Professional Documents
Culture Documents
OWna7: Ervaren, onderzoeken, vaststellen en illustreren hoe mensen de natuur en het milieu
zowel op een positieve als negatieve wijze beïnvloeden
• 7 – 12: Illustreren hoe men duurzaam omgaat met bodem, lucht, water, energiebronnen ,
grondstoffen, afval (verzamelen, sorteren en recycleren), voedsel … - zelf duurzaam
handelen
• 4 – 10j: Illustreren welke menselijke activiteiten gericht zijn op de zorg voor en het behoud
van de natuur en het milieu
OWte1: Ervaren, onderzoeken en vaststellen hoe eenvoudige technische systemen gemaakt zijn
van grondstoffen , ingrediënten, materialen en/of onderdelen
- 2.5 – 7j: Aantonen hoe de verschillende onderdelen van technische systemen in relatie
staan tot elkaar in functie van een vooropgesteld doel
1
ARTEVELDEHOGESCHOOL Campus Brusselsepoortstraat, Brusselsepoortstraat 93 – 9000 Gent
Educatieve bachelor lager onderwijs
Persoonsgebonden:
‘Ontwikkeling van initiatief en verantwoordelijkheid’
• IVgv1: Zorg dragen voor de eigen mentale, sociale en fysieke gezondheid en veiligheid en die
van anderen en daarbij aandacht hebben voor:
- Voeding:
• 2.5 – 12j: Bewust kiezen voor evenwichtig eten en drinken - voldoende water drinken -
voldoende fruit en groenten eten
Leerinhoud:
• Duurzaam omgaan met voedsel:
- Seizoensgebonden voedsel eten (minder transport uit verre landen, minder
elektriciteitsrekeningen van serres.)
- Lokaal kopen (lokale economie steunen)
- Kies kraanwater boven flessenwater (+ gebruik een herbruikbare drinkfles)
- Eet minder vlees (grote milieu-impact) → vegetarisch
- Vermijd voedselverlies en overconsumptie (te veel kopen, voedsel weggooien)
• Menselijke activiteiten voor het behoud van de natuur en het milieu:
- Eet meer plantaardige dan dierlijke voeding
▪ Dierlijke voedingsmiddelen hebben veel water nodig voor het verwerken tot vlees
en dieren produceren vele broeikasgassen = grotere milieu-impact
▪ Plantaardige voedingsmiddelen bevatten geen broeikasgassen = lagere milieu-
impact
▪ Dierlijke voedingsmiddelen bevatten vele eiwitten, goed voor de bouwstof van ons
lichaam en de aanmaak van spierweefsel → vervangen door insecten = veel
eiwitten en geen broeikasgassen.
- Vermijd voedselverlies en overconsumptie
▪ Te veel kopen = overconsumptie
▪ Voedsel weggooien = voedselverlies
▪ Koop enkel wat je nodig hebt!
▪ Grote milieu-impact → productie, transport, …
Voedingsdriehoek:
•
1. Water
▪ flessenwater (niet goed voor milieu!)
▪ Kraanwater (lagere milieu-impact)
2. Plantaardige oorsprong (gunstig effect op de gezondheid + lager
milieu-impact)
▪ Groenten
▪ Fruit
3. Dierlijke oorsprong (gunstig, neutraal of onvoldoende bewezen effect op de gezondheid +
hogere milieu-impact
▪ Vis
▪ Melk
4. Dierlijke en plantaardige oorsprong (ongunstig effect op de gezondheid + hogere milieu-
impact)
▪ Rood vlees
2
ARTEVELDEHOGESCHOOL Campus Brusselsepoortstraat, Brusselsepoortstraat 93 – 9000 Gent
Educatieve bachelor lager onderwijs
▪ Boter
5. Restgroep (zo weinig mogelijk gebruiken, bevat veel suiker, vet en/of zout, OVERBODIG)
▪ Alcohol
▪ Koeken
• Mindmap
- WAT?
▪ Een manier van schematiseren.
▪ Het helpt om verbanden te zien, op andere ideeën te komen en een overzicht te
houden.
▪ We gebruiken kleuren, symbolen en beelden om alles mooi overzichtelijk te maken.
▪ Je begint vanuit een centraal begrip
▪ Je gaat van de hoofdzaken naar de bijzaken.
- WAAROM?
▪ Een ruimtelijk overzicht van trefwoorden.
▪ Duidelijke visuele structuur.
▪ Makkelijk om te herhalen.
▪ Leuke manier om leerstof te verwerken.
- HOE?
▪ Stap 1: start met een centraal woord of beeld
▪ Stap 2: maak takken en subtakken
▪ Stap 3: gebruik kernwoorden, zo weinig mogelijk woorden
▪ Stap 4: maak je mindmap steeds specifieker
▪ Stap 5: werk in de richting van de klok
▪ Stap 6: gebruik verschillende kleuren, symbolen en tekeningen
- VOORBEELD?
3
ARTEVELDEHOGESCHOOL Campus Brusselsepoortstraat, Brusselsepoortstraat 93 – 9000 Gent
Educatieve bachelor lager onderwijs
Lesdoelen:
De leerlingen kunnen...
1. Een mindmap maken van een informatieve tekst. (TOsn1)
2. Voorbeelden geven hoe ze duurzamer kunnen omgaan met voedsel. (OWna7)
3. Illustreren welke menselijke activiteiten er zijn om te zorgen voor het milieu. (OWna7)
4. De voedingsdriehoek beschrijven. (OWte1)
5. Kiezen voor een evenwichtig voedingspatroon adhv de voedingsdriehoek. (IVgv1)
4
ARTEVELDEHOGESCHOOL Campus Brusselsepoortstraat, Brusselsepoortstraat 93 – 9000 Gent
Educatieve bachelor lager onderwijs
Materiaal / locatiewijziging:
• Teksten
• Puzzel voedingsdriehoek
• Wit papier
Lesopbouw
Richtvragen:
- Wat eten jullie in de ochtend/middag/avond?
- Eten jullie thuis gezond?
- Kennen jullie nog bepaalde bewaartechnieken voor voeding?
Uitleg:
‘Jullie zien hier ‘gezonde voeding’ staan op het bord. Jullie mogen eens nadenken over deze
woorden, aan wat denk je. Als je iets weet steek je je vinger in de lucht en mag je dit op het bord
komen schrijven.’
Organisatie:
Ik schrijf op het bord ‘gezond voeding’. De leerlingen mogen naar voor komen en opschrijven wat ze
begrijpen onder deze woorden.
Uitleg:
‘Vandaag gaan jullie aan de hand van teksten meer uitleg krijgen over gezonde voeding, meer
specifiek over de voedingsdriehoek en duurzame voeding. Jullie gaan straks in groep verschillende
teksten lezen waarbij je de sleutelwoorden zal moeten aanduiden. Op het einde zal je een mindmap
moeten maken over de verschillende teksten. Vandaag leren jullie hoe je een gestructureerde
mindmap maakt.’
5
ARTEVELDEHOGESCHOOL Campus Brusselsepoortstraat, Brusselsepoortstraat 93 – 9000 Gent
Educatieve bachelor lager onderwijs
Richtvragen mindmap:
- Zou iemand een idee hebben hoe we de informatie van meerdere teksten kunnen
samenbrengen op een structurele manier? (via een mindmap)
- Wie weet hoe een mindmap eruitziet? (het onderwerp in het midden + hoofdtakken met
zijtakken)
- Waarom zou een mindmap handig zijn om een tekst samen te vatten? (een mindmap is een
visuele en structurele samenvatting van een tekst, een mindmap bestaat uit het onderwerp in
het midden waar telkens takken van vertrekken, per tak schrijf je 1 woord. Je ziet het
totaalbeeld)
Uitleg mindmap:
WAT:
‘Mindmapping is een manier om te schematiseren. In het Nederlands kunnen we een mindmap ook
een breinweb noemen.
Deze techniek, ontwikkeld door de Britse psycholoog en pedagoog Tony Buzan, kan helpen
informatie, gedachten en denkpatronen in beeld te brengen. Het helpt nieuwe verbanden te zien, op
andere ideeën te komen en overzicht te behouden. Het is dus een kaart van je gedachten, een
tekening waarin de trefwoorden volgens een logisch en associatief patroon verbonden zijn.
Hiervoor gebruiken we kleuren en symbolen en beelden. Je begint steeds vanuit een centraal begrip
en legt van hieruit vertakkingen aan. Je gaat van de hoofdzaken naar de bijzaken.’
WAAROM?
‘Mindmaps bieden een ruimtelijk overzicht van de trefwoorden, wat leidt tot inzicht. Deze schema’s
hebben een duidelijke visuele structuur. Bovendien zijn ze makkelijk te herhalen. Herhalen is leren!
Mindmaps zijn ook gewoon leuk. Via tekenen en puzzelen wordt de stof op een leuke manier
verwerkt.’
Organisatie:
Ik deel de bundel met de verschillende stappen uit van een mindmap. Ik geef uitleg over de
verschillende stappen en visualiseer dit op mijn bordplan.
Uitleg:
HOE?
‘Neem een blanco vel papier en schrijf het thema van je mindmap midden op het papier. Maak
vanuit het onderwerp vertakkingen naar allerlei deelaspecten. Groepeer aspecten, breng verbanden
6
ARTEVELDEHOGESCHOOL Campus Brusselsepoortstraat, Brusselsepoortstraat 93 – 9000 Gent
Educatieve bachelor lager onderwijs
aan. Gebruik hiervoor kleuren, symbolen, afbeeldingen en kaders. Gebruik zo weinig mogelijk tekst,
gebruik bij voorkeur dus trefwoorden, symbolen en afbeeldingen.’
Richtvragen:
- Wat staat er in het midden van onze mindmap? (het onderwerp, namelijk de
voedingsdriehoek en duurzame voeding)
- Moet je enkel woorden gebruiken in je mindmap? (neen, je mag ook tekeningen maken,
verschillende kleuren gebruiken, …)
- Wat is belangrijk bij een mindmap? (je mag per tak maar zo weinig mogelijk woorden
gebruiken, denk dus goed na welk woorden je zal gebruiken.)
Uitleg:
‘Jullie krijgen van mij een stappenplan van een mindmap. We gaan dit nu even overlopen voor jullie
beginnen aan de opdracht. Je kan dit gebruiken bij de opdracht op het einde. In het document staat
er ook een aantal voorbeelden dat jullie kunnen helpen.’
Organisatie:
De leerlingen krijgen visueel een stappenplan om een mindmap op te bouwen. (zie bijlage)
Dit kunnen ze gebruiken tijdens de opdracht.
7
ARTEVELDEHOGESCHOOL Campus Brusselsepoortstraat, Brusselsepoortstraat 93 – 9000 Gent
Educatieve bachelor lager onderwijs
bedoeling dat iedereen meewerkt. Ik wil dus niemand zien draaien met zijn/haar
vingers.’
Organisatie:
- De leerlingen lezen de teksten en duiden de sleutelwoorden aan in fluo. Hebben ze al de
teksten gelezen, maken ze een mindmap.
- Ik loop rond en help de leerlingen waar nodig. Ik evalueer of ze de leerstof begrijpen.
- Ik maak heterogene groepen.
- Ik toon de groepjes op het bord. De leerlingen kijken eerst in welke groep ze zitten daarna tel
ik tot 10 en moet iedereen in zijn groepje zitten. De leerlingen nemen hun pennenzak mee. Ik
geef per groep een wit blad voor hun mindmap. Daarna beginnen de leerlingen aan de eerste
opdracht.
Differentiatie:
Leerlingen die eerder klaar zijn met lezen, mogen een andere tekst over duurzame voeding lezen.
Organisatie:
De leerlingen lezen individueel de teksten en markeren samen met de groep de sleutelwoorden.
Op het einde maken ze samen in groep een mindmap over de teksten.
Richtvragen:
- Is het gelukt om een mindmap te maken?
- Wie vond dit moeilijk/makkelijk?
Uitleg:
‘Jullie mogen per groep jullie mindmap voorstellen aan de klas. Iedereen luistert aandachtig en geeft
na afloop een compliment of een verbeterpunt. Ik geef na elke voorstelling feedback om jullie te
helpen in de toekomst.’
Organisatie:
De leerlingen mogen per groep hun mindmap komen voorstellen. De andere leerlingen luisteren mee
en geven complimenten of verbeterpunten. Ik evalueer of de leerlingen alles begrepen hebben. Ik
geef ook feedback.
Uitleg:
‘Jullie hebben dat allemaal heel goed gedaan, ik heb voor jullie nog een instructiekaart over hoe een
mindmap gemaakt word. Het is 1 kaart waar heel kort uitgelegd staat wat een mindmap precies is.
Jullie bewaren deze in jullie map.’
8
ARTEVELDEHOGESCHOOL Campus Brusselsepoortstraat, Brusselsepoortstraat 93 – 9000 Gent
Educatieve bachelor lager onderwijs
Organisatie:
Na de voorstellingen van de groepjes geef ik nog kort uitleg adhv mijn eigen mindmap.
Ik geef de leerlingen een geplactificeerde instructiekaart over een mindmap.
Uitleg:
‘Als afronding heb ik nog iets leuks mee.’
Richtvraag:
- Jullie lazen in jullie tekst dat het niet zo goed is om zoveel vlees te eten, maar wat is een
alternatief om toch onze voedingsstoffen (eiwitten) binnen te hebben? (insecten, zeewier,
algen, …)
Uitleg:
‘Ik heb namelijk geroosterde sprinkhanen mee naar de klas, wie wil mag eens proeven.’
Organisatie:
De leerlingen die graag een geroosterde sprinkhaan willen proeven, mogen vooraan in de klas komen
staan.
Evaluatie: Evalueer hier je eigen pedagogisch, didactisch en/of organisatorisch handelen. Wat deed je goed en
waarom? Wat ging niet goed en waarom? (Denk aan voorbereiding en realisatie.) Doe een verbetervoorstel.
9
ARTEVELDEHOGESCHOOL Campus Brusselsepoortstraat, Brusselsepoortstraat 93 – 9000 Gent
Educatieve bachelor lager onderwijs
10
ARTEVELDEHOGESCHOOL Campus Brusselsepoortstraat, Brusselsepoortstraat 93 – 9000 Gent
Educatieve bachelor lager onderwijs
Voorbeelden:
11
ARTEVELDEHOGESCHOOL Campus Brusselsepoortstraat, Brusselsepoortstraat 93 – 9000 Gent
Educatieve bachelor lager onderwijs
12
ARTEVELDEHOGESCHOOL Campus Brusselsepoortstraat, Brusselsepoortstraat 93 – 9000 Gent
Educatieve bachelor lager onderwijs
13
ARTEVELDEHOGESCHOOL Campus Brusselsepoortstraat, Brusselsepoortstraat 93 – 9000 Gent
Educatieve bachelor lager onderwijs
14
ARTEVELDEHOGESCHOOL Campus Brusselsepoortstraat, Brusselsepoortstraat 93 – 9000 Gent
Educatieve bachelor lager onderwijs
15
ARTEVELDEHOGESCHOOL Campus Brusselsepoortstraat, Brusselsepoortstraat 93 – 9000 Gent
Educatieve bachelor lager onderwijs
Bijlage 5: teksten
16
ARTEVELDEHOGESCHOOL Campus Brusselsepoortstraat, Brusselsepoortstraat 93 – 9000 Gent
Educatieve bachelor lager onderwijs
17
ARTEVELDEHOGESCHOOL Campus Brusselsepoortstraat, Brusselsepoortstraat 93 – 9000 Gent
Educatieve bachelor lager onderwijs
18
ARTEVELDEHOGESCHOOL Campus Brusselsepoortstraat, Brusselsepoortstraat 93 – 9000 Gent
Educatieve bachelor lager onderwijs
19
ARTEVELDEHOGESCHOOL Campus Brusselsepoortstraat, Brusselsepoortstraat 93 – 9000 Gent
Educatieve bachelor lager onderwijs
20
ARTEVELDEHOGESCHOOL Campus Brusselsepoortstraat, Brusselsepoortstraat 93 – 9000 Gent
Educatieve bachelor lager onderwijs
21
ARTEVELDEHOGESCHOOL Campus Brusselsepoortstraat, Brusselsepoortstraat 93 – 9000 Gent
Educatieve bachelor lager onderwijs
22
ARTEVELDEHOGESCHOOL Campus Brusselsepoortstraat, Brusselsepoortstraat 93 – 9000 Gent
Educatieve bachelor lager onderwijs
23
ARTEVELDEHOGESCHOOL Campus Brusselsepoortstraat, Brusselsepoortstraat 93 – 9000 Gent
Educatieve bachelor lager onderwijs
24