1

Antoine de Saint - Exupery

Mały Książe

Антуан де Сент-Экзюпери
Маленький принц
3

Przepraszam wszystkie dzieci za Прошу детей простить меня за то,

poświęcenie tej książki dorosłemu. что я посвятил эту книжку
Mam ważne ku temu powody: ten взрослому. Скажу в
dorosły jest moim najlepszym оправдание: этот взрослый – мой
przyjacielem na świecie. Drugi самый лучший друг. И еще: он
powód: ten dorosły potrafi zrozumieć понимает все на свете, даже
wszystko, nawet książki dla dzieci. детские книжки. И, наконец, он
Mam też trzeci powód: ten dorosły живет во Франции, а там сейчас
znajduje się we Francji, gdzie cierpi голодно и холодно. И он очень
głód i chłód. I trzeba go pocieszyć. нуждается в утешении. Если же
Jeśli te powody nie wystarczą - все это меня не оправдывает, я
chętnie poświęcę tę książkę dziecku, посвящу эту книжку тому
jakim był kiedyś ten dorosły. мальчику, каким был когда-то мой
Wszyscy dorośli byli kiedyś dziećmi. взрослый друг. Ведь все взрослые
Choć niewielu z nich o tym pamięta. сначала были детьми,
Zmieniam, więc moją dedykację: только мало кто из них об этом
LEONOWI WERTH помнит. Итак, я исправляю
посвящение:
Леону Верту,
gdy był małym chłopcem когда он был маленьким
 
 1 I
Gdy miałem sześć lat, zobaczyłem Когда мне было шесть лет, в книге
pewnego razu wspaniały obrazek w под названием «Правдивые
książce opisującej puszczę истории», где рассказывалось про
dziewiczą. Książka nazywała się девственные леса, я увидел
"Historie prawdziwe". Obrazek однажды удивительную картинку.
przedstawiał węża boa, połykającego На картинке огромная
drapieżne zwierzę. Oto kopia змея – удав – глотала хищного
rysunku: зверя. Вот как это было
нарисовано:
W książce było napisane: "Węże boa В книге говорилось: «Удав
4

połykają w całości schwytane заглатывает свою жертву целиком,

zwierzęta. Następnie nie mogą się
ruszać i śpią przez sześć miesięcy,
dopóki zdobycz nie zostanie
strawiona".
Po obejrzeniu obrazka wiele
myślałem o życiu dżungli. Pod
wpływem tych myśli udało mi się
przy pomocy kredki stworzyć mój
pierwszy rysunek. Rysunek numer 1. картинку. Это был мой рисунок
Wyglądał on tak:
не жуя. После этого он уже
не может шевельнуться и спит
полгода подряд, пока не переварит
пищу».
Я много раздумывал о полной
приключений жизни джунглей и
тоже нарисовал цветным
карандашом свою первую
№1.
Вот что я нарисовал:

Pokazałem moje dzieło dorosłym i Я показал мое творение взрослым

spytałem, czy ich przeraża.
- Dlaczego kapelusz miałby
przerażać? - odpowiedzieli dorośli.
Mój obrazek nie przedstawiał
kapelusza. To był wąż boa, który
trawił słonia. Narysowałem następnie
przekrój węża, aby dorośli mogli удава изнутри, чтобы взрослым
zrozumieć. Im zawsze trzeba
tłumaczyć. Mój rysunek numer 2
wyglądał następująco:
и спросил, не страшно ли им.
– Разве шляпа страшная? –
возразили мне.
А это была совсем не шляпа. Это
был удав, который проглотил
слона. Тогда я нарисовал
было понятнее. Им ведь всегда
нужно все объяснять. Это мой
рисунок №2:

Dorośli poradzili mi, abym porzucił Взрослые посоветовали мне не

rysowanie węży zamkniętych oraz
otwartych i abym się raczej zajął
geografią, historią, arytmetyką i
gramatyką.
W ten sposób. mając lat sześć,
porzuciłem wspaniałą karierę
malarską.
Zraziłem się niepowodzeniem
rysunku numer 1 i numer 2.
Dorośli nigdy nie potrafią sami
рисовать змей ни снаружи, ни
изнутри, а побольше
интересоваться географией,
историей, арифметикой и
правописанием.
Вот как случилось, что шести
лет я отказался от блестящей
карьеры художника.
Потерпев неудачу с рисунками №1
и №2, я
утратил веру в себя.
Взрослые никогда ничего не
5

zrozumieć. A dzieci bardzo męczy понимают сами, а для детей очень

konieczność stałego objaśniania. утомительно
без конца им все объяснять и
растолковывать.
Musiałem wybrać sobie inny zawód: Итак, мне пришлось выбирать
zostałem pilotem. Latałem po całym другую профессию, и я выучился
świecie i muszę przyznać, że на летчика. Облетел я чуть
znajomość geografii bardzo mi się ли не весь свет. И география, по
przydała. правде сказать, мне очень
пригодилась.
Potrafiłem jednym rzutem oka Я умел с первого взгляда отличить
odróżnić Chiny od Arizony. Ta Китай от Аризоны. Это очень
wiedza oddaje duże usługi, полезно, если ночью собьешься с
szczególnie wówczas, gdy się błądzi пути.
nocą.
Zawód pilota dał mi okazję do На своем веку я много встречал
licznych spotkań z wieloma разных серьезных людей. Я долго
poważnymi ludźmi. Wiele czasu жил среди взрослых. Я
spędziłem z dorosłymi. видел их совсем близко. И от
Obserwowałem ich z bliska. Lecz to этого, признаться, не стал думать о
nie zmieniło mej opinii o nich. них лучше.
Gdy spotykałem dorosłą osobę, która Когда я встречал взрослого,
wydawała mi się trochę mądrzejsza, который казался мне разумней и
robiłem na niej doświadczenie z понятливей других, я показывал
moim rysunkiem numer 1, który stale ему свой рисунок №1 – я его
nosiłem przy sobie. сохранил и всегда носил с собою.

Chciałem wiedzieć, czy mam do Я хотел знать, вправду ли

czynienia z osobą rzeczywiście этот человек что-то понимает. Но
pojętną. Lecz za każdym razem все они отвечали мне: «Это
odpowiadano mi: - To jest kapelusz. -шляпа». И я уже не говорил с ними
Wobec tego nie rozmawiałem ani o ни об удавах, ни о джунглях, ни о
wężach boa, ani o lasach звездах. Я применялся к их
dziewiczych, ani o gwiazdach. понятиям. Я говорил с ними об
Starałem się być na poziomie mego игре в бридж и гольф, о политике
rozmówcy. Rozmawiałem o brydżu, и о галстуках. И взрослые были
golfie, polityce i krawatach. A очень довольны, что
dorosły był zadowolony, że poznał познакомились с таким
6

tak rozsądnego człowieka. здравомыслящим человеком.

 
II II
W ten sposób, nie znajdując z nikim Так я жил в одиночестве, и не с
wspólnego języka, prowadziłem кем было мне поговорить по
samotne życie aż do momentu душам. И вот шесть лет тому
przymusowego lądowania na назад пришлось мне сделать
Saharze. Było to sześć lat temu. вынужденную посадку в Сахаре.
Coś sie zepsuło w motorze. Что-то сломалось в моторе моего
Ponieważ nie towarzyszył mi ani самолета. Со мной не было ни
mechanik, ani pasażerowie, механика, ни пассажиров, и я
musiałem sam zabrać się do bardzo решил, что попробую сам все
trudnej naprawy. починить, хоть это и очень трудно.
Była to dla mnie kwestia życia lub Я должен был исправить мотор
śmierci. или погибнуть.
Miałem zapas wody zaledwie na Воды у меня едва
osiem dni. хватило бы на неделю.
Pierwszego wieczoru zasnąłem na Итак, в первый вечер я уснул на
piasku, o tysiąc mil od terenów песке в пустыне, где на тысячи
zamieszkałych. миль вокруг не было никакого
Byłem bardziej osamotniony, niż жилья. Человек, потерпевший
rozbitek na tratwie pośrodku oceanu. кораблекрушение и затерянный на
Toteż proszę sobie плоту посреди океана, – и
wyobrazić moje zdziwienie, gdy o тот был бы не так одинок.
świcie obudził mnie czyjś głosik. Вообразите же мое удивление,
Posłyszalem: когда на рассвете меня разбудил
чей-то тоненький голосок. Он
сказал:
- Proszę cię, narysuj mi baranka. – Пожалуйста… нарисуй мне
барашка!
- Co takiego? – А?..
- Narysuj mi baranka. – Нарисуй мне барашка…
 

Zerwałem się na równe nogi. Я вскочил, точно надо мною

Przetarłem dobrze oczy. Natęrzyłem грянул гром. Протер глаза. Стал
wzrok. I zobaczyłem niezwykłego осматриваться. И увидел забавного
małego człowieka, który bacznie mi маленького человечка, который
7

się przyglądał. серьезно меня разглядывал.

Oto jego najlepszy portret, który Вот самый лучший его
udało mi się zrobić później: портрет, какой мне после удалось
нарисовать.
Oczywiście nie jest on na tym Но на моем рисунке он, конечно,
rysunku tak czarujący jak w далеко не так
rzeczywistości. To nie moja wina. хорош, как был на самом деле. Это
Gdy miałem sześć lat, dorośli не моя вина. Когда мне было
zniechęcili mnie do malarstwa i шесть лет, взрослые убедили
dlatego umiem rysować tylko węże меня, что художник из меня не
boa zamkniete i otwarte. выйдет, и я ничего не научился
рисовать, кроме удавов – снаружи
и изнутри.
Patrzyłem na to zjawisko oczyma Итак, я во все глаза смотрел на это
okrągłymi ze zdziwienia. Nie необычайное явление. Не забудьте,
zapominajcie, że znajdowałem sie o я находился за тысячи миль от
tysiąc mil od terenów zamieszkałych. человеческого жилья.

Tymczasem człowieczek nie А между тем ничуть не похоже

wyglądał ani na zabłąkanego, ani na было, чтобы этот малыш
ginącego ze zmęczenia, ani na заблудился, или до смерти устал и
umierającego z pragnienia czy głodu, напуган, или умирает от голода и
ani na przestraszonego. жажды.

W niczym nie przypominał dziecka По его виду никак

zgubionego w środku pustyni, o нельзя было сказать, что это
tysiąc mil od miejsc zamieszkałych. ребенок, потерявшийся в
Gdy wreszcie odzyskałem mowę, необитаемой пустыне, вдалеке от
odezwałem się: всякого жилья. Наконец ко мне
вернулся дар речи, и я спросил:
- Ale... cóż ty tutaj robisz? – Но… что ты здесь делаешь?
A on powtórzył bardzo powoli, jak И он опять попросил тихо и очень
gdyby chodziło o niezwykle ważną серьезно:
sprawę:
- Proszę cię, narysuj mi baranka ... – Пожалуйста… нарисуй
барашка…
Zawsze ulega się urokowi tajemnicy. Все это было так таинственно и
Pomimo niedorzeczności sytuacji - непостижимо, что я не посмел
8

byłem bowiem o tysiąc mil od отказаться. Как ни нелепо

terenów zamieszkałych i grozi mi это было здесь, в пустыне, на
niebezpieczeństwo śmierci - волосок от смерти, я все-таки
wyciągnąłem z kieszeni kartkę достал из кармана лист бумаги и
papieru i wieczne pióro. W tym вечное перо. Но тут же вспомнил,
momencie przypomniałem sobie, że что учился-то я больше географии,
przecież uczyłem się tylko geografii, истории, арифметике и
historii, rachunków i gramatyki, więc правописанию, и сказал малышу
zmartwiony powiedziałem chłopcu, (немножко даже сердито сказал),
że nie umiem rysować. Ale on что не умею рисовать. Он ответил:
odrzekł:
- To nic nie szkodzi. Narysuj mi – Все равно. Нарисуй барашка.
baranka.
Ponieważ nigdy w życiu nie Так как я никогда в жизни не
rysowałem baranka, pokazałem mu рисовал баранов, я повторил для
jeden z dwóch rysunków, jakie него одну из двух старых
umiałem zrobić: rysunek węża boa картинок, которые я только и умею
zamkniętego. Ku memu zdziwieniu рисовать – удава снаружи. И очень
chłopczyk odpowiedział: изумился, когда малыш
  воскликнул:

- Nie, nie. Nie chcę słonia – Нет, нет! Мне не надо слона в
połkniętego przez węża boa. Boa jest удаве! Удав слишком опасен, а
zbyt niebezpieczny, a słoń za duży. слон слишком большой. У
Mam za mało miejsca. Potrzebny mi меня дома все очень маленькое.
jest baranek. Narysuj mi baranka. Мне нужен барашек. Нарисуй
Narysowałem baranka. Mały барашка.
przyjrzał się uważnie i rzekł: И я нарисовал.
Он внимательно посмотрел на мой
рисунок и сказал:
- Nie, ten baranek jest już bardzo – Нет, этот барашек уже совсем
chory. Zrób innego. хилый. Нарисуй другого.
 

Narysowałem. Я нарисовал.
Mały przyjaciel uśmiechnął się Мой новый друг мягко,
grzecznie z pobłażaniem: снисходительно улыбнулся.
- Przyjrzyj się. To nie jest baranek, to – Ты же сам видишь, – сказал он, –
9
baran. On ma rogi.
 
Zrobiłem nowy rysunek, ale został
odrzucony tak jak poprzedni:
- Ten baranek jest za stary. Chcę
mieć baranka, który będzie długo
żył.
Tracąc już cierpliwość - chciałem
bowiem jak najprędzej zabrać się do
naprawy motoru - nabazgrałem ten
obrazek i powiedziałem:
 
- To jest skrzynka. Baranek, którego – Вот тебе ящик. А в нем сидит
chciałeś mieć, jest w środku.
Byłem bardzo zdziwiony, widząc
radość na buzi małego krytyka.
- To jest właśnie to, czego chciałem.
Czy myślisz, ze trzeba dużo trawy
dla tego baranka?
- Dlaczego pytasz?
- Bo mam tak mało miejsca ...
- Na pewno wystarczy. Dałem ci
zupełnie małego baranka.
Pochylił główkę nad rysunkiem.
- Nie taki znowu mały. Zobacz,
zasnął ...
Tak wyglądał początek mojej
znajomości z Małym Księciem.
 
III
Dużo czasu upłynęło, zanim
zrozumiałem, skąd przybył. Mały явился. Маленький принц засыпал
это не барашек. Это большой
баран. У него рога…
Я опять нарисовал по-другому. Но
он и от этого рисунка отказался:
– Этот слишком старый. Мне
нужен такой барашек, чтобы жил
долго.
Тут я потерял терпение – ведь мне
надо было поскорей разобрать
мотор – и нацарапал
ящик.
И сказал малышу:
такой барашек, какого тебе
хочется.
Но как же я удивился, когда мой
строгий судья вдруг просиял:
– Вот это хорошо! Как ты
думаешь, много этому барашку
надо травы?
– А что?
– Ведь у меня дома всего очень
мало…
– Ему хватит. Я тебе даю совсем
маленького барашка.
– Не такой уж он маленький… –
сказал он, наклонив голову и
разглядывая рисунок. –
Смотри-ка! Он уснул…
Так я познакомился с Маленьким
принцем.
III
Не скоро я понял, откуда он
10

Książę, choć sam zadawał mi wiele меня вопросами, но когда я

pytań udawał, że moich nie słyszy спрашивал о чем-нибудь, он
dopiero z wypowiedzianych словно и не слышал. Лишь
przypadkowo słów poznałem jego понемногу, из случайных,
historię. Kiedy po raz pierwszy ujrzał мимоходом
mój samolot (nie narysuję mego оброненных слов мне все
samolotu, ponieważ jest to rysunek открылось. Так, когда он впервые
zbyt trudny), zapytał: увидел мой самолет (самолет я
рисовать не стану, мне все равно
  не справиться), он спросил:

- Co to za przedmiot? – Что это за штука?

- To nie jest przedmiot. To lata. To – Это не штука. Это самолет. Мой
samolot. To mój samolot. самолет. Он летает.
Byłem bardzo dumny, mogąc mu И я с гордостью объяснил ему, что
powiedzieć, latam. Wtedy zapytał: умею летать. Тогда он воскликнул:
- Jak to? Spadłeś z nieba? – Как! Ты упал с неба?
- Tak - odparłem skromnie. – Да, – скромно ответил я.
- Ach, to zabawne... – Вот забавно!..

I Mały Książe wybuchnął śmiechem, И Маленький принц звонко

który mnie rozgniewał. Wolałbym, засмеялся, так что меня взяла
aby poważniej traktowano moje досада: я люблю, чтобы к моим
nieszczęście. Po chwili powiedział: злоключениям относились
серьезно. Потом он прибавил:
- A więc ty też spadłeś z nieba? Z – Значит, ты тоже явился с неба. А
jakiej planety pochodzisz? с какой планеты?
W tym momencie rozjaśnił mi się «Так вот разгадка его
nieco mrok otaczający jego zjawienie таинственного появления здесь, в
się i spytałem natychmiast: пустыне!» – подумал я и спросил
напрямик:

- Więc ty przybyłeś z innej planety? – Стало быть, ты попал сюда с

Ale on nie odpowiadał. Schylił
głowę i uważnie przyglądał się
memu samolotowi.
- To prawda. Przy pomocy czegoś
другой планеты?
Но он не ответил. Он тихо покачал
головой, разглядывая мой самолет:
– Ну, на этом ты не мог прилететь
11

takiego nie mogłeś przybyć z daleka. издалека…

I pogrążył się w rozmyślaniach. И надолго задумался о чем-то.
Następnie wyjął z kieszeni baranka i Потом вынул из кармана моего
zaczął uważnie przyglądać się барашка и погрузился в
swemu skarbowi. созерцание этого сокровища.
Możecie sobie wyobrazić, jak bardzo Можете себе представить, как
byłem zaintrygowany tym разгорелось мое любопытство от
zagadkowym zwierzeniem o innych этого полупризнания о
planetach. Starałem się zatem «других планетах». И я попытался
dowiedzieć czegoś więcej. разузнать побольше:
- Skąd przybyłeś, mój mały? Gdzie – Откуда же ты прилетел, малыш?
jest twój dom? Dokąd chcesz zabrać Где твой дом? Куда ты хочешь
baranka? унести моего барашка?
Po chwili pełnej skupienia Он помолчал в раздумье, потом
powiedział: сказал:
- Dobrą stroną tej skrzynki, którą mi – Очень хорошо, что ты дал мне
dałeś, jest to, że będzie w nocy jego ящик: барашек будет там спать по
domkiem. ночам.
- Naturalnie. Jeżeli będziesz – Ну конечно. И если ты будешь
grzeczny, dam ci jeszcze linkę i умницей, я дам тебе веревку,
palik, abys mógł go w dzień чтобы днем его привязывать.
przywiązywać. И колышек.
Ta propozycja uraziła Małego Маленький принц нахмурился:
Księcia.
- Przywiązywać? Też pomysł! – Привязывать? Для чего это?
- Jeżeli go nie przywiążesz, to – Но ведь если ты его не
pójdzie gdziekolwiek i zginie. привяжешь, он забредет неведомо
куда и потеряется.
Mój mały przyjaciel znowu się Тут мой друг опять весело
roześmiał. рассмеялся:
- A gdzież on ma iść? – Да куда же он пойдет?

- Gdziekolwiek, prosto przed siebie. – Мало ли куда? Все прямо, прямо,

куда глаза глядят.
Wtedy Mały Książę powiedział z Тогда Маленький принц сказал
powagą: серьезно:
- To nie ma znaczenia. Ja mam tak – Это не страшно, ведь у меня там
mało miejsca. очень мало места.
12

Następnie dorzucił z odrobiną - jak И прибавил

mi się wydawało - smutku: не без грусти:
- Idąc prosto przed siebie nie można – Если идти все прямо да прямо,
zajść daleko ... далеко не уйдешь…
 

IV IV
W ten sposób dowiedziałem się Так я сделал еще одно важное
drugiej ważnej rzeczy: że planeta, z открытие: его родная планета вся-
której pochodził, niewiele była то величиной с дом!
większa od zwykłego domu.
Ta wiadomość nie zdziwiła mnie. Впрочем, это меня не слишком
удивило.
Wiedziałem dobrze, że oprócz Я знал, что, кроме таких больших
dużych planet, takich jak планет, как
Ziemia, Jowisz, Mars, Wenus, Земля, Юпитер, Марс, Венера,
którym nadano imiona, są setki существуют еще сотни других и
innych, tak małych, że z wielkim среди них такие маленькие, что
trudem można je zobaczyć przy их даже в телескоп трудно
pomocy teleskopu. Kiedy astronom разглядеть. Когда астроном
odkrywa którąś z nich, daje jej открывает такую планетку, он дает
zamiast imienia numer. ей не имя, а просто номер.
Nazywa ją na przykład Например:
gwiazdą 3251. астероид 3251.
Miałem pewne podstawy, aby sądzić, У меня есть серьезные основания
że planeta, z której przybył Mały полагать, что Маленький принц
Książę, jest gwiazdą B-612. прилетел с планетки, которая
называется «астероид В-612».
Ta gwiazda była widziana Этот астероид был замечен в
raz tylko, w 1909 roku, телескоп лишь один раз, в 1909
przez tureckiego astronoma, który году, одним турецким астрономом.
swoje odkrycie ogłosił na Астроном доложил тогда о своем
Międzynarodowym Kongresie замечательном открытии на
Astronomów. Nikt jednak nie chciał Международном астрономическом
mu uwierzyć, ponieważ miał bardzo конгрессе. Но никто ему не
dziwne ubranie. Tacy bowiem są поверил, а все потому, что он был
dorośli ludzie. одет по-турецки. Уж такой
13
Na szczęście dla planety B-612
turecki dyktator kazał pod karą
śmierci zmienić swojemu ludowi
ubiór na europejski. Astronom
ogłosił po raz wtóry swoje odkrycie
w roku 1920 - i tym razem był
ubrany w elegancki frak. Cały świat
mu uwierzył.
Opowiedziałem wam te szczegóły o
planecie B-612 i podałem numer ze
względu na dorosłych. Dorośli są
zakochani w cyfrach. Jeżeli
opowiadacie im o nowym
przyjacielu, nigdy nie spytają o
rzeczy najważniejsze. Nigdy nie
usłyszycie: "Jaki jest dźwięk jego
głosu? W co lubi się bawić? Czy
zbiera motyle?"
Oni spytają was: "Ile ma lat? Ilu ma
braci? Ile waży? Ile zarabia jego
ojciec?"
Wówczas dopiero sądzą, że coś
wiedzą o waszym przyjacielu.
Jeżeli mówicie dorosłym:
"Widziałem piękny dom z czerwonej
cegły, z geranium w oknach i
gołębiami na dachu" - nie potrafią
sobie wyobrazić tego domu.
Trzeba im powiedzieć: "Widziałem
dom za sto tysięcy złotych".
Wtedy krzykną: "Jaki to piękny
dom!"
Jeżeli powiecie dorosłym:
народ эти взрослые!
К счастью для репутации
астероида В-612, турецкий султан
велел своим подданным под
страхом смерти носить
европейское платье. В 1920 году
тот астроном снова доложил о
своем открытии. На этот раз он
был одет по последней моде, – и
все с ним согласились.
Я вам рассказал так подробно об
астероиде В-612 и даже сообщил
его номер только из-за
взрослых. Взрослые очень любят
цифры. Когда рассказываешь им,
что у тебя появился новый
друг, они никогда не спросят о
самом главном. Никогда они не
скажут: «А какой у него голос? В
какие игры он любит играть?
Ловит ли он бабочек?» Они
спрашивают: «Сколько ему лет?
Сколько у него братьев? Сколько
он весит? Сколько зарабатывает
его отец?»
И после этого воображают, что
узнали человека.
Когда говоришь взрослым:
«Я видел красивый дом из
розового
кирпича, в окнах у него герань, а
на крыше голуби», – они никак не
могут представить себе этот
дом. Им надо сказать: «Я видел
дом за сто тысяч франков», – и
тогда они восклицают: «Какая
красота!»
Точно так же, если им сказать:
14
"Dowodem istnienia
Małego Księcia jest to, że był
śliczny,
że smiał się i że chciał mieć baranka,
a jeżeli chce się mieć baranka, to
dowód, że się istnieje" - wówczas
wzruszą ramionami i potraktują was
jak dzieci.
Lecz jeżeli im powiecie, że przybył z
planety B-612, uwierzą i nie będą
zadawać niemądrych pytań. Oni są
właśnie tacy. Nie można od nich za
dużo wymagać. Dzieci muszą być
bardzo pobłażliwe w stosunku do
dorosłych.
 
My jednak, którzy dobrze
rozumiemy życie, kpimy sobie z
cyfr.
Chciałbym zacząć tę historię, jak
zaczyna się baśń. Wolałbym
powiedzieć:
"Był pewnego razu Mały Książę,
który mieszkał na planecie
troszeczkę większej od niego i który
bardzo chciał mieć przyjaciela ..."
Dla tych, którzy znają życie,
wyglądałoby to o wiele prawdziwiej.
Byłoby mi przykro, gdyby moją
«Вот доказательства, что
Маленький принц на самом деле
существовал: он был очень, очень
славный, он смеялся, и ему
хотелось иметь барашка. А кто
хочет барашка, тот, безусловно,
существует», – если им сказать
так, они только пожмут плечами и
посмотрят на тебя, как на
несмышленого младенца.
Но если сказать им: «Он прилетел
с планеты,
которая называется астероид В-
612», – это их убедит, и они не
станут докучать вам расспросами.
Уж такой народ эти взрослые. Не
стоит на них сердиться. Дети
должны быть очень
снисходительны к взрослым.
Но мы, те, кто понимает, что такое
жизнь, мы, конечно, смеемся над
номерами и цифрами!
Я охотно начал бы эту повесть как
волшебную сказку. Я хотел бы
начать так:
«Жил да был Маленький принц.
Он жил на планете, которая была
чуть побольше его самого, и ему
очень не хватало друга…».
Те, кто понимает, что такое жизнь,
сразу бы увидели, что
все это чистая правда.
Ибо я совсем не хочу, чтобы мою
15

książkę traktowano niepoważnie. книжку читали просто ради

Z wielkim bólem opowiadam te забавы. Сердце мое больно
wspomnienia. сжимается, когда я вспоминаю
Sześć lat minęło już od chwili, kiedy моего маленького друга, и нелегко
mój przyjaciel odszedł ze swoim мне о нем говорить. Прошло
barankiem. уже шесть лет с тех пор, как он
вместе со своим барашком
покинул меня.
Próbuję opisać go po to, aby nie И я пытаюсь рассказать о нем для
zapomnieć. того, чтобы его не забыть.
To bardzo przykre zapomnieć Это очень печально, когда
przyjaciela. A przecież nie każdy забывают друзей. Не у всякого
dorosły ma przyjaciela. есть друг.
I mógłbym stać się podobny do И я боюсь стать таким, как
dorosłych, którzy interesuja się tylko взрослые, которым ничто не
cyframi. интересно, кроме цифр.
Dlatego też kupiłem sobie pudełko z Вот еще и поэтому я купил ящик с
farbami i ołówki. красками и цветные карандаши.
Bardzo trudno zabrać się do Не так это просто – в моем
rysowania w moim wieku, tym возрасте вновь приниматься за
bardziej, że jedyne próby w tym рисование, если за всю свою
kierunku, to były rysunki węża boa жизнь только и нарисовал что
zamkniętego i otwartego, rysunki, удава
które robiłem mając sześć lat. снаружи и изнутри, да и то в
шесть лет!
Postaram sie jednak, aby portrety Конечно, я постараюсь передать
były jak najwierniejsze. сходство как можно
Sam nie jestem pewien, czy mi sie to лучше. Но я совсем не уверен, что
uda. у меня это получится.
Jeden rysunek jest dobry, drugi Один портрет выходит удачно, а
gorszy. Myli mi się trochę wzrost другой
Małego Księcia. Tutaj jest za duży, ни капли не похож. Вот и с ростом
tam znów za mały. Waham się, тоже: на одном рисунке принц у
malując kolory jego stroju. Błądzę w меня вышел чересчур большой, на
ciemnościach wspomnień i w другом – чересчур маленький. И я
rezultacie mylę się w rzeczach плохо помню, какого цвета была
bardzo zasadniczych. Ale trzeba mi его одежда. Я пробую рисовать и
to wybaczyć. Mój przyjaciel nigdy так и эдак, наугад, с грехом
16

mi nic nie objaśniał. Uważał pewnie, пополам. Наконец, я могу

że jestem podobny do niego. Ja ошибиться и в каких-то
jednak nie potrafię, niestety, widzieć важных подробностях. Но вы уж
baranka przez ściany skrzynku. не взыщите. Мой друг никогда мне
Możliwe więc, że jestem trochę ничего не объяснял. Может
podobny do dorosłych. Juz się быть, он думал, что я такой же, как
prawdopodobnie zestarzałem. он. Но я, к сожалению, не умею
  увидеть барашка сквозь
стенки ящика. Может быть, я
немного похож на взрослых.
Наверно, я старею.
V V
Codziennie dowiadywałem się Каждый день я узнавал что-нибудь
czegoś nowego o planecie, o новое о его планете, о том, как он
wyjeździe, o podróży. ее покинул и как
странствовал.
Wiadomości te gromadziły się z Он рассказывал об этом
wolna i przypadkowo. понемножку, когда приходилось к
слову.
I tak trzeciego dnia poznałem dramat Так, на третий
baobabów. день я узнал о трагедии с
баобабами.
W tym przypadku stało się to dzięki Это тоже вышло из-за барашка.
barankowi. Mały Książę spytał mnie Казалось, Маленьким принцем
nagle, jakby w coś zwątpił: вдруг овладели тяжкие сомнения,
и он спросил:
- Czy to prawda, że baranki zjadają – Скажи, ведь правда, барашки
krzaki? едят кусты?
- Tak, to prawda. – Да, правда.
- O, to bardzo się z tego cieszę. – Вот хорошо!
- Nie rozumiałem, jakie znaczenie Я не понял, почему это так важно,
może mieć wiadomość, że baranki что барашки едят кусты. Но
zjadają krzaki. Ale Mały Książę Маленький принц прибавил:
dodał:
- Wobec tego one jedzą także – Значит, они и баобабы тоже
baobaby? едят?
 
17

Wytłumaczyłem mu, że baobaby nie Я возразил, что баобабы – не

są krzakami, lecz drzewami, i to tak кусты, а огромные деревья,
dużymi jak kościoły, i gdyby nawet вышиной с колокольню, и, если
zabrał ze sobą całe stado słoni, to nie даже он приведет целое стадо
dałyby one rady jednemu baobabowi. слонов, им не съесть и одного
баобаба.
Na myśl o stadzie słoni Mały Książę Услыхав про слонов, Маленький
roześmiał się: принц засмеялся:
- Trzeba byłoby poustawiać jednego – Их пришлось бы поставить друг
na drugim. на друга…
Później dodał z namysłem: А потом сказал рассудительно:
- Ale nim baobaby staną się – Баобабы сперва, пока не
drzewami, są malutkie. вырастут, бывают совсем
маленькие.
- To prawda. Ale dlaczego chcesz, – Это верно. Но зачем твоему
żeby baranki zjadały małe baobaby? барашку есть маленькие баобабы?
 

Odpowiedział mi: - Dobrze, dobrze... – А как же! – воскликнул он,

- jakby chodziło o rzecz najzupełniej словно речь шла о самых простых,
oczywistą. азбучных истинах.
Musiałem zrobić duży wysiłek, aby И пришлось мне поломать голову,
zrozumieć to bez niczyjej pomocy. пока я додумался, в чем тут дело.
Okazało się, że na planecie Małego На планете Маленького принца,
Księcia, tak jak na wszystkich как на любой другой планете,
planetach, rosły rośliny pożyteczne растут травы полезные и
oraz zielska. W rezultacie вредные. А значит, есть там
znajdowały się tam dobre nasiona хорошие семена хороших,
roślin pożytecznych i złe nasiona полезных трав и вредные семена
zielsk. дурной, сорной травы.
Ale ziarna są niewidoczne. Śpią Но ведь семена невидимы. Они
sobie skrycie w ziemi aż do chwili, спят глубоко под землей, пока
kiedy któremuś z nich przyjdzie одно из них не
ochota obudzić się. вздумает проснуться.
Wypuszcza wtedy cudowny, Тогда оно пускает росток; он
bezbronny pęd, który najpierw расправляется и тянется к солнцу,
nieśmiało wyciąga się ku słońcu. сперва такой милый и безобидный.
Jeżeli jest to pęd rzodkiewki albo Если это будущий редис или
18

róży, można mu pozwolić rosnąć, jak розовый куст, пусть его растет на
chce. Ale jeżeli jest to zielsko,trzeba здоровье. Но если это какая-
wyrwać je jak najszybciej, gdy tylko нибудь дурная трава, надо вырвать
się je rozpozna. ее с корнем, как только ее узнаешь.
Otóż na planecie Małego Księcia И вот на планете Маленького
były ziarna straszliwe. Zirna принца есть ужасные, зловредные
baobabu. Zakażony był nimi cały семена… это семена баобабов.
grunt. A kiedy baobab wyrośnie, to Почва планеты вся заражена ими.
na wyrwanie jest za późno i nigdy А если баобаб не распознать
już nie można się go pozbyć. вовремя, потом от него уже не
Zajmie całą planetę. избавишься. Он завладеет всей
планетой.
Przeorze ją korzeniami. A jeżeli Он пронижет ее насквозь своими
planeta jest mała, a baobabów jest корнями. И если планета очень
dużo, to one ją rozsadzają. маленькая, а баобабов много, они
разорвут ее на клочки.
- Jest to kwestia dyscypliny - – Есть такое твердое правило, –
powiedział mi później сказал мне позднее Маленький
Mały Książę. принц.

- Rano, po umyciu się, trzeba robić – Встал поутру,

bardzo dokładną toaletę planety. умылся, привел себя в порядок – и
Trzeba się zmusić do regularnego сразу же приведи в порядок свою
wyrywania baobabów, i to планету. Непременно надо
natychmiast po odróżnieniu ich od каждый день выпалывать баобабы,
krzewów róży, do których są w как только их уже можно отличить
młodości bardzo podobne. от розовых кустов: молодые
ростки у них почти одинаковые.
Jest to praca bardzo nudna, lecz Это очень скучная работа, но
bardzo łatwa ... совсем не трудная.
Pewnego dnia poradził mi, abym Однажды он посоветовал мне
spróbował narysować ładny obrazek, постараться и нарисовать такую
który by pomógł dzieciom z naszej картинку, чтобы и у нас дети это
planety zrozumieć хорошо поняли.
niebezpieczeństwo baobabów.
 

- Gdyby kiedyś podróżowały - – Если им когда-нибудь придется

19

mówił mi - może im się przydać. путешествовать, – сказал он, – это

им пригодится.
Czasem odłożenie pracy na później Иная работа может и подождать
nie przynosi szkody. Lecz w немного, вреда не будет. Но если
wypadku baobabu jest to zawsze дашь волю баобабам, беды не
katastrofą. Znałem planetę, którą миновать. Я знал одну планету, на
zamieszkiwał leniuch. Zlekceważył ней жил лентяй. Он не выполол
trzy pędy ... вовремя три кустика…
Według wskazówek Małego Księcia Маленький принц подробно мне
narysowałem tę planetę. все описал, и я нарисовал эту
планету.
Nie lubię prawić morałów. Я терпеть не могу
читать людям нравоучения.
Lecz niebezpieczeństwo baobabów Но мало кто знает, чем грозят
jest tak mało znane, a ryzyko, na баобабы, а опасность, которой
jakie narażają się ci, którzy zabłądzą подвергается всякий, кто попадет
na jedną z małych planet, jest tak на астероид, очень велика – вот
poważne, że tym razem odstąpię od почему на сей раз я решаюсь
mych zasad. изменить своей обычной
I mówię: dzieci, uważajcie na сдержанности. «Дети! – говорю я.
baobaby! – Берегитесь баобабов!» Я хочу
Wiele pracy kosztował mnie ten предупредить моих друзей об
rysunek, który zrobiłem po to, aby опасности, которая давно уже их
ostrzec mych przyjaciół przed подстерегает, а они даже не
niebezpieczeństwem od dawna подозревают о ней, как не
grożącym, a nieznanym. Mój trud подозревал прежде и я. Вот почему
jednakże opłacił się. я так трудился над этим рисунком,
и мне не жаль потраченного труда.
Быть может, вы спросите: отчего в
Może zapytacie, dlaczego w tej этой книжке нет больше
książce nie ma innych równie таких внушительных рисунков,
wspaniałych rysunków jak rysunek как этот, с баобабами?
baobabów?

Odpowiedź jest prosta: próbowałem Ответ очень прост: я старался, но

je zrobić, lecz mi się nie udały. Gdy у меня ничего не вышло. А когда я
20

malowałem baobaby, kierowała mną рисовал баобабы, меня

jakaś wewnętrzna konieczność. вдохновляло сознание, что это
  страшно важно и неотложно.

VI VI
Powoli zrozumiałem, Mały Książę, О Маленький принц! Понемногу я
twoje smutne życie. Od dawna понял также, как печальна и
jedyną rozrywką był dla ciebie urok однообразна была твоя
zachodów słońca. Ten nowy szczegół жизнь. Долгое время у тебя было
twego życia poznałem czwartego лишь одно развлечение: ты
dnia rano, gdyś mi powiedział: любовался закатом. Я узнал об
этом наутро четвертого дня, когда
ты сказал:
- Bardzo lubię zachody słońca. – Я очень люблю закат. Пойдем
Chodźmy zobaczyć zachód słońca. посмотрим, как заходит солнце.
- Ale trzeba poczekać. – Ну, придется подождать.
- Poczekać na co? – Чего ждать?
- Poczekać, aż słońce zacznie – Чтобы солнце зашло.
zachodzić.
Początkowo zrobiłeś zdziwioną Сначала ты очень удивился, а
minę, a później roześmiałeś się i потом засмеялся над собою и
rzekłeś: сказал:
- Ciągle mi sie wydaje, że jestem u – Мне все кажется, что я у себя
siebie. дома!
Rzeczywiście, wszyscy wiedzą, że И в самом деле. Все знают, что,
kiedy w Stanach Zjednoczonych jest когда в Америке полдень, во
godzina dwunasta, we Francji słońce Франции солнце уже заходит.
zachodzi. Gdyby można się było w И если бы за одну минуту
ciągu minuty przenieść ze Stanów do перенестись во Францию, можно
Francji,oglądałoby się zachód słońca. было бы полюбоваться закатом.
Niestety, Francja jest К несчастью, до Франции очень,
daleko. очень далеко.

Ale na twojej planecie mogłeś А на твоей планете тебе довольно

przesunąć krzesełko o parę kroków i было передвинуть стул на
oglądać zachód słońca tyle razy, ile несколько шагов. И ты снова и
chciałeś ... снова смотрел на закатное небо,
стоило только захотеть…
21

- Pewnego dnia oglądałem zachód – Однажды я за один день видел

słońca czterdzieści trzy razy - заход солнца сорок три раза!
powiedział Mały Książę, a w chwilę И немного погодя ты
później dodał: прибавил:

- Wiesz, gdy jest bardzo smutno, to – Знаешь… когда станет очень

kocha się zachody słońca. грустно, хорошо поглядеть, как
заходит солнце…
- Więc wówczas gdy oglądałeś je – Значит, в тот день, когда ты
czterdzieści trzy razy, byłeś aż tak видел сорок три заката, тебе было
bardzo smutny? - zapytałem. очень грустно?
Ale Mały Książę nie odpowiedział. Но Маленький принц не ответил.
 
VII VII
Piątego dnia, znowu dzięki На пятый день, опять-таки
barankowi, odkryłem nową благодаря барашку, я узнал секрет
tajemnicę Małego Księcia. Маленького принца.
Gwałtownie, bez żadnego wstępu, Он спросил неожиданно, без
zapytał mnie, jak gdyby po długim предисловий, точно пришел к
zastanawianiu się w samotności: этому выводу после долгих
молчаливых раздумий:

- Jeżeli baranek zjada krzaki, to je – Если барашек есть кусты, он и

także kwiaty? цветы ест?
- Baranek je wszystko, co napotka. – Он есть все, что попадется.
- Nawet kwiaty, które mają kolce? – Даже такие цветы, у которых
шипы?
- Tak, nawet kwiaty, które mają – Да, и те, у которых шипы.
kolce.
- A więc do czego służą kolce? – Тогда зачем шипы?
Nie wiedziałem. Byłem w tym Этого я не знал. Я был очень
momencie zajęty luzowaniem zbyt занят: в моторе заел один болт, и я
ściągniętego sworznia mego motoru. старался его отвернуть.
Niepokoiłem się bardzo, ponieważ Мне было не по себе, положение
zacząłem rozumieć, że uszkodzenie становилось серьезным, воды
jest poważne, a woda do picia почти не осталось, и я начал
kończy się. Myślałem o najgorszym. бояться, что моя вынужденная
посадка плохо кончится.
22

- Do czego służą kolce? – Зачем нужны шипы?

Mały Książe nigdy nie reygnował z Задав какой-нибудь вопрос,
postawionego raz pytania. Маленький принц никогда не
Byłem zdenerwowany stanem mojej отступался, пока не получал
maszyny i odpowiedziałem byle co: ответа. Неподатливый болт
выводил меня из терпенья, и я
ответил наобум:
- Kolce nie służą do niczego. To – Шипы ни зачем не нужны, цветы
tylko złośliwość kwiatów. выпускают их просто от злости.
Mały Książę westchnął, a po chwili – Вот как!
milczenia powiedział urażony: Наступило молчание. Потом он
сказал почти сердито:
- Nie wierzę ci. Kwiaty są słabe, są – Не верю я тебе! Цветы слабые. И
naiwne. One zabezpieczają się, jak простодушные. И они стараются
mogą. Im się wydaje, że z kolcami są придать себе храбрости. Они
bardzo grożne. думают – если у них шипы, их все
боятся…
Nie odpowiedziałem. Mówiłem sobie Я не ответил. В ту минуту я
w tej chwili: "Jeżeli ten sworzeń nie говорил себе: «Если этот болт и
puści, wybiję go młotkiem". сейчас не поддастся, я так
стукну по нему молотком, что он
разлетится вдребезги».
Mały Książę przerwał moje myśli Маленький принц снова перебил
мои мысли:
- I ty sądzisz, że kwiaty... – А ты думаешь, что цветы…
- Ale nie, nic nie sądzę. – Да нет же! Ничего я не думаю! Я
Odpowiedziałem byle co. Zajmuję ответил тебе первое, что пришло в
się poważnymi sprawami. голову. Ты видишь, я
Popatrzył na mnie zdumiony. занят серьезным делом.
Он посмотрел на меня в
изумлении:
- Poważnymi sprawami? – Серьезным делом?!
Widział mnie stojącego z młotkiem Он все смотрел на меня:
w ręku, z palcami czarnymi od перепачканный смазочным
smaru, schylonego nad przedmiotem, маслом, с молотком в руках, я
który wydawał mu się bardzo наклонился над непонятным
brzydki. предметом, который казался ему
  таким уродливым.
23

- Mówisz jak dorośli. – Ты говоришь, как взрослые! –

Zawstydziłem się. Ale on dodał сказал он.
bezlitośnie: Мне стало совестно. А он
  беспощадно прибавил:
- Nie rozumiesz nic. Mieszasz – Все ты путаешь… ничего не
wszystko. понимаешь!
Był naprawdę bardzo rozgniewany. Да, он не на шутку рассердился.
Potrząsał złotymi lokami, Он тряхнул головой, и ветер
rozsypującymi się na wietrze. растрепал его золотые волосы.
- Znam planetę, na której mieszka – Я знаю одну планету, там живет
pan o czerwonej twarzy. такой господин с багровым лицом.
On nigdy Он за всю свою
nie wąchał kwiatów. жизнь ни разу не понюхал цветка.
Nigdy nie patrzył na gwiazdy. Ни разу не поглядел на звезду. Он
Nigdy nikogo nie kochał. Niczego w никогда никого не любил.
życiu nie robił poza rachunkami. I И никогда ничего не делал. Он
cały dzień powtarza tak jak ty: занят только одним: он складывает
"Jestem człowiekiem poważnym, цифры. И с утра до ночи
jestem człowiekiem poważnym". твердит одно: «Я человек
Nadyma się dumą. Ale to nie jest серьезный! Я человек серьезный!»
człowiek, to jest grzyb. – совсем как ты. И прямо
раздувается от гордости. А на
самом деле он не человек. Он
гриб.

- Co? – Что?
- Grzyb! – Гриб!
Mały Książę był blady ze złości. Маленький принц даже побледнел
от гнева.
- Od milionów lat kwiaty mają kolce. – Миллионы лет у цветов растут
Mimo to od milionów lat baranki шипы. И миллионы лет барашки
jedzą kwiaty. A czy nie wydaje ci się все-таки едят цветы. Так
godne wyjaśnienia, dlaczego kwiaty неужели же это не серьезное дело
zadają sobie tyle trudu dla – понять, почему они изо всех сил
wytworzenia kolców, które nie służą стараются отрастить шипы,
24

do niczego? если от шипов нет никакого толку?

Czy wojna między kwiatami a Неужели это не важно, что
barankami nie jest rzeczą poważną? барашки и цветы воюют друг с
Czy to nie jest ważniejsze niż другом? Да разве это не серьезнее
rachunki grubego, czerwonego pana? и не важнее, чем арифметика
Jeżeli ja znam jedyny kwiat, który толстого господина с багровым
nigdzie poza moją planetą nie лицом? А если я знаю
istnieje, i jeżeli mały baranek może единственный в мире цветок, он
go któregoś ranka zniszczyć za растет только на моей планете, и
jednym zamachem, nie zdając sobie другого
sprawy z tego, co czyni, czyż nie ma такого больше нигде нет, а
to żadnego znaczenia? маленький барашек в одно
прекрасное утро вдруг возьмет и
съест его
и даже не будет знать, что он
натворил? И это все, по-твоему, не
важно?
Poczerwieniał. Po chwili mówił Он сильно покраснел. Потом снова
dalej; заговорил:
- Jeśli ktoś kocha kwiat,który jest – Если любишь цветок –
jedyny na milionach i milionach единственный, какого больше нет
planet, tomu wystarcza do szczęścia ни на одной из многих миллионов
patrzenie na gwiazdy i mówi sobie: звезд, этого довольно: смотришь
на небо и чувствуешь себя
счастливым. И говоришь себе:
"Gdzieś tam jest mój kwiat:. «Где-то там живет мой цветок…»
Lecz jeśli baranek zje kwiat, to tak Но если барашек его съест, это все
jakby wszystkie gwiazdy zgasły. I to равно, как если бы все
nie jest ważne? звезды разом погасли! И это, по-
твоему, не важно!
Nie mógł mówić dłużej. Wybuchnął Он больше не мог говорить. Он
płaczem. Noc zapadła. вдруг разрыдался. Стемнело. Я
Porzuciłem moje narzędzia. Kpiłem бросил работу. Мне
sobie z młotka, ze sworznia, z wody i смешны были злополучный болт и
ze śmierci. молоток, жажда и смерть.
Na jednej gwieżdzie, na planecie, na На звезде, на планете – на моей
mojej Ziemi był Mały Książę, планете, по имени Земля – плакал
którego musiałem pocieszyć. Маленький принц, и надо было его
25

Wziołem go na ręce i ukołysałem. утешить. Я взял его на руки и стал

Powiedziałem: баюкать. Я говорил ему:
- Kwiatowi, który kochasz, nie grozi «Цветку, который ты любишь,
niebezpieczeństwo. Narysuję ci ничто не грозит… Я нарисую
kaganiec dla twego baranka, narysuję твоему барашку намордник…
osłonę dla twego kwiatu... Нарисую для твоего цветка
Ja... броню… Я…»
Nie wiedziałem, co powiedzieć. Я плохо понимал, что
Czułem się nieswojo. Nie говорил. Я чувствовал себя ужасно
wiedziałem, jak do niego przemówić, неловким и неуклюжим. Я не знал,
czym go pocieszyć. Świat łez jest как позвать, чтобы он
taki tajemniczy. услышал, как догнать его душу,
  ускользающую от меня… Ведь она
такая таинственная и
неизведанная, эта страна слез.
VIII VIII
Wkótce poznałem lepiej ten Очень скоро я лучше узнал этот
kwiat. цветок.
Na planecie Małego Księcia kwiaty На планете Маленького принца
były zawsze bardzo skromne, o всегда росли простые, скромные
pojedyńczej koronie płatków, nie цветы – у них было мало
zajmujące miejsca i nie лепестков, они занимали совсем
przeszkadzające nikomu. мало места и никого
не беспокоили.

Pojawiały się któregoś ranka wśród Они раскрывались поутру в траве

traw i więdły wieczorem. Krzak róży и под вечер увядали. А этот пророс
wykiełkował w ciągu dnia z ziarna однажды из зерна, занесенного
przyniesionego nie wiadomo skąd i неведомо откуда, и Маленький
Mały Książę z uwagą śledził ten pęd, принц не сводил глаз с крохотного
zupełnie niepodobny do innych ростка, не похожего на все
pędów. остальные ростки и былинки.
Mógł to być nowy gatunek baobabu. Вдруг это какая-нибудь новая
разновидность
баобаба?
Lecz krzak szybko przestał rosnąć i Но кустик быстро перестал
zaczął się formować kwiat. Mały тянуться ввысь, и на нем появился
Książę, który śledził pojawienie бутон. Маленький принц
26

olbrzymiego pąka, wyczuwał, iż никогда еще не видал таких

wykwitnie z niego jakieś cudowne огромных бутонов и
zjawisko, lecz róża schowana w предчувствовал, что увидит чудо.
swoim zielonym domku А неведомая гостья, еще скрытая в
przygotowywała się powoli. стенах своей зеленой комнатки,
Starannie dobierała barw. Ubierała все готовилась, все
się wolno, dopasowywała płatki прихорашивалась. Она
jeden do drugiego. заботливо подбирала краски. Она
наряжалась неторопливо, один за
другим примеряя лепестки.
Nie chciała rozkwitnąć pognieciona Она не желала явиться на свет
jak maki. Pragnęła zjawić się w встрепанной, точно какой-нибудь
pełnym blasku swojej piękności. O, мак. Она хотела показаться во
tak! Była wielką zalotnicą. всем блеске своей красоты. Да, это
была ужасная кокетка!
Jej tajemnicze strojenie trwało wiele Таинственные приготовления
dni. длились
день за днем.
Aż pewnego poranka - dokładnie o И вот наконец, однажды утром,
wschodzie słońca - ukazała się. едва взошло солнце, лепестки
раскрылись.
I oto ona - która tyle trudu włożyła w И красавица, которая столько
swój staranny wygląd- powiedziała трудов положила, готовясь к этой
ziewając: минуте, сказала, позевывая:
- Ach, dopiero się obudziłam... – Ах, я насилу проснулась…
Przepraszam bardzo... Jestem jeszcze Прошу извинить… Я еще совсем
nie uczesana. растрепанная…
Mały Książę nie mógł powstrzymać Маленький принц не мог сдержать
słów z zachwytu: восторга:
- Jakaż pani jest piękna! – Как вы прекрасны!
- Prawda odpowiedziała róża – Да, правда? – был тихий ответ. –
cichutko.
- Urodziłam się równocześnie ze -И заметьте, я родилась вместе с
słońcem. солнцем.
Mały Książę domyślił się, że róża nie Маленький принц, конечно,
jest zbyt skromna, lecz jakżeż była догадался, что удивительная
wzruszająca! гостья не страдает избытком
скромности, зато она была так
27

прекрасна, что дух захватывало!

А она вскоре заметила:
- Sądzę, że czas na śniadanie - – Кажется, пора завтракать. Будьте
dorzuciła po chwili - czy byłby pan так добры, позаботьтесь обо мне…
łaskaw pomyśleć o mnie? Маленький принц очень смутился,
Mały Książę, bardzo zawstydzony, разыскал лейку и полил цветок
poszedł po konewkę i podał jej ключевой водой.
świerzą wodę. Скоро оказалось, что красавица
Wkrótce swą trochę płochliwą горда и обидчива, и Маленький
próżnością zaczęła go torturować. принц совсем с нею измучился. У
Pewnego dnia na przykład, mówiąc o нее было четыре шипа, и однажды
swych czterech kolcach, она сказала ему:
powiedziała:
- Mogą zjawić się tygrysy uzbrojone – Пусть приходят тигры, не боюсь
w pazury... я их когтей!
- Nie ma tygrysów na mojej planecie – На моей планете тигры не
- sprzeciwił się Mały Książę - a poza водятся, – возразил Маленький
tym tygrysy nie jedzą trawy. принц. – И потом, тигры не
едят траву.
- Nie jestem trawą - odparła słodko – Я не трава, – обиженно заметил
róża. цветок.
- Proszę mi wybaczyć... – Простите меня…
- Nie obawiam się tygrysów, – Нет, тигры мне не страшны, но я
natomiast czuję wstręt do ужасно боюсь сквозняков. У вас
przeciągów. Czy nie ma pan нет ширмы?
parawanu?
"Wstręt do przeciągów to nie jest «Растение, а боится сквозняков…
dobre dla rośliny - pomyślał Mały очень странно… – подумал
Książę. - Ten kwiat jest bardzo Маленький принц. – Какой
skomplikowany." трудный характер у этого цветка».
- Wieczorem proszę mnie przykryć – Когда настанет вечер, накройте
kloszem. U pana jest bardzo zimno. меня колпаком. У вас тут слишком
Złe są tu urządzenia. Tam, skąd холодно. Очень неуютная планета.
przybyłam... Там, откуда я прибыла…
Urwała. Она не договорила. Ведь ее
Przybyła w postaci nasienia. занесло сюда, когда она была еще
Nie mogła znać innych planet. зернышком. Она ничего не
могла знать о других мирах.
28

Naiwne kłamstwo, na którym dała Глупо лгать, когда тебя так легко
się przylapać zawstydzilo ją. уличить! Красавица смутилась,
Zakaszlała dwa lub trzy razy, aby потом кашлянула раз-другой,
pokryć zażenowanie. чтобы Маленький принц
почувствовал, как он перед нею
виноват:
- A ten parawan? – Где же ширма?
- Ja bym przyniósł, ale pani mówiła... – Я хотел пойти за ней, но не мог
же я вас не дослушать!
Wtedy róża znów zaczęła kaszleć, Тогда она закашляла сильнее:
aby Mały Książę miał wyrzuty пускай его все-таки помучит
sumienia. W ten sposób mimo dobrej совесть!
woli płynącej z jego uczucia Mały Хотя Маленький принц и полюбил
Książę przestał wierzyć róży. прекрасный цветок и рад был ему
служить, но вскоре в
душе его пробудились сомнения.
Wziął poważnie słowa bez znaczenia Пустые слова он принимал близко
i stał się bardzo nieszczęśliwy. к сердцу и стал чувствовать
себя очень несчастным.
- Nie powinienem jej słuchać - – Напрасно я ее слушал, –
zwierzył mi się któregoś dnia доверчиво сказал он мне однажды.
- nigdy nie trzeba słuchać – Никогда не надо слушать,
kwiatow.Trzeba je oglądać i wąchać. что говорят цветы. Надо просто
Mój kwiat napełniał całą planetę смотреть на них и дышать их
swoją wonią, lecz nie umiałem się ароматом. Мой цветок напоил
nim cieszyć. Historia kolców, która благоуханием всю мою планету, а
tak mnie rozdrażniła, powinna я не умел ему радоваться. Эти
rozczulić... разговоры о когтях и тиграх…
Они должны бы меня растрогать,
а я разозлился…
Zwierzył się jeszcze: И еще он признался:
- Nie potrafiłem jej zrozumieć. – Ничего я тогда не понимал!
Powinienem sądzić ją według Надо было судить не по словам, а
czynów, a nie słów. по делам.
Czarowała mnie pięknem i Она дарила мне
zapachem. Nie powinienem nigdy od свой аромат, озаряла мою жизнь. Я
niej uciec. Powinienem odnależć w не должен был бежать. За этими
niej czułość pod pokrywką małych жалкими хитростями и
29

przebiegłostek. Kwiaty mają w sobie уловками я должен был угадать

tyle sprzeczności. нежность. Цветы так
Lecz byłem za młody, aby umieć ją непоследовательны! Но я был
kochać. слишком молод, я еще не умел
  любить.
IX IX
Sądzę, że dla swej ucieczki Mały Как я понял, он решил
Książę wykorzystał odlot странствовать с перелетными
wędrownych ptaków. Rano przed птицами. В последнее утро он
odjazdem uporządkował dokładnie старательней обычного прибрал
planetę. Pieczołowicie przeczyścił свою планету. Он заботливо
wszystkie wulkany. прочистил действующие вулканы.
Miał dwa czynne wulkany. To się У него было два действующих
bardzo przydaje do podgrzewania вулкана. На них очень удобно по
śniadań. утрам разогревать завтрак. Кроме
Miał też jeden wulkan wygasły. того, у него был еще один
Ponieważ powtarzał zwykle: - Nic потухший вулкан. Но, сказал он,
nigdy nie wiadomo - więc мало ли что может случиться!
przeczyścił także wygasły wulkan. Поэтому он прочистил и потухший
вулкан тоже.
Jeśli wulkany są dobrze Когда вулканы аккуратно
przeczyszczone, palą się powoli i чистишь, они горят ровно и тихо,
równo, bez wybuchów. без всяких извержений.
Wybuchy wulkanów są tym, czym Извержение вулкана – это все
zapalenie sadzy w kominie. равно что пожар в печной трубе,
когда там загорится сажа.
Oczywiście my, na naszej Ziemi, Конечно, мы, люди на земле,
jesteśmy za mali, aby przeczyszczać слишком малы и не можем
wulkany. Dlatego też sprawiają nam прочищать наши вулканы. Вот
tyle przykrości. почему они доставляют нам
столько неприятностей.
Mały Książę z odrobiną smutku Не без грусти Маленький принц
wyrwał także ostatnie pędy вырвал также последние ростки
baobabów. Nie wierzył w swój баобабов. Он думал, что
powrót. Wszystkie te codzienne никогда не вернется. Но в это утро
prace wydawały mu się tego ranka привычная работа доставляла ему
szczególnie miłe. необыкновенное удовольствие.
Kiedy po raz ostatni podlał różę i już А когда он в последний раз полил
30

miał ją przykryć kloszem, poczuł, że и собрался накрыть колпаком

chce mu się płakać. чудесный цветок, ему даже
  захотелось плакать.

- Do widzenia - powiedział róży. – Прощайте, – сказал он.

Lecz ona nie odpowiadała. Красавица не ответила.
- Do widzenia - powtórzył. – Прощайте, – повторил
Маленький принц.
Róża zakaszlała. Lecz nie z powodu Она кашлянула. Но не от
kataru. простуды.
- Byłam niemądra - powiedziała mu. – Я была глупая, – сказала она
- Przepraszam cię. Spróbuj być наконец. – Прости меня. И
szczęśliwy. постарайся быть счастливым.
Zdziwił się brakiem wymówek. Stał, И ни слова упрека. Маленький
całkowicie zbity z tropu, trzymając принц был очень удивлен. Он
klosz w powietrzu. Nie rozumiał tej застыл, смущенный и
spokojnej słodyczy. растерянный, со стеклянным
колпаком в руках. Откуда эта тихая
нежность?
- Ależ tak, ja cię kocham - mówiła – Да, да, я люблю тебя, – услышал
róża. - Nie wiedziałeś o tym z mojej он. – Моя вина, что ты этого не
winy. To nie ma żadnego znaczenia. знал. Да это и не важно.
Ale ty byłeś równie niemądry jak ja. Но ты был такой же глупый, как и
Spróbuj być szczęśliwy. Pozostaw я. Постарайся быть счастливым…
spokojnie tę planetę. Nie chcę ciebe Оставь колпак, он мне
więcej. больше не нужен.
- Ależ... przeciągi... – Но ветер…
- Nie jestem już tak bardzo – Не так уж я простужена…
zakatarzona.
Chłodne powietrze nocy dobrze mi Ночная свежесть пойдет мне на
zrobi. Jestem kwiatem.. пользу. Ведь я – цветок.
- Ale dzikie bestie... – Но звери, насекомые…
- Muszę poznać dwie lub trzy – Должна же я стерпеть двух-трех
gąsienice, jeśli chcę zawrzeć гусениц, если хочу познакомиться
znajomość z motylem. To podobno с бабочками. Они,
takie rozkoszne. Bo któż by mnie должно быть, прелестны. А то кто
oitem odwiedzał, gdy będziesz же станет меня навещать? Ты ведь
daleko... A jeśli chodzi o dzikie будешь далеко. А больших
31

bestie, nie boję się nikogo. Mam зверей я не боюсь. У меня тоже
kolce. - есть когти.
I naiwnie pokazała cztery kolce. И она в простоте душевной
Po chwili dorzuciła: показала свои четыре шипа. Потом
прибавила:
- Nie zwlekaj, to tak drażni. – Да не тяни же, это невыносимо!
Zdecydowałeś się odjechać. Idź już! Решил уйти – так уходи.
Nie chciała, aby widział, że płacze. Она не хотела, чтобы Маленький
Była przecież tak dumna. принц видел, как она плачет. Это
  был очень гордый цветок…
X X
Planeta Małego Księcia krążyła w Ближе всего к планете Маленького
okolicy planetek 325, 326, 327, 328, принца были астероиды 325, 326,
329, 330. 327, 328, 329 и 330.
Zaczął więc od zwiedzania tych Вот он и решил для начала
planet, aby znaleźć sobie zajęcie i посетить их: надо же найти себе
czegoś się nauczyć. занятие, да и поучиться
чемунибудь.
Pierwszą zamieszkiwał Król. Ubrany На первом астероиде жил король.
w purpurę i gronostaje, siedział na Облаченный в пурпур и горностай,
tronie bardzo skromy, lecz он восседал на троне
majestatyczny. – очень простом и все же
величественном.
- Oto poddany! – А, вот и подданный! –
- krzyknął Król, gdy zobaczył воскликнул король, увидав
Małego Księcia. Маленького принца.
Mały Książę spytał: «Как же он меня узнал? – подумал
- Widzisz mnie przecież po raz Маленький принц. – Ведь он видит
pierwszy, w jaki więc sposób mogłeś меня в первый раз!»
mnie rozpoznać?
Nie wiedział, że dla królów świat jest Он не знал, что короли смотрят на
bardzo prosty. Wszyscy ludzie są мир очень упрощенно: для них все
poddanymi. люди – подданные.
- Zbliż się, abym cię widział lepiej - – Подойди, я хочу тебя
powiedział Król, bardzo dumny, że рассмотреть, – сказал король,
nareszcie może nad kims panować. ужасно гордый тем, что он может
быть для кого-то королем.
Mały Książę poszukał wzrokiem Маленький принц оглянулся –
32

miejsca, gdzie by mógł usiąść, lecz нельзя ли где-нибудь сесть, но

cała planeta zajęta była przez великолепная горностаевая
wspaniały płaszcz gronostajowy. Stał мантия покрывала всю планету.
więc nadal, a ponieważ był Пришлось стоять, а он так устал…
zmęczony podróżą, ziewnął. и вдруг он зевнул.
 

- Etykieta nie zezwala na ziewanie w – Этикет не разрешает зевать в

obecności króla - rzekł monarcha. -
Zakazuję ci ziewać.
- Nie mogę się powstrzymać -
odpowiedział Mały Książę bardzo
zawstydzony. - Odbyłem długą
podróż i nie spałem.
- Wobec tego rozkazuję ci ziewać.
Od lat nie widziałem ziewających.
Zaciekawia mnie ziewanie. No!
Ziewaj jeszcze! To jest rozkaz.
- To mnie onieśmiela... nie mogę
więcej - powiedział czerwieniąc się
Mały Książę.
- Hm, hm! - odrzekł Król. - Wobec
tego... rozkazuję ci to ziewać, to... -
Bełkotał chwilę i wydawał się
podrażniony. Królowi bardzo
zależało, aby jego autorytet był
szanowany. Nie znosił
nieposłuszeństwa.
Był to monarcha absolutny.
Ponieważ jednak był bardzo dobry,
dawał rozkazy rozsądne.
- Jeśli rozkażę - zwykł mówić - jeśli
rozkażę generałowi, aby zmienił się
w morskiego ptaka, a generał nie
присутствии монарха, – сказал
король. – Я запрещаю тебе
зевать.
– Я нечаянно, – ответил
Маленький принц, очень
смущенный. – Я долго был в пути
и совсем не спал…
– Ну, тогда я повелеваю тебе
зевать, – сказал король. – Многие
годы я не видел, чтобы кто-нибудь
зевал. Мне это даже любопытно.
Итак, зевай! Таков мой приказ.
– Но я робею… я больше не
могу… – вымолвил Маленький
принц и весь покраснел.
– Гм, гм… Тогда… Тогда я
повелеваю тебе то зевать, то…
Король запутался и, кажется, даже
немного рассердился.
Ведь для короля самое важное –
чтобы ему повиновались
беспрекословно. Непокорства он
бы не потерпел. Это был
абсолютный монарх.
Но он был очень добр, а потому
отдавал только
разумные приказания.
«Если я повелю своему генералу
обернуться морской чайкой, –
говаривал он, – и если генерал не
33

wykona tego, to nie będzie wina выполнит приказа, это будет не его
generała. To będzie moja wina. вина, а моя».
- Czy mogę usiąść? - spytał skromnie – Можно мне сесть? – робко
Mały Książę. спросил Маленький принц.
- Rozkazuję ci siąść - powiedział – Повелеваю: сядь! – отвечал
Król, podciągając majestatycznie король и величественно подобрал
jedną połę gronostajowego płaszcza. одну полу своей горностаевой
мантии.
Mały Książę był zdziwiony. Но Маленький принц недоумевал.
Planeta była maleńka. Nad kim Król Планетка такая крохотная. Чем же
mógł panować? правит этот король?
- Najjaśniejszy panie - powiedział - – Ваше величество, – начал он, –
proszę mi wybaczyć moje pytania... могу ли я вас спросить…
- Rozkazuję ci pytać - pospiesznie – Повелеваю: спрашивай! –
powiedział Król. поспешно сказал король.
- Najjaśniejszy panie, kim – Ваше величество… чем вы
najjaśniejszy pan rządzi? правите?
- Wszystkim - z wielką prostotą – Всем, – просто ответил король.
odpowiedział Król.
- Wszystkim? – Всем?
Król dyskretnym ruchem wskazał Король повел рукою, скромно
swoją planetę, inne planety i указывая на свою планету, а также
gwiazdy. и на другие планеты, и на
звезды.
- Tym wszystkim? - spytał Mały – И всем этим вы правите? –
Książę. переспросил Маленький принц.
- Tym wszystkim - odpowiedział – Да, – отвечал король.
Król, ponieważ był to monarcha nie Ибо он был поистине
tylko absolutny, ale i uniwersalny. полновластный монарх и не знал
никаких пределов и ограничений.
- I gwaizdy najjaśniejszego pana – И звезды вам повинуются? –
słuchają? спросил Маленький принц.
- Oczywiście - odrzekł Król. - – Ну конечно, – отвечал король. –
Słuchają natychmiast. Nie znoszę Звезды повинуются мгновенно. Я
nieposłuszeństwa. не терплю непослушания.
Mały Książę zachwycił się taką Маленький принц был восхищен.
władzą. Gdyby on ją posiadał, Вот бы ему такое могущество! Он
mógłby widzieć jednego dnia nie бы тогда любовался
34

czterdzieści trzy, ale siedemdziesiąt закатом солнца не сорок четыре

dwa, nawet sto, nawet dwieście раза в день, а семьдесят два, а то и
zachodów słońca bez przesuwania сто, и двести раз, и при этом
krzesełka. A ponieważ był trochę ему даже не приходилось бы
smutny z powodu swej małej передвигать стул с места на место!
opuszczonej planety, ośmielił się Тут он снова загрустил, вспоминая
prosić Króla o łaskę: свою покинутую планету, и
набравшись храбрости, попросил
короля:
- Chciałbym zobaczyć zachód – Мне хотелось бы поглядеть на
słońca. Proszę mi zrobić заход солнца… Пожалуйста,
przyjemność. Proszę rozkazać сделайте милость, повелите
słońcu, aby zaszło... солнцу закатиться…
- Jeśli rozkażę generałowi, aby jak – Если я прикажу какому-нибудь
motyl przeleciał z jednego kwiatka генералу порхать бабочкой с
na drugi, albo rozkażę mu napisać цветка на цветок, или сочинить
tragedię, albo zmienić się w трагедию, или обернуться морской
morskiego ptaka, a generał nie чайкой и генерал не выполнит
wykona otrzymanego rozkazu, kto z приказа, кто будет в этом
nas nie będzie miał racji: ja czy on? виноват – он или я?
- Jego Królewska Mość - – Вы, ваше величество, – ни
odpowiedział stanowczo Mały минуты не колеблясь, ответил
Książę. Маленький принц.
- Słusznie. – Совершенно верно,
Należy wymagać tego, co można – подтвердил король. – С каждого
otrzymać. Autorytet opiera się na надо спрашивать то, что он может
rozsądku. Jeśli rozkażesz twemu дать. Власть прежде всего должна
ludowi rzucić się do morza, lud się быть разумной. Если ты повелишь
zbuntuje. Ja mam prawo żądać своему народу броситься в
posłuszeństwa, ponieważ moje море, он устроит революцию. Я
rozkazy są rozsądne. имею право требовать
послушания, потому что веления
мои разумны.
- Więc jak jest z moim zachodem – А как же заход солнца? –
słońca? - przypomniał Mały Książę, напомнил Маленький принц: раз о
który nigdy nie porzucał чем-нибудь спросив, он уже
postawionego pytania. не отступался, пока не получал
ответа.
35

- Będziesz miał twój zachód słońca. – Будет тебе и заход солнца. Я

Zarządzę go. Lecz zaczekam, w потребую, чтобы солнце зашло. Но
mądrości rządzenia, aż warunki będą сперва дождусь благоприятных
przychylne. условий, ибо в этом и состоит
мудрость правителя.
- Kiedy to będzie? - informował się – А когда условия будут
Mały Książę. благоприятные? – осведомился
Маленький принц.
- Hm, hm! - zamruczał Król, badając – Гм, гм, – ответил король, листая
gruby kalendarz. - Hm, hm, to będzie толстый календарь. – Это будет…
około... około... to będzie dziś Гм, гм… Сегодня это
wieczorem o godzinie 19.40. будет в семь часов сорок минут
I zobaczysz, jaki mam posłuch. вечера. И тогда ты увидишь, как
точно исполнится мое повеление.
Mały Książę ziewnął. Żałował Маленький принц зевнул. Жаль,
straconego zachodu słońca, a poza что тут не поглядишь на заход
tym już się trochę nudził. солнца, когда хочется! И,
по правде говоря, ему стало
скучновато.
- Nie mam tu nic do roboty. Odejdę. – Мне пора, – сказал он королю. –
Больше мне здесь нечего делать.
- Nie odchodź - odpowiedział Król, – Останься! – сказал король: он
który był tak dumny z posiadania был очень горд тем, что у него
poddanego. нашелся подданный, и не
- Nie odchodź, mianuję cię хотел с ним расставаться. –
ministrem. Останься, я назначу тебя
министром.
- Ministrem czego? – Министром чего?
- Hm... sprawiedliwości! – Ну… юстиции.
- Ależ tu nie ma kogo sądzić! – Но ведь здесь некого судить!
- Nie wiadomo - rzekł Król. - Jeszcze – Как знать, – возразил король. – Я
nie zwiedziłem mego królestwa. еще не осмотрел всего моего
Jestem bardzo stary, nie mam королевства. Я очень стар,
miejsca na karocę, a chodzenie mnie для кареты у меня нет места, а
męczy. ходить пешком так утомительно…
- Och! Ale ja już widziałem - Маленький принц наклонился и
powiedział Mały Książę, wychylając еще раз заглянул на другую
się, aby rzucić okiem na drugą stronę сторону планеты.
36

planety. – Но я уже смотрел! – воскликнул

- Tam także nie ma nikoga... он. – Там тоже никого нет.

- Wobec tego będziesz sam siebie – Тогда суди сам себя, – сказал
sądzić. король.
To najtrudniejsze. Znacznie trudniej – Это самое трудное. Себя судить
jest sądzić siebie niż bliźniego. куда трудней,
Jeśli potrafisz dobrze siebie osądzić, чем других. Если ты сумеешь
będziesz naprawdę mądry. правильно судить себя, значит, ты
поистине мудр.
- Ja - powiedział Mały Książę - moge – Сам себя я могу судить где
się sądzić byle gdzie. Nie ma угодно, – сказал Маленький
potrzeby, abym mieszkał tutaj. принц. – Для этого мне незачем
оставаться у вас.
- Hm, hm. Zdaje mi się, że gdzieś na – Гм, гм… – сказал король. – Мне
mojej planecie jest stary szczur. кажется, где-то на моей планете
Słyszę go nocą. Będziesz mógł od живет старая крыса. Я
czasu do czasu sądzić tego starego слышу, как она скребется по
szczura. Będziesz go mógł skazywać ночам. Ты мог бы судить эту
na śmierć. W ten sposób życie jego старую крысу. Время от времени
będzie zależne od twojej приговаривай ее к смертной казни.
sprawiedliwości. Lecz za każdym От тебя будет зависеть ее жизнь.
razem ułaskawisz go, aby go Но потом каждый раз надо будет
oszczędzić. Bowiem jest tylko jeden. ее помиловать. Надо беречь
старую крысу, она ведь у нас одна.
- Nie lubię skazywać na śmierć - – Не люблю я выносить смертные
odpowiedział Mały Książę - i już приговоры, – сказал Маленький
odchodzę. принц. – И вообще мне
пора.
- Nie - rzekł Król. – Нет, не пора, – возразил король.
Mały Książę, który skończył już Маленький принц уже совсем
przygotowania do podróży, nie chciał собрался в дорогу, но ему не
martwić starego monarchy. хотелось огорчать старого
монарха.
- Jeżeli Wasza Królewska Mość – Если вашему величеству угодно,
chce, aby rozkazy były wykonywane чтобы ваши повеления
natychmiast, proszę mi dać rozsądny беспрекословно исполнялись, –
rozkaz. Niech mi na przykład Wasza сказал он, – вы могли бы отдать
37

Królewska Mość rozkaże odejść stąd благоразумное приказание.

przed upływem jednej minuty. Например, повелите мне пуститься
в путь, не мешкая ни минуты…
Zdaje mi się, że okoliczności są Мне кажется, условия для этого
sprzyjające... самые что ни на есть
благоприятные.
Ponieważ Król nie odpowiedział, Король не отвечал, и Маленький
Mały Książę po chwili wahania принц немного помедлил в
wyruszył w drogę, wzdychając z нерешимости, потом вздохнул
ulgą. и отправился в путь.
- Mianuję cię moim ambasadorem! - – Назначаю тебя послом! –
wykrzyknął jeszcze Król. Był bardzo поспешно крикнул вдогонку ему
pewny siebie. король.
И вид у него при этом был такой,
точно он не потерпел бы никаких
"Dorośli są bardzo dziwni! - mówił возражений.
sobie Mały Książę. «Странный народ эти взрослые», –
  сказал себе Маленький принц,
  продолжая путь.

XI XI
Drugą planetę zamieszkiwał На второй планете жил
Próżny. честолюбец.
- Ach! Ach! Oto odwiedziny – О, вот и почитатель явился! –
wielbiciela! - krzyknął, gdy tylko воскликнул он, еще издали завидев
zauważył Małego Księcia. Маленького принца.
Albowiem według próżnych każdy Ведь тщеславным людям кажется,
spotkany człowiek jest ich что все ими восхищаются.
wielbicielem.
- Dzień dobry - powiedział Mały – Добрый день, – сказал
Książę. - Pan ma zabawny kapelusz. Маленький принц. – Какая у вас
забавная шляпа.
- Po to, aby się kłaniać - – Это чтобы раскланиваться, –
odpowiedział Próżny. - Aby się объяснил честолюбец. – Чтобы
kłaniać, gdy mnie oklaskują. Niestety раскланиваться, когда меня
nikt tędy nie przejeżdża. приветствуют. К несчастью, сюда
никто не заглядывает.
- Ach tak? - powiedział Mały Książę, – Вот как? – промолвил
38

nic nie rozumiejąc. Маленький принц: он ничего не

понял.
- Uderzaj dłonią w dłoń - poradził – Похлопай-ка в ладоши, – сказал
Próżny. ему честолюбец.
Mały Książę uderzył dłonią w dłoń. Маленький принц захлопал в
Próżny ukłonił się skromnie, ладоши. Честолюбец снял шляпу и
uchylając kapelusza. скромно раскланялся.
"To jest jednak bardziej zajmujące «Здесь веселее, чем у старого
niż odwiedziny u Króla" - powiedział короля», – подумал Маленький
sobie Mały Książę. I znów zaczął принц. И опять стал хлопать
klaskać. Próżny znów kłaniał się, в ладоши. А честолюбец опять
uchylając kapelusza. стал раскланиваться, снимая
шляпу.
Po pięciu minutach zabawy Mały Так минут пять подряд
Książę zmęczył się jednostajnością повторялось одно и то же, и
gry. Маленькому принцу это
наскучило.
- A co trzeba zrobić - spytał - aby – А что надо сделать, чтобы шляпа
kapelusz spadł? упала? – спросил он.
Lecz próżny nie usłyszał. Но честолюбец не слышал.
Próżni słyszą tylko pochwały. Тщеславные люди глухи ко всему,
кроме похвал.
- Czy ty mnie naprawdę bardzo – Ты и в самом деле мой
uwielbiasz? - spytał Małego Księcia. восторженный почитатель? –
спросил он Маленького принца.
- Co to znaczy uwielbiać? – А как это – почитать?
- Uwielbiać to znaczy uznać mnie za – Почитать значит признавать, что
człowieka najpiękniejszego, najlepiej на этой планете я всех красивее,
ubranego, najbogatszego i всех наряднее, всех богаче и всех
najmądrzejszego na planecie. умней.
- Ależ poza tobą nikogo na planecie – Да ведь на твоей планете больше
nie ma! и нет никого!
- Zrób mi tę przyjemność: uwielbiaj – Ну, доставь мне удовольствие,
mnie mimo wszystko. все равно восхищайся мною!
- Uwielbiam cię - powiedział Mały – Я восхищаюсь, – сказал
Książę, lekko wzruszając ramionami Маленький принц, слегка пожав
- ale co ci to daje? плечами, – но что тебе от этого
за радость?
39

I ruszył w dalszą drogę. И он сбежал от честолюбца.

"Dorośli są zdecydowanie śmieszni" «Право же, взрослые – очень
- powiedział sobie podczas podróży. странные люди», – простодушно
  подумал он, пускаясь в путь.
XII ХII
Następną planetę zajmował Pijak. На следующей планете жил
Te odwiedziny trwały bardzo krótko, пьяница. Маленький принц
pogrążyły jednak Małego Księcia w пробыл у него совсем недолго, но
głębokim smutku. стало ему после этого очень
невесело.
- Co ty tu robisz? - spytał Pijaka, Когда он явился на эту планету,
którego zastał siedzącego w пьяница молча сидел и смотрел на
milczeniu przed baterią butelek выстроившиеся перед
pełnych i bateria butelek pustych. ним полчища бутылок – пустых и
полных.
– Что это ты делаешь? – спросил
Маленький принц.

- Piję - odpowiedział ponuro Pijak. – Пью, – мрачно ответил пьяница.

- Dlaczego pijesz? - spytał Mały – Зачем?
Książę.
- Aby zapomnieć - odpowiedział – Чтобы забыть.
Pijak.
- O czym zapomnieć? - zaniepokoił – О чем забыть? – спросил
się Mały Książę, który już zaczął mu Маленький принц; ему стало жаль
współczuć. пьяницу.
- Aby zapomnieć, że się wstydzę - – Хочу забыть, что мне совестно, –
stwierdził Pijak, schylając głowę. признался пьяница и повесил
голову.
- Czego się wstydzisz? - dopytywał – Отчего же тебе совестно? –
się Mały Książę, chcąc mu pomóc. спросил Маленький принц, ему
очень хотелось помочь бедняге.
- Wstydzę się, że piję - zakończył – Совестно пить! – объяснил
Pijak rozmowę i pogrążył się w пьяница, и больше от него нельзя
milczeniu. было добиться ни слова.
Mały Książę zakłopotany ruszył И Маленький принц отправился
dalej. дальше, растерянный и
недоумевающий.
40

"Dorośli są naprawdę bardzo, bardzo «Да, право же, взрослые очень,

śmieszni" - mówił sobie po drodze. очень странный народ», – думал
  он, продолжая путь.

XIII XIII
Czwarta planeta należała do Четвертая планета принадлежала
Bankiera, który w chwili przybycia деловому человеку. Он был так
Małego Księcia tak był zajęty, że занят, что при появлении
nawet nie podniósł głowy. Маленького принца даже головы
не поднял.
- Dzień dobry - powiedział Mały – Добрый день, – сказал ему
Książę. Маленький принц.
- Pański papieros zgasł. – Ваша папироса погасла.
- Trzy plus dwa równa się pięć. Pięć – Три да два – пять. Пять да семь –
plus siedem - dwanaście. Dwanaście двенадцать. Двенадцать да три –
i trzy - piętnaście. Dzień dobry. пятнадцать. Добрый
Piętnaście i siedem - dwadzieścia день. Пятнадцать да семь –
dwa. Dwadzieścia dwa i sześć - двадцать два. Двадцать два да
dwadzieścia osiem. шесть – двадцать восемь.
Nie mam Некогда
czasu zapalić. Dwadzieścia sześć i спичкой чиркнуть. Двадцать шесть
pięć - trzydzieści jeden. Och! To да пять – тридцать один. Уф!
razem daje pięćset jeden milionów Итого, стало быть, пятьсот один
sześćset dwadzieścia dwa tysiące миллион шестьсот двадцать две
siedemset trzydzieści jeden. тысячи семьсот тридцать один.
- Pięćset jeden milionów czego? – Пятьсот миллионов чего?
- Co? Jeszcze tu jesteś? Pięćset jeden – А? Ты еще здесь? Пятьсот
milionów... Sam już nie wiem, миллионов… Уж не знаю, чего…
czego... Tak ciężko pracowałem! У меня столько работы! Я
Jestem człowiekiem poważnym,tak, человек серьезный, мне не до
nie robię niedorzeczności, nie bawię болтовни! Два да пять – семь…
się głupstwami. Dwa i pięć...
- Pięćset jeden milionów czego? - – Пятьсот миллионов чего? –
powtórzył Mały Książę, który nigdy повторил Маленький принц:
nie porzucał raz postawionego спросив о чем-нибудь, он не
pytania. успокаивался, пока не получал
ответа.
Bankier podniósł głowę. Деловой человек поднял голову.
41

- Przez pięćdziesiąt cztery lata, – Уже пятьдесят четыре года я

odkąd mieszkam na tej planecie, trzy живу на этой планете, и за все
razy zakłócono mi spokój. Pierwszy время мне мешали только три
raz, przed dwudzestu dwoma laty, раза. В первый раз, двадцать два
zjawił się nie wiadomo skąd года тому назад, ко мне откуда-то
chrabąszcz. Tak strasznie hałasował, залетел майский жук. Он
że zrobiłem cztery błędy w поднял ужасный шум, и я тогда
dodawaniu. сделал четыре ошибки в сложении.
Drugi raz, jedenaście lat temu, Во второй раз, одиннадцать
miałem atak reumatyzmu. Nie лет тому назад, у меня был
uprawiałem gimnastyki. Nie mam приступ ревматизма. От сидячего
czasu na włóczęgę. Jestem образа жизни. Мне разгуливать
człowiekiem poważnym. Tak. некогда. Я человек серьезный.
Trzeci raz... to w tej chwili. Третий раз… вот он! Итак, стало
Powiedziałem więc: pięćset jeden быть, пятьсот миллионов…
milionów...
- Milionów czego? – Миллионов чего?
Bankier zrozumiał, że niełatwo Деловой человек понял, что надо
będzie pozbyć się gościa. ответить, а то не будет ему покоя.
- Milionów tych małych rzeczy, które – Пятьсот миллионов этих
się widzi na niebie. маленьких штучек, которые иногда
видны в воздухе.
- Muszek? – Это что же, мухи?
- Ależ nie, małych, błyszczących – Да нет же, такие маленькие,
rzeczy. блестящие.
- Pszczółek? – Пчелы?
- Ależ nie. Małych złotych błyskotek, – Да нет же. Такие маленькие,
o których marzą leniuchy. Lecz ja золотые, всякий лентяй как
jestem człowiekiem poważnym. Tak. посмотрит на них, так и
Nie mam czasu na marzenia. размечтается. А я человек
серьезный. Мне мечтать некогда.
- Aha... Gwiazd? – А, звезды?
- Tak jest. Gwiazd. – Вот-вот. Звезды.
- I cóż ty robisz z pięciuset – Пятьсот миллионов звезд? Что
milionami gwiazd? же ты с ними делаешь?
- Pięćset jeden milionów sześćset – Пятьсот один миллион шестьсот
dwadzieścia dwa tysiące siedemset двадцать две тысячи семьсот
trzydzieści jeden... jestem poważny, тридцать одна. Я человек
42

jestem dokładny. серьезный, я люблю точность.

- I cóż ty robisz z tymi gwiazdami? – Так что же ты делаешь со всеми
этими звездами?
- Co ja z nimi robię? – Что делаю?
- Tak. – Да.
- Nic. Posiadam je. – Ничего не делаю. Я ими владею.
- Posiadasz gwiazdy? – Владеешь звездами?
- Tak. – Да.
- Już widziałem Króla, który... – Но я уже видел короля,
который…
- Królowie nie posiadają. Oni panują. – Короли ничем не владеют. Они
To zupełnie co innego. только правят. Это совсем другое
дело.
- A co ci daje posiadanie gwiazd? – А для чего тебе владеть
звездами?
- Bogactwo. – Чтоб быть богатым.
- A cóż ci z tego, ze jesteś bogaty? – А для чего быть богатым?
- Mogę kupować inne gwiazdy, o ile – Чтобы покупать еще новые
ktoś je znajdzie. звезды, если их кто-нибудь
откроет.
"Ten człowiek - powiedział sobie «Он рассуждает почти как
Mały Książę - rozumuje jak mój пьяница», – подумал Маленький
Pijak." принц.
Pomimo tego pytał dalej: И стал спрашивать дальше:
- W jaki sposób można posiadać – А как можно владеть звездами?
gwiazdy?
- A czyjeż one są? - odburknął – Звезды чьи? – ворчливо спросил
Bankier. делец.
- Nie wiem. Niczyje. – Не знаю. Ничьи.
- Wobec tego są moje, ponieważ – Значит, мои, потому что я
pierwszy o tym pomyślałem. первый до этого додумался.
- Czy to wystarcza? – И этого довольно?
- Oczywiście. Jeśli znajdziesz – Ну конечно. Если ты найдешь
diament, który jest niczyj, należy on алмаз, у которого нет хозяина, –
do ciebie. Jeśli odkryjesz wyspę, значит, он твой. Если ты
która nie należy do nikogo, jest найдешь остров, у которого нет
twoja. Jeśli zrobisz wynalazek i хозяина, он твой. Если тебе
opatentujesz go, jest twój. Ja mam первому придет в голову какая-
43

gwiazdy, ponieważ nikt przede mną нибудь идея, ты берешь на нее

nie pomyślał o tym, żeby je патент: она твоя. Я владею
zagarnąć. звездами, потому что до меня
никто не
догадался ими завладеть.
- To prawda - rzekł Mały Książę. - A – Вот это верно, – сказал
co robisz z nimi? Маленький принц. – И что же ты с
ними делаешь?
- Zarządzam. Liczę je i przeliczam - – Распоряжаюсь ими, – ответил
powiedział Bankier. - To bardzo делец. – Считаю их и
trudne. Lecz jestem człowiekiem пересчитываю. Это очень трудно.
poważnym. Но я человек серьезный.
Mały Książę nie był jeszcze Однако Маленькому принцу этого
zadowolony. было мало.
- Jeśli mam szal, to mogę owinąć – Если у меня есть шелковый
nim szyję i zabrać go ze sobą. Jeśli платок, я могу повязать его вокруг
mam kwiat, mogę go zerwać i zabrać шеи и унести с собой, –
ze sobą. A ty nie możesz zrywać сказал он. – Если у меня есть
gwiazd. цветок, я могу его сорвать и
унести с собой. А ты ведь не
можешь забрать звезды!
- Nie, lecz mogę je umieścić w – Нет, но я могу положить их в
banku. банк.
- Co to znaczy? – Как это?
- To znaczy, że ilość mych gwiazd – А так: пишу на бумажке, сколько
zapisuję na kawałku papieru. у меня звезд. Потом кладу эту
Następnie zamykam ten papier na бумажку в ящик и запираю его на
klucz w szufladzie. ключ.
- I to wszystko? – И все?
- To wystarczy. – Этого довольно.
"To zabawne - pomyślał Mały «Забавно! – подумал Маленький
Książę. - To poetyczne. Ale to nie принц. – И даже поэтично. Но не
jest zbyt poważne." так уж это серьезно».
Mały Książę miał zupełnie inne Что серьезно, а что не серьезно, –
pojęcie o rzeczach poważnych, niż это Маленький принц понимал по-
mają dorośli. своему, совсем не так,
как взрослые.
- Ja - dorzucił jeszcze - posiadam – У меня есть цветок, – сказал он,
44

kwiat, który podlewam codziennie. – и я каждое утро его поливаю. У

Posiadam trzy wulkany, które меня есть три вулкана,
przeczyszczam co tydzień. я каждую неделю их прочищаю.
Przeczyszczam także wulkan Все три прочищаю, и потухший
wygasły. Nigdy nic nie wiadomo. тоже. Мало ли что может
Jestem pożyteczny dla wulkanów, случиться. И моим вулканам, и
które posiadam, dla kwiatu, który моему цветку полезно, что я ими
jest mój. A jaką korzyść mają z владею. А звездам от тебя нет
ciebie gwiazdy? никакой пользы…
Bankier otworzył usta, lecz nie Деловой человек открыл было рот,
znalazł odpowiedzi, więc Mały но так и не нашелся что ответить,
Książę ruszył w dalszą drogę. и Маленький принц отправился
дальше.
"Dorośli są jednak nadzwyczajni" - «Нет, взрослые и правда
powiedział sobie po prostu podczas поразительный народ», –
dalszej podróży. простодушно говорил он себе,
  продолжая путь.

XIV XIV
Piąta planeta była bardzo Пятая планета была очень
interesująca. Była najmniejsza ze занятная. Она оказалась меньше
wszystkich. Była tak mała, że всех. На ней только и помещалось
zaledwie starczyło na niej miejsca na что фонарь да фонарщик.
lampę uliczną i Latarnika.
Mały Książę nie umiał sobie Маленький принц никак не мог
wytłumaczyć, do czego może służyć понять, для чего на крохотной,
uliczna latarnia i Latarnik gdzieś we затерявшейся в небе планетке, где
wszechświecie, na małej planetce нет ни домов, ни жителей, нужны
pozbawionej domów i ludności. фонарь и фонарщик. Но он
Jednak powiedział sobie: подумал:
"Możliwe, iż ten człowiek jest «Может быть, этот человек и
niedorzeczny. Ale on jest mniej нелеп. Но он не так нелеп, как
niedorzeczny niż Król, Próżny, король, честолюбец, делец и
Bankier i Pijak. Jego praca jest пьяница. В его работе все-таки
przynajmniej pożyteczna. Gdy zapala есть смысл. Когда он зажигает
lampę, to tak jakby stwarzał jeszcze свой фонарь – как будто рождается
jedną nową gwiazdę lub kwiat. Gdy еще одна звезда или цветок. А
gasi lampę, to tak jakby usypiał когда он гасит фонарь – как будто
45

gwiazdę lub kwiat. To bardzo ładne звезда или цветок засыпают.

zajęcie. To rzeczywiście jest Прекрасное занятие. Это по-
pozyteczne, ponieważ jest ładne." настоящему полезно, потому что
Natychmiast po wylądowaniu Mały красиво».
Książę ukłonił sie z szacunkiem И, поравнявшись с этой планеткой,
Latarnikowi. он почтительно поклонился
фонарщику.
- Dzień dobry. Dlaczego przed – Добрый день, – сказал он. –
chwilą zgasiłeś swą lampę? Почему ты сейчас погасил
фонарь?
- Taki rozkaz - odpowiedział – Такой уговор, – ответил
Latarnik. - Dzień dobry. фонарщик. – Добрый день.
- Coż to znaczy rozkaz? – А что это за уговор?
- Rozkaz gaszenia lampy. Dobry – Гасить фонарь. Добрый вечер.
wieczór.
Zapalił lampę. И он снова засветил фонарь.
- Dlaczego zapaliłeś? – Зачем же ты опять его зажег?
- Taki jest rozkaz - odpowiedział – Такой уговор, – повторил
Latarnik. фонарщик.
- Nie rozumiem - – Не понимаю, – признался
rzekł Mały Książę. Маленький принц.
- Nic tu nie ma do rozumienia. – И понимать нечего, – сказал
Rozkaz jest rozkazem. фонарщик, – уговор есть уговор.
Dzień dobry. Добрый день.
Zgasił lampę. И погасил фонарь.
Następnie otarł sobie czoło chustką Потом красным клетчатым
w czerwoną kratę. платком утер пот со лба и сказал:
- Mam straszną pracę. Kiedyś miała – Тяжкое у меня ремесло. Когда-то
ona sens. Gasiłem latarnię rano, a это имело смысл. Я гасил фонарь
zapalałem wieczorem. по утрам, а вечером
W dzień mogłem odpoczywać, a w опять зажигал. У меня оставался
nocy spałem... день, чтобы отдохнуть, и ночь, что
бы выспаться…
- A czy teraz zmienił się rozkaz? – А потом уговор переменился?
- Rozkaz się nie zmienił. Na tym – Уговор не менялся, – сказал
polega tragizm sytuacji. Z roku na фонарщик. – В том-то и беда! Моя
rok planeta obraca się szybciej, a планета год от году вращается все
rozkaz się nie zmienia. быстрее, а уговор остается
46

прежний.
- Więc? - spytał – И как же теперь? – спросил
Mały Książę. Маленький принц.
- Więc dzisiaj, gdy planeta robi obrót – Да вот так. Планета делает
w ciągu minuty, nie mam chwili полный оборот за одну минуту, и у
odpoczynku. меня нет ни секунды передышки.
W ciągu każdej minuty muszę Каждую минуту я гашу фонарь и
zapalić latarnię i zgasić ją! опять его зажигаю.
- U ciebie dzień trwa jedną minutę! – Вот забавно! Значит, у тебя день
Jakie to zabawne! длится всего одну минуту!
- To wcale nie jest zabawne - – Ничего тут нет забавного, –
powiedział Latarnik. - Już minął возразил фонарщик. – Мы с тобой
miesiąc, odkąd rozmawiamy. разговариваем уже целый
месяц.
- Miesiąc? – Целый месяц?!
- Tak. Trzydzieści minut - trzydzieści – Ну да. Тридцать минут. Тридцать
dni. Dobranoc. дней. Добрый вечер!
Zapalił lampę. И он опять засветил фонарь.
Mały Książę przyjrzał się Маленький принц смотрел на
Latarnikowi i poczuł sympatię dla фонарщика, и ему все больше
tego człowieka, który tak wiernie нравился этот человек, который
wypełniał rozkaz. Przypomniał sobie был так верен своему слову.
zachody słońca na własnej planecie, Маленький принц вспомнил, как
kiedy podziwiał je wciąż na nowo, он когда-то переставлял стул с
przesuwając tylko krzesełko. Chciał места на место, чтобы лишний раз
pomóc swemu przyjacielowi. поглядеть на закат солнца. И ему
захотелось помочь другу.
- Czy wiesz... Znam sposób, dzięki – Послушай, – сказал он
któremu mógłbyś w dowolnej chwili фонарщику, – я знаю средство: ты
odpocząć. можешь отдыхать, когда только
захочешь…
- Zawsze chciałby odpoczywać - – Мне все время хочется отдыхать,
odrzekł Latarnik. – сказал фонарщик.
Bowiem można być jednocześnie Ведь можно быть верным слову и
obowiązkowym i leniwym. все-таки ленивым.
- Twoja planeta jest tak mała, ze – Твоя планетка такая крохотная, –
trzema krokami możesz ją okrążyć. продолжал Маленький принц, – ты
Wystarczy, abyś szedł powoli i stale можешь обойти ее в
47

był w świetle słońca. Gdy zechcesz три шага. И просто нужно идти с
odpoczć, będziesz szedł przed siebie такой скоростью, чтобы все время
i dzień będzie trwać tak długo, jak оставаться на солнце. Когда
długo zechcesz. захочется отдохнуть, ты просто все
иди, иди… И день будет тянуться
столько времени, сколько
ты пожелаешь.
- Niewiele mi to da - powiedział – Ну, от этого мне мало толку, –
Latarnik - najbardziej сказал фонарщик. – Больше всего
lubię spać. на свете я люблю спать.
- Szkoda - powiedział Mały Książę. – Тогда плохо твое дело, –
посочувствовал Маленький принц.
- Szkoda - powiedział Latarnik. - – Плохо мое дело, – подтвердил
Dzień dobry. фонарщик. – Добрый день.
I zgasił lampę. И погасил фонарь.
Podczas dalszej podróży Mały «Вот человек, – сказал себе
Książę powiedział sobie: Маленький принц, продолжая
"Tym człowiekiem pogardzaliby путь, – вот человек, которого все
wszyscy, i Król, i Próżny, i Pijak, i стали бы презирать – и король, и
Bankier. Mimo to on jeden nie честолюбец, и пьяница, и делец. А
wydaje mi się śmieszny. A to между тем из них всех он
prawdopodobnie dlatego, że nie один, по-моему, не смешон. Может
zajmuje się tylko sobą." быть, потому, что он думает не
Westchnął z żalu i mówił sobie только о себе».
jeszcze: Маленький принц вздохнул.
"Tylko ten człowiek mógłby być «Вот бы с кем подружиться, –
moim przyjacielem. Lecz jego подумал он еще. – Но его планетка
planeta jest rzeczywiście za mała. уж очень крохотная. Там
Nie ma miejsca dla dwóch..." нет места для двоих…»
Mały Książę nie chciał się przyznać, Он не смел себе признаться в том,
że tym, co najbardziej pociągało go что больше всего жалеет об этой
w tej błogosławionej planecie, było чудесной планетке еще
przede wszystkim tysiąc czterysta по одной причине: за двадцать
czterdzieści zachodów słońca w четыре часа на ней можно
ciągu dwudziestu czterech godzin. любоваться закатом тысячу
  четыреста
сорок раз!
XV XV
48

Szósta planeta była dziesięć razy Шестая планета была в десять раз
większa. Mieszkał na niej Starszy больше предыдущей. На ней жил
Pan, który pisał olbrzymie księgi. старик, который писал
толстенные книги.
- Proszę! Oto badacz! - wykrzyknął, – Смотрите-ка! Вот прибыл
ujrzawszy Małego Księcia. путешественник! – воскликнул он,
заметив Маленького принца.
Mały Książę usiadł za stołem, lekko Маленький принц сел на стол,
dysząc. Bardzo długo już чтобы отдышаться. Он уже столько
podróżował. странствовал!
- Skąd przybywasz? - zagadnął go – Откуда ты? – спросил его старик.
Starszy Pan.
- Co to za gruba księga? - spytał – Что это за огромная книга? –
Mały Książę. - Co pan tu robi? спросил Маленький принц. – Что
вы здесь делаете?
- Jestem geografem - odpowiedział – Я географ, – ответил старик.
Starszy Pan.
- Co to znaczy geograf? – А что такое географ?
- Jest to uczony, który wie, gdzie – Это ученый, который знает, где
znajdują się morza, rzeki, miasta, находятся моря, реки, города, горы
góry i pustynie. и пустыни.
- To bardzo ciekawe - powiedział – Как интересно! – сказал
Mały Książę. - Nareszcie odkryłem Маленький принц. – Вот это –
pożyteczne zajęcie! настоящее дело!
I rozejrzał się po planecie geografa. И он окинул взглядом планету
Nigdy jeszcze nie widział tak географа. Никогда еще он не видал
wspaniałej planety. такой величественной
планеты!
- Pańska planeta jest bardzo ładna. – Ваша планета очень красивая, –
Czy są na niej oceany? сказал он. – А океаны у вас есть?
- Nie mogę tego wiedzieć - – Этого я не знаю, – сказал
odpowiedział geograf. географ.
- Ach... - Mały Książę był – О-о-о… – разочарованно
rozczarowany. - A góry? протянул Маленький принц. – А
горы есть?
- Nie mogę tego wiedzieć - – Не знаю, – повторил географ.
powiedział geograf.
- A miasta, rzeki, pustynie? – А города, реки, пустыни?
49

- Tego też nie mogę wiedzieć - – И этого я тоже не знаю.

odparł geograf.
- Ależ pan jest geografem?! – Но ведь вы географ!

- To prawda - rzekł geograf - lecz nie – Вот именно, – сказал старик. – Я

jestem badaczem. Bardzo brak mi
badaczy. Zadanie geografa nie
polega na liczeniu miast, rzek, gór,
oceanów i pustyń.
Geograf jest zbyt ważną
osobistością, aby mógł pozwolić
sobie na łazikowanie. On nie
opuszcza swego biura, lecz
przyjmuje badaczy, wypytuje i notuje путешественников и записывает
ich spostrzeżenia. A gdy uwagi
któregoś uzna za interesujące, wtedy
każe robić wywiad o moralności
danego badacza.
географ, а не путешественник.
Мне ужасно не хватает
путешественников. Ведь не
географы ведут счет городам,
рекам, горам, морям, океанам и
пустыням.
Географ – слишком важное лицо,
ему некогда разгуливать. Он не
выходит из своего кабинета. Но он
принимает у себя
их рассказы. И если кто-нибудь
из них расскажет что-нибудь
интересное, географ наводит
справки и проверяет, порядочный
ли
человек этот путешественник.

- Po co? – А зачем?
- Ponieważ kłamiący badacz – Да ведь если путешественник
wywołałby katastrofy w księgach станет врать, в учебниках
geografii. A także badacz, który zbyt географии все перепутается. И
dużo pije. если он выпивает лишнее – тоже
беда.
- A dlaczego? - pytał Mały Książę. – А почему?
- Ponieważ pijany widzi podwójnie, – Потому, что у пьяниц двоится в
więc geograf zanotowałby dwie góry глазах. И там, где на самом деле
w miejscu, gdzie jest tylko jedna. одна гора, географ отметит две.
- Znam kogoś - rzekł Mały Książę - – Я знал одного человека… Из
kto byłby bardzo złym badaczem. него вышел бы плохой
путешественник, – заметил
Маленький принц.
- To bardzo możliwe. Kiedy więc – Очень возможно. Так вот, если
50
moralność badacza wydaje się
zadowalająca, sprawdza się
prawdziwość jego odkrycia.
- Sprawdza się na miejscu?
- Nie. To zbyt skomplikowane.
Żąda się od badacza dowodów. Gdy
na przykład chodzi o odkrycie
wielkiej góry, żąda się, a by
dostarczył wielkich kamieni.
Nagle geograf ożywił się:
- Ależ ty przybywasz z daleka!
Jesteś badaczem! Opisz mi twoją
planetę!
Geograf otworzył księgę i zaostrzył И он раскрыл толстенную книгу и
ołówek.
Raport badacza zapisuje się najpierw
ołówkiem, a po dostarczeniu
dowodów prawdziwości odkrycia -
przepisuje sie piórem.
- Więc? - zapytał geograf.
- Och, u mnie wcale nie jest ciekawie
- odpowiedział
Mały Książę. - Planeta jest bardzo Маленький принц. – У меня все
mała.
Mam trzy wulkany. Dwa
czynne i jeden wygasły. Ale nigdy действуют, а один давно потух. Но
nic nie wiadomo.
- Nigdy nic nie wiadomo - powtórzył
geograf.
- Mam też kwiat.
- Kwiaty nas nie interesują.
- A dlaczego? To najładniejsze z
окажется, что путешественник –
человек порядочный, тогда
проверяют его открытие.
– Как проверяют? Идут и смотрят?
– Ну нет. Это слишком сложно.
Просто требуют, чтобы
путешественник представил
доказательства. Например, если он
открыл большую гору, пускай
принесет с нее большие камни.
Географ вдруг пришел в волнение:
– Но ты ведь и сам
путешественник! Ты явился
издалека! Расскажи мне о своей
планете!
очинил карандаш.
Рассказы путешественников
сначала записывают карандашом.
И только после того как
путешественник представит
доказательства,
можно записать его рассказ
чернилами.
– Слушаю тебя, – сказал географ.
– Ну, у меня там не так уж
интересно, – промолвил
очень
маленькое. Есть три вулкана. Два
мало ли что может случиться…
– Да, все может случиться, –
подтвердил географ.
– Потом у меня есть цветок.
– Цветы мы не отмечаем, – сказал
географ.
– Почему?! Это ведь самое
51

istniejących rzeczy! красивое!

- Ponieważ kwiaty są efemeryczne. – Потому, что цветы эфемерны.
- Co znaczy "efemeryczne"? – Как это – эфемерны?
- Księgi geografii są księgami – Книги по географии – самые
najbardziej cennymi ze wszystkich драгоценные книги на свете, –
ksiąg. Nigdy объяснил географ. – Они никогда
nie tracą aktualności. Bardzo rzadko не устаревают. Ведь это очень
zdarza się, aby góra zmieniła редкий случай, чтобы гора
miejsce. Bardzo rzadko zdarza się, сдвинулась с места. Или чтобы
aby ocean wysechł. My opisujemy океан пересох. Мы пишем о вещах
rzeczy wieczne. вечных и неизменных.
- Lecz wygasły wulkan może się – Но потухший вулкан может
obudzić - przerwał Mały Książę. - проснуться, – прервал Маленький
Co to znaczy "efemeryczny"? принц. – А что такое
«эфемерный»?
- Dla nas jest obojętne, czy wulkan – Потух вулкан или действует, это
jest czynny, czy wygasły - rzekł для нас, географов, не имеет
geograf. значения, – сказал географ. –
- Nam chodzi o górę, a góra się nie Важно одно: гора. Она не
zmienia. меняется.
- Co znaczy "efemeryczny"? - – А что такое «эфемерный»? –
powtórzył Mały Książę, który nigdy спросил Маленький принц,
w życiu nie porzucił raz который, раз задав вопрос, не
postawionego pytania. успокаивался, пока не получал
ответа.
- Znaczy to "zagrożony bliskim – Это значит: тот, что должен
unicestwieniem"/ скоро исчезнуть.
- Mojej róży grozi bliskie – И мой цветок должен скоро
unicestwienie? исчезнуть?
- Oczywiście. – Разумеется.
"Moja róża jest efemeryczna - «Моя краса и радость
powiedział do siebie Mały Książę - i недолговечна, – сказал себе
ma tylko cztery kolce dla obrony Маленький принц, – и ей нечем
przed niebezpieczeństwem. A ja защищаться от мира, у нее только
zostawiłem ją zupełnie samą..." и есть что четыре шипа. А я
бросил ее, и она осталась на моей
планете совсем одна!»
To był jego pierwszy odruch żalu. Это впервые он пожалел о
52

Mimo to zapytał odważnie: покинутом цветке. Но тут же

- Co radzi mi pan zwiedzić?
- Planetę Ziemię - odpowiedział – Посети планету Земля, – отвечал
geograf. - Ma dobrą sławę.
Mały Książę ruszył w dalszą drogę,
myśląc o swojej róży.
 
мужество вернулось к нему.
– Куда вы посоветуете мне
отправиться? – спросил он
географа.
географ. – У нее неплохая
репутация…
И Маленький принц пустился в
путь, но мысли его были о
покинутом цветке.

XVI XVI
Siódmą planetą była Итак, седьмая планета, которую он
Ziemia. посетил, была Земля.
Ziemia nie jest byla jaką planetą. Земля – планета не простая! На
Liczy sobie stu jedenastu królów (nie ней насчитывается сто
pomijając oczywiści królów одиннадцать королей (в том числе,
murzyńskich), siedem tysięcy конечно, и негритянских), семь
geografów, dziewięćset tysięcy тысяч географов, девятьсот тысяч
bankierów, siedem i pół miliona дельцов, семь с половиной
pijaków, trzysta jedenaście milionów миллионов пьяниц, триста
próżnych - krótko mówiąc: około одиннадцать миллионов
dwóch miliardów dorosłych. честолюбцев, итого около двух
миллиардов
взрослых.
Aby łatwiej wam było pojąć, jak Чтобы дать вам понятие о том, как
wielka jest Ziemia, powiem wam, że велика Земля, скажу лишь, что,
przed wynalezieniem elektryczności пока не изобрели электричество,
trzeba było zatrudniać na wszystkich на всех шести континентах
sześciu kontynentach całą armię приходилось держать целую
latarników, złożoną z czterystu армию фонарщиков – четыреста
sześćdziesięciu dwóch tysięcy шестьдесят две тысячи пятьсот
pięciuset jedenastu osób. одиннадцать человек.
To był wspaniały widok - gdy się Если поглядеть со стороны, это
patrzyło z pewnej odległości. было великолепное зрелище.
Ruchy tej armii były podobne do Движения этой армии
baletu. подчинялись точнейшему ритму,
53

совсем как в балете.

Pierwsi zaczynali pracę latarnicy Первыми выступали фонарщики
Nowej Zelandii i Australii, którzy Новой Зеландии и Австралии.
potem szli spać. Засветив свои огни, они
Następnie отправлялись спать. За ними
do tańca wstępowali latarnicy Chin i наступал черед фонарщиков
Syberii. I oni po pewnym czasie kryli Китая. Исполнив свой танец, они
się za kulisami. тоже скрывались за кулисами.
Wtedy przychodziła kolej na Потом приходил черед
latarników Rosji i Indii. фонарщиков в России и в Индии.
Potem Afryki i Europy. Potem Потом – в Африке и Европе. Затем
Ameryki Południowej. Nastepnie в Южной Америке, затем в
Ameryki Północnej. I nigdy nie Северной Америке. И никогда они
pomylono porządku wchodzenia na не ошибались, никто не выходил
scenę. To było wpsaniałe. на сцену не вовремя. Да, это
было блистательно.
Tylko latarnik jedynej lampy na Только тому фонарщику, что
Biegunie Północnym i jego kolega должен был зажигать
latarnik jedynej lampy na Biegunie единственный фонарь на северном
Południowym prowadzili niedbałe i полюсе, да его собрату на южном
próżniacze życie: pracowali dwa razy полюсе, – только этим двоим
w roku. жилось легко и беззаботно: им
  приходилось заниматься своим
делом всего два раза в год.

XVII ХVII
Zdarza się czasem, że chcąc być Когда очень хочешь сострить,
dowcipnym, popełniamy małe иной раз поневоле приврешь.
kłamstwa. Nie byłem bardzo Рассказывая о фонарщиках, я
uczciwy, gdy opowiadałem wam o несколько погрешил против
latarnikach. Obawiam się, że ci, истины. Боюсь, что у тех, кто не
którzy nie znają naszej planety, będą знает нашей планеты, сложится о
mieli o niej fałszywe zdanie. Ludzie ней ложное представление. Люди
zajmują na Ziemi bardzo mało занимают на Земле не так уж
miejsca. много места.
Gdyby dwa miliardy mieszkańców Если бы два миллиарда ее жителей
Ziemi stanęło razem - jeden przy сошлись и стали сплошной
drugim, jak na wiecu - to zmieściliby толпой, как на митинге, все они
54

się z łatwością na publicznym placu без труда уместились бы на

o dwudziestu milach długości i пространстве размером двадцать
dwudziestu milach szerokości. миль в длину и двадцать в ширину.
Można by więc całą ludzkość Все человечество можно бы
stłoczyć na maleńkiej wysepce составить плечом к плечу на
Oceanu Spokojnego. самом маленьком островке в
Тихом океане.
Oczywiście dorośli wam nie Взрослые вам, конечно, не
uwierzą. поверят.
Oni wyobrażają sobie, że zajmują Они воображают, что занимают
dużo miejsca. Wydaje się im, że są очень много места.
tak wielcy jak baobaby. Więc Они кажутся сами себе
poradźcie im, aby zrobili obliczenia. величественными, как баобабы. А
Kochają się w cyfrach: to im się вы посоветуйте им сделать точный
spodoba. расчет. Им это понравится, они
ведь обожают цифры.
Lecz my nie traćmy czasu na Вы же не тратьте время на эту
ćwiczenie, które zadaje się za karę. арифметику. Это ни к чему. Вы и
To jest zbyteczne. Wy mi wierzycie. без того мне верите.
Po przybyciu na Ziemię Mały Książę Итак, попав на землю, Маленький
był bardzo zdziwiony, nie widząc принц не увидел ни души и очень
żywej duszy. Przestraszył się, удивился. Он подумал
myśląc, że zabłądził, gdy wten даже, что залетел по ошибке на
żółtawy pierścień poruszył się na какую-то другую планету. Но тут в
piasku. песке шевельнулось колечко
цвета лунного луча.
- Dobry wieczór - rzekł Mały Książę – Добрый вечер, – сказал на
na wszelki wypadek. всякий случай Маленький принц.
- Dobry wieczór - powiedziała żmija. – Добрый вечер, – ответила змея.
- Na jaką planetę spadłem? - spytał – На какую это планету я попал?
Mały Książę.
- Na Ziemię, do Afryki. – На Землю, – сказала змея. – В
Африку.
- Ach... więc Ziemia nie jest – Вот как. А разве на Земле нет
zaludniona? людей?
- Jesteśmy na pustyni. Na pustyni – Это пустыня. В пустынях никто
nikogo nie ma. Ziemia jest wielka - не живет. Но Земля большая.
odrzekła żmija.
55

Mały Książę usiadł na kamieniu i Маленький принц сел на камень и

wzniósł oczy ku niebu. поднял глаза к небу.
- Zadaję sobie pytanie - powiedział - – Хотел бы я знать, зачем звезды
czy gwiazdy świecą po to, aby każdy светятся, – задумчиво сказал он. –
mógł znaleźć swoją?... Наверно, затем, чтобы
рано или поздно каждый мог вновь
отыскать свою.
Popatrz na moją planetę. Jest Смотри, вот моя планета – как раз
dokładnie na nami. Ale jak bardzo прямо над
daleko! нами… Но как до нее далеко!
- Jest piękna - odrzekła żmija. - Po – Красивая планета, – сказала
co tu przybyłeś? змея. – А что ты будешь делать
здесь, на Земле?
- Mam pewne trudności z różą - – Я поссорился со своим цветком,
powiedział Mały Książę. – признался Маленький принц.
- Ach tak... - rzekła żmija. – А, вот оно что…
I oboje umilkli. И оба умолкли.
- Gdzie są ludzie? - zaczął znowu – А где же люди? – вновь
Mały Książę. - Czuję się trochę заговорил наконец Маленький
osamotniony w pustyni... принц. – В пустыне все-таки
одиноко…
- Wśród ludzi jest się także – Среди людей тоже одиноко, –
samotnym - rzekła żmija. заметила змея.
Mały Książę przyglądał jej się przez Маленький принц внимательно
dłuższy czas. посмотрел на нее.
- Jesteś zabawnym stworzeniem - – Странное ты существо, – сказал
rzekł wreszcie - cienka jak palec... он. – Не толще пальца…
- Ach, jestem znacznie potężniejsza – Но могущества у меня больше,
niż palec króla - powiedziała żmija. чем в пальце короля, – возразила
змея.
Mały Książę uśmiechnął się: Маленький принц улыбнулся:
- Nie jesteś zbyt potężna... Nie masz – Ну, разве ты уж такая
nawet łapek... nawet nie możesz могущественная? У тебя даже лап
podróżować... нет. Ты и путешествовать не
можешь…
- Mogę cię unieść dalej niż okręt - – Я могу унести тебя дальше, чем
rzekła żmija i owinęła się wokół любой корабль, – сказала змея.
kostki Małego Księcia na И обвилась вокруг щиколотки
56

podobieństwo złotej bransolety. - Маленького принца, словно

золотой браслет.
-Tego, kogo dotknę, odsyłam tam, – Всякого, кого я коснусь, я
skąd przybył - dodała. Lecz ty jesteś возвращаю земле, из которой он
niewinny i przybywasz z gwiazdy... вышел, – сказала она. – Но ты
чист и явился со звезды…
Mały Książę nie odpowiedział. Маленький принц не ответил.
- Wzbudzasz we mnie litość, taki – Мне жаль тебя, – продолжала
słaby na granitowej Ziemi... Moge ci змея. – Ты так слаб на этой Земле,
w przyszłości pomóc, gdy bardzo жесткой, как гранит. В
zatęsknisz za twą planetą. Mogę... тот день, когда ты горько
пожалеешь о своей покинутой
планете, я сумею тебе помочь. Я
могу…
- Och, bardzo dobrze zrozumiałem - – Я прекрасно понял, – сказал
odpowiedział Mały Książę - ale Маленький принц. – Но почему ты
dlaczego mówisz ciągle zagadkami? все время говоришь загадками?
- Rozwiązuję zagadki - rzekła żmija. – Я решаю все загадки, – сказала
I oboje umilkli. змея.
  И оба умолкли.

XVIII XVIII
Przechodząc przez pustynię, Mały Маленький принц пересек
Książę spotkał tylko jeden kwiat ... пустыню и никого не встретил. За
Kwiat o trzech płatkach, nędzny все время ему попался только
kwiat ... один цветок – крохотный,
невзрачный цветок о трех
- Dzień dobry - powiedział Mały лепестках…
Książę. – Здравствуй, – сказал Маленький
- Dzień dobry - odrzekł kwiat. принц.
- Gdzie są ludzie? - grzecznie zapytał – Здравствуй, – отвечал цветок.
Mały Książę. – А где люди? – вежливо спросил
Kwiat widział kiedyś przechodzącą Маленький принц.
karawanę. Цветок видел однажды, как мимо
шел караван.
- Ludzie? Jak sądzę istnieje sześciu -Люди? Ах да… Их всего-то,
czy siedmiu ludzi. Widziałem ich кажется, шесть или семь. Я видел
przed laty. их много лет назад. Но где
57

Lecz nigdy nie wiadomo, gdzie их искать – неизвестно. Их носит

można ich odnaleźć. Wiatr nimi ветром. У них нет корней, это
miota. Nie mają korzeni - to im очень неудобно.
bardzo przeszkadza.
- Do widzenia - rzekł Mały Książę. – Прощай, – сказал Маленький
принц.
- Do widzenia - odpowiedział kwiat. – Прощай, – сказал цветок.
 
XIX XIX
Mały Książę wspiął się an wysoką Маленький принц поднялся на
górę. Jedynymi górami, które высокую гору. Прежде он никогда
dotychczas znał, były sięgające mu не видал гор, кроме своих трех
kolan wulkany. вулканов, которые были ему по
Wygasły wulkan służył mu jako колено. Потухший вулкан служил
krzesełko. ему табуретом.
"Z tak wysokiej góry jak ta - И теперь он подумал: «С такой
powiedział sobie - zobaczę od razy высокой горы я сразу увижу всю
całą planetę i wszystkich ludzi..." эту планету и всех людей». Но
Lecz nie zobaczył nic poza ostrymi увидел только скалы, острые и
skałami. тонкие, как иглы.
- Dzień dobry - powiedział na – Добрый день, – сказал он на
wszelki wypadek. всякий случай.
- Dzień dobry... Dzień dobry... Dzień – Добрый день… день… день… –
dobry - odpowiedziało echo. откликнулось эхо.
- Kim jesteście? - spytał Mały – Кто вы? – спросил Маленький
Książę. принц.
- Kim jesteście... Kim jesteście... – Кто вы… кто вы… кто вы… –
Kim jesteście... - powtórzyło echo. откликнулось эхо.
- Bądźcie mymi przyjaciółmi, jestem – Будем друзьями, я совсем один, –
samotny - powiedział. сказал он.
- Jestem samotny... jestem samotny... – Один… один… один… –
jestem samotny... - odpowiedziało откликнулось эхо.
echo.
"Jakaż to zabawna planeta - pomyślał «Какая странная планета! –
Mały Książę. - zupełnie sucha, подумал Маленький принц. –
spiczasta i słona, a ludziom brak Совсем сухая, вся в иглах и
fantazji. соленая. И у людей не хватает
Powtarzają to, co im się mówi... Na воображения. Они только
58

mojej gwiazdce miałem różę: ona повторяют то, что им скажешь…

zawsze mówiła pierwsza..." Дома у меня был цветок, моя краса
  и радость, и он всегда заговаривал
первым».
XX ХX
W końcu jednak zdarzyło się, że po Долго шел Маленький принц через
długiej wędrówce poprzez piaski, пески, скалы и снега и, наконец,
skały i sniegi Mały Książę odkrył набрел на дорогу. А
drogę. A drogi prowadzą zawdze do все дороги ведут к людям.
ludzi.
- Dzień dobry - powiedział. – Добрый день, – сказал он.
Był w ogrodzie pełnym róż. Перед ним был сад, полный роз.
- Dzień dobry - odpowiedziały róże. – Добрый день, – отозвались розы.
Mały Książę przyjrzał się im. Bardzo И Маленький принц увидел, что
były podobne do jego róży. все они похожи на его цветок.
- Kim jesteście? - zapytał – Кто вы? – спросил он,
zdziwiony. пораженный.
- Jesteśmy różami - odparły róże. – Мы – розы, – отвечали розы.
- Ach... - westchnął Mały – Вот как… – промолвил
Książę. Маленький принц.
I poczuł się bardzo nieszczęśliwy. И почувствовал себя очень-очень
Jego róża zapewniała go, że jest несчастным. Его красавица
jedyna na świecie. A oto tu, w говорила ему, что подобных
jednym ogrodzie, jest pięć tysięcy ей нет во всей вселенной. И вот
podobnych! перед ним пять тысяч точно таких
же цветов в одном только саду!
"Byłaby bardzo zdenerwowana... - «Как бы она рассердилась, если бы
pomyślał - kaszlałaby straszliwie i увидела их! – подумал Маленький
udawałaby umierającą, aby pokryć принц. – Она бы
zmieszanie. ужасно раскашлялась и сделала
вид, что умирает, лишь бы не
показаться смешной.
A ja musiłbym udawać, że ją А мне пришлось бы ходить за ней,
pielęgnuję, bo w przeciwnym razie как за больной, ведь иначе она и
umarłaby rzeczywiście, aby mnie вправду бы умерла, лишь бы
tym upokorzyć..." унизить и
меня тоже…»
Później mówił sobie dalej: А потом он подумал: «Я-то
59

"Sądziłem, że posiadam jedyny na воображал, что владею

świecie kwiat, a w rzeczywistości единственным в мире цветком,
mam zwykłą różę, jak wiele innych. какого больше ни у кого и нигде
Posiadanie róży i trzech wulkanów нет, а это была самая
sięgających mi do kolan, z których обыкновенная роза. Только всего у
jeden prawdopodobnie wygasł na меня и было что простая роза да
zawsze, nie czyni ze mnie potężnego три вулкана ростом мне по колено,
księcia..." I zapłakał, и то один из них потух и, может
leżąc na trawie. быть,
  навсегда… какой же я после этого
принц…»
Он лег в траву и заплакал.

XXI
Wtedy pojawił się lis.
- Dzień dobry - powiedział lis.
- Dzień dobry - odpowiedział
grzecznie Mały Książę i obejrzał się,
ale nic nie dostrzegł.
- Jestem tutaj - posłyszał głos - pod
jabłonią!
- Ktoś ty? - spytał Mały Książę. -
Jesteś bardzo ładny...
- Jestem lisem - odpowiedział lis.
- Chodź pobawić się ze mną -
zaproponował Mały Książę. - Jestem
taki smutny...
- Nie mogę bawić się z tobą - odparł
lis. - Nie jestem oswojony.
- Ach, przepraszam - powiedział
Mały Książę.
Lecz po namyśle dorzucił:
- Co znaczy "oswojony"?
- Nie jesteś tutejszy - powiedział lis.
- Czego szukasz?
- Szukam ludzi - odpowiedział Mały
Książę. - Co znaczy "oswojony"?
- Ludzie mają strzelby i polują -
XXI
Вот тут-то и появился Лис.
– Здравствуй, – сказал он.
– Здравствуй, – вежливо ответил
Маленький принц и оглянулся, но
никого не увидел.
– Я здесь, – послышался голос. –
Под яблоней…
– Кто ты? – спросил Маленький
принц. – Какой ты красивый!
– Я – Лис, – сказал Лис.
– Поиграй со мной, – попросил
Маленький принц. – Мне так
грустно…
– Не могу я с тобой играть, –
сказал Лис. – Я не приручен.
– Ах, извини, – сказал Маленький
принц.
Но, подумав, спросил:
– А как это – приручить?
– Ты не здешний, – заметил Лис. –
Что ты здесь ищешь?
– Людей ищу, – сказал Маленький
принц. – А как это – приручить?
– У людей есть ружья, и они ходят
60
powiedział lis. - To bardzo
kłopotliwe.
Hodują także kury, i to jest
interesujące. Poszukujesz kur?
- Nie - odrzekł Mały Książę. -
Szukam przyjaciół. Co znaczy
"oswoić"?
- Jest to pojęcie zupełnie zapomniane
- powiedział lis. - "Oswoić" znaczy
"stworzyć więzy".
- Stworzyć więzy?
- Oczywiście - powiedział lis. - Teraz
jesteś dla mnie tylko małym
chłopcem, podobnym do stu tysięcy
małych chłopców.
Nie potrzebuję ciebie.
I ty mnie nie potrzebujesz.
Jestem dla ciebie tylko lisem,
podobnym do stu tysięcy innych
lisów. Lecz jeżeli mnie oswoisz,
będziemy się nawzajem
potrzebować. Będziesz dla mnie
jedyny na świecie. I ja będę dla
ciebie jedyny na świecie.
- Zaczynam rozumieć - powiedział
Mały Książę. - Jest jedna
róża... zdaje mi się, że ona mnie
oswoiła...
- To możliwe - odrzekł lis. - Na
Ziemi zdarzają się różne
rzeczy...
- Och, to nie zdarzyło się na Ziemi -
powiedział Mały Książę.
Lis zaciekawił się:
на охоту. Это очень неудобно!
И еще они разводят кур.
Только этим они и хороши. Ты
ищешь кур?
– Нет, – сказал Маленький принц.
– Я ищу друзей. А как это –
приручить?
– Это давно забытое понятие, –
объяснил Лис. – Оно означает:
создать узы.
– Узы?
– Вот именно, – сказал Лис. – Ты
для меня пока всего лишь
маленький мальчик, точно такой
же, как сто тысяч других
мальчиков.
И ты мне не нужен.
И я тебе тоже не нужен.
Я для тебя
всего только лисица, точно такая
же, как сто тысяч других лисиц.
Но если ты меня приручишь,
мы станем нужны друг другу. Ты
будешь для меня единственным в
целом свете. И я буду для
тебя один в целом свете…
– Я начинаю понимать, – сказал
Маленький принц. – Была одна
роза… наверно, она меня
приручила…
– Очень возможно, – согласился
Лис. – На Земле чего только не
бывает.
– Это было не на Земле, – сказал
Маленький принц.
Лис очень удивился:
61

- Na innej planecie? – На другой планете?

- Tak. – Да.
- A czy na tej planecie są myśliwi? – А на той планете есть охотники?
- Nie. – Нет.
- To wspaniałe! A kury? – Как интересно! А куры есть?
- Nie. – Нет.
- Nie ma rzeczy doskonałych - – Нет в мире совершенства! –
westchnął lis i zaraz powrócił do вздохнул Лис.
swej myśli: Но потом он вновь заговорил о том
же:
- Życie jest jednostajne. Ja poluję na – Скучная у меня жизнь. Я охочусь
kury, ludzie polują na mnie. за курами, а люди охотятся за
Wszystkie kury są do siebie podobne мною. Все куры одинаковы, и
i wszyscy ludzie są do siebie люди все одинаковы. И живется
podobni. To mnie trochę nudzi. мне скучновато.
Lecz jeślibyś mnie oswoił, moje Но если ты меня приручишь, моя
życie nabrałoby blasku. жизнь
словно солнцем озарится.
Z daleka będę rozpoznawał twoje Твои шаги я стану различать среди
kroki - tak różne od innych. Na тысяч других. Заслышав людские
dźwięk cudzych kroków chowam się шаги, я всегда убегаю и прячусь.
pod ziemię. Twoje kroki wywabią Но твоя походка позовет меня,
mnie z jamy jak dźwięki muzyki. точно музыка, и я выйду из своего
Spójrz! Widzisz tam łany zboża? Nie убежища. И потом – смотри!
jem chleba. Dla mnie zboże jest Видишь, вон там, в полях, зреет
nieużyteczne. Łany zboża nic mi nie пшеница? Я не ем хлеба. Колосья
mówią. мне не нужны. Пшеничные поля
ни о чем мне не говорят.
To smutne! И это грустно!
Lecz ty masz złociste włosy. Но у тебя золотые
Jeśli mnie oswoisz, to będzie волосы. И как чудесно будет, когда
cudownie. Zboże, które jest złociste, ты меня приручишь! Золотая
będzie mi przypominało ciebie. I пшеница станет напоминать
będę kochać szum wiatru w zbożu... мне тебя. И я полюблю шелест
колосьев на ветру…
Lis zamilkł i długo przypatrywał się Лис замолчал и долго смотрел на
Małemu Księciu. Маленького принца. Потом сказал:
- Proszę cię... oswój mnie - – Пожалуйста… приручи меня!
62

powiedział.
- Bardzo chętnie - odpowiedział – Я бы рад, – отвечал Маленький
Mały Książę - lecz nie mam dużo принц, – но у меня так мало
czasu. Muszę znaleźć przyjaciół i времени. Мне еще надо
nauczyć się wielu rzeczy. найти друзей и узнать разные
вещи.
- Poznaje się tylko to, co sie oswoi - – Узнать можно только те вещи,
powiedził lis. которые приручишь, – сказал Лис.
- Ludzie mają zbyt mało czasu, abu – У людей уже не хватает времени
cokolwiek poznać. Kupują w что-либо узнавать. Они покупают
sklepach rzeczy gotowe. A ponieważ вещи готовыми в магазинах. Но
nie ma magazynów z przyjaciółmi, ведь нет таких
więc ludzie nie mają przyjaciół. Jeśli магазинов, где торговали бы
chcesz mieć przyjaciela, oswój mnie! друзьями, и потому люди больше
не имеют друзей. Если хочешь,
чтобы у тебя был друг, приручи
меня!
- A jak się to robi? - spytał Mały – А что для этого надо делать? –
Książę. спросил Маленький принц.
- Trzeba być bardzo cierpliwym. – Надо запастись терпеньем, –
ответил Лис.
-Na początku siądziesz w pewnej – Сперва сядь вон там, поодаль, на
odległości ode mnie, ot tak, na траву – вот
trawie. Będę spoglądać na ciebie так. Я буду на тебя искоса
kątem oka, a ty nic nie powiesz. поглядывать, а ты молчи.
Mowa jest źródłem nieporozumieć. Слова только мешают понимать
друг друга.
Lecz każdego dnia będziesz mógł Но с каждым днем садись
siadać trochę bliżej... немножко ближе…
Następnego dnia Mały Książę Назавтра Маленький принц вновь
przyszedł na oznaczone miejsce. пришел на то же место.
- Lepiej jest przychodzić o tej samej – Лучше приходи всегда в один и
godzinie. Gdy będziesz miał przyjść тот же час, – попросил Лис. – Вот,
na przykład o czwartej po południu, например, если ты будешь
już od trzeciej zacznę odczuwać приходить в четыре часа, я уже с
radość. Im bardziej czas będzie трех часов почувствую себя
posuwać się naprzód, tym będę счастливым. И чем ближе к
szczęśliwszy. O czwartje będę назначенному часу, тем
63

podniecony i zaniepokojony: счастливее. В четыре часа я уже

poznam cenę szczęścia! начну волноваться и тревожиться.
Я узнаю цену счастью!
A jeśli przyjdziesz nieoczekiwanie, А если ты приходишь всякий раз в
nie będę mógł się przygotowywać... другое время, я не знаю, к какому
Potrzebny jest obrządek. часу готовить свое сердце…
Нужно соблюдать обряды.
- Co znaczy "obrządek"? - spytał – А что такое обряды? – спросил
Mały Książę. Маленький принц.
- To także cos całkiem zapomnianego – Это тоже нечто давно забытое, –
- odpowiedział lis. объяснил Лис.
- Dzięki obrządkowi pewien dzień – Нечто такое, отчего один какой-
odróżnia się od innych, pewna то день становится не похож на все
godzina od innych godzin. Moi другие дни, один час – на все
myśliwi, na przykład, mają swój другие часы. Вот, например, у
rytuał. W czwartek tańczą z моих
wioskowymi dziewczętami. Stąd охотников есть такой обряд: по
czwartek jest cudownym dniem! четвергам они танцуют с
Podchodzę aż pod winnice. Gdyby деревенскими девушками. И какой
mysliwi nie mieli tego zwyczaju w же это чудесный день – четверг! Я
oznaczonym czasie, wszystkie dni отправляюсь на прогулку и дохожу
byłyby do siebie podobne, a ja nie до самого виноградника. А
miałbym wakacji. если бы охотники танцевали когда
придется, все дни были бы
одинаковы и я никогда не знал бы
отдыха.
W ten sposób Mały Książę oswoił Так Маленький принц приручил
lisa. A gdy godzina rozstania była Лиса. И вот настал час прощанья.
bliska, lis powiedział:
- Ach, będę płakać! – Я буду плакать о тебе, – вздохнул
Лис.
- To twoja wina - odpowiedział – Ты сам виноват, – сказал
Mały Książę - nie życzyłem ci nic Маленький принц. – Я ведь не
złego. Sam chciałeś, abym cię хотел, чтобы тебе было больно,
oswoił... ты сам пожелал, чтобы я тебя
приручил…
- Oczywiście - odparł lis. – Да, конечно, – сказал Лис.
- Ale będziesz płakać? – Но ты будешь плакать!
64

- Oczywiście. – Да, конечно.

- A więc nic nie zyskałeś na – Значит, тебе от этого плохо.
oswojeniu?
- Zyskałem coś ze względu na kolor – Нет, – возразил Лис, – мне
zboża - powiedział lis, a później хорошо. Вспомни, что я говорил
dorzucił: про золотые колосья.
Он умолк. Потом прибавил:
- Idź jeszcze raz zobaczyć róże. – Поди взгляни еще раз на розы.
Zrozumiesz wtedy, że twoja róża jest Ты поймешь, что твоя роза –
jedyna na świecie. Gdy przyjdziesz единственная в мире. А когда
pożegnać się ze mną, zrobię ci вернешься, чтобы проститься со
prezent z pewnej tajemnicy. мной, я открою тебе один секрет.
Mały Książę poszedł zobaczyć się z Это будет мой тебе подарок.
różami. Маленький принц пошел
взглянуть на розы.
- Nie jesteście podobne do mojej – Вы ничуть не похожи на мою
róży, nie macie jeszcze żadnej розу, – сказал он им. – Вы еще
wartości - powiedział różom. Nikt ничто. Никто вас не приручил, и
was nie oswoił i wy nie owoiłyście вы никого не приручили. Таким
nikogo. Jesteście takie, jakim był был прежде мой Лис. Он ничем не
dawniej lis. Był zwykłym lisem, отличался от ста тысяч
podobnym do stu tysięcy innych других лисиц. Но я с ним
lisów. Lecz zrobiłem go swoim подружился, и теперь он –
przyjacielem i teraz jest dla mnie единственный в целом свете.
jedyny na świecie.
Róże bardzo się zawstydziły. Розы очень смутились.
- Jesteście piękne, lecz próżne - – Вы красивые, но пустые, –
powiedział im jeszcze. продолжал Маленький принц. –
- Nie można dla was poświęcić Ради вас не захочется умереть.
życia. Oczywiście moja róża Конечно, случайный прохожий,
wydawałaby się zwykłemu поглядев на мою розу, скажет, что
przechodniowi podobna do was. она точно такая же, как
Lecz dla mnie ona jedna ma większe вы. Но мне она одна дороже всех
znaczenie niż wy wszystkie razem, вас. Ведь это ее, а не вас я поливал
ponieważ ją właśnie podlewałem. каждый день. Ее, а не вас
Ponieważ ją przykrywałem kloszem. накрывал стеклянным колпаком.
Ponieważ ją właśnie osłaniałem. Ее загораживал ширмой, оберегая
Ponieważ właśnie dla jej от ветра. Для нее убивал гусениц,
65

bezpieczeństwa zabijałem gąsienice только двух или трех оставил,

(z wyjątkiem dwóch czy trzech, z чтобы вывелись бабочки. Я
których chciałem mieć motyle). слушал, как она жаловалась и
Ponieważ słuchałem jej skarg, jej как хвастала, я прислушивался к
wychwalań się, a czasem jej ней, даже когда она умолкала. Она
milczenia. Ponieważ... jest moją – моя.
różą.
Powrócił do lisa. И Маленький принц возвратился к
Лису.
- Żegnaj - powiedział. – Прощай… – сказал он.
- Żegnaj - odpowiedział lis. - A oto – Прощай, – сказал Лис. – Вот мой
mój sekret. Jest bardzo prosty: секрет, он очень прост: зорко одно
dobrze widzi się tylko sercem. лишь сердце. Самого
Najważniejsze jest niewidoczne dla главного глазами не увидишь.
oczu.
- Najważniejsze jest niewidoczne dla – Самого главного глазами не
oczu - powtórzył Mały Książę, aby увидишь, – повторил Маленький
zapamiętać. принц, чтобы лучше запомнить.
- Twoja róża ma dla ciebie tak – Твоя роза так дорога тебе
wielkie znaczenie, ponieważ потому, что ты отдавал ей всю
poświęciłeś jej wiele czasu. душу.
- Ponieważ poświęciłem jej wiele – Потому что я отдавал ей всю
czasu... - powtórzył Mały Książę, душу… – повторил Маленький
aby zapamiętać. принц, чтобы лучше запомнить.
- Ludzie zapomnieli o tej prawdzie - – Люди забыли эту истину, –
rzekł lis. - Lecz tobie nie wolno сказал Лис, – но ты не забывай: ты
zapomnieć. Stajesz się навсегда в ответе за всех,
odpowiedzialny na zawsze za to, co кого приручил. Ты в ответе за
oswoiłeś. Jesteś odpowiedzialny za твою розу.
twoją różę.
- Jestem odpowiedzialny za moją – Я в ответе за мою розу… –
różę... - powtórzył Mały Książę, aby повторил Маленький принц, чтобы
zapamiętać. лучше запомнить.
 
XXII XXII
- Dzień dobry - powiedział Mały – Добрый день, – сказал
Książę. Маленький принц.
- Dzień dobry - powiedział – Добрый день, – отозвался
66

Zwrotniczy. стрелочник.
- Co ty tu robisz? - spytał Mały – Что ты здесь делаешь? – спросил
Książę. Маленький принц.
- Sortuję podróżnych na paczki po – Сортирую пассажиров, – отвечал
tysiąc sztuk - odpowiedział стрелочник.
Zwrotniczy. - Wysyłam w lewo i w – Отправляю их в поездах по
prawo pociągi, które ich unoszą. тысяче человек за раз – один поезд
Oświetlony pociąg pospieszny, направо, другой налево.
hucząc jak grzmot, zatrząsł domkiem И скорый поезд, сверкая
Zwrotniczego. освещенными окнами, с громом
промчался мимо, и будка
стрелочника вся задрожала.
- Bardzo się spieszę - powiedział – Как они спешат, – удивился
Mały Książę. - Czego oni Маленький принц. – Чего они
szukają? ищут?
- Nawet człowiek prowadzący – Даже сам машинист этого не
parowóz tego nie wie - odparł знает, – сказал стрелочник.
Zwrotniczy.
I znowu zagrzmiał oświetlony И в другую сторону, сверкая
ekspres, pędzący w przeciwnym огнями, с громом пронесся еще
kierunku. один скорый поезд.
- Już wracają? - spytał Mały Książę. – Они уже возвращаются? –
спросил Маленький принц.
- To nie ci sami - odpowiedział – Нет, это другие, – сказал
Zwrotniczy. - To wymiana. стрелочник. – Это встречный.
- Czy było im źle tam, gdzie byli – Им было нехорошо там, где они
przedtem? были прежде?
- Zawsze się wydaje, że w innym – Там хорошо, где нас нет, – сказал
miejscu będzie lepiej - powiedział стрелочник.
Zwrotniczy.
Znowu rozległ się grzmot trzeciego И прогремел, сверкая, третий
oświetlonego ekspresu. скорый поезд.
- Czy oni ściagają poprzednich – Они хотят догнать тех, первых? –
podróżnych? - zapytał Mały Książę. спросил Маленький принц.
- Nie nikogo nie ścigają - odparł – Ничего они не хотят, – сказал
Zwrotniczy. - Śpią w wagonach lub стрелочник. – Они спят в вагонах
ziewają. Jedynie dzieci przyciskają или просто сидят и зевают. Одни
noski do okien. только дети прижимаются носами
67

к окнам.
- Jedynie dzieci wiedzą, czego – Одни только дети знают, чего
szukają - rzekł Mały Książę. - ищут, – промолвил Маленький
Poświęcają czas lalce z gałganków, принц. – Они отдают всю
która nabiera dla nich wielkiego душу тряпочной кукле, и она
znaczenia, i płaczą, gdy się im ją становится им очень-очень дорога,
odbierze. и если ее у них отнимут, дети
плачут…
- Szczęśliwe - powiedział – Их счастье, – сказал стрелочник.
Zwrotniczy.
 
XXIII XXIII
- Dzień dobry - rzekł – Добрый день, – сказал
Mały Książę. Маленький принц.
- Dzień dobry - odparł – Добрый день, – ответил
Kupiec. торговец.
Kupiec ten sprzedawał Он торговал
udoskonalone pigułki zaspokajające усовершенствованными
pragnienie. Połknięcie jednej na пилюлями, которые утоляют
tydzień wystarcza, aby nie chciało жажду. Проглотишь такую
się pić. пилюлю – и потом целую неделю
не хочется пить.
- Po co to sprzedajesz? - spytał Mały – Для чего ты их продаешь? –
Książę. спросил Маленький принц.
- To wielka oszczędność czasu - – От них большая экономия
odpowiedział Kupiec. - Zostało to времени, – ответил торговец. – По
obliczone przez specjalistów. подсчетам специалистов,
Tygodniowo oszczędza się можно сэкономить пятьдесят три
pięćdziesiąt trzy minuty. минуты в неделю.
- A co się robi z pięćdziesięcioma – А что делать в эти пятьдесят три
trzema minutami? минуты?
- To, co się chce... – Да что хочешь.
"Gdybym miał pięćdziesiąt trzy «Будь у меня пятьдесят три
minuty czasu - powiedział sobie минуты свободных, – подумал
Mały Książę - poszedłbym Маленький принц, – я бы просто-
powolutku w kierunku studni..." напросто пошел к роднику…»
 
68

XXIV ХXIV
Było to ósmego dnia na pustyni, Миновала неделя с тех пор, как я
licząc od zepsucia się motoru. потерпел аварию, и, слушая про
Wysłuchałem opowiadania o Kupcu, торговца пилюлями, я
pijąc ostatnie krople zapasu wody. выпил последний глоток воды.
- Twoje wspomnienia są bardzo – Да, – сказал я Маленькому
ładne - powiedziałem Małemu принцу, – все, что ты
Księciu - lecz nie naprawiłem рассказываешь, очень интересно,
jeszcze samolotu, nie mam nic do но я еще не починил свой самолет,
picia... у меня не осталось ни капли воды,
I ja także byłbym szczęśliwy bardzo, и я тоже был бы счастлив, если
gdybym mógł powoli udać się w бы мог просто-напросто пойти к
kierunku studni. роднику.
- Mój przyjaciel lis powiedział... – Лис, с которым я подружился…
- Mój maleńki, nie chodzi już o lisa... – Милый мой, мне сейчас не до
Лиса!
- Dlaczego? – Почему?
- Ponieważ umrzemy z pragnienia... – Да потому, что придется умереть
от жажды…
Nie zrozumiał mej myśli i Он не понял, какая тут связь. Он
powiedział: возразил:
- Nawet w obliczu śmierci przyjemna – Хорошо, когда есть друг, пусть
jest świadomość posiadania даже надо умереть. Вот я очень
przyjaciela. Bardzo się cieszę, że рад, что дружил с Лисом…
miałem przyjaciela-lisa.
"Nie docenia niebezpieczeństwa - «Он не понимает, как велика
pomyslałem. - Nigdy nie odczuwa опасность. Он никогда не
głodu ani pragnienia. Wystarcza mu испытывал ни голода, ни жажды.
trochę słońca." Ему довольно солнечного луча…»
Popatrzył na mnie i odpowiedział na Я не сказал этого вслух, только
moją myśl. подумал. Но Маленький принц
посмотрел на меня – и промолвил:
- Mnie także chce się pić... – Мне тоже хочется пить… пойдем
Poszukajmy studni... поищем колодец…
Zrobiłem gest zniechęcenia: szukanie Я устало развел руками: что толку
studni na olbrzymiej pustyni jest наугад искать колодцы в
absurdem. Mimo to udaliśmy się w бескрайней пустыне? Но всетаки
drogę. мы пустились в путь.
69

Gdyśmy tak szli godzinami, milcząc, Долгие часы мы шли молча;

noc zapadła i gwiazdy zabłysły. наконец стемнело, и в небе стали
Widziałem je jakby we śnie - miałem загораться звезды. От жажды
gorączkę z pragnienia. меня немного лихорадило, и я
видел их будто во сне.
Słowa Małego Księcia tańczyły mi w Мне все вспоминались слова
pamięci. Маленького
принца, и я спросил:
- Więc ty takze odczuwasz – Значит, и ты тоже знаешь, что
pragnienie? - spytałem go. такое жажда?
Nie odpowiedział mi na pytanie. Po Но он не ответил. Он сказал
prostu rzekł" просто:
- Woda może także przynieść – Вода бывает нужна и сердцу…
korzyść sercu...
Nie zrozumiałem odpowiedzi, lecz Я не понял, но промолчал. Я знал,
mimo to zamilkłem. Wiedziałem что не следует его расспрашивать.
dobrze, że nie należy zadawać mu Он устал. Опустился на песок. Я
pytań. Był zmęczony. Usiadł. сел рядом. Помолчали. Потом он
Usiadłem obok niego. Po chwili сказал:
milczenia powiedział jeszcze: – Звезды очень красивые, потому
- Gwiazdy są piękne, ponieważ na что где-то там есть цветок, хоть
jednej z nich istnieje kwiat, którego его и не видно…
nie widać...
Odpowiedziałem: - Oczywiście - i w – Да, конечно, – сказал я только,
milczeniu patrzyłem na wydmy глядя на волнистый песок,
piasku w poświacie księżyca. освещенный луною.
- Pustynia jest piękna - dorzucił. – И пустыня красивая… –
прибавил Маленький принц.
To prawda. Zawsze kochałem Это правда. Мне всегда нравилось
pustynię. Można usiąść na wydmie. в пустыне. Сидишь на песчаной
Nic nie widać. Nic nie słychać. дюне. Ничего не видно.
Ale mimo to coś promieniuje w Ничего не слышно. И все же в
ciszy... тишине что-то светится…
- Pustynię upiększa to - powiedział – Знаешь, отчего хороша пустыня?
Mały Książę - że gdzieś w sobie – сказал он. – Где-то в ней
kryje studnię... скрываются родники…
Nagle ze zdziwieniem zrozumiałem Я был поражен, вдруг я понял, что
to tajemnicze promieniowanie означает таинственный свет,
70

piasku. исходящий от песков. Когда-то,

Gdy byłem małym chłopcem, маленьким мальчиком, я жил в
mieszkałem w starym domu, do старом-престаром доме –
którego przywiązana była legenda o рассказывали, будто в нем
ukrytym skarbie. Oczywiście nikt запрятан клад. Разумеется, никто
skarbu nie znalazł, a może nawet nie его так и не открыл, а может быть,
szukał go. никто никогда его и не искал.
Lecz on rzucał czar na dom. Mój Но из-за него дом был словно
dom ukrywał w sobie tajemnicę... заколдован: в сердце своем он
скрывал тайну…
- Tak - powiedziałem Małemu – Да, – сказал я. – Будь то дом,
Księciu - to, co upiększa dom czy звезды или пустыня – самое
gwaizdy, czy pustynie jest прекрасное в них то, чего не
niewidzialne. увидишь глазами.
- Jestem zadowolony - powiedział - – Я очень рад, что ты согласен с
że zgadzasz się z moim lisem. моим другом Лисом, – отозвался
Маленький принц.
Ponieważ Mały Książę był senny, Потом он уснул, я взял его на руки
wziąłem go na ręce i poszedłem и пошел дальше. Я был
dalej. Byłem wzruszony. взволнован.
Wydawało mi się, Мне казалось – я
że niosę kruchy skarb. Wydawało mi несу хрупкое сокровище. Мне
się nawet, że na Ziemi nie istnieje nic казалось даже, что ничего более
bardziej nietrwałego. хрупкого нет на нашей Земле.
W świetle księżyca patrzyłem na При свете луны я смотрел на его
blade czoło, na zamknięte oczy, na бледный лоб, на сомкнутые
pukle włosów poruszane wiatrem i ресницы, на золотые пряди волос,
mówiłem sobie, że to, co widzę, jest которые перебирал ветер, и
tylko zewnętrzną powłoką. говорил себе: все это лишь
Najważniejsze jest niewidoczne. оболочка. Самое главное – то, чего
Ponieważ półotwarte wargi не увидишь глазами…
uśmiechały sie leciutko, Его полуоткрытые губы дрогнули
powiedziałem sobie jeszcze: "To, co в улыбке, и я сказал себе еще:
mnie wzrusza najmocniej w tym трогательней всего в этом
małym śpiącym królewiczu, to jego спящем Маленьком принце его
wierność dla kwiatu, to obraz róży, верность цветку, образ розы,
który świeci w nim jak płomień который сияет в нем, словно пламя
lampy nawet podczas snu". I wydał светильника, даже когда он спит…
71

mi się jeszcze bardziej kruchy. И я понял, что он еще более

хрупок, чем кажется.
Byle podmuch wiatru może zgasić Светильники надо беречь: порыв
lampę - trzeba dobrze uważać. ветра может погасить их…

I tak idąc, o świcie odnalazłem Так я шел – и на рассвете дошел до

studnię. колодца.
 

XXV XXV
- Ludzie tłoczą się w pociągach - – Люди забираются в скорые
powiedział Mały Książę - nie поезда, но они уже сами не
wiedząc, czego szukają. понимают, чего ищут, – сказал
Dlatego są podnieceni i kręcą się w Маленький принц. – Поэтому они
kółko... не знают покоя и бросаются то в
- A potem dorzucił: одну сторону, то в другую…
Потом прибавил:
- Nie warto... – И все напрасно…
Studnia, którą znaleźliśmy, nie Колодец, к которому мы пришли,
przypominała zupełnie studni был не такой, как все колодцы в
saharyjskich. Studnie saharyjskie są Сахаре. Обычно здесь
po prostu dziurami wykopanymi w колодец – просто яма в песке. А
piasku. Ta natomiast przypominała это был самый настоящий
wiejską studnię. Lecz nigdzie nie деревенский колодец. Но
było wioski. Zdawało mi się, że śnię. поблизости
не было никакой деревни, и я
подумал, что это сон.
- To zadziwiające - powiedziałem do – Как странно, – сказал я
Małego Księcia - wszystko jest Маленькому принцу, – тут все
przygotowane: blok, lina приготовлено: и ворот, и ведро, и
i wiadro... веревка…
Zaśmiał się, chwycił linę, puścił blok Он засмеялся, тронул веревку, стал
w ruch. Blok jęknął, zazgrzytał jak раскручивать ворот. И ворот
stara chorągiewka na dachu po заскрипел, точно старый
długotrwałym bezruchu. флюгер, долго ржавевший в
безветрии.
- Słuchaj, obudziliśmy studnię i ona – Слышишь? – сказал Маленький
śpiewa... принц. – Мы разбудили колодец, и
72

он запел…
Nie chciałem, aby się męczył. Я боялся, что он устанет.
- Pozwól mi, to za ciężkie dla ciebie. – Я сам зачерпну воды, – сказал я,
– тебе это не под силу.
Powoli wyciągałem wiadro aż do Медленно вытащил я полное ведро
cembrowiny, Postawiłem je równo. и надежно поставил его на
W uszach dźwięczał mi śpiew bloku, каменный край колодца. В
a w falującej jeszcze wodzie ушах у меня еще отдавалось пенье
widziałem drgające słońce. скрипучего ворота, вода в ведре
еще дрожала, и в ней дрожали
солнечные зайчики.
- Chcę napić się tej wody - – Мне хочется глотнуть этой воды,
powiedział Mały Książę – промолвил Маленький принц. –
- daj mi... Дай мне напиться…
Zrozumiałem już, czego szukał. И я понял, что он искал!
Podniosłem wiadro do jego warg. Я поднес ведро к его губам. Он
Pił, mając oczy zamknięte. To było пил, закрыв глаза. Это было как
tak piękne jak święto. самый прекрасный пир.
To było czymś więcej niż Вода эта была не простая. Она
pożywieniem. Ta woda zrodzona родилась из долгого пути под
była z marszu pod gwiazdami, ze звездами, из скрипа ворота, из
śpiewu bloku, z wysiłku mych усилий моих рук. Она была, как
ramion. Sprawiała radość sercu - jak подарок сердцу. Когда я был
podarek. Świeczki na choince, маленький, так светились для меня
muzyka na Pasterce oraz słodkie рождественские подарки: сияньем
uśmiechy opromieniały prezenty, свеч на елке, пеньем органа в час
jakie otrzymywałem na Boże полночной мессы, ласковыми
Narodzenie, gdy byłem małym улыбками.
chłopcem.
- Ludzie z twojej planety - – На твоей планете, – сказал
powiedział Mały Książę - hodują Маленький принц, – люди
pięć tysięcy róż w jednym ogrodzie... выращивают в одном саду пять
i nie znajdują w nich tego, czego тысяч роз… и не находят того, что
szukają... ищут…
- Nie znajdują - odpowiedziałem. – Не находят, – согласился я.
- A tymczasem to, czego szukają, – А ведь то, чего они ищут, можно
może być ukryte w jednej róży lub w найти в одной-единственной розе,
odrobinie wody... в глотке воды…
73

- Oczywiście - odpowiedziałem. – Да, конечно, – согласился я.

Mały Książę dorzucił: И Маленький принц сказал:
- Lecz oczy są ślepe. Szukać należy – Но глаза слепы. Искать надо
sercem. сердцем.
Napiłem się. Oddychałem głęboko. Я выпил воды. Дышалось легко.
O wschodzie słońca piasek jest На рассвете песок становится
koloru miadu. Cieszyłem się tym золотой, как мед. И от этого
kolorem miodu. I jak mogłem тоже я был счастлив. С чего бы
przypuszczać, że oczekiwało mnie мне грустить?..
cierpienie...
- Powinieneś dotrzymać obietnicy - – Ты должен сдержать слово, –
powiedział cichutko Mały Książę. мягко сказал Маленький принц,
Siedliśmy znów razem. снова садясь рядом со
мною.
- Jakiej obietnicy? – Какое слово?
- Widzisz... kaganiec dla baranka... – Помнишь, ты обещал…
Jestem odpowiedzialny za mój намордник для моего барашка… Я
kwiat! ведь в ответе за тот цветок.
Wyciągnąłem z kieszeni moje szkice. Я достал из кармана свои рисунки.
Mały Książę zauważył je i śmiejąc Маленький принц поглядел на них
się powiedział: и засмеялся:
- Twoje baobaby przypominają – Баобабы у тебя похожи на
trochę główki kapusty... капусту…
- Och! А я-то так гордился своими
Byłem tak dumny z tych baobabów. баобабами!

- Twój lis... z takimi uszami, które – А у лисицы твоей уши… точно

przypominają rogi... Są za długie! рога! И какие длинные!
I śmiał się dalej. И он опять засмеялся.
- Jesteś niesprawiedliwy, mały – Ты несправедлив, дружок. Я ведь
przyjacielu, mówiłem, że poza никогда и не умел рисовать – разве
wężem boa, zamkniętym i otwartym, только удавов снаружи и изнутри.
nigdy nie umiałem nic rysować.
- Och, twoje rysunki nie są takie złe - – Ну ничего, – успокоил он меня. –
pocieszał - dzieci poznają się na Дети и так поймут.
nich.
Narysowałem kaganiec. Ścisnęło mi И я нарисовал намордник для
się serce, kiedy mu go pokazywałem. барашка. Я отдал рисунок
74

Маленькому принцу, и сердце у

меня сжалось.
- Masz plany, których nie znam... – Ты что-то задумал и не говоришь
мне…
Nie odpowiedział mi na pytanie. Но он не ответил.

- Wiesz... mój przyjazd na Ziemię... – Знаешь, – сказал он, – завтра

jutro jest rocznica... - powiedział i po исполнится год, как я попал к вам
chwili milczenia dodał: - Spadłem на Землю…
niedaleko stąd... И умолк. Потом прибавил:
– Я упал совсем близко отсюда…
I poczerwieniał. И покраснел.
Znowu z niewiadomych przyczyn И опять, бог весть почему, тяжело
zrobiło mi się dziwnie smutno. стало у меня на душе.
Postanowiłem go o coś zapytać. Все-таки я спросил:
Więc to nie przez przypadek – Значит, неделю назад, в то утро,
przechadzałeś się tutaj samotnie, o когда мы познакомились, ты не
tysiąc mil od zamiszkałych terenów, случайно бродил тут совсем один,
kiedy poznałem cię osiem dni temu? за тысячу миль от человеческого
Powróciłem na miejsce, na które жилья? Ты возвращался к тому
spadłeś? месту, где тогда
упал?
Mały Książę poczerwieniał jeszcze Маленький принц покраснел еще
bardziej. сильнее.
Wahając się dorzuciłem: А я прибавил нерешительно:
- A może z powodu rocznicy? – Может быть, это потому, что
исполняется год?..
Mały Książę znowu zaczerwienił się. И снова он покраснел.
Nigdy nie odpowiadał na pytania, ale Он не ответил ни на один мой
kiedy się ktoś rumieni, to jakby вопрос, но ведь когда краснеешь,
mówił "tak", prawda? это
значит «да», не так ли?
- Wiesz - powiedziałem mu - boję – Мне страшно… – со вздохом
się... начал я.
Tym razem odpowiedział mi: Но он сказал:
- Musisz teraz pracować. Musisz iść – Пора тебе приниматься за
do twojej maszyny. Będę tu czekał работу. Иди к своей машине. Я
na ciebie. буду ждать тебя здесь.
75

Wróć jutro wieczorem... Возвращайся завтра вечером…

Nie uspokoiło mnie to. Przypomniała Однако мне не стало спокойнее. Я
mi się historia lisa. Decyzja вспомнил о Лисе. Когда даешь
oswojenia niesie w sobie ryzyko łez. себя приручить, потом
  случается и плакать.

XXVI XXVI
Obok studni znajdowały się ruiny Неподалеку от колодца
starego kamiennego muru. Gdy сохранились развалины древней
wracałem następnego wieczora od каменной стены. На другой вечер,
pracy, z daleka zauważyłem Małego покончив с работой, я вернулся
Księcia siedzącego na murze, ze туда и еще издали увидел, что
zwieszonymi nogami. Słyszałem jak Маленький принц сидит на краю
mówił: стены, свесив ноги. И услышал его
голос:
- Więc nic sobie nie przypominasz?... – Разве ты не помнишь? – говорил
Miejsce niezupełnie się zgadza... он. – Это было совсем не здесь.
Ktoś mu na pewno odpowiadał, Наверно, кто-то ему отвечал,
ponieważ znów posłyszałem jego потому что он возразил:
głos:
- Ależ na pewno! Data się zgadza, – Ну да, это было ровно год назад,
lecz miejsce nie... день в день, но только в другом
Zbliżałem się do muru. месте…
Przyspieszyłem kroku. Ciągle Я зашагал быстрей. Но нигде у
jeszcze nikogo nie widziałem ani nic стены я больше никого не видел и
nie słyszałem. Tylko Mały Książę не слышал. А между тем
znowu komuś odpowiadał: Маленький принц снова ответил
кому-то:
- Oczywiście. Zobaczysz, gdzie – Ну, конечно. Ты найдешь мои
zaczyna się mój ślad na piasku. следы на песке. И тогда жди.
Poczekasz tam na mnie. Będę tej Сегодня ночью я туда приду.
nocy. До стены оставалось двадцать
Byłem o dwadzieścia metrów od метров, а я все еще ничего не
muru, jednakże w dalszym ciągu nic видел.
nie widziałem.
Po chwili ciszy Mały Książę После недолгого молчания
dorzucił: Маленький принц спросил:
- Czy masz dobry jad? Czy jesteś – А у тебя хороший яд? Ты не
76

pewna, że nie będę długo cierpiał? заставишь меня долго мучиться?

Zatrzymałem się ze ściśniętym Я остановился, и сердце мое
sercerm, lecz ciągle jeszcze nic nie сжалось, но я все еще не понимал.
rozumiałem.
- Teraz idź sobie - powiedział - chcę – Теперь уходи, – сказал
zejść! Маленький принц. – Я хочу
спрыгнуть вниз.
Spuściłem wzrok do podnóża muru i Тогда я опустил глаза, да так и
aż podskoczyłem. W kierunku подскочил! У подножья стены,
Małego Księcia wyciągała się jedna подняв голову к Маленькому
z tych żółtych żmij, których jad принцу, свернулась желтая змейка,
zabija w ciągu trzydziestu sekund. из тех, чей укус убивает в
Podbiegłem, szukając rewolweru w полминуты. Нащупывая в кармане
kieszeni, lecz na odgłos mych револьвер, я бегом бросился к ней,
kroków żmija wolno osunęła się na но при звуке шагов змейка тихо
piasek i nie spiesząc, jak zamierający заструилась по песку,
strumień wody, z metalicznym словно умирающий ручеек, и с еле
chrzęstem wśliznęła się między слышным металлически звоном
kamienie. неторопливо скрылась меж
камней.
Doskoczyłem do muru i chwyciłem Я подбежал к стене как раз
w ramiona Małego Księcia, bladego вовремя, чтобы подхватить моего
jak śnieg. Маленького принца. Он был
белее снега.
- Cóż to za historia? Rozmawiasz – Что это тебе вздумалось, малыш!
teraz ze żmijami? – воскликнул я. – Чего ради ты
заводишь разговоры со
змеями?
Zdjąłem z jego szyi złoty szalik. Я развязал его неизменный
Zwilżyłem mu skronie i napoiłem go. золотой шарф. Смочил ему виски
Nie śmiałem go o nic pytać. и заставил выпить воды. Но я
Popatrzył na mnie z powagą i objął не смел больше ни о чем
mnie ramionami. спрашивать. Он серьезно
посмотрел на меня и обвил мою
шею руками.
Czułem bicie jego serca, tętniącego Я услышал, как бьется его сердце,
podobnie jak serce zranionego ptaka. словно у подстреленной птицы.
Powiedział: Он сказал:
77

- Jestem zadowolony, że udało ci się – Я рад, что ты нашел, в чем там

naprawić samolot. Będziesz mógł была беда с твоей машиной.
powrócić do siebie. Теперь ты можешь вернуться
домой…
- Skąd wiesz? – Откуда ты знаешь?!
Właśnie miałem zamiar mu Я как раз собирался сказать ему,
powiedzieć, że mimo wszystko udało что, вопреки всем ожиданиям, мне
mi się naprawić motor. Nie удалось исправить самолет!
odpowiedział na moje pytanie, lecz Он не ответил, он только сказал:
rzekł:
- Ja także dzisiajwracam do siebie... - – И я тоже сегодня вернусь домой.
A po chwili, pełen smutku, ciągnął: - Потом прибавил печально:
To znacznie dalej... i znacznie – Это гораздо дальше… и гораздо
trudniej... труднее…
Czułem, że dzieje się coś Все было как-то странно. Я крепко
niezwykłego. Ściskałem go mocno w обнимал его, точно малого
ramionach, lecz mimo to wydawało ребенка, и, однако, мне казалось,
mi się, że zsuwa się pionowo w будто он ускользает, проваливается
przepaść, z której nie będę mógł go в бездну, и я не в силах его
wyciągnąć... Wzrok miał poważny, удержать…
zagubiony w dali. Он задумчиво смотрел куда-то
вдаль.
- Mam twojego baranka. I mam – У меня останется твой барашек.
skrzynkę dla niego... I mam И ящик для барашка. И
kaganiec... намордник…
Uśmiechnął się smutno. Długo И он печально улыбнулся.
czekałem. Wyczuwałem, że powoli Я долго ждал. Он словно бы
ożywia się. приходил в себя.
- Mały przyjacielu, bałeś się... – Ты напугался, малыш…
Bał się, na pewno. Zaśmiał się Ну еще бы не напугаться! Но он
cichutko: тихонько засмеялся:
- Dzisiejszego wieczoru będę się bał – Сегодня вечером мне будет куда
znacznie bardziej... страшнее…
I znowu zmroziło mnie przeczucie И снова меня оледенило
czegoś nieodwołalnego. Nie słyczeć предчувствие непоправимой беды.
więcej jego śmiechu - ta myśl mnie Неужели, неужели я никогда
zadręczała. Ten śmiech był dla mnie больше не услышу, как он
jak studnia na pustyni. смеется? Этот смех для меня –
78

точно родник в пустыне.

- Mały przyjacielu, chcę usłyszeć – Малыш, я хочу еще послушать,
twój śmiech... как ты смеешься…
Odpowiedział: Но он сказал:
- Tej nocy mija rok. Moja gwiazda – Сегодня ночью исполнится год.
znajdzie się dokładnie nad miejscem, Моя звезда станет как раз над тем
gdzie spadłem rok temu... местом, где я упал год
назад…
- Mały przyjacielu, prawda, to był – Послушай, малыш, ведь все это –
tylko zły sen o żmii, o spotkaniu i o и змея, и свиданье со звездой –
gwieździe... просто дурной сон,
правда?
Nie odpowiedział na moje pytanie. Но он не ответил.
- Tego, co najważniejsze, okiem – Самое главное – то, чего не
zobaczyć nie można... увидишь глазами… – сказал он.
- Oczywiście. – Да, конечно…
- To samo jest z kwiatem. Jeśli – Это как с цветком. Если любишь
kochasz kwiat, który znajduje się na цветок, что растет где-то на
jednej z gwiazd, jakże przyjemnie далекой звезде, хорошо ночью
jest patrzeć w niebo. Wszystkie глядеть в небо. Все звезды
gwiazdy są ukwiecone... расцветают.
- Oczywiście... – Да, конечно…
- To samo z wodą. Ta, której dałeś mi – Это как с водой. Когда ты дал
się napić, była jak muzyka. Z мне напиться, та вода была как
powodu bloku i liny... Przypominasz музыка, а все из-за ворота и
sobie... była tak dobra... веревки… Помнишь? Она была
очень хорошая.
- Oczywiście. – Да, конечно…
- Nocą będziesz oglądać gwiazdy. – Ночью ты посмотришь на
Moja jest zbyt mała, abym mógł звезды. Моя звезда очень
pokazać ci, gdzie jest. To lepiej. маленькая, я не могу ее тебе
Moja gwiazda będzie dla ciebie показать. Так лучше. Она будет
jedną spośród wielu gwiazd... для тебя просто – одна из звезд. И
Dlategoprzyjemnie ci będzie patrzeć ты полюбишь смотреть на
na gwaizdy. Każda z nich będzie звезды… Все они станут тебе
twoim przyjacielem. Chcę ci zrobić друзьями. И потом, я тебе кое-что
prezent. подарю…
Zaśmiał się znowu. И он засмеялся.
79

- Mały przyjacielu! Mały przyjacielu, – Ах, малыш, малыш, как я

twój śmiech sprawia mi tyle radości! люблю, когда ты смеешься!
- To właśnie będzie mój prezent... W – Вот это и есть мой подарок… это
zamian za wodę... будет, как с водой…
- Nie rozumiem... – Как так?
- Gwiazdy dla ludzi mają różne – У каждого человека свои звезды.
znaczenie. Dla tych, którzy Одним – тем, кто странствует, –
podróżują, są drogowskazami. Dla они указывают путь.
innych są tylko małymi światełkami. Для других это просто маленькие
Dla uczonych są zagadnieniami. Dla огоньки. Для ученых они – как
mego Bankiera są złotem. Lecz задача, которую надо решить.
wszystkie te gwiazdy milczą. Ty Для моего дельца они – золото. Но
będziesz miał takie gwiazdy, jakich для всех этих людей звезды –
nie ma nikt. немые. А у тебя будут совсем
особенные звезды…
- Co chcesz przez to powiedzieć? – Как так?
- Gdy popatrzysz nocą w niebo, – Ты посмотришь ночью на небо, а
wszystkie gwiazdy będą się śmiały ведь там будет такая звезда, где я
do ciebie, ponieważ ja będę mieszkał живу, где я смеюсь, –
i śmiał się na jednej z nich. Twoje и ты услышишь, что все звезды
gwiazdy będą się śmiały. смеются. У тебя будут звезды,
которые умеют смеяться!
I zaśmiał się znowu. И он сам засмеялся.
- A gdy się pocieszysz (zawsze się w – И когда ты утешишься (в конце
końcu pocieszamy), będziesz концов всегда утешаешься), ты
zadowolony z tego, że mnie znałeś. будешь рад, что знал меня когда-
Będziesz zawsze mym przyjacielem. то. Ты всегда будешь мне другом.
Będziesz miał ochotę śmiać się ze Тебе захочется посмеяться со
mną. Będziesz od czasu do czasu мною. Иной раз ты вот
otwierał okno - ot, tak sobie, dla так распахнешь окно, и тебе будет
przyjemności. Twoich przyjacił приятно… И твои друзья станут
zdziwi to, że śmiejesz się, patrząc na удивляться, что ты смеешься,
gwiazdy. Wtedy im powiesz: глядя на небо. А ты им скажешь:
"Gwiazdy zawsze pobudzają mnie do «Да, да, я всегда смеюсь, глядя на
śmiechu". Pomyślą, że zwariowałeś. звезды!» И они подумают,
Zrobiłem ci brzydki figiel. что ты сошел с ума. Вот какую
злую шутку я с тобой сыграю.
I znowu się zaśmiał. И он опять засмеялся.
80

- Ta tak, jakbym ci dał zamiast – Как будто вместо звезд я подарил

gwiazd mnóstwo małych тебе целую кучу смеющихся
dzwoneczków, które potrafią się бубенцов…
śmiać.
Śmiał się ciągle. Po chwili Он опять засмеялся. Потом снова
spoważniał. стал серьезен:
- Tej nocy... wiesz... nie przychodź... – Знаешь… сегодня ночью…
лучше не приходи.
- Nie opuszczę cię. – Я тебя не оставлю.
- Będę robił wrażenie cierpiącego... – Тебе покажется, что мне
będę wyglądał tak, jakbym umierał. больно… покажется даже, что я
O, tak! Nie przychodź patrzeć na to, умираю. Так уж оно бывает. Не
nie warto. приходи, не надо.
- Nie opuszczę cię. – Я тебя не оставлю.
Zaniepokoił się. Но он был чем-то озабочен.
- Mówię ci to także... z powodu żmii. – Видишь ли… это еще из-за змеи.
Nie chcę, żeby cię ukąsiła. Żmije są Вдруг она тебя ужалит… Змеи
złośliwe. Mogą ugryźć dla ведь злые. Кого-нибудь
przyjemności. ужалить для них удовольствие.
- Nie opuszczę cię. – Я тебя не оставлю.
Jakaś myśl uspokoiła go. Он вдруг успокоился:
- Co prawda żmija nie ma – Правда, на двоих у нее не хватит
dostatecznej ilości trucizny, aby яда…
ugryźć drugi raz...
Tej nocy nie zauważyłem, kiedy В эту ночь я не заметил, как он
wyruszył w drogę. Wymknął się ушел. Он ускользнул неслышно.
bezszelestnie. Gdy udało mi się go Когда я наконец нагнал
dogonić, szedł zdecydowanym его, он шел быстрым,
krokiem. Powiedział mi tylko: решительным шагом.
- Ach, jesteś tu... – А, это ты… – сказал он только.
Wziął mnie za rękę. Jeszcze się И взял меня за руку. Но что-то его
niepokoił: тревожило.
- Nie masz racji. Będzie ci przykro. – Напрасно ты идешь со мной.
Będę robić wrażenie umarłego, a to Тебе будет больно на меня
nie będzie prawda. смотреть. Тебе покажется, будто
я умираю, но это неправда…
Milczałem. Я молчал.
- Rozumiesz. To bardzo daleko. Nie – Видишь ли… это очень далеко.
81

mogę zabrać ze sobą tego ciała. Jest Мое тело слишком тяжелое. Мне
za ciężkie. его не унести.
Milczałem. Я молчал.
- To będzie jak stara, porzucona – Но это все равно, что сбросить
łupina. старую оболочку. Тут нет ничего
W starych łupinach nie ma nic печального…
strasznego.
Milczałem. Я молчал.
Powoli się zniechęcał. Lecz zrobił Он немного пал духом. Но все-
jeszcze wysiłek: таки сделал еще одно усилие:
- To będzie ładnie. Ja też będę – Знаешь, будет очень славно. Я
patrzeć na gwiazdy. Wszystkie тоже стану смотреть на звезды. И
gwiazdy będą studniami z все звезды будут точно
zardzewiałym blokiem, Wszystkie старые колодцы со скрипучим
gwiazdy dadzą mi pić. воротом. И каждая даст мне
напиться…
Milczałem. Я молчал.
- To będzie takie zabawne. Ty – Подумай, как забавно! У тебя
będziesz miał pięćset milionów будет пятьсот миллионов
dzwoneczków, a ja pięćset milionów бубенцов, а у меня – пятьсот
studni... миллионов родников…
I nagle urwał, ponieważ się И тут он тоже замолчал, потому
rozpłakał... что заплакал…
- To tu. Pójdę sam jeden krok – Вот мы и пришли. Дай мне
naprzód. сделать еще шаг одному.
Usiadł jednak, ponieważ bał się. И он сел на песок, потому что ему
стало страшно.
Powiedział jeszcze: Потом он сказал:
- Wiesz... moja róża... jestem za nią – Знаешь… моя роза… я за нее в
odpowiedzialny. A ona jest taka ответе. А она такая слабая! И такая
słaba. I taka naiwna. Ma cztery nic простодушная. У нее
niewarte kolce dla obrony przed только и есть что четыре жалких
całym światem. шипа, больше ей нечем
защищаться от мира…
Usiadłem, nie mogłem utrzymać się Я тоже сел, потому что у меня
na nogach. подкосились ноги. Он сказал:
- Tak... to wszystko... - powiedział. – Ну… вот и все…
Wahał się jeszcze chwilę, później Помедлил еще минуту и встал. И
82

wstał. Zrobił krok. Nie mogłem się сделал один только шаг. А я не мог
poruszyć. шевельнуться.
Żółta błyskawica mignęła koło jego Точно желтая молния мелькнула у
nogi. Chwilę stał nieruchomo. Nie его ног. Мгновение он оставался
krzyczał. Osunął się powoli, jak pada недвижим. Не вскрикнул. Потом
drzewo. Piasek stłumił nawet odgłos упал – медленно, как падает
upadku. дерево. Медленно и неслышно,
  ведь песок приглушает
все звуки.
XXVII XXVII
A dzisiaj minęło już sześć lat. Nigdy И вот прошло уже шесть лет… Я
jeszcze nie opowiadałem tej historii. еще ни разу никому об этом не
Moi koledzy cieszyli się bardzo z рассказывал. Когда я вернулся,
mego powrotu. Byłem smutny, lecz товарищи рады были вновь
mówiłem im: увидеть меня живым и
невредимым. Грустно мне было,
но я говорил им:

- To zmęczenie... – Это я просто устал…

Teraz trochę się pocieszyłęm. To И все же понемногу я утешился.
znaczy... jeszcze niezupełnie. Lecz То есть… Не совсем. Но я знаю, он
wiem na pewno, że wrócił na swoją возвратился на свою
planetę, ponieważ o wschodzie планетку, ведь, когда рассвело, я не
słońca nie znalazłem jego ciałka. Nie нашел на песке его тела. Не такое
było ciężkie to ciało… уж оно было тяжелое.
I bardzo lubię słuchać nocą gwiazd. А по ночам я люблю слушать
To tak jakby pięćset milionów звезды. Словно пятьсот миллионов
dzwoneczków... бубенцов…
Ale zdarzyła się rzecz dziwna... Но вот что поразительно.
Zapomniałem dorobić rzemień do Когда я рисовал намордник для
kagańca, który narysowałem Małemu барашка, я забыл про ремешок!
Księciu. Nie będzie mógł go nałożyć Маленький принц не сможет
barankowi. Pytam nieraz siebie, co надеть его на барашка. И я
dzieje się na jego planecie? Możliwe, спрашиваю себя: что-то делается
że baranek zjadł różę... там, на его планете? Вдруг
барашек съел розу?
Czasem mówię sobie, że na pewno Иногда я говорю себе: «Нет,
nic się nie stało. Mały Książę конечно, нет! Маленький принц на
83

przykrywa różę na noc szklanym ночь всегда накрывает розу

kloszem i dobrze strzeże baranka... стеклянным колпаком, и он очень
следит за барашком…»
Wtedy jestem szczęśliwy. I Тогда я счастлив. И все звезды
wszystkie gwiazdy śmieją się тихонько смеются.
pogodnie. A czasem mówię sobie: А иногда я говорю себе:
"Od czasu do czasu zapomina się o «Бываешь же порой рассеянным…
obowiązkach - i to już wystarczy. тогда все может случиться!
Zapomniał wieczorem zakryć różę Вдруг он как-нибудь вечером
szklanym kloszem albo baranek забыл про стеклянный колпак или
cicho wyszedł ze skrzyni w nocy..." I барашек ночью втихомолку
wtedy gwiazdy toną we łzach... выбрался на волю…» И тогда все
бубенцы плачут…
Tu kryje się wielka tajemnica. Dla Все это загадочно и непостижимо.
was, którzy jak ja kochacie Małego Вам, кто тоже полюбил
Księcia, nie ma w świecie Маленького принца, как и мне,
poważniejszego zagadnienia niż to, это совсем, совсем не все равно:
czy gdzieś - nie wiadomo gdzie - весь мир становится для нас иным
baranek, którego nie znacie, zjadł оттого, что где-то в безвестном
różę czy nie... уголке вселенной барашек,
которого мы никогда не видели,
быть может, съел не знакомую
нам розу.
Popatrzcie w niebo. Zapytajcie: "Czy Взгляните на небо. И спросите
baranek zjadł różę? Tak czy nie?" I себя: «Жива ли та роза или ее уже
zobaczycie, jak cały świat zmieni się нет? Вдруг барашек ее
dla was. съел?» И вы увидите: все станет
по-другому…
A żaden dorosły nie zrozumie nigdy, И никогда ни один взрослый не
jak wielkie to ma znaczenie!   поймет, как это важно!
Dla mnie to najpiękniejszy i Это, по-моему, самое красивое и
jednocześnie najsmutniejszy obraz самое печальное место на свете.
świata. To ten sam obraz, który jest Этот же уголок пустыни нарисован
na poprzedniej stronie, lecz и на предыдущей странице, но я
narysowałem go jeszcze raz, abyście нарисовал еще раз, чтобы вы
dobrze zapamiętali to miejsce, w получше его разглядели. Здесь
którym zjawił się na ziemi i znikł Маленький принц впервые
Mały Książę. появился на Земле, а потом исчез.
84
Przyjrzyjcie się uważnie, abyście
mogli rozpoznać ten krajobraz, jeśli
któregoś dnia będziecie wędrować
przez afrykańską pustynię.
A jeśli kiedyś znajdziecie się wtym
miejscu, nie spieszcie się, błagam
was, zatrzymajcie się na chwilę pod
gwiazdą!
Jeśli przyjdzie do was śmiejące się
dziecko o złotych włosach, nie
odpowiadające na pytania -
zgadniecie, kto to jest. Nie
zostawiajcie mnie wtedy w moim
smutku: bądźcie tak mili i napiszcie
mi szybko, że wrócił...
 
Всмотритесь внимательней, чтобы
непременно узнать это место, если
когда-нибудь вы
попадете в Африку, в пустыню.
Если вам случится тут проезжать,
заклинаю вас, не спешите,
помедлите немного под этой
звездой!
И если к вам подойдет маленький
мальчик с золотыми волосами,
если он будет звонко смеяться и
ничего не ответит на ваши
вопросы, вы, уж конечно,
догадаетесь, кто он такой. Тогда –
очень прошу вас! – не забудьте
утешить меня в моей печали,
скорей напишите мне, что он
вернулся…