grupohen foljet q mbarojn me zanore. Lexohen shembujt e
dhn n tekst.
Nxnsit punojn rubrikn Ushtrohu dhe ushtrimet e dhna n tekst.
N ushtrimin 1 nxnsit vendosin foljet e dhna n vetn e par dhe dallojn
zgjedhimin e tyre.
N ushtrimin 2 nxnsit lexojn pjesn dhe nnvizojn t gjitha foljet.
N ushtrimin 3 nxnsit pasi dallojn foljet, nnvizojn me t kuqe temn dhe me
161
blu mbaresn e tyre. Dallojn dhe zgjedhimin e tyre.
N ushtrimin 4 nxnsit nnvizojn foljet dhe shkruajn prbri koht.
Reektimi: Pun n dyshe.

Formo tri fjali. Jepja shokut t banks t nnvizoj foljet dhe t dalloj zgjedhimin,
kohn, vetn dhe numrin. T njjtn gj bj dhe ti me fjalit q ka krijuar shoku
/shoqja e banks.
Detyr shtpie. Punohen ushtrimet e Fletores s puns, fq 46.

Shnim. Pr msimin e ardhshm nxnsit duhet t gjejn n revista ose n
internet t dhna mbi kafsht q po rrezikohen nga zhdukja.
Rubrika: Shkruajm
Tema: Posteri pr mbrojtjen e kafshve

T dalloj elementet e nj posteri t dhn.
T diskutoj mbi problemin e ruajtjes s kafshve bazuar n informacionet
q di.
T realizoj n grup nj poster pr mbrojtjen e kafshve.
Mjete: kuriozitete dhe informacione t ndryshme pr kafsht e rrezikuara nga

zhdukja, tabak letre, lapsa me ngjyra, ngjits.
Fjal ky: poster, mesazh, pamja, fotografia, ngjyrat, teksti, logoja, slogani.
Metodologjia: kujto-diskuto, analizo- diskuto
Zhvillimi i msimit
Evokimi: kujto diskuto. Prezantohen informacionet e gjetura. (Msuesi/ja

duhet t sjell informacione n mnyr q t jet i prgatitur pr do t papritur,
pasi nxnsit mund t mos ken realizuar detyrn e ngarkuar.)
Nxnsit nxiten t lexojn kuriozitetet e sjella n klas mbi kafsht. Ekspozojn
fotot e gjetura mbi kafsht.
Realizimi i kuptimit. Rikujtohen elementet e nj posteri. Mesazhi, pamja,
fotografia, ngjyrat, teksti, logoja (shenja dalluese), slogani.
Nxiten nxnsit t diskutojn mbi foton e dhn.
-Mesazhi. Kafsht jan miqt tan.

-Teksti: Planeti yn i mrekullueshm ka vend pr t gjith. Le ti mbrojm dhe t
kujdesemi pr kafsht. Bashk me to jeta n planet do t jet m e kuptimt.
-Logoja
-Slogani. Jo zhdukjes s kafshve.
Ky sht nj plotsim modeli i dhn n tekst. Nxnsit t ndar n grupe do t
162
Libr msuesi
krijojn nj poster t ngjashm.

N tabakun e letrs ata do t ngjitin fotot e gjetura dhe m pas do t plotsojn
mesazhin, tekstin, logon dhe sloganin. Msuesi/ja vzhgon punn e tyre dhe jep
udhzimet e nevojshme.
Reektimi: Posterat e prgatitur ekspozohen n muret e klass dhe prfaqsuesit
e do grupi lexojn dhe i interpretojn ato. Nxnsit vlersojn posterin me gjetjen
m interesante.
Detyr shtpie: Punimi i ushtrimeve t Fletores s puns, fq 47.

Tema: Mnyrat e foljes

T dalloj mnyrat e foljeve t dhna duke u bazuar n veprimin q
tregon dhe formn q merr folja.
T dalloj nuancat kuptimore t do mnyre n foljet e dhna.
Mjete: teksti i nxnsit, fletore pune

Fjal ky: folje, mnyr, form, veprim.
Metodologjia: kujto-diskuto, veprimtari e drejtuar, pun e pavarur, zbatim i
njohurive.
Shnim. Kjo sht nj tem msimore n t ciln nxnsi njihet dhe me

kategorin e mnyrs s foljes. sht nj njohuri q jepet n nj or. Nxnsi
thjesht prezantohet me nj kategori t re. Ai do t msoj m shum pr mnyrn
n klasat e tjera.
Zhvillimi i msimit
Evokimi: kujto-diskuto. Rikujtohen njohurit pr foljen: veta, numri, koha,

zgjedhimi.
Nxnsit udhzohen t shikojn fjalit n tekst.
Msuesi/ja i udhzon nxnsit t prqendrohen n foljet e fjalive t dhna. sht
e njjta folje e cila ndryshon form: lexoj, lexuake, t lexosh, do t lexoja,
lexofshim, lexo.
Realizimi i kuptimit: veprimtari e drejtuar.

Msuesi/ja vazhdon sqarimin e nxnsve.
Veprimi i foljes shprehet n mnyra t ndryshme: mund t jet i sigurt, i
pasigurt, i dshirueshm apo n formn e urdhrit. Mnyrat e ndryshme me t cilin
shprehet veprimi quhen mnyra. Folja ka gjasht mnyra. Lexohen nga msuesi/
ja.
Nxnsit lexojn tabeln n tekst dhe msuesi/ja krkon prej tyre t japin shembuj
163
pr do mnyr.
Punim i rubriks Ushtrohu.
N ushtrimin 1 nxnsit lidhin me shigjet.
Ju folt shum gjat me msuesen veprim i sigurt.
Kalofshi mir. veprim i dshirueshm
Ne sot e paskemi pushim! veprimi i sigurt shoqrohet me
ndjenj habie
.
Do t vija dhe un me ju, por veprimi varet nga nj tjetr.
Mund t shkojm pasdite te ditlindja... veprim i pasigurt
Dilni t gjith nga klasa. veprim n formn e urdhrit.
Nxnsit diskutojn me njri-tjetrin alternativat e zgjedhura.
N ushtrimin 2 nxnsit nnvizojn foljet dhe gjejn mnyrn e tyre.

Nxnsit ndihmohen nga fjalt e dhna prbri fjalive.
Mund t bjer shi pasdite. Lidhore
Paska rn bor prjashta! Habitore
Mos shty! Urdhrore
Do t dilja m mir n testim, sikur... Kushtore
Shkova t dieln n teatr. Dftore.
Mos pafshi kurr t kqija! Dshirore.
Msuesi/ja mund t krkoj nga nxnsit ti krahasojn mnyrat dhe t
gjejn se cilat mnyra kan t prbashkta: (sigurin - mnyra dftore e habitore, e
pasigurin mnyra lidhore e kushtore.)
N ushtrimin 3 nxnsit do t nnvizojn foljet. Shkruajn se far shpreh veprimi
i tyre.
N ushtrimin 4 Nxnsit dallojn mnyrat e foljeve n fjalit e dhna dhe i shkruajn

n kuti.
Reektimi: Pun krijuese.

- Krijoni nj tekst me 5-6 fjali duke i prdorur foljet n mnyra t ndryshme.
Nesr mund t dal shtitje me biiklet.
Nse do t jet koh e mir, patjetr q do t dal.
Dil dhe ti me shokt, thot mami.
T premten dola me Mirn para pallatit.
Paska dal dhe Mimoza llastica me makinn e saj!
Dalshi sa m mir n garn e s diels.
Detyr shtpie. Punimi i ushtrimeve t Fletores s puns, fq 48.

Rubrika: Lexim
Tema: Mogli

T lexoj tekstin me intonacion dhe qart.
164
Libr msuesi
T lexoj tregimin n role.

T krahasoj dy tekstet e dhna duke u bazuar n gjuhn dhe
personazhet.
T dalloj ngjashmrit midis jets s njerzve dhe kafshve duke u bazuar
n tregimin e lexuar.
Mjete: teksti i nxnsit, libri pr fmij Libri i xhungls, kuriozitete nga jeta e
ujqrve,
Fjal ky: ujqr, njeri, ariu, pantera.
Metodologjia: diskuto-argumento, diagrami i Venit, ditar dypjessh.
Zhvillimi I msimit
Evokimi: Diskutim.
Msuesi/ja shtron pr diskutim pyetjen:
-A mundet nj njeri t jetoj me kafsh t egra, si: ujk, ari, luan, tigr? Jepni
argumentet tuaja.
Nxnsit shkruajn n nj flet arsyet pse jan pro apo kundr.
Realizimi i kuptimit: lexim me kodim teksti.

Paraqitet titulli i tregimit nga msuesi/ja.
- A ju kujton dika personazhi i Moglit?
- A e ka lexuar ndonjri nga ju librin Libri i Xhungls t autorit anglez Rudyard.
Kipling. Ai sht fitues i mimit Nobel pr letrsin.
Msuesi/ja i orienton nxnsit se n kt pjes do t njihen me disa personazhe,
prandaj sht mir q gjat leximit t nnvizojm personazhet.
Lexohet tregimi nga nxns q lexojn bukur dhe sakt.
Punohet rubrika T kuptojm prmbajtjen.

N ushtrimin 5 me an t Diagramit t Venit nxnsit nxjerrin dallimet dhe
ngjashmrit midis jets s njerzve dhe kafshve.
Kllaster
Ujqrit
Akala, udhheqsi i
Njerzit
tufs s ujqrve,
Familja ka nj kryefamiljar. jan t Baba ujku sht kreu i
I diskutojn s bashku. organizuar n familjes s tij.
Problemet kan nj drejtues. bashksi Tufa e ujqve mblidhet
do muaj
kt mbledhje
diskutojn pr Moglin.
Punohet ushtrimi 7. Lexohet tregimi n role. Nxnsit analizojn personazhet e

tregimit dhe i emrtojn.
165
Personazhet
Baba Ujku
Mama Ujkonja
ujqrit kafsht e tjera njeriu
Akela Udhheqsi i Tufs s ujqrve
Katr klysht
Sher Kani ujk Baluja Ariu i murrm gjumash Mogli

Bagera pantera e zez si nata.
Lexohet nga msuesi/ja fragmenti i shkputur nga nj libr me kuriozitete

shkencore.
N kt fragment nxnsit njihen me dy personazhe Amaln dhe Kamaln, t cilat
q bebe kan jetuar me ujqrit dhe kan msuar sjelljet dhe zakonet e ujqrve.
Diagrami i Venit
Teksti i par Teksti i dyt

Tekst artistik Tekst shkencor
Rrfim imagjinar Rrfim real
Mogli, personazh i trilluar nga shkrimtari Amala dhe Kamala persona real
Gjuha sht emocionale Gjuha e drejtprdrejt
T dyja tekstet kan t prbashkt temn: jetesa e njeriut me ujqrit.

Nxnsit komentojn fjalt e Akels:
Reektimi: Fragmenti Komenti

Fragmenti Komenti
Njerzit jan t zgjuar. Ndoshta ky klysh njeriu do t na ndihmoj kur t rritet.

Merreni me vete dhe msojeni mir.
Nxnsit lexojn komentet e tyre.
Msuesi/ja i rikthehet dhe njher ushtrimit t zhvilluar n fillim t msimit.
- A ndryshuat opinion mbi jetn e njeriut me kafsht apo vazhdoni t mbani
qndrim t par. Nxnsit japin mendimit e tyre. Nj nga prfundimet e tyre
mund t jet:
Duke jetuar me kafsht njeriu mson zakonet dhe jetesn e tyre. Kjo ia vshtirson
atij t prshtatet m pas me jetn e njerzve.
Gjithsesi librat artistik i prshkruajn bukur marrdhniet e njerzve me kafsht,
ndoshta pr t na treguar se kafsht, ashtu si dhe njerzit e kan t fort instinktin
e familjes e t nns. Ato nuk i vrasin bebet e njerzve n rast se humbasin, por i
marrin n shtrofullat e tyre dhe i ushqejn me gji ashtu si dhe njerzit.
166
Libr msuesi
Njohuri gjuhsore
Tema: Koht e foljes n mnyrn dftore

T dalloj foljet e dhna n tekst.
T dalloj koht kryesore t mnyrs dftore t foljeve t dhna.
T klasifikoj foljet e mnyrs dftore sipas kohs.
Mjete: teksti i nxnsit, fletore pune, tabak letre me koht kryesore t foljes
n mnyrn dftore, tabak letre me t gjitha koht e foljes n dftore.
Fjal ky: mnyra dftore, koha e tashme, e shkuar e ardhme, e pakryer, e
kryer e thjesht, e kryer e tejshkuar, m se e kryer.
Metodologjia: kllaster, vzhgo-dallo, diskuto.
Zhvillimi i msimit
Evokimi:
Kllaster
e pakryer KOHT E FOLJES

e kryer e thjesht shkoja
shkova
e ardhme
do t shkoj
e tashme
e shkuar
e kryer
kam shkuar shkoj e ardhme
m se e kryera e kryera e tejshkuar

pata shkuar e ardhme e prparme
kisha shkuar
do t kem shkuar
Folja
Koha: e tashme Sot Jona po shkon pr pushime.
e shkuar Dje Jona shkoi pr pushime.
e ardhme Nesr Jona do t shkoj pr pushime.
Nxnsit lexojn n tekst sqarimet q jan dhn pr veprimin e foljes n koht e

dhna. Gjithashtu nxnsit rikujtojn dhe kohn e pakryer dhe t kryern e thjesht.
Msuesi/ja i nxit t krijojn fjali me folje n koh t ndryshme t dftores.
Msuesi/ja vendos n drrasn e zez tabeln me koht e foljes n mnyrn dftore,
167
t ciln e l t ekspozuar n nj knd t klass.
Tabela lexohet dhe sqarohet nga msuesi/ja.
Punohet rubrika Ushtrohu.
N ushtrimin 1 nxnsit dallojn koht duke lidhur foljet me kohn prkatse.
N ushtrimin 2 nxnsit nnvizojn foljen dhe thon kohn e tyre.
N ushtrimin 3 nxnsit przgjedhin foljen e duhur nga foljet e dhna n kllapa.
Reektimi.
Ushtrimi 4 sht i nj shkalle vshtirsie m t lart, po q ka krkesa pr nxnsit
e t gjitha niveleve. Nxnsit duhet t klasifikojn foljet e nnvizuara sipas kohs,
mnyrs, vets dhe numrit n tabeln e dhn.
Shnim: N fazn e reflektimit nxnsit mund t punojn dhe ushtrime n Fletoren e
puns.
Detyr shtpie. Punohen ushtrimet e Fletores s puns, fq 50,51.

Njohuri gjuhsore
Tema: Koht e thjeshta dhe koht e prbra.

T dalloj foljet n tekstet e dhna.
T grupoj koht e foljeve n t thjeshta dhe t prbra.
T dalloj koht e prbra t foljes duke u bazuar n foljet ndihmse kam
dhe jam.
Mjete: teksti i nxnsit, Fletore pune.

Fjal ky: koh, folje ndihmse, kam, jam, koh e prbr, koh e thjesht.
Metodologjia: vzhgo-hulumto, lviz, ndalo, krijo dyshe.
Evokimi: vzhgim dhe hulumtim.

Nxnsit udhzohen t punojn n libr.
N fjalit e mposhtme dalloni foljet lexoj dhe foljen dhuroj.
Nxnsit lexojn fjalit dhe dallojn foljet lexoj t shkruar me ngjyr t kuqe, q jan
n koht e thjeshta dhe foljet dhuroj t shkruar me ngjyr vjollc, q jan n koh
t prbra.
Msuesi/ja i nxit nxnsit:
- Ku dallohen kto folje?
E para, shprehin kuptime t ndryshme.
E dyta, dalin me forma t ndryshme: folja lexoj del e vetme, kurse folja dhuroj del
e shoqruar me foljen ndihmse kam dhe pjesn dhuruar q nuk ndryshon.
Lexohet nga msuesi/ja shpjegimi i dhn n tekst.
Lexohen me z t lart nga nxnsit dy tabelat e dhna.
168
Libr msuesi
Msuesi/ja i sqaron nxnsit se n kohn e prbr folja sht e prbr nga folja
kam dhe jam e cila ndryshon form sipas kohs dhe nga pjesorja e foljes.
Msuesi/ja paraqet nj list me folje, t cilat nxnsit i thon n koh t prbra dhe
msuesi/ja shkruan prbri pjesoren. Mir sht t plotsohet nj tabel:
folja folja n koh t prbr pjesorja

laj kam lar lar
luaj kisha luajtur luajtur
punoj pata punuar punuar
dgjoj do t kem dgjuar dgjuar
rri kam ndenjur ndenjur
mbjell kam mbjell mbjell
Ushtrimi bhet n mnyr intuitive.
Punohen ushtrimet e rubriks Ushtrohu. Lviz. Ndalo. Krijo dyshe.
Ushtrimi 1 nxnsit nnvizojn me t kuqe foljet n koht e thjeshta dhe me t

kaltr foljet n koht e prbra.
N kuti shkruajn Th pr koht e thjeshta dhe P pr koht e prbra.
N ushtrimin 2 nxnsit plotsojn tekstin me folje n koht e thjeshta dhe t
prbra.
Reektimi.
Nxnsit punojn ushtrimin 3. Duhet t shkruajn 4 fjali m foljet vrapoj, harroj,
kndoj, shaj n koht e prbra. Vazhdon puna n dyshe. Nxnsit punojn n
mnyr t till: Njri nxns vendos dy foljet e para n koh t prbra. Shoku
krijon fjali. M pas ndrrojn rolet.
Lexohen dhe vlersohen punimet e tyre.
Detyr shtpie. Punimi i ushtrimeve t Fletores s puns.
Rubrika: Lexojm
Tema: Prmes mimozave

T tregoj brendin e tregimit duke u bazuar n pyetjet.
T shpreh ndjesit q i krijohen duke imagjinuar veten n vendin e
ngjarjes.
T nxjerr mesazhin e tregimit duke u bazuar n veprimet e gjirafs dhe
leopardit.
169
Mjete: teksti i nxnsit, atlas i kafshve, kuriozitete mbi Afrik.
Fjal ky: gjueti, gjiraf, leopard, akacie, fushim, fildish, lagun.
Metodologjia:parashikim me terma paraprak, lexim i drejtuar, ruaje fjaln e
fundit pr mua.
Zhvillimi i msimit
Evokimi: Parashikim me terma paraprak.

Me fjalt leopard, gjiraf, dyluftim, gjueti, Afrik bni nj krijim t shkurtr pr 5-6
minuta. Nxnsit shkruajn dhe m pas lexohen disa prej krijimeve t tyre.
Realizimi i kuptimit. Msuesi/ja lexon pjesn sqaruese t tregimit duke u treguar

nxnsve se pjesa sht marr nga libri me t njjtin titull i autorit Majn Rid.
Lexim i drejtuar.
Ndalesa e par. T gjenin gjirafa ... deri te... thirri Hendriku.
- Cili ishte qllimi i gjuetarve?
- Si po e prgatitnin planin e tyre?
- Si prshkruhet pylli?
- A do t gjuajn gjirafa gjuetart? Pse?
Ndalesa e dyt. Pas disa astesh ... deri te... dhjet her m t vogl se
ajo vet.
- Cila ishte pamja q u shfaqet para syve gjahtarve?
- Pse leopardi mund ta ket sulmuar gjirafn?
- Cilat ishin kafsht me t cilat ushqehej leopardi zakonisht?
- Si mendoni ju leopardi do ta vras gjirafn? Ku e mbshtetni pohimin ose
mohimin tuaj?
Ndalesa e tret. Dy qent deri ... n fund.
- far donin t bnin qent e gjuetarve?
- Si veproi gjirafa?
- A t plqen fundi i tregimit?
- Si mendon se mund t kishte ndodhur ndryshe?
Punohen fjalt e fjalorit. Msuesi/ja i pyet nxnsit nse i afrohej ngjarja e krijuar prej
tyre ngjarjes s dhn n tekst. Cili nga nxnsit i sht prafruar m shum.
Lexim i tregimit nga 3-4 fmij t tjer.
- Imagjinoje veten pas drurve n vendin e gjahtarve dhe ritregoje me fjalt
e tua. - Si u zhvillua ky dyluftim?
Nxnsit nxiten t ritregojn me fjalt e tyre.
Reektimi: Ruaje fjaln e fundit pr mua.
Zgjidhni fragmentin m t bukur.
Nxnsi i par lexon fragmentin. Nxnsit e tjer q kan zgjedhur t njjtin fragment
japin komentet e tyre mbi przgjedhjen. N fund komentin e bn nxnsi i par.
Detyr shtpie. lexim, ritregim.

170
Libr msuesi
Ora e dyt
Tema: Prmes mimozave

T hartoj pikat e planit duke u bazuar n paragraft.
T ritregoj prmbajtjen duke u bazuar n pikat e planit.
T prshkruaj gjirafn, leopardin, pyllin, dyluftimin duke prdorur epitet
gjat prshkrimit.
T tregoj kuriozitete nga jeta e kafshve n Afrik bazuar n njohurit q
ka lexuar ose par n TV.
Zhvillimi i msimit
Evokimi:
Prshkruaj pamjen fizike t:
gjirafs leopardit
E gjat veanrisht qafa shum e gjat. I ngjashm me tigrin
Trupi i mbuluar me pulla kafe me t verdh n bezh. Trupi ngjyr kafe me
vija t zeza
Nxnsit q duan mund ti vizatojn dhe nuk i prshkruajn me fjal.
Nxnsit orientohen t hartojn pikat e planit t tregimit.
- Gjuetia e gjirafave.
- Gjurmt e gjirafave n lagun.
- Pamja e uditshme: leopardi n kurrizin e gjirafs.
- Arsyetimi i gjuetarve.
- Ndjekja e gjirafs nga dy qent.
- Fundi i gjirafs dhe leopardit.
Ritregohet tregimi mbi bazn e pikave t planit nga 2-3 nxns.
Nxnsit, duke prdorur sa m shum epitete, prshkruajn cilsit e gjirafs,
leopardit, pamjen e dyluftimit dhe pyllit.
Reektimi: rrjeti i diskutimit.
Msuesi/ja ndan klasn n dy grupe dhe shtron para nxnsve pyetjet:
Jo Po
Grupi I A t vjen keq pr gjirafn q bie viktim e leopardit?
Prfundimi:
Leopardi rrezikoi jetn pr t ushqyer klysht e tij. Si e vlerson kt cilsi t tij?
171
N fakt kto dy pyetje kan lidhje me njra-tjetrn, prandaj msuesi/ja mund t
shtroj kt pyetje.
Grupi II
Jo Po
T vjen keq pr gjirafn q bie viktim e leopardit
po pr leopardin q rrezikon jetn pr t ushqyer fmijt e tij?
Prfundimi: Pr t dyja kafsht m vjen keq. Ndoshta leopardi duhej t kishte

sulmuar nj antilop ushqimin e tij t zakonshm, por ndoshta nuk ishte mundsi.
Gjithsesi n xhungl mbizotron ligji i xhungls. Kafsht mishngrnse ushqehen
me kafsht barngrnse. Ky sht fati i tyre.
N minutat e mbetura nxnsit mund t lexojn kuriozitete nga bota e kafshve
dhe pr Afrikn.
Rubrika: Flasim
Tema: Ritmet e pyllit t madh

T przgjedh alternativat e sakta gjat vzhgimit t tablos.
T krahasoj leopardin e tablos me at t tregimit Prmes mimozave.
T luaj lojn e ritmit.

Fjal ky: ritm, pyll, loj, tinguj, zhurma.
Metodologjia: vzhgo-przgjidh-argumento, imagjino-prshkruaj, loj
Zhvillimi i msimit
Nxnsit jan porositur t sjellin maska kafshsh.
Hapi i par. Vzhgim i tablos. Przgjedhja e alternativave t sakta.

- Tabloja na jep nj sken t jets n xhungl. Leopardi ndjek drenushat q
po largohen n drejtime t ndryshme. Nxnsit nxiten t tregojn. Leopardi
sht nj kafsh mishngrnse m e shpejta n bot. Nj nga strategjit q
prdor sht ndarja e drenushs nga kopeja dhe kapja e saj.
Hapi i dyt. Nxnsit dallojn t prbashktat ndrmjet leopardit t tablos
dhe atij t tregimit.
Hapi i tret. N ushtrimin 2 nxnsit vzhgojn pjest e lojs formuese.

Nxnsit vendosin shenjn n kutizn pran pjess q nuk i takon tablos.
Hapi katrt. N ushtrimin 3 nxnsit mbyllin syt dhe imagjinojn kafsht q

vrapojn, q hungrijn, klithin etj.
172
Libr msuesi
Hapi i pest. Loja e ritmit.

Lexohet udhzimi pr zhvillimin e lojs. Lexohet nga grupet poezia dhe nxnsit do t
kndojn duke e shoqruar me ritm.
Nxnsit przgjedhin grupin m t mir.
Nse mbetet koh nxnsit mund t vizatojn kafshn e xhungls q iu plqen m shum.
Njohuri gjuhsore
Tema: Prdorimi i zanores i dhe y, i dhe y. (Drejtshkrim)

- T shqiptoj qart fjalt e tipit lepur, qilim, kukull, ylber etj.
- T shkruaj sakt fjalt e tipit lepur, qilim, kukull, ylber etj.
- T dalloj fjalt e shkruara gabim n fjalit e dhna.
Mjete: teksti i nxnsit., fletore pune

Fjal ky: drejtshkrim, zanoret u, y, i .
Metodologjia: diskuto,
Zhvillimi i msimit.
Evokimi: Msuesja nis nj bised me nxnsit.
- Gjat bisedave me njri-tjetrin ne shpesh vm re se shum fjal
shqiptohen gabim. Ndonjher na vjen pr t qeshur kur i dgjojm. E
rndsishme sht q ne ti eliminojm gabimet dhe ti shqiptojm qart
dhe pa gabime.
- A mundet q ndonjri prej jush t tregoj ndonj fjal q gjyshi/gjyshja ose
ai vet shqipton fjal ndryshe nga mnyra se si i lexon n tekstet shkollore.
Nxiten nxnsit t tregojn raste q ata I kan kapur vet ose I kan vn
re shokt.
Msuesja i fton nxnsit t shkruajn fjalt posht figurave.
M pas nxnsit i lexojn . N rast se mdonj nxns i ka shkruar gabim, msuesja
i veon rastet e gabuara n drras.
Lexohet rregulli i shkruar n libr.
N ushtrimin 2 nxnsit vendosin kryq te fjalt e shkruara gabim.
N ushtrimin 3 nxnsit do t dallojn shtat fjalt e shkruara gabim dhe do ti
shkruajn si duhet ato.
Lexohet rregulli i dhn n tekst.
N ushtrimin 4 nxnsit shkruajn fjalt nn figura: ylber, rrip, qilim.
Reektim. Punohet ushtrimi 1 i Fletores s puns.

Nivelit t lart t nxnsve u jepet t gjejn fjal ku zanorja u dhe y nuk prdoren si
duhet dhe t shkruajn si duhet fjalt me kto zanore.
Detyr shtpie. Ushtrimi 2 i Fletores s puns.

173
Rubrika: Lexim
Tema: Prroi i argjendt

- T parashikoj prmbajtjen e tregimit duke u nisur nga titulli i tij.
- T lexoj tregimin duke respektuar shenjat e piksimit.
- T zbuloj kohn kur zhvillohet ngjarja dheta ilustroj me pjes nga teksti.
- T prshkruaj emocionet q i shkakton nj natyr kaq magjike.
- T dalloj fjalt ky me t cilat autori prshkruan natyrn dhe ndjesit e
djalit.
Mjete: teksti i nxnsit, flet t bardha, lapsa me ngjyra.

Fjal ky: prroi i argjendt, Xhodi, burim, liqen, shteg, manjol, frashr, lug, i
tejpashm, sumbulla, marramenthi
Metodologjia: parashikim me an t titullit, t nxnt bashkpunues, imagjino-
prshkruaj, rrjet diskutimi
Zhvillimi i msimit
Evokimi: parashikim me an t titullit.
- mund t jet nj prrua i argjendt. Shkruani n nj flet mendimin tuaj.
Dy-tre nxns lexojn krijimin e tyre.
Lexim i tregimit nga nxnsit sipas paragrafve. Gjat leximit nxnsit jan udhzuar
t nnvizojn fjal t reja.
Punim i fjalve t fjalorit. Nxnsit n bashkpunim me msuesen msojn kuptimin
e fjalve.
Msuesi/ja i drejton nxnsit t krahasojn parashikimin me at q lexuan.
T nxnit bashkpunues.
Grupi I: - N ciln koh t dits zhvillohet ngjarja?
Ilustroje me pjes nga teksti zgjedhjen tnde.
Grupi II: - Cilin vend autori e quan fshehtsir t magjishme? Pse?
Grupi III: - Pse Xhodi e quan burimin vendin e tij dhe t kafshve t pyllit?
Grupi IV: Ritrego rrugn q bn lumi nga burimi n oqean, duke prdorur
fjal nga tregimi.
Grupi V: Gjej fjal dhe shprehje ky me an t t cilave autori prshkruan:
Ngjyrat e pyllit
Zhurmat
Aromat
Ndjesit e djalit
174
Libr msuesi
Grupi VI: Shkruaji me fjal t tjera shprehjet e figurshme: Hapet qielli
Dita qe zhdukur
Dielli u fsheh
I gufoi zemra.
T gjith nxnsit punojn ushtrimin 6: Mbyll syt dhe prpiqu t prfytyrosh veten
n vend t hodit. Prshkruaj me fjalt e tua at q arrin t ndjesh n nj natyr kaq
magjike.
Dgjohen disa nga prshkrimet e nxnsve dhe bhet vlersimi i krijimit m t mir.
Jo Po
A jeni dakord se natyra e bn m t mir, m t hapur , m me shpirt njeriun?
Prfundimi.
Detyr shtpie: Punohet ushtrimi a i detyrs s shtpis, ku nxnsit duhet t
plotsojn fjalt me prapashtesa prkdhelse z dhe ushtrimi b, t gjejn fjal
tingullimituese, si pllaqurit, llapashit, q jan krijuar duke imituar zrat a zhurmat e
qenieve, t sendeve, t dukurive t natyrs etj.

Tema: Lidhza

T dalloj lidhzat n fjalit e dhna.
T klasifikoj lidhzat sipas llojit: bashkrenditse dhe nnrenditse nga
funksioni lidhz n fjali.
T dalloj lidhzn q nga premri lidhor q n fjalit e dhna.
T krijoj nj tekst ku t prdor lidhza bashkrenditse dhe
nnrenditse
Mjete: teksti, fletore pune, tabela n tabak letre me dy llojet e lidhzave
Fjal ky: lidhz, bashkrenditse, nnrenditse.
Metodologjia: zbatim i njohurive, veprimtari e drejtuar, pun n dyshe.
Zhvillimi i msimit
Evokimi: Msuesi/ja u drejton nxnsve pyetjen:

- Cili sht funksioni i lidhzave n fjali?
Pr t lidhur dy fjal ose dy ose m shum pjes t nj fjalie.
Nxnsit lexojn tekstin dhe vn re se far lidhin lidhzat me ngjyr t kuqe dhe
lidhzat me ngjyr blu.
Msuesi/ja ka prgatitur n dy tabela lidhzat sipas llojeve, t cilat ekspozohen n
nj knd t klass n fund t ors s msimit.
Nn drejtimin e msuesit/es nxnsit punojn ushtrimin mbi lidhzat bashkrenditse,
pasi jan njohur me funksionin e tyre.
Lexohen lidhzat nnrenditse dhe funksioni i tyre.
Nxnsit punojn n dyshe ushtrimet e dhna n tekst.
175
N ushtrimin 1 nxnsit do t vendosin lidhzat nnrenditse q duhen.
N ushtrimin 2 nxnsit bashkojn fjalit duke prdorur lidhzn q duhet.
Kur fmijt mbaruan pushimet, u kthyen n shtpi.
Fmijt mbaruan pushimet dhe u kthyen n shtpi
Pasi i prcolli fmijt, gjyshi hyri n shtpi.
Ardi ndihej keq, sepse ishte i zbeht dhe kishte temperatur.
Mjeku vizitoi Ardin dhe shkroi recetn pr barnat.
Nxnsit lexojn variantet e tyre dhe przgjedhin variantet m t sakta me ndihmn
e msuesit/es.
N ushtrimin 3 nxnsit duhet t ndrtojn fjali duke prdorur lidhzat.
Nuk kam shum uri, kur jam n shkoll.
Dejvi sht i mrzitur, por do ti kthehet buzqeshja shum shpejt.
Mira nuk e dinte, prandaj nuk ka ardhur.
Era vraponte, sepse ishte br von pr n shkoll.
Ti shiko majtas, ndrsa un po shoh djathtas.
Ose eja tani, ose mos hajde fare.
Do t luaj futboll dhe do t shkoj n pishina.
Edhe Mira, edhe Egla po thoshin t njjtat fjal.
N ushtrimin 4 nxnsit dallojn dhe nnvizojn q si premr lidhor dhe q si
lidhz.
Reektim: Punohen ushtrimet e Fletores s puns, fq 53.
Detyr shtpie. Ushtrimi 5. Prshkruaj figurn me 4-5 fjali ku t prdorsh
lidhza bashkrenditse dhe nnrenditse.

Tema: Klasat e fjalve

T dalloj fjalt e ndryshueshme nga ato t pandryshueshme.
T klasifikoj fjalt n klasa duke u bazuar n kuptimin dhe veorit
gramatikore.
T klasifikoj klasat e fjalve n t ndryshueshme dhe t pandryshueshme
gjat prdorimit t tyre n fjali.
Mjete: teksti i nxnsit, tabel ku t jen shnuar klasat e fjalve t ndryshueshme

dhe t pandryshueshme.
Fjal ky: klasat e fjalve, i ndryshueshm, i pandryshueshm.
Metodologjia: mendo-diskuto, vzhgo-dallo-grupo, konkurs.
Zhvillimi i msimit
Evokimi: mendo dhe diskuto.
Si grupohen njerzit sipas seksit? Meshkuj dhe femra.
Si grupohen sipas moshs? Fmij, t rinj, t moshuar.
176
Libr msuesi
Edhe fjalt grupohen sipas kuptimit dhe veorive gramatikore.

- far kemi msuar deri tani pr fjalt. Si i klasifikojm ato?
parafjal pasthirrma pjesza nyja

emra lidhza
Fjalt
mbiemra premra folje
ndajfolje
Msuesi/ja i drejton nxnsit t lexojn fjalit e shkruara me ngjyra t ndryshme dhe
t tregojn se far jan fjalt brenda kutive: emr, folje, parafjal, emr, premr,
parafjal, emr, mbiemr, lidhs, premr, folje, ndajfolje.
Pasi nxnsit i cilsojn emrat, foljet etj., msuesi/ja i orienton t dallojn se cilat
fjal ndryshojn dhe cilat mbeten t pandryshueshme.
Lexohen dy tabelat nga nxnsit.
Ushtrimet e rubriks ushtrohu nxnsit i punojn n grupe. Klasa ndahet n pes
grupe dhe nxnsit punojn ushtrimin 1 dhe 2.
Reektimi.
Konkurs. do grup ka shkruar nj fjal nga teksti i ushtrimit 2. Fjala i jepet msueses
n nj cop letr. Ka mundsi ose 1 pr t gjetur fjaln e sakt. Fiton grupi q e
gjen me pak alternativa fjaln e sakt.
Detyr shtpie. Punohen ushtrimet e Fletores s puns f.....
Rubrika: Lexim
Tema: N kamping natn (ora e par)

T nxjerr mesazhin e tregimit duke u bazuar n veprimet e personazhit
kryesor: dshira pr t udhtuar dhe eksploruar vende t panjohura.
T komentoj fragmentet e dhna.

Fjal ky: kamping, eksploroj, ndjell.
Metodologjia: pyetja sjell pyetjen, parashikim me an t titullit, ditar
dypjessh.
Zhvillimi i msimit
Evokimi: pyetja sjell pyetjen.
Msuesi/ja nis msimin me pyetjet:
- A e dini se do t thot fjala kamping?
177
- A keni kaluar pushimet n ndonj kamping?
- A do t kishit dshir t pushonit me shokt ose t afrmit n nj
kamping?
Nxnsit shprehin mendimet dhe idet e tyre mbi ndonj prvoj t jetuar.
Prezantimi i tregimit nga msuesi/ja. N kamping natn.
- A ju ndihmon titulli pr t parashikuar se prse bhet fjal n tregim.
Nxnsit japin idet e tyre.
Lexohet tregimi nga nxnsit.
Identifikohen personazhet.
Punohet rubrika: Kupto prmbajtjen. Nxnsit u prgjigjen pyetjeve t ksaj
rubrike.
N ushtrimin 6 nxnsit do t shprehen nse do tu plqente t ishin n vend t
Mimit.
- Cilat jan gjrat q do ti bnin si ajo dhe cilat ndryshe.
N ushtrimin 7 nxnsit do t shprehin dshirn pr t udhtuar ose jo.
N ushtrimin 8 nxnsit do t japin ide rreth faktit se udhtimi dhe eksplorimi e
mbushin jetn e njeriut dhe e bjn interesante.
Komento dy paragraft e fundit.
Fragmenti far ndjesie m krijon
Detyr shtpie: lexim i tregimit.

Tema: N kamping natn ( ra e dyt)

T ritregoj prmbajtjen n vetn e tret duke u bazuar n pikat e planit.
T dalloj n tekst shprehjet q prshkruajn ndjesit e Mimit.

Fjal ky:pika plani, ritregim, ndjesi.
Metodologjia: shkrim i lir, lexo-sintetizo, dallo-prshkruaj.
Zhvillimi i msimit
Evokimi: shkrim i lir.
- A t ka ndodhur t kesh pasur frik? Kur dhe pse?
- Prshkruaje me katr-pes fjali.
178
Libr msuesi
Nxnsit lexojn prshkrimet e tyre.

Realizimi i kuptimit. lexo-sintetizo.
Lexim i tregimit nga disa nxns.
artimi i pikave t planit.
- Knaqsia e Mimit pr kampingun. Prshkrimi i udhtimit.
- Ngritja e adrs.
- Eksplorimi i vendit.
- Eksplorimi natn. Zhurmat e pyllit.
- Fikja e drits.
- Frika dhe ankthi i Mimit dhe dshira pr tu kthyer n kamp.
- Ndihma nga nj pushues.
- Arritja n adr dhe meditimi i Mimit mbi pyllin dhe zhurmat e tij.
Ritregimi i prmbajtjes n baz t pikave t planit.
N ushtrimin 9 nxnsit duke prdorur shprehje nga teksti prshkruajn ndjesit
e Mimit.
N ushtrimin 10 nxnsit prshkruajn se far iu shkakton:
Errsir dhe drita e elektrikut (hijet q lshon ajo).
eshtja dhe tingujt dhe zhurmat e pyllit.
Reektimi: dallo prshkruaj.
Prshkruaj vendin ku ke dshir t pushosh n nj kamping. Vizatoje at.
Detyr shtpie. Paragrafin e fundit t tekstit shndrroje n poezi.

Shto dhe fjal dhe figura t imagjinats sate.

Tema: Fjalia e thjesht dhe pjest e saj

T dalloj pjest prbrse t fjalis s thjesht: gjymtyrt kryesore dhe
gjymtyrt e dyta.
T dalloj fjalin e thjesht dhe fjalin e thjesht t zgjeruar duke u bazuar
n gjymtyrt kryesore dhe gjymtyrt e dyta.
T krijoj nj tekst jo m pak se 4 fjali duke prdorur fjali t thjeshta dhe
fjali t thjeshta t zgjeruara duke u bazuar n figur.
Mjete: teksti i nxnsit,

Fjal ky: fjali e thjesht, fjali e thjesht e zgjeruar, gjymtyr kryesore, gjymtyr
plotsuese.
Metodologjia: vzhgo-analizo, t nxnit bashkpunues, krijo-argumento.
179
Zhvillimi i msimit
Evokimi: vzhgo-analizo.
N tabel msuesi/ja paraqet fjalit:
Dejvi noton. Dejvi noton n pishin me kamerdaren e tij.
- far kan t prbashkt dhe ku ndryshojn dy fjalit e msiprme?
Nxnsit arrijn n prfundimin se fjalia e par sht e vogl, dhe prbhet
nga kryefjala dhe kallzuesi, kurse fjalia e dyt sht e zgjeruar, sepse prve
kryefjals dhe kallzuesit ka dhe rrethanorin, kundrinorin me parafjal dhe
prcaktorin.
Lexohen fjalit. Dallohen pjest e tyre.
N fjalin e par: Aeroplani fluturon, nxnsit dallojn kryefjaln dhe kallzuesin.
Kjo fjali e vogl quhet edhe fjali e thjesht e prbr nga dy pjes.
Fjalia tjetr: Mimi vuri mollt n nj shport t madhe, prbhet nga pes pjes:
kryefjala, kallzuesi, kundrinori, rrethanori, prcaktori.
- far kan t prbashkta kto fjali:
- Kryefjaln dhe kallzuesin. Kto quhen gjymtyr kryesore. Gjymtyrt
e tjera q plotsojn kuptimin e gjymtyrve kryesore quhen gjymtyr t
dyta.
Msuesi/ja lexon rregullin e paraqitur n tabel.
Punohen ushtrimet e rubriks Ushtrohu.
T nxnit bashkpunues. Nxnsit ndahen n grupe sipas shkalls s
vshtirsis s ushtrimeve.
N ushtrimin 1 nxnsit duke u ndihmuar nga fjalt e dy bashksive ndrtojn
fjali t thjeshta dhe i shkruajn ato n flet ose fletore.
N ushtrimin 2 nxnsit shkruajn gjymtyrn q mungon, pastaj zgjerojn fjalin
m t vogl me gjymtyr t dyta.
Ashensori zbret ngadal na katin e par.
Gjethet fshfrijn n pyllin e madh.
N ushtrimin 3 nxnsit dallojn fjalin e thjesht nga fjalia e thjesht e zgjeruar.
Gjymtyrt e dyta i nnvizojn me ngjyra t ndryshme. Ktu duhet pasur kujdes
se n ushtrimin 3 fjalia: ai gjen nj gryk mes malesh sht fjali e thjesht. T
gjitha pjest jan t domosdoshme n fjali. Po t hiqet nj prej tyre fjalia e humbet
kuptimin. Msuesi/ja thekson se kemi fjali kur ajo ka kuptim. Provoni t hiqni
pjes, ka kuptim ajo?
N ushtrimin 4 nxnsit nnvizojn gjymtyrt e dyta te fjalit e dhna. Tregojn

llojin e tyre.
N ushtrimin 5 nxnsit ngjyrosin me t kuqe kryefjaln dhe me blu kallzuesin.
Formojn fjali me to dhe dallojn se cila prej tyre sht fjali e thjesht.
N ushtrimin 6 nxnsit krijojn fjali duke plotsuar kutit me nj gjymtyr q u

prgjigjen pyetjeve sipas shembullit t dhn.
Miu ra pa dashje n kmbt e luanit.
At ast luani e kapi miun.
Miu krkoi ndihm nga luani.
180
Libr msuesi
Luani qeshi me fjalt e miut.
Reektimi: Nxnsit do t shohin figurn dhe do t formojn nj tekst ku t
prdorin fjali t thjeshta dhe fjali t thjeshta t zgjeruara.
Ela dhe Dori jan ulur para kompjuterit.

Dori lexon n ekran. Mikja e tij Mira, i ka drguar nj mesazh.
Ela shikon. Pastaj dhe ajo do t shkruaj nj mesazh pr Vern.
Lexohen dhe vlersohen nga msuesi/ja.
Detyr: epen ushtrime t Fletores s puns, fq 55.
Rubrika: Lexojm
Tema: Shelgu i liqenit
Objektivat pedagogjik:N fund t ors s msimit nxnsi t jet i aft:

T lexoj poezin me intonacion.
T dalloj gjuhn figurative t prdorur q sht bazuar n ngjashmrin e
tipareve.
T krahasoj prshkrimin e liqenit me dukurin e pasqyrimit t msuar n
lndn e dituris s natyrs.
T rishkruaj vjershn duke prdorur lidhzn e krahasimit si .
Mjete: teksti i nxnsit, flet t bardha, lapsa me ngjyra.

Fjal ky: shelg, liqen, pasqyr, val, flok t gjelbr.
Metodologji: Prshkrim duke u bazuar n figur, analizo-krahaso.
Zhvillimi i msimit
Evokimi: prshkrim duke u bazuar n gur.

- Prshkruani me 5 fjali figurn e tekstit.
Leximi i prshkrimit nga disa nxns.
Prezantimi i titullit t poezis. Shelgu i liqenit.
Lexim i poezis nga msuesi/ja.

Identifikimi i numrit t vargjeve, rimave t prdorura nga poeti.
Lexim i poezis nga disa nxns.
Punim i pyetjeve.
Msuesi/ja u shpjegon nxnsve se n kt poezi poeti i shpirtzon sendet dhe
dukurit e natyrs. ( i prfytyron dhe i paraqit me veti psikike e shpirtrore si t
njeriut kafsht, sendet e dukurit e natyrs. Tiparet e njeriut ia vesh nj sendi
tjetr pa shpirt).
Analizohet gjuha e vargjeve. Msuesi/ja punon vargun e par:
181
Flokt n liqen t kan rn. N fakt jan degt e shelgut q bien n liqen
dhe q poeti i prfytyron si flok.
N pasqyr pr tu par - liqeni krahasohet me pasqyrn
Po ty frika st ka zn?!
Vala mund t ti marr.- Shelgu nuk ka frik se ia merr vala degt etj.
N tri vargjet e fundit poeti shpreh lidhjen e tij t ngusht me shelgun e
liqenit.
Msuesi/ja nxit nxnsit.
Kjo poezi sht e ndrtuar me figurn e metafors, q sht nj krahasim i pa
shprehur.
Rishkrim i poezis nga nxnsit duke prdorur lidhzn si, duke i kthyer metaforat
n krahasime.
Reektimi. Vizatoni shelgun q pasqyrohet n liqen, ashtu si e ka prfytyruar
poeti n poezi.
Nxnsit ekspozojn punimet e tyre dhe vlersojn njri-tjetrin.
Detyr: Msimi i vjershs prmendsh.
Rubrika: Lexojm
Tema: Patat e egra

T lexoj vjershn me intonacion.
T dalloj numrin e strofave dhe vargjeve n vjersh.
T prshkruaj shtegtimin e patave duke nxjerr pr do strof nj fjali
prmbledhse.
T dalloj figurn letrare t krahasimit duke u ndihmuar nga lidhza si.
T nxjerr mesazhin e dashuris pr vendin duke u bazuar n vargjet e
poezis.

Fjal ky: pata t egra, shtegtim, strateg, tallaz.
Metodologjia: kllaster, lexo-sintetizo, dallo-argumento, ditar dypjessh.
Zhvillimi i msimit
Evokimi: Kllaster. Pun individuale.

Nxnsit plotsojn kllasterin e paraqitur nga msuesi/ja n tabel.
patat e egra
Msuesi/ja i ndihmon me disa pyetje:

- N cilin grup bjn pjes? Pse quhen t egra?
- far ndodh me to n vjesht?
182
Libr msuesi
- Pse shtegtojn?
- A keni par tufat e patave ose zogjve q shtegtojn?
Lexohen punimet e nxnsve.
Prezantohet titulli i vjershs nga msuesi/ja.
Kjo poezi sht shkruar nga shkrimtari shum i njohur shqiptar Dritro Agolli.
Lexohet poezia n strofa nga nxnsit.
Lexohet poezia n zinxhir nga nxnsit.
Punimi i rubriks Kupto prmbajtjen dhe mesazhin.
N ushtrimin 1 nxnsit duhet t shkruajn pr seciln strof nga nj fjali
prmbledhse.
Strofa I - Patat e egra shtegtojn n vargje t gjata e t rregullta mbi malet

me dbor.
Strofa II - Patoku i prin tufs me sukses si strateg.
Strofa III -Tufa e patave e ndjek nga pas me besim.
Strofa IV -Shtegtimi sht i gjat e i vshtir.
Strofa V - Patat jan t gzuara se po udhtojn drejt vendit t tyre.
Strofa VI - Shtegtimi i patave iu kujton njerzve vendet nga ku jan larguar.
N ushtrimin 2 nxnsit duhet t tregojn arsyet pse vargu i rosave sht i ngjashm
me vargun naimjan.
Msuesi/ja iu kujton nxnsve vargje nga poema Bagti e Bujqsi.
Nxnsit renditin cilsit e vargut naimjan:
sht i gjat, melodik, i dashur, shpreh mallin pr vendlindjen, i
paharrueshm.
Punohet ushtrimi 3 ku nxnsit dallojn krahasimet dhe i shpjegojn.
si strateg cilsi e karakterit, aftsi drejtuese
si grshr - cilsi e forms, me t ciln shtegtojn patat
Punohet ushtrimi 4 ku nxnsit dallojn fjalt e sajuara pr t krijuar zrat e
shpendve.Me britmat: ga-ga-ga.
N ushtrimin 5 nxnsit dallojn vargjet ku poeti iu drejtohet jofrymorve.
viset prindrore,
malet n karvan.
Reektimi: ditari dypjessh.

Komentoni strofn e fundit.
Strofa Si e kuptoj
Ndaj patat kur kalojn
Mbi shpate ga-ga-ga,
Mendimet fluturojn
N tufa t mdha.
Vlersohen nxnsit sipas argumentit q ata kan sjell.

Detyr: Kthejeni kt poezi n proz t shkurtr. Prdorni fjal nga teksti.
183
Rubrika: Lexojm
Tema: Pema

T lexoj poezin n heshtje.
T dalloj nj mnyr grafike t re t paraqitjes s poezis.
T nxjerr mesazhin e miqsis dhe dashuris duke ilustruar me leximin e
poezis.
Mjete: teksti, flet t bardha, lapsa me ngjyra.

Fjal ky: pem, miq, emra, njerz t mir.
Metodologjia: pyetje-prgjigje, lexim n heshtje, mendo-diskuto, lexo-
argumento.
Zhvillimi i msimit
Evokimi: pyetje-prgjigje.
- far mendon ti dhurosh nj mikut tnd pr ditlindje?
- A mendon se ai/ajo do ta plqej nj dhurat t till?
- Po ti si ke reaguar kur t kan dhuruar dika q st ka plqyer? (e
rndsishme sht q miku im ka menduar pr mua).
Prezantohet titulli i poezis Pema.
Lexim n heshtje i poezis nga nxnsit.
Lexim njri - pas tjetrit pr t kuptuar far shpreh autori i poezis.
Punohen pyetjet e rubriks Kupto prmbajtjen dhe nxirr mesazhin.
Nxnsit duhet t tregojn pse kjo poezi sht e ngjashme me prozn.
Nxnsit duhet t dallojn se ana e jashtme grafike e poezis krkon ta bj m t
qart pr lexuesin prmbajtjen e saj. sht pema q poeti do t skalit n zemrn
e tij ku n vend t zbukurimeve do t jen emrat e miqve, q jan afr ose larg, po
gjithmon rrin n zemrn e mikut t tyre.
- far do t vr poeti n pem n vend t zbukurimeve?
- far fjalsh t bien n sy q prdor m shum autori n kt poezi?
- Antonimet. Nnvizoji ato n tekst.
Reektimi:
Msuesi/ja u krkon nxnsve t nxjerrin mesazhin e poezis.
Nxnsit punojn dhe m pas lexojn krijimet e tyre.
Nxnsit przgjedhin mesazhin m t bukur dhe ekspozojn me shkrim t madh
n nj knd t klass.
Nj mesazh mund t jet.
184
Libr msuesi
Poeti krkon t dhuroj nj pem miqsie dhe dashurie ku t zn vend t gjith

(t mirt dhe t kqijt). Ajo q sht e sigurt sht fakti se t kqijt do t bhen
t mir duke qen pjes e pems s miqsis.
Shkurt fare mund t shkruhet.
Pema e miqsis pema e t gjithve.
Nj veprimtari tjetr q mund t lihet dhe detyr shtpie mund t jet.
Rikujtoni poezit q keni msuar. Paraqitni grafikisht prmbajtjen e poezis.
P.sh. poezia q flet pr llin i vogl mund t paraqitet brenda nj ylli. Kini parasysh
fjaln ky t poezis dhe m pas paraqiteni grafikisht.

Tema: Grupi i kryefjals dhe grupi i kallzuesit

T dalloj grupin e kryefjals dhe t kallzuesit n fjalin e thjesht t
zgjeruar.
T prcaktoj fjaln brtham t secilit grup.
T dalloj nprmjet pyetjeve prbrsit e grupit t kryefjals dhe t
kallzuesit .
Fjal ky: grupi i kryefjals, grupi i kallzuesit, brthama.

Mjete: teksti i nxnsit, fletore pune.
Metodologjia: vzhgo-argumento, loj n dyshe.
Zhvillimi i msimit
Evokimi: Analiz fjalish.
Msuesja paraqet n tabel fjalit:
Msuesja shpjegon.
Msuesja ime e gjuhs shqipe shpjegon me shum pasion.
- far kan t prbashkta dhe far kan t ndryshme fjalit?

Nxnsit arrijn n prfundimin se fjalia e par sht e thjesht dhe fjalia e dyt e
thjesht e zgjeruar.
N fjalin e dyt kryefjala msuesja sht plotsuar me fjalt ime e gjuhs shqipe
dhe kallzues i shpjegon sht sqaruar me grupin me shum pasion.
N tekst msuesi/ja lexon se grupi i kryefjals prbhet nga kryefjala, e cila sht
brthama, dhe nga gjymtyrt e dyta. Ky grup quhet edhe grup emror.
N grupin e kallzuesit, kallzuesi sht brthama, kurse gjymtyrt e dyta shtojn
informacionin pr t. Grupi quhet grupi foljor i kallzuesit.
Punimi i ushtrimit 1. Nxnsit veojn grupin e kryefjals nga kallzuesi dhe
grupin e kallzuesit nga kryefjala.
Zogu me sqepin e verdh cicrin. Nj zog cicron i gzuar n erdhen e tij.
185
N ushtrimin 2 nxnsit nnvizojn me t kuqe grupin e kryefjals dhe me blu
grupin e kallzuesit.
N ushtrimin 3 nxnsit dallojn prbrsit e grupit t kryefjals dhe t grupit t
kallzuesit.
Reektimi: Loj n dyshe.
Prgatit nj fjali t thjesht t zgjeruar, ku t jet zgjeruar edhe kryefjala dhe
kallzuesi. far mendon se duhet t gjej ai?
T njjtn gj duhet t bj dhe shoku pr ty.
Vlersoni njri-tjetrin.
Detyr shtpie. Punohen ushtrimet n Fletoren e puns f....

KAPITULLI v
Pasqyra e prrallave
Rubrika: T lexojm
Tema: Perndit n Olimp

T lexoj mitin me intonacion, duke respektuar shenjat e piksimit.
T dalloj veorit e nj miti, perndit si personazhe t mitit.
T analizoj elementet fantastike dhe reale t mitit, duke i ilustruar me pjes
nga teksti.
T krahasoj shpjegimin fantastik t mitit me at shkencor t dukurive t
natyrs.
T shpreh plqimin ose mosplqimin e tij pr mitin duke dhn arsyet.
Mjete: teksti, pjes nga mitologjit greke, pamje t ndryshme t perndive,

veshje t ndryshme.
Fjal ky: perndi, mit, hyjni, ciklop, limp, Fata, monopat, ylber, fantastik,
shkencor.
Aftsit: t lexuarit, t dalluarit, t krahasuarit, t interpretuarit, t analizuarit.
Metoda: pyetja e dits, lexo-kupto-analizo, loj n role.
Zhvillimi i msimit
Pyeten nxnsit: - dini pr mitet?
Shkruhen idet e nxnsve n tabel.
- Kan lindur nga njerzit primitiv.
- Njerzit shpjegonin me mitet dukurit e natyrs
- Dukurit e natyrs, si: shiu, bora, stuhia, trmetet etj., shpjegoheshin sikur
drejtoheshin nga perndit (hyjnit, zotat).
186
Libr msuesi
- Rrfenj e trilluar pr dika jo t vrtet.

- lloj perndish keni dgjuar apo keni lexuar n pjes t ndryshme mitologjike?
e muziks e bujqsis
lajmtari
e luftrave
e vers dhe e krcimit perndit
e dashuris
e zjarrit
e gjuetis e detit e dijes
Miti sht nj lloj i veant i krijimtaris gojore popullore - rrfenj pr qenie

t mbinatyrshme, pr heronj legjendar, pr ngjarje e dukuri t uditshme, ku
pasqyrohen parafytyrimet primitive t njerzve pr prejardhjen e bots e t jets
mbi tok, pr natyrn dhe shoqrin; rrfenj e trilluar, pr dika q nuk ka qen
e nuk sht n t vrtet, prrall, legjend.
Realizimi i kuptimit: lexo-kupto-analizo.

Shkruhet titulli i pjess Perndit n limp, e cila sht shkruar nga Sofika Zarabuka
bazuar te mitologjia greke.
- Nxnsit lexojn n heshtje pjesn.
- Shpjegohen fjalt apo shprehjet e fjalorit.
shkencor q i prket shkencs

iklop
katallan shum i madh, perndi hyjni, Zot
me nj sy n mes t ballit
fjalor
Fata zana e maleve
fantastik monopatin
mahnits, mrekulli udh e ngusht n male
Pyetje rreth prmbajtjes: shih n rubrikn Kupto prmbajtjen.

- Pse t plqejn mitet? (Qarko nj nga tri alternativat duke shpjeguar pse-n.)
- Plotso tabeln duke analizuar personazhet, vendin, ngjarja, shpjegimi i dukuris.
personazhe fantastike hyjnit, ciklopt, upiteri, Fata, Irisi
vendi mali m i lart i Greqis, limpi
ngjarja paqja mes perndive dhe ciklopve
shpjegimi i dukuris vettima zhurm natyrore q paralajmron shiun
- Nnvizoni n tekst fjalit ku jepet nj shpjegim fantastik i dukurive natyrore, p.sh.,
Duke jetuar... upiteri ... hidhte vettima ...n limp zihen perndit.
Mesazhi i pjess: Mitet m plqejn pr fantazin me t ciln njerzit e lasht
prpiqeshin t jepnin shpjegime pr dukurit natyrore.
Reektimi: loj n role.

Krijohet para klase Tryeza e perndive.
187
Pasi ndahen rolet, bhet prezantimi i personazheve: perndia e luftrave, e zjarrit, e
dashuris, lajmtari, bujku, perndesha e detit, e dijes, e muziks, e gjuetis, e vers
dhe e krcimit.
( upiteri, Ira, Marsi, Venusi, Vullkani, Merkuri etj.)
Nxnsit prshtatin dhe veshjet sipas perndive q prfaqsojn.
Detyr shtpie: epni me shkrim shpjegimin shkencor t ylberit dhe t vettims.

Tema: Zgjerojm dhe zvoglojm fjalin e thjesht

T dalloj gjymtyrt kryesore n fjalit e thjeshta.
T zgjeroj me sa m shum fjal grupin e kryefjals dhe grupin e
kallzuesit.
T zvogloj fjalit duke arritur te fjalia m e vogl.
T krijoj fjali t thjeshta, duke i zgjeruar m pas shkall-shkall.
Mjetet: teksti, tabela, shkumsa me ngjyra, flet formati.

Fjal ky: fjali e thjesht, zgjero, zvoglo, gjymtyr kryesore, gjymtyr t dyta,
kryefjal, kallzues.
Aftsit: t dalluarit, t menduarit, t vepruarit, t krijuarit, t punuarit n grup.
Metodologjia: mendo-kujto-zbato, t nxnit bashkpunues, pun n dyshe-
Zhvillimi i msimit
Evokimi: mendo-kujto-zbato.
Msuesi/ja shkruan n tabel fjalin: Djali pikturon.
- far fjalie sht Djali pikturon? (fjali e vogl)
- Nga cilat gjymtyr prbhet fjalia? (kryefjal + kallzues)
- A mund ta zgjeroni fjalin e vogl?
Djali i vogl pikturon nj kal me penela.
Djali i vogl apkn pikturon nj kal me penela n karton.
zvoglohet zgjerohet
hiqen gjymtyrt e dyta Fjalia e thjesht shtohen gjymtyr t dyta
fjalia t mos e humbas kuptimin kuptimi i fjalis bhet m i plot

apet teksti n faqen 1 4.
Lexohen me kujdes shembujt e tekstit dhe rregullat gjuhsore n tekst.
188
Libr msuesi
Kalohet n rubrikn Ushtrohu, e cila realizohet me ann e t nxnit bashkpunues.

Grupi I. Zgjero me sa m shum fjal grupin e kryefjals dhe grupin e
kallzuesit. (Fjalit e dhna n ushtrimet 1, 2)
Grupi II. Zvoglo fjalit duke arritur n fjalin m t vogl. (fjalit e ushtrimit 3,
6)
3. Familja ishte mbledhur. Babai lexonte. Nna gatuante.
ola pikturonte. Genti vshtronte.
6. Kuzhinieri gatuante. Zogjt fluturojn. Gjimnastet strviten. Msuesja
shpjegon.
Grupi III. Krijoni fjali t thjeshta t zgjeruara, duke zgjeruar grupin e kryefjals e
kallzuesit (njkohsisht)
Gjethet e pemve fshfrinin nga era e leht. Etj.
Grupi IV. Ndrtoni fjali t thjeshta pr seciln figur duke e zgjeruar shkall-
shkall, p.sh.,
Figura 1 Klajdi ha.
Klajdi i vogl ha drek.
Klajdi i vogl ha drek n tavolinn e ngrnies.
Klajdi i vogl ha drek n tavolinn e ngrnies me knaqsi.
Figura 2 Mami gatuan.

Mami i Shils gatuan nj tort.
Mami i Shils flokkuqe gatuan nj tort me fruta nga libri i kuzhins.
Dgjohen prgjigjet e do antari grupi, duke vlersuar prgjigjet m t sakta.
Reektimi: pun n dyshe-zbatimi i njohurive t marra

Punojn nxnsit n dyshe.
Nxnsi i par thot fjalin e thjesht, tjetri e zgjeron at dhe anasjelltas.
Fiton ajo dyshe q ka grumbulluar m shum pik.
Detyr shtpie. Zgjeroni fjalit e vogla (grupin e kryefjals dhe t kallzuesit

shkall-shkall)
Zogjt cicrojn.
Gjyshja gatuan.
Babi lexon.
Fmijt organizojn.
Rubrika: Shkruajm
Tema: Teksti udhzues
T krijoj nj figur n baz t nj teksti udhzues.
T shkruaj udhzimet e nevojshme posht do ilustrimi.
Mjete: teksti, vinovil, gjethe, kallza gruri, lapsa, karton.

Fjal ky: tekst udhzues, ilustrim, figur, objekt, gjethe, kallza gruri,
vjesht.
189
Aftsit: t krijuarit, t vzhguarit, t shkruarit.
Metodologjia: diskutim i ideve, pun individuale e drejtuar, pun krijuese
Zhvillimi i msimit

Pyeten nxnsit:
- Si mund t krijoni nj figur apo objekt?
- mjete mund t prdorni?
- sht teksti udhzues?
- A mund t krijoni figurn q simbolizon vjeshtn?
Realizimi i kuptimit: pun individuale.
apet teksti n faqen 1 dhe lexohet rubrika Kujto.
Plotsoni posht do ilustrimi udhzimet e nevojshme.

I. Mjetet: nj tubet vinovili, gjethe me forma t ndryshme, kallza gruri, lapsa,
nj cop karton
II. N nj cop kartoni vizatoni figurn e nj vajze q simbolizon vjeshtn.
III. Fillo e ngjit me tubetin e vinovilit gjethet e verdha q formojn fundin e vajzs.
IV. Vazhdo ngjitjen me vinovil t gjetheve me forma t ndryshme, duke formuar bluzn
dhe kraht e vajzs.
V. Ngjit me kujdes flokt n pjesn e koks dhe kallzat e grurit n duar, duke
prfunduar figurn q simbolizon vjeshtn.

- Me mjete, si: fara kungulli, oriz, letra me ngjyra etj., nxnsit krijojn nj figur apo
objekt q dshirojn.
- Punt e nxnsve ekspozohen para klass.
- Puna e nxnsve mund t prfundoj edhe si detyr shtpie, nse ssht prfunduar
brenda ors s msimit.
Rubrika: T lexojm
Tema: Kashta e kumtrit

T lexoj prralln me intonacion.
T dalloj prralln nga miti.
T krahasoj dukurin e natyrs s dhn n prrall me shpjegimin shkencor.
T nxjerr mesazhin e prralls.
T dalloj fjalt e urta n prrall.
T ritregoj prralln sipas pikave t planit.
Mjete: teksti, pamje nga Rruga e qumshtit nga libri Enciklopedia pr fmij.
Fjal ky: duajt, verigat, parmend, kumbar, plevic, grazhd, gjunjas, zvarr,
mrzej, i ardhur rishtas.
190
Libr msuesi
Aftsit: t lexuarit, t krahasuarit, t dalluarit, t ritreguarit.

Metodologjia: pyetja e dits, lexim i drejtuar, shkrimi i lir.
Zhvillimi i msimit

Pyeten nxnsit: - Cili prej jush di ndonj histori tjetr pr Kashtn e Kumtrit (Rruga
e Qumshtit)?
Si e kuptoni fjaln e urt: Dembelia ia hedh fajin kohs, i zgjuari koks?
Dgjohen me kujdes prgjigjet e nxnsve.
Pjesa q do t marrim sot sht shkputur nga libri Kashta e kumtrit i shkrimtarit
pr fmij, Naum Prifti.
Realizimi i kuptimit: lexim i drejtuar.

Lexohet pjesa me paragraf.
Pr do paragraf nxnsve u drejtohen pyetje t ndryshme.
Ndalesa I: nat... deri te... jetohet.
- Ku ngjiteshin n koht e mome njerzit?
- Kur duket n qiell Kashta e Kumtrit?
- Si prshkruhet vendi lart n qiell?
- Si ju duket prshkrimi n qiell?
- Si mund t vazhdoj ngjarja?
Ndalesa II: Legisi... deri te... e ndihmonte.
- Pse Legisi vendosi t shkonte n qiell?
- mori me vete ai?
- far bnte Legisi, si i ardhur rishtas?
- A ju plqen veprimi i Legisit? Pse?
Ndalesa III: Legisi... deri te... n hije.
- Si e kuptoni thnien Legisi ndrroi klimn, por jo zakonin?
- Si i dukeshin nett atij?
- Cili qe qllimi i Legisit q shkoi n qiell?
Ndalesa IV: Tre-katr vjet... deri te... qerren bosh.
- bri n llim kumbara?
- Pse e qortoi ajo Legisin?
- A e mban fjaln Legisi?
- Pse duhet ta mbajm fjaln e dhn?
Ndalesa V: bn... deri te... e Kumtrit!
- veprim bn m n fund Legisi?
- Si e psoi ai?
- Pse i thon Kashta e Kumtrit?
- Ju plqen mbyllja? Si e mendonit ju mbylljen?
- Shpjegohen fjalt apo shprehjet e vshtira.
- Ritregohet pjesa sipas pikave t planit:
Vizit e njerzve t mom n qiell.
Legisi n qiell.
Dembelizmi i Legisit.
191
Qortimi i kumbars.
Psimi i Legisit.
Mesazhi i prralls: T mirat sigurohen me mund e me djers. Dembelizmi t

bn me vese t kqija.
Gjeni dy fjal t urta n prrall dhe komentojini ato.
Qet e mbrehur n kular, ai mrzente n hije.
Dembelia ia hedh fajin kohs, i zgjuari koks.
Lexohet pjesa me intonacion nga nxnsit e klass.

Shkruaj prshkrimin e dhn n tekst duke i shtuar folje. (Cili prshkrim tingllon m
bukur: ai pa folje apo ai q shkruat ju me folje?)
Shkrimtari i heq foljet q ti jap m shum ritm n mnyr q lexuesi ta lexoj sa

m shpejt tablon.
Lexohen disa prshkrime t nxnsve para klass.
Detyr shtpie. Lexoni librin Kashta e kumtrit.
epni nj shpjegim shkencor pr Rrugn e Qumshtit (duke kujtuar at q ke msuar
n lndn e dituri s natyrs).
Rubrika: Lexojm
Tema: Ujku dhe gomari

T lexoj fabuln me intonacion.
T analizoj personazhet e fabuls duke nxjerr n pah cilsit e tyre.
T dalloj strukturn e fabuls.
T nxjerr mesazhin e fabuls.
T krijoj nj fabul me jo m pak se 1 fjali, duke u bazuar n figurn e dhn.
Mjete: teksti, libr me fabula, pamje e ujkut dhe gomarit, format.

Fjal ky: fabul, sajonte, rnkonte, vlefshme, pasme, prplitej, plandosej,
kasap.
Aftsit: t lexuarit, t krahasuarit, t dalluarit, t krijuarit, t ritreguarit.
Metodologjia: parashikim me terma paraprak, harta e mendjes, lexo-kupto-
analizo, shkrim i lir.
Zhvillimi i msimit
Evokimi: parashikim me terma paraprak, harta e mendjes.
Msuesi/ja ka zgjedhur 6 fjal ky nga teksti, t cilat i shkruan n tabel:
ujku ushqehej gomari
rnkonte gjemb shkelmoi
Nxnsit punojn n dyshe pr nj koh t shkurtr rreth (4).
192
Libr msuesi
Prfytyrojn nj tregim me t gjitha fjalt ky.

Nxnsit tregojn para klass tregimet q kan krijuar.
Pyeten nxnsit: dini pr fabuln?
msim moral pr lexuesin prral e shkurtr

fabula
kafsht kan cilsi njerzore personazhet jan kafsh
flasin veprojn
Realizimi i kuptimit: lexo-kupto-analizo

Shkruhet titulli i fabuls n tabel Ujku dhe gomari.
Lexohet n heshtje nga nxnsit.
Shpjegohen fjalt apo shprehjet e reja.
kasap sajonte
plandoset
gjemb fjalor prplitej
U drejtohen nxnsve pyetje rreth prmbajtjes shih rubrikn Kupto prmbajtjen.

Analizohen cilsit e personazheve, duke mbajtur qndrim ndaj tyre.
egrsira gjakftoht zgjuarsia
ujku budallallku gomari

trimria menuria
mendjelehtesia
Mesazhi i fabuls: T jemi vigjilent n do moment, pr ti br ball do lloj

rreziku.
Lexohet fabula nga 2-3 nxns me intonacion.
Nga libri me fabula lexohen disa tituj fabulash dhe tregohen disa prej tyre (kur jan
lexuar nga nxnsit).
Fabula ka t njjtn struktur si prralla: hyrje-zhvillim-mbyllje.

Nxnsit duke par figurn e tekstit shkruajn nj fabul duke respektuar rregullat e
ndrtimit t fabuls.
Fabula: Dhelpra dhe lejleku.
Shkruani mesazhin e fabuls.
Detyr shtpie. Lexoni nj fabul dhe shkruani mesazhin e saj.

Paraqite me an t vizatimit fabuln.
193

Tema: Kryefjala dhe kallzuesi

T dalloj kryefjaln dhe kallzuesin n fjalit e dhna me an t pyetjeve.
T dalloj kategorit gramatikore me t cilat shprehet kryefjala dhe kallzuesi
n fjalit e dhna.
T plotsoj fjalit me kryefjaln e duhur, duke treguar me se sht shprehur
ajo.
Mjete: teksti, tabela, shkumsa me ngjyra, format, fisha me fjali t ndryshme.

Fjal ky: kryefjal, kallzues, emr, grup emror, premr, folje, kallzues
emror).
Metodologjia: prvijim i t menduarit, t nxnit n bashkpunim, pun e
pavarur zbatimi i njohurive t marra.
Zhvillimi i msimit
Paraqiten n fisha fjali, ku kryefjala shprehet me emr, premr, grup emror dhe
kallzuesi me folje dhe me foljen ndihmse jam + emr ose mbiemr.
grup emror
Mira lexon nj libr me fabula. emr
(emr + p.pronor)
T gjith shkuan n ekskursion. Mira
kryefjala
Msuesja ime shpjegon qart.
shprehet me
premr
T gjith (p. i pacaktuar)
folje
mson
Redi mson shum mir. grup foljor kallzuesi
Macja sht kafsh shtpiake. folje + emr shprehet me
Klajdi sht i gzuar. sht kafsh
folje + mbiemr
Pyeten nxnsit: - dini pr kryefjaln dhe kallzuesin? sht i gzuar
gjendet me pyetjet:
kush? cila? tregon pr k flitet tregon veprimin e kryer
nga kryefjala
kryefjala shprehet me premr
vetor, kur sduam t kallzuesi
sht n rasn prsrisim kryefjaln
emrore gjendet me pyetjet:
bn? bri?
194
Libr msuesi

apet teksti n faqen 2 1 dhe lexohen shembujt e dhn dhe rregullat gjuhsore pr
kryefjaln dhe kallzuesin.
Punohen ushtrimet e tekstit duke i ndar nxnsit n grupe sipas niveleve.
Grupi I. Dalloni kryefjaln dhe kallzuesin n fjalit e ushtrimit 1 dhe n ushtrimin 2
tregoni me se jan shprehur.
Prgjigjet pr ushtrimin 1 do t ishin:
1. Kryefjal jan: Eltoni; postieri; Anila; Nj dbor e madhe; vllai im; Pemt e
rrugve; macja e Ardit; Nna e Leks.
2. Kallzues jan: shkroi, sjell, jeton, mbuloi, turn, pastrojn, bri, sht.
kryefjal
ne premr vetor ishim folje (folja jam tregon gjendje ndodheshim)
ti premr vetor ishe folje (folja jam tregon gjendje ndodheshim)
msuesja e anglishtes grup emror hyri folje
Ajo premr vetor ishte e gzuar folja ndihmse jam + mbiemr
Nxnsit emr u futn folje
T gjith premr i pacaktuar u knaqm folje
Grupi II. Punon ushtrimet 3 dhe 4.

Plotsoni fjalit me kryefjalt e dhna n ushtrimin 3. Tregoni
premrin prkats.
qytetart elbasanas ata; Ardita dhe motra ato; motrat ato, shokt e tyre
ata.
Ushtrimi 4. Plotsoni fjalit me kryefjal t shprehur me emr, premr, grup
emror.
ky diell grup emror
fqinji emr
nj era e fort grup emror
ai premr
goma emr
smundja ime grup emror
bariu emr
agimi emr
Grupi III. Nnvizoni kallzuesit dhe dalloni llojin e tyre:
sht e mbshtjell kallzues emror, folja jam + mbiemr
sht mbrojtsja kallzues emror, folje ndihmse jam + emr
quhet kallzues foljor
ndalon kallzues foljor etj.
Nj prfaqsues i grupeve jep prgjigjet e ushtrimeve sipas grupeve
Reektimi: pun e pavarur zbatimi i njohurive t marra.

Punohet ushtrimi 6: Gjeni kryefjalt dhe foljet n fjalit e dhna dhe thoni me se
shprehen.
195
Fjalia 1 kryefjala grup emror; kallzuesi emror, folja ndihmse jam +
mbiemr
Fjalia 2 kryefjala emr; kallzuesi emror, folja ndihmse jam + emr
Fjalia 3 kryefjala grup emror; kallzuesi foljor
Fjalia 4 kryefjala premr pyets; kallzuesi foljor etj.

Detyr shtpie. Zgjidh nga teksti Gjuha shqipe 5, 1 fjali t thjeshta e t
zgjeruara dhe shkruaji n fletore. Nnvizo n to kryefjaln, kallzuesin dhe trego me
se shprehen ato.
Rubrika: Lexojm
Tema: Fati do kapur prej floksh (ora e par)

T lexoj prralln rrjedhshm e me intonacion.
T dalloj personazhet e prralls, duke mbajtur qndrim kritik ndaj tyre.
T rendit veprimet e personazhit kryesor.
T analizoj elementet e prralls, duke i ilustruar me pjes nga testi.
T nxjerr mesazhin e prralls.
Mjete: teksti, libri me prralla i Virgjil Muit; fisha formati.

Fjal ky: u sos, mllefos, ksmet, katandis, zarar.
Aftsit: t lexuarit, t dalluarit, t analizuarit, t diskutuarit.
Metodologjia: pyetja e dits, ruaje fjaln e fundit pr mua, pema e mendimit.
Zhvillimi i msimit
Pyeten nxnsit: - A duhet ti nnshtrohesh fatit t keq apo duhet luftuar pr nj fat
t mir?
Mendimet e nxnsve dgjohen me vmendje.
risk fati mbarsi
grshetim ngjarjesh q ndodhin n jetn e dikujt.

N bised prdoren edhe sinonimet risk, (fat i mir ose i keq), ksmet (fat i mir).
Realizimi i kuptimit: Ruaje fjaln e fundit pr mua.

- Lexohet prralla me z nga nxns t ndryshm.
epet detyra nga msuesi/ja: Zgjidhni pjesn q ju plqen m shum dhe bni
komentin e saj n nj flet.
- Pyeten nxnsit pr pjest e zgjedhura:
- Pse i keni zgjedhur?
- kuptim dhe vlera artistike kan?
Diskutohen komentet e nxnsve: nj nxns lexon paragrafin e zgjedhur dhe 3-4
nxns t tjer japin mendimet pr to, n fund nxnsi komenton pjesn e zgjedhur,
196
Libr msuesi
vazhdon kshtu procesi pr pjest e tjera.
Shpjegohen fjalt e vshtira t prralls.
Reektimi: pema e mendimit.

Me an t pems s mendimit (kllasterit), nxnsit do t zbulojn personazhet dhe do
t mbajn qndrim ndaj tyre.
mbreti
fati i pashpirt
personazhet
t ndjek pas
vajza e mbretit
cobani dyqanxhiu
e pafat, kmbngulse
i mir zemrmir
Vlersimi i nxnsve.
Detyr shtpie. Paraqitni me shkrim figurn e vajzs s mbretit (ashtu si paraqitet
n prrall).
Tema: Fati do kapur prej floksh (ora e dyt)

T zbrthej prmbajtjen e prralls.
T dalloj personazhin kryesor dhe personazhet ndihms.
T analizoj strukturn e prralls.
Mjete: teksti, grafik organizues pr personazhin, grafik organizues pr strukturn

e prralls.
Metodologjia: diskutimi, pun e pavarur, analiza.
Zhvillimi i msimit
Hapi I. Vazhdon leximi me paragraf, nxjerrja e nntitullit pr do paragraf.

Hapi II. Ritregimi i prmbajtjes duke iu prgjigjur pyetjeve t tekstit.
Hapi III. Nxirret mesazhi i prralls: Mos ti nnshtrohemi fatit t keq, por t
luftojm pr fatin e mir.
Hapi IV. Analizohet struktura e prralls duke prcaktuar kohn, vendin,
personazhin kryesor, antagonistin, personazhin ndihms, sendin magjik.

Tema: Gjymtyrt homogjene
T dalloj gjymtyrt homogjene n fjalit e dhna, duke u bazuar n rolin q
luajn ato n fjali.
T prdor gjymtyr homogjene, si: kryefjal, kallzues, kundrinor, prcaktor
dhe rrethanor n fjali t ndryshme.
T krijoj 4 fjali me kryefjal homogjene.
197
Mjete: teksti, tabela, fisha me fjali homogjene (pr do rast), fletore klase,
stilolaps.
Fjal ky: gjymtyr homogjene, lidhza, kryefjal, kallzues, kundrinor,
prcaktor, rrethanor.
Aftsit: t dalluarit, t treguarit, t menduarit, t krijuarit.
Metodologjia: diskutimi i ideve, pun e drejtuar, pun e pavarur zbatimi i
njohurive t marra.
Zhvillimi i msimit

Nxnsve u jepen fisha me fjalit:
Kngt dhe vallet tona gjithmon jan plqyer dhe jan vlersuar nga t
huajt.
Blett zukatin mbi dardht, mbi mollt e mbi shegt e ara nga mblsia.
- funksion kryejn fjalt me t zeza?
(Fjalt: kngt, vallet; jan plqyer, jan vlersuar; mbi dardht, mbi mollt, mbi
shegt kryejn t njjtin funksion; i prgjigjen s njjts pyetje: lidhen me t
njjtn gjymtyr).
kryejn t njjtin
kryefjal lidhen me lidhza funksion n fjali
(kngt, vallet) lidhen me t njjtn
gjymtyr t fjalis
kallzues Gjymtyrt homogjene
(jan plqyer, vlersuar)
i prgjigjen s njjts
pyetje
kundrinor prcaktor rrethanor
(mbidardht, mbimollt, mbishegt)
apet teksti n faqen 2 5 dhe lexohen shembujt ku vmendja prqendrohet te
gjymtyrt homogjene, si dhe te lidhza me t ciln lidhen ato. Krkohet nga nxnsit
t dallojn llojin e lidhzs. Theksohet se gjymtyrt homogjene lidhen me lidhzat
bashkrenditse, si: e, dhe, ose, apo, prandaj, por, ose, edhe etj.
Kalohet te rubrika Ushtrohu.
Nxnsit punojn n tekst ushtrimet 1-3.
Ushtrimi 1. Nnvizoni gjymtyrt homogjene n do fjali (kngt, vallet; mbi lulet, mbi
barin; nns, babait, motrs, gjyshrve; un, mami; ti, motra).
Ushtrimi 2. Nnvizoni gjymtyrt homogjene dhe lidhzn q sht prdorur.
(un, vllai as; mami, babi ose; kujdesi i prindrve, mjekimi por;
ti, un dhe; ti, macja dhe; un, vllai un)
Ushtrimi 3. Vendosni me laps n tekst foljet duke i prshtatur me kryefjalt
homogjene. (sht, krijojn, dolm, qndroni, rrim, hipm).
198
Libr msuesi
Gjat puns s drejtuar nxnsit kontrollojn punn e njri-tjetrit n dyshe duke
kmbyer tekstet.
Reektimi: pun e pavarur-zbatimi i njohurive t marra
Krijoni 4 fjali me kryefjal homogjene, p.sh.:
Un dhe gjyshi shkuam n parkun e lodrave.
Klajdi, Redi dhe Oerta jan kushrinj t par.
As Shila, as Kleoja nuk erdhn n teatrin e shkolls.
Ti dhe motra ime keni disa mosmarrveshje me njri-tjetrin.
Vlersimi i nxnsve.
Detyr shtpie. Krijoni fjali me gjymtyr homogjene, si: kryefjal, kallzues,
kundrinor, prcaktor, rrethanor (5 fjali).

Tema: Prcaktori

T dalloj grupet emrore n fjalit e dhna.
T krijoj grupe emrore me prcaktor, duke treguar fjalt q saktson a
cilson prcaktori.
T ndrtoj nj tregim me rreth 6 fjali, duke u bazuar n figurn e dhn, ku t
prdoren prcaktor.
Mjete: tabela, shkumsa me ngjyra, teksti, flet formati, stilolaps.

Fjal ky: prcaktor, cilsi, rasa gjinore, rrjedhore, mbiemr, premr.
Aftsit: t menduarit, t dalluarit, t krijuarit.
Metodologjia: diskutimi i ideve, t nxnit n bashkpunim, pun e pavarur
Zhvillimi i msimit
Msuesi/ja shkruan n tabel fjalin:
Vinat e fuqishm metalik do t shkarkojn/ anijet e mdha.
- Dalloni grupet emrore n kt fjali.
Prgjigja: n fjali jan dy grupe emrore:
Vinat e fuqishm metalik anijet e mdha
- Cila sht fjala baz n do grup emror? vinat, anijet

- far roli luajn n grupin emror mbiemrat fuqishm, metalik, e mdha?
Prgjigja: N grupin emror Vinat e fuqishm metalik mbiemri e fuqishme tregon
cilsin e vinave, kurse metalik saktson llojin e vinit. Edhe n grupin emror
anijet e mdha tregon cilsin e anijeve. Kta mbiemra jan prcaktor.
199
emr n rasn gjinore fjal q cilsojn emrin n nj grup emror
cilsin e emrit
emr n rasn rrjedhore prcaktori (mbiemr)
tregon
saktson emrin
mbiemr premr
(emr, premr)
premr

apet teksti n faqen 2 8 dhe lexohen shembujt e dhn n libr dhe nxnsit
dallojn prcaktort dhe me se shprehen.
Prcaktori mund t jet: mbiemr, emr i rass gjinore, rrjedhore, premr i llojeve
t ndryshme.
Ndahen nxnsit n grupe (sipas niveleve).
Grupi I. Ushtrimi 1. Krijoni grupe emrore me prcaktor emra, mbiemra. (Mbreti
i Persis; shkelje e ligjit; ndrtimi i pallatit, truall ndrtimi; ndrtesa t reja; pallat i ri;
njeriut t uditshm; t gjitha ndrtesat).
Grupi II. Ushtrimi 2. Veoni grupin emror dhe nnvizoni prcaktorin.
Prgjigjet:
nj arush t vogl vrapi yn
brinjt e kraharorit trokitja e zemrs
shtllung avulli nj klithm e tmerrshme
maj kalit me gojn e hapur
Grupi III. Plotsoni tekstin me prcaktort n kllapa, duke formuar grupe

emrore t sakta.
Prgjigjet: e arushs, e mbuluar, t vegjl, e leshta, kalit, dy, nj, e tyre, t rrugs,
kjo, kt, kto.
Dgjohen prgjigjet e do grupi, nprmjet prfaqsuesit t grupit.
Reektimi: pun krijuese-zbatimi i njohurive t marra.
Nxnsit punojn ushtrimin 4. Duke par figurn e tekstit krijoni, nj tregim me 6 fjali
ku t ket prcaktor.
Lihen nxnsit t lir t krijojn dhe m pas nnvizojn prcaktort q kan prdorur
n fjali.
Vlersimi i nxnsve.
Detyr shtpie.
Krijoni nj tregim me tem Nj shtitje n parkun e qytetit dhe nnvizoni prcaktort
me ngjyr blu.
200
Libr msuesi

Tema: Kundrinori i drejt
T dalloj grupin foljor (e kallzuesit) n fjali.
T dalloj gjymtyrt plotsuese n grupet e kallzuesit n fjalit e dhna.
T gjej kundrinorin e drejt me an t pyetjeve n fjalit e dhna.
T krijoj nj tekst, me jo m pak se 5 fjali, duke u mbshtetur n figurn e
tekstit.
Mjete: tabela, shkumsa me ngjyra, fisha me pyete pr kundrinorin e drejt,

teksti, fletore, stilolaps.
Fjal ky: kundrinor i drejt, pyetjet: k?, far?, cilin?, emr n rasn kallzore,
premr, grup emror.
Metodologjia: diskutimi i ideve, ushtrohu duke bashkpunuar n ifte, pun e
pavarur zbatimi i njohurive t marra.
Zhvillimi i msimit

Shkruaj n tabel fjalin: Fmijt ndjekin n televizor nj lm t bukur dhe Prgjigjjuni
pyetjeve:
- Cili sht kundrinori i drejt n kt fjali?
- Si e gjete? (far?)
- Me se sht shprehur n kt rast kundrinori i drejt? (grup emror)
emr apo premr n rasn kallzore

gjymtyr plotsuese e
grupit t kallzuesit
kundrinori i drejt
shprehet me
emr premr grup emror plotsojn kuptimin

pyetjet
e foljes
rasa vetor, lidhor,
k? cfar?
kallzore pyets,
i pacaktuar frymor jo frymor
Realizimi i kuptimit: ushtrohu duke bashkpunuar n ifte.

apet teksti n faqen 21 dhe lexohen shembujt e dhn n tekst. Ndalohet te rastet
kur kundrinori i drejt shprehet me emr, premr, grup emror.
N ushtrimet 1 - 3 nxnsit ushtrohen duke bashkpunuar me njri-tjetrin.
N ushtrimin 1 nxnsit nnvizojn kundrinorin e drejt n fjalit e dhna, duke

shkruar me laps n t djatht pyetjen, p.sh.:
K knaqin prrallat pa mas? at
Cilat lexon ai me nj frym? prrallat e Andersenit
far i dhuruan prindrit pr ditlindje? nj kompjuter
201
Ushtrimi 2. Prgjigjuni pyetjeve, duke plotsuar fjalit me nj kundrinor t drejt.

(Filmin Tomi dhe heri; objektet e largta, rrezet e dmshme, tokn, diturin e
natyrs.)
Ushtrimi 3. Gjeni kundrinort n fjalit e dhna, duke treguar me se jan shprehur

ata. Prgjigjet jan:
bisedn emr pa parafjal, rasa kallzore;
kngn emr pa parafjal, rasa kallzore;
puplat emr pa parafjal, rasa kallzore;
nj kng tjetr grup emror;
kt premr dftor;
zogjt e tjer grup emror;
fjalt e tua grup emror;
ato premr vetor.
Nxnsit bashkpunojn n ifte pr kryerjen e ushtrimeve m lart.
Reektimi: pun e pavarur-zbatimi i njohurive t marra.
Krijoni fjali duke vendosur para kallzuesit kryefjal dhe pas kallzuesit kundrinor t
drejt.
P.sh., Fshatart mbjellin tokn e re.
Arkeologt zbuluan objekte t vjetra.
Fmijt shikonin malin e Dajtit.
Un prfytyroj veten t rritur.
Detyr shtpie. Krijoni nj tekst me 5 fjali q t ken kundrinor t drejt, duke u
ndihmuar nga figura e tekstit.
202
Libr msuesi
VI
KAPITULLI
Pasqyra e historis
Rubrika: T lexojm
Tema: Zemr ilire

T lexoj tregimin rrjedhshm dhe me intonacion.
T tregoj prmbajtjen e tregimit duke iu prgjigjur pyetjeve t dhna.
T dalloj tregimin historik.
T dalloj personazhet historike dhe ato t trilluarat.
T analizoj cilsit e figurs s Batos, plakut Kliton dhe Taulantit duke ilustruar
me pjes nga tregimi.
T dalloj figurat letrare t krahasimit dhe epitetit n tregimin e dhn.
T ndrtoj fjali me fjalt e fjalorit.
Mjetet: harta t Iliris, material ilustrativ pr Baton, Teutn, Agronin, Pirron e

Epirit.
Fjal ky: kryetrim, i plagosur, gjyshi dhe nipi, mjek t huaj, prgatit melheme,
shrohet shpejt.
Aftsit: t lexuarit, t menduarit, t ritreguarit, t analizuarit.
Metoda dhe teknika: stuhi mendimi, kllaster, lexim, analiz, pun e pavarur,
pun n dyshe.
Zhvillimi i msimit

Nxiten nxnsit e niveleve t ndryshme t thon se far din pr ilirt. Me
mendimet e nxnsve msuesi/ja formon pemn e mendimit n tabeln e zez.
Nxnsit mund t japin edhe prgjigje
t tjera, q i kan msuar n lndn e
istoris 4, si:
trima
ishin t ndar n fise
t part tan popuj t vjetr mbretrit ilire
t Ballkanit besonin n shum perndi (pagan)
plqenin teatrin dhe muzikn
ilirt ndrtonin stadiume
bujar merreshin me sport
merreshin me tregti
trima merreshin me peshkim
merreshin me tregti kishin qytete t zhvilluara
merreshin me gjah
monedha ilire
pasardhsit e pellazgve
203
Paraqitet n tabel para nxnsve harta e Iliris dhe diskutohet shkurt rreth saj.
Realizimi i kuptimit: lexim - analiz.
Hapi I. apen librat n faqen 226. Diskutohet bashk me nxnsit rreth tablos
n fillim t faqes. Shkruhet titulli i tregimit n tabel. Po t jet e mundur paraqitet
para nxnsve libri me t njjtin titull, q flet pr luftn e strgjyshrve tan nn
udhheqjen e Batos kundr pushtuesve romak.
Hapi II. Lexohet teksti nga msuesi/ja, nxnsit i mbajn librat mbyllur.
Hapi III. Lexohet teksti pjesrisht nga msuesi/ja dhe pastaj vazhdohet
leximi nga nxns q lexojn bukur. Nxnsit ndjekin leximin dhe nnvizojn fjalt
e panjohura pr ta. Bhet n tabel shpjegimi i fjalve e shprehjeve t reja duke
u mbshtetur n fjalorin e tekstit. Bashk me nxnsit formohen fjali me fjalt e
shprehjet e reja t panjohura, t cilat mund t jen m shum se ato q parashikon
fjalori i tekstit.
Hapi IV. Lexohet pjes-pjes teksti nga nxns t niveleve t ndryshme pr

t kuptuar m mir prmbajtjen. Nxnsit bjn vrejtje dashamirse pr shoku -
shokun pr prmirsimin e cilsis s leximit.
Hapi V. Analizohet tregimi bashk me nxnsit duke pasur parasysh pyetjet e

rubrikave Kupto prmbajtjen dhe Nxirr mesazhin.
U jepet nxnsve nj ide e qart pr krahasimet dhe epitetet, duke br ilustrime
me shembuj.
Sqarohet se krahasimi dhe epiteti nuk shprehen me nj fjal t shkputur, por me dy
fjal q krijojn kuptimin e figurshm. P.sh.: luftoi si luan (krahasim); zemr e bardh
(epitet).
Mbiemri e bardh, po t mos lidhej me fjaln zemr, nuk do t ishte epitet.
Reektimi: pun n dyshe.

Nxiten nxnsit t punojn n grupe dyshe pr zgjidhjen e krkesave t ushtrimeve
8, 9 t faqes 228. Diskutohet dhe vlersohet puna e nxnsve.
Ushtrimi 10 faqe 228. Nxnsit nnvizojn epitetet dhe krahasimet. Kur mbarojn
nnvizimet, diskutohet pr kuptimin e tyre t figurshm.
Bhet prmbledhja e ors s msimit vlersimi pr cilsin e arritjes s objektivave,
sipas niveleve dhe vlersimi i motivuar me not i nxnsve t niveleve t
ndryshme.
Detyr shtpie. epet detyra n fund t faqes 228. Nj zgjidhje e ksaj detyre
mund t jet:
si binte ndrmend e kishte n mendje
nga dita n dit riprtrihej nga dita n dit binte nga shndeti
e lidhnin pazgjidhmrisht e ndanin prfundimisht
fjalpak e gjumpak llafazan e gjumash
204
Libr msuesi

Tema: Kundrinori i zhdrejt me parafjal

T dalloj kundrinort e zhdrejt me parafjal me ndihmn e pyetjeve.
T dalloj me se shprehet kundrinori i zhdrejt me parafjal n fjali t
ndryshme.
T prdor pyetjet pr t gjetur kundrinort e zhdrejt me parafjal n fjali
t ndryshme.
T ndrtoj 5-6 fjali duke prdorur kundrinor t zhdrejt duke u
mbshtetur n pyetjet e dhna.
Mjetet: teksti i nxnsit, Fletore pune, tabel, shkumsa me ngjyra.

Fjal ky: kundrinor i zhdrejt me parafjal, pyetjet: me k?, nga kush?,
prej kujt?, pr k (cilin, ciln, cilt, cilat)?, n vend t kujt?, kundr kujt?
Aftsit: t kuptuarit, t pyeturit, t krijuarit, t lexuarit.
Metodologjia: stuhi mendimesh, diskutim, pun n ift, pun e drejtuar,
pun e pavarur, organizuesi grafik.
Zhvillimi i msimit
Hapi I. Kontrollohen e diskutohen detyrat e shtpis. Mblidhen disa fletore pr

tu korrigjuar hollsisht, pr tu pajisur me shnime dhe pr tu vlersuar me not.
Hapi II. Stuhi mendimesh. Nxiten nxnsit e nivele t ndryshme tu prgjigjen
lirshm e pa ndrojtje se gabojn, ktyre pyetjeve:
- din pr kundrinorin e drejt?
- Me se shprehet kundrinori i drejt?
- far pyetjeje u prgjigjen kundrinort e drejt? Shembuj.
- din pr kundrinorin e zhdrejt pa parafjal?
- N far rase jan kundrinort e zhdrejt pa parafjal? Me se
shprehen? Shembuj.
Hapi III. Shkruhet tema n drras t zez. Paraqitet para klass nj tabel,
ku sht shkruar teksti n fillim t faqes 22 . Diskutohet rreth fjalve t nnvizuara.
Me an t pyetjeve arrihet n prfundim se fjalt e nnvizuara jan kundrinor t
zhdrejt me parafjal.
Duke u nisur nga klasat a grupe e fjalve q formojn kundrinorin e zhdrejt me
parafjal, arrihet n prfundim se ai shprehet me:
emr Ata u shqetsuan pr plagn. (pr ciln?)
Ata foln me kryetrimin. (me k?)
205
premr Biseduar me njri-tjetrin. (me k?)

Biseduan pr at. (pr k?)
grup emror Tani n vend t atyre mjekve do t ishin ata. (n vend t kujt?)
Ata ruheshin nga e keqja. (nga cila?)
Hapi IV. Pun n ift: Ushtrimi 1, faqe 22 , sipas krkess. Kontrollohet e
vlersohet puna e nxnsve.
Pun e drejtuar: Ushtrimi 2, faqe 23 , sipas krkess.
Pun e pavarur: Ushtrimi 3, faqe 23 , sipas krkess.
Hapi V. Bhet organizuesi grafik pr kundrinort n drras t zez duke
prdorur shkumsa me ngjyra.
jan kundrinort? Llojet: Kundrinori i zhdrejt:

Kundrinort jan gjymtyr t drejt dhe t pa parafjal;
plotsuese t grupit t zhdrejt. me parafjal.
kallzuesit.
Bhet vlersimi pr orn e msimit.
Detyr shtpie: Ushtrimi 4, faqe 23 . Detyra mund t zgjidhet kshtu:

Fmijt shkuan me prindrit n nj fest.
Ata dgjuan nga msuesi se do t shkojn n ekskursion.
Prindrit u morn me tregti.
Nxnsit knduan pr msuesit.
Ata fituan n vend t shokve.
Rubrika: T lexojm
Tema: I vogli Donat Argjendi

T lexoj tregimin rrjedhshm dhe me intonacion.
T dalloj personazhet e tregimit t dhn.
T przgjedh alternativat e sakta duke u bazuar n leximin e tregimit.
T krahasoj mendimet e tij me ato t djalit t vogl mbi dukurit e paraqitura
n tekst.
Mjete: teksti i nxnsit, tablo e tekstit, libri I vogli Donat Argjendi.

Fjal ky: fron, medaljon, kandil, ngjyra t larme, petla, nuk ngopej s shikuari
Metodologjia: bised e kombinuar, lexim, pun n dyshe, pun e pavarur,
analiz.
206
Libr msuesi
Zhvillimi i msimit
Evokimi:
Hapi I. - Kush e ka lexuar librin I vogli Donat Argjendi.
Msuesi/ja u tregon shkurt prmbajtjen e librit.
Realizimi i kuptimit: Hapi I. Lexohet tregimi nga msuesi/ja dhe nxnsit i

mbajn librat mbyllur. Lexohet prsri tregimi pjesrisht nga msuesi/ja dhe pastaj
vazhdohet leximi nga nxns q lexojn bukur. Nxnsit porositen t nnvizojn me
laps fjalt e shprehjet e panjohura.
Hapi II. Sqarohen fjalt e shprehjet e panjohura. Shkruhen n tabel t zez.

Formohen bashk me nxnsit fjali me fjalt e shprehjet e reja t panjohura.
Hapi III. Diskutohet tabloja e tekstit.
Hapi IV. Analizohet tregimi bashk me nxnsit duke u mbshtetur n rubrikat
Kupto prmbajtjen dhe Nxirr mesazhin.
Reektimi: api I. Pun n dyshe sipas bankave. Ushtrimi 4 faqe 232.

Hapi II. Pun e pavarur. Ushtrimi 8 faqe 232.
N fund bhet prmbledhja e ors s msimit, vlersimi pr cilsin e realizimit
t objektivave t arritjeve sipas niveleve si dhe vlersimi i motivuar me not i disa
nxnsve t niveleve t ndryshme.
Detyr shtpie. epet detyra n fund t faqes 232.

Tema: Rrethanort

T dalloj rrethanort si grupe t lvizshme n fjali.
T prdor pyetjet pr gjetjen e rrethanorve n fjalit e dhna.
T dalloj llojet e rrethanorve.
T ndrtoj fjali, ku rrethanor t ndryshm t qndrojn para dhe pas foljes.
Mjete: teksti i nxnsit, albume, pamjet e tekstit, shkumsa me ngjyra

Fjal ky: rrethanor, rrethanor vendi, kohe, mnyre, sasie, shkaku, qllimi
Metodologjia: stuhi mendimesh, pema e mendimit, diskutim, pun e pavarur
organizuesi grafik
Zhvillimi i msimit
Hapi I. Stuhi mendimesh. Nxiten nxnsit e niveleve t ndryshme t shprehin
lirshm se far din pr rrethanort. Msuesi/ja i prmbledh mendimet e nxnsve
duke br pemn e mendimit (kllasterin) n drrasn e zez.
207
sht fjal plotsuese
sht disa llojesh mnyre
shkaku
vendi
lidhen me foljen kohe
Rrethanori:
sasie
qllimi
Mund t lviz
n fjali.
gjenden me pyetjet: ku? kur? si? sa? pse? prse?
Hapi II. Paraqitet ndonj album me fotografi t ndryshme nga Shqipria,

Maqedonia, Kosova ose vendlindja e nxnsve. U drejtohen nxnsve pyetje, t
cilat mund t marrin prgjigje me fjali, q kan n prbrjen e tyre rrethanor t
ndryshm. apen tekstet e nxnsve n faqen 233. Diskutohet rreth pamjeve dhe
fjalive t tekstit. Prqendrohet vmendja n fjalit pyetse dhe te rrethanort e
nnvizuar. Shkruhen fjalit n drras duke prdorur shkumsa me ngjyra.
Hapi III. Bashk me nxnsit bhet organizuesi grafik pr llojet e rrethanorve

dhe pyetjet me t cilat gjenden. Shkruhet edhe nga nj shembull pr do rrethanor.
Lloji i rrethanorit: Gjenden me pyetjen: Shembuj:
vendi Ku? Nga? Shkoj n ekskursion.

kohe Kur? Q kur? Takohemi n mngjes.
mnyre Si? Ecte me vrap.
sasie Sa? Gara zgjati 10 minuta.
shkaku Pse? U djersita nga vapa.
qllimi Prse? Shkova pr pushime.
Hapi IV. Pun e pavarur. Udhzohen nxnsit t formojn fjali t ndryshme, ku

do rrethanor t qndrojn para dhe pas foljes.
Diskutohet e vlersohet puna e nxnsve t niveleve t ndryshme.
Bhet prfundimi pr orn e msimit.
Detyr shtpie: epet nj ushtrim nga Fletorja e puns. N rast se nxnsit

nuk jan t pajisur me Fletore pune, jepet nj detyr e till: Bni nj prshkrim t
shkurtr, ku t prdorni rrethanor t ndryshm.

Tema: Rrethanort (ora II)

T dalloj llojet e rrethanorve duke br pyetjet.
T krijoj tekste t ndryshme, ku t prdor rrethanor.
208
Libr msuesi
Mjete: teksti i nxnsit, shkumsa me ngjyra.

Metoda dhe teknika: stuhi mendimi, pun e pavarur, pun n dyshe.
Zhvillimi i msimit
Hapi I. Stuhi mendimi. Nxiten nxnsit t niveleve t ndryshme t shprehen

lirshm far kan msuar n orn e par pr rrethanort. Pr do lloj rrethanori
kmbngulet t prcaktohet edhe pyetja me t ciln gjendet. Krkohet ilustrimi me
shembuj.
Hapi II. Pun e pavarur. Ushtrimi 1, faqe 234. Kontrollohet e vlersohet puna
e nxnsve t niveleve t ndryshme. Me qen se ky ushtrim sht i nivelit minimal,
vmendja prqendrohet te nxnsit e nivelit baz, duke i br sa m aktiv.
Hapi III. a) Pun n dyshe. Ushtrimi 2, faqe 234 sipas krkess.
b) Pun n dyshe ushtrimi 3, sipas krkess.
Diskutohet e vlersohet puna e nxnsve t niveleve t ndryshme. Vlersimi bhet
n fletore dhe n regjistr.
N fund bhet vlersimi pr orn e msimit dhe pr cilsin e realizimit t
objektive.
Detyr shtpie: epet ushtrimi 4, faqe 234.
Rubrika: T shkruajm
Tema: Prshkruajm me an t t prekurit.

T lexoj prshkrimet e dhna n tekst.
T dalloj mbiemrat e dhn sipas cilsive q ata shprehin.
T prshkruaj sendet n baz t cilsive t dhna n tekst.
T prshkruaj sende me an t t prekurit.
Tu prshtat sendeve krahasime t ndryshme.
T prdor sa m shum mbiemra e ndajfolje dhe imagjinatn n prshkrim.
Mjete: teksti i nxnsit, tablo t ndryshme, shkumsa me ngjyra, kuti t vogla

kartoni.
Metodologjia: bised, kllaster, diskutim, pun e pavarur, pun e drejtuar.
Zhvillimi i msimit
Hapi I. Bashk me nxnsit bhet kllasteri (pema e mendimit) pr shqisat:
209
t nuhaturit t dgjuarit
t parit Shqisat:
t shijuarit t prekurit
Hapi II. Paraqitet para nxnsve nj tablo e zmadhuar e pamjeve t tekstit.

Bhet nj bised pr pamjet e tekstit me nxnsit e niveleve t ndryshme.
Lexohen nga nxns q lexojn bukur tekstet Gjethet e pranvers dhe t vjeshts
dhe Nj qershi e pjekur mir. Nxiten nxnsit t dallojn mbiemrat q i cilsojn
objektet me t prekur. Shkruhen mbiemrat n drras t zez: t buta, t lakueshme,
ta that, t brisht, t pjekur, t but, t lmuar. Diskutohet rreth kuptimit t tyre
leksikor. Pr mbiemrin e brisht q sht i vshtir pr nxnsit, jepet ky shpjegim:
q thyhet a thrrmohet leht, e dobt, e leht.
Hapi III. N kuti t ndryshme t hapura jan vendosur fisha me mbiemra
t ndryshm q tregojn cilsin e siprfaqeve t sendeve, peshn e sendeve,
prbrjen, temperaturn. N nj kuti tjetr jan vendosur fisha me ndajfolje q
mund t saktsojn cilsit e ndryshme t objekteve. Diskutohet rreth mbiemrave e
ndajfoljeve duke dhn edhe shembuj me fjali pr do rast.
Me qen se disa mbiemra jan t vshtir pr nxnsit, bhen kto shpjegime, q
shkruhen n drras t zez, duke prdorur edhe shkumsa me ngjyra.
i pusht q sht me push, q sht i but e i imt si push.
shpues q duket sikur t shpon me dika t mpreht, q t shpon.
veshtullor i ngjitshm; q ngjitet ashtu si veshtulla, bima q rritet n degt e
bimve t tjera, kacavars si veshtull
poroz me pore, i gavrt, i prshkueshm, i deprtueshm.
Hapi IV. Pun e pavarur. Ushtrohu nprmjet krahasimeve, faqe 236.
Kontrollohet e vlersohet puna e nxnsve.
Hapi V. Pun e drejtuar: Cilave sende mund tu prshtaten krahasimet e
mposhtme?
Detyr shtpie. epet nj ushtrim nga Fletorja e puns. Mund t jepet si detyr
prshkrimi i nj fiku t pabr a nj frute q rritet n zonn e tyre.

Tema: Rrethanort homogjen

T dalloj rrethanort homogjen me ndihmn e pyetjeve n fjalit e dhna.
T plotsoj fjalit e dhna me gjymtyr homogjene q u prshtaten.
T formoj fjali, jo m pak se pes, ku t prdor gjymtyr homogjene
rrethanor, kryefjal, prcaktor, kundrinor.
Mjete: teksti i nxnsit, tabel me rrethanor homogjen, shkumsa me

ngjyra.
210
Libr msuesi
Fjal ky: rrethanor homogjen.

Metodologjia: bised e kombinuar me shpjegim, pun e drejtuar, pun n
dyshe.
Zhvillimi i msimit
Hapi I. Kujtojm bashk me nxnsit:

- jan gjymtyrt homogjene? (Gjymtyrt homogjene plotsojn kuptimin
e s njjts gjymtyr).
- Me se lidhen me njra-tjetrn gjymtyrt homogjene? (Ato lidhen me presje
ose me lidhza).
Krkohen t jepen shembuj me kryefjal homogjene, me prcaktor homogjen
etj.
Hapi II. Vendos n drras t zez tavn me rrethanort homogjen, si
paraqiten n tekstin e nxnsit. Diskutohet rreth tyre pr t arritur n prfundim se
jan rrethanor homogjen.
Hapi III. Pun e drejtuar: ushtrimi 1 faqe 23 . Udhzohen nxnsit t
nnvizojn rrethanort homogjen. Kontrollohet puna e nxnsve pastaj nxnsve
u drejtohet kto pyetje: Ku mungojn parafjalt te rrethanort e nnvizuar? Diskutoni
a duhet t jen?
Hapi IV. Pun n dyshe: Ushtrimi 2 faqe 23 . Ky ushtrim shrben jo vetm
pr t matur rendimentin e ors s msimit, por pr t testuar dijet e nxnsve pr
t gjitha llojet e gjymtyrve homogjene.
Bhet prmbledhja e vlersimi pr orn e msimit duke u drejtuar kto pyetje:
- Prse shrbejn gjymtyrt homogjene?
- Me se lidhen ato me njra - tjetrn?
- A duhet t prsriten patjetr parafjalt para t gjith rrethanorve
homogjen?
Detyr shtpie. epen ushtrime nga Fletorja e puns.
Rubrika: T lexuarit
Tema: Muji, nusja dhe zanat idhnake (nga cikli i kngve legjendare)

T ndrtoj fjali me fjalt e reja t panjohura.
T tregoj prmbajtjen duke iu prgjigjur pyetjeve t dhna.
T analizoj personazhin e Mujit, zanave dhe nuses duke ilustruar me pjes
nga tregimi.
T analizoj strukturn e legjends duke dalluar elementet reale dhe fantastike
t tregimit.
211
T nxjerr mesazhin e trimris, zgjuarsis dhe zemrgjersis s Mujit duke
u bazuar n veprimet e tij.
T dalloj ligjratn e drejt nga dialogu.
Mjete: teksti i nxnsit, libri i shkrimtari Mitrush Kuteli Prralla t mome

shqiptare, shkumsa me ngjyra.
Fjal ky: cung, bes, idhnake, peng, petka, terr, thep m thep, krep m krep,
zan.
Aftsit: t lexuarit, t ritreguarit, t analizuarit.
Metodologjia: bised e kombinuar, lexim, shpjegim, diskutim, analiz, pun
dyshe, pun e pavarur, pun e drejtuar.
Zhvillimi i msimit
Hapi I. U paraqitet nxnsve libri i Mitrush Kutelit Prralla t mome shqiptare.

Flitet shkurt pr disa nga prrallat dhe prqendrohet vmendja te prralla Muji,
nusja dhe zanat idhnake e msuar n klasn e katrt.
Hapi II. Lexohet nga msuesi/ja prralla dhe nxnsit i mbajn librat mbyllur.
apen librat. Fillohet leximi nga msuesi/ja dhe vazhdohet nga nxns q lexojn
bukur. Nxnsit e tjer ndjekin leximin dhe nnvizojn me laps fjalt e panjohura
pr ta. Sqarohen bashk me nxnsit fjalt e shprehjet e reja t panjohura.
Kto fjal e shprehje sqarohen n drras t zez duke prdorur shkumsa me
ngjyra.
Ndrtohen fjali me to nga nxns t niveleve t ndryshme.
Hapi III. Lexohet tregimi pjes-pjes nga nxns t mir dhe bhet analiza
duke u mbshtetur edhe n pyetjet e rubriks Kupto prmbajtjen.
Shpjegohet se zanat idhnake do t thot zanat hakmarrse, inatie,
inatore.
Hapi IV. Nga pyetjet e rubriks Nxirr mesazhin mund t dalin kto prgjigje:
Na trheq personazhi i Mujit, sepse sht i zgjuar, dgjon urt, kuvendon
edhe m urt. Muji sht trim, i bess dhe zemrgjer.
Kushti q u vuri Muji zanave ishte q ti lironin nusen robin, ti kthejn n
jet krushqit me gjith kuaj. N kmbim t ktyre ai do ti lshonte dhit e
egra t mbajtura peng. Zanat i dhan besn Mujit se ai nuk kishte faj. Ai i
detyroi zanat t mos i bjn keq askujt.
Veprimi i Mujit tregon trimrin, zgjuarsin dhe zemrgjersin e tij. Ai
ishte i zgjuar se zbuloi ku e kishin fuqin zanat. Ishte trim e i vendosur se
u drgoi mesazh zanave t shkmbit t mos bjn padrejtsi. Muji sht
kryetrimi, prandaj i zbuti zanat idhnake dhe ua fali bjeshkt njerzve.
Hapi V. Pun n dyshe: ushtrimi faqe 24 , sipas krkess dhe ushtrimi 1
faqe 24 , sipas krkess s tyre.
Pun e pavarur: ushtrimi 11 faqe 24 . Kontrollohet e vlersohet puna e nxnsve
t t gjitha niveleve.
Pun e drejtuar: ushtrimi 12. Aktivizohen nxns t ndryshm t shikojn dhe nj
212
Libr msuesi
her tekstin, t dallojn ligjratn e drejt nga dialogu.

N fund bhet prmbledhja e vlersimi pr orn e msimit duke krkuar edhe nj
her nga nxnsit t thon shkurt prmbajtjen, mesazhin dhe elementet fantastike
e reale t pjess.
Detyr shtpie: epet detyra n fund t faqes 24 .
Rubrika: T lexuarit
Tema: Lufta e Mashkullores

T lexoj tregimin historik me intonacion.
T prdor n fjali fjalt e reja t tregimit.
T hartoj pyetje mbi tregimin pr t zbrthyer prmbajtjen e tij.
T analizoj t dhnat reale n tregim.
T nxjerr mesazhin e trimris dhe dashuris pr atdheun nprmjet
veprimeve t personazheve t tregimit.
T diskutoj pr figura t shquara t kombit shqiptar q njeh.
Mjetet dhe materialet burimore: Fotografi t eriz Topullit e t figurave

t tjera t shquara t popullit shqiptar t sjella nga nxnsit, vepra t Mihal
Gramenos, letr t bardh A4.
Fjal ky: Lufta e Mashkullors 5 mars 1 8, mngjes, ushtri, luft e rrept,
mbrmje t vrar.
Aftsit: t lexuarit, t interpretuarit.
Metoda dhe teknika msimore: Bised e kombinuar me shpjegim, lexim
zinxhir, lexim me ndalesa, diskutim, analiz, pun n dyshe, dora e pyetjeve.
Zhvillimi i msimit
Hapi I. Nxnsit kan sjell n klas fotografi t lufttarve t shquar t

popullit ton. Diskutohet shkurt rreth tyre. Veohet figura e eriz Topullit. Pyeten
nxnsit nse e kan par filmin pr Luftn e Mashkullors. Diskutohet rreth tij.
Hapi II. Bhet leximi shprehs i pjess nga msuesi/ja, nxnsit i mbajn
librat mbyllur. Bhet leximi nga nxns q lexojn bukur dhe nxnsit nnvizojn
fjalt dhe shprehjet e panjohura me laps. Shpjegohet kuptimi i tyre n drras t
zez duke prdorur shkumsa me ngjyra. Disa nga fjalt q nuk i ka fjalori i tekstit
shpjegohen nga msuesi/ja:
katua ahur n katin prdhes t nj shtpie, ku mbahen kafsht shtpiake
ose veglat e puns.
han bujtin pran rrugs ose n qytete me vend edhe pr kafsht.
anadollak banor turk i Anadollit, n Azin e Vogl, ktu : pushtues turk.
213
Hapi III. Bhet leximi me ndalesa dhe analizohet pjesa duke formuluar edhe
kto pyetje pr t zbrthyer prmbajtjen e saj:
- Kur dhe ku zhvillohet ngjarja?
- Cilat jan cilsit e eriz Topullit?
- Si e prshkruan Mihal ramenoja kt gur?
- far gurash letrare prdor autori n kt pjes? Prdor krahasimin:
plumbat venin si breshr, i verdh si dyll...)
Hapi IV. Diskutohet me nxnsit e t gjitha niveleve rreth pyetjeve t rubriks
Nxirr mesazhin.
Hapi V. Pun n dyshe: Ushtrimi 5, faqe 234.
N fund bhet prmbledhja e vlersimi pr orn e msimit sipas grafikut organizues
Dora e pyetjeve. rientohen nxnsit t punojn me dorn e majt dhe vizatojn
formn e saj n flet A4. N secilin gisht shkruajn pyetjet si m posht:
Kush? far? Ku? Kur? Pse? Si?
Diskutohet pr plotsimin me prgjigjet e secils pyetje t grafikut t dors.
Detyr shtpie: T nxjerrin pikat e planit t tregimit.
Rubrika: Shkruajm
Tema: Kujtime

T shkruaj nj ngjarje reale jo m pak se nj faqe duke u bazuar n strukturn
e tekstit me kujtime.
T shkruaj kujtime sipas nj modeli t dhn.
T dalloj biografin dhe autobiografin.
Mjete dhe materiale burimore: teksti i nxnsit Gjuha Shqipe 5, tekste me

kujtime, biografia e shkurtr e nj shkrimtari.
Fjal ky: kujtime, biografi, autobiografi, ngjarje, persona real.
Aftsit: t lexuarit, t dalluarit, t prshkruarit.
Metodologjia: bised e kombinuar me shpjegim, pun e pavarur.
Zhvillimi i msimit
Hapi I. Kontrollohen detyrat e shtpis. Aktivizohen nxns t niveleve t
ndryshme t lexojn pikat e planit t tregimit Lufta e Mashkullores. Krkohet nga
nxnsit t thon prmbajtjen sipas pikave t planit.
Hapi II. Krkohet nga nxnsit tu prgjigjen pyetjeve t rubrikave Nxirr
mesazhin dhe Analizo strukturn.
Hapi III. Lexohen para nxnsve tekste t ndryshme me kujtime. Bisedohet
214
Libr msuesi
me nxnsit pr veorit e teksteve me kujtime.

Shpjegohet kuptimi i fjalve biografi dhe autobiografi duke kujtuar tekste biografike
dhe autobiografike nga viti i kaluar shkollor.
Hapi IV. Udhzohen nxnsit t plotsojn duke e shkruar m par n fletore
pjesn n fund t faqes 243 n rubrikn Plotso.
Hapi V. Pun e pavarur: Kujto nj ngjarje interesante q t ka ndodhur.
Mundohu t kujtosh datn, emrat e personave, numrin e personave, t dhnat pr
ngjarjen etj.
Kontrollohet e diskutohet puna e pavarur. Vlersohen 2-3 nxns t niveleve t
ndryshme.
Bhet prmbledhja dhe vlersimi pr orn e msimit.
Detyr shtpie: T shkruajn kujtimet e tyre pr ditn e par t shkolls.
Rubrika: T lexuarit
Tema: Ra si yll, po su shua

T ritregoj prmbajtjen duke iu prgjigjur pyetjeve dhe duke ilustruar me
vargje nga poezia.
T dalloj figurat letrare t krahasimit dhe epitetit n poezi.
T shpreh emocionet q i shkakton leximi i vjershs kushtuar Princeshs
Argjiro.
T dalloj elementet fantastike duke i ilustruar me vargjet e dhna.
T nxjerr mesazhin e mosnnshtrimit dhe dashuris pr lirin duke u bazuar
n veprimin e Princeshs Argjiro.
Materiale dhe mjete msimore: teksti i nxnsit Gjuha shqipe 5, poezia

Princesha Argjiro e Ismail Kadares si dhe vepra t tjera t tij.
Fjal ky: humner, mkoj.
Metoda dhe teknika msimore: bised e kombinuar me shpjegim, analiz,
pun n dyshe, ditar dypjessh.
Zhvillimi i msimit
Hapi I. Bhet nj bised me nxnsit pr krijimtarin letrare t Ismail

Kadares.
U tregohen nxnsve disa vepra t Ismail Kadares. Prqendrohet vmendja te
vepra pr fmij Princesha Argjiro. Tregohet shkurt prmbajtja duke prdorur
edhe ilustrimet me vargje dhe me figurat e librit.
Hapi II. Lexohet ose recitohet nga msuesi/ja poezia Ra si yll, po su shua.
Nxnsit i kan librat mbyllur.
215
Lexohet poezia nga nj nxns q lexon bukur dhe nxnsit nnvizojn fjalt e
panjohura pr ta. Fjal t panjohura mund t jen:
humner hon, gremin.
mkoj ushqej foshnjn.
Nxiten nxnsit t krijojn fjali m fjalt e reja.
Hapi III. Lexohet poezia pjes-pjes dhe analizohet bashk me nxnsit duke
u mbshtetur n pyetjet e rubriks Kupto prmbajtjen dhe Analizo gjuhn .
Hapi IV. Pun n dyshe: Ushtrimi 6 faqe 245.
Nxnsit sipas bankave nxjerrin mesazhin pr poezin.
Hapi V. Bhet ditari dypjessh. Diskutohet me msuesit/et. Plotsohet ditari
dypjessh nga msuesi/ja n tabel. Nxnsit punojn n fletore:
Fjalia Komenti im
Vshtron princesha krenare Princesha Argjiro edhe n astin kur ran
duke luftuar rojet e fundit, nuk u friksua.
Ajo nuk u dorzua te armiqt.
Po a zihet ylli vall? Argjiroja sht e bukur si nj yll dhe e

pakapshme si yjet.
U vrvit si zog n er Poeti e krahason princeshn me zogun q

hap kraht e fluturon n humner.
Ajo shikon pr her t fundit Gjirokastrn.
Edhe shkmbi ku u coptua, / eroizmi i princeshs tronditi jo vetm

than u drodh, u gjallrua njerzit, por edhe shkmbin, q mendon si
frymor dhe gjallrohet.
Se fmija i saj mbet gjall Ky varg tregon fitoren e jets mbi

vdekjen, vazhdimsin e jets.
Bhet vlersimi pr orn e msimit dhe vlersimi i motivuar me not i disa nxnsve
t niveleve t ndryshme.
Detyr shtpie: Detyra n fund t faqes 245.
Rubrika: T lexuarit
Tema: Himni i flamurit

T lexoj qart poezin.
T dalloj strofat e vargjet e imni i flamurit.
T dalloj vargjet q rimojn n poezin e dhn.
T dalloj figurat letrare t krahasimit n vargjet e poezis.
T nxjerr mesazhin e dashuris s shqiptarve pr atdheun e tyre duke
ilustruar me vargje.
216
Libr msuesi
Mjete: teksti i nxnsit Gjuha shqipe 5, libri imni kombtar.

Fjal ky: engjll, tosk, geg, rrfe, ngadhnjyes, brend, njat flamur.
Aftsit: t lexuarit, t folurit, t kthyerit e poezis n proz.
Metodologjia: bised e kombinuar me shpjegim, lexim zinxhir, lexim me
ndalesa, analiz e diskutim, pema e mendimit, pun n dyshe.
Struktura: ERR
Zhvillimi i msimit
Evokimi:
Hapi I. Kndohet imni i amurit bashk me nxnsit. Bhet nj bised e
kombinuar me shpjegim pr imnin kombtar. U tregohen nxnsve materiale e foto
pr ilustrim simbolizon imni kombtar.
Hapi I. Bhet leximi shprehs nga msuesi/ja i poezis imni i flamurit, shkruar
nga poeti Gjergj Fishta.
Hapi II. U flitet nxnsve shkurt pr veprimtarin atdhetare dhe krijimtarin
letrare t Gjergj Fishts. Flitet pr kryeveprn e tij Lahuta e Malcis.
Hapi III. Lexohet poezia nga nj nxns q lexon bukur dhe nxnsit nnvizojn
me laps fjalt e panjohura:
engjll qenie e jashtzakonshme q prfytyrohet si fmij me krah, me
shpirt t pastr, t but e t dashur.
tosk banor vends i krahinave jugore t Shqipris ose ai q e ka
prejardhjen nga kto krahina.
geg banor vends i krahinave veriore e t mesme t Shqipris ose ai q
e ka prejardhjen nga kto krahina.
rrfe rrufe
ngadhnjyes fitimtar
brend brenda
njat amur at flamur
Hapi IV. Bhet leximi me ndalesa sipas strofave dhe bhet analiza duke u
mbshtetur n rubrikn Kupto dhe nxirr mesazhin.
Ushtrimi 6 zgjidhet kshtu:

Strofa e par sht ndrtuar me rim t kryqzuar, sepse vargu i par rimon me t
tretin dhe vargu i dyt me t katrtin (skema ABAB).
Strofa e dyt sht ndrtuar me rim t prputhur, sepse vargjet me t njjtn rim
vijn njri pas tjetrit (skema AABB).
Strofa e tret e ka llojin e rims njlloj si strofa e par (skema ABAB).
Reektimi.
Hapi I. Bhet bashk me nxnsit pema e mendimit pr flamurin.
217
sht kuq e zi
sht fitimtar
Simboli i kombit
Flamuri:
sht i shtrenjt
sht i shenjt
Hapi II. Pun n dyshe: Shkruani me 3-4 fjali mesazhin e poezis.

Detyr shtpie. Mund t jepet t msohen prmendsh nj ose dy strofa.
Rubrika: T lexuarit
Tema: Fjal t urta n vargje

T lexoj fjalt e urta n vargje.
T prmbledh n nj kshill seciln strof t dhn.
T diskutoj mbi vlern e fjalve t urta me ndihmn e msuesit/msueses.
T tregoj fjal t urta t lexuara ose t dgjuara.
T dalloj llojin e rims n strofat prkatse.
Mjete e materiale burimore: librat Fjal t urta t popullit shqiptar dhe

Antologji e fjals s menur e Nasho orgaqit dhe hevat Lloshit, vepra t
shkruara nga Naim Frashri.
Fjal e shprehje ky: vethn, lipset, t mos i shquash, t t ndrioj.
Aftsit: t lexuarit, t menduarit, t analizuarit.
Metodologjia: bised e kombinuar me shpjegim, mendo shkmbe
mendime, analiz, diskutim, pun n dyshe, pun e drejtuar.
Zhvillimi i msimit
Evokimi
Hapi I. U drejtohet nxnsve kjo pyetje:
- dim pr fjalt e urta? Kush do t na thot fjal t urta? Diskutohet pr
vlern e tyre.
Hapi II. U tregohen nxnsve librat Fjal t urta t popullit shqiptar dhe
Antologji e fjals s menur. Lexohen disa fjal t urta dhe diskutohet
pr vlern e tyre.
218
Libr msuesi
Hapi I. Edhe Naim Frashri ka shkruar shum fjal t urta pr t rritur e pr
fmij. Tregohen disa vepra t botuara t Naim Frashrit. Lexohen disa fjal t urta.
Lihen nxnsit t mendohen dhe t shkmbejn mendime rreth vlers s tyre.
Hapi II. Bhet leximi shprehs nga msuesi/ja i t gjitha fjalve t urta. Lexohen
fjalt e urta nga nj nxns i nivelit t lart dhe nxnsit e tjer nnvizojn fjalt e
shprehjet e reja t panjohura pr ta.
Sqarohen fjalt e shprehjet e reja t panjohura duke u mbshtetur n fjalorin e tekstit.
Shkruhet kuptimi i tyre n drras t zez duke prdorur shkumsa me ngjyra.
Hapi III. Lexohen fjalt e urta pr do strof. Lihen nxnsit e niveleve t
ndryshme t mendohen e t shkmbejn mendime rreth do fjale t urt.
Reektimi
Hapi I. Pun n dyshe: Pr seciln strof shkruani nga nj kshill me fjalt tuaja.
Hapi II. Pun e drejtuar: Dallo llojin e rims n strofat e msiprme.
Prgjigjet prfundimtare t nxnsve duhet t jen kto:
- Te strofa e par sht prdorur rima e kryqzuar (ABAB), sepse vargu i par rimon
me t tretin dhe vargu i dyt me t katrtin.
- Te strofa e dyt me tri vargje kemi rimn me skem AAB.
- Te strofa e tret, e katr, e pest dhe e gjasht sht prdorur rima e alternuar me
skemn ABAB, sepse vargu i par rimon me t tretin, kurse vargu i dyt rimon me
t katrtin.
- Strofa e fundit sht ndrtuar me rim ABAB, pavarsisht se vargu i tret ka nj
shkronj m shum (par shqiptart).
Bhet prmbledhja e vlersimi pr orn e msimit.
Detyr shtpie. epet t shkruajn pes fjal t urta dhe t thon vlern e tyre.

Tema: Gjuha standarde dhe dialektet

T lexoj poezit dhe tregimet e dhna.
T dalloj shkrimin n dialekt dhe n gjuhn standarde n krijimet e dhna.
T dalloj veorit gjuhsore t gegrishtes, toskrishtes dhe gjuhs standarde
n tekstet e dhna me ndihmn e msuesit/es.
T diskutoj pr vlerat e dialekteve n pasurimin e fjalorit t gjuhs shqipe me
ndihmn e msuesit/es.
Mjete dhe materiale burimore: teksti i nxnsit, shkumsa me ngjyra, Fjalor i

gjuhs shqipe, Fjalor drejtshkrimor i gjuhs shqipe.
Fjal ky: gjuh standarde, dialekt.
Aftsit: t lexuarit, t menduarit, t diskutuarit.
Metodologjia: bised e kombinuar me shpjegim, lexim i imt, mendo shkmbe
mendime, pun e drejtuar, pun n dyshe.
219
Zhvillimi i msimit
Hapi I. far kemi msuar n klasn e katrt pr gjuhn standarde? Ku

prdoret n mnyr t detyrueshme ajo? Pas prgjigjeve vazhdon biseda pr
gjuhn standarde dhe dialektet. Msuesi/ja u shpjegon nxnsve kuptimin e fjalve
gjuh standarde dhe dialekt.
Gjuh standarde quhet varianti i prbashkt i gjuhs s nj kombi. sht gjuha q
prdoret nga gazetat, media elektronike, administrata etj. Gjuha standarde quhet
ndryshe edhe gjuh letrare. Zotrimi dhe prdorimi i gjuhs standarde sht br
domosdoshmri. Gjuha standarde prdoret n formn e folur dhe n formn e
shkruar.
Dialekt quhet varianti krahinor ose rajonal i nj gjuhe. Gjuha shqipe ka dy dialekte:
toskrishtja ose dialekti i jugut dhe gegrishtja ose dialekti i veriut.
Hapi II. Pun e drejtuar. Lexohen nga msuesi/ja pjest Kanga n mjesdit
e Martin Camajt dhe Fmija dhe zogu e Ndre Mjeds. Lihen nxnsit t mendohen
dhe t shkmbejn mendime pr ndryshimet e ktyre pjesve nga gjuha standarde.
Me ndihmn e fjalorit t gjuhs s sotme shqipe, sqarohen fjalt e panjohura pr
nxnsit.
xhingalla gjinkalla
vrrij vrri, vend i ult q nuk e z era, vend i ngroht.
mriz vend me hije, ku kalojn vapn bagtia.
idhun zemruar
i dlir i pastr
Hapi III. Pun n dyshe. Udhzohen nxnsit t punojn n dyshe sipas
bankave pr t kthyer n shqipen standarde dy pjest e msiprme.
Kontrollohet e vlersohet puna e nxnsve duke trhequr edhe mendime nga
nxns t niveleve t ndryshme.
Bhet prmbledhja dhe vlersimi i ors s msimit duke u mbshtetur n kto
pyetje:
- Prse folm sot? (Pr gjuhn standarde dhe dialektet)
- kuptojm me gjuh standarde?
- jan dialektet?
- Sa dialekte ka gjuha shqipe?
- Ku sht e detyruar t prdoret gjuha standarde? (N shkolla, n shtyp, n radio,
n televizion, dhe n t gjitha dokumentet zyrtare.)
Detyr shtpie: Jepet t gjejn nj tekst t shkurtr dialektor dhe ta kthejn

n gjuhn standarde.

Tema: Gjuha standarde dhe dialektet (ora II)

T dalloj shkrimin n dialekt dhe n gjuhn standarde n krijimet e dhna.
T dalloj veorit gjuhsore t gegrishtes, toskrishtes dhe gjuhs standarde
n tekstet e dhna me ndihmn e msuesit/es.
220
Libr msuesi
T diskutoj pr vlerat e dialekteve n pasurimin e fjalorit t gjuhs shqipe me
ndihmn e msuesit/es.
Mjete dhe literatur: shkumsa me ngjyra, teksti i nxnsit Gjuha Shqipe 5,

Shqipja standarde, Fjalor i gjuhs shqipe, vepra t Migjenit e t Faik Konics.
Aftsit: t lexuarit, t menduarit, t diskutuarit.
Metoda dhe teknika msimore: stuhi mendimesh, pema e mendimit (kllaster),
lexim i imt, mendo-shkmbe mendime, pun n dyshe, pun e pavarur.
Zhvillimi i msimit
Hapi I. Stuhi mendimesh. Nxiten nxnsit e t gjitha niveleve t shprehin

lirshm se far din pr gjuhn standarde.
Nga mendimet e nxnsve formohet pema e mendimit n tabel.
m 1 2 u vendosn rregullat e gjuhs standarde
varianti i prbashkt i gjuhs s nj kombi

prdorimi i saj sht domosdoshmri
quhet edhe gjuh letrare
prdoret n shkoll
Gjuha standarde:
prdoret si gjuh zyrtare n
prdoret n shtyp t gjitha trevat shqiptare
prdoret n radio prdoret n dokumentet zyrtare
prdoret n televizion
Hapi II. Bhet leximi i imt i pjess Luli i vocrr dhe Flamuri i Shqipris.
Lihen nxnsit t mendohen dhe t shkmbejn mendime. Dallohen veorit e
teksteve t shkruara n dialektin e gegrishtes n tekstin e par dhe t toskrishtes
n tekstin e dyt. Me ndihmn e Fjalorit t gjuhs shqipe kthehen bashk me nxnsit
n gjuhn standarde.
N munges t fjalorit t gjuhs shqipe, msuesi/ja duhet t ket parasysh kuptimin
e ktyre fjalve dialektore:
t mrrij t arrij
cak kufi, vend i caktuar
shtie fut
picrrake shum i vogl
ia trhek vrejtn i bn shum prshtypje
tu pjegoj tu shpjegoj
imperator mbret ose perandor
guvern provinc, krahin
krer kok
Hapi III. Pun n dyshe: Ushtrimet 1-3, faqe 24 , sipas krkesave.
221
Hapi IV. Pun e pavarur: Ushtrimi 4, faqe 24 .

Bhet prmbledhja e vlersimi pr orn e msimit. Vlersoj me not t motivuar
ose me fjal a shprehje gojore nxns t niveleve t ndryshme. Prqendrohem dhe
te nxnsit e dobt pr t luftuar braktisjen e fsheht.
Rubrika: T lexuarit
Tema: Vendi im i shtrenjt

T lexoj poezin me intonacionin e duhur.
T dalloj strofat dhe vargjet me poezin e dhn.
T dalloj vargjet q prsriten duke i lexuar ato.
T dalloj figurn e epitetit mbi t ciln sht ndrtuar e gjith poezia.
T prshkruaj atdheun duke u mbshtetur n prshkrimin e poetit.
Mjetet: teksti i nxnsit Gjuha shqipe 5, album me fotografi e peizazhe nga

bukurit e natyrs shqiptare n Shqipri, Kosov, Maqedoni.
Fjal ky: i argjendt, hirplot.
Aftsit: t lexuarit, t analizuarit, t prshkruarit.
Metodologjia: stuhi mendimesh, pema e mendimit, shpjegim, lexim zinxhir,
lexim me ndalesa, analiz, shkrim i lir.
Zhvillimi i msimit
Evokimi. Stuhi mendimesh.
Hapi I. Nxiten nxnsit t shprehen lirshm se far din pr atdheun. Shkruhet
n qendr t drrass s zez fjala Atdheu dhe formohet Pema e mendimeve
ose Harta e mendimeve pr atdheun.
flitet nj gjuh sht i bukur
sht i dashur Atdheu vendlindja jon
Shqipria sht i shtrenjt
Hapi II. epen disa njohuri pr shkrimtarin kosovar ivzi Sulejmani, i cili ka
lindur n Mitrovic. Ai ka shkruar tregime, poezi ,romane.
Hapi I. Bhet leximi zinxhir nga msuesi/ja i poezis Vendi im i shtrenjt.
Bhet leximi me ndalesa sipas strofave nga nxns q lexojn bukur. Sqarohen
fjalt e reja t panjohura pr nxnsit:
222
Libr msuesi
i argjendt i bardh i shklqyer, q shklqen si argjend.

hirplot q sht plot bukuri, q ka shum hijeshi.
Hapi II. U tregohen nxnsve fotografi e pamje t bukurive natyrore shqiptare
n Shqipri, Kosov e Maqedoni. Diskutohet rreth tyre.
Hapi III. Lexohet me ndalesa nga nxns t mir do strof dhe bhet analiza
bashk me nxnsit. Prqendrohet vmendja tek epitetet: i bardh sht vendi im,
lumenjt t shpejt, t argjendt, i kaltr sht qielli im, i thell sht deti im, hirplot
sht vendi im, vendi im i shtrenjt, me qiell t kaltr e liqej t kthjellt.
N do strof epitetet jan prsritur pr ti dhn bukuri shprehjes artistike, pr
ti dhn forc e bukuri vjershs, pr ta br m t qart mesazhin pr atdheun,
vendlindjen ton.
Reektimi.
Hapi I. Bashk me nxnsit u jepen prgjigje pyetjeve t aparatit pedagogjik
n fund t faqe 25 . Bhen plotsimet n fletore.
Hapi II.Shkrim i lir: Prshkruaj qytetin, fshatin ose lagjen tnde.
Bhet prmbledhja dhe vlersimi pr orn e msimit.
Detyr shtpie: T msohet poezia prmendsh e t recitohet bukur.
Rubrika: T lexuarit
Tema: Korrik

T dalloj strofat dhe vargjet q rimojn duke br ilustrimin me leximin e
tyre.
T prdor n fjali fjalorin e fjalve t reja t poezis.
T dalloj elementet prshkrues t vaps s korrikut t dhna n poezi.
T dalloj ngjyrat poetike duke i ilustruar me vargje.
T dalloj krahasimet e prdorura n poezi.
Mjete dhe materiale burimore: teksti i nxnsit Gjuha shqipe 5, vepra t

zgjedhura t Lasgush Poradecit, poezia Kroi i fshatit ton e
Fjal ky: afsh, prush, nr drizri, shullr, zog, ardhushi, incron.
Aftsit: t lexuarit, t analizuarit, t prshkruarit.
Metodologjia: bised e kombinuar me shpjegim, lexim zinxhir, lexim me
ndalesa, analiz, pema e mendjes.
Zhvillimi i msimit
Hapi I. Krkohet nga nxnsit t recitojn bukur poezin Vendi im, q e kishin
detyr pr shtpi.
223
Evokimi.
- A dini ndonj shkrimtar q ka shkruar pr stint? (Naim Frashri ka shkruar
pr vjeshtn, hevahir Spahiu ka shkruar pr vjeshtn, e kemi msuar n klasn e
katrt). Faik Konica ka shkruar pr vjeshtn. Lexohen para nxnsve dy prej tyre.
Hapi I. Sot do t msojm nj poezi t poetit Lasgush Poradeci (18 -1 8 )
me titull Korrik. Ky poet ka shkruar shum poezi t bukura pr natyrn, atdheun,
vendlindjen. Lexohet para nxnsve poezia Kroi i fshatit ton.
Hapi II. Bhet leximi nga msuesi/ja i poezis Korrik dhe nxnsit i mbajn
librat mbyllur. Lexohet do strof nga nxns q lexojn bukur. Sqarohen me
ndihmn e fjalorit t tekstit fjalt e panjohura pr nxnsit.
Hapi III. Lexim me ndalesa. Lexohet do strof dhe analizohet bashk
me nxnsit duke u mbshtetur n rubrikat Kupto dhe nxirr mesazhin, Analizo
gjuhn. Nxirret bashk me nxnsit vlera artistike e krahasimeve posi prushi, posi
frym e dashuris.
Kjo poezi sht nj tablo e pikturuar bukur para syve tan. Ne vm re n t:
Nj fush me barin e prer
Drita e diellit pasqyruar me ngjyrn e verdh
Nj hardhuc t vogl q ngrohet n shtrojer
Shqerrat prej t nxehtit jan hequr
Ka rn heshtja si frym e dehur
Dhe ja, pylli dridhet papandehur
Ndr lisa larg po kndon gjinkalla!
Te ushtrimi 4 faqe 252, dy vargjet e fundit t vjershs shkojn ndesh me krejt
atmosfern e saj, sepse fjalt paralajmruese t autorit pylli dridhet papandehur
dhe po inron gjinkalla, tregojn prishjen e heshtjes dhe fillimin e gjallris,
rizgjimin e natyrs.
Ngjyrat mbizotruese t ktij peizazhi jan e verdha dhe e gjelbra.
Reektimi. Bashk me nxnsit bhet pema e mendjes n drrasn e zez pr
korrikun.
shkojm n plazh
muaji m i nxeht i vitit
bn shum vap
Korriku:
piqen frutat
mbaron korrja e grurit
mbizotro ngjyra e
verdh dhe e gjelbr kndon gjinkalla
Bhet vlersimi i ors s msimit.

Detyr shtpie: T msojn vjershn prmendsh dhe ta recitojn at shtruar
duke respektuar shenjat e piksimit.
224
Libr msuesi
Rubrika: T flasim
Tema: Kshilla pr vern

T lexoj kshillat e dhna n tekst.
T tregoj sesa i zbaton ai kto kshilla n stinn e vers.
T diskutoj pr informacionin e ri q mori me an t ktyre kshillave.
T diskutoj kshilla t tjera q ka lexuar ose ka msuar nga m t rriturit
pr kujdesin n stinn e vers.
Mjete dhe materiale burimore: teksti, letr A4, pamje t ndryshme, libri
Edukimi shndetsor.
Fjal ky: yndyra, proteina, diet, natyrale, pije t gazuara, ekskursion.
Aftsit: t lexuarit, t folurit, t diskutuarit, t shkruarit.
Metodologjia: bised e ilustruar, shpjegim, lexim, diskutim i lir, shkrim i lir,
pema e mendjes.
Zhvillimi i msimit
Evokimi
Hapi I. Bhet nj bised m nxnsit pr pushimet verore shoqruar me
pamje. Nxnsve u drejtohen disa pyetje:
- Ku do ti kaloni pushimet verore?
- far duhet t kemi parasysh kur shkojm n plazh?
- Ku duhet t ruhen ushqimet gjat vers?
- far ushqimesh duhet t prdorim?
Hapi I. apen librat n f. 253 dhe nxnsit familjarizohen me pamjet e
paraqitura. Bhet diskutimi i lir rreth tyre.
Hapi II. Aktivizohen tre nxns q lexojn bukur pjest Kujdes diellin,
Kujdes ushqimin dhe lodhje dhe lvizje. Nxnsit e tjer nnvizojn fjalt e
reja q mund t jen t panjohura pr ta:
yndyra dhjami, gjalpi e vaji q prdoren si ushqim, lyr.
protein lnd organike q prmban azot. Gjendet si lyr prbrse
themelore e qelizave n organizmat e gjalla dhe sht e domosdoshme pr jetn e
tyre. Gjendet te ushqimet me origjin bimore e shtazore.
diet rregull n t ngrn e n t pir.
natyrale q buron nga natyra, q bhet n kushtet e natyrs.
pije t gazuara pije t ndryshme t mbushura me gaz.
top aerostatik topi i mbushur me gaz m t leht se ajri.
ekskursion udhtim q bhet zakonisht me disa veta pr t par nj vend
ose pr tu dfryer.
Hapi III. Lexohen me radh tekstet me rregulla dhe diskutohet rreth tyre.
Reektimi. Pema e mendjes.
Hapi I. Formohet n tabel pema e mendjes pr temn Kshilla pr vern.
N fund bhet prmbledhja dhe vlersimi pr orn e msimit.
Detyr shtpie: Shkrim i lir Dieta ime ditore.
225
Testi nr.1
Emri mbiemri ____________________________________________
Klasa ___________________________________________________
Data ___________________________________________________
Rubrika: Pasqyra e dits
Lexo tekstin e mposhtm.
Npunsi i lart dhe djali i vogl
Nj fshatar po mblidhte n fush orizin. Afr tij, hipur n kal, ndalon nj

npuns i lart dhe e pyet:
- Sa kallinj ke shkulur sot?
Fshatari i habitur mendoi: a, far i ra ndrmend t pyes! Ku mund ta mbash
mend?!
Mendohet, mendohet dhe i thot npunsit t lart:
- Po ju, zotni, mund t m thoni, sa hapa ka br kali juaj sot?
Fjalt e fshatarit e zemruan shum npunsin e lart.
- Ti po tallesh me mua? Guxon t m prqeshsh. Prit, ta ndreq un ty!
T urdhroj t ushqesh pr mua derrin e ta bsh t peshoj sa ky mal. Po nuk e
plotsove urdhrin, do ta kesh pisk!
Tha kto npunsi i lart dhe u largua.
Fshatari u kthye n shtpi shum i brengosur. Si tia bnte? I biri q e dinte se
duhej br, i tha:
- Mos u mrzit, baba, do t shkoj te zotria dhe do t flas me t.
Dhe djali shkoi n qytet drejt e te npunsi i lart.
Kur pa nj unak prpara, npunsi i i paknaqur e pyeti:
- far do ti?
Djali nxori nga mnga nj peshore t vogl dhe i tha:
- Zotni i nderuar, ju e urdhruat baban tim t ushqej derrin dhe ta bj t
peshoj sa ai mali. Po ne nuk e dim sa peshon mali. Ejani t peshojm s pari malin.
Npunsi i lart u skuq dhe nuk foli asnj fjal.
. endos n prgjigjen e sakt. 3 pik
Fshatari u habit nga: Npunsi i lart u zemrua:

pamja e npunsit t lart, nga zgjuarsia e fshatarit,
pyetja e tij, nga fjalt e fshatarit,
fisnikria e npunsit t lart. nga ironia e fshatarit,
Djali i fshatarit nuk u mrzit, sepse:
ai e dinte rrugzgjidhjen,
e donte baban e tij,
do t fliste me npunsin e lart.
226
Libr msuesi
2 t pl eu zgjidhja o roi djali Pse 2 pik
3 ili sht mesazhi i pjess 2 pik
allo tipin e jali e t mposhtme. pik
Nj fshatar po mblidhte n fush orizin.

a, far i ra ndrmend t pyes!
Ku mund ta mbash mend!
Sa hapa ka br kali juaj sot?
Mos m prqeshsh!
Prit ta ndreq un!
Dhe u drejtua n qytet te npunsi i lart.
Dhe djali shkoi n qytet drejt e te npunsi.
allo n tekstin e mposhtm me t ku e jalt e autorit dhe pik

me blu fjalt e folsit n ligjratat e drejta.
Fshatari i tha npunsit:

Po ju, zotni, mund t m thoni, sa hapa ka br kali juaj sot?
Fjalt e fshatarit e zemruan shum npunsin e lart.
Ti po tallesh me mua? brtiti i nxehur npunsi i lart.
Po nuk e plotsove urdhrin, - i tha ai, - do ta kesh pisk!
Gjej sinonimet e jal e. pik

tregoj
largohem
mrzitem
unak
Gjej antonimet e jal e. pik
afr
hip
tallem
ndaloj
227
daj n tabel sipas ormimit jalt me t zeza t tekstit 3 pik

t msiprm.
T parme T prejardhura Kompozita
Gjej prbrsit e jal e t mposhtme: pik
Fjala Rrnja Tema Mbaresa Parashtesa Prapashtesa

peshojm
(i) paknaqur
ndalon
endso shprehjet razeologjike t mposhtme me nj 3 pik

fjal t vetme
i hyri lepuri n bark

sia ha qeni shkopin
se vret mendjen
Gjej dhe shkruaj sa paragra ka teksti i msiprm. pik

hkruaj jalin kryesore t paragrafit t par.
Numri i paragrafve
Fjalia kryesore e paragrafit t par.
N modelet e testeve autort kan dhn disa variante t hartimit t tyre. Testet mund t prgatiten
pr t gjith klasn ose klasa mund t ndahet n dy grupe. ka edhe modele si mund t bhet
vlersimi i do pyetjeje dhe vlersimi prfundimtar me not.
228
Libr msuesi
Testi nr. 2
Emri mbiemri ____________________________________________
Klasa ___________________________________________________
Data ___________________________________________________
Rubrika: Pasqyra e dshirave
htpia uturuese
Nj dit njerzit e fshatit ngritn kokn lart dhe pan me udi tek fluturonte me
nj shpejtsi t madhe shtpia e zotit Vienso q tundej si nj aeroplan. Nga oxhaku
dilte nj tym i zi si ai i nj lokomotive.
Posht shtpis vareshin thas, shishe vere, damixhana t vjetr. Zoti Vienso
shikonte nga dritarja e katit t par.
Njerzit me sy lart thoshin:
- Duhet lajmruar policia. Zoti Vienso nuk ka leje fluturimi dhe mund t
shkaktoj ndonj dm.
Por do dit shtpia shtit pr pak minuta n qiell dhe zhduket pas kodrs, pastaj
shfaqet nga ana e kundrt, zbret drejt toks dhe ndalet n vendin ku ka themelet.
T nesrmen skena prsritet. Shtpia bn dy ose tri xhiro rreth kambans,
pastaj merr drejtimin drejt kodrave. Njerzit t gjith e kan zili zotin Vinenso. Ata i
shohin me keqardhje shtpit e tyre q rrin gjithmon n t njjtin vend, si barkat n
breg t lumit.
1- Vendos n kuti pr prgjigjen e sakt.
a- Shtpia e zotit Vienso

po ecn
po fluturon
po prishet
b- Banort e fshatit jan t mrzitur, sepse shtpit e tyre

jan t vjetra
nuk lvizin nga vendi
jan t shmtuara
2- Po ti a je dakord me fshatart n lidhje me shtpit? Pse?
229
3- N tekstin e msiprm dallo 2 emra konkret dhe 2 emra abstrakt dhe

shkruaji.
Emra konkret Emra abstrakt

1- 1-
2- 2-
4- Vendos pran emrave t prgjithshm emra t prvem.
Shtpia e zotit po fluturonte.

Vajza e sht pianiste.
Ajo banon n shtetin e .
5- N tekstin e msiprm nnvizo me ngjyr t kuqe 4 emra t gjinis femrore

dhe 4 emra t gjinis mashkullore.
6- Formo shumsin e emrave t mposhtm.
Numri njjs Numri shums
nj aeroplan disa
nj dritare disa
bregu
drejtimi
7- Gjej n tekst 4 parafjal dhe shkruaji n tabel. Prcakto rasn me t ciln

jan prdorur.
Parafjala Rasa
1
2
3
4
8- Lidh me shigjet.
njeri
kat lakimi i par
sy
lum
fluturim lakimi i dyt
230
Libr msuesi
Testi nr. 3
Emri mbiemri ____________________________________________
Klasa ___________________________________________________
Data ___________________________________________________
Rubrika: Pasqyra e fantazis
Lexo tekstin e mposhtm:
Mosprputhje
Mendon Lushi, filozofushi:

- Kta shokt e klass i kam t gjith pr udi: me emrin e vet asnjri ssht n
prputhshmri!
a, kemi nj Urtak, q urti ska aspak.
Fytyra e Drits sht plot re: po e ngacmove caz, ia plcet i-i dhe e-e-e!
Luani sht tamam pul: sguxon as syt t ti ngul.
Shkurta sht e gjat, gjuhn e ka lopat.
Mendari tr shend: t duket krejt pa mend.
Vera sht e ftoht akull.
Pllumbi zdap q t le shakull.
Shpendi trashaluq, mezi hedh nj hap.
Emira lre zemrn, po as gojn nuk e hap.
Edlira m zi: armike me pastrti.
Bilbili t ka nj z pr tmerr.
Nga Engjlli pret vetm sherr.
Fitimi humbje shnon n do loj.
Noli...eh, sikur t mos kish goj!
Naimi se shkruan nj fjal gabim.
Un... am i marr t flas pr emrin tim!?
1- A t duket i njohur personazhi i Lushi. Ku e ke takuar at, n cilin tregim?
2- Rendit emrat e shokve t Lushit.
231
3- Autori i ka vn titullin tekstit Mosprputhje? Shkruaj katr nga emrat e
shokve t Lushit dhe prcakto dhe shkruaj cilsin q kan dhe at q duhet
t kishin.
Emri i shokut ose shoqes Cilsia q kan Cilsia q duhet t kishin
4- Nnvizo n tekst 3 mbiemra.
5- Plotso tabeln duke vendosur ku duhet fjalt e mposhtme:

t gjith, neve, askujt, e vet, ti, asnjri, atyre, at
Premr vetor Premr i pacaktuar
6- N fjalit e mposhtme shkruaj nse q sht premr lidhor apo lidhz.
a, kemi nj Urtak, q urti ska aspak.

Luani sguxon as syt q t ti ngul.
Pllumbi zdap q t le shakull.
7- Nnvizo trajtat e shkurtra dhe trajtat e shkurtra t bashkuara n fjalit e

mposhtme.
Kta shokt e klass i kam t gjith pr udi.

Shkurta sht e gjat, gjuhn e ka lopat.
Po e ngacmove caz, ia plcet i-i-i dhe e-e-e!
Sguxon as syt t ti ngul.
8- Rishkruaj fjalt q jan shkruar me gabime drejtshkrimore n fjalit e

mposhtme.
do t thot mosprputhje?
far msove nga poezia?
far pret nga Fitimi?
dokush ka tiparet e tij.
9- Vendos premrin pyets q duhet n fjalit e mposhtme.

mendon?
sht plot re?
presin letr nga djali?
sht Vera?
232
Libr msuesi
Testi nr. 4
Emri mbiemri ____________________________________________
Klasa ___________________________________________________
Data ___________________________________________________
Rubrika: Pasqyra e pyllit
Bora
Kthjelltsia e qiellit shkoi me diellin, me lulet, me vern. Vjeshta e trishtueshme erdhi
dhe iku. Tani, po hyn dimri, dhe qiellin e kan mbuluar re t qeta e t ftohta. Edhe
sot, pr t parn her , zuri t bjer bora
Prapa qelqeve t dritares, po shikoj. Ngadal-ngadal, sikur ka frik t dgjohet,
bora uturon flok-flok e shtrohet mbi dhe. Bie kudo, e duket se krkon t ndreq
e t zbukuroj. Dy upa t vockla shikojn e, n leshrat e tyre t arta, t lshuara
mbi shpatullat, bora shkruan trndafila t argjendt. Djemt qeshin, hidhen, lozin e
luftojn me topa. Zogjt vrtiten rreth e rrotull pragjeve ciu-ciu, pr nj thrrime buke!
Si n ver gjith bota jan veshur n t bardha.
Flok flok, ngadal, po bie bora
Pr iln stin bhet jal n tekstin e msiprm endos n prgjigjen e

sakt.
Vera
Pranvera
Vjeshta
Dimri
2- Nnvizo fjaln q t ndihmoi pr t dalluar stinn e dimrit?

kthjelltsia e qiellit, vjeshta, re, bora
3- far lloj prshkrimi sht teksti i msiprm: Shno X n kuti.
prshkrim objektiv
prshkrim subjektiv
4- Nnvizo me ngjyr t gjelbr 4 fjal ose shprehje q autori i prdor pr t

prshkruar born.
5- Si e kupton shprehjen:
Bora shkruan trndafila t argjendt.
233
6- Foljet me t zeza n tekstin e msiprm shkruaji n tabel dhe plotsoje at

sipas krkesave.
Folja Mnyra Koha Veta Numri
7- Shkruaj tri lidhza q jan n tekst.

1-
2-
3-
8- Fjalt e mposhtme ndaj sipas klasave.

me, zuri, vjeshta, e trishtueshme, mbi, pran, dhe, pr, bora, largoj, mua, flok-flok,
ah, jo
Fjal t ndryshueshme Fjal t pandryshueshme
9- Lidh me shigjet.
Bora bie. Fjali e thjesht e zgjeruar

Flok-flok ngadal po bie bora. Fjali e thjesht
endos n jalt e ndara sakt n und t rreshtit.

qel-qeve vjesh-ta v-rtitem
duke-t vje-shta bi-e
n-gadal e-dhe diel-li
endos n jalt e shkruara sakt.
qylym vetulla
kuklla aklli
rryp sfungjer
234
Libr msuesi
Testi nr. 5
Emri mbiemri ____________________________________________
Klasa ___________________________________________________
Data ___________________________________________________
Rubrika: Pasqyra e prrallave

Gruaja nikoqire
Tregtari i vajit t sojs, hani, kishte nj grua nikoqire. Sa her burri shkonte
n treg, ajo, pa e vn re askush, hidhte pak vaj n qypin prej balte, t fshehur n
qilar.
N dimr punt e hanit shkuan keq. Pr Vitin e Ri nuk i mbeti asgj pr t
tregtuar. I mrzitur ai i tregon gruas pr fatkeqsin. Ajo i thot:
- N qilar kam ruajtur nj qyp me vaj. Merre!
Kshtu, pr hir t zgjuarsis s gruas, familja e hanit e kaloi shndosh e mir
vshtirsin. hani ishte shum i knaqur dhe u tregoi t gjithve pr gruan e tij
nikoqire.
Njher i foli pr kt edhe mikut t tij aos, i cili shiste kalendar. Prej aos e
mori vesh edhe e shoqja.
- Mos un jam m budallaqe se gruaja e hanit? mendoi ajo dhe vendosi t
ndihmonte burrin. do dit ajo hiqte fshehtas dy kalendar dhe i ruante.
N fund t vitit iu grumbullua nj pirg i tr.
Erdhi Viti i Ri. Erdhi koha pr t lar borxhet. aoja u varfrua. Ai i qahet gruas:
-T holla nuk kemi. Pr t shitur ska mbetur asgj. Se si do t jetojm, nuk e di!
- Kt e di un! - tha me gzim gruaja dhe i solli kanistrn plot me kalendar t
vjetr.
- Na merri, i kam ruajtur un.
aoja nuk i tha asgj, vetm kryqzoi kraht dhe mendoi:
1- Cili ishte veprimi q kreu gruaja e Xhanit?
2- far mund t ket menduar aoja? Plotsoje.
3 endos n prgjigjen e sakt.

nikoqire
Gruaja e aos ishte:
e zgjuar
mendjeleht
235
4- Zgjero fjalin e mposhtme.
aoja u vrfrua.
5- N fjalit e mposhtme nnvizo me t kuqe kryefjaln dhe me blu kallzuesin.

hani kishte nj grua nikoqire.
N dimr punt e hanit shkuan keq.
Kryefjala Me se shprehet
Kallzuesi Me se shprehet
6- Vendosi sipas krkess s tabels fjalt me shkronja t zeza t tekstit t

msiprm.
Kundrinor i drejt Kundrinor i zhdrejt pa parafjal Prcaktor
7- Nnvizo kundrinort homogjen n fjalit e mposhtme.
Familja e janit e kaloi shndosh e mir dimrin dhe Vitin e Ri.

Ai po i qahej gruas dhe fmijve.
8- Nnvizo prcaktort homogjen n fjalit e mposhtme.
Duhej t lante borxhet e tij dhe t familjes.

Kush do ti blinte kalendart e vjetr dhe t pavler?
9- Lidh me shigjet foljen me mnyrn.
Djemt luajn me topa bore. Kushtore

T ndihmosh familjen! Dftore
Do ta kishte ndihmuar vrtet familjen, Lidhore
po t ishte e zgjuar. Urdhrore
Se paskshe ditur kt gj?! abitore
Dgjo t tjert, Dshirore
mso prej tyre.
Kalofshi dit t bukura n plazh!
236
Libr msuesi
endosi n tabel oljet n kllapa sipas koh e. nisej, kam ruajtur, kishte
mbetur, do t ket ndihmuar, pata dgjuar, tregon, do t kaloj, bleva
Koht e thjeshta
E tashme E pakryer E kryer e thjesht E ardhme
Koht e prbra
E kryer M se e kryer E kryer e tejshkuar E ardhme e

prparme
endos n prgjigjen e sakt. Folja do t krkojn sht n kohn:
E kryer
E ardhme
E kryer e tejshkuar
12- Zgjedho foljen hap n kohn m se t kryer.
Un
Ti
Ai, ajo
Ne
u
Ata, ato
237
Testi nr. 6
Emri mbiemri ____________________________________________
Klasa ___________________________________________________
Data ___________________________________________________
Rubrika: Pasqyra e historis

Grupi A
1. Shpjego kuptimin e fjals kundroj. ( 3 pik)
Kundroj
2. endos n prgjigjen e sakt. Pjesa Zemr ilire sht: (2 pik)

Tregim fantastiko-shkencor
Tregim historik
3. Shkruaj t kundrtat e ktyre shprehjeve: (6 pik)

si binte ndrmend -
nga dita n dit riprtrihej -
4. Shkruaj nj fjali ku kundrinori i zhdrejt pa parafjal t shprehet (2 pik)

me premr. Nnvizoje:
5. Krijo fjali me kundrinor t zhdrejt q tu prgjigjen pyetjeve: (6 pik)

me k?, nga kush?, prej kujt?
6. Te tregimi I vogli Donat Argjendi Donati nuk i njeh dukurit e (6 pik)

natyrs. Ai i krahason ato me sendet q i njeh. gj t prbashkt
gjen ai ndrmjet:
diellit ( ) llambs
luleve ( ) vizatimeve
natyrs ( ) njeriut
7. Shkruaj nj shembull pr do lloj rrethanori. (14 pik)

Rrethanori t shprehet me ndajfolje:
8. Shkruaj 4 grupe emrore me mbiemra t nyjshm e t panyjshm: (4 pik)
238
Libr msuesi
9. Krijo 5 fjali me gjymtyr homogjene: (1 pik)
Kryefjal, kallzues, prcaktor, kundrinor, rrethanor.
10. Te tregimi Muji, nusja dhe zanat idhnake kemi elemente (2 pik)
reale dhe fantastike. Shkruaj dy elemente fantastike:
. hkruaj ilsi t amurit: (5 pik)
12. Shkruaj 4 kshilla pr vern. (4 pik)
Grupi B
1. Shpjego kuptimin e fjals kqyr. (3 pik)
Kqyr
2. endos n prgjigjen e sakt. (2 pik)

Te pjesa Zemr ilire, Batoja sht:
Personazh i krijuar nga autori
Personazh historik
3. Shkruaj t kundrtat e ktyre shprehjeve: (6 pik)

e lidhnin pazgjidhshmrisht -
fjalpak e gjumpak -
4. Shkruaj nj fjali ku kundrinori i drejt t shprehet me emr. (2 pik)

Nnvizoje:
5. Krijo fjali me kundrinor t zhdrejt q tu prgjigjen pyetjeve: (6 pik)

kundr kujt?, n vend t kujt?, pr k?
239
6. Duke u mbshtetur te tregimi I vogli Donat Argjendi shkruaj: (6 pik)
Cilsit e djaloshit
Cilsit e at Savs:
7. Shkruaj nj shembull pr do lloj rrethanori t shprehur (14 pik)

me emr e grup emror. Nnvizo rrethanorin.
8. Shkruaj 4 mbiemra q shprehin cilsin e siprfaqeve (5 pik)

t sendeve.
9. Prshkruaj portretin e kapedan eriz Topullit: (1 pik)
10. Plotso: (2 pik)

Tekstet me kujtime jan t ngjashme me
11. Shkruaj 5 fjal t urta: (1 pik)
12. Shkruaj 4 fjal dialektore. (4 pik)

Prball tyre vendos fjaln e shqipes standarde:
Vlersimi pr t dy grupet:
Pikt 1-1 11-18 1 -26 6 -34 35-42 43-5 51-6

Nota 4 5 6 8 1
5 pik vlersohet shkrimi i bukur.
240

Udhezues Gjuha 5

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Udhezues Gjuha 5

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Libr msuesi

Botime shkollore Albas

Albas, Tiran 2008

Shtpia Botuese Albas

Vshtrim i prgjithshm mbi metodn

Mendo-ifto-Shkmbe sht nj metod diskutimi, e cila mund t prdoret si nj

Varianti i ksaj metode- Shkruaj ifto - Shkmbe

Vshtrim i prgjithshm mbi metodn

Shnimet prdoren pr t dalluar pjes t nj teksti, t cilave nxnsit duan tu rikthehen.

Pr tekst artistik ose narrativ:

Vshtrim i prgjithshm mbi metodn

Vshtrim i prgjithshm mbi metodn

1. Shiko s bashku me nxnsit grafikun Fytyra e tregimit para se t lexosh tekstin.

Vendi dhe koha e ngjarjes Personazhet kryesore

Vshtrim i prgjithshm mbi metodn

Nnvizimi przgjedhs si nj metod studimi e ndihmon nxnsin t kuptoj se far ka

1. Shpjegoju nxnsve q, n qoft se prdoren n mnyr t przgjedhur, nnvizimi

Vshtrim i prgjithshm mbi metodn

Testet e parashikimit mund t prdoren pr t aktivizuar ose testuar njohurit q nxnsi

Vshtrim i prgjithshm mbi metodn

Grafikt organizues paraqesin informacion pamor t qart dhe t kuptueshm.

Vshtrim i prgjithshm mbi metodn

9.- Lexo-ifto- Shkmbe

Vshtrim i prgjithshm mbi metodn

Metoda e leximit, Lexo-ifto- Shkmbe, sht e bazuar n iden q lexuesi prmbledh

10. - Marrdhnia Pyetje - Prgjigje

Vshtrim i prgjithshm mbi metodn

Niveli I Prgjigjja sht

Niveli II Ideja sht n

Vshtrim i prgjithshm mbi metodn

12. - Prmbledhja n grup

Vshtrim i prgjithshm mbi metodn

Prmbledhja sht e vshtir, prandaj nxnsve duhet tu tregohen nj sr mnyrash

13. - Prmbledhja bashkpunuese

Vshtrim i prgjithshm mbi metodn

14. - Shkrimi biografik (autobiografik)

Vshtrim i prgjithshm mbi metodn

Metoda e shkrimit t biografis prdor modele, t cilat lejojn lexuesin t msoj pr

Formula e shkrimit biografik

Shkruaj temn. Listo ngjarjet sipas kohs kur kan ndodhur.

Babai hyn n shtpi.

Djali kafshon thonjt.

Nna hedh supn n pjata.

Motra e vogl tregon shkakun.

Vllai i vogl do q Mira t pres flokt.

cilt jan cilt jan

roli n fjali roli n fjali

Festa e Karnavaleve Nj fshat n malet e Bergamos

Arlekinoja, mamaja, shokt e Arlekinos

Shokt e tij i dhuruan nga nj cop q u kishte mbetur nga

Ditn e karnavaleve Arlekinoja doli nga shtpia me kostumin e tij q ishte nj

Shkruani n seciln ndarje

Tema: Fati do kapur prej floksh

Personazht kryesor: vajza e mbretit, mbreti

Personazhet ndihms: dyqanxhiu, obani, Fatat

Problemi: Vajza nuk kishte fat.

Fati i saj bnte dme t mdha.

Ngjarja 1 Ngjarja 2 Ngjarja 3

Zgjidhja: Kapja e fatit dhe kthimi te i ati.

informacion dftore pyetse

Objektivat pedagogjik: N fund t ors s msimit nxnsi t jet i aft:

Mjete: foto t pushimeve.

Struktura msimore: ERR