10 5.

Sınıf
Türkçe
Kökler ve Ekler - 2

1. Kök, bir sözcüğün parçalanamayan anlamlı en küçük 4. İsimden isim yapım eki olan -lık; yer, araç-gereç, meslek
parçasıdır. Kökün, kelimenin bütünüyle anlam ilişkisinin bildiren isimler türetir.
bulunması gerekir.
Buna göre ‟-lık” eki aşağıdaki altı çizili sözcüklerin
Buna göre aşağıdakilerin hangisinde altı çizili kelime- hangisinde araç-gereç ismi türetmiştir?
nin kökü yanlış gösterilmiştir?
A) Eskiden her evin bir kömürlüğü olurdu.
A) Korkunç bir rüya görmüş gibi yataktan fırladı. B) Yokluk çekmeyenler bu durumu anlayamazlar.
B) Maydanozları yeterince sulaman gerekir. C) Yeni aldığım kulaklığı bir türlü bulamıyorum.
C) Obadakilere, yeterli sayıda çadır olmadığını söyledi. D) Çocukluk çağını özlemeyen var mıdır?
D) Matbaaya büyük bir bayrak asmayı uygun gördük.

Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü

2. Türkçede kökler, isim kökleri ve fiil kökleri olmak üzere 5. Kök, bir sözcüğün parçalanamayan, anlamlı en küçük
ikiye ayrılır. Varlıkların, kavramların, duyguların ismi olan parçasıdır. Başka bir deyişle sözcükte bulunan tüm ekler
köklere isim kökü; iş, oluş, durum bildiren köklere ise fiil çıkarıldıktan sonra geriye kalan anlamlı kısım, o sözcü-
kökü denir. ğün kökü sayılmaktadır. Bir sözcüğün kökü, o sözcüğün
tamamı ile anlam bakımından ilişkili olmak zorundadır.
Bu açıklamaya göre aşağıdaki altı çizili sözcülerden
hangisinin kökü fiildir? Buna göre aşağıdakilerin hangisinde sözcüğün kökü
yanlış gösterilmiştir?
A) Kapıya çarpan eli birdenbire morardı.
A) Kolu sargılı olduğu hâlde top oynuyor.
B) Sıkı bir diyetle sağlığına çabucak kavuştu.
B) Toplantıyı daire başkanı yönetecek.
C) Güçlü görünmek için elinden geleni yapıyor.
C) Bu dağlarda yırtıcı hayvan çoktur.
D) Ayakkabısını bağlamak için hızlıca eğildi.
D) Şair, vatan hasreti ile ilgili şiirler yazmış.
●
MEB

3. Yapım ekleri, sonuna geldiği sözcüğün yeni bir anlam ka- 6. Yapım ekleri, sonuna geldiği sözcüğün anlamını değişti-
zanmasını sağlayan eklerdir. ren eklerdir.
Buna göre aşağıdaki altı çizili sözcüklerin hangisinde Buna göre aşağıdakilerin hangisinde “sebze” sözcü-
yapım eki yoktur? ğünün aldığı ek, yapım eki değildir?

A) Çok yakında bir resim sergisi açacağım. A) Sağlıklı olmak istiyorsan sebzeden vazgeçme.
B) Orman havası bana her zaman iyi geliyor. B) Sebzelik, balkondaki dolabın yanında duruyor.
C) Evcil hayvanlarla ilgili bir araştırma yapıyor. C) Sebzeli pilav yaptım bugün, gel de yiyelim.
D) Renkli kişiliğiyle herkesi etkiliyordu. D) Bugün sebzeci gelmediği için kereviz alamadım.
 10 5. Sınıf
Türkçe
Kökler ve Ekler - 2

7. Ey köyleri hududa bağlayan yaslı yollar 10. Aşağıdaki altı çizili sözcüklerden hangisinin aldığı ek
I diğerlerinden farklıdır?
Dönmeyen yolculara ağlayan yaslı yollar
II III A) Bu yıl tarladan verim alamadık.
Ey garip çizgilerle dolu han duvarları B) Giyim sektörü hızla gelişiyor.
IV C) Sınıftaki yerim çok güzel bence.
Ey hanların gönlümü sızlatan duvarları D) Apartman yöneticiliği için seçim yapıldı.
Bu dizelerde numaralanmış sözcüklerden hangisi
sözcüğün anlamını değiştiren bir ek almamıştır?

A) I B) II C) III D) IV

Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü

8. “Yaz-” sözcüğü aşağıdaki eklerden hangisinin eklen- 11. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili sözcük, ya-
mesiyle “Bir kimse veya bir olayın anısını yaşatmak için pım eki almıştır?
bir şey üzerine kazılan yazı” anlamı kazanır?
A) Temel atma töreni başlamak üzere.
A) -gı B) -ım C) -ar D) -ıt B) Günlük tutmak insanı mutlu ediyor.
C) Bu program, işimi epey kolaylaştırdı.
D) O gün herkes unutulmaz saatler yaşadı.
●
MEB

9. 12. “-cık” eki, sözcüklerin sonuna gelerek küçültme, acıma,

-cı -sız -lı -lık azlık, sevgi, şefkat bildiren adlar türetir.
I. gözcü yüzsüz şanlı delik Buna göre “-cık” eki aşağıdaki altı çizili sözcüklerin
II. çaycı deniz tozlu aylık hangisine “küçültme” anlamı katmamıştır?
III. aracı eşsiz sözlü boşluk A) Bademcikler, boğaza gelen mikropları filtreler.
IV. şakacı tatsız dolu iyilik
B) Kitapçığını kontrol etmeden teslim etme sakın!
Bu tabloda numaralanmış bölümlerden hangisinde C) Bu müzik aletinde kamıştan yapılan borucuklar vardır.
yer alan sözcükler belirtilen eklerin tamamını almıştır? D) Bölgede kıyıya yakın birçok adacık bulunmaktadır..
A) I B) II C) III D) IV