ΠΑΡΑΘΕΤΙΚΑ ΕΠΙΘΕΤΩΝ

ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟΥ
ΚΑΙ
ΥΠΕΡΘΕΤΙΚΟΥ ΒΑΘΜΟΥ ΕΠΙΘΕΤΩΝ

Καταλήξεις ομαλών παραθετικών:

Συγκριτικός: Θέμα γενικής + -ior (αρσενικά και θηλυκά), -ius (ουδέτερα).
Υπερθετικός: θέμα γενικής + -issimus, -issima, -issimum
π.χ. durus, dura, durum / durior, durior, durius / durissimus, durissima, durissimum
nobilis, nobilis, nobile / nobilior, nobilior, nobilius / nobilissimus, nobilissima,
nobilissimum.

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ:
Ο υπερθετικός βαθμός κλίνεται όπως τα δευτερόκλιτα επίθετα, ενώ ο συγκριτικός όπως τα τριτόκλιτα
ουσιαστικά. Δηλαδή ο συγκριτικός βαθμός σχηματίζει αφαιρετική ενικού σε –e, γενική πληθυντικού
σε –um, ονομαστική, αιτιατική και κλητική πληθυντικού του ουδετέρου σε –a.
ΠΡΟΣΟΧΗ: Το επίθετο plures-es-a (συγκριτικός βαθμός του multi –ae –a) σχηματίζει γενική
πληθυντικού σε – ium.

Εξαιρέσεις
1. ΥΠΕΡΘΕΤΙΚΟΣ > θέμα γενικής + -limus, -lima, -limum.
Τα επίθετα: facilis, -is, -e (=εύκολος), similis, -is, -e (=όμοιος), facillimus, -a, -um,
simillimus, -a –um,
2. ΥΠΕΡΘΕΤΙΚΟΣ > ονομαστική ενικού αρσενικού θετικού βαθμού + -rimus, -rima, -
rimum (για τα δευτερόκλιτα και τριτόκλιτα επίθετα σε –er).
π.χ. acer, acris, acre > acerrimus, acerrima, acerrimum-
pulcher, pulchra, pulchrum pulcherrimus, pulcherrima, pulcherrimum
Το επίθετο alacer, alacris, alacre δε σχηματίζει υπερθετικό βαθμό, ενώ το επίθετο dexter,
dext(e)ra, dext(e)rum σχηματίζει υπερθετικό>dextimus, dextima, dextimum.
3. ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟΣ > θέμα θετικού + -entior, -entior, -entius.
ΥΠΕΡΘΕΤΙΚΟΣ > θέμα θετικού + -entissimus, -entissima, -entissimum
(για τα επίθετα που έχουν ως β΄συνθετικό τους τούς τύπους –dicus, -ficus, -volus, που
προέρχονται από τα ρήματα dico, facio, volo).
π.χ. magnificus, -a, -um / magnificentior, -ior, ius / magnificentissimus, -a, -um.

ΠΕΡΙΦΡΑΣΤΙΚΟΣ ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΠΑΡΑΘΕΤΙΚΩΝ

Τα επίθετα που έχουν θεματικό χαρακτήρα φωνήεν σχηματίζουν περιφραστικά το συγκριτικό και τον
υπερθετικό βαθμό
π.χ. nimius, -a, -um / magis nimius, -a, -um / maxime nimius, -a, -um

Εξαιρούνται και σχηματίζουν ομαλά παραθετικά τα επίθετα σε –quus. π.χ. aequus, -a, -um / aequior, -ior, -ius /
aequissimus, -a, -um antiquus, -a, -um / antiquior, -ior, -ius / antiquissimus, -a, -um

ΕΠΙΘΕΤΑ ΜΕ ΔΙΠΛΟ ΥΠΕΡΘΕΤΙΚΟ

superus, -a, -um superior, -ior, -ius supremus, -a, -um και summus, -a, -um
inferus, -a, -um inferior, -ior, -ius infimus, -a, -um και imus,-a, -um
exterus, -a, -um exterior,-ior, -ius extremus, -a, -um και extimus,-a,-um
posterus,-a, -umposterior,-ior, -ius postremus, -a,-um και postumus, -a, -um

ΠΡΟΣΟΧΗ: Το maturus-a-um σχηματίζει συγκριτικό maturior-ior-ius και υπερθετικό

maturissimus-a-um και maturrimus-a-um.
 ΑΝΩΜΑΛΑ ΠΑΡΑΘΕΤΙΚΑ

bonus, -a, -um melior, -ior, -ius optimus, -a, -um

magnus, -a, -um maior, -ior, -ius maximus, -a, -um
parvus, -a, -um minor, -or, -us minimus, -a, -um
multi, -ae, -a plures, -es, (i)a plurimi, -ae, -a

ΕΛΛΕΙΠΤΙΚΑ ΠΑΡΑΘΕΤΙΚΑ
Δεν έχουν θετικό, συγκριτικό ή υπερθετικό
(intra) interior, interior, interius intimus, -a, -um
(prae) prior, prior, prius primus, -a, -um
(prope) propior, propior, propius proximus,-a, -um
(ultra) ulterior, ulterior, ulterius ultimus, -a, -um
novus, (recentior, -ior, -ius) novissimus, -a, -um
-a, -um από το επίθετο recens, -entis
sacer, (sanctior, -ior, -ius) sacerrimus, -a, -um
sacra, από το επίθετο sanctus, -a,-um
sacrum
alacer, alacrior, -ior, -ius -
alacris,
alacre
senex senior, -ior, -ius -

Δεν σχηματίζουν παραθετικά

Τα επίθετα που δηλώνουν:
α) τόπο ή χρόνο (π.χ. Romanus,)
β) ύλη (π.χ. aureus)
γ) μέτρο (π.χ. bipes)
δ) καταγωγή ή συγγένεια (π.χ. paternus)
ε) αρνητική ή απόλυτη έννοια (π.χ. immortalis)

ΚΛΙΣΗ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟΥ ΒΑΘΜΟΥ ΕΠΙΘΕΤΩΝ

Singularis Pluralis
Αρσενικό Θηλυκό Ουδέτερο Αρσενικό Θηλυκό Ουδέτερο
Nom. durior durior durius duriores duriores duriora
Gen. durioris durioris durioris duriorum duriorum duriorum
Dat. duriori duriori duriori durioribus durioribus durioribus
Acc. duriorem duriorem durius duriores duriores duriora
Voc. durior durior durius duriores duriores duriora
Abl. duriore duriore duriore durioribus durioribus durioribus