Pagbása at Pagsusuri ng

Iba’t Ibang Teksto

Tungo sa Pananaliksik
IKATLONG Markahan—Modyul 7: Week 4

Pag-uugnay ng Kaisipang
Nakapaloob sa Binasang Teksto
Pagbasa at Pagsusuri ng
Iba’t Ibang Teksto
Tungo sa Pananaliksik
Pag-uugnay ng Kaisipang
Nakapaloob sa Binasang Teksto

1
Paunang Salita
Para sa tagapagdaloy:

Malugod na pagtanggap sa asignaturang Pagbasa at Pagsusuri ng Iba’t Ibang Teksto

Tungo sa Pananaliksik – Baitang 11 ng Alternative Delivery Mode (ADM) Modyul
para sa araling Pag-uugnay ng Kaisipang Nakapaloob sa Binasang Teksto!

Ang modyul na ito ay pinagtulungang dinisenyo, nilinang at sinuri ng mga edukador

mula sa pampubulikong paaralan upang gabayan ka, ang gurong tagapagdaloy
upang matulungang makamit ng mag-aaral ang pamantayang itinakda ng
Kurikulum ng K to12 habang kanilang pinanagumpayan ang pansarili, panlipunan
at pang-ekonomikong hamon sa pag-aaral.

Ang tulong-aral na ito ay umaasang makauugnay ang mag-aaral sa mapatnubay at

malayang pagkatuto na mga gawain ayon sa kanilang kakayahan, bilis at oras.
Naglalayon din itong matulungan ang mag-aaral upang makamit ang mga
kasanayang pan-21 siglo habang isinasaalang-alang ang kanilang mga
pangangailangan at kalagayan.

Bilang karagdagan sa materyal ng pangunahing teksto, makikita ninyo ang kahong

ito sa pinakakatawan ng modyul:

Mga Tala para sa Guro

Ito'y naglalaman ng mga paalala, panulong
o estratehiyang magagamit sa paggabay sa
mag-aaral.

Bilang tagapagdaloy, inaasahang bibigyan mo ng paunang kaalaman ang mag-aaral

kung paano gamitin ang modyul na ito. Kinakailangan ding subaybayan at itala ang
pag-unlad nila habang hinahayaan silang pamahalaan ang kanilang sariling
pagkatuto. Bukod dito, inaasahan mula sa iyo na higit pang hikayatin at gabayan
ang mag-aaral habang isinasagawa ang mga gawaing nakapaloob sa modyul.

2
Week

4
Alamin

Ang modyul na ito ay naglalaman ng pagtalakay sa mga kaisipang nakapaloob sa

binasang teksto na nag-uugnay sa sarili, pamilya, komunidad, bansa, at daigdig. Ito
rin ay magdadala sa iyo upang maiugnay ang iyong napag-aralan sa mga naunang
modyul, na makakatulong upang lumawak at mapalalim ang iyong kaalaman sa
kaisipang nakapaloob sa isang teksto.

Kasanayang Pampagkatuto:
 Naiuugnay ang mga kaisipang nakapaloob sa binasang teksto sa sarili,
pamilya, komunidad, bansa, at daigdig
F11PB – IIId – 99

Layunin:

 Natatalakay ang mga kaisipang nakapaloob sa binasang teksto

 Naiuugnay ang mga kaisipang nakapaloob sa binasang teksto sa sarili,
pamilya, komunidad, bansa, at daigdig at
 Naibabahagi ang sariling ideya batay sa kaisipang nakapaloob sa binasang
teksto.

3
Aralin Pag-uugnay ng Kaisipang
7 Nakapaloob sa Binasang Teksto

Sa modyul na ito ay tatalakayin ang pag-uugnay ng kaisipan sa binasang teksto sa

sarili, pamilya, komunidad, bansa at daigdig batay sa sariling obserbasyon at mga
pangyayari sa paligid.

Balikan

Bago natin simulan ang iyong magiging paglalakbay sa modyul na ito, muli mong
balikan ang iyong natutuhan sa naunang aralin sa pamamagitan ng pagsagot sa
katanungang ito:

- Ano ang kahalagahan ng pagkuha ng tamang datos upang mapaunlad

ang sariling tekstong isinulat?

Halina at ipagpatuloy ang iyong pag-aaral. Tuklasin mo na

ang mga kaisipang nkapaloob sa binasang teksto sa pamamagitan
ng pagsusuri ng kaugnayan nito sa sa sarili, pamilya, komunidad,
bansa, at daigdig.

4
 Tuklasin

Halina’t basahin ang teksto at alamin ang kaisipang hatid

nito.
“Ako ay Laking Lungsod ng Angeles, Pampanga”
By RESIDENTPATRIOT

Lokasyon ng Angeles sa Pampanga

Sinasabi ng iba na ang aming lalawigan ang pinakamalayong i-byahe sa buong
Pilipinas dahil ang itlog na dala mo mula sa iyong bayan ay magiging “ebun”
pagdating sa amin. Ang kapampangan kasi ng itlog ay “ebun” na katunog ng “ibon”.
Ang korni ano? Hindi ko inimbento ‘yan ha?

Naging kilala dati ang aking lungsod bilang bagsakan ng mga PX goods, kuta ng mga
sundalong Amerkano at pugad ng mga panggabing bahay aliwan.
Malaki na ang ipinagbago ng aking lungsod mula ng pumutok ang bulkang Pinatubo
at tuluyang lisanin ng mga sundalong Amerkano ang kanilang base militar sa aming
bayan. Dahil sa pangyayaring ito, natagpuan ng aming bayan ang mga bagong
oportunidad para sa ibang uri ng hanapbuhay na hindi umaasa sa mga banyagang
sundalo.

Ang aking lungsod ngayon ay mas marami ng maihahandog sa mga nais bumisita
rito. Dayuhan man o kababayan ay pawang matatagpuan ang mga bagong
karanasan na maihahandog ng aming bayan.

Nayong Pilipino Clark

Ilang mga sikat na pasyalang maaaring puntahan sa aming bayan ay matatagpuan

sa loob ng Clark (ang dating base militar ng Amerika sa Pampanga) gaya ng: Nayong
Pilipino, sanktuwaryo ng mga ibon, paligsahan ng mga makukulay na lobo (hot air
balloon) na ginaganap taun-taon, ang mga resort, palaruan ng golf, piknikan, at
kung mahilig ka sa sugal, meron ding Casino na matatagpuan sa loob ng Clark.
Siyempre, meron ding mga mapapasyalan na wala sa loob ng Clark.

Lumang Mansyon ng mga Pamintuan

Ang iba pang mga matatandang gusali ay ang Bale Herencia (ginawa: 1860), Camalig
(ginawa: 1840), Bale Matua (ginawa: 1824) at ang isa mga pinakamatandang
simbahang Katoliko sa Pilipinas, ang Simbahan ng Santo Rosario na ginawa mula
nuong 1877 hanggang 1896.

5
Meron din kaming museo, ang Museo ng Angeles kung saan makikita ang mga
lumang larawan, mga dayorama na naglalahad ng sinaunang buhay sa Pampanga
at iba pang mga pagpapamalas (exhibit) tungkol sa kasaysayan ng Angeles.

Hindi tinaguriang Kapital ng Pagluluto sa Pilipinas ang aming lalawigan ng walang

dahilan. Kaya nga maraming matatagpuang masasarap na kainan sa aming lungsod.
Gusto mo ba ng inihaw, pagkaing dagat o katutubong lutong Pilipino at
Kapampangan? O ‘di naman kaya ay mga pagkaing Intsik, Koreyano, Mongolyan,
Hapon, Amerkano, Italyano at iba pang putaheng banyaga? Kahit ano pa ang trip
mong pagkain (basta totoong “pagkain” ha?), malamang meron kami n’yan.

Mga nagpipinetensya tuwing Mahal na Araw

Makikita din sa aming bayan at sa kalakhan ng Pampanga yaong mga nagpapahirap
sa kanilang mga sarili tuwing sumasapit ang Mahal na Araw. Kung tawagin sila ay
mga nagpipinetensya.
Madalas dayuin ‘di lang ng mga karatig-bayan kundi pati ng mga dayuhan mula sa
ibang bansa ang taunang pagpapahirap sa sarili na ito, ngunit sana nga ay mahinto
na ang tradisyong ito balang araw dahil nagiging idolo sila ng ilang mga kabataan.

Halimbawa ng isang Koreyano

Dumami na rin ang mga Koreyanong naninirahan sa aming bayan. May mga ilan na
panandalian lamang ang pananatili at meron din namang mga pangmatagalan.

Sa dami ng mga Koreyano ay nakagawa na sila ng sarili nilang komunidad sa aming

bayan. Nakapagtayo na sila ng mga pamilihan, kainan, paaralan at pook sambahan
sa napakaliit naming bayan. Marami sa mga kabataang Koreyano sa amin ay mga
estudyanteng nag-aaral ng Inggles.

Daan papuntang Clark

Ang pagpapabuti sa Paliparan ng Diosdado Macapagal ay maghahatid ng ibayong

interes sa komersyo sa aming bayan na maghahatid ng bagong mga oportunidad sa
negosyo at lilikha ng mga bagong trabaho na mag-aangat naman sa kaledad ng
buhay ng mga mamamayan sa aming bayan. Plano pa lang lahat ‘yan subalit marami
ang naghahangad na ang mga ito ay matupad.

Halimbawa ng sikat na Kapampangan

Hindi rin kami nagpapahuli sa mga sikat kagaya nina Lea Salonga, Apl d Ap, Efren
Bata Reyes, Donita Rose at Baron Geisler (sikat pa ba si Baron?). Marami pang ibang
mga sikat na Angelenyo subalit tinatamad na akong mag-saliksik ng iba pa.

Malapit lang ang Angeles sa mga lalawigang may dagat at iba pang pook pasyalan
gaya ng Bundok Arayat, mga dagat ng Zambales at Pangasinan, Baguio, Olongapo,
Maynila at ang bulkang Pinatubo.

6
Nang sumabog ang bulkan

Isang ‘di ‘ko makakalimutang karanasan sa aking buhay sa Angeles ay ang pagputok
ng bulkang Pinatubo. Pininsala nito ang napakaraming buhay, bahay, ari-arian at
lupain. Subalit tinuruan ako nito kung paano lumaban para mabuhay (survival).
Kung paanong mabuhay sa isang kalagayan na walang mabibiling pagkain, walang
agarang maiinom na tubig at walang kuryenteng magagamit.

Ito ang aking lungsod, ito ang tahanan ng aking mga magulang at ng aking mag-ina.
Dito ako ipinanganak, dito ako nagtapos ng pag-aaral, dito ako nakahanap ng
trabaho at malamang ay dito na rin ako sasapitin ng katandaan.

https://thepinoysite.com/2012/09/19/ako-ay-laking-lungsod-ng-angeles-
pampanga/

Matapos mong mabasa ang tekstong may pamagat na “Ako laking Lungsod ng
Angeles, Pampanga ay masasagot mo ba ang mga katanungan inihanda?

1. Ano-anong kaisipan ang natalakay sa tekstong binasa?

2. Maliwanag ba ang pagkakaulat ng bawat kaisipan nais ihatid ng nagpapahayag?

3. Paano kaya maiuugnay ang mga kaisipan hatid ng teksto sa sarili? pamilya?
komunidad? bansa? daigdig?

7
 Suriin

Alam ba ninyo na mayroon iba’t ibang uri ng teksto na maaaring maghatid ng mga
kaisipan na makatutulong sa dagdag na kaalaman, batayan at malawak na pananaw
sa ating buhay. Isa-isa natin silang tatalakayin.

Iba’t ibang Uri ng Teksto

1. Tekstong Impormatibo – ito naglalayong magpaliwanag at magbigay ng

impormasyon.
Halimbawa: “Mamamayan pinayuhan ng Kagawaran ng Kalusugan na
manatili sa bahay upang maiwasan ang paglaganap ng sakit na COVID-19”.

2. Tekstong Deskriptibo – naglalarawan ito sa bagay, tao, lugar, karanasan,

sitwasyon at iba pa.
Halimbawa: “Magandang puntahan ang bayan ng Angeles, Pampanga dahil
sa magagandang pasyalan”

3. Tekstong Persuweysib - isang uri ng di-piksyon na pagsulat upang

kumbinsihin ang mga mambabasa na aumang-ayon sa manunulat hinggil sa
isang isyu.
Halimbawa: “Mainam na gamitin ang Brand Y Plus dahil mas
nakapagpapaputi ito ng mga damit kaysa sa Brand X. Kaya’t gamitin ang
Brand Y Plus. Para sa puting walang katulad”

4. Tekstong Naratibo - layunin nito ang magsalaysay o magkwento batay sa

isang tiyak na pangyayari totoo man o kathang-isip.
Halimbawa: “Ipinalabas noong Hulyo 31, 2019 ang pelikulang Hello, Love,
Goodbye na pinagbibidahan nina Alden Richard at Kathryn Bernardo. Ito rin
ang itinanghal na pinakapinanood na pelikulang Pilipino sa kasaysayan”.

5. Tekstong Argumentatibo – ito ay ang tekstong nangngailangang ipagtangol

ng manunulat ang posisyon sa isang paksa o uspin gamitn ang mga ebidensya
mula sa pesonal na karanasan, kaugnay na literatura at pag-aaral,
ebidensyang kasaysayan at resulta ng empirikal na pananaliksik. Ito ay my
dalawang elemento.

1. Proposisyon - pahayag na inilalan upang pagtalunan

2. Argumento - paglalatag ng mga dahilan at ebidensya upang maging

katwiran
Halimbawa: “Hindi totoo ang mga nanghuhula sa Quiapo dahil lumabas sa
pag-aaral ng mga eksperto na raket o modus lamang ito ng mga manloloko”

8
6. Tekstong Prosidyural - isang uri ng paglalahad na kadalasang nagbibigay ng
impormasyon at instruksyon kung paanong isasagawa ang isang tiyak na
bagay

Halibawa: Upang mapabilang ang establisyemento at mga empleyado sa

programang CAMP (COVID-19 ADJUSTMENT MEASURES PROGRAM (CAMP)
at TUPAD (Tulong Panghanapbuhay sa ating Disadvantaged/ Displaced
Workers, sundin ang mga sumusunod na hakbang:

1. Pumunta sa website ng Department of Labor and Employment

(DOLE)
2. Hanapin ang downloadable forms.
3. I-click ito at i-download
4. Punan ang mga patlang at ipadala sa e-mail ng DOLE

9
 Pagyamanin

PAGSASANAY 1

Sagutin ang mga tanong ukol sa tekstong iyong binasa.

1. Ano-anong kaisipan sa teksto na maaring maiugnay sa iyong sarili bilang isang

Angeleňos? Ipaliwanag

_______________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________
2. Ano-anong mga kaisipan sa teksto ang nakikitaan mo ng katulad na kaugaliang

Angeleňos sa iyong pamilya?

_______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________

3. Ano-anong mga kaisipan sa teksto ang nagpapakita ng mga kaganapang

nangyayari sa buong komunidad ng Angeles na nararapat bigyang

pansin? _______________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________

4. Ano-anong mga kaisipan sa teksto na sa iyong tingin ay tumatak sa lipunang

Pilipino na batid na ng nakararami tungkol sa Angeleňos?

_______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________

5. Ano-anong mga kaisipan sa teksto na nagpapakita ng kagalingan ng mga

Angelenos sa buong mundo?

_______________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________

10
PAGSASANAY 2

Tukuyin kung tama o mali ang sumusunod na pahayag. Isulat ang sagot sa
inyong kuwaderno.

___________1. Hindi apektado ang Lungsod ng Angeles nang pumutok ang bulkang
Pinatubo at tuluyang lisanin ng mga sundalong Amerikano ang Base

Militar na ditto nakahimpil.

___________2. Layunin ng tekstong deskriptibo na maialok ang produktong

itinitinda.

___________3. “Ang Museo ng Angeles kung saan makikita ang mga lumang

larawan, mga dayorama na naglalahad ng sinaunang buhay sa

Pampanga” ay halimbawa ng tekstong naratibo.

___________4. Ang tekstong deskriptibo ay walang pinagkaiba sa tekstong

impormatibo.
___________5. Matatamo ang kaisahan ng paglalarawan sa pagpili ng malalaking

bahaging maaaring makita lamang sa pananaw ng naglalarawan.

11
 Isaisip

Sagutin ang mga sumusunod na tanong:

1. Bakit mahalagang malaman ang kaisipang nakapaloob sa binasang teksto?

_______________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________

2. Anong estratehiya ang ginamit mo upang maiugnay ang kaisipang nakapaloob

sa nabasang teksto Sa sarili, pamilya, komunidad, bansa at daigdig?

________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________
3. Anong uri ng teksto ang maaari mong gamitin kung nais mong isulat ang

tungkol sa kagandahan ng isang lugar? Ipaliwanag.

______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________

4. Anong pagkakaiba ng tekstong deskriptibo sa tekstong impormatibo?

______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________

5. Bakit natin kailangang malaman ang kaisipang nakapaloob sa bawat tekstong

ating binasa?

_____________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________

12
 Isagawa

Sumulat ng tekstong deskriptibong maglalarawan sa ambag mo bilang

indibidwal sa iyong sarili, pamilya, komunidad, bansa at daigdig.

1. Sa iyong sarili
_______________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________
2. Sa iyong pamilya

_______________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________

3. Sa iyong komunidad

_______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________

4. Sa ating bansa
_______________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________
5. Sa ating mundo

_______________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________

13
 Tayahin

Basahing mabuti ang bawat tanong. Piliin lamang ang letra ng wastong sagot at
isulat sa sagutang papel.

1. Isa sa kailangan sa iyong pananaliksik ay ang pag lalagay ng mga larawan,

dayagram at tsart. Anong elemento ng tekstong impormatibo ito?
A. Layunin ng may akda
B. Pagbibigay-diin sa mahalagang salita sa teksto
C. Paggamit ng mga nakalarawang representasyon
D. Pagsulat ng mga talasanggunian

2. Nabasa mo sa isang pahayagan na lumolobo na ang bilang ng mga tinamaan

ng sakit na COVID 19 sa Pilipinas. Anong uri ng teksto nakapaloob ang iyong
nabasa?
A. Deskriptibo B. Impormatibo C. Naratibo D. Persuweysib

3. Ano ang tekstong naglalayong magbigay ng impormasyong malinaw at walang

halong pagkiling sa iba’t ibang paksa?
A. Deskriptibo B. Impormatibo C. Naratibo D. Prosidyural

4. Tinanong ka ng iyong guro kung ano ang tekstong maihahalintulad sa isang

larawang ipininta o iginuhit?
A. Deskriptibo B. Impormatibo C. Naratibo D. Persuweysib

5. Ito ay katangian ng tekstong impormatibo na may pinagbabatayang

katotohanan?
A. Kathang-isip B. Obhetibo C. Prosidyural D. Subhetibo

6. Ang sumusunod ay mga uri ng tekstong impormatibo maliban sa isa?

A. Paglalahad ng totoong pangyayari B. Pagpapakilala
C. Pagpapaliwanag D. Pag-uulat Pang-impormasyon

7. Alin sa sumusunod na elemento ng tekstong impormatibo ang nagsasabing,

mapalawak pa ang kaalaman ukol sa isang paksa at maunawaan ang mga
pangyayaring mahirap ipaliwanag?
A. Layunin ng may akda B. Pangunahing Ideya
C. Pantulong ng kaisipan D. Pagsulat ng mga talasanggunian

8. Anong uri ng teksto kung ang isang tao ay may mga pangyayaring
naibabahagi o naikukuwento sa kapwa?
A. Deskriptibo B. Impormatibo C. Naratibo D. Persuweysib

14
9. Bilang isang manunulat naglarawan ka sa isang akda ng nakabatay lamang
sa iyong mayamang imahinasyon. Anong uri ng paglalarawan ito?
A. Kathang-isip B. Obhetibo
C. Pagsulat ng mga talasanggunian D. Subhetibo

10. Sa bahaging ito nakapaloob ang sentral ng ideya kung saan umiikot ang mga
pangyayari sa tekstong naratibo?
A. Banghay B. Paksa o tema
C. Tagpuan at panahon D. Tauhan

11. Anong elemento ng tekstong naratibo ang nagsasaad sa maayos na daloy o

pagkasunod-sunod ng mga pangyayari?
A. Banghay B. Paksa o tema
C. Tagpuan at panahon D. Tauhan

12. Ang sumusonod ay mga halimbawa ng tekstong prosidyural maliban sa isa?

A. Hakbang sa paggawa ng parol B. Pagbabasa
C. Pag-aaplay ng Lisensiya sa pagmamaneho D. Resipi ng Kare-Kare

13. Anong uri ng teksto ang naglalahad ng serye o mga hakbang sa pagbuo ng
isang gawain upang matamo ang inaasahan?
A. Deskriptibo B. Impormatibo C. Persuweysib D. Prosidural

14. Alin sa sumusunod ang pahayag na naiiba?

A. Gumamit nang sabong brand Y. Para sa linis-kinis na walang katulad.
B. Mapapanood ang Rated K tuwing Linggo ng gabi.
C. Patuloy na tumataas ang bilang ng kaso ng COVID-19 sa Pilipinas.
D. Si Catriona Grey ang itinanghal na Miss Universe 2018.

15. Ito ay tekstong nanghihikayat o nangungumbinsi sa mga mambabasa?

A. Deskriptibo B. Impormatibo C. Persuweysib D. Prosidural

15
 Karagdagang gawain

PAGSASANAY 1

Ano-anong mga hakbang ang gagawin mo upang makatulong sa pagsugpo ng

kumakalat na sakit dulot ng COVID 19. Isulat ang sagot sa kahon.

Sarili

Pamilyang Pilipino

Komunidad

Bansa

Daigdig

16
 17
Suriin
Tiyanin
Pagsasanay 1
1. Prosidyural
1. C
2. Impormatibo
2. B
3. Naratibo
3. B
4. Deskriptibo
4. C
5. Persuweysib
5. B
6. B
Pagyamanin 7. A
Pagsasanay 2 8. D
1. Mali 9. D
2. Mali 10. B
3. Mali 11. A
4. Mali 12. B
5. Mali 13. D
14. A
15. C
Susi sa Pagwawasto
Sanggunian

Dayag, A. M. & MG. G. del Rosario (2017) Pinagyamang Pluma 11 (Pagbasa at

Pagsusuri ng Iba’t Ibang Teksto tungo sa Pananaliksik). Quezon City: Phoenix
Publishing House.

https://thepinoysite.com/2012/09/19/ako-ay-laking-lungsod-ng-angeles-
pampanga/

18
Para sa mga katanungan o puna, sumulat o tumawag sa:

Department of Education - Bureau of Learning Resources (DepEd-BLR)

Ground Floor, Bonifacio Bldg., DepEd Complex

Meralco Avenue, Pasig City, Philippines 1600

Telefax: (632) 8634-1072; 8634-1054; 8631-4985

Email Address: blr.lrqad@deped.gov.ph * blr.lrpd@deped.gov.ph

17