Bakteri Hücresinin Genel

Yapısı II

Prof. Dr. Burçin Özer

Tıbbi mikrobiyoloji AD.

Pilus (Fimbria) Pilus (Fimbria)

Prokaryotik hücrelerin yüzeyinde kısa, saç Basit pilus

gibi protein yapılardır. Bir hücrede 100-200 basit pilus bulunur.
Flagelladan daha kısa, daha ince ve düz Seks pilusu (F pilusu)
olup,çok sayıda bulunur.
Sayıları 1-4 kadardır.
Bakteri hareketi ile ilişkili
Basit piluslara göre daha uzundur.
değiller,bakterilerin hepsinde bulunmaz
F pilusu taşıyan hücrelere verici (donör), bu
Bakterilerin hücre yüzeylerine tutunmasında pilusu taşımayan hücrelere alıcı (resipient) hücre
rol oynar. Patojenlerin dokulara yapışmasını adı verilir.
sağlayarak fagositik hücrelere direnç
gösterir ve bakteriyel virulans artar.
3 4

F Pilusu Sporlar

Bazı bakterilerin sitoplazmasının içerisinde

ve özel koşullara bağlı olarak oluşan
Dayanıklı ve nesillerini sürdürme işlevi yapan
oluşumlar
Bakterilerin toprakta uzun süre canlı
kalmasını sağlayan yapılardır.
 >100°C ısıya, radyasyona ve kuruluğa
1 Kromozomal DNA dirençlidirler .
2 Plazmid
3 Pilus Besin maddeleri azaldığında ,toksik
maddeler biriktiğinde spor oluşur.
5 6

1
 Spor Sporlar
Spor bakterinin canlı ancak uykudaki
şeklidir. Sporlar
ısıya,
Bazı bakteriler bulundukları ortamın şartları
kimyasallara,
bozulduğunda spor yapabilme yeteneği
radyasyona ve
kazanırlar. Bu olaya sporulasyon denir. kuruluğa dirençlidirler.
Bir bakteriden spor, bir spordan da bir Bu özellikleri protoplazmanın su kaybetmesi ve spor
bakteri meydana gelir. DNA’sını koruyan özel proteinler bulundurmasına
bağlıdır.
Sporlar uygun çevre koşullarını ve besini
bulunca germinasyona uğrarlar. Vejetatif
durumlarına dönerler.
7 8

Spor
Spordan normal bakteri haline dönme Sporların bölümleri
işlemine germinasyon denir.  Çekirdek (core):Suyunu kaybetmiş sitoplazmadır. DNA,
ribozom ve enzimler içerir. Vejetatif forma döndüğü
Sporlu bakteriler dış çevre şartlarına zaman fonksiyon görecek her şeyi içerir.
dayanıklı olup genellikle dış ortamdan  Kabuk (korteks):Modifiye olmuş hücre
girerek tetanoz gibi bazı hastalıklara neden duvar/peptidoglikan tabakadır.Vejetatif hücrede olduğu
olurlar. gibi çapraz bağlı değildir.
 Spor çeperi:Korteks dışında bulunan birkaç katlı protein
Sporlar, bakteri içerisinde değişik yerleşim tabakadır.Kimyasalları geçirmez.
gösterebilirler.
Spor yerleşim yeri ortada ise (santral),
Kenarda ise (terminal)
Kenara yakın ise (subterminal) spor olarak
adlandırılır.
9 10

1.ve 4 santral
2.3.5. terminal

11 12

2
Özellik Vejetatif hücre Spor
Tipik Gram- Kalın spor çeperi,
pozitif murein kortex, ve
Yüzey çeperi
hücre duvar peptidoglikan
polimeri çekirdek duvarı
Kalsiyum dipikolinik asit Yok Çekirdekte var
Sitoplazmik su aktivitesi Yüksek Çok düşük
Enzimatik aktivite Var Yok
Makromolekül Sentezi
Isıya direnç
Var
Düşük
Yok
Yüksek
Gram
Kimyasallere ve asitlere
direnç
Düşük Yüksek Boyama
Radyasyon direnci Düşük Yüksek Yöntemi
Lizozime duyarlılık Duyarlı Dirençli
Kuruluğa duyarlılık Duyarlı Dirençli
13

Preparatın Kurutulması
Gram Boyama
Preparatlar amaca ve usulüne göre
 İncelenecek olan kültürden bir öze hazırlandıktan sonra yapılacak ikinci işlem,
bunların kurutulmasıdır.
dolusu lam üzerine aktarılır ve lamın
Preparatların genellikle, alevin üstünde ve
üzerine ince bir film tabakası halinde döndürülerek (dairesel ve yatay) çabuk
yayılır. kurumaları sağlanır.
Kurutma işlemi, ayrıca, preparatlar oda
1 2
veya etüv ısısında bırakılmak suretiyle de
yapılabilir.
Kurutma işlemi sırasında, lam üzerinde
bulunan mikroplar hafifce lama yapışırlar.
3 4 Ancak, su ile yıkandıklarında düşebilirler.
16

FİKSASYON (TESPİT) YÖNTEMLERİ

Tespit
 Havada iyice kurumasının ardından Fiziksel Tespit
bakterilerin lam üzerine tespiti yani
fiksasyon işlemi yapılır.

18

3
 FİKSASYON (TESPİT) YÖNTEMLERİ Gram Boyama Yöntemi

Kimyasal Tespit
lo
1884 yılında Danimarkalı Bakteriyolog
kl

Christian Gram tarafından tarif edilmiştir.

A

Havada kurutulup alevde tesbit edilmiş

preparat üzerine

Alkol

19 20

Gram Boyama Yöntemi

 ristal viyole damlatılır, 1-2 dakika Kurutma kağıdı arasında hafifçe bastırılarak
beklenir. Preparat su ile yıkanır. kurutulur.
 ugol damlatılır, 1-2 dakika beklenir. Su 100'lük büyütmeli objektif ile immersiyon
ile yıkanır. yağı damlatılarak incelenir.
 lkol ile renksiz sıvı akana kadar renk
giderilir. Su ile yıkanır.
 ulu fuksin damlatılır, 30 saniye beklenir.
Su ile yıkanır.

21 22

Gram Boyama
Gram Boyama Yöntemi

 Kristal viyole damlatılır, 1-2 dakika

beklenir. Preparat su ile yıkanır.

23

4
 Gram Boyama Yöntemi
Gram Boyama Yöntemi  Alkol ile renksiz sıvı akana kadar renk
giderilir. Su ile yıkanır.
 Lugol damlatılır, 1-2 dakika beklenir. Su
ile yıkanır.

 Sulu fuksin damlatılır, 30 saniye beklenir.

Su ile yıkanır.

28

Gram pozitif Gram negatif

29 30

5
 Aşağıdakilerden
hangisi, Gram (-)
bakterilerin hücre
duvarında endotoksin
aktivitesinden
sorumludur?
A) Teikoik asit
B) Porin
C) Teikuronik asit
D) Peptidoglikan
E) Lipid A

31 32

Prokaryotik hücre
yapısında
aşağıdakilerden Aşağıdaki bakteri
hangisi bulunmaz? yapılarından hangisi,
A) Tek, çembersel bakterilerin konak
DNA molekülü
hücreye tutunmasından
B) 80S ribozom sorumludur?
C) Sterol içermeyen
A) Flajella
plazma membranı
B) Adi pili
D) Hücre duvarı
C) Seks pili
E) Polisakkarit kapsül
D) Kapsül
E) Hücre duvarı
33 34

Bakteri sporlarının
ısıya dayanıklılığı,
Bir bakteri dehidrate olmaları
hücresinde, yanında, sporda
aşağıdakilerden bulunan hangi madde
hangisi kesinlikle ile sağlanmaktadır?
bulunmaz? A) 3-fosfogliserat
A) Mezozom B) Kalsiyum dipikolinat
B) Nükleus membranı C) Lipoprotein
C) Lizojenik faj D) Keratin
D) Konjugatif plazmid E) Peptidoglikan
E) Transpozon
35 36

6
Bakteri sporları ile ilgili
olarak aşağıdaki ifadelerden Aşağıdaki bakteri
hangisi doğrudur? cinslerinin
A) Gram (-) bakterilerde hangisinde hücre
bulunur. duvarı bulunmaz?
B) Düşük düzeyde kalsiyum A) Mycoplasma
içerir. B) Listeria
C) Vejetatif şeklin bol sıvı C) Chlamydia
içeren formudur.
D) Rickettsia
D) Standart dezenfektanlara
E) Haemophilus
dirençlidir.
E) Germinasyon ile bir spordan
iki vejetatif bakteri oluşur.
37 38

Aşağıdaki yapılardan hangisi bakteriyel

konjugasyonda rol alır? Tüm hücre
çevresinde flagella
A) F pili
bulunan bakterilere
B) Flajel
ne ad verilir?
C) Spor
A) Lofotriköz
D) Faj
B) Amfitriköz
E) Kapsül
C) Peritriköz
……………..
D) Monotriköz
E) Semitriköz

39 40

41 42

7
43