Professional Documents
Culture Documents
2) Όταν το επίθετο φανερώνει ότι ένα ον έχει μια ιδιότητα ή ποιότητα σε βαθμό ανώτερο συγκριτικά προς ένα άλλο
λέγεται επίθετο συγκριτικού βαθμού, ή απλώς συγκριτικό: Οὗτός ἐστι δικαιότερος ἐκείνου .
3) Όταν το επίθετο φανερώνει ότι ένα ον έχει μια ιδιότητα ή ποιότητα σε πολύ μεγάλο βαθμό ανώτερο από όλα τα
άλλα του ίδιου είδους, λέγεται επίθετο υπερθετικού βαθμού ή απλώς υπερθετικό·
Τα παραθετικά των επιθέτων στην αρχαία ελληνική, όπως και στη νέα, σχηματίζονται κανονικά από το θετικό,
αφού στο θέμα (του αρσεν. γένους) προστεθούν ορισμένες καταλήξεις που λέγονται παραθετικές καταλήξεις.
Οι πιο συνηθισμένες παραθετικές καταλήξεις είναι:
για το συγκριτικό: -τερος, -τέρα, -τερον·
για το υπερθετικό: -τατος, -τάτη, -τατον.
Δευτερόκλιτα επίθετα:
-ότερος,-α,-ον -ωτερος,-α,-ον/
/ότατος,-η,-ον ώτατος,-η,-ον
Αν η παραλήγουσα του επιθέτου είναι: Αν η παραλήγουσα του επιθέτου είναι:
Αν πριν την κατάληξη –ος υπάρχει δίχρονο (α,ι,υ ) πρέπει να ξέρουμε πότε είναι μακρό και πότε βραχύ.
Ο συγκριτικός και υπερθετικός βαθμός των τριτόκλιτων επιθέτων σχηματίζεται με τις καταλήξεις:
Προσοχή: Μερικά επίθετα δε σχηματίζουν παραθετικά γιατί φανερώνουν ιδιότητα, ποιότητα ή κατάσταση. Τέτοια
επίθετα είναι όσα φανερώνουν ύλη, τοπική ή χρονική σχέση, μέτρο, καταγωγή , συγγένεια, μόνιμη κατάσταση,
μερικά σύνθετα με πρώτο συνθετικό το στερητικό ἀ και μερικά σύνθετα με πρώτο συνθετικό το πᾶς ή το ὑπέρ που
από μόνα τους έχουν υπερθετική σημασία. (χερσαῖος, λίθινος, γήινος, θαλάσσιος, ἡμερἠσιος, μητρικός, ἀθάνατος,
ἂψυχος, πάνσοφος, ὑπεμεγέθης.........)
Όλα τα επίθετα και τα επιρρήματα μπορούν να σχηματίσουν και περιφραστικά παραθετικά:
ἐπιμελής, μᾶλλον ἐπιμελής, μάλιστα ἐπιμελής
Ανώμαλα παραθετικά
ΑΛΛΕΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ:
Παραθετικά επιρρημάτων:
Α. Ομαλά
Θετικός Συγκριτικός Υπερθετικός
Είναι όμοιος με Είναι όμοιος με
το ουδέτερο του το ουδέτερο του
–ως. συγκριτικού βαθμού του υπερθετικού βαθμού του
επιθέτου στον ενικό. επιθέτου στον πληθυντικό.
Β. ανώμαλα:
σοφ_τερος
ἀνιαρ_τερος
δικαι_τερος
πτωχ_ τερος
ἡσυχ_ τερος
ξηρ_ τερος
ἀκινδυν_ τερος
δυνατ_ τερος
βασιλικ_ τερος
2) Να αντικαταστήσετε τους τύπους των επιθέτων και των επιρρημάτων στους άλλους βαθμούς.
3) Να σχηματίσετε τον συγκριτικό και τον υπερθετικό βαθμό των παρακάτω επιθέτων.
4) Να συμπληρώσετε τις παρακάτω προτάσεις με το παραθετικό του επιρρήματος που σας ζητείται στην
παρένθεση.
Δημοσθένης ἠγόρευεν ………………………………... (εὖ, συγκρ.) πάντων τῶν λοιπῶν ῥητόρων.
Ἅπαντες ἴσασιν ὅτι ἐβοηθήσατε …………………….. (μικρόν, υπερθ.) ὅτε ἦμεν ἐν κινδύνῳ.
Πιστεύομεν τούτοις ………………. (μάλα, συγκρ.) ἢ ὑμῖν.
Νῦν ἐβουλεύσασθε …………………… (κακῶς, συγκρ.) ἢ τότε.
Περικλῆς ἔδοξεν ………………… (καλῶς, υπερθ.) εἰπεῖν περὶ τῶν τότε πραγμάτων.
5) Στα παρακάτω παραδείγματα να βρείτε τα επίθετα και τα επιρρήματα και να τα αντικαταστήσετε στους άλλους
βαθμούς.
Οἱ στρατιῶται ἠπόρουν ὅτι Κλέαρχος χαλεπῶς ἔφερεν.
Τὸ τῶν κρηνῶν ὕδωρ ψυχρὸν καὶ διαυγές ἐστι.
Αἱρετώτερός ἐστιν ὁ θάνατος τοῦ ἀτίμου βίου.
Ἀνάγκη ἡμᾶς ἔτι τῶνδε χαλεπώτερα πάσχειν.
Βουλόμεθα εὐεργετεῖν μᾶλλον ἤ εὐεργετεῖσθαι.
Αἱροῦ (= να προτιμάς) μᾶλλον ζημίαν ἤ κέρδος ἄνομον.
Εὐτυχὴς ὅστις τῆς ἱστορίας ἔσχε μάθησιν.
Σκληρόν σοι πρὸς κέντρα λακτίζειν.
Μητρός τε καὶ πατρὸς καὶ τῶν ἄλλων ἁπάντων τιμιώτερον ἐστιν ἡ πατρίς.
Σοφοῖς ὁμιλῶν ἐκβήσει (= θα γίνεις) σοφός.