TOBB ETÜ

Mühendislik Fakültesi
Makine Bölümü

MAK 217L

Malzeme Bilimi Laboratuvarı

Deney Raporu

Deney Adı: Burma Deneyi

Deney Tarihi: 25 Mart 2021

Hazırlayanlar:
Yiğit Akçay 181501022
Ebubekir Polat 181501003
Furkan Ünlü 181501008

1
 1. GİRİŞ
Burma deneyi malzemelerin dönen bir eksen etrafında malzemelerin mekanik özelliklerinden
olan burma dayanımı ve kesme özelliklerini belirlenmesinde yardımcı bir deneydir. Burulma
deneyleri genellikle numunelerin büyük plastik gerilmelerde akma karakteristiklerinin
belirlenmesinde kullanılır. Bununla beraber plastik deformasyonla ilgili teorik çalışmalarda ve
metallerin çekilebilme (tel ve çubuk) dövülebilme özelliklerinin belirlenmesi gibi mühendislik
uygulamalarında ihtiyaç duyulan bir deneydir. Burulma deneyi, özellikle takım çelikleri gibi
gevrek malzemelerin dövülebilme özelliğinin belirlenmesinde yüksek sıcaklarda da yapılır.
Burma deneyi ile malzemelerin kayma gerilmeleri (τ ¿, kayma birim şekil değişimi (γ ¿,
kayma elastisite modülü (G) hesapları yapılabilir.
Kayma gerilmesi, malzeme kesiti ile aynı düzlemde olan ve kesit alanına paralel olan kuvvet
vektör bileşeninden kaynaklanan bir gerilim bileşenidir. Kayma gerilmesi, bir cismin zıt
yönlerine etki eden eşit ve karşı kuvvet çiftleri olan kayma kuvvetlerinden kaynaklanır [1].
Kayma gerilmesinin hesabı için denklem 1 verilmiştir.
Tr
τ=
J
Denklem 1 Kayma gerilmesi hesabı
T= Numune üzerine uygulanan tork değeri
R= Kayma gerilmesinin istendiği yarı çap
J= Polar atalet momenti
Burulma deneyinde kullanılan numunelerin geometrisi içi dolu silindir şeklinde olduğu için
numunelerin polar atalet momentlerinin hesabı için denklem 2 kullanılır.
π r4
J=
2
Denklem 2 İçi dolu silindir geometrisine sahip numunelerin polar atalet moment hesabı
Numunelere uygulanan kayma gerilmeleri etkisinden dolayı numunede meydana gelen
deformasyon kayma birim şekil değişimi (γ ¿ olarak ifade edilir. Kayma birim şekil değişimi
için kullanılacak denklem 3’te gösterilmiştir.
θr
γ=
l
θ= Burulma açısı
R= Numune yarıçapı
L= Numune uzunluğu
Denklem 3 Kayma birim şekil değişimi hesaplanması

2
 Kayma elastisite modülü (G), burulma diyagramının lineer kısmından (elastik
bölgesinden) hesaplanır. Burulma diyagramının elastik bölgesinde kayma gerilmesi,
kayma birim şekil değişimiyle orantılı olarak artar. Elastik bölgede, kayma gerilmesinin
(), kayma birim şekil değişimine () oranı kayma elastik modülünü (G) verir [1]. Kayma
elastisite modülü hesabı denklem 4’te gösterilmiştir.
τ
G=
γ
Denklem 4 Kayma elastisite modülü hesabı

2. DENEY YÖNTEMİ
Burma deneyinde iki farklı numune kullanılmaktadır. Kullanılan birinci numune AISI 1040
çeliği, kullanılan ikinci numune pirinç numunesidir. Her iki numunenin başlangıç uzunlukları
50 milimetre ve çap uzunlukları 6 milimetredir. Şekil 1’de burma deneyinde kullanılacak
deney düzeneği gösterilmiştir.

Şekil 1 Burma deneyi düzeneği [2]

Şekil 1 ‘deki deney düzeneği kurulmadan önce düzeneğin kalibrasyonu yapılmalıdır.

Düzeneğin sol tarafı döner ve sağ tarafındaki yapı sabittir. Bu sayede sol tarafı dönerken
düzeneğin, sağ tarafındaki sabit yapı numunelerin tork değerlerini ölçmektedir. Numune
öncellikle düzeneğe yerleştirilir. Ardından dönen mekanizmadan dolayı oluşan kayma
gerilmeleri kaydedilir, numune kırılana kadar operasyon devam eder. Bu operasyon esnasında

°
kullanılan dönme hızı 2 olarak kullanılmıştır. Elde edilen veriler ile kayma gerilmesi kayma
s
gerinimi diyagramları çizilir.

3
5. KAYNAKÇA
[1] Malzeme Bilimi ve Mühendisliği William D. Callister sekizinci basım
[2] Mak 217 Burma deneyi videosu