Hücre Yapısı, Hücre Zarı

Hücre Duvarı

6. GÜN

25 GÜNDE TYT

BIYOLOJI

Hücre Teorisi

1. Hücre canlının temel, yapısal ve .................... birimidir.

2. Tüm canlılar ....................... yada birden fazla hücreden oluşur.

3. Yeni hücreler var olan hücrelerin bölünmesi sonucu meydana

gelir.

4. Hücreler kalıtım maddesi içerir ve bunu bölünerek yavru

hücrelere aktarır.

5. Tüm metabolik olaylar hücre içinde gerçekleşir.

 .............. BİLELİM
.............. Çok hücreli canlıların
..............
hücreleri, farklı gruplar
altında bir araya gelerek
çalışır.
..............

..............

..............
..............

Hücre Doku Organ Sistem Organizma

0.1 mm 1 mm 10 mm 100 mm 1 um 10 um 100 um 1 mm 1 m 10 m

Göz

Işık mikroskobu

Elektron misroskobu

Sinir
hücresi
Bakteri

Ökaryot
Lipitler hücre
Atom Virüs
Küçük
Mitokondri
molekülleri
Proteinler

1m 100 m 1.10 mm

3 6 9 10
1 m 100 cm 1.10 cm 1.10 um 1.10 nm 1.10 Â
 ÇOK
Hücresel Yapı Bakımından Canlılar
ÖNEMLİ

Prokaryot Ökaryot
Canlılar Canlılar

Hücre Zarı
a
Sitoplazma
Ribozom
RNA
e
DNA

Şimdiden Bilelim

Prokaryotlar → .............. Âlemi, .............. Âlemi

Ökaryotlar → .............. Âlemi, .............. Âlemi, .............. Âlemi, .............. Âlemi

Prokaryot Hücreye Sahip Ökaryot Hücreye Sahip

Canlılar Canlılar
Kalıtsal materyali sitoplazmada Kalıtsal materyali çift zarla
bulunur. (Çekirdekleri yoktur.) çevrili çekirdekte bulunur.
Kalıtsal materyalleri halkasaldır. Kalıtsal materyali kromatin
Sadece ribozom organelleri halindedir.
bulunur. Zarlı organelleri Ribozomları ve zarlı organelleri
bulunmaz. (Ribozom zarsızdır.) bulunur.
Yaşamsal faaliyetlerini çekirdek,
Tüm yaşamsal faaliyetlerini
sitozol ve organellerinde
sitoplazmada ve hücre zarındaki gerçekleştirirler.
yapılarda gerçekleştirirler. Protistler, bitkiler, mantarlar
Bakteriler ve arkeler âlemindeki ve hayvanlar alemindeki canlılar
canlılar prokaryottur. ökaryottur.
Tamamı tek hücrelidir. Tek veya çok hücreli olabilirler.
 Bakteri Hücresi Hayvan Hücresi Bitki Hücresi

Hücre Duvarı Peptidoglikon yok selüloz

Çekirdek yok var var

Plastidler yok yok var

Klorofil bazılarında var yok var

Sentrozom yok var yok

Depo karbonhidrat glikojen glikojen nişasta

var, büyük ve az sayıda
Koful yok var, küçük ve çok sayıda (merkezi koful)

HÜCRE ZARI

Hücre zarı ile ilgili günümüzde geçerli olan model

.................................. modelidir.
1972 yılında S. J. Singer ve G. Nicholson tarafından geliştirilmiştir.
Hücre zarı, esnek ve ................... geçirgendir.
Hücre zarında madde alışverişini sağlayan deliklerine por denir.

NOT
Hücre zarındaki deliklerden sadece inorganik maddeler ve monomer
yapılı organik maddeler g eçebilir. Geçbilen maddeler

Asit - Baz - Tuz - Su - Mineraller - Vitaminler

Aminoasit, monosakkaritler, yağ asidi, gliserol
KAPGEÇ
................... ................... ...................

...................

...................

Akıcı mozaik zar modeline göre hücre zarı

Yapısında karbonhidrat, yağ ve protein bulunur.

Bulunma
..................... > ..................... > .....................
Miktarı

Hücre Zarının Görevleri

Hücreye şekil verir ve hücrenin bütünlüğünü korur.

Hücreyi dış ortamdan ayırır. Hücrenin dağılmasını önler.

Hücreye madde giriş çıkışını düzenler. (kanal proteinlerle)

Diğer hücrelerle iletişimini sağlar.

Hücrelerin birbirini tanımasını sağlar.

 Hücre zarında bulunan fosfolipitler çift sıralıdır. Fosfolipitlerin
baş kısmı hidrofilik, kuyruk kısmı ise hidrofobiktir. Bu yapı
sayesinde hücreye su giriş çıkışı büyük orand ayarlanmış olur.
Kolestrol hücre zarına dayanıklılık sağlar.
Hücre zarında bulunan proteinler
zarın hem dış yüzeyinde, hem zar
içine gömülü halde hemde zarı
boydan boya katetmiş hâlde
bulunabilirler.

Karbonhidratlar hücre zarında tek başına bulunmazlar.

Glikoz + Protein ......................
Glikoz + Lipit ......................

UYARI
Glikolipit ve Glikoproteinler hücre zarının sadece dışa bakan yüzeyinde bulunur.

Glikolipit ve Glikoproteinlerin Görevleri

Sayısı, çeşidi, dizilişi hücreden hücreye değişir.

Hücrelerin birbirini tanımasını ve hissetmesini sağlar.
Hücre zarına özgün özellik kazandırır.

Kanser?
 Hücre Duvarı

Bazı canlılarda hücre zarının dışında hücre duvarı

bulunur.
Hücre duvarında bulunan deliklere geçit denir.
Hücre duvarı sert ve tam geçirgendir.

Bakteriler âlemi Arkeler âlemi Bitkiler âlemi Mantarlar âlemi

Peptidoglikan Pseudopeptidoglikan Kitin

Selüloz

BİLELİM

Hücre duvarı olan hücreler,

– Hemoliz olmaz.

SORU b

Aşağıda hücre zarının bir kısmı şematize

edilerek gösterilmiştir.
d
Buna göre, c a
I. Hücre zarının yapısında en fazla a bulunur.
II. b hücreye özgüllük kazandırır.
III. c madde alışverişinde görev yapar.
IV. d sadece prokaryot hücrelerde bulunur.
ifadelerden hangileri doğrudur?
A) I ve II B) II ve III C) II ve IV
D) I, II ve III E) II, III ve IV