Ἀνδοκίδου, Περὶ τῶν μυστηρίων, 6-8

Ασκήσεις συντακτικού

 ΑΣΚΗΣΗ 1

Εκφώνηση συντακτικού

Να αναγνωρίσετε πλήρως συντακτικά τις επόμενες προτάσεις του κειμένου που εκφέρονται με τα ρήματα:
• ἀκροᾶσθε

• ἐξηλέγχθησαν

Λύση συντακτικού

«κἂν ἐξ ἴσου ἀκροᾶσθε»:

δευτερεύουσα επιρρηματική παραχωρητική πρόταση. Εισάγεται με τον παραχωρητικό σύνδεσμο κἄν. Εκφέρεται με
υποτακτική («ἀκροᾶσθε»). δευτερεύουσα επιρρηματική παραχωρητική πρόταση. Εισάγεται με τον παραχωρητικό
σύνδεσμο κἄν, γιατί δηλώνει παραχώρηση προς κάτι το υποτιθέμενο, απίθανο ή αδύνατο και η παραχώρηση είναι
ισχυρή. Εκφέρεται με υποτακτική («ἀκροᾶσθε»). Στην πρόταση λανθάνει υπόθεση που με απόδοση την
(εννοούμενη) οριστική της απρόσωπης έκφρασης («ἀνάγκη ἐστὶ») και το τελικό απαρέμφατο (ἔλαττον ἔχειν) της
ειδικής πρότασης (ὅτι ἀνάγκη τὸν ἀπολογούμενον ἔλαττον ἔχειν) σχηματίζει τον εξαρτημένο και λανθάνοντα
υποθετικό λόγο του αόριστης επανάληψης στο παρόν ή στο μέλλον. Στον ευθύ λόγο ο υποθετικός λόγος θα
διατυπωνόταν ως εξής: κἂν ἐξ ἴσου ἀκροᾶσθε, ὁ ἀπολογούμενος ἔλαττον ἔχει.

«ὅτι πολλοὶ ἤδη πολλὰ καὶ δεινὰ κατηγορήσαντες παραχρῆμα ἐξηλέγχθησαν ψευδόμενοι οὕτω φανερῶς»:

δευτερεύουσα ονοματική ειδική πρόταση. Εισάγεται με τον ειδικό σύνδεσμο ὅτι γιατί εκφράζει αντικειμενική
γνώμη. Εκφέρεται με οριστική αορίστου(«ἐξηλέγχθησαν»), γιατί δηλώνει το πραγματικό στο παρελθόν.
Λειτουργεί ως επεξήγηση στη δεικτική αντωνυμία ουδετέρου γένους «τόδε» της κύριας πρότασης.

 ΑΣΚΗΣΗ 2

Εκφώνηση

Να αναγνωρίσετε συντακτικά τους παρακάτω όρους του κειμένου:

• τοῖς κατηγόροις

• ἔχειν

• τῆς μεγίστης

• ἥδιον

• ψευδόμενοι

• τὰ ψευδῆ

• ψευδομαρτυρίων

Λύση

• τοῖς κατηγόροις: έμμεσο αντικείμενο του απαρεμφάτου «παρασχέσθαι» και β΄ όρος της σύγκρισης από το
επίθετο συγκριτικού βαθμού «πλείω»» (α΄ όρος σύγκρισης: ἐμοὶ)

• ἔχειν: υποκείμενο της απρόσωπης έκφρασης «ἀνάγκη (ἐστί)», τελικό απαρέμφατο

• τῆς μεγίστης: ονοματικός ομοιόπτωτος επιθετικός προσδιορισμός στο «διαβολῆς»

• ἥδιον: επιρρηματικός προσδιορισμός του τρόπου στο απαρέμφατο «ἂν λαβεῖν»

• ψευδόμενοι: κατηγορηματική μετοχή, γιατί εξαρτάται από το ρήμα «ἐξηλέχθησαν», που είναι ελέγχου
σημαντικό, αναφέρεται στο εννοούμενο υποκείμενό του («πολλοὶ») και είναι συνημμένη σε αυτό.

• τὰ ψευδῆ: σύστοιχο αντικείμενο της μετοχής «μαρτυρήσαντες»

• ψευδομαρτυρίων: επιρρηματικός προσδιορισμός, γενική της αιτίας ή του εγκλήματος στο ρήμα της
πρότασης («ἑάλωσαν»)

 ΑΣΚΗΣΗ 3
Εκφώνηση συντακτικού

Να αναγνωρίσετε τις παρακάτω μετοχές του κειμένου και να τις αναλύσετε σε ισοδύναμη δευτερεύουσα πρόταση:
• τῷ ἀπολογουμένῳ

• ἀπολέσαντες

Λύση συντακτικού

• τῷ ἀπολογουμένῳ: επιθετική μετοχή ως ονοματικός ομοιόπτωτος επιθετικός προσδιορισμός στο «ἐμοί».

Ανάλυση: Αἰτοῦμαι οὖν ὑμᾶς, ὦ ἄνδρες, εὔνοιαν πλείω παρασχέσθαι ἐμοὶ ὃς ἀπολογοῦμαι.

• ἀπολέσαντες: επιρρηματική χρονική μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος «ἑάλωσαν» («οἱ δέ»).
Δηλώνει πράξη προτερόχρονη.
Ανάλυση: οἱ δὲ αὖ, μαρτυρήσαντες τὰ ψευδῆ ἐπεὶ ἀδίκως ἀνθρώπους ἀπώλεσαν, ἑάλωσαν παρ’ ὑμῖν
ψευδομαρτυρίων.

 ΑΣΚΗΣΗ 4

Εκφώνηση γραμματικής

Να γραφούν οι τύποι που ζητούνται:

• πλείω: ονομαστική ενικού και πληθυντικού αριθμού

• εἰδότας: δοτική ενικού αριθμού

• πολλοῦ: αιτιατική πληθυντικού αριθμού

• δέους: δοτική ενικού αριθμού

• διαβολῆς: αιτιατική πληθυντικού αριθμού

• τὰ ψευδῆ: ονομαστική και γενική ενικού αριθμού του ίδιου γένους

• τοῖς πεπονθόσιν: αιτιατική πληθυντικού αριθμού

Λύση γραμματικής

• πλείω: ονομαστική ενικού και πληθυντικού αριθμού: πλείων (ὁ), πλείονες και πλείους (οἱ)

• εἰδότας: δοτική ενικού αριθμού: εἰδότι (τῷ)

• πολλοῦ: αιτιατική πληθυντικού αριθμού: πολλοὺς (τοὺς)

• δέους: δοτική ενικού αριθμού: δέει (τῷ)

• διαβολῆς: αιτιατική πληθυντικού αριθμού: διαβολὰς (τὰς)

• τὰ ψευδῆ: ονομαστική και γενική ενικού αριθμού του ίδιου γένους: ψευδές (τό), ψευδοῦς (τοῦ)

• τοῖς πεπονθόσιν: αιτιατική πληθυντικού αριθμού: τοὺς πεπονθότας

 ΑΣΚΗΣΗ 5

Εκφώνηση συντακτικού

Να μετατραπεί σε πλάγιο λόγο με ρήμα εξάρτησης «Εἶπεν οὗτος» η παρακάτω πρόταση:

«Αἰτοῦμαι οὖν ὑμᾶς εὔνοιαν πλείω παρασχέσθαι ἐμοὶ τῷ ἀπολογουμένῳ ἢ τοῖς κατηγόροις»

Λύση συντακτικού

Πλάγιος λόγος:
Εἶπεν οὗτος ὅτι αἰτοῖτο οὖν τούτους εὔνοιαν πλείω παρασχέσθαι αὐτῷ τῷ ἀπολογουμένῳ ἢ τοῖς κατηγόροις.

Ασκήσεις γραμματικής

 ΑΣΚΗΣΗ 1

Εκφώνηση γραμματικής

Να αντικαταστήσετε χρονικά τους τύπους που σας ζητούνται:

• παρασχέσθαι

• συνθέντες

• ἀπολέσαντες
 • ἑάλωσαν

Λύση γραμματικής

χρονική αντικατάσταση

ενεστώτας παρέχεσθαι συντιθέντες ἀπολλύντες ἁλίσκονται

παρατατικός - - - ἡλίσκοντο

μέλλοντας παρέξεσθαι - παρασχήσεσθαι συνθήσοντες ἀπολοῦντες ἁλώσονται

αόριστος παρασχέσθαι συνθέντες ἀπολέσαντες ἑάλωσαν, ἥλωσαν

παρακείμενος παρεσχῆσθαι συντεθεικότες ἀπολωλεκότες ἑαλώκασι(ν) - ἡλώκασι(ν)

υπερσυντέλικος - - - ἡλώκεσαν

 ΑΣΚΗΣΗ 2

Εκφώνηση γραμματικής

Να αντικαταστήσετε εγκλιτικά τους τύπους:

• εἰδότας: στο β΄ ενικό του ίδιου χρόνου

• ἑάλωσαν: στον ίδιο τύπο του ίδιου χρόνου.

Λύση γραμματικής

εἰδότας: στο β΄ενικό του ίδιου χρόνου ἑάλωσαν: στον ίδιο τύπο

οριστική οἶσθα ἑάλωσαν

υποτακτική εἰδῇς ἁλῶσι(ν)
ευκτική εἰδείης ἁλοίησαν - ἁλοῖεν
προστακτική ἴσθι -

 ΑΣΚΗΣΗ 3

Εκφώνηση γραμματικής

Να γραψετε τους τύπους που σας ζητούνται:

• τῷ ἀπολογουμένῳ: γ΄ πληθυντικό οριστικής ενεστώτα

• ἐποιήσαντο: γ΄ πληθυντικό ευκτικής ενεστώτα στην ίδια φωνή

• λαβεῖν: β΄ ενικό προστακτικής του ίδιου χρόνου στην άλλη φωνή

• ἀκροᾶσθε: β΄ ενικό και β΄πληθυντικό προστακτικής στον ίδιο χρόνο

• ἐξηλέγχθησαν: β΄ ενικό προστακτικής και απαρέμφατο του ίδιου χρόνου

• ἀπολέσαντες: γ΄ ενικό οριστικής ενεστώτα και παρατατικού στις δύο φωνές

• ἦν: τον ίδιο τύπο οριστικής μέλλοντα.

Λύση γραμματικής

• τῷ ἀπολογουμένῳ: γ΄ πληθυντικό οριστικής ενεστώτα: ἀπολογοῦνται

• ἐποιήσαντο: γ΄ πληθυντικό ευκτικής ενεστώτα στην ίδια φωνή: ποιοῖντο

• λαβεῖν: β΄ ενικό προστακτικής του ίδιου χρόνου στην άλλη φωνή: λαβοῦ

• ἀκροᾶσθε: β΄ ενικό και β΄πληθυντικό προστακτικής στον ίδιο χρόνο: ἀκροῶ, ἀκροᾶσθε

• ἐξηλέγχθησαν: β΄ ενικό προστακτικής και απαρέμφατο του ίδιου χρόνου: ἐξελέγχθητι, ἐξελεγχθῆναι

• ἀπολέσαντες: γ΄ πληθυντικό οριστικής ενεστώτα στις δύο φωνές: ἀπολλύασιν, ἀπόλλυνται

και γ΄ πληθυντικό οριστικής παρατατικού στις δύο φωνές: ἀπώλλυσαν, ἀπώλλυντο

• ἦν: τον ίδιο τύπο οριστικής μέλλοντα: ἔσται

 ΑΣΚΗΣΗ 4
Εκφώνηση γραμματικής

Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους:

• πλείω: ονομαστική ενικού και πληθυντικού αριθμού

• εἰδότας: δοτική ενικού αριθμού

• πολλοῦ: αιτιατική πληθυντικού αριθμού

• δέους: δοτική ενικού αριθμού

• διαβολῆς: αιτιατική πληθυντικού αριθμού

• τὰ ψευδῆ: ονομαστική και γενική ενικού αριθμού του ίδιου γένους

• τοῖς πεπονθόσιν: αιτιατική πληθυντικού αριθμού

Λύση γραμματικής

• πλείω: ονομαστική ενικού και πληθυντικού αριθμού: πλείων και πλέων (ὁ), πλείονες - πλέονες και
πλείους - πλέους (οἱ)

• εἰδότας: δοτική ενικού αριθμού: εἰδότι (τῷ)

• πολλοῦ: αιτιατική πληθυντικού αριθμού: πολλοὺς (τοὺς)

• δέους: δοτική ενικού αριθμού: δέει (τῷ)

• διαβολῆς: αιτιατική πληθυντικού αριθμού: διαβολὰς (τὰς)

• τὰ ψευδῆ: ονομαστική και γενική ενικού αριθμού του ίδιου γένους: ψευδὲς (τό), ψευδοῦς (τοῦ)

• τοῖς πεπονθόσιν: αιτιατική πληθυντικού αριθμού: τοὺς πεπονθότας

 ΑΣΚΗΣΗ 5

Εκφώνηση γραμματικής

Να γράψετε τους παρακάτω τύπους στους άλλους βαθμούς:

• ἔλαττον

• μεγίστης

• ἥδιον

• πλέον

Λύση γραμματικής

Θετικός Συγκριτικός Υπερθετικός

ὀλίγον ἔλαττον ἐλάχιστα

μεγάλης μείζονος μεγίστης

ἡδέως ἥδιον ἥδιστα

πολὺ πλέον πλεῖστον