Professional Documents
Culture Documents
TEXTOS
1.- Francos, vascones y musulmanes. Paz entre Pipino y Waifario (año 768).
“AN. DCCLXVIII. CXXXIV. Evoluto igitur eo anno cum in Betoricas resideret, mediante
Februario, omnem exercitum suum, quem in Burgundiam ad hiemandum miserat, ad
se venire praecepit; initoque consilio contra Remistanum insidias parat,
Hermenaldum, Beringarium, Childeradum et Unibertum comitem Betorinum cum
reliquis comitibus et Leudibus suis ad ipsum Remistanum capiendum clam mittens,
praedictus rex Pippinus cum omni exercitu Francorum iterum ad persequendum
Waifarium ire destinavit. Bertrada regina Aurelianis veniens, et inde navali evectione
per Ligerem fluvium usque ad Sellus castrum super fluvium ipsius Ligeris pervenit [Al.
perveniens]. His itaque gestis, nuntiatum est regi quod missi sui, quos dudum ad
Amormuni regem Sarracenorum miserat, post tres annos ad Massiliam reversi
fuissent, legationem praedicti Amormuni regis Sarracenorum ad praedictum regem
cum multis muneribus secum adduxerant. Quod cum compertum regi fuisset, missos
suos ad eam direxit, qui ipsam legationem [Ed., qui eos] venerabiliter reciperent, et
usque ad Mettis civitatem ad hiemandum ducerent.
Igitur suprascripti comites, qui ad Remistanum capiendum missi fuerant, per
divinum judicium et fidem regis eum capiunt, et ligatum ad praesentiam regis cum
uxore sua adduxerunt. Quem statim rex Uniberto et Ghiselario comitibus Betoricae
civitatis ipsum Remistanum in patibulo suspendi jussit. Praedictus rex Pippinus usque
ad Garonnam accessit; ibi Wascones, qui ultra Garonnam commorantur, ad ejus
praesentiam venerunt, et sacramenta et obsides praedicto regi donant, ut semper
fideles partibus regis, ac filiis suis Carolo et Carlomanno omni tempore esse debeant.
Et aliae multae quamplures gentes ex parte Waifarii ad eum venientes, et se ditioni
suae subdiderunt. Rex vero Pippinus benigniter eos in suam ditionem recepit.
Waifarius cum paucis per silvam, quae vocatur Edobola, in pago Petrocorreco
latitans, huc illucque vagatur incertus. Praefatus rex Pippinus ad Waifarium
capiendum insidias iterum parat. Inde ad reginam suam ad Sellus veniens, legationem
Sarracenorum, quam Mettis ad hiemandum miserat, ad Sellus castrum ad se venire
praecepit, et ipsi Sarraceni munera quae Amormuni transmiserat, ibidem
praesentant. Iterum rex ipsis Sarracenis qui ad ipsum missi fuerant munera dedit, et
usque ad Massiliam cum multo honore adduci praecepit. Sarraceni vero navali
evectione per mare redeunt ad propria”.
(Continuatio Fredegarii, 51ª, “Monumenta Germaniae Historica”, Scriptores rerum merovingicarum II,
1956, pp. 191-192)
19. Ista Matrona fuit uxor Garsie Malo filium Galindi Belascotenes et domne
Fakilo, et quare in uilla que dicitur Bellosta inluserunt eum in orreo in diem Sancti
Ioahannis, occidit Centolle Asnari et dimisit sua filia, et accepit alia uxor filia de Enneco
Aresta, et pepigit fedus cum illo et cum mauros, et eiecitque eum de comitato.
20. Perrexit igitur Asnari Galindones ad Franziam et proiecit se pedibus Carli
Magni et donavit illi populationem Cerretania et Oriello, ubi et umulatum iacet.
21. Postea quoque Galindo Asnari accepit comitatum patris sui et accepit uxor,
et genuit Asnari Galindones.
22. Asnari Galindones accepit uxor domna Onneca, Garsie Enneconi regis filia,
et genuit Galindo Asnari et Garsea Asnari, et domna Sanzia qui fuit uxor regis Atoele
mauro.
23. Rege Atoele genuit de domna Sanzia Abdelmelik, et Ambroz, et Furtunio,
et Muza, et domna Belasquita.
24. Galindo Asnari accepit uxor domna Sanzia, Garsea Scemenonis filia, et
genuit domna Belasquita et domna Andregoto. Habuit prima uxor domna Acibella,
Garsea Sanzionis comitis Guasconie filia, et genuit domna Tota uxor Uerna [r]di
comitis, et domnus Redumtus episcopus, et domno Miro.
De aliis anzillis habuit domno Guntislo, ac domno Sanzio uel domno Belasco,
atque domno Banzo, seu domno Asnario. Domno Guntislo accepit uxor domna Oria,
Scemeno Galindonis de Berale seu domne Comitisse soror, domni Quintile filia, et
genuit (lac.)”.
(Genealogías de Roda o de Meyá, Ed. Lacarra, J.Mª., pp. 240-245)
7.-Alianza entre los Banū Qasī y los señores de Pamplona contra el emir de Córdoba.
“En este año (228 H = 842-3) el emir ‘Abd al-Raḥmān hizo su segundo ataque contra
Banbalūna. Salió a mediados de ša'bān (mayo de 843), dejando en el Palacio (Qasṛ) a
su hijo al-Munḍir. Colocó en el ala derecha a su hijo Muhammad, en la izquierda a al-
Muṭarrif, su otro hijo, y, penetrando profundamente en ella, la arrasó.
Musa ibn Mūsā y su auxiliar Garsiya ibn Wannaquh, emir de al-Baškuns, hicieron
frente a las avanzadillas de su caballería. Se dice que, en realidad, quien estuvo con
Mūsá fue Furtūn ibn Wannaquh, que era su hermano materno. Trataron de reunir un
ejército de los banbaIūníes, sarṭāníes, ŷillīqíes y gente (ahí) de Alaba, al-Qilā’ y los
demás, que se les unieron en grandes grupos. Se encontraron a finales de šawwāl de
ese año (avanzado julio de 843), recrudeciéndose el combate entre ellos y los
musulmanes, que duró todo el día, hasta que Dios les concedió la victoria,
infringiendo una cruenta derrota a sus enemigos.
Cayeron muchos de ellos, como Furtūn ibn Wannaquh, hermano del bárbaro
(‘ilŷ)y jinete (fāris) de Banbalūna, difícil de domeñar, que causaba graves daños a los
musulmanes, junto a un grupo de sus partidarios (‘aṣḥāb), de los partidarios (‘aṣḥāb)
de su aliado Mūsá ibn Mūsá y de los más importantes y valientes de entre ellos,
aproximadamente ciento quince jinetes (fāris). Mūsá ibn Mūsá fue derribado de su
caballo y se ocultó, escapando a pie, en tanto que el bárbaro (‘ilŷ) ibn Wannaquh y su
hijo Galind huían heridos.
El emir ‘Abd al- Raḥmān envió a Qurṭuba las cabezas de Furtūn y de los demás
célebres (mašhūrīn). Un grupo de notables de Banbalūna (ŷamā'a min wuŷūhi ahli
Babalūna) se dirigió al emir ‘Abd al-Rahmān solicitando el aman, entre ellos B.l.s.k ibn
Garsiya con sesenta hombres de entre sus partidarios (‘aṣḥāb).
Los musulmanes devastaron la tierra de Banbalūna (arḍ Banbalūna),
extendiéndose en ella el saqueo y la devastación. Hicieron un gran botín y regresaron
victoriosos y con honor (bi-‘izzā). El emir ‘Abd al- Raḥmān dejó en la Frontera (Ṭagr) a
su hijo Abū Ayyūb, ordenando que Hassān ibn ‘Abd al-Wahhāb fuera el visir y
Muḥammad ibn Mubaššir el secretario (kātib). El emir entró en Qurṭuba en ḏūl-qa‘da
de ese año (agosto de 843)”. (Ibn Ḥayyān,Op. Cit.,pp. 40-44).
8.- Rebelión del noble Aisso en Cataluña contra el poder franco (826).
“Praeterea si Aizone infestante eos qui in nostris finibus consistebant, et praecipue
Ceritaniam Vallensemque regionem usquequaque vastante, eo usque immanitas
illius processit, adnitentibus Maurorum atque Sarracenorum auxiliis, ut aliqui
nostrorum castella atque municipia quae actenus a tenuerant relinquere cogerentur,
plurimique etiam a nobis deficerent et earum se societati conferrent. Inter quos
Willemundus, Berae filius, eorum perduellioni cum plurimis foederatus est. Ad quos
motus conprimendos nostrosque roberrandos, dum Imperator illuc exercitum illuc
mittendum ordinat, praemisit a Elisachar Abbatem et Hildebrandum Comitem,
necnon et Donatum. Qui praecedentes, iunctis sibi Gothorum Hispanorumque copiis,
illorum proterviae pertinaciter restiterunt, Bernardo quam maxime Barcinnonae
Comite canatus eorum in irritum deducente. Quod cernens Aizo, exereitum a
Sarracenis petitum abiit praetorianum. Quem impetratum, cum duce suo Abumarvan
Caesaraugustam et inde Barcenonam usque perduxit. Porro Imperator Pippinum
filium suum Aquitaniae contra eos misit regem, simulque Missos ex latere suo
Hugonem et Mathfridum comites. Quibus serius meticulosiusque quam decuit
occurrentibus, tamdiu morae innexae sunt Moris, quousque vastata illi Barcinnonae
atque Gerundae regione, Caesaraugustam sese incolumes receperunt. Praecesserunt
sane hanc cladem terribiles illae nocturno sub tempore acies, humano rutilantes
sanguine ignisque pallore flagrantes. Imperator porro Compendio annua suscipiens
dona, his compertis, ad supra dictam Marcham tuendam auxilia destinavit, et usque
ad hiberni temporavenationi in saltibus Compendio et Carisiaco a contiguis institit”.
(Astrónomo, Vita Ludovici Pii Imperatoris, Op. Cit., pp. 630-631)