คณิ ตศาสตร์ ช่วงชันที 2 บทประยุกต์ …………… 1 ………………………

บทประยุกต์

1. การเทียบบัญญัติไตรยางค์
การเทียบบัญญัติไตรยางค์มี 2 แบบ คือ บัญญัติไตรยางค์แบบโดยตรง และ บัญญัติไตรยางค์
แบบผกผัน(ส่วนกลับ)
ตัวอย่ าง 1 : ปากการ 5 ด้ ามราคา 35 บาท ถ้ าซือปากกา 8 ด้ าม จะต้ องจ่ายเงินกีบาท
(บัญญัติไตรยางค์แบบโดยตรง)

ตัวอย่ าง 2 : สมุด 3 เล่ม ราคา 36 บาท ถ้ ามีเงิน 84 บาท จะซือสมุดได้ กีเล่ม

(บัญญัติไตรยางค์แบบโดยตรง)

ตัวอย่ าง 3 : ถ้ าซือแก้ วหนึงโหลราคา 120 บาท ถ้ ามีเงิน 350 บาท จะซือแก้ วได้ กีใบ
(บัญญัติไตรยางค์แบบโดยตรง)

ตัวอย่ าง 4 : มีข้าวสาร 5 กระสอบ ถ้ าคน 10 คน รับประทานข้ าวด้ วยกัน จะรับประทานได้ นาน

10 เดือน ถ้ ามีคนรับประทานเพียง 4 คนจะทานได้ นานกีวันข้ าวสารจึงหมดพอดี
(บัญญัติไตรยางค์แบบผกผัน)

ตัวอย่ าง 5 : มีคนงาน 4 คนทํางานช่วยกันอย่างหนึงเสร็จภายในเวลา 18 วัน ถ้ าต้ องการให้ งานเสร็จ

เร็วขึน 6 วัน จะต้ องใช้ คนงานเพิมอีกกีคน (บัญญัติไตรยางค์แบบผกผัน)

……..…………….....……………………………………… อ. รังสรรค์ (GTRping)

คณิ ตศาสตร์ ช่วงชันที 2 บทประยุกต์ …………… 2 ………………………

แบบฝึ กหัดที 1
1. จงตอบคําถามต่อไปนี
(1) ไข่ 12 ฟอง ราคา 24 บาท ถ้ าซือไข่ 5 ฟองจะต้ องจ่ายเงินเท่าใด
..................................................................................................................................
(2) กระเป๋ า 25 ใบ ราคา 325 บาท ถ้ าซือกระเป๋ า 3 ใบ จะต้ องจ่ายเงินกีบาท
..................................................................................................................................
(3) ริ บบิน 6 ม้ วน ยาว 180 เมตร ริ บบิน 13 ม้ วนจะยาวกีเมตร
..................................................................................................................................
(4) ผ้ า 100 เมตร ราคา 4,500 บาท ถ้ ามีเงิน 2,565 บาท จะซือผ้ าได้ กีเมตร
..................................................................................................................................
(5) รถยนต์คน ั หนึงแล่นได้ ระยะทาง 152 กิโลเมตร ใช้ เวลา 2 ชัวโมง ถ้ าแล่นระยะทาง 9.5 กิโลเมตร
จะใช้ เวลากีชัวโมง
..................................................................................................................................
(6) ถ้ าสบู่ 6 ก่อนราคา 31.50 บาท ถ้ าซือสบู่ 2 ก่อนจะต้ องจ่ายเงินเท่าไร
..................................................................................................................................
(7) ถ้ ายาสีฟัน 16 หลอด ราคา 400 บาท มีเงิน 950 บาท จะซือได้ ทงหมดกี ั หลอด
..................................................................................................................................
(8) ถ้ าข้ าวสาร 7 กระสอบ ตวงเป็ นถังได้ 40 ถัง ข้ าวสาร 21 กระสอบ จะตวงได้ กีถัง
..................................................................................................................................
(9) รถยนต์คน ั หนึงวิงระยะทาง 140 กิโลเมตร ใช้ นํามัน 10 ลิตร ถ้ าในถังนํามัน มีนํามันเหลืออยู่
33 ลิตร จะวิงได้ ระยะทางกีกิโลเมตร
..................................................................................................................................
(10) ทีนา 100 ไร่ คนงาน 8 คน เกียวข้ าวเสร็จภายในเวลา 6 วัน ถ้ าคนงานมี 12 คน จะเกียว
ข้ างเสร็จในเวลากีวัน
..................................................................................................................................
(11) คนงาน 5 คน ทํางานอย่างหนึงเสร็จภายในเวลา 2 วัน ถ้ ามีคนงาน 10 คน ทํางานอย่างเดิม
จะเสร็จภายในเวลากีวัน
..................................................................................................................................
(12) ไก่ 20 กินข้ าวเปลือก 1 กระสอบ หมดในเวลา 8 วัน ถ้ าเลียงไก่ 100 ตัว จะกินข้ าวเปลือก
1 กระสอบหมดในเวลากีวัน
..................................................................................................................................

……..…………….....……………………………………… อ. รังสรรค์ (GTRping)

คณิ ตศาสตร์ ช่วงชันที 2 บทประยุกต์ …………… 3 ………………………

2. ร้ อยละ

2.1 ทบทวนเรืองร้ อยละ

ตัวอย่ าง 6 : จงเปลียนจํานวนต่อไปนีให้ อยูใ่ นรูปร้ อยละ
2 3
(1) = …………………………. (2) = ………………………….
5 8
1 7
(3) 1 = ……………………….. (4) 2 = ………………………
4 16
(5) 0.05 = ……………………… (6) 0.57 = ……………………….
(7) 0.8 = ……………………….. (8) 1.9 = …………………………

ตัวอย่ าง 7 : จงแปลความหมายของร้ อยละต่อไปนี

(1) ปรี ดาสอบได้ คะแนน 70 % ของคะแนนเต็ม
………………………………………………………………………………………..
(2) มีส้มร้ อยละ 61 ของผลไม้ ทงสวน
ั
………………………………………………………………………………………..
(3) ซือของเสียเงินไป 24% ของเงินเดือน
………………………………………………………………………………………..
(4) พ่อค้ าได้ กําไร 25% ของเงินลงทุน
………………………………………………………………………………………..
(5) ลดราคา 10% ของราคาทีติดไว้
………………………………………………………………………………………..

2.2 การแก้ โจทย์ปัญหาร้ อยละ

เราใช้ วิธีการเทียบบัญญัติไตรยางค์หรือการแปลความหมายจากข้ อความโดยตรง โดยเปลียนคํา
ว่า “ของ” เป็ น “คูณ” แก้ โจทย์ปัญหาร้ อยละ ดังนี

ตัวอย่ าง 7 : แมนสอบคณิตศาสตร์ได้ คะแนนร้ อยละ 75 ของคะแนนเต็ม ถ้ าคะแนนเต็ม 80 คะแนน

แมนสอบได้ กีคะแนน

……..…………….....……………………………………… อ. รังสรรค์ (GTRping)

คณิ ตศาสตร์ ช่วงชันที 2 บทประยุกต์ …………… 4 ………………………

ตัวอย่ าง 8 : ขายขนมได้ กําไร 20 % ของต้ นทุน ถ้ าลงทุนไป 1,600 บาท จะขายของได้กําไรกีบาท

และขายได้ เงินทังหมดเท่าไร

ตัวอย่ าง 9 : ร้ านค้ าได้ ประกาศลดราคา 15 % ของราคาทีปิ ดไว้ ถ้ าทีปิ ดราคาไว้ 400 บาท ถ้ าผู้ซือ
จะต้ องจ่ายเงินกีบาท

2.3 การหาร้ อยละ

สิงทีเราสนใจ
ใช้ สตู ร  100
จํานวนทังหมด

ตัวอย่ าง 9 : จงหาร้ อยละต่อไปนี

(1) นักเรี ยนทังหมดในโรงเรียนมี 2,400 คน เป็ นนักเรียนชาย 1800 คน จงหาว่ามีนกั เรียนชาย
และนักเรียนคิดเป็ นกีเปอร์เซ็นต์

(2) ขายทีดินแปลงหนึงได้เงิน 450,000 บาท แต่ต้องเสียค่านายหน้ า 18,000 บาท จงหาว่าเรา

เสียค่านายหน้ าไปร้ อยละเท่าไร

……..…………….....……………………………………… อ. รังสรรค์ (GTRping)

คณิ ตศาสตร์ ช่วงชันที 2 บทประยุกต์ …………… 5 ………………………

3.การซือขาย กําไร ขาดทุน

การแก้ โจทย์ปัญหาเกียวกับการซือขาย ***กําไร ขาดทุน การลดราคา ***

สูตรทีใช้ ในการแก้ ปัญหาเกียวกับการซือขาย

กําไรและขาดทุน ลดราคา

กําไรจริง = กําไร ลดราคา ลดราคา ราคาทีติด

 = 
100
ทุนจริง 100

ขาดทุนจริง= ขาดทุน  ทุนจริง ขายจริง =

ขาย %
 ราคาทีติดไว้
100 100

ขายจริง ขาย % ทุนจริง ราคาทีติด 100

ขาย
=  = 
100 ขาย %

ทุนจริง 100
ขาย ลดราคา% ลดราคา 100
=  = 
ขาย % ราคาทีติด

กําไร% = กําไรจริง  100

ทุนจริง
ขาดทุน% = ขาดทุนจริง 100
ทุนจริง

การแก้ โจทย์ปัญหาร้ อยละกับการซือขาย 1 ครัง

ตัวอย่ าง 10 : จงหาคําตอบของปั ญหาต่อไปนี (โดยใช้ สตู ร)
(1) ซือสินค้ ามาราคา 250 บาท ต้ องการขายให้ ได้ กําไร 20% จะต้ องขายในราคาเท่าใด

(2) ซือผ้ าห่มผืนหนึงราคา 240 บาท ขายขาดทุนไป 25% ขายผ้ าห่มไปราคาเท่าใด

(3) ขายนาฬิกาเรือนหนึงได้เงิน 810 บาท ปรากฏว่าขาดทุน 10% จงหาราคาทุน

……..…………….....……………………………………… อ. รังสรรค์ (GTRping)

คณิ ตศาสตร์ ช่วงชันที 2 บทประยุกต์ …………… 6 ………………………

(4) ซือลูกสุนขั มา 5 ตัว ขายไปตัวละ 1,125 บาท ทําให้ ได้กําไร 12.5% จงหาราคาทุน

(5) พ่อค้ าติดราคาขายรถจักรยานไว้ 1,600 บาท แล้ วลดราคาให้ ผ้ ซู ือเงินสด 10%

ผู้ซือเงินสดจะต้ องจ่ายเงินกีบาท

(6) ซือพัดลม 500 บาท ขายไป 600 บาท ได้ กําไรกีเปอร์เซ็นต์

(7) ซือโต๊ ะมาราคา 720 บาท ขายไป 450 บาท ขาดทุนไปร้ อยละเท่าใด

(8) ติดราคาหม้ อหุงข้ าวไฟฟ้า 1,250 บาท ขายจริง 1,125 บาท ลดราคากีเปอร์เซ็นต์

(9) ซือเสือมาขายราคาตัวละ 120 บาท และต้ องการขายให้ ได้ กําไรตัวละ 10% ถ้ าซือมาขาย
ทังหมด 50 ตัวเราจะขายได้ เงินกีบาท

(10) แม่ค้าติดราคาขายส้ มกิโลกรัมละ 60 บาท เมือมีลกู ค้ ามาขอลดราคาจะลดให้ เพียง 5% ถ้ า

ลูกค้ าซือในราคาทีลดแล้ วจํานวน 9 กิโลกรัม ลูกค้ าต้ องจ่ายเงินกีบาท

……..…………….....……………………………………… อ. รังสรรค์ (GTRping)

คณิ ตศาสตร์ ช่วงชันที 2 บทประยุกต์ …………… 7 ………………………

(11) สมคิดซือเสือราคาตัวละ 80 บาท ขายไปได้ กําไร 15% เขาขายเสือราคาตัวละกีบาท

(12) ซือโทรทัศน์มาราคา 7,990 บาท ขายไปขาดทุน 30% ขายไปราคากีบาท

(13) ซือของมา 2,400 บาท ขายไปขาดทุน 6.5% ขายของไปเท่าใด

2
(14) ซือของ 6,721 บาท ขายไปได้ กําไร 3 % ขายของไปเท่าใด
5

(15) ขายกระเป๋ าเดินทาง 1,450 บาท ได้ กําไร 16% ซือกระเป๋ ามาราเท่าใด

3
(16) ขายทีดินราคา 365,000 บาท ขาดทุน 8 % ซือทีดินมาราคาเท่าใด
4

(17) ขายตู้ 1,098 บาท ขาดทุน 8.5% จงหาราคาทุน

(18) ขายบ้ านพร้ อมทีดินราคา 1,807,500 บาท ได้ กําไร 20.5% จงหาราคาทุน

……..…………….....……………………………………… อ. รังสรรค์ (GTRping)

คณิ ตศาสตร์ ช่วงชันที 2 บทประยุกต์ …………… 8 ………………………

(19) แม้ คา่ ติดราคาขายเสือ 199 บาท ลดราคาให้ ผ้ ซู ือ 20% แม่ค้าขายเสือไปตัวละกีบาท

(20) ติดราคาวิทยุไว้ 2,400 บาท ลดราคา 25% ขายวิทยุไปราคาเท่าใด

(21) พ่อค้ าขายโทรทัศน์ 4,400 บาท หลังจากทีได้ ลดราคาให้ ผ้ ซู ือแล้ ว 12% จงหาว่าเดิมพ่อค้ า
ติดราคาไว้ กีบาท

(22) ซือนาฬิกา 1,500 บาท ขายไป 1,680 บาท ได้ กําไรกีเปอร์เซ็นต์

(23) ซือเครืองสูบนํา 12,600 บาท ขายไป 10,710 บาท ขายไปขาดทุนร้ อยละเท่าใด

(24) ติดราคาขาย 18,000 บาท ขายจริง 17,100 บาท ลดราคาร้ อยละเท่าใด

(25) ติดราคาขายรถยนต์คนั หนึง 690,000 บาท ขายจริง 552,000 บาท ลดราคากีเปอร์เซ็นต์

*** ยาก หรือ ง่ าย อยู่ทตัี วเรา***

สู่โว้ ย!!!!

……..…………….....……………………………………… อ. รังสรรค์ (GTRping)

คณิ ตศาสตร์ ช่วงชันที 2 บทประยุกต์ …………… 9 ………………………

การแก้ โจทย์ปัญหาร้ อยละกับการซือขายมากกว่า 1 ครัง

ตัวอย่ าง 11 : จงหาคําตอบของปั ญหาต่อไปนี (โดยใช้ สตู ร)

(1) แอนซือวิทยุเครื องหนึงมาราคา 1,200 บาท แล้ วขายให้ บอมไปขาดทุน 5% แต่บอมนําไปขาย
ต่อได้ กําไร 10% จงหาว่าบอมขายวิทยุเครืองนีไปราคาเท่าใด

(2) ขายกล้ องถ่ายรูปไปได้ เงิน 3,325 บาท ขาดทุนอยู่ 5% ถ้ าอยากได้ กําไร 5% จะต้ องขาย
กล้ องถ่ายรูปในราคาเท่าใด

(3) มนตรีซือตู้เย็นมาขายในราคา 5,400 บาท และเขาตังราคาขายสูงกว่าทุน 20% แล้ วลดราคา

ให้ ผ้ ซู ือ 10% มนตรีได้ เงินจากการขายกตู้เย็นนีกีบาท

(4) ซือรองเท้ ามาขายโดยตังราคาสูงกว่าทุน 15% และลดราคาให้ สําหรับผู้ซือเงินสดอีก 5% จง

หาว่าถ้ าขายให้ กบั ผู้ซือเงินสดเขายังคงได้ กําไรหรือขาดทุนกีเปอร์เซ็นต์

(5) ขายวัวตัวหนึงราคา 10,260 บาท ได้ กําไร 8% ถ้ าต้ องการกําไร 15% ต้ องขายวันตัวนัน
ราคาเท่าใด

……..…………….....……………………………………… อ. รังสรรค์ (GTRping)

คณิ ตศาสตร์ ช่วงชันที 2 บทประยุกต์ …………… 10 ………………………

(6) สมบัติขายเครืองซักผ้ า 6,480 บาท ขาดทุน 10% ถ้ าเขาต้ องการกําไร 20% จะต้ องบอก
ขายราคาเท่าใด

(7) ราคาต้ นทุนของรองเท้ า 800 บาท ผู้ผลิตขายให้ พ่อค้ าคนกลางได้ กําไร 5% พ่อค้ าคนกลาง
นําไปขายต่อโดยติดราคาเอากําไร 15% พ่อค้ าคนกลางขายรองเท่าราคาเท่าใด

(8) ราคาทุนของเตารีด 400 บาท พ่อค้ าติดราคาขายโดยเอากําไร 20% และลดให้ 5%

จากราคาทีติดไว้ พ่อค้ าขายเตารีดราคาเท่าใด

(9) นิดลงทุนทําดอกไม้ ผ้า 120 บาท และนําไปขายโดยคิดเอากําไร 30% แต่เมือมีคนมาซือจึง

ลดราคาให้ 12% เมือขายดอกไม้ แล้ วนิดจะได้กําไรกีบาทและคิดเป็ นกําไรร้ อยละเท่าใด

(10) พ่อค้ าต้ องการขายโทรทัศน์ให้ ได้ กําไร 20% จึงติดราคาไว้ 19,200 บาท แต่ลดราคาให้ ผ้ซู ือ
ทีซือด้ วยเงินสด 10% เขาจะยังคงได้ กําไรอยู่กีเปอร์เซ็นต์

……..…………….....……………………………………… อ. รังสรรค์ (GTRping)

คณิ ตศาสตร์ ช่วงชันที 2 บทประยุกต์ …………… 11 ………………………

4. ดอกเบีย
ความหมายของศัพท์ทีเกียวกับการคิดดอกเบีย
(1) เงินต้ น หมายถึง จํานวนเงินทีนําไปฝากธนาคาร
(2) ดอกเบีย หมายถึง ผลประโยชน์ตอบแทนทีผู้ฝากได้ รบ ั เมือนําเงินไปฝากครบระยะเวลาหนึง
(3) อัตราดอกเบีย หมายถึง การคิดดอกเบียจากเงินต้ น 100 บาท ในเวลา 1 ปี
(4) เงินรวม หมายถึง เงินต้ น + ดอกเบีย
(5) การฝากสะสมทรัพย์ หรื อฝากออมทรัพย์ ธนาคารจะคิดดอกเบียให้ ตามจํานวนวันทีฝาก
โดยคิดจากเงินทีเหลือคงทีอยู่ในสมุดฝาก (คิดดอกเบียแบบทบต้น)
(6) การฝากประจํา ธนาคารจะคิดดอกเบียให้ ตามอัตราและระยะเวลาของแต่ละประเภท เช่น
ฝากประจํา 3 เดือน ฝากประจํา 6 เดือน ฝากประจํา 1 ปี เป็ นต้น

ตัวอย่ าง 12 : จงหาคําตอบของปั ญหาต่อไปนี

(1) สมปองนําเงิน 1,000 บาท ไปฝากธนาคาร เป็ นเวลา 1 ปี ธนาคารคิดอัตราดอกเบีย 8% ต่อปี
สินปี สมปองได้ ดอกเบียกีบาท และเงินรวมกีบาท

(2) ประสิทธิก้ เู งินจากธนาคาร 250,000 บาท อัตราดอกเบียร้ อยละ 15 ต่อปี เมือครบเวลา 1 ปี

จะต้ องชําระดอกเบียให้ กบั ธนาคารเป็ นเงินกีบาท

(3) วิทยานําเงิน 4,000 บาทไปฝากธนาคาร เป็ นเวลา 150 วัน ในอัตราดอกเบียร้ อยละ 10 ต่อ
ปี วิทยาถอนเงินทังหมด เขาจะได้ เงินรวมเท่าใด

……..…………….....……………………………………… อ. รังสรรค์ (GTRping)

คณิ ตศาสตร์ ช่วงชันที 2 บทประยุกต์ …………… 12 ………………………

แดงฝากเงิน 2,000 บาท กับธนาคารแห่งหนึงเป็ นเวลา

(4) 2 ปี ในอัตราดอกเบีย 9% ต่อปี
แดงถอนเงินทังหมด เขาจะได้ เงินรวมเท่าใด

(5)หม่อนนําเงินไปฝากธนาคารปี ละ 10,000 บาท เป็ นเวลา 2 ปี เมือสินปี ที 2 หม่อนจะมีเงิน

ในบัญชีธนาคารกีบาท ถ้ าธนาคารคิดดอกเบียให้ ในอัตรา 1.5% ต่อปี

(6) จงหาดอกเบียด้ วยเงินฝาก อัตราดอกเบียและเวลาฝาก ดังต่อไปนี

ข้ อ เงินฝาก อัตรา ระยะเวลา
(บาท) ดอกเบีย ทีฝาก ดอกเบีย เงินรวม

1. 20,000 6% 1 ปี

2. 60,000 9% 1 ปี

3. 36,000 8% 6 เดือน

4. 146,000 10% 150 วัน

5 400,000 18% 292 วัน

……..…………….....……………………………………… อ. รังสรรค์ (GTRping)

คณิ ตศาสตร์ ช่วงชันที 2 บทประยุกต์ …………… 13 ………………………

(7) ฝากเงิน 2,400 บาท อัตราดอกเบียร้ อยละ 5 ต่อปี เมือครบปี จะได้ เงินดอกเบียเท่าใด

(8) ฝากเงิน 10,500 บาท ในอัตราดอกเบีย 8% ต่อปี เมือครบปี จะได้ ดอกเบียเท่าใด

และได้ เงินรวมเท่าใด

(9) กู้เงิน 4,600 บาท ในอัตราดอกเบียร้ อยละ 12 ต่อปี เมือครบปี จะเสียดอกเบียเท่าใด

(10)กู้เงิน 8,450 บาท ในอัตราดอกเบีย 15% ต่อปี เมือครบปี จะเสียดอกเบียเท่าใดและต้ อง

จ่ายเงินรวมเป็ นจํานวนเท่าใด

(11) ฝากเงิน 36,500 บาท อัตราดอกเบีย 8% ต่อปี เมือฝากครบ 180 วัน จึงไปถอนธนาคาร
คิดดอกเบียให้ เท่าใด

……..…………….....……………………………………… อ. รังสรรค์ (GTRping)

คณิ ตศาสตร์ ช่วงชันที 2 บทประยุกต์ …………… 14 ………………………

(12) ร้ านอาหารแห่งหนึงกู้เงินจากธนาคารมาลงทุน 50,000 บาท ธนาคารคิดอัตราดอกเบียร้ อย

ละ 16 ต่อปี ถ้ ากู้เงิน 146 วัน จะต้ องจ่ายดอกเบียเท่าใด

(13) ฝากเงิน 219,000 บาท เป็ นเวลา 240 วัน อัตราดอกเบีย 8.5% ต่อปี จะได้ เงินรวมเท่าใด

(14) ฝากเงิน 40,000 บาท เป็ นเวลา 2 ปี ธนาคารคิดอัตราดอกเบียร้ อยละ 10 ต่อปี เมือครบ
กําหนดจะได้ เงินรวมเท่าใด

(15) ฝากเงิน 100,000 บาท ในอัตราดอกเบีย 8% ต่อปี เมือครบ 3 ปี จะได้ ดอกเบีย

ทังสินเท่าใด

……..…………….....……………………………………… อ. รังสรรค์ (GTRping)