6 7.

Sınıf
Türkçe
Fiilde Yapı - Ek Fiiller

1. Fiiller yapı bakımından basit, türemiş ve birleşik fiiller ol- 4. Genellikle ad soylu bir sözcükle bir fiilin kalıplaşıp anlam-
mak üzere üçe ayrılır. Yapım eki almamış fiillere "basit ca kaynaşmasıyla oluşan birleşik fiillere anlamca kaynaş-
fiil", yapım eki almış fiillere "türemiş fiil", en az iki sözcü- mış birleşik fiil denir. Bu fiillerde sözcüklerden biri ya da
ğün bir araya gelmesiyle oluşan fiillere "birleşik fiil" denir. birden fazlası mecaz anlam kazanır. Deyimler, anlamca
kaynaşmış birleşik fiillerdir.
Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde yer alan
fiil, yapısı bakımından diğerlerinden farklıdır? Bu açıklamaya göre aşağıdakilerin hangisinde an-
lamca kaynaşmış birleşik fiil yoktur?
A) Şair, şiirlerini genellikle yalnızken yazıyormuş.
A) Çöp varilinin yanından geçerken burnunun direği kı-
B) Bahçedeki kayısı ağaçlarının yaprakları sarardı. rıldı.
C) Memlekete vardığında sık sık mektup yolla. B) Son günlerde yaşadığı olaylar onun huzurunu kaçırdı.
D) Ağır sözlerinden dolayı ona çok kırıldım. C) Annesi, bu kitabı hazırlarken ince eleyip sık doku-
muştu.
D) Bazen uygulamak zor gelse de bu kurallar insanı
MEB 2018 - 2019 ● Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü
mutlu eder.

2. Bırak, geçmiş günleri gönlüm hatırlasın; 5. Aşağıdaki altı çizili fiillerin hangisinde bir işi başkası-
Hatırada kalan şey değişmez zamanla. na yaptırma anlamı yoktur?

Aşağıdakilerin hangisinde bu dizelerdeki altı çizili fiil- A) Bahçedeki bütün ağaçları sulatmışlar.
le yapıca özdeş bir fiil kullanılmıştır? B) Bahar temizliği için evi güzelce boyattık.
A) Çocuk sabahtan beri narın tanelerini sayıyor. C) Usta, tüm odunları çırağına kırdırıyor.
B) Bulaşıkları söylene söylene yıkıyor. D) Aniden misafir gelince ne yapacağını şaşırdı.
C) Sıcak havada dışarı çıkınca burnu kanardı.
D) Çocuk, koca çantayı tek başına taşıyabildi.

3. Birleşik fiiller en az iki sözcüğün bir araya gelmesiyle olu- 6. Türkçede isim soylu sözcüklerin sonuna gelerek onların
şur. Oluşumu bakımından üçe ayrılır: Kurallı birleşik fiiller, yüklem olmasını sağlayan eklere (-di, -miş, -se, -dir) ek fiil
yardımcı fiille kurulan birleşik fiiller ve anlamca kaynaş- denir.
mış birleşik fiiller. Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde ek fiil
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde birleşik fiil, oluşu- yoktur?
mu bakımından diğerlerinden farklıdır? A) Ne vefalı komşumuzdun sen!
A) Bir anda onu üzen bütün dertlerden kurtulduğunu B) Koyunların hepsini çabucak sağdı.
zannetti. C) Gideceğimiz yer epey uzakmış.
B) Uzun zamandır üzerinde çalıştığı raporu bitirebilmişti. D) Evimiz kutu gibi küçücük bir evdi.
C) Kapıya yaklaştım, zile basacaktım ki kapı açılıverdi.
D) Ani bir komutla dondurulmuşçasına öylece kalakaldı-
lar.

http://odsgm.meb.gov.tr/kurslar/
 6 7. Sınıf
Türkçe
Fiilde Yapı - Ek Fiiller

7. Ek fiillerin iki görevi vardır: İsim soylu sözcüklerin sonuna 10. Ek fiiller, birleşik zamanlı fiil oluştururken cümleye ger-
gelerek onları yüklem yapmak, basit zamanlı fiilleri birle- çekleşmemiş niyet, terk edilmiş alışkanlık, küçümseme,
şik zamanlı yapmak. şart, gereklilik, kesinlik, başkasından duyma, olasılık an-
lamları katar.
Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde ek fiil
farklı bir görevde kullanılmıştır? Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ek fiil cümleye “terk
edilmiş alışkanlık” anlamı katmıştır?
A) Elindeki, çok güzel kokan bir güldü.
B) Sabahları mutlaka bir yumurta yerdi. A) Biz de çocukluğumuzda çok iyi top oynardık.

C) O, herkesin beğenisini kazanmış bir yazardı. B) Maçla ilgili yorumları dinlemeliydin.

D) Bu pazarda organik ürünler çok fazlaydı. C) Bütün hareketlere çok iyi çalışmışmış.
D) Yağmur yağarsa taksiye binip gelirim.

MEB 2018 - 2019 ● Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü

8. İsimlerde ek fiilin dört kipe göre çekimi yapılır: Ek fiilin ge- 11. Aşağıdakilerin hangisinde ek fiil cümleye yay ayraç
niş zamanı (-dir), ek fiilin görülen geçmiş zamanı (-di), ek içinde verilen anlamı katmamıştır?
fiilin öğrenilen geçmiş zamanı (-miş) ve ek fiilin şartı (-se). A) Şehir dışından gelen misafirleri terminalde karşılama-
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ek fiilin görülen lıydın. (Geçmişte yapılması gereken zorunluluk)
geçmiş zamanıyla çekimlenmiş bir isim yoktur? B) Ben çocukken her yaz tatilinde babaannemlerin yaz-
A) Gözümüzün alabildiği her yer kardı. lığına giderdik. (Terk edilmiş alışkanlık)
B) İstekleri son derece mantıklıydı. C) Bahçıvan, bahar gelince bütün çiçeklerin topraklarını
değiştirmiştir. (Küçümseme)
C) Bu, gördüğüm en güzel resimdi.
D) Geçen hafta çocuklara bisiklet almaya gidecektik.
D) Polis olay yerine çabucak vardı.
(Gerçekleşmemiş niyet)

9. Ek fiiller, basit zamanlı fiillere gelerek birleşik zamanlı 12. I. Arkadaşım hastaysa mutlaka ziyaret etmeliyim.
fiiller oluşturur. Örneğin “Hafta sonunda kursa gidecek.” II. Düzenli çalışırsan daha başarılı olacağına eminim.
cümlesinde “gidecek” fiili, gelecek zamanla çekimlenmiş- III. Söylediklerin doğruysa çabuk özür dile!
tir. Bu yüzden basit zamanlı bir fiildir. “Hafta sonunda kur-
IV. Ders çalışmak için kütüphaneye mi gitsem?
sa gidecekmiş.” cümlesindeki “gidecekmiş” fiili ise ek fiil
(-miş) almış ve birleşik zamanlı fiil hâline gelmiştir. Numaralanmış cümlelerin hangilerinde ek fiilin şart
kipiyle çekimlenmiş bir isim yoktur?
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde birleşik zamanlı fiil
kullanılmamıştır? A) I ve II. B) I ve III.
A) Her pazar balkondaki çiçeklerle ilgilenirdi. C) II ve IV. D) III ve IV.
B) Sabahleyin uyanamayınca otobüsü kaçırdı.
C) Çocuk bir suç işlediyse önüne bakarmış.
D) O sıcaklarda günde iki litre su içiyordum.

Cevap anahtarına ulaşmak için karekodu okutunuz.