Kinga Kruszniewska kl.

IF
Uzależnienie od leków, inaczej lekomania bądź lekozależność, jest to stan spowodowany
dłuższym stosowaniem leku (lub leków) o właściwościach uzależniających.
Leki uzależniające to nie tylko środki wydawane z przepisu lekarza. To także preparaty
dostępne bez recepty, dlatego bez problemu mają do nich dostęp osoby uzależnione lub
zdrowe, które mogą zażywać je bez wskazań medycznych. Najwyższy potencjał uzależniający
mają leki uspokajające i nasenne — najczęściej z grupy benzodiazepin lub barbituranów,
opioidowe leki przeciwbólowe, a także dopingujące czy euforyzujące. Uzależniające mogą
być także krople do nosa oraz leki hormonalne.
Rodzaje uzależnień
Wyróżnia się dwa rodzaje uzależnienia: psychiczne i fizyczne. Najczęściej i najszybciej
wytwarza się zależność psychiczna, która sprawia, że chory odczuwa silną potrzebę zażycia
leku. Uzależnienie fizyczne zmienia funkcjonowanie organizmu w taki sposób, że brak
przyjęcia leku może prowadzić do dysfunkcji w pracy narządów wewnętrznych, np.
czynności serca czy oddychania.

Przyczyny

Lekomania często dotyczy osób, które wcześniej zmagały się lub aktualnie zmagają się z
problemami psychicznymi. Skłonność do uzależnienia od leków wykazują osoby cierpiące na
depresję, stany lękowe, nerwice, fobie, a także zaburzenia odżywiania. Podobnie jak w
przypadku narkomanii, alkoholizmu czy uzależnienia od dopalaczy, na lekomanię narażone
są również osoby o niskiej samoocenie, które mają problem z funkcjonowaniem w grupie,
nie potrafią odnaleźć się w życiu społecznym. Lekomania może jednak dotknąć każdego.
Uważa się, że jedną z głównych jej przyczyn jest zbyt łatwy dostęp do leków. Powszechnie
dostępne środki, szczególnie te, które można zakupić bez recepty, przy dłuższym i zbyt
intensywnym stosowaniu również mogą uzależniać i wywoływać szkodliwe dla organizmu
skutki. Producenci leków nie przypominają o tym fakcie zbyt często, a pacjenci z kolei
wielokrotnie lekceważą informacje i ostrzeżenia zawarte na ulotkach. Częstą przyczyną
lekomanii jest także poszukiwanie przyjemności. Wiąże się to często z nadmierną
koncentracją na własnym zdrowiu i poszukiwaniem cudownego leku. Spora część najbardziej
popularnych leków przeciwbólowych przyjmowana w nadmiarze może grozić uzależnieniem.

Diagnoza

Lekomania bywa bardzo trudna do zdiagnozowania. Chorzy często wypierają fakt, że są

uzależnieni, a ich bliscy nie dostrzegają problemu. Ważna jest więc znajomość objawów,
które mogą pojawić się przy istniejącym uzależnieniu:
 przyjmowanie coraz większych dawek leku,
 przedłużanie terapii po ustąpieniu objawów,
  zmiany w osobowości (obojętność, spadek zdolności
psychomotorycznych),
 objawy abstynencyjne,
 nadmierne skupienie na zdobywaniu leku,
 wizyty u wielu różnych lekarzy, aby pozyskać kilka lub kilkanaście recept,
 zażywanie leków, pomimo że terapia powinna być zakończona,
 zażywanie leków poza wskazaniami medycznymi.

Odstawienie leków

Brak dostarczenia substancji leczniczej wywołuje zaburzenia w funkcjonowaniu organizmu,

zwane objawami abstynencyjnymi. Chory sięga więc po coraz większe dawki leku i przedłuża
okres jego stosowania, aby uzyskać wcześniejszy, pożądany przez niego, efekt – dawki
przepisane przez lekarza lub określone w ulotce przestają być wystarczające dla uzyskania
określonej odpowiedzi organizmu. Rośnie więc niebezpieczeństwo przedawkowania leku i
wystąpienia działań niepożądanych, a nawet zatrucia czy zgonu.

Objawy u osób odstawiających lek:

 lęk, niepokój
 pobudzenie
 zaburzenia snu
 problemy z apetytem
 drgawki
 objawy przypominające grypę
 obniżony nastrój
 zawroty głowy
 drażliwość
 objawy psychotyczne (omamy, halucynacje, urojenia)

Dla osoby uzależnionej bardzo ważne jest gromadzenie zapasów potrzebnych leków.
Dlatego też często mogą manipulować lekarzem – chory twierdzi, że zgubił receptę bądź
informuje o objawach, które rzeczywiście nie występują. Pacjent może również prosić o
silniejsze dawki, twierdząc, że niższe nie dają żadnych efektów. Częstym zjawiskiem jest
również proszenie różnych lekarzy o recepty na te same leki.

Sposoby leczenia

Leczenie lekomanii należy rozpocząć jak najwcześniej. Nie zawsze jest to jednak możliwe,
gdyż osoby uzależnione często ukrywają swój nałóg. Leczenie trwa długo i nie jest łatwe.
Bardzo ważną rolę odgrywa pomoc psychiatry. Chory powinien pozostawać pod stałą jego
opieką. Również bliscy lekomana powinni skorzystać z porad lekarza psychiatry, aby
wiedzieć, jak pomóc osobie uzależnionej i jak postępować z nią w różnych trudnych
sytuacjach.

Detoksykacja
Pierwszym etapem leczenia jest proces detoksykacji, który powinien się odbywać w
specjalistycznym ośrodku pod ścisła kontrolą lekarzy. Detoks lekowy polega na stopniowym
zmniejszaniu dawki leku, od którego chory jest uzależniony, a zastępowaniu go środkami o
terapeutycznym działaniu, np. lekami przeciwdepresyjnymi. Odzwyczajanie organizmu od
leku wiąże się niestety z wystąpieniem objawów odstawiennych, dlatego jest to proces
bardzo trudny dla osoby chorej, która będzie odczuwać wielką potrzebę ponownego zażycia
leku.
Psychoterapia
Kolejnym etapem leczenia jest psychoterapia. Czas jej trwania jest zależny od złożoności
problemów pacjenta. Często lekozależność jest wynikiem innych zaburzeń psychicznych, z
którymi zmaga się pacjent. Psychoterapia może być grupowa lub indywidualna, jednak
niezależnie od formy jest ona nieodzownym elementem leczenia. Terapeuta może pomóc
pacjentowi radzić sobie w trudnych sytuacjach, podpowie także jak utrzymać abstynencję i
nie wrócić do nałogu.
Dla chorych uzależnionych od leków bardzo ważne w powrocie do zdrowia jest wsparcie, ale
i kontrola. Kochaj, ale sprawdzaj. Ta zasada w przypadku lekomanii jest bardzo ważna. Ścisły
nadzór nad osobą, która nie panuje w pełni nad swoimi czynami jest podstawą leczenia osób
uzależnionych.
Skutki uzależnienia od leków
Nadmierne zażywanie leków powoduje wiele, poważnych konsekwencji zarówno fizycznych,
jak i psychicznych, a także społecznych, biorąc pod uwagę np. to, jak nałóg destrukcyjnie
wpływa na relacje rodzinne. Skutków uzależnienia może być wiele, w zależności od
przyjmowanych substancji. Zalicza się do nich:
 nadciśnienie tętnicze,
 wzrost tolerancji na przyjmowany lek i odczuwany w związku z tym przymus
zwiększenia jego dawki,
 uczucie zmęczenia,
 senność lub bezsenność,
 zaburzenia umysłowe,
 uszkodzenia różnych organów ciała, np. wątroby, czy nerek podczas długotrwałego
przyjmowania środków przeciwbólowych,
 powikłania wynikające ze wzajemnych interakcji stosowanych leków,
 zaburzenia pamięci i trudności w skupieniu uwagi,
 w przypadku nadużywania leków uspokajających, czy nasennych może pojawić się
dodatkowo poczucie zobojętnienia, wiotczenie mięśni a tym samym niewyraźna
mowa, utrata zainteresowań,
  otępienie i problemy z myśleniem,
 zmniejszenie koordynacji ruchowej i idące za tym ryzyko upadków i złamań,
 niewydolność oddechowa,
 działanie odwrotne, np. pobudzające przy zażywaniu leków nasennych.

Bardzo ważnym skutkiem nadużywania leków jest także to, iż maskują one inne problemy
zdrowotne, stąd leczenie lekomanii może dosłownie uratować nam życie i podjąć
kontrolowaną walkę z właściwymi dolegliwościami.