Professional Documents
Culture Documents
الحمدهلل هيرربّ ال'عالمين ،ساي مرافقكن سفنوه كشكورن كهدرات الهي دغن
ليمفه دان كورنينيا ،دافت ساي سلسايكن توضسن كرجا كورسوس اين دغن فنوه
جايث .ساي منجولغ سفنوه هرضاءن كفد فنشرح ترخينتا ساي،دكتور اشرف
رضوان بن علي د اتس كسودين بلياو ممبري توضسن اين كفد ساي .بلياو
جوض باثق ممبنتو ساي سفنجغ روسيس فمبنتوقن توضسن اين برالكو
ساي جوض مغوخفكن ريبوان تريما كاسيه كفد راكن-راكن يغ تله باثق ممبنتو
دان منختوسكن ايديا كفد ساي سفنجع فروسيس فنيافن توضسن دلقسانكن .ساي
جوض ايغين مغوخفكن تريما كاسيه يغ تيدق ترهيغضا كفد ايبو باف ساي يغ
ممبري ساي فوده خارا اونتوق مثيافكن كرجا كورسوس اين .مريك تله ممبريكن
ساي سضاال كموداهن دان سوكوغن مورل يغ تيدق ترهيغضا سمفأي ساي
برجاي مغهابيسكن توضسن اين
اخير كالم ،ساي مغوخفكن تريما كاسيه كفد مريك يغ ترليبت
دالم فمبيكينن كرجا كورسوس اين .اياڽ ممبري سخارا لغسوغ اتاو سباليقث
ساي سريبو ساتو معنى دالم منيمبا علمو اين .تريما كاسيه .شكور الحمدهلل
ايسي كندوغن
فغنلن
1
سجاره فركمبغن توليسن جاوي د مليسيا
1
3
سجاره فركمبغن توليسن جاوي د ترغضانو سبلوم مرديك
4
سجاره فركمبغن توليسن جاوي د ترغضانو سلفس مرديك
6
سومبغن ملستاريكن توليسن جاوي
8
فنوتوف
9
روجوكن
10
فغنلن
توليسن جاوي اداله انتارا توليسن تراول يغ فرنه دتموي.توليسن اين تله بركمبغ
سجق زمان كراجأن اسالم فاسا كمودين دسبركن ك كراجأن مالك ،كراجأن
2
جوهر دان جؤض اجيه فد ابد ك .١٧-بوقتي كوجودن توليسن اين د مليسيا اداله
دغن ترجومفاث باتو برسورت ترغضانو يغ برتاريخ ٧٠٢ه اتاو ١٣٠٣م مانكاال
توليسن رومي يغ فاليغ اول دتموي اداله فد اخير كورون ك .١٩-اين منونجوقكن
توليسن جاوي تله سمفأي ك نضارا اين لبيه اول بربنديغ توليسن رومي .توليسن
جاوي مروفاكن توليسن راسمي باضي نضري-نضري ماليو تيدق برسكوتو
سماس فغواسأن بريتيسه .كيني توليسن اين دضوناكن دالم اوروسن اضام اسالم
دان عادة ايستيعادة ماليو يغ كبثقكنث د جوهر ،قدح،كلنتن ،فرليس ،دان
ترغضانو.
فد زمان دهولو ،توليسن جاوي مماءينكن فرانن فنتيغ دالم مشاركت .اي دضوناكن
سباضاي فرانتارا دالم سموا اوروسن فينتادبيران ،فرداضغن عادة ايستيعادة دان .
خونتوهث دضوناكن دالم فرجنجين-فرجنجين فنتيغ انتارا فيهق-فيهق د راج ماليو
دغن فيهق-فيهق بركواس فورتوضيس ،بلندا دان ايغضريس
3
سجاره فركمبغن جاوي د ترغضانو سبلوم مرديك
توليسن جاوي مرروفاكن توليسن يغ فاليغ اول دتموي بربنديغ توليسن رومي.
توليسن اتاو سكريف جاوي برأصل دري سكريف عرب يغ سمفأي ك كفوالوان
ماليو برسام-سام دغن كداتاغن اضام اسالم .كداتاغن اسالم ك كفوالوان ماليو،
بركموغكينن كداتاغنث دان تاريخي ملغكفي انتارا ساتو سام الين .بوقتي فرتام يغ
دجومفأي اوليه فغكاجي -فغكاجي سفرتي سيد ناقواب االتتس ﴿ ﴾1988جلس
منونجوقكن فغضوناان سكريف عرب اونتوق مغيجا تيك س بربهاس ماليو
سفرتي يغ تردافت فد باتو برسورت ترغضانو يغ مشهور فد 702هجرة.
برموالث توليسن جاوي د ترغضانو ستله ترجومفا باتو برسورت د كواال بيرغ
يغ دتوليس دالم توليسن جاوي .سجاره فنوليسن جاوي برموال ستله ترجومفا باتو
برسورت ترسبوت .مشاركت ماليو موال مغنالي توليسن جاوي فد تاهون 1303
مسيحي .فروسيس فغاجين دان فغاجرن اضام يغ برالكو د ترغضانو دكمبغكن
ماللوءي توليسن جاوي .فركمبغن توليسن جاوي د ترغضانو تله دسبركن
ماللوءي فنوليسن كتاب-كتاب اضام ،كاريا سسترا ،سسترا رعيت ،سسترا
حكاية ،ايفيق ،سجاره ،اوندغ-اوندغ ،فروسا دان فويسي كالسيك . .توليسن جاوي
فرنه منجادي توليسن راسمي د ترغضانو سبلوم مليسيا منجفأي كمرديكأن .اين
جوض دافت دتريما اوليه فيهق فدضغ يغ داتغ برنياض د ترغضانو يغ مروفاكن
دري لوار نضارا .ماللوءي فنموان ترسبوت ،توليسن جاوي د ترغضانو تروس
بركمبغ .بردسركن راجه 1دباوه منونجوقكن ضمبر باتو برسورة.
راجه 1
4
سالءين ايت تردافت جوض فنموان دويت شيليغ يغ مروفاكن ساله ساتو بوقتي
فركمبغن جاوي سبلوم مرديك.ترغضانو مروفاكن فوست داضغن يغ فنتيغ دالم ابد
ك .14-تردافت تيض جنيس دويت شيليغ امس ترسبوت .فرتام ،كوفغ امس
برتريخ 1120ه ﴿ ، ﴾1708ستروسث درفد مس امس برسضي الفن دان جنيس يغ
تراخير دريفدا كوفغ امس دان كدوا-دواث تيدق دثاتاكن تاريخ .د ترغضانو
تردافت 2بنتوق .بنتوق دويت شيليغ دبوت دغن مغضوناكن ليلين سبلوم تعه ليات
دمفل سكلييغ دان دبوات ساتو لوباك دغن مغضوناكن ليلين يغ تله خاءير
سهيغضاله فروسيس ستروسث منجادي دويت شيليغ .بردسركن راجه 2دباوه
منونجوقكن ضمبرشيليغ.
راجه 2
اخير سكالي ،فركمباغن توليسن جاوي د تانه ماليو دافت دبوقتيكن جوض
مليفوتي دالم حاصيل مانوسكريف ماليو يغ دتوليس دالم دالم توليسن جاوي .فد
اصلث ،مانوسكريف ايت برأصل دالم توليسن عرب نامون تله دترجمه اوليه
مشاركت ماليو اونتوق ممفالجري علمو يغ مليفوتي اجرن اضام سالرس
توجوان باضي فنيبارن اضام اسالم د تانه ماليو .انتارا مانوسكريف يغ تردافت د
ترغضانو يغ دتافسير درفد عرب كفد جاوي اياله كيت سيرتال مستقيم يغ
دسوسون دان دتوليس اوليه فد تاهون 1044ه ( 1634م) .كتاب اين منراغكن
تنتغ فقه دالم مغهورايكن عمل عبادة ستياف مسلم .بردسركن راجه 3دباوه
منونجوقكن ضمبر مانوسكريف.
5
راجه 3
اخير سكالي ،فغضوناان توليسن جاوي فد باتو نيسن .د ترغضانو جوض
مغضوناكن باتو نيسن يغ ترجاتت توليسن جاوي فداث .سبنرث فغضوناان توليسن
جاوي سبضيني تله الما وجود كتيك فنموان باتو نيسن دفهغ يغ مننداكن تله الما
وجود اسالم د مليسيا .دغن فغضوناان توليسن جاوي فد باتو نيسن اين دافت
مثمارقكن الضي توليسن جاوي د ترغضانو ماله د مليسيا .بردسركن راجه 4
دباوه منونجوقكن ضمبر باتو نيسن.
راجه 4
7
راجه5
اخير سكالي ،سومبغن دالم ملستاريكن توليسن جاوي اياله باتو برسورت د
ترغضانو .دغن وجودث باتو ترسبوت ،مشاركت دافت مغنالي توليسن جاوي
سرتا ممفركتيقكن توليسن جاوي دالم فنوليسن .مريك دكهندقي فرضي ك موزيوم
ترغضانو اونتوق مغتاهوي دغن لبيه مندالم سجاره تنتغ كوجودن باتو برسورت
8
ترسبوت .دغن وجودث باتو برسورت اين دافت منيغكتكن الضي مرتبت توليسن
جاوي دالم كالغن مشاركت.
فنوتوف
برداسركن سجاره ،توليسن جاوي بوكنله توليسن يغ بارو د نضري ترغضانو،
ماهوفون د عالم ماليو .اي برتافق د ترغضانو سبلوم تاهون 1303م .كمونخولن
توليسن جاوي تله ممبوك لمبارن بارو باضي مشاركت ترغضانو .ماللوءي
توليسن
جاوي ،سيستم فنديديقن بركمبغ فسات دان حاصيل توليسن علماء منجادي خزانه
برهرض باضي فندودوق ترغضانو دان مشاركت عالم ماليو .فغاروه توليسن
جاوي دافت دليهت دغن جلس دالم سيستم فمرينتاهن دان فنديديقن فوندوق .كتاب-
كتاب توليسن جاوي دجاديكن تيك س دان بوكو باخان اوتام دالم فغاجين اضام د
سوراو،
فوندوق دان مسجد .تردافت باثق بوقتي يغ منونجوقكن توليسن جاوي بركمبغ
سهيغهض ك ترغضانو .انتاراث اياله ،فرتموان باتو برسورت د كواال بيرغ،
فغحاصيلن مانوسكريف ماليو يغ دترجمه دري توليسن عرب ك توليسن جاوي،
فنموان دويت شيليغ دان سباضايث .سالءين ايت ,ترغضانو جوض تله منثومبغ
باثق فركارا دالم ملستاريكن توليسن جاوي انتاراث مغضوناكن توليسن جاوي فد
فافن تندا جالنراي ،فغضوناان توليسن جاوي فد باتو نيسن ،باتو برسورت ،سني
اوكيرن فد رومه-رومه دان سباضايث .اين مروفاكن لغكه-لغكه اونتوق
ملستاريكن توليسن جاوي د مليسيا دان برهارف اضر فغحاصيلن فركارا
سباضيني دافت ممليهارا توليسن جاوي.
9
روجوكن
Abdul Razak Abdul Hamid, Mokhtar Mohd Dom. (1987). Belajar Tulisan Jawi. Selangor:
Penerbit Fajar Sdn. Bhd.
Hashim Haji Musa. (1990). Sejarah Perkembangan Tulisan Jawi. Selangor: Percetakan
Dewan Bahasa dan Pustaka.
Amat Juhari Moain. (1996). Perancangan Bahasa : Sejarah Aksara Jawi. Kuala Lumpur:
Perpustakaan Negara Malaysia.
Rahsia Belajar Jawi. (1989). Kuala Lumpur : Penerbitan Pustaka Antara.
Batu Bersurat Terengganu Asas Peradaban Melayu Islam. (2018, 05 12). Retrieved Mac 8,
2020, from : https://www.bharian.com.my/rencana/sastera/2018/05/424558/batu-
bersurat-terengganu-asas-peradaban-melayu-islam.
Generasi Pendidik. (2011, 2 11). Retrieved Mac 8, 2020, from : Perkembangan Tulisan Jawi
Di Tanah Melayu: http://generasipendidik2u.blogspot.com/2011/02/perkembanga
n-tulisan-jawi-di-tanah.html?m=1
Bahasa Melayu OUM. (2010, 07). Retrieved Mac 9, 2020, from : Sejarah Perkembanganl
Tulisan Jawi: http://bahasamelayudnisenu.blogspot.com/2010/07/sejarah-
perkembangan-tulisan-jawi.html.
Ahmad Farid Abdul Jalal, Yaakob Isa. 2005. Tulisan Jawi : Sejarah Seni dan Warisan.
Pekan: Lembaga Muzium Negeri Pahang.
Mohd. Alwee Yusoff. (2005). Perkembangan Tulisan Jawi dan Aplikasinya Dalam
Masyarakat Islam
Di Malaysia.
Nik Rosila Nik Yaacob. 2007. Penguasaan Jawi dan Hubungannya Dengan Minat dan
Pencapaian Pelajar Dalam Pendidikan Islam. Jurnal Pendidik dan Pendidikan
10
22:161–172.
11