Sangay ng mga Pampaaralang Lungsod ng Parañaque

ARALING PANLIPUNAN 9
IKATLONG MARKAHAN
Unang Linggo
Ang Una at Ikalawang Modelo sa Paikot na Daloy ng Ekonomiya

Mga Kasanayang Pampagkatuto

Naipaliliwanag ang bahaging ginagampanan ng mga bumubuo sa paikot na

daloy ng ekonomiya.

Layunin
1. Nailalalarawan ang paikot na daloy ng ekonomiya APMAK-IIIa-1
2. Natataya ang bahaging ginagampanan ng mga bumubuo sa paikot na daloy ng
ekonomiya APMAK-IIIa-2
3. Nasusuri ang ugnayan sa isa’t isa ng mga bahaging bumubuo sa paikot na daloy
ng ekonomiya APMAK-IIIa-7

Balikan Natin!
Panuto. Hanapin sa loob ng kahon ang termino na inilalarawan sa bawat bilang. Isulat ang letra
ng tamang sagot sa sagutang papel.
A. Price Ceiling
_____1. Ang pagbabawal sa pagtataas ng presyo ng produkto sa
pamilihan. B. Price Freeze
_____2. Ang presyong itinakda ng pamahalaan para sa isang
kalakal. C. Price Control
_____3. Ang presyo ng kalakal na itinakda ng pamahalaan upang
maiwasan ang pang-aabuso sa panig ng nagtitinda o ng D. Suggested Retail
mamimili. Price (SRP)

Unawain Natin!

Paikot na Daloy ng Ekonomiya

Ang paikot na daloy ng ekonomiya ay tumutukoy sa modelo o proseso kung paano
gumagana ang isang ekonomiya. Ito ay tinatawag ding economic circular-flow model na
nagpapakita ng ugnayan at gawain ng lahat ng sektor na bumubuo sa ekonomiya ng isang bansa.

Mga Modelo ng Pambansang Ekonomiya

Unang Modelo
Simpleng Ekonomiya

Ang unang modelo ng pambansang ekonomiya ay naglalarawan ng simpleng ekonomiya.

Ang sambahayan at bahay-kalakal ay iisa. Ang lumilikha ng produkto ay siya ring komukonsumo.
Halimbawang ikaw ay napunta sa isang pulo na walang tao at sakaling walang
pagkakataon na ikaw ay makakaalis agad doon, ano ang nararapat mong gawin upang mabuhay?
Maaaring gumawa ka ng paraan upang matugunan ang sarili mong pangangailangan dahil wala
namang gagawa nito para sa iyo, ikaw ang maghahanap ng pagkain, gagawa ng sariling bahay,
bubuo ng sariling damit. Sa madaling salita ang sambahayan at bahay kalakal ay ikaw lamang.
Dayagram 1

Kokunsumo ng mga produkto

Bahay Kalakal Sambahayan
Kokunsumo ng mga produkto

Ikalawang Modelo

Ang Bahay Kalakal at Sambahayan

sa Pamilihan ng Tapos na Produkto at Salik sa Produksyon

Ang pag-iral ng sistema ng pamilihan sa pambansang ekonomiya ang tuon ng ikalawang

modelo. ang sambahayan at bahay-kalakal ang mga pangunahing sektor dito. Sila ay binubuo ng
iba’t ibang aktor. Sa puntong ito masasabing magkaiba ang sambahayan at bahay-kalakal. May
dalawang uri ng pamilihan ang pambansang ekonomiya.
1. Pamilihan ng mga salik ng produksyon (factor markets). Kabilang dito ang pamilihan
para sa kapital na produkto, lupa at paggawa.
2. Pamilihan ng mga tapos na produkto (commodity markets)

Ang sambahayan ay may demand sa produkto ngunit wala itong kakayahang lumikha ng
produkto. Ang bahay-kalakal ang tanging may kakayahang lumikha ng produkto subalit bago
makalikha ng produkto, kailangan ng bahay-kalakal na bumili o umupa ng mga salik ng
produksiyon. At dahil tanging ang sambahayan ang may suplay ng mga salik ng produksiyon,
makikipag-ugnayan ang bahay-kalakal sa sambahayan sa pamamagitan ng mga pamilihan ng
mga salik ng produksiyon.
Sa paggamit ng mga kapital na produkto, kailangang magbayad ng interes ang bahay
kalakal, halimbawa sa paggamit ng lupa, magbabayad ang bahay kalakal ng renta o upa at sa
paggamit ng paggawa, magbibigay ito ng pasahod. Dahil sa sambahayan din nagmumula ang
entreprenyur, may kita itong nakukuha mula sa pagpapatakbo ng negosyo. At ang kita ng
entreprenyur ay nabibilang na kita ng sambahayan.
Apat ang pinagmumulan ng kita ng sambahayan. Kumikita ang sambahayan sa interes,
kita ng entreprenyur, renta o upa at pasahod sa paggawa. Sa pananaw naman ng bahay kalakal
ang interes, kita ng entreprenyur, renta o upa at mga pasahod sa paggawa ay mga gastusin sa
produksyon.
Matapos ang produksiyon, makikipag-ugnayan ang bahay-kalakal sa pamilihan ng kalakal
at paglilingkod. Dito bibili ang sambahayan ng produkto na pantugon sa pangangailangan o
kagustuhan nito. Gagamitin ng sambahayan ang natanggap na kita upang makabili ng produkto.
Sa pananaw ng sambahayan, ito ay gumagastos sa pagbili ng produkto. Kung saan gumagastos
ang sambahayan, doon kumikita ang bahay-kalakal. Mamamalas dito ang interdependence ng
sambahayan at bahay- kalakal.

Sa ikalawang modelo, ang paglago ng ekonomiya ay nakabatay sa pagtaas

ng produksyon. Narito ang ilang paraan upang mapataas ang produksyon ng
isang bansa.
• Kailangang marami ang magagamit na salik ng produksyon.
• Kailangang maitaas ang antas ng produktibidad ng mga salik.
• Kailangan ang paglago ng kapital.
• Kailangang dumami ang oportunidad sa trabaho.
• Kailangan malinang ang produktibidad ng lupa.
• Kailangang mapag-ibayo ng entreprenyur ang kanyang kaalaman sa
pagpapatakbo ng negosyo.

2
Dayagram 2
kita paggasta
Pamilihan ng Kalakal at
Paglilingkod

Pagbebenta ng Pagbili ng
kalakal at kalakal at
paglilingkod paglilingkod

Bahay Kalakal Sambahayan

Input sa Lupa, paggawa,

produksyon kapital

Pamilihan ng Salik ng
Produksyon
Sahod, upa,tubo kita

Ilapat Natin!

Panuto: Upang mabuo ang concept map sa ibaba, Suriin ang dayagram ng
Ikalawang modelo sa paikot na daloy ng ekonomiya. Punan ang kahon ng wastong
gampanin/tungkulin ng dalawang pangunahing aktor sa paikot na daloy ng ekonomiya.
Isulat ang sagot sa sagutang papel.

SAMBAHAYAN BAHAY
Mga aktor sa
paikot na daloy KALAKAL

ng ekonomiya

Suriin Natin!
Panuto: Suriin ang mga larawan at tukuyin kung anong salik ng produksyon ang
nasa larawan. Isulat ang sagot sa sagutang papel.

1. ________________ 2. _________________ 3. ________________

Tayain Natin!
Panuto: Basahin ang mga sumusunod na tanong. Isulat ang titik ng tamang sagot
sa sagutang papel.

___1. Paano inilalarawan ang unang modelo sa paikot na daloy ng

ekonomiya?
A. Simple C. Detalyado
B. Komplikado D. Organisado
___2. Alin sa mga sumusunod ang nagmamay-ari ng lahat ng

3
 salik ng produksyon?.
A. Bangko C. Pamilihan
B. Bahay-Kalakal D. Sambahayan
___3. Alin sa mga sumusunod ang kita na tinatanggap ng sambahayan
mula sa mga salik ng produksyon?
I. Upa II. Tubo III. Sahod IV. Subsidiya
A. I, II at III C. I, III at IV
B. II, III at IV D. I, II at IV
___4. Alin sa mga sumusunod ang kailangan ng bansa upang mapataas
ang produksyon ng produkto at serbisyo?
I. Kailangan ang paglago ng kapital.
II. Kailangan malinang ang produktibidad ng lupa.
III. Kailangang dumami ang oportunidad sa trabaho.
IV. Kailangan tumaas ang bilang ng mga taong umaasa sa gobyerno.
A. I, II at III C. I, III at IV
B. II, III at IV D. I, II at IV
___5. Alin sa mga sumusunod ang kabilang sa mga gastusin ng bahay
kalakal sa usapin ng produksyon?
I. Kita ng entreprenyur,
II. Renta o upa sa lupa
III. Pasahod sa paggawa.
IV. Subsidiya ng pamahalaan
A. I, II at III C. I, III at IV
B. II, III at IV D. I, II at IV

Likhain Natin!

Layunin Nakagagawa ng isang sanaysay na naglalahad ng ugnayang

(Goal) namamagitan sa sambahayan at bahay kalakal.
Gampanin Isang manunulat.
(Role)
Manonood (Audience) Kapwa mag-aaral at mga magulang.
Sitwasyon Sa kasalukuyan, marami sa mga mag-aaral ang hindi nabibigyang
(Situation) pansin ang ugnayang namamagitan sa sambahayan at bahay
kalakal. Ikaw ay naatasang sumulat ng isang sanaysay na
magbibigay ng karagdagang kaalaman ukol dito.
Produkto Isang sanaysay.
(Product)
Pamantayan Nasusunod ang mga hakbangin sa paggawa ng sanaysay.
(Standard)

Mga Hakbangin sa Paggawa ng sanaysay.

1. Basahin muli ang nilalaman ng teksto sa modyul.
2. Upang magkaroon ng karagdagang impormasyon, kapanayamin ang magulang,
nakakatandang kapatid o mga kasama sa bahay kung paano nagkakaroon ng ugnayan
ang sambahayan at ang bahay kalakal.
3. Itala ang mga mahahalagang impormasyon na iyong nakalap.
4. Mula sa mga nakalap na impormasyon, bumuo ng isang sanaysay na binubuo ng tatlong
bahagi: PANIMULA, KATAWAN at KONKLUSYON. Isulat ito sa long bond paper na may
oryentasyong portrait.
5. Kunan ng larawan ang iyong ginawang sanaysay at ipost ito sa inyong facebook
messenger class.

4
 5