Professional Documents
Culture Documents
Afstudeerscriptie Bouwkunde
Rotterdam, juli 2013
Colofon
Titel: Faalkosten reduceren
Datum: 21-08-13
Opleiding: Bouwkunde
Adres: Nijverheidstraat 1
Studentnummer: 0826937
Contact: 0826937@hr.nl
Studentnummer: 0826256
Contact: 0826256@hr.nl
Binnen Vink Systemen B.V. zijn de faalkosten volgens vermoedens van de directie erg
hoog, maar deze zijn niet gekwantificeerd.
Na theoretisch onderzoek is vastgesteld dat de realisatie van projecten meer kost dan van
tevoren wordt ingeschat en dat de directie van Vink Systemen B.V. op dit moment
onvoldoende mogelijkheden ziet om deze kosten te reduceren. Niet alleen de economische
crisis, maar ook de samenwerking binnen Vink Systemen B.V., de steeds wijzigende
planning en grootschalig verlies van informatie, leiden tot de oplopende kosten. Hierdoor
ontstaan negatieve jaarcijfers, gedwongen ontslagen en dit kan zelfs leiden tot faillissement.
Om bovenstaand probleem op te lossen heeft de directie van Vink Systemen B.V. gevraagd
om de knelpunten binnen de organisatie en binnen de processen van projecten te
verzamelen en te analyseren om vervolgens op basis van de bevindingen een advies te
formuleren om de faalkosten te reduceren.
Op basis van de resultaten en conclusies van het onderzoek is het advies opgesteld:
Pagina 3 van 43
Door uitvoering van dit advies zullen de voornoemde faalkosten in de uitvoerende fase
sterk afnemen omdat suboptimale processen in veel minder mate zullen voorkomen en ook
door het “kostenbewustzijn” van de geconsulteerde werknemer. Daarbij zal er minder
informatieverlies zijn. Het advies richt zich dan ook om van een functionele
organisatievorm met een sterke handeling-oriëntatie naar een klantgerichte organisatie met
een sterke eindproduct-oriëntatie over te gaan.
Uitvoering van dit advies kan het beste geïmplementeerd / getest worden in een
pilotproject.
Pagina 4 van 43
Door de economische crisis, die ook de sector Bouw zeer zwaar getroffen heeft, hebben
bedrijven binnen deze sector het steeds moeilijker om het hoofd boven water te houden.
Bedrijven zoeken nieuwe manier om de omzet te verhogen en de kosten te verlagen om de
marges zo hoog mogelijk te houden en de continuïteit van de organisatie te waarborgen.
Waar vóór de crisis nog niet zo nauw werd gekeken, zijn onnodige kosten inmiddels taboe
geworden. Echter is het niet altijd duidelijk welke kosten onnodig zijn en al helemaal niet
hoe deze kosten voorkomen kunnen worden.
Met behulp van ons onderzoek hebben we Vink Systemen B.V. een aantal conclusies
voorgelegd en een aantal aanbevelingen gedaan om deze onnodige kosten te reduceren.
Graag willen we een aantal personen bedanken die voor ons erg belangrijk zijn geweest bij
het onderzoek en de uitwerking daarvan.
Voor de begeleiding van uit de Hogeschool Rotterdam gaat onze dank gaat uit naar dhr. A.
Blankenstijn.
Expliciet gaat onze dank uit naar drs. P.A. Wolfis die vanuit zijn jarenlange ervaring als
afstudeerbegeleider op Avans Hogeschool Breda ons heeft begeleid met het verslag en met
ons kennis en inzicht heeft gedeeld.
Ook gaat er veel dank uit naar dhr. Van der Hoek voor de uitgebreide revisie van de
stukken.
Tevens gaat dank uit naar Ir. W.J.M. Halve, docent BE van Avans Hogeschool Breda,
Academie voor Algemeen en Financieel Management, voor het verschaffen van de
informatie voor het opzetten van het onderzoek.
Als laatste, maar zeker niet als minste, gaat er veel dank uit naar het thuisfront, naar Manon
en Maartje, die ons 4 jaar lang hebben gesteund in onze keuze om in de avonduren een
studie af te ronden en daar ook 4 jaar lang rekening mee hebben moeten houden. Zonder
hun steun waren wij niet zo ver geweest.
Pagina 5 van 43
Colofon ............................................................................................................................ 2
Samenvatting .................................................................................................................... 3
Inhoud .............................................................................................................................. 6
1. Inleiding.................................................................................................................... 8
2. Faalkosten ................................................................................................................. 9
2.4. Onderzoek...................................................................................................... 11
3.1. Inleiding......................................................................................................... 12
3.3. Cultuur........................................................................................................... 13
4. Probleembeschrijving .............................................................................................. 18
4.3. Probleemstelling............................................................................................. 21
5. Opdrachtformulering ............................................................................................... 22
Pagina 6 van 43
8. Resultaten ............................................................................................................... 30
9. Conclusies............................................................................................................... 37
10. Advies................................................................................................................ 40
Pagina 7 van 43
Al snel bleek dat deze gebeurtenissen zich niet tot de VS beperkten. Als gevolg van de
sterke verbondenheid tussen de internationale financiële markten raakten banken in Europa
en Azië in de loop van 2008 ook in de financiële moeilijkheden. Ook in deze werelddelen
kelderden de beurskoersen vervolgens met ongekende snelheid.
Door de problemen bij de banken kwam ook het bedrijfsleven in de problemen. Bedrijven
konden geen kredieten meer krijgen en het vertrouwen in de economie daalde. De
kredietcrisis ontwikkelde zich tot een brede economische crisis.
De sector Bouw werd zwaar getroffen en de markt is tot op heden nog steeds niet hersteld.
Na de crisis in 2009 en 2010 en een kortstondige opleving in het begin van 2011 is de
bouwproductie in 2012 opnieuw fors teruggelopen2. Als gevolg van de eurocrisis raakte de
Nederlandse economie voor de tweede maal in korte tijd in een recessie. De bouwproductie
werd zwaar getroffen en kromp het afgelopen jaar met 7%, waarbij de investeringen over
een breed front wegzakten.
Het mag duidelijk zijn dat sector Bouw nog steeds niet uit de crisis is. De verwachting is nu
dat omstreeks 2014 het absolute dal wordt bereikt en dat het nog jaren gaat duren voordat
de sector Bouw zich heeft hersteld.3
Vanuit de gedachte van de economische crisis zijn veel bedrijven die raakvlakken hebben
met de sector bouw op allerlei mogelijk manieren aan het onderzoeken hoe ze de verliezen
binnen de organisatie zo klein mogelijk kunnen houden.
Pagina 8 van 43
De directie van Vink Systemen B.V. is van mening dat het bedrijf een hoop winst misloopt
door de aanhoudende en groeiende faalkosten4. Net zo als menigeen onderneming in de
sector Bouw zijn de faalkosten dan ook een belangrijk aandachtspunt geworden voor het
management.
Om de faalkosten bij Vink Systemen B.V. in kaart te brengen en mogelijk te reduceren, zal
eerst duidelijk moeten zijn wat het begrip faalkosten precies inhoud en hoe deze tot stand
komen.5
2.2. Begripsomschrijving
Er bestaan veel omschrijvingen van het woord faalkosten. Het begrip faalkosten, zoals
bedoeld wordt in dit onderzoek, is als volgt omschreven:
Faalkosten zijn alle kosten die zijn ontstaan doordat het bouwproces onnodig
inefficiënt is verlopen, of het eindproduct niet aan de afgesproken
kwaliteitseisen voldeed of omdat zaken die gebrekkig waren of tekortschoten
moeten worden hersteld of vervangen.6
(Het management van) organisaties zien faalkosten meestal als een verliespost. Er wordt
echter onderscheid gemaakt tussen verliezen en verspillingen. Sommige faalkosten zijn
onvermijdelijk en zullen als geaccepteerd verlies beschouwd moeten worden, terwijl andere
faalkosten pure verspilling zijn van materieel en materiaal en voorkomen kunnen worden.
4
Interview Directie Vink Systemen B.V.
5
Voor het totale onderzoek, zie Bijlage 1 – Faalkostenonderzoek [Bijlagenboek]
6
Literatuur Faalkosten de (bouw)wereld uit
Pagina 9 van 43
2.3. Ontstaan
Als het bouwproces in kaart wordt gebracht, blijkt uit onderzoek dat de faalkosten meestal
hun oorzaken vinden in de ontwerpfase en zich manifesteren in de uitvoerende fase.
Onderstaande afbeelding geeft dit weer.
Pagina 10 van 43
De oorzaak van de verschillende faalkosten kan gezocht worden in het bouwproces, maar
zeker ook bij de mensen die werkzaam zijn binnen het volledige traject ‘van zand tot klant’.
Tijdens het bouwproces kunnen faalkosten ontstaan door tijdsdruk. Doordat er weinig tijd
is voor voorbereiding en/of uitvoering, kunnen gemakkelijk fouten ontstaan door gebrek
aan controle en overzicht.
Ook door het verkeerd aanleveren of uitblijven van informatie kunnen faalkosten ontstaan.
Kritieke punten voor informatieoverdracht zijn de overgangen tussen de fases tijdens het
bouwproces. Met verkeerde informatie maak je al in het begin van de fase een valse start.
Een andere oorzaak voor het ontstaan van faalkosten is vaak te vinden in de planning. Een
ontoereikende planning kan een onvoorziene kostenpost met zich meebrengen, doordat er
bijvoorbeeld te weinig of te veel materieel ingezet wordt tijdens de uitvoeringsfase.
Ook menselijk falen kan onvoorziene kosten met zich meebrengen. Indien de medewerkers
niet betrokken en/of gemotiveerd zijn, zal de kwaliteit van het opgeleverde werk dalen. Een
slechte samenwerking is funest voor grote projecten op het moment dat de verschillende
werken/processen samenkomen en als onderlinge afspraken niet worden nagekomen
ontstaat er meestal vertraging en kunnen er stagnaties binnen het (bouw)proces optreden.
Zelfs acties die gericht zijn op kostenbesparing kunnen tot faalkosten leiden indien deze
niet weloverwogen zijn. Door bijvoorbeeld voor de laagste prijs de materialen in te kopen,
kan je tijdens de uitvoerende fase hier de hoofdprijs voor betalen door gebrek aan kwaliteit
van deze ‘goedkope’ materialen.
2.4. Onderzoek
Aan de hand van de theoretische verkenning kan al wel geconcludeerd worden dat er
verspilling van materieel plaatsvindt. Dit gebeurd bij elke organisatie, maar de hamvraag
hier is in welke mate de faalkosten bij Vink Systemen B.V. optreden.
Pagina 11 van 43
3.1. Inleiding
Uit de omschrijving van faalkosten blijkt al dat faalkosten niet alleen vanuit de uitvoerende
‘technische’ kant ontstaan, maar zeker ook wortels hebben in organisatorische aspecten.
Om deze organisatorische aspecten bij de wortel te kunnen aanpakken zal de organisatie
nader onderzocht moeten worden. Het organisatieonderzoek10 geeft hier invulling aan en
maakt duidelijk hoe de organisatie tot stand is gekomen, hoe de organisatiestructuur eruit
ziet, wat de bedrijfscultuur is en wat de doelen en activiteiten van Vink Systemen B.V. zijn.
Daarbij is ook de omgeving waarin Vink Systemen B.V. zich bevindt onderzocht. Externe
factoren kunnen een grote invloed hebben op kwaliteitsafwijkingen van het eindproduct.
3.2. Historie
De geschiedenis van Vink Systemen B.V. gaat terug naar het jaar 1960. In dat jaar trad Ed
Vink als 16-jarige jongeman in dienst bij de dorpssmederij van Piet de Haas in Noordwijk.
Na vijf jaar ervaring opgedaan te hebben werd in 1965 een compagnonschap aangegaan.
Op 1 januari 1971 heeft Ed Vink de smederij van de toen 65-jarige Piet de Haas
overgenomen. De eerste aanraking met luchtkanalen kwam via een installateur. Enige tijd
later werd de naam van de smederij omgedoopt in E.A. Vink Luchtkanalen. Omdat er niet
alleen luchtkanalen werden gemaakt, maar ook andere staalproducten, is in 1990 de naam
E.A. Vink Luchtkanalen veranderd in Vink Systemen B.V.
Vanuit de historie van Vink Systemen B.V. is te zien dat het bedrijf begon als een klein
bedrijf met een zeer eenvoudige structuur, plat gelaagd en zeer korte lijnen. De organisatie
is gegroeid en werd te groot voor één leider. Het bedrijf werd geformaliseerd, er ontstond
10
Voor het totale verslag, zie Bijlage 2 - Organisatieonderzoek [Bijlagenboek]
Pagina 12 van 43
3.3. Cultuur
Het model van Handy en Harrison is het meest relevant voor dit onderzoek, omdat juist de
machtsspreiding en samenwerkingsgraad van de organisatie inzicht geeft in de huidige
problematiek die het management van Vink Systemen B.V. onderkent.
Pagina 13 van 43
Cultuurbepaling
Vink Systemen B.V.
Met de groei van de organisatie en het ontstaan van de rollencultuur bij Vink Systemen
B.V. heeft het bedrijf het accent gelegd op regels en procedures (formalisatiegraad).
3.4. Structuur
Een van de bekendste modellen die de organisatiestructuur beschrijft is het model van
Mintzberg. Dit model beschrijft de indeling van de organisatie. Volgens Mintzberg bestaat
de organisatie uit zes onderdelen en Mintzberg geeft dit weer in de vorm van een vlieg.
Daarbij beschrijft Mintzberg verschillende organisatieconfiguraties, die de essentie van de
organisatie omschrijven. Deze configuraties leggen elk hun focus op een ander onderdeel
uit de vlieg. Dat wil niet zeggen dat de andere onderdelen van de vlieg niet van belang zijn
binnen de organisatie, maar dat de visie van de totale organisatie wordt bepaald vanuit het
organisatieonderdeel in de vlieg.
Verdieping in de organisatie van Vink Systemen B.V.12 wijst uit dat de configuratie
waarnaar het bedrijf het meest neigt de Machine Bureaucratie is; Een verticale organisatie
met veel procedures en een sterk middenmanagement.
Pagina 14 van 43
Vink Systemen B.V. heeft geen visie, missie of vastgestelde doelstellingen opgenomen in
haar strategisch plan. Elke kalenderjaar stelt het management een financiële doelstelling op
die wordt gebaseerd op de prognosticeerde omzet, winst en verliesrekening, urenbezetting
en de PMI Norm13 van de fabriek.
Vink Systemen B.V. laat hiermee zien geen vastgelegde lange termijn strategie te hebben.
Het management kan enkel reactief acteren op de huidige problematiek en kan niet
anticiperen op de veranderingen die voort kunnen komen uit een lange termijn strategie.
3.6. Activiteiten
Met de externe omgeving worden alle externe factoren bedoeld die van invloed zijn op de
bedrijfsvoering van Vink Systemen B.V. De externe omgeving is op te splitsen in een
13
De PMI norm (Productie-, Montage- en Isolatienorm) is een door Vink Systemen B.V. vastgelegde norm
14
Bijlage 3 – Activiteiten Vink [Bijlagenboek]
Pagina 15 van 43
Uit bovenstaande afbeelding wordt duidelijk dat Vink Systemen B.V. niet alleen de eigen
organisatie op orde moet hebben, maar dat Vink Systemen B.V. ook moet blijven innoveren
en concurreren om de directe omgeving te beïnvloeden en een sterke positie op de markt te
blijven behouden. Daarbij zal Vink Systemen B.V. nauwlettend alle ontwikkelingen van
buitenaf in de gaten moeten houden.
Het primaire proces van Vink Systemen B.V., het produceren van luchttechnische
installaties, richt zich op de klanten die enkel het systeem willen afnemen, om vervolgens
zelf te installeren. Om de afzet te kunnen vergroten heeft Vink Systemen B.V. zich ook
gericht op afnemers die naast de aanschaf van de producten ook de volledige realisatie van
het luchttechnisch systeem als dienst willen inkopen.
15
Bijlage 4 – Externe Analyse [Bijlagenboek]
Pagina 16 van 43
De invloeden uit de externe omgeving hebben er toe geleid dat Vink Systemen B.V.
beproefde en nieuwe methodes toepast om zich te onderscheiden. Zo heeft Vink Systemen
B.V. zich op verschillende manieren gecertificeerd en blijft Vink Systemen B.V. innoveren
op het gebied van de luchttechnische installaties. Daarbij onderzoekt Vink Systemen B.V.
de buitenlandse afzetmarkt.
Pagina 17 van 43
4.1. Probleemsituatie
De ongewenste situatie bij Vink Systemen B.V. met betrekking tot de hoge faalkosten
tijdens de uitvoeringsfase heeft meerdere oorzaken. Deze oorzaken moeten zowel
organisatorisch uit uitvoeringstechnisch gezocht worden.
Vanuit de historie blijkt dat de decentralisatie van Vink Systemen B.V. heeft
geleid tot balkanisering van de organisatie, waardoor de directie van Vink
Systemen B.V. met een beheerscrisis te maken krijgt.
Vanuit de cultuuranalyse wordt duidelijk dat de huidige samenwerkingsgraad
tussen de verschillende afdelingen relatief laag is. Dit zorgt voor
vertraging/verstoring bij de overgang van de werkzaamheden van de ene afdeling
naar de anderen.
Door de omvang van de processen en de regelgeving binnen de
organisatiestructuur van Vink Systemen B.V., worden medewerkers zeer beperkt
in hun eigen initiatief en creativiteit in hun werkzaamheden. Hierdoor wordt het
personeel minder gemotiveerd en enthousiast voor de werkzaamheden. Daarbij
gaat door de bureaucratie niet alleen veel informatie verloren door te lange
communicatielijnen, maar ook doordat (uitvoerende) medewerkers enkel doen wat
hun gevraagd wordt en niet proactief oplossingen aandragen op basis van
complicaties binnen de huidige projecten.
Vink Systemen B.V. heeft geen vastgelegde lange termijn strategie. De directie
kan enkel reactief acteren op de huidige problematiek en kan niet anticiperen op de
veranderingen die voort kunnen komen uit een lange termijn strategie. Doordat de
doelstelling één keer per jaar opnieuw wordt vastgelegd is tussentijdse aanpassing
van het intern beleid erg lastig te bewerkstelligen, wat kan leiden tot extra kosten
die voorkomen hadden kunnen worden met tussentijdse proactieve maatregelen.
Indien er gekeken wordt naar de positie waarin Vink Systemen B.V. zich bevindt
op de markt, moet geconstateerd worden dat de machtspositie van de afnemers van
het totaalpakket erg groot is. Daarbij is door de economische crisis de sector bouw
erg hard geraakt.
Naast de theoretische verkenning van het probleem zijn er ook gesprekken gevoerd met
managers van Vink Systemen B.V. Uit deze gesprekken kwamen nog een aantal problemen
naar voren.
Pagina 18 van 43
4.2. Probleemanalyse
De directie van Vink Systemen B.V. heeft geconstateerd dat de kosten op projecten oplopen
en de gestelde financiële doelstellingen overschrijden. Door de overschrijding van de
kosten op de gestelde financiële doelstellingen treden ongewenste gevolgen op. De
(prognoses op de) jaarcijfers zijn negatief en er is een grote kans dat er (nog meer)
gedwongen ontslagen moeten vallen. De meest ernstige consequentie is dat Vink Systemen
B.V. te mogelijk te maken krijgt met faillissement.
Met behulp van de Theory of Constraints (ToC) van Goldratt is er een Current Reality Tree
(CRT)16 opgezet. De CRT is een boomstructuur waarin het probleem, de oorzaken en de
ernstige gevolgen duidelijk zichtbaar worden.
16
Bijlage 5 – Current Reality Tree [Bijlagenboek]
Pagina 19 van 43
Pagina 20 van 43
“De realisatie van projecten kost meer dan van tevoren wordt ingeschat en de directie
van Vink Systemen B.V. ziet op dit moment onvoldoende mogelijkheden om deze kosten
te reduceren. Niet alleen de economische crisis, maar ook de samenwerking binnen
Vink Systemen B.V., de steeds wijzigende planning en grootschalig verlies van
informatie, leiden tot de oplopende kosten. Hierdoor ontstaan negatieve jaarcijfers,
gedwongen ontslagen en dit kan zelfs leiden tot faillissement.”
Pagina 21 van 43
De opdracht is bepaald met behulp van een Future Reality Tree (FRT). Een FRT is een
onderdeel van de Theory of Constraints en maakt de oorzaak-gevolg relaties voor de
bedachte oplossing inzichtelijk. De FRT geeft inzicht op de uitwerking van de oplossing;
zal de oplossing nadelige consequenties wegnemen of worden er nieuwe negatieve effecten
veroorzaakt.17
5.2. Opdrachtformulering
17
Bijlage 6 – Future Reality Tree [Bijlagenboek]
18
Bijlage 9 - SPOP [Bijlagenboek]
Pagina 22 van 43
5.3.1. Omvang
Het doel van het onderzoek is om de huidige organisatie te analyseren met betrekking tot
het ontstaan en de preventie op faalkosten binnen Vink Systemen B.V.
Daarbij is vastgesteld door Vink Systemen B.V., dat het advies dat volgt uit dit onderzoek,
enkel is gericht op het reduceren van de faalkosten binnen het uitvoerende proces.
Het uitvoerende proces beslaat het proces van product gereed in de werkplaats tot en met de
eindoplevering op de bouw.
Om de scope van deze afstuuropdracht duidelijk vast te stellen, zijn er een aantal aannames,
randvoorwaarden en beperkingen vastgesteld.
Ondanks dat het proces, dat voorafgaat aan de uitvoerende fase, reeds is
onderzocht, kunnen de resultaten uit dit onderzoek leiden tot aanbevelingen op de
voorafgaande processen;
Om het onderzoek binnen de gestelde tijd af te ronden worden er geen financiële
kengetallen uitgerekend;
Het onderzoek moet vóór de gestelde datum vanuit de Hogeschool Rotterdam
afgerond zijn;
Het logistieke gedeelte van de uitvoerende fase zal slechts voor een gedeelte
binnen de scope van de opdracht vallen;
Vink Systemen B.V. stelt medewerkers in staat om mee te werken aan enquêtes en
interviews.
De theoretische verkenning van de omgeving van Vink Systemen B.V. heeft
verschillende onderzoeksvariabelen blootgelegd. Dit onderzoek beperkt zich tot de
variabele innovatie, omdat de commerciële analyse van de bedrijfsvoering van
Vink Systemen B.V. een onderzoek op zich is.
5.3.3. Risico’s
19
Bijlage 7 – Plan van Aanpak [Bijlagenboek]
Pagina 23 van 43
Pagina 24 van 43
Om de opdracht tot een goed einde brengen, moeten de oorzaken van de problemen
onderzocht worden, om zo de kern van het probleemstelling aan te pakken. Er moeten
onderzoeksvragen opgesteld en uitgewerkt worden. De informatie uit de verschillende
onderzoeken, interviews en enquêtes zullen moeten leiden tot een antwoord op de
onderzoeksvragen. Aan de hand van de uitgewerkte gegevens moeten conclusies getrokken
worden en zal er een advies aan Vink Systemen B.V. gegeven worden.20
Alle onderzoeken zullen gefundeerd worden met (empirisch getoetste) theorieën en/of een
literatuuronderzoek. Er zullen interviews worden afgenomen om de huidige onderkende
problemen binnen Vink Systemen B.V. bloot te leggen en mogelijk oplossingen aan het
licht te brengen. De enquêtes zullen gebruikt worden om de meningen van medewerkers uit
verschillende lagen van de organisatie over de huidige situaties in kaart te brengen.
6.2. Kwaliteit
Om ervoor zorg te dragen dat de afstudeeropdracht door het leerinstituut van het gewenst
HBO niveau is, zal na de onderzoeksfase en het verzamelen van input voor de
afstudeeropdracht ongeveer driewekelijks overleg zijn op de Hogeschool Rotterdam.
Aanwezig daarbij zijn:
Het kwalitatief onderzoek is uitgevoerd aan de hand van de methode van Goldratt (ToC)21.
De ToC is een empirisch getoetste methode en stelt de onderzoeker in staat, om met
redelijk eenvoudige stappen, snel to-the-point te komen.
20
Bijlage 7 – Plan van Aanpak [Bijlagenboek]
21
Bijlage 8 – Tien Stappen Plan [Bijlagenboek]
Pagina 25 van 43
Fieldresearch
Bij fieldresearch wordt het onderzoek verricht “in het veld” en worden de
medewerkers binnen de organisatie en de betrokken partijen buiten de organisatie
naar meningen gevraagd. De enquêtes en interviews zijn de grootste bron van
informatie bij het fieldresearch. Ook is gebruik gemaakt van participerende
methode. Hierbij is de onderzoeker zelf het onderzoeksinstrument.
Bij fieldresearch maakt men gebruik van steekproeven. Zo worden in dit
onderzoek niet alle medewerkers van Vink Systemen B.V. betrokken, maar zal er
met een aantal medewerkers uit verschillende lagen van de organisatie een
interview of enquête afgenomen worden. Door medewerkers uit verschillende
lagen van de organisatie te betrekken kan er toch een juiste conclusie over de
volledige organisatie getrokken worden.
Deskresearch
Bij deskresearch worden gegevens en informatie verzameld op basis van reeds
beschikbare bronnen. Er hoeft geen interactie met anderen plaatst te vinden. De
gegevens kunnen zowel binnen als buiten de organisatie gevonden worden. Bij het
toetsen van de informatie die vergaard wordt, worden empirisch getoetste
theorieën en modellen gebruikt.
6.3.1. Typologie
Het onderzoek levert een bijdrage aan de oplossing van een probleem in de praktijk en
vergelijkt de IST- en SOLL situatie met elkaar.
Het onderzoek is daarom te typeren als een praktijkgericht diagnostisch onderzoek dat de
verschillen tussen de IST- en SOLL-situatie met elkaar vergelijkt met betrekking tot de
factoren die de verschillende problemen veroorzaken (z.g. GAP-analysis).
Het onderzoek is uitgevoerd met behulp van het Tien-Stappen-Plan (TSP) van Kempen en
Keizer22. Dit model is ontworpen voor onderzoeken die vanuit de Technische Universiteit
Eindhoven worden uitgevoerd en geeft een goede leidraad voor het uitvoeren van het
onderzoek.
Met behulp van de SPOP23 en URCA24 (beide onderdelen uit het Tien Stappen Plan) en alle
onderdelen die daarbij horen is het onderzoek gestructureerd opgezet en leidt het onderzoek
tot goede onderbouwde conclusies en een gegrond advies.
22
Bijlage 8 - Tien Stappen Plan [Bijlagenboek]
23
Bijlage 9 – SPOP (Situatie, Probleemstelling, Opdrachtformulering, Plan van Aanpak) [Bijlagenboek]
24
Bijlage 10 – URCA (Uitvoering, Resultaten, Conclusies &Aanbevelingen, Advies) [Bijlagenboek]
Pagina 26 van 43
Pagina 27 van 43
7.1. Deelvragen
Om de opdracht die Vink Systemen B.V. heeft gegeven uit te werken zijn er deelvragen
opgesteld. De deelvragen vormen de opdracht van het onderzoeksteam aan hunzelf en
vormen achteraf de basis voor de onderbouwing van het advies. Door een goede
beschrijving van wat en hoe er onderzocht is, kan de lezer (en dus ook de opdrachtgever)
zich een oordeel vormen over de validiteit en de volledigheid van het onderzoek. Indien een
andere onderzoeker dezelfde stappen doorloopt, zou deze in principe op hetzelfde resultaat
zou moeten uitkomen.
7.2. Methode
Bij de aanpak van het onderzoek, moest er eerst een verdieping plaatsvinden van het
fenomeen faalkosten. Vervolgens bleek er een duidelijke relatie te zijn tussen faalkosten en
bedrijfsvoering. De bedrijfsvoering is onderzocht met behulp van de theorie van Mintzberg,
een empirisch getoetste theorie. Mede door de voorkennis van de onderzoekers bleek al
snel dat de organisatietypologie benadering voor Vink Systemen B.V. heel goed toepasbaar
was. De uitkomsten hiervan zijn terug te vinden in het organisatieonderzoek. Daarbij is er
ook een bedrijfscultuur analysemodel ontworpen omdat de onderzoekers van mening zijn
dat omgangsrituelen en waarde en normen een grote rol spelen bij het uitoefenen van de
functie. De onderzoekers veronderstellen dat de theoretische relatie tussen bedrijfsvoering
en faalkosten in de praktijkvoering bij Vink Systemen B.V. ook aanwezig zal zijn.
Pagina 28 van 43
Pagina 29 van 43
8.1. Deskresearch
De conclusies van de analyse van de organisatie geven een helder beeld van hoe
organisatieproblemen binnen Vink Systemen B.V. zijn ontstaan en wat de impact is van
deze problemen. Het legt informatie bloot die de directie van Vink Systemen B.V. kan
gebruiken om een gezonde organisatie te krijgen en om de zaken die minder goed gaan te
beperken.
25
Bijlage 1 – Faalkostenonderzoek [Bijlagenboek]
26
Bijlage 2 – Organisatieonderzoek [Bijlagenboek]
Pagina 30 van 43
De uit het theoretisch onderzoek voorkomende variabelen zullen een leidraad vormen voor
het veldonderzoek (fieldresearch). De variabelen uit dit onderzoek zijn als volgt
gedefinieerd:
8.2. Fieldresearch
Het interviewen door middel van een aselecte steekproef onder de medewerkers van Vink
Systemen B.V. heeft geen verrassende resultaten opgeleverd. Veel van de problemen die
voorspeld konden worden met het deskresearch, doen zich in de praktijk voor. De
vooronderstellingen uit het vooronderzoek werden bevestigd tijdens het afnemen van
interviews27 en enquêtes.28
27
Bijlage 11 – Interviews [Bijlagenboek]
28
Bijlage 12 – Enquêtes [Bijlagenboek]
Pagina 31 van 43
De informatie uit de interviews met medewerkers van Vink Systemen B.V. heeft geleid tot
een lijst met oorzaken van het ontstaan van (faal)kosten binnen Vink Systemen B.V. en
overige problemen die tot ongewenste situaties leiden.
Vanuit de afgenomen interviews met medewerkers van Vink Systemen B.V. kunnen
onderstaande complicaties vastgesteld en benoemd worden.
Het komt gemiddeld 3 à 4 keer in de week voor dat ladingen met delen van het
luchttechnisch systeem, onvolledig, of op een niet volgens planning vastgelegd
tijdstip op de bouwplaats arriveren. Het totale percentage over alle projecten is
moeilijk te bepalen omdat het aantal projecten dat simultaan wordt uitgevoerd
verschilt. Maar zowel in grote als kleinere projecten wordt door de werknemers
deze afwijking geconstateerd.
In de beleving van de ondervraagden treden er vaak stagnaties op projecten op
door het wijzigen van de planning en de communicatie omtrent deze wijzigingen.
Uit interviews blijkt dat medewerkers dit zeker 1 keer per dag waarnemen. De
onderzoeker constateerde echter dat de werknemers dit probleem door grote stress
tijdens de werkzaamheden zwaarder waardeerden dan volgens de onderzoeker het
geval is.
Er treden er stagnaties op bij projecten ten gevolgen van fouten van derden.
De nieuwe werktekeningen die door de opdrachtgever tijdens de uitvoeringsfase
worden gemaakt, worden wel naar de werkvoorbereiding van Vink Systemen B.V.
gestuurd, maar daar stopt het proces. De laatste versie van de tekeningen worden
niet of te laat beschikbaar gesteld aan de projectleider en/of montageploeg op het
project.
Er worden fouten gemaakt in het fabricageproces. Het komt voor dat delen van het
luchttechnisch systeem foutief zijn gefabriceerd in de fabriek
De opdrachtgever heeft een grote machtpositie. Hierdoor is het erg moeilijk voor
Vink Systemen B.V. om afspraken te maken over de verrekening van kosten die
onvoorzien optreden.
De afspraken, die gemaakt worden tijdens de verkoop, stroken niet met procedures
die betrekking hebben op de uitvoering. Kortom, afspraken gemaakt tijdens
verkoopproces kunnen niet worden nagekomen bij de realisatie.
Pagina 32 van 43
8.2.2. Enquêtes
De informatie die volgt uit de resultaten van de enquêtes geeft inzicht in de mening van de
medewerkers van Vink Systemen B.V. 29
De vragenlijst gebaseerd op het model van Harrison en Handy (zie bijlage) is verspreid
onder 17 medewerkers (met een respons van 16 medewerkers) en geeft een beeld over de
cultuur bij Vink Systemen B.V. De antwoorden op de gestelde vragen bepalen de huidige
en gewenste situatie bij Vink Systemen B.V. Door de enquêtes te verspreiden binnen
meerdere lagen van de organisatie wordt er een reëel beeld van de organisatiecultuur
geschetst.
De antwoorden van de respondenten zijn per vraag bij elkaar opgeteld en zijn vervolgens in
een tabel gezet. Door een lijn te trekken door de meest gegeven antwoorden, kan grafisch
weergegeven worden welke organisatiecultuur er heerst en welke organisatiecultuur
gewenst is.
Indien de lijnen van beide situaties elkaar overlappen wordt grafisch duidelijk waar de
verschuivingen zitten en welke opvattingen en meningen moeten veranderen om de
gewenste situatie te creëren.
29
Bijlage 14 – Vragenlijst Cultuur [Bijlagenboek]
Pagina 33 van 43
Pagina 34 van 43
85% van de afdeling projectbegeleiding/montage aangeeft dat zij het meest vaak
onder grote druk moeten werken;
Op de afdeling magazijn/transport blijkt de onderlinge samenwerking het minst, 6
van de 14 respondenten van deze afdeling gaf aan dat op hun afdeling niet
iedereen bereid is elkaar te helpen.
30
Bijlage 12 – Enquêtes [Bijlagenboek]
31
Bijlage 13 – Participerend Onderzoek [Bijlagenboek]
Pagina 35 van 43
Pagina 36 van 43
Door het ontbreken van een lange termijn strategie en het ontbreken van
geoperationaliseerde doelstellingen bevindt de directie van Vink Systemen B.V.
zich permanent in een ad hoc situatie. Het management kan alleen ad hoc reageren
op externe impulsen. Door het ontbreken van doelstellingen weten de afdelingen
wel wat er geproduceerd moet worden en op welke manier, maar de vraag waarom
ze dit op deze manier moeten doen, wordt niet gesteld. De afdelingen kunnen
hierdoor hun productie of hun werkzaamheden niet afstemmen aan de eisen van de
afnemer. Dit geldt zowel voor de volgende bewerkingsfase als voor de
eindgebruiker.
Door het ontbreken van een lange termijn strategie, rigide procedures,
machtsspreiding binnen Vink Systemen B.V. en de uitgewerkte taken,
bevoegdheden en verantwoordelijkheden, is Vink Systemen B.V. niet in staat om
Pagina 37 van 43
De faalkosten zijn samengestelde kosten en niet toe te wijzen aan één oorzaak. De
faalkosten worden veroorzaakt door de inrichting van de organisatie, de
organisatie van de werkprocessen, de mate van suboptimalisatie en het falen van
derden. De onderlinge relaties tussen deze oorzaken versterken het effect dat leidt
tot hogere faalkosten.
Alle informatie die bij Vink Systemen B.V. binnen komt moet opgeslagen worden
in ISAH, maar vaak staat de benodigde projectinformatie niet, of niet volledig,
ingevuld bij te realiseren projecten. Medewerkers zijn zich onvoldoende bewust
dat incorrect gebruik van ISAH leidt tot inefficiënties en een grote kostenpost is
voor Vink Systemen B.V.
Pagina 38 van 43
Pagina 39 van 43
Uit het onderzoek blijkt dat de huidige organisatie indeling en de daaruit volgende
bedrijfsvoering ongewild leiden tot hoge faalkosten. De huidige functionele indeling heeft
de werknemers gevormd tot “robotten” die slechts uitvoeren wat hun is opgedragen.
Doordat de medewerkers geen zicht hebben wat in de volgende bewerkingsfasen met hun
deelhandeling wordt gedaan, richten zij zich hoofdzakelijk op de door het management
gedicteerde productiehandelingen en de technische specificaties daarvan. Gevolg daarvan is
dat de medewerker nauwelijks inzicht heeft in het door de klant gedefinieerde eindresultaat.
Voordeel daarvan is dat de werknemers meer als “ondernemer” opereren om hun eigen
begroting sluitend te houden. Ander voordeel is dat de medewerkers in onderling overleg
hun handelingen af kunnen stellen op de gespecificeerde eindeisen van de klant en op
elkaar in klant/afnemer relatie.
Pagina 40 van 43
De initiatie/pilot hiervan zou kunnen plaatsvinden met één project. De invoering van een
andere organisatie indeling zal geïmplementeerd kunnen worden door bijvoorbeeld één
project op de voorgestelde klantoriëntatie te realiseren. Daardoor wordt het risico
geminimaliseerd tot maar één project indien er onduidelijkheden en complicaties ontstaan.
Vervolgens kan het aantal projecten uitgebreid worden en zullen de werknemers van de
functionele afdelingen geleidelijk uitgeleend worden aan de projectgerichte/klantgerichte
organisatie.
Met dit onderzoek en het daaruit voortvloeiende advies is een bijdrage geleverd aan
beheersing van faalkosten bij Vink Systemen B.V.
Als laatste adviseren wij de directie van Vink Systemen B.V. de resultaten en conclusies te
spiegelen aan de effectiviteit en efficiëntie van de organisatie:
“Are we doing the right things and are we doing those things right” (Management, Stoner)
Pagina 41 van 43
1. Bijlagenboek
Boeken
Internetsites (specifiek)
Pagina 42 van 43
17. http://www.vinksystemen.nl
18. http://www.luka.nl/
19. http://www.airprobv.nl/home.html
20. http://www.vinksystemen.nl
21. http://www.brema-air.nl/home/
22. http://www.intemarketing.nl
23. http://heijmans.nl/Muziekpaleis
24. http://www.ivto.org/publicaties/macro-meso-en-microniveau-figuur-7-4
Overige
Begeleiding en informatie
33. Drs. P.A. Wolfis – Voormalig docent Bedrijfskundige Economie van Avans
Hogeschool Breda, Academie voor Algemeen en Financieel Management
34. Ir. W.J.M. Halve, docent Bedrijfskundige Economie van Avans Hogeschool Breda,
Academie voor Algemeen en Financieel Management
Pagina 43 van 43