Społeczeństwo

I. Życie zbioroe i jego reguły

1. Więź społeczna

Więź społeczna – powiązania, relacje i podobieństwa łączące jednostki należące do

zbiorowości. Rodzi się ona etapowo i ma różny charakter, w zależności od sposobu
jego powstania.

Więź w poszczególnych zbiorowościach może wynikać z różnych czynników np.

współnych wartości celów, interesów, przekonań, odczuwanych wobec siebie emocji

Specyfikacja więzi wpływa na trwałość i zwartość danej zbiorowości. Osłabienie więzi

prowadzi nieuchronnie do rozbicia grupy.

- Źródła więzi

Naturalne – wynikają z faktu znajomości, pokrewieństwa, pochodzenia, np. przyjaciele,

rodzina, naród

Stanowione – są nadane albo narzucone (czasem przez użycie siły) np. poborowi,
więzniowie

Zrzeszeniowe – dobrowolne, zależne od chęci np. pracownicy korporacji, członkowie

partii politycznej

- Etapy powstawania więzi

1.↓Styczność przestrzenna – kontakt, stykanie się z innymi, obserwowanie innych

2.↓Styczność psychiczna – nawiązanie kontaktu, narodziny sympatii lub przyjaźni

3.Styczność społeczna – wzajemne oddziaływanie, narodziny stosunków i zależności

społecznych

- Rodzaje więzi

Więź obiektywna – świadomość podobieństwa sytuacji życiowej: miejsca zamieszkania,

zawodu, wieku

Więź subiektywna – poczucie wspólnoty z pozostałymi członkami zbiorowości

Więź behawioralna – podobne lub wspólne działania podejmowane przez członków

grupy
- Charakter kontaktów

Osobowe – dotyczą konkretnych jednostek i kontaktów między nimi

Bezosobowe – dotyczą kontaktów opartych na formalnych ustaleniach (np. regulaminie)

- Typy więzi społecznych

Formalna – jest ustanawiana na mocy przepisów prawa

Nieformalna – wynika z przyjętych obyczajów, a także z uczuć, np. przejawów sympatii.

Trwała – zależy od stopnia natężenia relacji, jest warunkowana uczuciami np. więź w
rodzinie, grupie przyjacielskiej.

Nietrwała – ma charakter spontaniczny i krótkotrwały. Pojawia się np. między osobami,

który spotykają się w kinie lub jadą razem pociągiem.

Bezpośrednia – obejmuje kontakty osobiste, werbalne lub niewerbalne.

Pośrednia – dotyczy wspólnych wartości albo przeżyć, łączy np. człoków narodu

Wartościującja – wynika z wyznawanych zasad, wyraża się w ocenie jednostek w

kategoriach, pozytywny – negatywny

Poznawcza – u jej podsaw leży znajomość pomiędzy ludźmi.

Subiektywny – jej podstawą są uczucia łączące ludzi, np. miłość pomiędzy członkami
rodziny.

Obiektywna – relację tę wyznaczją ścisłe związki między osobami nieuświadamiającymi

sobie jej natężenia.

2. Zbiorowości społeczne

Zbiorowość społeczna – grupa ludzi, między którymi wytworzyla się i utrzymuje (nawet
przez krótki czas) więź społeczna i którzy mogą być postrzegani jako pewna całość.

- Rodzaje zbiorowości

Para – najmniejsza zbiorowość społeczna. Ze względu na charakter więzi można

wyróżnić np. pary powstałe na podłożu seksualnym (małżeństwa, konkubinaty),
połączone pokrewieństwem (rodzic i dziecko), sympatią (koledzy, przyjaciele) lub
zależnościami zawodowymi (dyrektor pracownik).
Krąg społeczny – niewielka zbiorowość, która nie ma formalnej organizacji wewnętrznej
i struktury. Może powstać pod wpływem codziennych kontaktów (kręgi stycznościowe,
np. ludzie dojeżdżający do pracy tym samym tramwajem) lub zainteresowań (np. kręgi
koleżeńskie). Podstawą utworzenia kręgu bywają także powiązania instytucjonalne
między jednostkami (np. grupa pacjentów jednego lekarza).

Tłum – duża zbiorowość ludzi, którzy z pewnych przyczyn znależli się na niewielkiej
przestrzeni. Charakteryzuje się spontanicznymi reakcjami na bodźce, przekonaniami o
poczuci siły i skłonnościami do agresywnych zachowań.

Publiczność – cechują styczność przestrzenna, więź psychiczna, a także wzajemne

oddziaływanie oraz ukierunkowaniena aktywność.

Społeczność lokalna – zbiorowość związana z niewielkim terytorium (wsią,

miasteczkiem, dzielnicą miasta), w której wytworzyły się silne więzi społeczne. Trwałe
więzi w społecznościach lokalnych wynikają ze współnych interesów, potrzeb, poczucia
przywiązania do miejscowości lub regionu (patriotyzm lokalny) i bliskości zamieszkania,
która powoduje, że ich członkowie zwykle dobrze się znają. Dzięki temu społeczność
lokalna jest wewnętrznie zintegrowana i wspólnie może rozwiązywać lokalne problemy.
Każda społeczność lokalna ma własne instytucje, np. kościół, szkołę, bibliotekę,
urząd gminy. Spośród innych zbiorowości tego typu wyróżniają ją także elementy
kultury (np. noramy postępowania, tradycje).

Wspolnota – zbiorowość, której członków łączy silna więź emocjonalna. Jej źródłem
jest tradycja (obyczaje, wartości, normy przekazywane z pokolenia na pokolenie),
pokrewieństwo, terytorium (wspólnotą może być społecznosć lokalna) lub chęć
wspólnego spędzania czasu (w wypadku grup przyjaciół). Wspólnota dla swoich
członków ma dużo większe znaczenie niż każda inna zbiorowość. Przynależność do
niej postrzegają jako element swojej tożsamości i naturalne śrdowiskodziałania. Taką
rolę w życiu jednostki odgrywają np. rodzina, naród czy grupa religijna. Wspólnoty
cechują się trwałością, ekskuzywnością (uznawanie członków wspólnoty za „swoich”,
a osóbs spoza – za „obcych”) i bezwarunkową przynależnością (można należeć tylko
do jednej wspólnoty danego typu).

Społeczeństwo – zorganizowana dorma życia zbiorowego ludzi, która zajmuje

wyodrębnione terytorium i skupia historyczne ukształtowane zbiorowości oraz grupy
społeczne. Członków społeczeństwa łączy silna i trwała więź wynikająca z
intensywnych relacji oraz posiadania wspólnych celów, instytucji i wartości kulturowych.
Społeczeństwo jest najbardziej złozoną formą zbiorowości.

3. Normy społeczne

4. Zjawisko anomii
5. Konflikty społeczne

6. Rozwiązywanie konfliktów

7. Instytucje społeczne

II. Socjalizacja i kontrola społeczna

1. Etapy socjalizacji

2. Modele socjalizacji

3. Role społeczne

4. Kontrola społeczna

5. Sankce społeczne

6. Dewiacja społeczna

7. Środki i granice kontroli społecznej

8. Stygmatyzacja

9. Resocjalizacja

III. Grupy społeczne

1. Podział grup społecznych

2. Czynniki grupotwórcze

3. Cechy grupy społecznej

IV. Rodzina