Hinh Hoc Xa Anh

8 Nhóm Hình Học Xạ Ảnh 8
ọ c
h H
Hìn
n h
ạ Ả
X
Nhóm Hình Học Xạ Ảnh
GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN: Hoa Ánh Tường
Các Thành Viên Biên Soạn

STT TÊN THÀNH VIÊN MÃ SỐ SINH VIÊN
1 Nguyễn Huỳnh Phúc Đạt 3119010007
2 Nguyễn Đức Huy 3119010013
3 Ngô Hoàng Nam 3119010025
4 Bùi Minh Châu 3119010005
5 Lý Ngọc Vy 3119010061
Ë Khoan hãy nghỉ ngơi, đối thủ của bạn đang học đó! Trang 2/17
Câu Hỏi 1
Trong P2 với mục tiêu cho trước. Tìm u để ba đường thẳng đồng quy.
x1 − x2 + x3 = 0. x1 + x2 − x3 = 0. 2x1 + ux2 + x3 = 0.
 L Hướng dẫn giải

d1 : x1 − x2 + x3 = 0

Đặt d2 : x1 + x2 − x3 = 0 .

d : 2x + ux + x = 0
3 1 2 3
Do đó d1 , d2 , d3 có tọa độ siêu phẳng lần lượt là (1; −1; 1), (1; 1; −1), (2; u; 1).
Trong P2 . Để d1 , d2 , d3 đồng quy ta cần

1 −1 1

1 1 −1 = 0

2 u 1
⇒ 2u + 2 = 0
⇔ u = −1
Vậy để ba đường thẳng d1 , d2 , d3 đồng quy thì u = −1.
Bài Tập Luyện Tập
Bài Tập 1
Trong P2 với mục tiêu cho trước, cho ba điểm A(a; 1; 1), B(1; b; 1),
C(1; 1; c). Chứng minh rằng ba đường thẳng AS1 , AS2 , CS0 đồng quy khi
và chỉ khi AS2 , BS0 , CS1 đồng quy. Với S0 (1; 0; 0), S1 (0; 1; 0), S2 (0; 0; 1).
L Hướng dẫn giải
Theo công thức tính tọa độ đường thẳng ta tính được
AS1 = (−1 : 0 : a), BS2 = (b : −1 : 0), CS0 = (0 : c : −1).
AS2 = (1 : −a : 0), BS0 = (0 : 1 : −b), CS1 = (−c : 0 : 1).
Ba đường thẳng AS1 , BS2 , CS0 đồng quy khi và chỉ khi

−1 0 a

b −1 0 = 0 ⇔ abc = 1.

0 c −1
Ba đường thẳng AS2 , BS0 , CS1 đồng quy khi và chỉ khi

−1 −a 0

0
1 −b = 0 ⇔ abc = 1.
−c 0 1
Vậy ba đường thẳng AS1 , AS2 , CS0 đồng quy khi và chỉ khi AS2 , BS0 , CS1 đồng quy.
Bài Tập 2
Trong P2 với mục tiêu cho trước Tìm u để ba đường thẳng AP, BQ, CR đồng
quy. Biết AP = (0 : −8 : u), BQ = (6 : 0 : −3), CR = (3 : 3 : 0)
Trang 3/17 Ë Khoan hãy nghỉ ngơi, đối thủ của bạn đang học đó!

AP = (0 : −8 : u), BQ = (6 : 0 : −3), CR = (3 : 3 : 0).
Trong P2 , để ba đường thẳng AP, BQ, CR đồng quy thì

0 −8 u

6 0 −3 = 0 ⇒ 72 + 18u = 0 ⇔ u = −4.

3 3 0
Vậy để ba đường thẳng AP, BQ, CR đồng quy thì u = −4.
Bài Tập 3
Trong P2 với mục tiêu cho trước Chứng minh ba đường thẳng AP, BQ, CR đồng
quy. Biết AP = (0 : −8 : −4), BQ = (6 : 0 : −3), CR = (3 : 3 : 0)
AP = (0 : −8 : −4), BQ = (6 : 0 : −3), CR = (3 : 3 : 0).
Vì

0 −8 −4

6 0 −3 = 0.

3 3 0
Vậy ba đường thẳng AP, BQ, CR đồng quy.
b Kết Thúc Câu Hỏi b

Câu Hỏi 2
Trong P2 với mục tiêu cho trước {A1 , A2 , A3 ; E}. Cho ba điểm A(1; −1; 0), B(1; 0; −1) và
C(0; 1; −1).
a) Chứng minh rằng A, B,C thẳng hàng.
b) Tìm D sao cho (ABCD) = λ (với λ là hằng số cho trước).
a) Trong P2 . Các điểm A, B,C thẳng hàng khi và chỉ khi

1 −1 0

1 0 −1 = 0

0 1 −1
⇒ 1−1 = 0
⇔ 0 = 0 (luôn đúng)
Vậy A, B,C thẳng hàng.

b) Với λ1 , λ2 không dồng thời bằng 0. Ta xét

0 = λ1 + λ2
 (
λ1 = −1
[C] = λ1 [A] + λ2 [B] ⇔ 1 = −λ1 ⇔
 λ2 = 1
− 1 = −λ2

.
Với k1 , k2 không đồng thời bằng 0. Giả sử
[D] = k1 [A] + k2 [B] (1)
λ2 k2 1 k2
Ta có (ABCD) = λ ⇔ : =λ ⇔ : = λ ⇔ k1 = −λ k2 (2)
λ1 k1 −1 k 1 
−λ + 1
Từ (1), (2) ta có [D] = −λ k2 [A] + k2 [B] = k2  λ 
−1
Vậy tọa độ điểm D sao cho (ABCD) = λ là k2 (−λ + 1; λ ; −1) với k2 6= 0
Bài Tập 1
Trong P2 với mục tiêu xạ ảnh cho trước cho ba điểm A(1; 2; 0), B(2; 1; 1) và C(5; 4; 2).
a) Chứng minh A, B,C thẳng hàng.
b) Tìm tọa độ điểm M sao cho (ABCM) = −1.
a) Chứng minh A, B,C thẳng hàng.

Trong P2 . Các điểm A, B,C thằng hàng khi và chỉ khi

1 2 0

2 1 1 = 0

5 4 2
⇔ 2 + 10 − 8 − 4 = 0
⇔ 0=0
Vậy A, B,C thẳng hàng.

b) Tìm tọa độ điểm M sao cho (ABCM) = −1.
Với λ1 , λ2 không đồng thời bằng 0. Ta xét
[C] = λ1 [A] + λ2 [B]


5 = 1λ1 + 2λ2

⇔ 4 = 2λ1 + λ2

2 = 0λ + λ
1 2
(
λ1 = 1
⇔
λ2 = 2
Với k1 , k2 không đồng thời bằng 0. Giả sử
[M] = k1 [A] + k2 [B] (1)

λ2 k2
Ta có (ABCM) = −1 ⇔ : ⇔ k2 = −2k1 (2).
λ1 k1
 
−3
Từ (1), (2) ta có [M] = k1 [A] − 2k1 [B] = k1  0 
2
Vậy tọa độ điểm M sao cho (ABCM) = −1 là k1 (−3; 0; 2) với k1 6= 0.

Câu Hỏi 3
 0
λ x1 = 3x1 + x2 + x3

Trong P2 cho phép biến đổi xạ ảnh có biểu thức λ x20 = 2x1 + 4x2 + 2x3 .
 0

λ x3 = 3x1 + 3x2 + 5x3
a) Tìm các điểm bất động và các đường bất động của f .
b) Chứng minh rằng f là một thấu xạ tâm. Tìm tâm, trục, tỉ số thấu xạ.
a) Với m1 , m2 , m3 không đồng thời bằng 0.

Gọi M(m1 , m2 , m3 ) là điểm bất dộng của phép biến đổi xạ ảnh f . Do đó ta có
f (M) = M tức

λ m1 = 3m1 + m2 + m3

λ m2 = 2m1 + 4m2 + 2m3

λ m3 = 3m1 + 3m2 + 5m3


(3 − λ )m1 + m2 + m3 = 0

⇔ 2m1 + (4 − λ )m2 + 2m3 = 0 (1)

3m + 3m + (5 − λ )m = 0
1 2 3
  
3−λ 1 1 m1
⇔  2 4−λ 2   m2  = 0
3 3 5−λ m3

3 − λ 1 1

⇒ 2 4−λ 2 = 0
3 3 5−λ
⇒ (3 − λ )(4 − λ )(5 − λ ) + 6 + 6 − 3(4 − λ ) − 2(5 − λ ) − 6(3 − λ ) = 0
3 2
⇔ −λ " + 12λ − 36λ + 32 = 0
λ =2
⇔
λ =8

m1 + m2 + m3 = 0

Với λ = 2 thì (1) thành 2m1 + 2m2 + 2m3 = 0 ⇒ m1 + m2 + m3 = 0

3m1 + 3m2 + 3m3 = 0

Tức M thuộc đường thẳng x1 + x2 + x3 = 0 (1)
Vậy tập hợp tất cả các điểm thuộc đường thẳng x1 + x2 + x3 = 0 là các điểm kép của f .
 m3
 m1 =
− 5m + m + m = 0


 1 2 3


 3
Với λ = 8 thì (1) thành 2m1 − 4m2 + 2m3 = 0 ⇒ m = 2m 3.
2


3m1 + 3m2 − 3m3 = 0



 3
m3 tùy ý
m3 2m3
Do đó M có tọa độ là ; ; m3 hay (1; 2; 3).
3 3
Vậy M(1; 2; 3) là điểm kép của f . (2)
Tóm lại, phép biến đổi xạ ảnh f có điểm bất động là M(1; 2; 3) và đường bất động là
x1 + x2 + x3 = 0.
b) • Chứng minh f là thấu xạ tâm.

Gọi d là dường thẳng có phương trình x1 + x2 + x3 = 0. Tức d một siêu phẳng
trong P2 .
Ta có f là phép biến đổi xạ ảnh f : P2 → P2
Và d là đường bất động của f nên ∀A ∈ d thì f (A) = A.
Vậy f là phép thấu xạ với d là nền thấu xạ.
Mặt khác f khác ánh xạ đồng nhất nên f là thấu xạ tâm.
• Tìm tâm và trục thấu xạ.
Mà M(1; 2; 3) không thuộc d do 1 + 2 + 3 = 6 6= 0. (3)
Từ (1), (2), (3) ta có tâm thấu xạ là M(1; 2; 3) và trục thấu xạ là x1 + x2 + x3 = 0.
• Tìm tỉ số thấu xạ.
Chọn N(1; 1; −2) ∈ d.
Gọi T là trung điểm M, N ta được T (2; 3; 1) và T 0 = f (T ) = (5; 9; 10).
Dễ thấy
[T ] = [M] + [N]
[T 0 ] = 4[M] + [N]
1 1
Tỉ số thấu xạ của f là (T T 0 MN) = (MNT T 0 ) = : =4
1 4
Bài Tập 1
Trong P2 cho phép biến đổi xạ ảnh có biểu thức tọa độ

 0
kx1 = x2 − x3

kx20 = x1 + x3
 0

kx3 = 2x1 − 2x2 + 3x3
a) Tìm điểm bất động, đường bất động của f (nếu có).
b) Chứng minh f là một phép thấu xạ đặc biệt. Tìm tâm, trục.
   L Hướng dẫn giải

0 1 −1 1 0 0
A = 1 0 1  , I = 0 1 0
2 −2 3 0 0 1

−λ 1 1

Ta có |A − λ I| = 1 −λ
1 = (λ − 1)3 .
2 −2 3 − λ
Xét |A − λ I| = 0 ⇔ λ = 1.
Với λ = 1.    
−1 1 1 x1
[A − λ I].[X] = 0 ⇔  1 −1 1 . x2  = 0 ⇔ x1 − x2 + x3 = 0.
2 −2 2 x3
⇒ (d) : x1 − x2 + x3 = 0 là đường bất động.
Vậy f là một phép thấu xạ đặc biệt với trục là (d) : x1 − x2 + x3 = 0.
/ (d) và A0 = f (A) ⇒ A0 = (0; 1; 2).
Lấy A(1; 0; 0) ∈
Vậy tâm là I trung điểm AA0 với I(1; −1; 2).
Bài Tập 2
Trong P2 cho phép biến đổi xạ ảnh có biểu thức tọa độ

 0
ku1 = u2 − u3

ku02 = u2
ku0 = −u + u

3 1 2
a) Tìm điểm bất động, đường bất động của f (nếu có).
b) Chứng minh f là một phép thấu xạ. Tìm tâm, trục, tỉ số thấu xạ.

   
0 1 −1 1 0 0
a) A =  0 1 0 , I = 0 1 0
−1 1 0 0 0 1
−λ 1 −1 "
λ =1
Ta có |A − λ I| = 0 1 − λ 0 = −λ 3 + λ 2 + λ − 1|A − λ I| = 0 ⇔ .
−1 1 −λ λ = −1
Với λ = 1.    
−1 1 −1 x1
[A − λ I].[X] = 0 ⇔ 0 0 0 . x2  = 0 ⇒ −x1 + x2 − x3 = 0.
  
−1 1 −1 x3
Vậy (d) : −x1 + x2 − x3 = 0 là đường bất động.
Với λ = −1.    
1 1 −1 x1 (
x1 + x2 − x3 = 0
(
x1 = x3
[A − λ I].[X] = 0 ⇔  0 2 0  . x2  = 0 ⇒ ⇔
−1 1 1 x3 2x2 = 0 x2 = 0

x1 = 1

⇒ x2 = 0 .

x3 = 1

Vậy điểm bất động S(1; 0; 1).
S∈/ (d) (vì −1 + 0 − 1 = −2 6= 0).
Vậy f là một phép thấu xạ tâm với tâm S(1; 0; 1), trục (d) : −x1 + x2 − x3 = 0.
b) S(1; 0; 1).
Lấy T ∈ (d) ⇒ T (0; 1; 1).
M trung điểm ST ⇒ M(1; 1; 2).
M 0 = f (M) ⇒ M 0 (1; 1; 0).
Tính k = (MM 0 ST ). 
1


 1 = t1 + t 2 t1 =

[S] = t1 [M] + t2 [M 0 ] ⇔ 0 = t1 + t2 ⇔ 2

1 = 2t t2 = − 1

1 2
0 0 1
 

 0 = t1 + t 2 0
t1 =

[T ] = t10 [M] + t20 [M 0 ] ⇔ 1 = t10 + t20 ⇔ 2
t 0 = 1
1 = 2t10

 
2
2
−1 1
k = (MM 0 ST ) = 2 : 2 = −1.
1 1
2 2
Vậy tỉ số thấu xạ k = −1.

Câu Hỏi 4
Trong P2 với mục tiêu cho trước {A1 , A2 , A3 ; E}. Cho các điểm A(0; 1; 1), B(1; 0; 1),
C(1; 1; 0), D(1; −1; 1). Chứng minh rằng tồn tại duy nhất một phép biến đổi xạ ảnh
f : P2 → P2 thỏa mãn f (A1 ) = A, f (A2 ) = B, f (A3 ) = C, f (E) = D và tìm biểu thức tọa độ.
Do {A1 , A2 , A3 ; E} là mục tiêu nên 3 trong 4 điểm bất kì luôn độc lập. (1).
→
− →
− − → −
Gọi a , b ,→ c , d lần lượt là vectơ đại diện của A, B,C, D.
→
−a = k1 (0; 1; 1)

→
−



 b = k (1; 0; 1)
2
Tức → − với k1 , k2 , k3 khác 0.

 c = k3 (1; 1; 0)
→−


d = (1; −1; 1)  
 α 2 k2 + α3 k3 = 0 α1 k1 = 0

→
− →
− →
−

Xét α1 a + α2 b + α3 c = 0 ⇔ α1 k1 + α3 k3 = 0 ⇔ α2 k2 = 0 ⇔ α1 = α2 = α3 = 0.

α k + α k = 0 
α k = 0
1 1 2 2 3 3
→
− →
− → −
Vậy { a , b , c } là hệ vectơ độc lập tuyến tính.
Vậy A, B,C là ba điểm độc lập.
→
− → − →
− →
− − → −
Xét tương tự với các hệ vectơ sau {→−
a , b , d }; {→
−
a ,→
−
c , d }; { b , →
c , d }.
Ta thấy các hệ vectơ trên cũng độc lập tuyến tính.
Vậy {A, B,C, D} là hệ điểm độc lập nên 3 trong 4 điểm bất kì luôn độc lập. (2)

 f (A1 ) = A

 f (A ) = B
2
Từ (1), (2) tồn tại duy nhất một phép biến đổi xạ ảnh f : P2 → P2 sao cho .

 f (A3 ) = C

f (E) = D

Khi đó, tồn tại duy nhất phép đẳng cấu tuyến tính ϕ : V3 → V3 sao cho ϕ là đại diện của f .
Ta có:
→
−
e =→
−
e 1 +→
−
e 2 +→
−
e3
Nên:
ϕ(→
−e ) = ϕ(→−
e 1 ) + ϕ(→
−
e 2 ) + ϕ(→
−
e 3)
→
− → →
−
d =−
⇔  a + b +→ −c
k2 + k3 = 1

⇔ k1 + k3 = −1

k + k = 1
1 2
1


 k1 = −


 2
3

⇔ k2 =

 2
k3 = − 1



2
→−
 a = (0; −1; −1)
→
−



 b = (3; 0; 3)
Vậy → − .

 c = (−1; −1; 0)
→−


d = (2; −2; 2)
Ta có ma trận biến đổi tuyến tính ϕ đối với {→
−
e 1, →
−
e2 , →
−
e 3 } là
 
0 3 −1
A = −1 0 −1
−1 3 0
Vậy biểu thức tọa độ của phép biến đổi tọa độ xạ ảnh f đối với mục tiêu {E, A, B; T 0 } là
 0
kx1 = 3x2 − x3

kx20 = −x1 − x3 với k 6= 0
kx0 = −x + 3x

3 1 2
Bài Tập 1
Trong P2 thực cho các đường thẳng có tọa độ d1 (1, 0, 0), d2 (0, 1, 0),
d3 (0, 0, 1), d4 (1, −1, −1), d5 (0, 1, −1), d6 (1, −1, 1). Chứng minh rằng
có duy nhất một phép biến đổi xạ ảnh f : P2 → P2 thỏa mãn f (d1 ) =
d4 , f (d2 ) = d6 , f (d3 ) = d2 , f (d4 ) = d5 .Viết biểu thức tọa độ của f .
Ta đặt
A = d1 ∩ d2 = (0; 0; 1)
B = d2 ∩ d3 = (1; 0; 0)
C = d3 ∩ d4 = (1; 1; 0)
D = d4 ∩ d1 = (0; 1; −1)
A0 = d4 ∩ d6 = (1; 1; 0)
B0 = d6 ∩ d2 = (−1; 0; 1)
C0 = d2 ∩ d5 = (1; 0; 0)
D0 = d5 ∩ d4 = (2; 1; 1)

0 0 1

Ta xét {A, B,C} ta thấy 1 0 0 = 1 6= 0 nên A, B,C độc lập.
1 1 0
Tương tự với các bộ điểm sau {A, B, D}; {A,C, D}; {B,C, D}; {A0 , B0C0 }; {A0 , B0 , D0 };
{A0 ,C0 , D0 }; {B0 ,C0 , D0 }.
Ta thấy các bộ điểm trên đều độc lập.
Điều đó nghĩa là các bộ điểm {A, B,C; D} và {A0 , B0 ,C0 , D0 } thì 3 điểm bất kì trong 4 điểm
của mỗi bộ điểm đều độc lập.
f (A) = A0



 f (B) = B0

Từ đó tồn tại duy nhất một phép biến đổi xạ ảnh f : P → P2 sao cho 2 .

 f (C) = C0
f (D) = D0


Khi đó tồn tại duy nhất phép đẳng cấu tuyến tính ϕ : V3 → V3 sao cho ϕ là đại diện của f .
→
− →
− − → −
Gọi  a , b ,→ c , d lần lượt là vectơ đại diện của A, B,C, D.
→
−a = k1 (0; 0; 1)

→ −



b = k2 (1; 0; 0)
Tức → − với k12 + k22 + k32 + k2 6= 0.

 c = k 3 (1; 1; 0)
→ −


d = k(0; 1; −1)
Xét
→
− → →
− −
d =− a + b +→ c
0 = k2 + k3

⇔ k = k3

−k = k
1

k1 = −k

⇔ k2 = −k

k3 = k

→
−
Vậy ta có {→ −a = (0; 0; −1), b = (−1; 0; 0), → −c = (1; 1; 0)} là cơ sở đại diện của mục tiêu xạ
ảnh {A, B,C; D}.
→
−0 → − →− → −
Gọi a , b0 , c0 , d 0 lần lượt là vectơ đại diện của A0 , B0 ,C0 , D0 .
→
−0


 a = t1 (1; 1; 0)

 →
−
 b0 = t (−1; 0; 1)

2
Tức → − với t12 + t22 + t32 + t 2 6= 0.
0


 c = t3 (1; 0; 0)
→
−


 0

d = t(2; 1; 1)
Xét
→
−0 → − → − → −
d = a0 + b0 + c0

2t = t1 − t2 + t3

⇔ t = t1

t = t
2

t1 = t

⇔ t2 = t

t3 = 2t

→
− →
− →
−
Vậy ta có { a0 = (1; 1; 0), b0 = (−1; 0; 1), c0 = (2; 0; 0)} là cơ sở đại diện của mục tiêu xạ
ảnh {A0 , B0 ,C0 ; D0 }.
Mà ta có

→
− →
−0


 ϕ( a ) = a = (1; 1; 0)

→
− →
−
ϕ( b ) = b0 = (−1; 0; 1)
→
−

ϕ(→ −

c ) = c0 = (2; 0; 0)

 →
− →
− → −
 − ϕ( e3 ) = e1 + e2

⇔ − ϕ(→ −
e1 ) = −→ −
e1 + →
−e3
 →
ϕ( e1 ) + ϕ( e2 ) = 2→
− →
− −

e1
 → −
ϕ( e1 ) = (1; 0; −1)

⇔ ϕ(→ −
e2 ) = (1; 0; 1)
 →
 −
ϕ( e3 ) = (−1; −1; 0)
 
→
−0 →−0 →−0 1 1 −1
→
− →
− → −
Vậy ma trận chuyển cơ sở từ { a , b , c } sang { a , b , c } là A = 0
 0 −1.
−1 1 0
Vậy biểu thức tọa độ của phép biến đổi tọa độ xạ ảnh f đối với mục tiêu {A1 , A2 , A3 ; E} là
 0
kx1 = x1 + x2 − x3

kx20 = −x3 với k 6= 0
 0

kx3 = −x1 + x2

Câu Hỏi 5
Trong P2 với mục tiêu cho trước. Viết biểu thức tọa độ của phép thấu xạ f : P2 → P2 , trong
các trường hợp sau:
a) f là thấu xạ tâm, có tâm là E(1; 1; 1), trục là ∆ : x1 + x2 + x3 = 0, tỉ số k = 2.
b) f là thấu xạ đặc biệt, có trục là đường thẳng m : x1 + x2 − x3 = 0, tâm S(1; 0; 1) và
f (E) = E 0 = (2; 1; 2) với E(1; 1; 1).
a) Do E(1; 1; 1) là tâm thấu xạ nên f (E) = E và E không thuộc ∆.

Chọn A(0; 1; −1), B(1; 0; −1) là các điểm thuộc ∆.
Gọi N là trung điểm AB. Ta được N = (1; 1; −2) thuộc ∆.

Gọi T là trung điểm EN. Ta được T = (2; 2; −1).
⇒ [T ] = [E] + [N]
Gọi T 0 = f (T ). Do f là thấu xạ tâm và T thuộc đường thẳng EN.
⇒ T 0 thuộc đường thẳng EN.
Giả sử tồn tại k1 , k2 với k12 + k22 6= 0 ta có
[T 0 ] = k1 [E] + k2 [N]
Mà ta có tỉ số thấu xạ k = 2 nên ta có
1 k2
(T T 0 EN) = (ENT T 0 ) = : = 2 ⇔ k1 = 2k2
1 k1
   
3 1
0
Tức [T ] = 2k2 [E] + k2 [N] = k2 3 = k2 1 với (k2 6= 0).
  
0 0
1 1 1

Xét {E, A, B} ta thấy 0 1 −1 = −3 6= 0. nên E, A, B độc lập.
1 0 −1
Tương tự với các bộ điểm sau {E, A, T }; {E, B, T }; {A, B, T }; {E, A, T 0 }; {E, B, T 0 };
{A, B, T 0 }.
Điều đó nghĩa là các bộ điểm {E, A, B; T } và {E, A, B; T 0 } thì 3 điểm bất kì trong 4
điểm của mỗi bộ điểm đều độc lập. 

 f (E) = E

 f (A) = A
Từ đó tồn tại duy nhất một phép biến đổi xạ ảnh f : P2 → P2 sao cho .

 f (B) = B
f (T ) = T 0


Khi đó tồn tại duy nhất phép đẳng cấu tuyến tính ϕ : V3 → V3 sao cho ϕ là đại diện của
f.
→
− → −
Gọi →−
e ,→− a , b , t lần lượt là vectơ đại diện của E, A, B, T .
Ta dễ thấy
[T ] = [E] + [A] + [B]
→
−
Vậy ta có {→ −
e = (1; 1; 1), →
−
a = (0; 1; −1), b = (1; 0; −1)} là cơ sở đại diện của mục tiêu
{E, A, B; T }.
→
− → − → − → −
Gọi e0 , a0 , b0 , t 0 lần lượt là vectơ đại diện của E, A, B, T 0 .
Ta dễ thấy
2 1 1
[T 0 ] = [E] + [A] + [B]
3 3 3
→
−0 →
−0 →
−0
Vậy ta có { e = (2; 2; 2), a = (0; 1; −1), b = (1; 0; −1)} là cơ sở đại diện của mục tiêu
{E, A, B; T 0 }.
Mà ta có
 →
−


 ϕ(→−e ) = e0 = (2; 2; 2)

→
− →
−0
ϕ( a ) = a = (0; 1; −1)
→
−

ϕ(→ −

b ) = b0 = (1; 0; −1)

 →− →
− →
− →
− →
− →
−
ϕ( e1 ) + ϕ( e2 ) + ϕ( e3 ) = 2 e1 + 2 e2 + 2 e3

⇔ ϕ(→
−e2 ) − ϕ(→
−e3 ) = →−
e2 − →
−e3
ϕ(→
 −e1 ) − ϕ(→
−e3 ) = →−
e1 − →
−e3

→
− 4 1 1
e ) = ; ;

ϕ( 1
3 3 3






→
− 1 4 1
⇔ ϕ( e2 ) = ; ;

 3 3 3

1 1 4

 →
−
ϕ( e3 ) =

 ; ;
3 3 3
 →−
ϕ( e1 ) = (4; 1; 1)

⇔ ϕ(→
−e2 ) = (1; 4; 1)
 →
 −
ϕ( e3 ) = (1; 1; 4)
 
→
− → − → − 4 1 1
→
−
Vậy ma trận chuyển từ cơ sở {→
− e ,→
−
a , b } sang { e0 , a0 , b0 } là A = 1 4 1.
1 1 4
Vậy biểu thức tọa độ của phép thấu xạ f đối với mục tiêu {A1 , A2 , A3 ; E} là
 0
kx1 = 4x1 + x2 + x3

kx20 = x1 + 4x2 + x3 với k 6= 0
 0

kx3 = x1 + x2 + 4x3
b) Chọn A(0; 1; 1), B(1; 1; 2) thuộc (m).

Ta có đường thẳng (AE) : x2 − x3 = 0.
Chọn C(1; 2; 2) ∈ (AE). Ta có đường thẳng (BC) : 2x1 − x3 = 0 và
(AE 0 ) = x1 + 2x2 − 2x3 = 0.
Gọi C0 = BC ∩ AE 0 ⇒ C0 (2; 3; 4).

1 1 1

Ta xét bộ điểm {E, S, P} ta có 1 0 1 = −3 6= 0. Vậy {E, S, P} độc lập.
2 3 5
Xét tương tự với các bộ điểm {E, P,C}; {E, S,C}; {S, P,C}; {E 0 , S, P}; {E 0 , P,C0 };
{E 0 , S,C0 }; {S, P,C0 }.
Điều đó nghĩa là các bộ điểm {E, A, B;C} và {E, A, B;C0 } là các mục tiêu
 xạ ảnh. 0
 f (E) = E


 f (S) = S
2
Từ đó tồn tại duy nhất một phép biến đổi xạ ảnh f : P → P2 sao cho .

 f (P) = P
f (C) = C0


f.
Ta có
E(1; 1; 1) ⇒ f (E) = E 0 (2; 1; 2)

S(1; 0; 1) ⇒ f (S) = S(1; 0; 1)
P(2; 3; 5) ⇒ f (P) = P(2; 3; 5)
C(1; 2; 2) ⇒ f (C) = C0 (2; 3; 4)
Với P(2; 3; 5) ∈ (m).

Gọi →
−e ,→
−s , →
−p , →
−c là vectơ đại diện lần lượt của E, S, P,C.
2 1
Dễ thấy [C] = [E] − [S] + [P] nên {→ e = (3; 3; 3), →
− −s = (−2; 0; −2), →
−p = (2; 3; 5)} là
3 3
cơ sở đại diện của {E, S, P;C}.
→
− → − → − → −
Gọi e0 , s0 , p0 , c0 là vectơ đại diện lần lượt của E 0 , S, P,C0 .
4 2 →
− →
− →
−
Dễ thấy [C0 ] = [E 0 ] − [S] + [P] nên { e0 = (6; 3; 6), s0 = (−4; 0; −4), p0 = (4; 6; 10)} là
3 3
cơ sở đại diện của {E 0 , S, P;C0 }.
Mà ta có
 →
−


 ϕ(→−e ) = e0
−s ) = →−0

ϕ( → s
→
−

ϕ(→ −p ) = p0


 →
− →
− →
− →
− →
− →
−
3ϕ( e1 ) + 3ϕ( e2 ) + 3ϕ( e3 ) = 6 e1 + 3 e2 + 6 e3

⇔ − 2ϕ(→ −
e1 ) − 2ϕ(→−
e3 ) = −4→−
e1 − 4→−
e3
2ϕ( e1 ) + 3ϕ( e2 ) + 5ϕ( e3 ) = 4 e1 + 6→
→
− →
− →
− →
− −
e2 + 10→−

e3

 → − →
− →
−
ϕ( e1 ) = 2 e1 − e2

⇔ ϕ(→−
e2 ) = →−
e2
 →
ϕ( e3 ) = e2 + 2→
− →
− −

e3
 
2 0 0
Ma trận chuyển từ {→
−e ,→ −p } sang {→
−s , → −0 →− → −
e , s0 , p0 } là A = −1 1 1.
0 0 2
Vậy biểu thức tọa độ của f là
 0
kx1 = 2x1

kx20 = −x1 + x2 + x3 với k 6= 0
kx0 = 2x

3 3
Bài Tập 1
Trong P2 với mục tiêu cho trước. Viết biểu thức tọa độ của phép thấu xạ f : P2 → P2 , trong
các trường hợp sau:
a) f là thấu xạ tâm, có tâm là S(1; 0; 1), trục là (d) : −x1 + x2 − x3 = 0, tỉ số k = −1.
b) f là thấu xạ đặc biệt, có trục là đường thẳng n : x1 − x2 + x3 = 0, tâm I(1; −1; 2) và

f (M) = M 0 = (0; 1; 2) với M(1; 0; 0).
a) Do S(1; 0; 1) là tâm thấu xạ nên f (S) = S và S không thuộc d.
Chọn A(0; 1; 1), B(1; 0; −1) là các điểm thuộc d.

Gọi N trung điểm AB. Ta được N(1; 1; 0) thuộc d.
Gọi T là trung điểm SN. Ta được T (2; 1; 1).
⇒ [T ] = [S] + [N].
Gọi T 0 = f (T ). Do f là thấu xạ tâm và T thuộc đường thẳng SN.

⇒ T 0 thuộc đường thẳng SN.
Giả sử k1 , k2 với k12 + k22 ∈
/ 0 ta có
1 k2
(T T 0 SN) = (SNT T 0 ) = : = −1 ⇔ k1 = −k2 .
1 k1
 
0
Tức [T 0 ] = −k2 [S] + k2 [N] = k2  1  với (k2 6= 0).
−1
1 0 1

Xét {S, A, B} ta thấy 0 1 1 = −2 6= 0 nên S, A, B độc lập.
1 0 −1
Tương tự với các bộ điểm sau
{S, A, T } ; {S, B, T } ; {A.B, T } ; {S, A, T 0 } ; {S, B, T 0 } ; {A, B, T 0 }.
Điều đó nghĩa là các bộ điểm {S, A, B, T } và {S, A, B, T 0 } thì 3 điểm bất kì trong 4 điểm
của mỗi bộ điểm đều độc lập. 

 f (S) = S

 f (A) = A
Từ đó tồn tại duy nhất một phép biến đổi xạ ảnh f : P2 → P2 sao cho


 f (B) = B
f (T ) = T 0

f.
→
− → −
Gọi →−s , →
−a , b , t lần lượt là vectơ đại diện S, A, B, T .
Ta dễ thấy
[T ] = [S] + [A] + [B]
→
−
Vậy ta có → −s = (1; 0; 1), →
−
n o
a = (0; 1; 1), b = (1; 0; −1) là cơ sở đại diện của mục tiêu
{S, A, B, T }.
→
− → − → − → −
Gọi s0 , a0 , b0 , t 0 lần lượt là các vectơ đại diện của mục tiêu S, A, B, T 0 . Ta dễ thấy
[T 0 ] = −[S] + [A] + [B]

n→
−0 →
− →
− o
Vậy ta có s = (−1; 0; −1), a0 = (0; 1; 1), b0 = (1; 0; −1) là cơ sở đại diện của mục
tiêu {S, A, B, T 0 }.
Mà ta có
−s ) = →
−0


ϕ(→ s = (−1; 0; −1)

→
− →
−0
ϕ( a ) = a = (0; 1; 1)
ϕ(→
 − →
−
b ) = b0 = (1; 0; −1)

 →− →
− →
− → −
ϕ( s1 ) + ϕ( s3 ) = − s1 − s3

⇔ ϕ(→
−s2 ) + ϕ(→
−s3 ) = →
−
s2 + →
−
s3
 →
 − →
− →
− →
−
ϕ( s1 ) − ϕ( s3 ) = s1 − s3
 →−
ϕ( s1 ) = (0; 0; −1)

⇔ ϕ(→
−s2 ) = (1; 1; 1)
 →
 −
ϕ( s3 ) = (−1; 0; 0)
 
→
− →
− →
− 0 1 −1
→
−
Vậy ma trận chuyển từ cơ sở → −s , →
−
n o n o
a , b sang s0 , a0 , b0 là A =  0 1 0 .
−1 1 0
Vậy biểu thức tọa độ của phép thấu xạ f đối với mục tiêu {S, A, B; T } là

0
kx1 = x2 − x3

kx20 = x2 với k 6= 0
 0

kx3 = −x1 + x2
b)

Hinh Hoc Xa Anh

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Hinh Hoc Xa Anh

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

8 Nhóm Hình Học Xạ Ảnh 8

GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN: Hoa Ánh Tường

Các Thành Viên Biên Soạn

 L Hướng dẫn giải

Vậy để ba đường thẳng d1 , d2 , d3 đồng quy thì u = −1.

 Bài Tập Luyện Tập

L Hướng dẫn giải

Vậy để ba đường thẳng AP, BQ, CR đồng quy thì u = −4.

Vậy ba đường thẳng AP, BQ, CR đồng quy.

b Kết Thúc Câu Hỏi b

a) Trong P2 . Các điểm A, B,C thẳng hàng khi và chỉ khi

Vậy A, B,C thẳng hàng.

[D] = k1 [A] + k2 [B] (1)

 Bài Tập Luyện Tập

a) Chứng minh A, B,C thẳng hàng.

Vậy A, B,C thẳng hàng.

[C] = λ1 [A] + λ2 [B]

Với k1 , k2 không đồng thời bằng 0. Giả sử

[M] = k1 [A] + k2 [B] (1)

b Kết Thúc Câu Hỏi b

L Hướng dẫn giải

a) Với m1 , m2 , m3 không đồng thời bằng 0.

b) • Chứng minh f là thấu xạ tâm.

 Bài Tập Luyện Tập

Trong P2 cho phép biến đổi xạ ảnh có biểu thức tọa độ

   L Hướng dẫn giải

Trong P2 cho phép biến đổi xạ ảnh có biểu thức tọa độ

L Hướng dẫn giải

b Kết Thúc Câu Hỏi b

 Bài Tập Luyện Tập

b Kết Thúc Câu Hỏi b

a) Do E(1; 1; 1) là tâm thấu xạ nên f (E) = E và E không thuộc ∆.

Gọi N là trung điểm AB. Ta được N = (1; 1; −2) thuộc ∆.

b) Chọn A(0; 1; 1), B(1; 1; 2) thuộc (m).

E(1; 1; 1) ⇒ f (E) = E 0 (2; 1; 2)

C(1; 2; 2) ⇒ f (C) = C0 (2; 3; 4)

Với P(2; 3; 5) ∈ (m).

 Bài Tập Luyện Tập

b) f là thấu xạ đặc biệt, có trục là đường thẳng n : x1 − x2 + x3 = 0, tâm I(1; −1; 2) và

a) Do S(1; 0; 1) là tâm thấu xạ nên f (S) = S và S không thuộc d.

Chọn A(0; 1; 1), B(1; 0; −1) là các điểm thuộc d.

Gọi T 0 = f (T ). Do f là thấu xạ tâm và T thuộc đường thẳng SN.

[T ] = [S] + [A] + [B]

[T 0 ] = −[S] + [A] + [B]

You might also like

Bài Tập Luyện Tập

Bài Tập Luyện Tập

Bài Tập Luyện Tập

Bài Tập Luyện Tập

Bài Tập Luyện Tập