NOT

5
ARALING
PANLIPUNAN
Nakabubuo ng konklusyon tungkol sa mga dahilan na nagbunsod sa di matagumpay na pananakop
sa mga katutubong pangkat na mga Pilipino.
Quarter 3 - Module 6
Edukasyon sa Pagpapakatao- Grade 5
Alternative Delivery Mode
Quarter 3 – Module 6: Nakabubuo ng konklusyon tungkol sa mga dahilan na nagbunsod sa
di matagumpay na pananakop sa mga katutubong pangkat na mga Pilipino.
First Edition, 2020
Paunawa hinggil sa karapatang-sipi. Isinasaad ng Seksiyon 176 ng Batas Pambansa
Bilang 8293: Hindi maaaring magkaroon ng karapatang-sipi sa ano mang akda ng Pamahalaan
ng Pilipinas. Gayon pa man, kailangan muna ang pahintulot ng pamahalaan o tanggapan kung
saan ginawa ang isang akda upang magamit sa pagkakakitaan ang nasabing akda. Kabilang sa
mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay ang patawan ng bayad na royalty
bilang kondisyon.
Ang mga akda / materyales (mga kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng
produkto o brand names, tatak o trademarks, palabas sa telebisyon, pelikula atbp.) na ginamit
sa aklat na ito ay sa nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagtibay sa isang kasunduan
ng Kagawaran ng Edukasyon at ang kumakatawan sa paghiling ng pahintulot sa nagmamay-ari
ng mga akdang hiniram at ginamit dito. Hindi inaangkin ng kinakatawan ng tagapaglathala
(publisher) at mga may-akda ang karapatang-aring iyon.

Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon -Sangay ng Ozamiz

Tagapamanihala ng mga Paaralan: Jean G. Veloso, CESO VI
Development Team of the Module
Author: Lloyda C. Looc
Reviewers: Letecia D. Tatoy, EPS, Araling Panlipunan
Fernando D. Sumondong, PSDS
Selina O. Macas, PSDS
Jeffrey B. Ares, School Head

Illustrator and Layout Artist: Ronald A. Catedral, Teacher-III

Management Team
Chairperson: Jean G. Veloso, CESO VI
Schools Division Superintendent

Co-Chairpersons: Audie S. Borres, CESE

Assistant Schools Division Superintendent

Members Anacleta A. Gacasan, CID Chief ES

May P. Edullantes, EPS-LRMS
Latecia D. Tatoy, EPS, Araling Panlipunan
Fernando D. Sumondong, PSDS
Desi G. Aninao, PDO II
Mary Ann Grace J. Manili, Librarian II

Printed in the Philippines by

Department of Education – Division of Ozamiz City
Office Address: IBJT Compound, Carangan, Ozamiz City
Telefax: (088) 545-09-88
E-mail Address: deped1miz@gmail.com
 5
ARALING
PANLIPUNAN
Quarter 3 – Modyul 6

This instructional material was collaboratively developed and reviewed by

teachers, school heads, Public Schools District Supervisors, and Education Program
Supervisors of the Department of Education - Ozamiz City Division. We encourage
teachers and other education stakeholders to email their feedback, comments, and
recommendations to the Department of Education - Ozamiz City Division at
deped1miz@gmail.com.

We value your feedback and recommendations.

Department of Education ● Republic of the Philippines

Talaan ng Nilalaman
Nilalaman ng Modyul……………………………………………………………….……..i
Icons na Ginamit sa Modyul……………………………...………………………………..ii

Alamin……………………………………………………………………..
Subukin……………………………………………….……………………
Tuklasin…………………………………………….……………………...
Suriin……………………………………………………………………....
Pagyamanin……………………………………………...…………….…..
Isaisip…………………………………………….…….…………….……
Isagawa……………………………………………………..…………..…
Tayahin…………………………………………………………..………..
 Karagdagang Gawain……………………………………………………..

Alamin……………………………………………………………………..
Subukin……………………………………………….……………………
Tuklasin…………………………………………….……………………...
Suriin……………………………………………………………………....
Pagyamanin……………………………………………...…………….…..
Isaisip…………………………………………….…….…………….……
Isagawa……………………………………………………..…………..…
Tayahin…………………………………………………………..………..
Buod……………………………………………………………………………..……..…
Susi ng Pagwawasto…………………………………………………………….....…...…
Sanggunian………………………………………………………………...……….
Ang Nalalaman

Naitanong mo ba sa iyong sarili kung ano ang naging buhay ng ating mga ninuno noon?
May kaibahan ba ang naging buhay nila noon at sa ngayon? Sa kasalukuyang panahon, naitanong
din mo ba na ikaw ay karapat dapat sa mga bagay na natatamasa mo ngayon lalo na ang kalayaan
? Sa mga nakaraang aralin, napag alaman mo na may sariling kultura at paniniwala ang mga
sinaunang Pilipino ngunit maraming pangyayari na naganap sa kasaysayan ng Pilipinas na
nagpatibay at nagpapatatag sa ating bansa sa kasalukuyan .

Bilang isang Pilipino , nararanasan nating mamuhay nang masaya sa ating sariling bansa.
Nagagawa natin ito sapagkat naninirahan tayo sa isang bansang malaya. Subalit sa kasaysayan
ng Pilipinas dumating din ang panahon na tayo ay nasakop ng iba't ibang bansa sa pangunguna ng
bansang Espanya.
Module 6

Pamagat ng Aralin
Nakabubuo ng konklusyon tungkol sa mga dahilan na nagbunsod sa di matagumpay na
pananakop sa mga katutubong pangkat na mga Pilipino.

Alamin
Sa araling ito, inaasahang nakabubuo ng konklusyon tungkol sa mga dahilan na nagbunsod sa
di matagumpay na pananakop sa mga katutubong pangkat na mga Pilipino.

Alamin Natin
Mula sa pagdating ng mga Espanyol hanggang sa sila ay umalis, naging malaking hamon sa
kanila ang mga Muslim sa Mindanao. Maraming matapang na Pilipinong Muslim ang lumaban sa
mga Espanyol upang hindi sila masakop ng mga ito. Gumawa sila ng sariling armas na kanilang
ginamit laban sa mga dayuhan. May mga ipinadalang ekspedisyon ang pamahalaang kolonyal sa
Mindanao upang sakupin ito ngunit buong tapang na nanlaban ang mga ito bagamat sila ay natalo,
hindi sila napasailalim ng mga Espanyol. Nakapagpatayo ang mga Espanyol ng pamayanan at kuta
sa Zamboanga,ngunit hindi sila nagtagumpay na lupigin ang mga Muslim at sakupin ang buong
Mindanao. Hindi nila nasakop ang lugar na ito dahil hindi nila napasuko ang mga Muslim.

Balikan

Basahin ang mga pangungusap. Iguhit sa patlang ang masayang mukha ( ) kung ang
pangungusap ay nagsasaad ng tunay na nangyari at malungkot na mukha ( ) kung hindi.

1. Isa sa mga dahilan ng pag-aalsa ng mga katutubo laban sa mga Espanyol ay ang pagbawi
sa nawalang kalayaan.__________
2. Ang Kristiyanismo ay isang relihiyong banyaga sa Espanya.
3. Dalawa ang paraan na ginamit ng mga Espanyol sa pananakop sa Pilipinas sa
pamamagitan ng krus at espada.
4. Pagdaong sa dalampasigan ang mga misyonero ay naghandog ng misa at nagtayo ng
simbahan.
5. Nagtagumpay ang mga Espanyol sa pananakop ng mga katutubong Pilipino.
 6. Pinamunuan ni Francisco Maniago ang rebelyon ng mga Kapangpangan.
7. Pinagmalupitan at pinagsamantalahan ng mga Espanyol ang mga katutubo.
8. Matagumpay ang lahat ng pag-aalsa ng mga Pilipino laban sa mga Espanyol.
9. Nakipagsundo ang mga Espanyol sa Sultan ng Jolo upang mahinto ang labanan.
10. Maraming Pilipino ang tumanggap sa Katolisismo.

Nilalaman: 1.1 Konklusyon sa di matagumpay na pananakop sa mga katutubong

pangkat na mga Pilipino.

Suriin
Basahin at Unawain

Hindi naging ganoon kadali para sa mga Espanyol ang pagsakop sa Pilipinas. Bukod sa
paggamit ng dahas, kinakailangang gumamit ng mga taktika upang masupil ang mga katutubo at
tanggapin ang kolonyalismo. Bagama’t nasakop ang kapatagang bahagi ng Luzon at Visayas, hindi
naman nasakop ang mga kabundukan sa hilagang bahagi ng Luzon. Hindi rin nasakop ang mga
sultanato sa Mindanao dahil sa lakas at tapang na ipinamalas ng mga mandirigmang Muslim ay
higit na nagging marahas ang kanilang pamamaraan. Gamit ang iba’t ibang armas ay nagpadala
ng mga Ekspedisyon military ang pamahalaang kolonyalsa Cordillera at sa Mindanao upang
tiyaking matatalo ang mga katutubong puwersa na kilala sa kanilang angking lakas at
kapangyarihan.

Ipinatupad nila ditto ang Divide and Rule policy na naglalayong pagwatak-watakin ang
mga kakatubo upang hindi sila magkaisa laban sa mga Espanyol. Bilang bahagi ng kanilang
taktika,naghirang din ang mga Espanyol ng mga katutubong misyonaryo upang labanan ang kapwa
katutubo.

Hindi nasakop ng mga Espanyol ang ilang mga Pilipinong naninirahan sa bulubundukin ng
Luzon na kabilang sa mga tribu at pangkat-etniko. Sila ay nagging hindi nagging Kristiyano.
Nanatili ang kanilang sariling kultura at wika dahil hindi sila naimpluwensyahan ng mga Espanyol.
Sila ay matatagpuan sa rehiyon na bulubundukin at sa mga lalawigan ng Hilangang Luzon. Ang
mga Aeta na nasakabundukan ay hindi rin na impluwensyahan nga mga Espanyol at
Kristiyanismo. Kahit wala silang makabagong armas, magiting nilang naitaboy ang mga
mananakop dahil kabisado nila ang pasikut-sikot sa kabundukan.

Sagutin

1. Ano ang naging dahilan ng pag-aalsa ng mga katutubong Pilipino laban sa mga
Espanyol?
2. Bakit hindi tuluyang nasakop ng mga Espanyol ang Mindanao?
 3. Anung konklusyon tungkol sa mga dahilan ng di matamgumpay na pagsakop ng mga
Espanyol sa mga katutubong Pilipino?

Pagyamanin
Gawain A
Ayusin ang mga sinalunguhitang ginulong letra upang maibigay ang hinihinging
kasagutan sa mga gabay na tanung. Isulat ang sagot sa patlang.
1. Nakipagsundo ang mga yolpansE sa Sultan ng Jolo. _______
_____________ 2. Nagingmalaking hamon ang mga mMsuil sa pagdating ng
Espanyol.
_____________ 3. biogaN ang lahat ng pag aalsa ng mga Pilipino laban sa mga
Espanyol.
_____________ 4. Pinamunuan ni aooDghy ang pinakamatagal na rebelyon sa
kasaysayan ng Pilipinas.

______________5. Isang babaylan si Traap.

______________6. Maraming tamapang na Pilipinong Muslim ang lumaban sa mga
Espanyol.

______________7. Namundok sila at nag tatag ng isang malayang hapamanaal.

______________8. Naganap ang rebelyong panhilirenoy dahil nais talikdan ng ilang
Pilipino ang Kristiyanismo.
______________9. Ang pamamalakad ni Legazpi ay aaadnmg at maayos.

_____________ 10. Lumaban ang mga tutuobak kahit mahina ang kanilang armas.

Gawain B

Graphic Organizer
 Tingnan ang diyagram. Isulat sa Metacard ang mga Gawain at katangiang
ipinapakita ng mga Muslim at Espanyol.

Mga Ginawa ng mga Espanyol Reaksyon ng mga Muslim

Gawain C

Ganito ba ang dapat mong gawin? Kulayan ng kulay dalandan ang angkop na bilang
ayon sa inyong sagot.
Dapat Di Dapat

1. Pananahimik kung naapi

2. Pagtanggol sa karapatan

3. Pagtatanggol sa kapuwa

4. Pagsali sa rali para idulog ang hinaing

5. Pag-iwas sa gulo
6. Sumapi ng ibat ibang samahan

7. Paggamit ng puwersa

8. Makiisa sa kilusan

9. Lumaban kung naaapi

10. Marunong makipagsundo

ISAISIP

➢ Dalawang paraan ang ginamit ng mga Espanyol sa pananakop sa Pilipinas sa

pamamagitan ng pagpapalaganap ng Kristiyanismo at sa paggamit ng puwersa at lakas-
militar.
➢ Pagtutol sa mga patakarang ipinatutupad at paghingi ng pagbabago.

➢ Rebelyon nga dahilan ng Pag-alsa: Pagnanais na Maging Malaya; Pagtutol sa mga

Patakarang Pangkabuhayan; Panrelihiyon; Personal na dahilan; Pagnanais na Maging
Malaya.

Subukan Natin

Natutuhan Ko

Pagtambalin ng mga salita sa Hanay A at ang mga kahulugan nito na matatagpuan sa Hanay B.
Isulat lang ang titik ng tamang sagot sa patlang.

Hanay A Hanay B

_____ 1. rebelyon a. panankit

______ 2. pananakop b. tumutukoy sa akto ng tuwiran

______ 3. pang-aabuso c. ninuno

______ 4. kalayaan d. pinuno ng Islam

______ 5. pag-aalsa e. relihiyon na itinalaga ng Allah

______ 6. katutubo f. matiwasay

______ 7. sultan g. kinakaya

______ 8. Islam h. paniniwala sa isang Diyos

______ 9 . matiisin i. himagsikan

______ 10. pananampalataya j. pagtutol sa mga patakarang ipinatutupad

Isagawa

Kung ikaw ay isang katutubong Pilipino na nag-aalsa ng unang panahon ng

Espanyol, anu-anong mga katangian ang dapat taglayin upang maipagpatuloy ang
himagsikan laban sa mapang-abusong pananakop? Isulat ang sagot sa loob ng puso.
 Susi sa Pagwawasto Module 7

Balikan

1 masayang mukha 6.masaya

2.masaya 7.masaya
3.malungkot 8.malungkot
4.masaya 9.masaya
5.malungkot 10. Malungkot

Gawain A Gawain B

1.Espanyol Graphic Organizer

2.Muslim
3.Nabigo
4.Dagohoy
5.Tapar
6.matapang
7.pamahalaan
8.panrelihiyon
9.maganda
10.katutubo

Gawain C Subukan Natin

1.di dapat 1.i

2.dapat 2.b
3.dapat 3.a
4.di dapat 4.f
5.dapat 5.j
6.dapat 6.c
7.di dapat 7.d
8.dapat 8.e
9.dapat 9.g
10.dapat 10.h

For inquiries and feedback, please write or call:

Department of Education - Division of Ozamiz City

Office Address: IBJT Compound, Carangan, Ozamiz City

Telefax: (088)545-09-90

Website: deped1miz@gmail.com