Teacher Shir Li

Tingkatan 4
Ekonomi
Bab 2
Pasaran

Nama:__________________

1
2.1 Keseimbangan Pasaran
2.1.1 Hukum Permintaan

1. Permintaan merujuk kepada ________________________ barang dan perkhidmatan yang

________________ dan ____________________ dibeli oleh pengguna pada suatu tingkat
________________ dalam jangka ________________ tertentu. (permintaan berkesan)
2. Hukum permintaan menyatakan bahawa:
(a) apabila harga naik, kuantiti diminta ________________ dan sebaliknya,
______________________________________________________________________________
3. Hubungan antara harga dengan kuantiti diminta adalah ______________ atau ___________.

2.1.2 Keluk Permintaan individu dan pasaran

1. Jadual di bawah menunjukkan harga dan kuantiti diminta untuk udang.

Titik Harga (RM) Kuantiti diminta (kg)

A 3 40
B 6 32
C 9 24
D 12 16
E 15 8
Berdasarkan maklumat di atas,
(a) Lukiskan keluk permintaan untuk udang.

(b) Huraikan ciri-ciri keluk permintaan yang

dilukis.
(i)
(ii)
(c) Terangkan pembentukan keluk
permintaan individu udang.

2
2. Permintaan Pasaran
Keluk permintaan pasaran diperoleh dengan ________________________ secara ____________________ setiap tingkat kuantiti ___________ oleh _______
individu terhadap suatu barang dan perkhidmatan pada suatu tingkat _______________ dalam suatu jangka _______________ tertentu.
3.

Tingkat harga Kuantiti permintaan individu A Kuantiti permintaan individu B Permintaan pasaran
2 Kuantiti permintaan pasaran ialah
Pada tingkat harga RM2, ( + ) unit yang ditunjukkan oleh
titik Q.

Apabila titik P dan Q disambungkan, maka terbentuklah keluk permintaan pasaran.

Ciri-ciri keluk permintaan pasaran:
(i)
(ii)
Keluk permintaan pasaran lebih ______________ berbanding dengan keluk permintaan individu.

3
2.1.3 Penentu Permintaan

1. Harga barang lain

Apabila harga barang pengganti naik, permintaan _________________ dan sebaliknya.
Apabila harga barang penggenap jatuh, permintaan _______________ dan sebaliknya.
Nyatakan sama ada pernyataan di bawah menunjukkan hubungan barang penggenap atau barang
pengganti.

2. Pendapatan
Apabila

3. Jangkaan harga pada masa depan

Apabila jangkaan harga akan naik pada masa depan, permintaan

4. Dasar kerajaan (Kadar cukai pendapatan perseorangan, bantuan kerajaan)

5. Musim (musim perayaan, cuaca)

6. Cita rasa( minat, iklan)

7. Perubahan harga barang itu

Mengakibatkan perubahan dalam kuantiti diminta.

4
2.1.4 Perubahan dalam kuantiti diminta/ perubahan permintaan

Perubahan kuantiti diminta Perubahan permintaan

ab : Pertambahan permintaan

ac:
Pengurangan permintaan

Pergerakan titik di sepanjang keluk permintaan Peralihan keluk ke kiri atau ke kanan
yang sama Harga barang tidak berubah
Penentu: Penentu:

2. Berdasarkan pernyataan tentang permintaan kereta Proton Waja yang berikut, nyatakan sama ada
pengembangan/penguncupan/peningkatan/penurunan permintaan?

5
3. Harga (RM)

Terangkan/ Jelaskan pergerakan titik V ke W (4m)

Kuantiti diminta barang M telah ____________________
Disebabkan oleh _____________________harga barang M.
Ini berlaku di atas keluk permintaan yang _____________
Diandaikan ______________________________ lain tidak berubah.

Tahun Jumlah (unit)

2010 44 105
2011 32 890
2012 26 599
4. Berdasarkan jadual, jelaskan faktor-faktor yang mungkin menyebabkan perubahan tersebut jualan
kereta tersebut.(4)

5. Rajah di atas merupakan keluk permintaan kasut Adikdas pada tahun 2013
i. Apakah yang ditunjukkan oleh peralihan keluk DoDo ke D1 D1? (1m)
Permintaan kasut Adikdas telah meningkat
ii. Jelaskan empat sebab berlaku perubahan permintaan itu (4m)
6
Musim perayaan menjelang tiba
Pendapatan individu telah meningkat
Citarasa pengguna terhad kasut Adikdas telah meningkat
Harga penggantinya iaitu harga kasut jenama lain meningkat

6. Jadual di bawah menunjukkan permintaan kereta pada bulan Februari dan Julai 2012.

Harga (RIM) Februari (unit) Julai (unit)

54 000 5 600 4 200

Terangkan tiga faktor yang menyebabkan perubahan permintaan tersebut. [6 markah]

7. Terangkan kesan terhadap permintaan kereta PROTON mengikut teori ekonomi apabila
a. Harga minyak petrol meningkat (2m)
b. Harga kereta Toyota menurun (2m)
c. Pendapatan pengguna meningkat (2m)
Permintaan proton menurun kerana barang penggenap
Permintaan proton menurun kerana barang pengganti
Permintaan proton meningkat kerana barang kehendak

7
2.1.6 Hukum Penawaran
1. Penawaran merujuk kepada _________________ sesuatu barang atau perkhidmatan yang sanggup dan
______________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________
2. Hukum penawaran:
(a) apabila _______________ suatu barang ______________, kuantiti _____________ barang itu akan
__________________; sebaliknya _______________________________________________________
___________________________________________________________________________________
(b) Hubungan antara harga dengan kuantiti ditawar adalah _____________ / _______________.
3. Jadual di bawah menunjukkan harga dan kuantiti ditawar untuk sejenis barang.

Titik Harga (RM) Kuantiti ditawar (kg)

A 3 100
B 4 200
C 6 300
D 8 400
E 10 500
Berdasarkan maklumat di atas,
(a) Lukiskan keluk penawaran firma tersebut.

(b) Huraikan ciri-ciri keluk penawaran yang

dilukis.
(i)
(ii)
(c) Terangkan pembentukan keluk firma yang
anda lukis.

Pada harga RM 3 seunit, penawaran firma

ialah ___unit, ini ditunjukkan oleh titik ____.

Apabila titik A,B,C,D,E __________________,

maka terbentuklah keluk penawaran.

8
4. Keluk penawaran pasaran diperoleh dengan _____________________ secara _________________ setiap kuantiti ditawar oleh ____________ pengeluar
terhadap suatu barang pada suatu tingkat _____________ dalam ____________________________________ tertentu.
4. Jadual berikut menunjukkan penawaran bola oleh dua buah firma dalam pasaran:

Harga Firma A Firma B Penawaran pasaran

1 5 5
2 10 15

Berdasarkan rajah di atas, pada tingkat harga RM1, kuantiti penawaran pasaran ialah 10 unit (5+5) yang ditunjukkan oleh titik F.
________________________________________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________________________________________
__________________________________________. Apabila titik F dan G ______________, maka terbentuklan keluk penawaran ___________________.

Ciri-ciri keluk penawaran pasaran:

(i) mencerun __________________________________________________________

(ii) hubungan antara ___________ dan _________________ adalah _______________/ secara _________________.

9
2.1.8 Penentu Penawaran

1. Harga barang itu

Apabila harga barang X naik, kuantiti ditawar barang X ________________.
Apabila _______________________________________________________________________________.

2. Harga faktor pengeluaran

Apabila harga faktor pengeluaran ___________________, penawaran barang ____________ dan
sebaliknya.

3. Cuaca
Apabila cuaca ____________ (musim tengkujuh), penawaran ikan ________________.
Jika kemarau panjang, penawaran air kelapa muda ___________________.

4. Jangkaan harga pada masa depan

Apabila jangkaan harga akan jatuh pada masa depan, penawaran suatu barang ________________ pada
masa sekarang.

5. Tingkat teknologi
Pengunaan teknologi lama,
Penggunaan teknologi moden,

6. Matlamat pengeluar
Memaksimumkan keuntungan, penawaran berkurang

Memaksimumkan jualan, ________________________________________________

7. Dasar kerajaan
Kerajaan menaikkan cukai ke atas input, ____________________________________________________.

Kerajaan memberi subsidi kepada pengeluar, ________________________________________________.

10
2.1.9 Perubahan dalam kuantiti ditawarkan/ 2.1.10 Perubahan Penawaran
Jelaskan perbezaan antara kedua-dua keluk penawaran tersebut
Perubahan kuantiti ditawar Perubahan penawaran

ab : Pertambahan penawaran

ac:
Pengurangan penawaran

Pergerakan titik di sepanjang keluk penawaran Peralihan keluk ke kiri atau ke kanan
yang sama Harga barang tidak berubah
Penentu: Penentu:

2. Berdasarkan rajah di atas, jelaskan pergerakan titik w ke x (4m)

Kuantiti ditawar barang telah ____________________
Disebabkan oleh _____________________harga barangitu.
Ini berlaku di atas keluk penawaran yang _____________
Diandaikan ______________________________ lain tidak berubah.
3. Lukiskan dan bezakan keluk permintaan dan keluk penawaran (8m)

Permintaan Penawaran
Keluk

11
 Bentuk

Hubungan

Kecerunan

4.Rajah menunjukkan peralihan keluk penawaran dari SS0 ke SS1 untuk kasut jenama Adikdas. Terangkan
empat faktor yang menyebabkan peralihan keluk tersebut. (8m)

Harga kasut Kuantiti ditawar pada April 2014 Kuantiti ditawar pada Oktober 2014
(RM) (pasang) (pasang)
40 30 000 50 000

12
5. Jadual di atas menunjukkan kuantiti ditawarkasut sukan oleh Syarikat Tom pada dua jangka masa yang
berlainan. Terangkan faktor-faktor yang mungkin menyebabkan peningkatan kuantiti penawaran tersebut
(6m)

6. Terangkan kesan peristiwa berikut ke atas penawaran perabot firma XYZ.

a. harga kayu getah meningkat

b. Kerajaan memberi subsidi

c. Kerajaan menaikkan cukai untuk perabot

Harga (RM) Kuantiti ditawar (Unit)

10 200
20 400
30 600
7. Jadual di atas menunjukkan keluk penawaran untuk barang X.
a. Lukiskan keluk penawaran untuk barang X. Guna skala 1cm=RM10 pada paksi harga dan 1 cm=100 unit
pada paksi kuantiti
b. Terangkan hubungan antara harga barang X dan kuantiti ditawar

13
 - Rajah di atas menunjukkan keluk penawaran untuk barang X. Keluk penawaran mencerun
____________________________________ ke kanan dan menunjukkan hubungan
________________________ antara harga dengan kuantiti ditawar barang X. (1m)
- Semakin tinggi harga barang X, semakin _________ kuantiti ditawar barang X. Misalnya apabila
harga naik daripada RM10 ke RM 20, kuantiti ditawar ________________daripada ______ unit. ke
______ unit.
- Semakin rendah harga barang X, semakin ________kuantiti ditawar barang X. Misalnya apabila
harga turun daripada RM30 ke RM20, kuantiti ditawar barang X berkurang daripada _____ unit ke
________ unit.

Harga (RM) Kuantiti ditawar (kg)

2 10
3 30
8. Berdasarkan jadual di atas, lukiskan keluk penawaran barang X. Guna skala 1cm= RM1 pada paksi harga
dan 1cm=10 kg pada paksi kuantiti

Terangkan pembentukan keluk penawaran untuk barang X

- Rajah di atas menunjukkan keluk ………………….untuk barang X. Keluk penawaran mencerun
…………………………….. kanan dan menunjukkan hubungan …………………………. antara harga dan kuantiti
ditawar sesuatu barang.
- Pada tingkat harga RM2, kuantiti yang ditawar ialah 10 kg yang ditunjukkan oleh titik ……….
- Pada tingkat harga RM3, kuantiti yang ditawar ialah 30 kg yang ditunjukkan oleh titik ……….
- Pada tingkat harga RM4, kuantiti yang ditawar ialah 40 kg yang ditunjukkan oleh titik ……….
- Keluk penawaran diperoleh dengan menyambungkan titik ………………..dan …. dan dilabekkan dengan
huruf SS.
9.

Harga Kuantiti ditawar (kg) Kuantiti ditawar selepas penurunan sewa ladang (kg)
(RM)
2 5 P

14
 4 10 Q
6 15 R
8 20 S
Jadual di atas menunjukkan kuantiti ditawar ayam pada pada pelbagai tingkat harga. Andaikan sewa
ladang telah menurun. Ini menyebabkan penawaran ayam naik sebanyak 10 kg pada setiap tingkat harga.
a. Tentukan nilai P, Q, R dan S (3)
b. Lukiskan keluk penawaran asal dan keluk penawaran baru dalam rajah yang sama. (4)

c. Jelaskan tiga faktor lain yang mungkin menyebabkan peningkatan penawaran ayam. (3)

2.1.11 Keseimbangan Pasaran

1. Pasaran ialah suatu _______________ atau __________________ yang membolehkan ______________
dan ___________________ berinteraksi sama ada secara ____________________ atau _____________
________________ untuk menjalankan urus niaga pada suatu tingkat _____________ dalam tempoh
_________ tertentu.
2. Keseimbangan pasaran barang
Kuantiti diminta = _________________________
2.1.12 Jadual dan rajah keseimbangan pasaran

15
(b) Lukis keluk permintaan pasaran dan keluk penawaran pasaran pada kertas graf.
(c) Labelkan:
(i) titik keseimbangan (E)
(ii) harga keseimbangan (P)
(iii) kuantiti keseimbangan (Q)

16
2.1.13 Ketidakseimbangan pasaran
1. lebihan permintaan merujuk keadaan apabila _____________________________ melebihi
__________________________________ dalam pasaran pada suatu tingkat harga tertentu.
2. lebihan penawaran merujuk keadaan apabila _____________________________ melebihi
__________________________________ dalam pasaran pada suatu tingkat harga tertentu.
3.

3.Huraikan keadaan pasaran pada tingkat harga berikut:

i. RM4 (3m)
Permintaan pasaran ialah ____ unit dan penawaran pasaran ialah ____ unit. Berlaku lebihan
____________ sebanyak __________ unit dan harga cenderung ______, pengeluar akan
meningkatkan jumlah penawaran dan pengguna mengurangkan permintaan sehingga
mencapai keseimbangan pasaran pada harga RM7 dengan kuantiti keseimbangan pada
____________.
ii. RM7 (3m)

17
 Berlaku ____________ pasaran kerana permintaan _______dengan penawaran pasaran iaitu
sebanyak _____ unit dan harga ________ cenderung ____________________.
iii. RM12 (3m)
Permintaan pasaran ialah ____ unit dan penawaran pasaran ialah ____ unit. Berlaku lebihan
____________ sebanyak __________ unit dan harga cenderung ________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
4. Terangkan kesan setiap peristiwa berikut ke atas pasaran kereta persendirian tempatan
i. harga petrol dinaikkan sebanyak 33%
ii. Syarikat kewangan memanjangkan tempoh bayaran balik sewa-beli
iii. Peningkatan dalam teknologi pembuatan kereta (12m)
i. Kenaikan harga petrol menyebabkan permintaan kereta tempatan ________________ (1) manakala
penawaran kereta ____________(1) Ini mewujudkan keadaan lebihan __________________ (1) dan harga
kereta _____________________
ii. Keadaan ini menyebabkan permintaan kereta tempatan ________________ (1) manakala penawaran
kereta ____________(1) Ini mewujudkan keadaan lebihan __________________ (1) dan harga kereta
akan _____________________
iii. Keadaan ini menyebabkan permintaan kereta tempatan ________________ (1) manakala penawaran
kereta ____________(1) Ini mewujudkan keadaan lebihan __________________ (1) dan harga kereta
akan _____________________
2.1.14 Perubahan Keseimbangan
Berikut ialah peristiwa-peristiwa yang akan mempengaruhi pengeluaran ikan di negara kita. Andaikan
setiap peristiwa itu adalah berasingan.

Peristiwa Permintaan Penawaran Harga Kuantiti

(meningkat,menurun (meningkat,menurun, (naik, (naik, turun)
, tetap) tetap) turun)
(i) Harga minyak petrol
meningkat sebanyak
RM0.50 seliter
(ii) Berlakunya musim
tengkujuh di pantai timur
semenanjung Malaysia
(iii) Cita rasa pengguna
beralih kepada ayam
goreng pedas berjenama
(iv) Nelayan melancarkan
mogok di seluruh negara
apabila kerajaan
menghapuskan subsidi
minyak diesel
18
 (v) Lambakan pengeluaran
ikan dari negara Thailand
(vi) Harga ayam dinaikkan
kerana harga makanan
ayam meningkat
(vi) Harga ikan sardine dari
luar negara diturunkan

(a) Anda perlu melakarkan keluk keseimbanfan bagi pasaran ikan berdasarkan setiap peristiwa di atas.
(b) tentukan peralihan keluk permintaan atau penawaran pada lakaran di (a)
(c) analisis kesan peristiwa di atas terhadap harga dan kuantiti keseimbangan pasaran ikan.

19
2.2 Keanjalan harga
2.2.1 Keanjalan Harga Permintaan
1. keanjalan harga permintaan mengukur peratus perubahan kuantiti diminta terhadap sesuatu barang
akibat daripada peratus perubahan harga barang itu dengan andaian ceteris paribus.
2.2.2 Pengiraan keanjalan harga permintaan
Rumus:

2. Jadual di bawah menunjukkan harga dan kuantiti diminta untuk barang A, barang B, barang C dan
barang D.

Harga (RM) Kuantiti diminta untuk

Barang A Barang B Barang C Barang D
5 10 10 10 10
6.50 10 8 6 7

(a) Hitungkan keanjalan harga permintaan untuk empat jenis barang di atas, jika harga berubah daripada
RM5 kepada RM6.50.

(b) Barang yang manakah mempunyai keanjalan harga permintaan seperti berikut:
(i) Anjal
(ii) tidak anjal
(iii) Anjal Satu

20
3. Jelaskan perbezaan antara permintaan anjal dan permintaan tidak anjal.

Permintaan anjal Permintaan tidak anjal

Peratus perubahan harga ___________ daripada

peratus perubahan kuantiti diminta

% P ____ % Q

Ed ______ 1

Keluk DD lebih _________________

Contoh barang :

Tafsiran: Sekiranya Ed= -2 Tafsiran: Sekiranya Ed= -0.5

Jenis barang Nilai keanjalan harga permintaan

A 1.5
B 0.3
3. a.Tafsirkan nilai keanjalan setiap barang di atas. (4)
Barang A permintaannya anjal. Perubahan harga ____% menyebabkan perubahan kuantiti sebanyak ___%
Barang B permintaannya tidak anjal. Perubahan harga ____% menyebabkan perubahan kuantiti sebanyak
___%
b. Terangkan tindakan penjual untuk memaksimumkan keuntungan bagi setiap barang tersebut. (4m)
Barang A - turunkan harga dan hasil jualan meningkat
Barang B- naikkan harga dan jualan meningkat

21
4. Jadual di bawah menunjukkan pekali keanjalan harga permintaan untuk tiga jenis barang

Jenis barang Barang A Barang B Barang C

Darjah keanjalan 0.4 1.0 2.8

a. Tentukan jenis keanjalan untuk

i. Barang A
ii. Barang B
iii. Barang C

b. Tafsirkan keanjalan untuk

i. Barang A
ii. Barang C

c. Berikan satu contoh untuk

i. Barang A
ii. Barang C

22
Harga (RM)

Db
Da
5

2
Da

Db
Kuantiti (kg)
0 10 12 18

13. Rajah di atas menunjukkan keluk permintaan untuk dua jenis barang iaitu barang A dan barang B.
Berdasarkan rajah di atas,
a. Hitungkan keanjalan harga permintaan untuk barang A dan barang B apabila harga berubah dari
RM5 ke RM2. (4m)

b. Nyatakan kesimpulan anda tentang nilai keanjalan untuk barang A dan barang B (2m)

14. Jadual di bawah menunjukkan harga dan kuantiti permintaan unutk barang A, barang B dan barang C

Harga (RM) Kuantiti diminta untuk

Barang A Barang B Barang C
5 10 10 10
7 6 9 2
a. Hitungkan keanjalan harga permintaan untuk barang A, barang B dan barang C (6m)

b. Barang manakah mempunyai keanjalan uniti? (1)

c. Barang manakah mungkin sekali barang mesti? (1)

d. Adakah kenaikan harga barang B meningkatkan hasil jualan penjual? Buktikan (3)

23
2.2.4 Penentu Keanjalan Harga Permintaan
Penentu Keanjalan Permintaan Penjelasan
Jenis barangan Barang kehendak
Barang mesti
Bilangan Barang Pengganti Mudah mencari barang pengganti
Sukar mencari barang pengganti
Nisbah perbelanjaan dengan Perbelanjaan > Pendapatan
pendapatan %Perbelanjaan < % pendapatan
Jangka masa Panjang
Pendek
Kepentingan Kurang penting
Penting
Bilangan kegunaan Banyak
Terhad
Ketagihan Tidak mendatangkan ketagihan
Mendatangkan ketagihan
Ketahanan Barang tahan lama
Barang cepat rosak

2.2.5 Perhubungan antara keanjalan harga permintaan dengan jumlah hasil

Keanjalan harga permintaan Harga Kesan terhadap jumlah hasil
1. Anjal Naik
Turun
2. Tidak anjal Naik
Turun

2.2.6 Keanjalan Harga Penawaran

1. Keanjalan harga penawaran (Es) mengukur peratus perubahan
_______________________________________ terhadap suatu barang akibat daripada peratus perubahan
________________________ barang itu.
2. Rumus:

2.2.7 Keanjalan Harga Penawaran Anjal dan Tak Anjal

1. Terangkan perbezaan antara keanjalan harga penawaran anjal dan tidak anjal
Penawaran anjal Penawaran tidak anjal

24
 Peratus perubahan harga ___________ daripada
peratus perubahan kuantiti ditawar

% P ____ % Q

Es ______ 1

Keluk SS lebih _________________

Contoh barang :

Tafsiran: Sekiranya Es= 2 Tafsiran: Sekiranya Es= 0.5

2.2.8 Penentu Keanjalan Harga Penawaran

Penentu Keanjalan Penawaran Penjelasan
Masa Panjang
Pendek
Corak penggunaan faktor pengeluaran Mudah diperoleh
Sukar diperoleh
Tambahan kos Kecil
Besar
Mobiliti faktor pengeluaran Mudah dipindah
Sukar dipindah
Bilangan firma dalam pasaran Banyak
Sedikit
Penggantian faktor pengeluaran Mudah digantikan
Sukar digantikan
Inventori/ ketersediaan stok Banyak/mudah diperoleh
Terhad./sukar diperoleh
Jenis barang Barang pembuatan
Barang pertanian

2.2.9 Kepentingan Keanjalan Harga

1. Jumlah hasil =
2. Adakah kenaikan harga semestinya meningkatkan jumlah hasil firma? Jelaskan jawapan anda.

25
Kenaikan harga tidak semestinya meningkatkan jumlah hasil firma. Ini kerana ia bergantung kepada keanjalan harga
permintaan barang tersebut.

Sekiranya Ed >1, jumlah hasil akan bertambah apabila harga barang turun.

26