Makine Elemanları Çözümlü Problemler Prof.Dr.C.

Fetvacı
HAREKET VİDALARI ÖRNEK PROBLEM

Şekilde görülen vidanın alt ucuna M=40 Nm lik bir moment uygulanmaktadır.
Yük platformu vazifesi gören somun dönmeyecek şekilde kılavuzlanmıştır.
Vida dişleri arasındaki sürtünme µ=0,15 olduğuna göre kaldırılan yükü
hesaplayınız. Vida 50 mm dış çapına sahip 3 ağızlı ve toplam hatvesi h=24 mm
olan kare profilli bir vidadır. Hesapta sadece vida diş sürtünmesi dikkate
alınacaktır.

𝑑2 = 𝑑 − 0,5 ∙ ℎ = 48 − 0,5 ∙ 8 = 44𝑚𝑚

𝑧∙ℎ 3∙8
𝑡𝑎𝑛𝛼 = = = 0,174 → 𝛼 = 9,85°
𝜋𝑑2 44 ∙ 𝜋
𝜇 = 𝑡𝑎𝑛𝜌 = 0,15 → 𝜌 = 8,531°
𝑑2
𝑀𝑠 = 𝑊 ∙ ∙ tan(𝛼 + 𝜌) = 7,310 ∙ 𝑊 = 40000𝑁𝑚𝑚
2
→ 𝑊 = 5470𝑁

Aynı problem Tr48x24 (P8) vidasıyla çözülürse

𝑡𝑎𝑛𝜌 0,15
𝜇′ = = = 𝑡𝑎𝑛𝜌′ → 𝜌′ = 8,827°
𝛽
cos ( 2 ) cos⁡(15)

𝑑2
𝑀𝑠 = 𝑊 ∙ ∙ tan(𝛼 + 𝜌′) = 7,437 ∙ 𝑊 = 40000𝑁𝑚𝑚 → 𝑊 = 5380𝑁
2
ENİNE YÜKLENEN CİVATALAR ÖRNEK PROBLEM

İki parçalı imal edilen bir sonsuz vida çarkının dişli çemberi gövdesine
6 Adet M12-5.6 civata ile boşluksuz olarak bağlanmıştır. Dişli çark
malzemesi kalay bronzudur ve pem=126 MPa dır. Dişli çarkın ilettiği
moment Md=3850 Nm dir. Bağlantının mukavemetini kontrol ediniz.
em=0,5Re

𝑀𝑑 3850 ∙ 103
𝐹𝑘 = = = 4753𝑁⁡
𝑧∙𝑅 6 ∙ 135

𝜏𝑒𝑚 = 0,5 ∙ 5 ∙ 6 ∙ 10 = 150𝑀𝑃𝑎

4 ∙ 𝐹𝑘 4 ∙ 4753
𝜏= = = 35,81𝑀𝑃𝑎 < 150𝑀𝑃𝑎
𝜋 ∙ 𝑑2 𝜋 ∙ 132

𝐹𝑘 4753
𝑝= = = 60,94𝑀𝑃𝑎 < 126𝑀𝑃𝑎
𝑑 ∙ 𝑠 13 ∙ 6
Çeşitli kaynaklardan adapte edilerek hazırlanmıştır.