1

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ: ΣΠΟΥΔΕΣ ΣΤΟΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ

ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ [ΕΠΟ22]
ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ: 2020-2021

ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΡΙΑ: ΓΚ. ΜΑΓΓΙΝΗ

ΘΕΜΑ 1ης ΓΕ

Στα Ηθικά Νικομάχεια ο Αριστοτέλης αναλύει την έννοια της φιλίας και εξετάζει
εκτενώς τα χαρακτηριστικά της και τη ζωτική της σχέση με την ηθική αρετή. Γράφει
στην αρχή του βιβλίου Θ πως «… και αυτή είναι, κατά κάποιον τρόπο, αρετή ή
προϋποθέτει την αρετή, και επιπλέον είναι εντελώς απαραίτητη για τη ζωή» (1155a 1-3).

Να παρουσιάσετε τις βασικές θέσεις του φιλοσόφου: α) για την έννοια της ηθικής αρετής
(βιβλίο Β των Ηθικών Νικομαχείων) και β) για τα κυριότερα είδη, τις διαφορετικές
μορφές και τη σημασία της φιλίας, οι οποίες αναπτύσσονται, αντίστοιχα, στα βιβλία Θ
και Ι των Ηθικών Νικομαχείων. Να εστιάσετε τη διερεύνησή σας στη σχέση της φιλίας με
την ηθική αρετή.

ΚΑΤΑΛΗΚΤΙΚΗ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΥΠΟΒΟΛΗΣ:

Δευτέρα 23/11/2020 (11:59μμ αυστηρά)
ΤΡΟΠΟΣ ΥΠΟΒΟΛΗΣ: Μόνον Ηλεκτρονικά στο http://study.eap.gr/
Όριο λέξεων: 2000-2400 (Εργασίες με μεγάλη υπέρβαση του ορίου ή πολύ βραχείες δεν
γίνονται δεκτές)

Κύρια βιβλιογραφία ΕΑΠ

Η Ελληνική Φιλοσοφία από την Αρχαιότητα έως τον 20ό αιώνα, τόμ. Α΄, ΕΛΠ 22. Πάτρα:
ΕΑΠ, 2000/2002, σσ.206-211 (Ενότητα 4.3).

Πρωτότυπο Κείμενο

Αριστοτέλη, Ηθικά Νικομάχεια, μτφρ. Δ. Λυπουρλής, Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, 2012,

βιβλία Β, Θ και Ι [1105b19-1107a27 (βιβλίο Β), 1155a3-1172a15 (βιβλία Θ και Ι)].

Διαθέσιμο στο:

https://www.greek-
language.gr/digitalResources/ancient_greek/library/index.html?author_id=122
 2

http://www.greek-
language.gr/digitalResources/ancient_greek/library/browse.html?text_id=78&page=73
(σελίδες 18-19, 86-111)

Υποχρεωτική Επικουρική βιβλιογραφία

Κάλφας, Βασίλης, Η φιλοσοφία του Αριστοτέλη, κεφ. 5.3. Η ανθρώπινη κατάσταση.

Ηθική, Αθήνα: Σύνδεσμος Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών, 2015, σσ. 7-9 (οι
σελίδες δεν είναι αριθμημένες, οπότε θα ακολουθήσετε την αρίθμηση του αρχείου PDF).
Διαθέσιμο στο: https://repository.kallipos.gr/bitstream/11419/679/1/02_chapter_5.pdf

Λεοντσίνη, Ελένη, Μορφές φιλίας στον Αριστοτέλη, Εκηβόλος

Διαθέσιμο στο:
http://www.ekivolos.gr/Morfes%20filias%20kata%20ton%20Aristotelh.htm

Νεχαμάς, Αλέξανδρος, Περί φιλίας, μτφρ. Θ. Τάσης, Αθήνα: Μεταίχμιο, 2019, σσ. 33-49.
Διαθέσιμο στο: https://media.public.gr/Books-PDF/9786180313154-1360443.pdf

Προαιρετική Επικουρική βιβλιογραφία

Μπενετάτος, Σπύρος, «Τι είδους αγαθό αποτελεί ο αγαθός φίλος για τον φίλο του;»
Στου ιδίου, Η φιλία στον Αριστοτέλη (ανέκδοτη διδακτορική διατριβή, 2007),
αποσπάσματα από τις σελίδες 300 – 348 [αρχείο PDF- θα αναρτηθεί στην ηλεκτρονική
πλατφόρμα study]

ΣΥΝΟΔΕΥΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ

Η έννοια της φιλίας απασχόλησε σε μεγάλο βαθμό την αρχαία ελληνική φιλοσοφία, κάτι
που φαίνεται και από το πλήθος φιλοσόφων της αρχαιότητας που έγραψαν πάνω στο
θέμα της φιλίας, τα είδη της φιλίας, το πώς μπορούμε να ορίσουμε την αυθεντική φιλία
αλλά και για τη συσχέτιση ανάμεσα σε φιλία και ηθική. Σε αντίθεση με μια σύγχρονη
τάση να βλέπουμε τη φιλία κυρίως ως μια διαπροσωπική συναισθηματική κατάσταση, για
τους αρχαίους φιλοσόφους το ερώτημα της φιλίας ήταν ευρύτερο και προσπαθούσαν να
δουν τη φιλία ανάμεσα στους ανθρώπους ως συνολικότερη διερεύνηση των δεσμών
μεταξύ των ανθρώπων στην κοινωνία. Κατεξοχήν αυτό φαίνεται στον Αριστοτέλη και
στον τρόπο που εξετάζει τη φιλία στα Ηθικά Νικομάχεια και ειδικότερα στα βιβλία Θ και
Ι, όπου συνδέει την φιλία με την αρετή, ιδίως στην ανώτερη μορφή φιλίας, αυτή μεταξύ
αγαθών ανθρώπων, διερευνώντας ουσιαστικά τη συνθήκη που θα έφερνε μεγαλύτερη
συνοχή και δικαιοσύνη στην πόλη.
Σε μια εποχή όπως η δική μας, όπου η δυνατότητα διαμόρφωσης ανθρώπινων σχέσεων
που να υπερβαίνουν την αποξένωση, τις παραλλαγές της ανταγωνιστικότητας ή και του
μίσους και την αντιμετώπιση του άλλου ως αντικειμένου αποτελεί ευρύτερη ανάγκη, η
επιστροφή σε αυτή τη συζήτηση για τη φιλία αποκτά ξεχωριστή επικαιρότητα. Τίθεται
ωστόσο το ερώτημα εάν και κατά πόσον οι αριστοτελικές αντιλήψεις μπορούν να
αξιοποιηθούν στα πλαίσια των σύγχρονων κοινωνιών.