ΑΚΑΔ.

ΕΤΟΣ 2019-20
ΕΛΠ 22

ΘΕΜΑ 2ης ΓΡΑΠΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Η έννοια της φιλίας στην αρχαία ελληνική φιλοσοφία σημαίνει την αμοιβαία σύνδεση
μεταξύ δύο ή περισσότερων υποκειμένων με μια δέσμη θετικών στάσεων (αγάπης,
στοργής, επιθυμίας, εκτίμησης) και περιλαμβάνει εντός της μια έκταση πολύ
διαφορετικών σχέσεων: (α) τη σχέση μεταξύ φίλων ή συντρόφων, (β) τη σχέση μεταξύ
ερωτικών συντρόφων, (γ) τη σχέση μεταξύ των μελών μιας οικογένειας, γενιάς ή φυλής,
(δ) τη σχέση μεταξύ των μελών μιας κοινότητας (πολιτικής, πολιτιστικής ή εμπορικής). Έτσι
η φιλία γίνεται η γενική κατηγορία συναισθημάτων εγγύτητας τα οποία εγγυώνται την
κοινωνική και προσωπική μας σύνδεση με τους συνανθρώπους μας. Ιδιαίτερα στη
φιλοσοφία του Αριστοτέλη και του Επίκουρου η φιλική σχέση, στην τελειότερη μορφή της,
φαίνεται να είναι προϋπόθεση για την ίδια την ευδαιμονία.
Αφού μελετήσετε τις πηγές, τα κείμενα του Αριστοτέλη και του Επίκουρου, να
απαντήσετε τα ακόλουθα ερωτήματα με αναφορά στις πηγές:
α. Ποια είδη φιλίας διαχωρίζει ο Αριστοτέλης και ποια χαρακτηριστικά διακρίνουν την
τέλεια μορφή φιλίας από τις υπόλοιπες; Με ποιο είδος αριστοτελικής φιλίας
συμπίπτει η φιλία όπως ορίζεται από τον Επίκουρο και για ποιο λόγο (με βάση ποια
χαρακτηριστικά της);
β. Με ποιον τρόπο συνδυάζει ο Αριστοτέλης, από τη μία πλευρά, και ο Επίκουρος, από
την άλλη, το ενδιαφέρον μας για την προσωπική μας ευδαιμονία και ταυτόχρονα την
αλτρουιστική αγάπη για τον άλλον η οποία συνεπάγεται ότι η μέριμνα για τον φίλο
έχει προτεραιότητα έναντι της δικής μου ευτυχίας. Σχολιάστε τις διαφορές μεταξύ
των δύο φιλοσόφων σε αυτό το σημείο.

Έκταση: 1.800 – 2.200 λέξεις (± 10%).

Παράδοση: έως Δευτέρα, 20-1-2020, 23:59.

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Α) ΠΗΓΕΣ
Αριστοτέλης, Hθικά Νικομάχεια, 8ο βιβλίο (βιβλίο Θ) κεφάλαια 1-5 (1155a1-32,
1155b16-1157b5, 1157b25-37), 9o βιβλίο (βιβλίο Ι) κεφ. 4, 8-9 (1166a1-1166b1,
1168a28-1168b28, 1169b1-1170b19.
Μτφρ. Δ. Λυπουρλής. Θεσσαλονίκη: Ζήτρος, 2006 : http://www.greek-
language.gr/digitalResources/ancient_greek/library/index.html?author_id=122

Eπίκουρος: Διογένης Λαέρτιος, Βίοι φιλοσόφων, 10.11, 10.22, 10.34, Kύριαι Δόξαι 27, 28,
Eπικούρου Προσφώνησις 13, 23, 28, 34, 39, 52, 56/57, 66, 78.
Επίκουρος Ηθική: Η θεραπεία της ψυχής, μτφρ. Γ. Ζωγραφίδης. Θεσσαλονίκη, Ζήτρος,
2009.
 Β) ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΑ
Ιεροδιακόνου Κ., «[Επίκουρος:] Η αναζήτηση της εὐδαιμονίας», στο: Βιρβιδάκης, Σ. &
Ιεροδιακόνου, Κ. (επιμ.), Ελληνική φιλοσοφία και επιστήμη: από την αρχαιότητα έως τον
20ό αιώνα, τ. Α΄: Η ελληνική φιλοσοφία από την αρχαιότητα έως τον 20ό αιώνα. Πάτρα:
Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο, 2000, σσ. 232-235.

Κόντος Π., «[Αριστοτέλης:] Ηθική και πολιτική φιλοσοφία», στο: Βιρβιδάκης, Σ. &
Ιεροδιακόνου, Κ. (επιμ.), Ελληνική φιλοσοφία και επιστήμη: από την αρχαιότητα έως τον
20ό αιώνα, τ. Α΄: Η ελληνική φιλοσοφία από την αρχαιότητα έως τον 20ό αιώνα. Πάτρα:
Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο, 2000, σσ. 206-214.

Vegetti M., Ιστορία της Αρχαίας φιλοσοφίας, μτφρ. Γ. Α. Δημητρακόπουλος. Αθήνα,

Τραυλός, 2000, κεφάλαια 9.7 και 11.4.

Γ) ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΜΕΛΕΤΕΣ (ΠΡΟΑΙΡΕΤΙΚΑ)

Εvans M., «Mπορούν οι Επικούρειοι να είναι φίλοι;», στο: Γ. Ζωγραφίδης (επιμ.),
Επικούρεια Ηθική Φιλοσοφία: Μελέτες. Θεσσαλονίκη: Θύραθεν, 2012, σσ. 267-298.

Hall E., Αριστοτέλης: η Αρχαία Σοφία στη Σύγχρονη Ζωή, μτφρ. Βιολέτα Ζεύκη. Αθήνα:
Διόπτρα, 2019, σσ. 207-227.

Ζωγραφίδης Γ., «H επικούρεια αἵρεσις βίου», στο: Eπίκουρος, Ηθική: Η θεραπεία της
ψυχής, εισαγωγή-μτφρ.-σχόλια Γ. Ζωγραφίδης. Θεσσαλονίκη: Ζήτρος, 2009, σσ. 44-74.

Κόντος Π., Τα δύο ευ της ευτυχίας: Εισαγωγή στα ‘Ηθικά Νικομάχεια’ του Αριστοτέλη.
Hράκλειο: Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, 2018, σσ. 241-270.

Long A. A., Η Ελληνιστική Φιλοσοφία, μτφρ. Σ. Δημόπουλος, Μ.Δραγώνα-Μονάχου. Αθήνα:

Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, 2003, σσ. 120-129.

Sharples R. W., Στωικοί Επικούρειοι και Σκεπτικοί, μτφρ. Μ. Λυπουρλή, Γ. Αβραμίδης.

Θεσσαλονίκη: Θύραθεν 2002, σσ. 194-211.