You are on page 1of 47

The Mūlamadhyamakakārikā and Buddhapālita’s Commentary (2):

Romanized Texts Based on the Newly Identified Sanskrit Manuscripts from Tibet

YE Shaoyong

……
1 folio is lost.
F…-§‰-M—C-R-U‰N-R_-nŸ_-P-U…-_“E-EÈ-£U-R-N‰-NC-`-

]Oÿc-qc-l…-UWP-I…N- CZP-U‰N-R_-c‰Uc-P, N‰-õ-P-
1

(23?)a1 ▾(a)[sa](ṃ)[sk]ṛ(tā)[ś] ca [katha](ṃ) ^E-N‰-NC-]Oÿc-qc-U-^…P-R_-]nŸ_-K‰, ]Oÿc-qc-U-


sa(ṃ)skṛtalakṣaṇaṃ syur iti prāg ^…P-P-H…-õ_-]Oÿc-qc-l…-UWP-I…N-Oÿ-]nŸ_-Z‰c , ¢_-
2

▾T§P-\…P-KÈ,, (VII.3)
abhihita(ṃ) •|| (VII.3)
N 203b

attrāha • saṃskṛtāś cotpādasthi○ti-


μc-R, ´‰-T-NE-CPc-R-NE-]H…C-R-NC-]Oÿc-qc-lE-
bhaṃgāḥ <•> na cā<<na>>vasthādoṣa- ^…P-`, M—C-R-U‰N-R_-^E-M`-T_-U…- ▾]nŸ_-K‰, H…- P 212b
prasaṃgo bhavati • katham iti || õ_-Z‰-P,
utpādotpāda utpādo
mūlotpādasya kevalaṃ •
´‰-T]Ã-´‰-Tc-˛-T-^… , ,
3

○ utpādotpādam utpādo ´‰-T-]T]-Z…C-´‰N-R_-q‰N, ,


maulo janayate punaḥ <||> (VII.4) ˛-T]Ã-´‰-Tc-´‰-T-^…, ,
iha vijñānādyānāṃ dharmmāṇā(ṃ) yo
´‰-T]E-´‰N-R_-q‰N-R-^…P, , (VII.4)
(23?)a2 ['nya]tamo dharmma utpadya(te) ▾ [sa]
ātmanāpaṃcadaśa1 utpadyate • (1)sa
]N…-`-éU-R_-a‰c-R-`-cÈCc-R-GÈc-éUc-`c-GÈc-
dharmmas (2)tasya dharmmas[ya]2 CE-^E-_“E-T-Z…C-´‰-T-P-N‰-TNC-I…N-NE-TFÈ-ò-§‰,
<utpādaḥ • (3)tasya dharmasya sthitiḥ •
(1)
GÈc-N‰-NE-, (2)GÈc-N‰]Ã-´‰-T-NE-, (3)GÈc-N‰]Ã-
(4)tasya dharmasya bhaṅgaḥ • (5)tasya
dharmasya samanvāgamaḥ • (6)tasya
CPc-R-NE-, (4)GÈc-N‰]Ã-]H…C-R-NE-, (5)GÈc-N‰]Ã-
dharmasya jarā • (7)iha yady asau úP-R-NE-, (6)GÈc-N‰]Ã-à-T-NE-, (7)]N…_-C`-K‰-
dharmaḥ śubho bhavati • tasya GÈc-N‰-N@_-RÈ-^…P-▾P-GÈc-N‰]Ã- ^E-NC-R]Ã-éU-R_- C 184b
4

dharmasya samyagvimuktiḥ • athāsau


uÈ`-T]U, F…-§‰-GÈc-N‰-PC-RÈ-^…P-P-GÈc-N‰]Ã-`ÈC-R]Ã-
dharmaḥ kṛṣṇo bhavati • tasya

1
ātmanāpaṃcadaśa: read °daśama? Cf. AKBh 66.27f. 1
G omits
I…N .
ātmanā tṛtīyo hi dharma utpadyate; 76.16 = 2nd ed. 2 Z‰c: DC Z‰-P.
76.17 kathaṃ kṛtvā ātmanā navamo hi dharma utpa- 3 ^…: G ^…c .
dyate; MW, s.v. ātmanā; LVP 148, note 3. 4 N‰]Ã: DC N‰ .
2
Here a slanting stroke indicates possible omitted words.
One line may have been omitted through homeoteleuton
by the repetition of tasya dharmasya.
dharmasya> mitthyāvimuktiḥ (8)tathā
éU-R_-uÈ`-T-NE-, (8)N‰-TZ…P-Oÿ-C`-K‰-GÈc-N‰-E‰c-R_-
yady asau dharmmo nai○ryyāṇiko ]qŸE-T-^…P-P-GÈc-▾N‰]Ã-E‰c-R_-]qŸE-T-I…N-NU, F…-§‰- G 288b
bhavati • tasya dharmmasya GÈ c -N‰ - E‰ c -R_-]qŸ E -T-U-^… P -P-GÈ c -N‰ ] Ã - E‰ c -R_-
nairyyāṇikatā • athāsau dharmmaḥ ]qŸE-T-U-^…P-R-I…N-´‰-§‰, N‰-NC-P…-_‰-Z…C-]BÈ_-F‰c-
anairyyāṇiko bhavati • tasya dharmasya ○
anairyyāṇikatā eṣa tavit1 parīvāro nāma •
q]È, ,
idānīm (9)(u)tpādasyotpāda[ḥ]
N- P…-(9)´‰-T]Ã-´‰-T-NE-, (10)CPc-R]Ã-CPc-R-NE-,
1

(10)[s](th)i(teḥ sthitiḥ •) (11)[bhaṃgasya] (11)


]H…C-R]Ã-]H…C-R- NE-, (12)úP-R]Ã-úP-R-NE-,
(23?)a3 bhaṃga[ḥ](•) ▾ (12)samanvāgamasya (13)
à-T]Ã-à-T-NE-, (14)^E-NC-R]Ã-éU-R_-uÈ`-
samanvāgamaḥ (13)jarāyāḥ jarā • T]Ã-^E-NC-R]Ã-éU-R_-uÈ`-T]U, `ÈC-R]Ã-éU-R_-
(14)vimukter
mitthyāvimukter
vvimuktiḥ
mmitthyāvimu○ktiḥ
<•>
uÈ`-T]Ã-`ÈC-R]Ã-éU-R_-uÈ`-T-NE-, (15)E‰c-R_-
(15)nairyyāṇikatāyāḥ nairyyāṇikatā • ]qŸE-T-▾I…N-l…-E‰c-R_-]qŸE-T-I…N-NU, E‰c-R_-]qŸE- D 189a
anairyyāṇikatāyāḥ aneryyāṇikatā2 • eṣa T-U-^…P-R-I…N-l…-E‰c-R_-]qŸE-T-U-^…P-R-I…N-lE-´‰-
parīvārapa○rīvāro nāma • evaṃ §‰, N‰-NC-P…-]BÈ_-n…-]BÈ_-F‰c-q-§‰, N‰-õ_-GÈc-´‰-T-
dharmma utpadyamāna ātmanā-
3
paṃcadaśa u[tpa](dyate ||
TNC-I…N-NE-TFÈ-ò-´‰]È, ,
(23?)a4 tatra yo mūlotpāda) ▾ eṣa ātmānam ekaṃ N‰-`-˛-T]Ã-´‰-T-CE-^…P-R-N‰c-P…-TNC-I…N-U-CKÈCc-
muktvā taṃ dharmmam ātmanā R_-GÈc-N‰]Ã-TNC-I…N-NE-TF“-TZ…-RÈ-H…-ˇN-T§P-R-NC-
caturddaśaṃ yathāpadiṣṭam utpādayati •
tam api mūlo○tpādaṃ kevalam
´‰N-R_-q‰N-NÈ, , ´‰-T]Ã-´‰-Tc-P…-˛-T]Ã-´‰-T-N‰-]T]-
utpādotpāda utpādayati • ataḥ Z…C-´‰N-R_-q‰N-N‰, N‰-õ_-CF…C-C…c-CF…C-´‰N-R_-
parasparata utpattir bhavatīti nānāvasthā4 q‰N-Rc-M—C-R-U‰N-R_-U…-]nŸ_-_È, ,▾ N‰-TZ…P-Oÿ-˛-T]Ã- N 204a
bhava{{tī}}ti ○ evaṃ mūlasthitiḥ CPc-Rc-lE-CPc-R]Ã - CPc-R-CPc-R_-q‰ N -`,
sthiti{ḥ}sthiteḥ sthitir bhavati •
sthiti{ḥ}sthi[tir api m](ūlasthiteḥ sthitir
CPc-R]Ã-CPc-Rc-lE-˛-T]Ã-CPc-R-CPc-R_-q‰N-
(23?)a5 bhavati • ) ▾ mūlabhaṃgo bhaṃgabhaṃga- NÈ, , ˛-T]Ã-]H…C- ▾Rc-lE-]H…C-R]Ã-]H…C-R-]H…C- P 213a
sya bhaṃgo bhavati • <<bhaṃga>>bhaṃgo R_-q‰N-`, ]H…C-R]Ã-]H…C-Rc-lE-˛-T]Ã-]H…C-R-
'pi mūlabhaṃgasya bhaṃgo bhavati •
ato 'ttrā○pi nānavasthā bhavatīti • ||
]H…C-R_-q‰N-Rc-N‰-õ_-P-]N…-`-^E-M—C-R-U‰N-R_- 2

(VII.4)
U…-]nŸ_-_È, , (VII.4)
ucyate •
TaN-R,
utpādotpāda utpādo C`-K‰-mÈN-l…-´‰-▾T]Ã-´‰c, , G 289a
mūlotpādasya te yadi • ˛-T]Ã-´‰-T-´‰N-q‰N-P, ,

1
tavit: read tāvat.
1 N: DC N‰ .
2
aneryyāṇikatā: read anairyyā°. 2
DC add
M`-T_ .
3
See p. 105, note 1.
4
nānāvasthā: read nānavasthā.

106
maulenājanitas taṃ ○ te
mÈN-l…-˛-Tc-U-´‰N-N‰c, ,
sa kathaṃ janayiṣyati • (VII.5) N‰- P…-H…-õ_-´‰N-R_-q‰N , , (VII.5)
1 2

yady utpādotpāda[ḥ] m(ū)l(o)[tpā](dam


C`-K‰-mÈN-l…-´‰-T]Ã-´‰-Tc-˛-T]Ã-´‰-T-´‰N-R_-q‰N-P-
(23?)a6 utpādayaty eṣa ta utpādotpādo) ▾ mÈN-l…-˛-T]Ã-´‰-Tc- U-T´‰N-R]Ã-´‰-T]Ã- ´‰-T-N‰c-˛-
3 4

[maulotpādenā]janitaḥ kathaṃ T]Ã-´‰-T-N‰-H…-õ_-´‰N-R_-q‰N-N‰, _E-I…N-U-´‰c-R]Ã-p…_-


mūlotpādaṃ janayiṣyati • svayam
ajānataḥ1 || (VII.5)
_È, , (VII.5)
attrāha • ○ utpādita eva
μc-R, ˛-T]Ã-´‰-Tc-T´‰N-R-BÈ-P]Ã-´‰-T]Ã- ´‰-Tc-˛-
5

mūlotpādenotpādotpādaḥ mūlotpādaṃ T]Ã-´‰-T-´‰N-R_-q‰N-l…-U-´‰N-Rc-U…-q‰N-NÈ, , TaN-R,


janaya{{iṣya}}ti nājāta iti <•> ucyate •
sa te maulena jani○to
C`-K‰-mÈN-l…-˛-T-▾^…c, , C 185a
maulaṃ ja[na]yate yadi • T´‰N- R-N‰-^…c-˛-´‰N- P, ,
6 7

maulaḥ sa te<<nā>>janita(s N‰c-U-´‰N- R]Ã-˛-T-N‰c, ,


8
tam utpādayate katham* || VII.6
N‰-P…-H…-õ_-´‰N-R_-q‰N, , (VII.6)
(23?)b1 yadi sa te ▿ utpādotpādo m)[ūlotpā](dena C`-K‰-mÈN-l…-˛-T]Ã-´‰-Tc-T´‰N-R]Ã-´‰-T]Ã-´‰-T-N‰c-
janitas taṃ) [mūlotpādam utpā](da)[yati]
( • sa mūlotpādas tenotpādotpādenāja)-
˛-T]Ã-´‰-T-N‰-´‰N-T_-q‰N-P-´‰-T]Ã-´‰-T-N‰c-U-´‰N- 9

○nitaḥ [kathaṃ] (tam utpādotpādaṃ R]Ã-˛-T]Ã-´‰-T-N‰c-´‰-T]Ã-´‰ -T-N‰-H…-õ_-´‰N-R_-q‰N, N‰-


janayiṣyati • evaṃ sati tau õ_-P-N‰ - P… - CF… C -`-CF… C -Tå‰ P -R-^… P -K‰ , CF… C -`-
parasparāśritau bhavataḥ • na
parasparāśritau prakalpyeyātām* • VII.6
CF…C-Tå‰P- R-NC-P…-_T-Lfi-TåC- Lfi-U…-_“E-EÈ, ,
10 11

(VII.6)

(23?)b2 āha • utpadyamāna evotpāda ▿ μc-R, ´‰-T-I…N-´‰-TZ…P-Rc-´‰-T]Ã-´‰-T-´‰N-R_-q‰N-


utpā)[do]tpādam u[tpāda]ya(t)[i] (• nājā)[ta l…-U-´‰c-Rc-P…-U…-q‰N-NÈ, , TaN-R, ,
iti • ucy]ate •

1
ajānataḥ: read ajātataḥ. 1 N‰: PNG N‰c .
2 q‰N: C qN .
3 ´‰-Tc-: DC ´‰N-Rc .
4 T´‰N-R]Ã-´‰-T] Ã: PNG ´‰N-R]Ã; DC ´c-R]Ã ; cf. Saito
1984, pt. 2, p. 92, note 7.
5 T]Ã: DC T .
6 T´‰N: PNG ´‰N .
7, 8, 9´‰N: PNG T´‰N .
10 Tå‰P: P å‰P .
11 TåC: DC åC .
107
[ayam utpadyamā](nas te
mÈN-l…-N‰-P…-´‰-TZ…P-R, ,
kāmam utpādaye)d [i]maṃ • ○ U-´‰c-N‰-^…c-C`-K‰-P…, ,
yadīmam utpāda(yitum N‰-P…-´‰N- R_-q‰N-Q÷c-P, ,
1
ajātaḥ śaknuyād ayam* || VII.7 )
ayam utpadyamāno [mūlotpādaḥ
N‰-´‰N-R_-P…-]NÈN-`-_C, ,(VII.7)
kāmam] (imam u)[tp](ādo)[tpādam mÈN-l…-˛-T]Ã-´‰-T-N‰-´‰-TZ…P-R-_E-I…N-U-´‰c-R-N‰c-
▾ C`-K‰-´‰-▾ T]Ã-´‰-T-CZP-N‰-´‰N-R_-q‰N-Q÷c-P-P…-´‰- G 289b
utpā○daye](t*) [yadi svayam
a](jā)[taḥ] (śaknuyād a)[nyam
utpā](dayitum • atha vāyam T]Ã-´‰-T-N‰-´‰N- R_-]NÈN-`-_C-CÈ, , ^E-P-mÈN-l…- D 189b
2

(23?)b3 utpadyamāna utpādotpādaḥ ▿ kā)[mam ´‰-T]Ã-´‰-T-N‰-´‰-TZ…P-R-_E-I…N-U-´‰c-R-N‰c-C`-K‰-˛-


ima]<ṃ> mūlotpādam utpādayet* yadi
svayam ajā[taḥ śaknu](yād a)[nyam
T]Ã-´‰-T-CZP-N‰-´‰N-R_-q‰N-Q÷c-P-P…- ▾˛-T]Ã-´‰-T-N‰- N 204b
utpā](dayitum* • na) [śaknoti <•> ○ evaṃ ´‰N-R_-q‰N- `-_C-P-U…-Q÷c-K‰, ]N…-õ_-_E-I…N-U-
3

svayam a](jāto 'bhāvaḥ katham anyaṃ) ´‰c-a…E-U‰N-Rc-CZP-H…-õ_-´‰N- R_-q‰N-N‰, N‰]Ã-


4

janayiṣyatīti • kasmāt1 [kalpanāmāttram


etat*] (VII.7)
p…_-N‰-P…-åÈC-R-VU-Oÿ-\N-NÈ, , (VII.7)
μc-R, ´‰-T-CZP-n…c-´‰N-R_- ▾U…-q‰N-lE-´‰-T-I…N- P 213b
(āha • yady apy u)[tpāda](yati) ○
[nānyotpādaḥ] <•> [utpā](da eva l…c-_E-NE-CZP-NC-´‰N-R_-qN-NÈ , , H…-õ_-Z‰-P,
5

s)[va](parātmānāv apy u)[tpādayati •] H…-õ_-U_-U‰-_E-NE-CZP, ,


(katham iti •
pradīpaḥ svaparātmānau
¶E-T_-q‰N-R-N‰-TZ…P-Oÿ, ,
(23?)b4 ▿saṃ)[prakāśa]yate2 yathā • ´‰-T]E-_E-NE-CZP-n…-NEÈc, ,
utpādaḥ svaparātmā[nāv CI…-C-´‰N-R_-q‰N-R-^…P, ,(VII.8)
ubhāv] utpādayet tathā • (VII.8)
yathā pra[dīpa](ḥ svaṃ cā)[tmā]○[naṃ]
H…-õ_-U_-U‰c-_E-C…-TNC-I…N-lE-¶E-T_-q‰N-`-T“U-
pra[kāśa]yati ghaṭapaṭā[dīṃś ca bhāvān R-NE-, ¶U-T“-`-cÈCc-R-NEÈc-RÈ-CZP-NC-lE-¶E-T_-
pra]kāśayati • eva[m u]tpādaḥ svaṃ q‰N-R-N‰-TZ…P-Oÿ-´‰-Tc-lE-_E-C…-TNC-I…N-lE-´‰N-
cātmānam utpādayati (gha)[ṭa]-
paṭā○d[īṃ]ś ca bhāvān utpā(da)yatīti •[||]
R_-q‰N-`-T“U-R-NE-¶U-T“-`-cÈCc-R-NEÈc-RÈ-CZP-
(VII.8) NC-lE-´‰N-R_-q‰N-NÈ, , (VII.8)

1
kasmāt: read tasmāt. 1 ´‰N: DC ´‰c .
2
(saṃ)[prakāśa]yate: = dJ; LVP saṃprakāśayitā. 2 ´‰N: PNG T´‰N .
3 q‰N: DN qN .
4 ´‰N: P T´‰N .
5 ´‰N-R_-qN-NÈ : DC T´‰N-R_-q]È .
108
[ucya](te • yadi pradīpaḥ svaparātmānau
TaN-R, C`-K‰-U_-U‰c-_E-NE-CZP-n…-TNC-I…N-NC-
prakāśayet kāmam utpādao 'pi ¶E-T_-q‰ N -P-P… - ´‰ - Tc-lE-U_-U‰ - TZ… P -Oÿ - _E-NE-
(23?)b5 svaparātmanau ▿ pra)dī(pavad utpādayet* CZP-n…-TNC-I…N-NC-´‰N-R_-q‰N-`-_C-P, U_-U‰c-P…-
•) [pra]dī(paḥ
prakāśa)yati <•>
svaparātmānau na
_E-NE-CZP-n…-TNC-I…N-NC-¶E-T_-U…-q‰N-NÈ, ,
kiṃ kā[ra]ṇaṃ <•> yata[ś ce]t*
F…]Ã-p…_-Z‰-P, ]N…-õ_,
[pra]dī[pe nā]ndhakā○ro 'sti U_-U‰-NE-P…-CE-NC-P, ,
(ya)tra [cās]au vya(va)[sthitaḥ]1 N‰-]OÿC-R-P-U—P-R-U‰N, , (VII.9ab)
(VII.9ab)
(iha yad a)pra[kāśa](ṃ ta)[t prakāś]yate (•
]N…-P-CE-U…-¶E-T-N‰-¶E-T_-q-T-^…P- ▾`, U—P-Rc- C 185b
andhak)[ārāvṛta]yaś2 c(āpra)kā(śa)tā T±… T c- Rc-U… - ¶E-T-I… N -^… P -P-U_-U‰ - `-P… - U— P -
1

bhavati <•> ○ [na ca] pradīpe ['ndhakāro Rc- N‰]Ã-p…_-U_-U‰-`-U…-¶E-T-U‰N-NÈ, , CZP-NC-


2

'sti • tasmān na pradīpe 'prakāśo 'sti •]


(23?)b6 (yad uktam anyān prakāśayatīti ▿ tad apy
¶E-T_-q‰N-NÈ-Z‰c-CE-μc-R-N‰-^E-_…Cc-R-U-^…P-
ayuktam* • pradīpaḥ parātmasu K‰, U_- ▾ U‰-CZP-n…- TNC-I…N-NC-`-]OÿC- R-N‰- G 290a
3 4

vyavasthitas tatrāpi nāndhakāro 'st)i (• `- ^E-U—P-R-U‰N-N‰, U—P-R-U‰N-R]Ã-p…_-N‰-NC-`-


5

andhakārābhāvāt teṣv api) [nā]○pra[kāśo


bhava]ti (• na tarhi svaparā)[tmano](r
^E-U…-¶E-T-U‰N-NÈ, , ]È-P-_E-NE-CZP-n…-TNC-I…N-
aprakāśo 'st)[i] (• etad ācakṣva NC-`-U…-¶E-T-U‰N-P,
kiṃ prakāśayate) [dīpa iti] •|| U_-U‰c-F…-Z…C-¶E-T_-q‰N, (VII.9c)
(VII.9c)
āha • ○
N‰-μÈc-a…C, , μc-R,
pra[kāśo] (hi tamo)[vadhaḥ •] <||> U—P-R-c‰`- Tc-¶E-q‰N- ^…P, (VII.9d)
6 7

(VII.9d)
(iha pradīpenotpadyamānena tamo-
]N…-P-U_-U‰-´‰-TZ…P-Rc-U —P-R-c‰`-F…E-¶E-T_-q‰N-
vadhaḥ prakāśaḥ kṛta iti prakāśayati • Rc-¶E-T_-q‰N-R-^…P-K‰, N‰-`-U—P-R-c‰`-T_-q‰N-T-
(24?)a1 ▿tatra yat tam)[o hata](ṃ) [tat CE-^… P -R-N‰ - U_-U‰ - _E-NE-CZP-n… - TNC-I… N -NC-
▾¶E-T_-q‰N-R-^…P-PÈ-Z‰c-μc-Rc- N‰]Ã-p…_,
3
sva]parātmān[o] pradī[pena prakāśanam
8
iti brū]maḥ <•> [ato] yad etad ucyate • ○ N 205a

1
vya(va)[sthitaḥ]: dJ, LVP pratiṣṭhitaḥ. 1 T±…Tc: PNG ±…T .
2
andhak)[ārāvṛta]yaś: according to BPTib, andhakārā- 2 Rc R
PGDC ; N ; should be
R-U‰N-Rc; cf. Saito 1984,
vṛteś or °vṛtyāś is expected here. pt. 2, p. 94, note 2.
3
[sva]parātmān[o]: read svaparātmanoḥ. 3
DC omit
n… .
4
]OÿC: PGDC ]H“C
5
DC omit .
`
6 c‰`: N c` .
7 q‰N: N qN .
8 Rc: DC R .
109
pradīpe nāndhakāro 'sti
U_-U‰-NE-P…-CE-NC-P, ,
yattra [cāsau vyava]sthita iti • N‰-]OÿC- R-P-U—P-R-U‰N, , (VII.9ab)
1

(VII.9ab)
tad [utpadyamān](e)[na prad](ī)p(e)nā-
F‰c-CE- TaN-Rc-U_- ▾ U‰-´‰-TZ…P-Rc-U—P-R-c‰`- D 190a
2

ndhakāraṃ ni[rvvṛ]ta(ṃ) tataḥ T]Ã-p…_-N‰c-P-U_-U‰-_E-NE- ▾CZP-n…-TNC-I…N-NC- P 214a


pradīpa[sya] svaparā○tma[nor] `-U—P-R-U‰N-NÈ, , U—P-R-U‰N-R]Ã-p…_-¶E-T_-q‰N-R-
3

andhakārā[bhā]vaḥ <•> [andha]kārābhā[vāt I…N-^…P-PÈ, , N‰-õ_-U—P-R-c‰`- T_-q‰N-R]Ã-p…_-U_-


4
prakāśa] (eva bhavati • evaṃ
tamovadhāt pradīpaḥ s)[vaparātmā]-
U‰c-P…-_E-NE-CZP-n…-TNC-I…N-NC-¶E-T_-q‰N-NÈ, ,
(24?)a2 (nau) [pra](kāśa▿yati • yathā) pradīpas U_-U‰-H…-õ-T-N‰-TZ…P-Oÿ-´‰-Tc-lE-_E-NE-CZP-n…-
ta[tho]tpādaḥ svaparātmanor utpādaka iti TNC-I… N - NC-´‰ N -R_-q‰ N -NÈ - Z‰ c -q-T-N‰ - _… C c-R-
5
yuktam etat* || (VII.9)
^…P-PÈ, , (VII.9)

ucyate • yad e○tad āttha •


TaN-R, U_-U‰-´‰-TZ…P-Rc-U—P-R-c‰`-T_-q‰N-NÈ, ,
pradīpenotpadyamānena [ta]movadhaḥ Z‰c-\‰_-T-N‰-H‰- μÈc-a…C,
6

kṛta iti • tad āca[k]ṣva tāvat* • H…-õ_-U_-U‰-´‰-TZ…P-Rc, ,


katham utpadyamānena U—P-R-c‰`-R_-q‰N-R-^…P, ,
pradīpena tamo hataṃ • ○
notpadyamāno 'pi1 tamaḥ
CE-WÂ-U_-U‰-´‰-TZ…P-R, ,
pradīpaḥ prā[pnute ya](dā || VII.10 U—P-R-NE-P…-zN-R-U‰N, , (VII.10)
yadā) pradīpatamo(r eka)ttrāsaṃbhavān CE-WÂ - U_-U‰ - NE-U— P -R-NC-CF… C -P- ▾ U…-~…N-R]Ã - G 290b
7
(24?)a3 n[ai]votpa[dya]▾(mānaḥ)
tamaḥ prāpnoti tadā
pradīpas
katham
p…_-U_-U‰-´‰-TZ…P-R-U—P-R-NE-zN-R-U‰N-R-N‰]Ã-WÂ- 8

anenāprāptaṃ tamo hataṃ • (VII.10) H…-õ_-U_-U‰-´‰-TZ…P-R-U—P-R-NE-U-zN-R-N‰c-U—P-R-


c‰`-T_-q‰N, , (VII.10)

1 1
N‰-]OÿC : DC ]Oÿ-q‰N .
'pi: dJ, LVP hi.
2 CE : DC lE .
3 NÈ, ,: PNG N‰ , .
4 c‰`: P c`.
5
DC add .
N‰
6 N‰-H‰: PN N‰-H…; DCG N‰; cf. p.127, l. 5.
7 P: DC P… .
8 WÂ: DC p…_ .
110
aprāpyaiva pradīpena U_-U‰-zN-R-U‰N-R_-^E-, ,
yadi ○ vā nihataṃ tamaḥ <•> C`-K‰-U—P-R-c‰`-q‰N-P, ,
ihasthaḥ sarvvalokasthaṃ ]H…C-å‰P-AÿP-P-CPc-R]Ã-U—P, ,
sa tamo nihaniṣyati • (VII.11)
]N…-P-]OÿC-R-N‰c-Tc`- ]nŸ_, , (VII.11)
1

atha punar aprāpyaiva pradīpena tamo


F…-§‰-U_-U‰c-U- zN-R-I…N-Oÿ-^E-U—P-R-c‰`-T_-q‰N-
2

hataṃ nanv evaṃ ○ satīhasthaḥ P-P…-N‰-õ_-P-]H…C-å‰P-AÿP-P-CPc-R]Ã-U—P-R-NC-lE-


pradīpaḥ sarvvalokasthaṃ ta[mo] U_-U‰-]N…-P-]OÿC-R-N‰c-Tc`-T_-]nŸ_-K‰, U-zN-
(niha)[nyāt*] <•> (ko) viśeṣaḥ yat tulyāyām
(24?)a4 aprāptau kvacid dha[nyāt*] ▿ (kvaci)n na
R_- ]x-T-`c-`-`-P…-c‰`-T_-q‰N-`, `-`-P…-c‰`-
3

hanyāt* <•> (VII.11) T_-U…-q‰N-R-N‰-`-mN-R_-F…-^ÈN, , (VII.11)


[kiṃ] cānyat* ▾^E-CZP-^E-, C 186a

pradīpaḥ svaparātmānau
U_-U‰-_E-NE-CZP-n…-NEÈc, ,
saṃprakāśayate yadi • C`-K‰-¶E-T_-q‰N-nŸ_-P, ,
tamo 'pi svaparātmānau U—P-R]E-_E-NE-CZP-n…-NEÈc, ,
cchā○dayiṣyaty asaṃśayaṃ • <||>
(VII.12)
±…T-R_-]nŸ_-T_-M‰-WÍU-U‰N, , (VII.12)
iha • pradīpa{ḥ}s tamasaḥ pratipakṣe ]N…-P-U_-U‰-P…-U—P-R]Ã-CI‰P-RÈ_-CPc-R-^…P-Rc-N‰c-P-
varttate • yady api pradīpaḥ C`-K‰-U_-U‰c-_E-NE-CZP-n…-NEÈc-RÈ- NC-¶E-R_- 4

svaparātmānau ○ prakāśayati <•>


a{{..}}saṃśayam idaṃ pra(sajyate yat
q‰ N -R_-nŸ _ -P, U— P -Rc-lE-_E-NE-CZP-n… - NEÈ c -
ta)mo 'pi [sva]pa[rā]tmānau cchādayatīti RÈ-▾NC-±…T-R_-M`-T_-]nŸ_-R-]N…-`-M‰-WÍU-U‰N-R- N 205b
(24?)a5 <•> na [ca ta](maḥ) ▾ [svapar]ātmānau Z…C-P-U—P-Rc-P…-_E-NE-CZP-n…-NEÈc-RÈ-NC-±…T-R_-
cchādayati • yadi hi cchādayet paravat
tamo 'pi nopalabhye[ta • tama]so
U…-q‰N-NÈ, , C`-K‰-±…T-R_-q‰N-P-P…-CZP-TZ…P-Oÿ-
n[opalabdhi](r) nn(i)tya(ṃ) ○ ▾ U— P - R - I … N - l E- U … - N U… C c- R _- ] nŸ _ - _ È , , U— P - R - U … - P 214b
bhāvopalabdhiḥ syāt* <•> na ca nityam NU…Cc-P-P…-NEÈc-RÈ-éUc-åC-Lfi-¶E-T_-]nŸ_-T-Z…C-P,
upalabhyaṃte bhāvāḥ tasmān na tamaḥ
svaparātmānau cchādayati • saty evaṃ
NEÈc-RÈ-éUc-åC-Lfi-U…-¶E-Tc-N‰]Ã-p…_-U—P-Rc- ▾P…-_E- G 291a

1 Tc`: DC c‰` .
2 U‰c-U: DC U‰ ; cf. BP aprāpyaiva pradīpena.
3 R_: D R; C T . Ms

4 RÈ: P TÈ_ .
111
pradīpo ○ 'pi na tamaḥpratipakṣaḥ
NE-CZP-n…-NEÈc-RÈ-NC-±…T-R_-U…-q‰N-NÈ, , N‰-õ-^…P-
svaparātmānau prakāśa[yati] • [ta]ttra yad P-U—P-R]Ã-CI‰P-RÈ_-U_-U‰c-lE-_E-NE-CZP-n…-NEÈc-
uktaṃ pradīpavad [utpā](da)ḥ RÈ-NC-¶E-▾T_-U…-q‰N-Rc-N‰-`-U_-U‰-TZ…P-Oÿ-´‰-Tc- D 190b
(24?)a6 (svapa)r(ātmā)▾[nāv] (u)tpādayatīti tad
a(y)uktaṃ • (VII.12)
lE-_E-NE-CZP-n… - TNC-I… N -NC- ´‰ N -R_-q‰ N -1

NÈ, , Z‰c-CE-μc-R-N‰-_…Cc-R-U-^…P-PÈ, , (VII.12)

[k]iṃ cānyat* <•> yadi cotpādaḥ


^E-CZP-^E-, C`-K‰-´‰-Tc-_E-C…-TNC-I…N-´‰N-R_-
svātmānam utpādaye<t> • utpanno [vā q‰N-P-´‰c-Rc-cU, U-´‰c-R-Z…C-C…c-´‰N-R_-q‰N- 2

u](tpādayat)[i] ○ [a]nutpanno vā <•> uE-P, CI…-Cc-lE-U…-]MN-NÈ, , H…-õ_-Z‰-P,


ubhaya[thā ca nopa]padyate • [ka](tham)
[iti] •
´‰-T-]N…-P…-U-´‰c-Rc, ,
[anutpanno] 'yam utpādaḥ _E-C…-TNC-I…N-H…-õ_-´‰N , , (VII.13ab)
3

svā[tmā](na)ṃ [janayet kathaṃ] •


(VII.13ab)
´‰-T-]N…-U-´‰c-a…E-U‰N-Rc-_E-C…-TNC-I…N-H…-õ_-´‰N-
[kathaṃ] ○ hi nām[ānutpanna] utpādaḥ R_-q‰N, ^E-P-]N…-U-´‰c-a…E-U‰N-R]Ã-TNC-I…N-c“-
asan svā[tmānaṃ janayet*] (• atha vā)
Z…C-C…c-´‰N-R_-q‰N, F…-§‰-U‰N-Rc-lE-TNC-I…N-U‰N-
[anutpannasyāsa](ta ātmānaṃ ko janayet*
•) R-´‰N- P-P…-_…-TÈE-C…-¿c-lE-TNC-I…N-´‰N-R_-q‰N-R-
4

(24?)b1 ▾.. .. .. .. .. .. .. .. + + + + + + + + + + + + + Z…C-P-´‰N-R_-U…-q‰N-NÈ, , N‰-õ-Tc-P-´‰-T-U-´‰c-


5
+++++++++++○++++++++
++++++++++++++++++++
Rc-TNC-I…N-´‰N- R_-U…-q‰N-NÈ, ,
6

+ + + + + + + + + + + + ○+ + + + + + + N‰-`-]N…-£U-Oÿ-´‰-T-´‰c-Rc-TNC-I…N-´‰N-R_-c‰Uc-P,
+ + + + + + + + N‰-`-TaN-R_-q-§‰,
+ .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..
.. .. .. .. ..
F…-§‰-´‰c-Rc-´‰N-q‰N-P, ,
´‰c-P-F…-Z…C-T´‰N-Oÿ-^ÈN, , (VII.13cd)

1
DC add
lE .
2 q‰N: DC ´‰N .
3 ´‰N: PNG T´‰N .
4 ´‰N: PNG T´‰N ; DC ´‰c .
5 NÈ, , : PNG N‰, ; D NÈ, .
6 ´‰N: P T´‰N .
112
C`-K‰-´‰-T-´‰c-R-I…N-^…P-P-´‰-T-´‰c-Rc-TNC-I…N-
´‰N-R_-q‰N-NÈ, , Z‰c-q-T-]MN-R]Ã- NÈP-U‰N-R-]N…-
1

(24?)b2 ▾ + + + + + .. .. .. .. + + + + + + + + + F…]Ã-p…_-q‰N-N‰, ´‰c-\…P-R-`-^E-´‰-Tc-F…-q, N‰-õ_-P-


+ .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ○
_‰-Z…C-´‰-Tc- TNC-▾I…N-´‰N-R_-U…-q‰N-NÈ, ,(VII.13) C 186b
2

(yad uktam utpādaḥ param utpādayatīti


´‰-Tc-CZP-▾´‰N-R_-q‰N-NÈ, , Z‰c-CE-μc-R-N‰-^E- G 291b
tad api nopapa)[dyate] <•> ya[di] <<[evam] U…-]MN-N‰, ]N…-õ_-C`-K‰-´‰-Tc- ▾CZP-´‰N-R_-q‰N- N 206a
(utpādaḥ)>> (pa)[raṃ utp](ā)[day](ati) <•> sa P-´‰-Tc-T´‰N-R_-q-T-CZP-N‰-´‰c-R]U-U-´‰c-R]U,
[para utpā](denotpādayitavya) ○ u[tpanno
vā utpadya](ta anutpannaṃ
´‰-TZ…P-R-Z…C-´‰N-R_-q‰N-uE-P, N‰-`,
votpadyamānaṃ vā • tatra ´‰c-NE-U-´‰c-´‰-TZ…P-R, ,
notpadyamānaṃ notpannaṃ H…-õ-T“_-^E-´‰N-U…-q‰N, , (VII.14ab)
nānutpannaṃ kathaṃcana •)
(24?)b3 ▿[utpadya]te [ta](d v)y[ākh]yātaṃ1
´‰‰c-R- P…-H…-õ_-^E-´‰N-R_-U…-▾]MN-NÈ, , U-´‰c-R- P 215a
3

gam[yamānaga](tāgataiḥ || VII.14 ^E-´‰N-R_-U…-q‰N-`, ´‰-TZ…P-R-^E-´‰N-R_-U…-q‰N-


utpannam utpadyate na kathaṃcid
NÈ, , H…-õ_-Z‰-P, TaN-R,
upapadyate nānutpa)○[nnaṃ
no]tpadyamāna(ṃ • tat) ka(tha)m ity cÈE-NE-U-cÈE-TCÈU-R- ^…c, ,4

ucyate • N‰-NC-éU-R_-TaN-R-^…P, , (VII.14cd)


tad vyākhyātaṃ
H…-õ_-cÈE-T-`-]uÈ-T-U‰N-N‰ , ]uÈ-T]Ã-q-T-]Nc-\…P-
gamya[māna]gatā[gat](ai)ḥ <||> R]Ã-p…_-_È, , Z‰c-q-T-N‰-TZ…P-Oÿ-´‰c-R-^E-´‰N-R_-U…-
(VII.14cd) q‰N-N‰-´‰-T]Ã-q-T-]Nc-\…P-R]Ã-p…_-_È, , ´‰c-R-`-^E-
[ya]thā gata(ṃ)
[gamikkriyā]○n[i]vṛtteḥ
na gamya[te]
[tathā
´‰-T]Ã-q-T-U‰N-N‰, F…-§‰-^E-´‰N- R_-]nŸ_-P-P…-PU-
5

notpannam utpadyate] ^E-U…-´‰N-R_-U…-]nŸ_-Tc-N‰- P…-U…-]NÈN-N‰, N‰]Ã-p…_-


6

(jani)[kkriyānivṛtt]eḥ <•> [utpann](sya ´‰c-T-´‰N-R_-U…-q‰N-NÈ, ,


(24?)b4 punarjanikriyā nāsti • ▿ atha) [puna]r
jāye[ta na] kadā[cin na jāyate] (• na caitad
iṣṭam*) [• tasmān notpanna](m
utpa)[dyate] •

1
[ta](d v)y[ākh]yātaṃ: dJ tad ākhyātaṃ; LVP tathā- 1 R]Ã: PNG R .
khyātaṃ; Tib.
éU-R_-TaN-R . Cf. Ye 2007: 151. 2 ´‰-Tc: C ´‰c-Rc .
3 ´‰‰c-R: D ´‰c-T; C ´‰-R .
4 R: PNG U.
5 ´‰N: DC ´‰c.
6 N‰: PN N‰]Ã .
113
[anu](tpannam api no)○tpa[dya]te •
U-´‰c-R-^E-´‰N-R_-U…-q‰N-N‰, F…]Ã-p…_-Z‰-P, , U‰N- ▾ D 191a
kutaḥ <•> asatvāt* <•> kiṃ hi tad R]Ã-p…_-_È, , U-´‰c-R-`-CE-´‰N- R_-]nŸ_-T-F…-
1

anutpannaṃ yad utpatsyate • [athāsa](n Z…C-^ÈN, F…-§‰-U‰N-lE-´‰N- R_-]nŸ_-P-P…-_…-TÈE-C…-


2
utpa)dyeta • śaśaviṣā[ṇam apy utpadye]ta
• ○ (na cotpa)[dyate ta](smā)d
¿-^E-´‰N- R_-]nŸ_-T-Z…C-P-´‰N- R_-U…-]nŸ_-K‰,
3 4

anu[tpannam api notpadya](te • ) N‰-õ-Tc-P-U- ´‰c-R-^E-´‰N-R_-U…-q‰N-NÈ, ,


5

[idā]n[ī]m utpadyamā[naṃ no]tpadyate


N- P…-´‰-TZ…P-R-^E-´‰N-R_-U…-q‰N-N‰, ´‰c-R-NE-U-
6

(24?)b5 (• utpannam a▿nutpannaṃ ca ´‰c-R-U-CKÈCc-R_-´‰-TZ…P-R-U‰N-R]Ã-p…_-NE-, ´‰-T-


mu)[ktvotpa]dyamānasyābhā[vāt*] CI… c -c“ - M`-T_-]nŸ _ -T]Ã - p… _ -K‰ , CE-NE-úP-
7
utpādadvayaprasa(ṃ)[gāc] ca •
ya[dyo](gāc c)[o]tpadyamā[nām i](ti
Rc-´‰-▾TZ…P-R-Z‰c-q-T_-]nŸ_-T-NE-, CE-NE-úP- G 292a
bhavati) ○ [yadyogāc co]tpa[dyata] iti Rc-´‰N-R_-q‰N-NÈ , , Z‰c-TäÈN-R]È, ,
8 9

ucyate •
kiṃ cānyat* <•> ihotpadyamānaṃ nāma
^E-CZP-^E-, ]N…-`-´‰-TZ…P-R-Z‰c-q-T-P…-CE-C…-F“E-
yasya kiṃcid utpannaṃ [kiṃcid \N-P…-´‰c-F“E-\N-P…-U-´‰c-R]U, ^E-P-N‰-`c-CZP-
anutpanna○m ato 'nyathotpa](nnaṃ vā) R-´‰c-R]U, U-´‰c-R-Z…C-^…P-uE- P, N‰-`-C`-
10 11
anutpannaṃ vā syā<t*> • tad yadi tad
utpannānutpannam utpāda utpā[da](yati
K‰-´‰c-R-NE-U-´‰c-R-N‰-´‰-Tc-´‰N-R_-q‰N-P-_‰-Z…C-
(24?)b6 ▿tāvad yat ta)[sya kiṃci](d u)[tpannaṃ na N‰]Ã-CE-F“E-\N-´‰c- R-N‰-P…-▾ ´‰-T-N‰c-T´‰N-R-U- N 206b
12

ta]dutpā[d](eno)[tpā](ditaṃ) [bha](va)[ti] (•
na ca tad utpannam utpadyamā)[naṃ
^…P-`, ´‰c-R-N‰-´‰-TZ…P-R-U-^…P-K‰, F…]Ã-p…_-Z‰-P, N‰-
bhava](ti •) [kiṃ] kā○[raṇ](aṃ • tasminn ´‰c-P-´‰-TZ…P-R-U-^…P-Z…E-´‰-TZ…P-R-´‰N-R_-q‰N-NÈ, ,
u)[tpanne hi notpadyamānaṃ bhava]ti • Z‰c-lE-TäÈN-R]Ã-p…_-_È, , C`-K‰-F“E-\N-´‰c-R-N‰-´‰-T-
(utpadyamānaṃ) [cotpadya](ta) [ity]
(u)[cyate] <•> [yadi vā] (kiṃcit
U‰N-R-BÈ-P_-´‰c-P-P…, N‰]Ã-üC-U-▾^E-N‰-TZ…P-Oÿ-´‰- C 187a

1, 2, 3, 4
´‰N: PNG T´‰N .
5
PNGDC omit .
U
6 N: DC N‰.
7
G add
^E .
8 NÈ: P N‰ .
9 R]È, ,: DC R_, .
10
G omits
^E-P-N‰-`c-CZP-R-´‰c-R]U, .
11 uE: DC CE .
12 ´‰‰c: DC ´‰N.
114
tad utpannam u○tpā)[dena] (vinaivo-
T-U‰N-R-BÈ-P_-´‰-T_-]nŸ_-T_- ▾E‰c-cÈ, , ^E-P-N‰]Ã- P 215 b
tpadyate • śeṣo 'p)[y a]sya tathaiva CE-F“E-\N-P…-´‰-T-U‰N-R-BÈ-P_-´‰c-`-F“E-\N-P…-´‰-Tc-
vinotpāde[n]o[tpa]dyate <•> [ko] (viś)e(śaḥ) ´‰N-R_-q‰N-R-`-mN-R_-F…-^ÈN-R-TäÈN-NCÈc-cÈ, ,
.. .. .. + + + +

……
1 folio is lost.

C`-K‰-NEÈc-RÈ-U-´‰c-R, ,
]C]-Z…C-CE-P-^ÈN-nŸ_-P, ,
N‰-P…-F… -p…_-N‰_-´‰-]nŸ_, ,
1

^ÈN-P-´‰-T_-U…-]nŸ_-_È, , (VII.17)
C`-K‰-´‰-T]Ã-¢- _È`-P-NEÈc-RÈ-U-´‰c-R-]C]-Z…C-
2

C-a‰N-P-^ÈN-R_-▾]nŸ_-T-N‰-õ-T“-~…N-P-P…-N‰c-P-NEÈc- G 294a
RÈ-^ÈN-R-N‰]Ã-î‡-NE-ì‰P-NE-N‰-`-Tå‰P-R]Ã-q-T-NC-lE-M-
(26?)a1 ▾ + + + + + + + .. .. .. .. .. £N-CNCc-c“-_“E-uE-P, CE-C…-WÂ-NEÈc-RÈ-U-´‰c-R-H…-
[yadā](n)[utpann](o) [bhāv](o) [na
1
katha](ṃ)[cid utpa]dyate • tadā ta[smin
õ_-^E-U…-]MN-R-N‰]Ã-WÂ-NEÈc-RÈ-´‰-T-NE-{`-T-N‰-^ÈN-
utpādarahit](e) ○ (bhāve) [a](sati) [kasya R- U-^…P-P-CE-C…-î‡-NE- ▾ì‰P-Oÿ-]nŸ_, î‡-NE-ì‰P- N 208a
3

hetup](r)[atyay](o2 bhavati •
CE-Z… C -`-Tå‰ P -Pc-q-T-˛È U -R_-q‰ N -F… E -CE-Z… C -
hetupratya)[ya](ṃ) [ya](m ā)[śri](tya
kkri)[yā](rabh)[y](ate ki)[m u]tpādyate <•> ´‰N- R_-q‰N, CE-˛ÈU-R_-U…-q‰N-´‰N-R_- U…-q‰N-
4 5

yac ca nārabhyate [ta]n notpādyate tasya R-N‰-`-´‰-T-C-`-^ÈN, , CE-`-´‰-T-U‰N-R-N‰ H…-õ_-


6
ku○ta utpattiḥ <•> ya[sya co]tpattir nāsti
(tat katham ut)[patt](iṃ)
´‰ - T-`-Tå‰ P - Pc-´‰ - T_-]nŸ _ , N‰ - õ-Tc-P-å‰ P -
7 8

[prat](ītyotpadyate • tasmāt pratītyasamu- F…E-▾]{‰`-R_-]qŸE-T-μ- T-éUc-l…-õ-T-P…-´‰-TZ…P- D 192b


9

(26?)a2 tpādavādīnāṃ ▿ dṛṣṭir u)[tpadyamāna](ṃ)


R-NE-´‰-T-Z…-T-^…P-PÈ, , (VII.17)
[cotpatti](ś ca śāntam iti // VII.17)

1
[utpa]dyate: ≠ BPTib
]MN-R (=upapadyate). 1 F…: PNG F…]Ã .
2
An interlinear insertion can be seen here. Due to the 2 ¢: PNG ¢ÈP .
damage, neither the insertion itself nor the text in which 3
DC add .
N‰
it inserts can be read clearly. 4 ´‰N: PNG T´‰N .
5 ´‰N-R_: DC ´‰-T_ .
6
DC omit .
N‰
7 Tå‰P: P å‰P .
8 å‰P: N Tå‰P .
9 μ: D ©.
115
[kiṃ cānyat* ]
^E-CZP-^E-,
(u)[tpadya]māna(ṃ) u[tpā](do) C`-K‰-´‰-T-N‰-^…c-P…, ,
ya)di co[tpā]dayaty ayaṃ <•> ´‰-TZ…P-R-P…-´‰N-▾q‰N-P, , P 217a
utpā○[dayet tam] utpādam
utpādaḥ katamaḥ p(u)naḥ
´‰-T-N‰-P…-´‰N-q‰N-R, ,
<||>(VII.18) ´‰-T-^E-P…-CE-Z…C-^…P, , (VII.18)
yadi cotpadyamānaṃ param utpāda
C`-K‰-´‰- T-N‰c-´‰-TZ…P-R-CZP-R- ´‰N-R_-q‰N-P,
1 2

utpādayati • tam idānīm utpādaṃ ]È-P-N‰-´‰-T-N‰-´‰N-R_-q‰N-R]Ã-´‰-T-^E-CE-Z…C-^…P,


katama ○ utpāda utpādayati • (VII.18)
(VII.18)

tatraitat syāt* anya utpāda enam N‰-`-]N…-£U-Oÿ-N‰-P…-´‰-T- CZP-Z…C-C…c-´‰N- R_-c‰Uc


3 4

utpādayatīty attra brū(maḥ • -


P, N‰-`-TaN-R_-q-§‰,
anya utpādayaty enaṃ
C`-K‰-´‰-T-CZP-Z…C-C…c, ,
(26?)a3 ▿ya)[dy] utpā[do] 'navasthitiḥ <•> N‰-´‰N- M—C-R-U‰N- R_-]nŸ_, , (VII.19ab)
5 6

a[thā]nutpāda utpannaḥ C`-K‰-´‰-T-CZP-Z…C-C…c-´‰-TZ…P-R-CZP-´‰N-R_-q‰N-


sarvvam utpadyatāṃ tathā •
(VII.19)
R]Ã-´‰-T-N‰-´‰N-R_-q‰N- P-N‰-õ-P-M—C-R-U‰N-R_-M`-
7

ya utpā[da](ḥ) [para]m utpadyamā○nam T_-]nŸ_-K‰, N‰-^E-CZP-n…c-´‰N- F…E-N‰-^E-CZP-


8

utpādayati • ta[ṃ] yady anya utpāda


utpādayati • saty evam anavasthā
n…c-´‰N- N‰-UM]-U‰N-R_-]nŸ_-Tc-N‰-P…-U…-]NÈN-NÈ, ,
9

prasajyeta • tam apy anya utpā○dayati •


tam apy anya ity aṃto na syāt* <•> na
caitad iṣṭaṃ <•>

1
´‰: D ´.
2
PNG omit .
R
3
G add
^E .
4, 5
´‰N: PNG T´‰N .
6
P omits
R-U‰N .
7
R]Ã-´‰-T-N‰-´‰N-R_-q‰N ; cf. BP
PNGDC omit Ms, ll.
18-19; Saito 1984, pt. 2, p. 103, note 4.
8
n…c-´‰N : PNG n…-T´‰N .
9
´‰N: PNG T´‰N .
116
atha matam anutpāda (eva parotpāda
F…-§‰-▾CZP-´‰N-R-P…-´‰-T- U‰N-R-BÈ-P_-´‰c-cÈ-£U-P, G 294b
1

(26?)a4 utpanna i)▾ty attra brūmaḥ <•> N‰-`-TaN-R_-q-§‰,


sarvvam utpadyatāṃ1 tathā • F…-§‰-´‰-T-U‰N-´‰- P, ,
2

(VII.19d)
MUc-FN-N‰-TZ…P-´‰-T_-]nŸ_, , (VII.19cd)
yathāsau parotpāda utpādena vinotpannaḥ H…-õ_-CZP-´‰N-R_-q‰N-R-N‰-´‰N- R-CZP-U‰N-R_- 3

(tathā ca sarvaṃ ○ ´‰c-P-P…-MUc-FN-lE-▾N‰-TZ…P-Oÿ-´‰-T-CZP-U‰N-R_- C 188b


vinotpāde)notpadya[tāṃ • kim anayā]
vyar[thayā kal]pa[na]yā utpādaḥ param
´‰-T_-]nŸ_-K‰, ´‰c-Rc- CZP-´‰N-R_-q‰N-NÈ, , Z‰c-
4

utpādayatīti • viśeṣahetvapa○deśo vā q-T-NÈP-U‰N-R]Ã-åÈC-R- ]N…c-F…-q, ^E-P-]N…-õ_-´‰-


5

karttavyaḥ ittham utpāda evānutpāda T-I… N -P… - ´‰ N - R-CZP-U‰ N -R_-´‰ - `-NEÈ c -RÈ - CZP-
6

utpadyate • [anye] punar bhāvā


(26?)a5 notpā(dena vinotpadya▾nta) [i]ti sa [ca] na
NC-P…-´‰N- R-CZP-U‰N-R_-U…-´‰]È, , Z‰c-mN-R_-n…-
7

kkriyate • tasmād etad api yat kiñcid CKP-WÀCc-T§P-R_-q-NCÈc-P-N‰-^E-U…-q‰N-Rc- N‰]Ã- 8

utpādaḥ param utpādayatīti <||> (VII.19) p…_- ´‰-Tc-´‰-TZ…P-R-CZP-´‰N-R_-q‰N- NÈ, , Z‰c-


9 10

q-T-N‰-n…-P]È, , (VII.19)

(kiṃ cānyat* • iha yadi kasyacid


^E-CZP-^E-, ]N…-`-C`-K‰- NEÈc-RÈ-▾]C]-Z…C-´‰- N 208b
11

bhāvasyotpattiḥ syāt* • iyaṃ sato vā) T_-]nŸ_-P-N‰-^ÈN-R]U-U‰N-R-Z…C-´‰-T_-]nŸ_-uE-P,


[utpattiḥ syād a]sato vā tattra || N‰-`,
sataś ca tāvad utpa○ttir
_‰-Z…C-^ÈN-NE-U‰N-R-^E-, ,
asataś ca na yujyate • (VII.20ab) ´‰-T_-_…Cc-R-U-^…P-PÈ, , (VII.20ab)

1 1
´‰N-R-P…-´‰-T : PNG T´‰N-R-P…-T´‰N-R .
utpadyatāṃ: = dJ; LVP utpadyate.
2
´‰
PNGDC ; should be
´‰c; cf. BP utpannaḥ.
Ms
3 ´‰N: PNG T´‰N .
4
´‰c-Rc; should be ´‰-Tc;
PNGDC cf. BPMs
utpādaḥ.
5
DC add
U‰N-R .
6, 7
´‰N: PNG T´‰N .
8 Rc: PNG R .
9 p…_
PNGDC omit ; cf. BP Ms tasmād.
10
DC omit
R_-q‰N .
11
DC omit
C`-K‰ .
117
satas tāvad utpattir na yujyate •
_‰ - Z… C -^È N -R-P… - ´‰ - T_- _… C c-R-U-^… P -K‰ , ´‰ - T_-
1

(26?)a6 utpattiprakḷ(pter vyarthatvāt* • ▿ sato hi TåC-R-NÈP-U‰N-R-I…N-^…P-R]Ã-p…_-_È, , ]N…-õ_-^ÈN-


kiṃ puna)[rutpatteḥ] (pra)[y](ojanam* • R-`-^E-´‰-Tc-F…-Z…C-q, U‰N-R-^E-´‰-T_-_…Cc-R-U-
asato) 'p[y] (u)tpattir na y(u)j(ya)[te] (•
kutaḥ • asattvāt* • tatra kasya utpattiḥ
^…P-K‰, F…]Ã-p…_-Z‰-P, U‰N-R-I…N-l…-p…_-K‰, N‰-`-F…-Z…C-
syāt* • athāsata utpattiḥ syāc ´‰-T_-]nŸ_, F…-§‰-U‰N-R-´‰-T_-]nŸ_-P-P…-_…-TÈE-C…-¿-
chaśaviṣāṇasyo)[tpattiḥ syāt* <•> ^E-´‰-T_-]nŸ_-`, I‰c-R-\N-R-éUc-`-^E- I‰c- 2

[kṣī]ṇadoṣāṇāṃ ca punaḥ (doṣ)otpattiḥ


syāt* <•> ○ [na caitad iṣṭaṃ tasmā]d asato
R-▾´‰-T_-]nŸ_-Tc- N‰-P…-U…-]NÈN-N‰, N‰-õ- ▾ Tc-P- P 217b
3

U‰N-R-^E-´‰-T_-▾_…Cc-R-U-^…P-PÈ, ,
G 295a
'py utpattir na yujyate • D 193a
tatraitat syāt* [sadasata] (ekasyotpattir iti N‰-`-]N…-£U-Oÿ-^ÈN-U‰N-CF…C-´‰-T_-c‰Uc-P, TaN-R,
(26?)b1
• ucyate •
▿ na sataś cāsataś ceti • VII.20c
^ÈN-U‰N-I…N-lE-U-^…P-K‰, (VII.20c)
^ÈN-U‰N-lE-´‰-T_-_…Cc- R-U-^…P-PÈ, , C`-K‰-H…-õ_-
4

sadasato 'py utpattir na yujyate • katham Z‰-P, TaN-R,


iti cet* • ucyate •
pūrvam evopapāditam* || VII.20d
CÈE-Oÿ-T§P-R-I…N-^…P-PÈ, , (VII.20d)
tad pūrvam upapāditaṃ
N‰-P…-CÈE-Oÿ,
sataś ca tāvad utpattir _‰-Z…C-^ÈN-NE-U‰N-R-^E-, ,
asataś ca na yujyata iti • VII.20ab ´‰-T_-_…Cc-R-U-^…P-PÈ, , (VII.20ab)
sadasata ubhayānuvartanatvāt
Z‰c-T§P-R-^…P-K‰, ^ÈN-U‰N-P…-CI…c-`-£‰Cc-Rc-N‰-
pūrva)[pra]tyākhyātenobha○y[aṃ] CI…c-P…-NCC-R-¢-Uc-T@C-R-I…N-^…P-PÈ, ,
pratyākhyātam eva bhavati • ^E-P-^ÈN-R-NE-U‰N-R-NE-^ÈN-U‰N-NC-H…-õ_-´‰-T_-
atha vā sataś cāsataś ca sadasataś ca
(26?)b2 y(athotpattir na yujyata ity e▿tat
_…Cc-R-U-^…P-R-N‰-P…, NE-RÈ-BÈ-P_- T§P-\…P-KÈ, ,
5 6

p)ūrvvam [evo]papāditaṃ • (k)va • CE-Oÿ-Z‰-P,

1 T_: PNG T .
2
PNG add
^E .
3 Tc: PNG T .
4 _…Cc: PNG _…C .
5 P_: DC P .
6 KÈ, ,: PNG K‰ .
118
na san nāsan na sadasan
CE-WÂ-GÈc-P…-^ÈN-R-NE-, ,
dharmmo ni(r)va[rtta]te ya[dety] U‰N-NE-^ÈN-U‰N-U…-T±„T-R, ,
(I.7ab) [attra] H…-õ_-±„T-q‰N-î‡-Z‰c-q, ,
.. .. .. .. y. .. ○ .. + + + + + + + + + + + + 1
(VII.20)
N‰-õ- ^…P-P-U…-_…Cc-cÈ, , (I.7)
1

Z‰c-q-T-N‰_-_È, , (VII.20)

(kiṃ cānyat* •
^E-CZP-^E-,
nirudhyamā)nas[y](otpattir NEÈc-RÈ-]CC- TZ…P-I…N-`-P…, ,
2

na bhāvasyo)papa[dya](te) • ´‰-T-]MN-R_-U…-]nŸ_-_È, , (VII.21ab)


(VII.21ab)
iha bha{{..}}vān ā○(ho)[tpa]dyamā[no
]N…-`-mÈN-l…c- NEÈc-RÈ-´‰-TZ…P-R-´‰N-R_-q‰N-NÈ-
3

bhāva u]tpadyata iti • utpadyamānasya ca Z‰c-μc-Rc-NEÈc-RÈ-´‰-TZ…P-R-`-]CC-R-^E-^ÈN-R_-


(26?)b3 bhāvasya nirodhena bhavita(vyam* •) ▾ ]nŸ_-_È, , F…]Ã-p…_-Z‰-P, NEÈc-RÈ-P…-]H…C-R]Ã- ▾UWP- C 189a
(k)[u]taḥ
bhāvasya
<•>
<•>
bhaṃga[la]kṣaṇatvāt*
niruddhyamānasya
I…N-FP-^…P-R]Ã-p…_-_È, , NEÈc-RÈ-]CC-TZ…P-R-`-P…-
bhā[vasyo]tpatti[r no]papadya[te] (• ´‰-T-]MN-R_-U…-]nŸ_-K‰, ]N…-õ_-´‰-TZ…P-R-UEÈP-R_-
utpadya)[mā]○(na)[sya] (hy ]S‰`-T-`-´‰-T-^…P-`, N‰-^E- ▾]H…C-Rc- \N-R_- N 209a
4

abhivardhamāna)[sya] (utpa)[tt](i)ḥ sy[āt*]


<•> [yasya] (bhaṅga)[kṣa](yena
]nŸ_-Tc-\N-R-P…-´‰-T_-U…-]nŸ_-T]Ã-p…_-_È, ,
bha)vi[tav]ya[ṃ] <•> [na ca] kṣayam F…-§‰-´‰-TZ…P-R]Ã- ▾CPc-ˇTc-P-]CC-R_-U…-]nŸ_- G 295b
utpattir bhavatīti <•> R-I…N-NÈ-£U-P, N‰-`-TaN-R_-q-§‰,
[atha] ○ mataṃ [nai]votpadyamānāva-
sthāyāṃ niruddhyata {•} ity attra brū[maḥ]
[ya]ś cāniruddhyamānas tu CE-Z…C-]CC-TZ…P-U-^…P-R, ,
(26?)b4 [sa] (bhāvo) ▾ [nopapadya]te • N‰-P…-NEÈc-RÈ_-U…-]MN-NÈ, , (VII.21cd)
(VII.21cd)

1
According to BPTib, the lost akṣaras before next verse 1 õ: PNG õ_ .
should be from verse I.7cd, i.e., kathaṃ nirvartako hetur 2 ]CC: PNG ]C] .
evaṃ sati hi yujyate. But the remaining y seems to exclude 3 l…c: G l… .
this possibility. 4 Rc: DC R .
119
[yady] (u)tpadyamāno na niruddhyate
C`-K‰-NEÈc-RÈ-´‰-TZ…P-R-I…N-P-]CC-R_-U…-]nŸ_-P- 1

nai[vo]pa[padyamā]no1 bhā[v]o bhavati <•> ´‰-TZ…P-R-I…N-NEÈc-RÈ-I…N-U-^…P-R_-]nŸ_-K‰, F…]Ã-


kuta[ḥ] <•> ○ [bh](āva)[lakṣa](ṇā)[bhā]vāt* p…_-Z‰-P, NEÈc-RÈ]Ã-UWP-I…N-U‰N-R]Ã-p…_-_È, , ]N…-õ_-
<•> (bhaṅgo hi) [bhāva]lakṣaṇam <ity2>
apadiṣṭaṃ (ta)dabhāvāt kathaṃ bhāvaḥ
]H…C-R-P…-NEÈc-RÈ]Ã-UWP-I…N-Oÿ-T§P-Rc-N‰-U‰N-P-H…-
syāt* <•> sati [c]ai[va](ṃ) yad ucyate õ_- NEÈc-RÈ-^…P-R_-]nŸ_, N‰-õ_-^…P-P- ▾NEÈc-RÈ- P 218a
2

• ○ utpadyamāno bhāva utpadyata iti • ´‰-TZ…P-R-´‰N-R_-q‰N-NÈ-Z‰c-CE-μc-R-N‰-IUc-R-


tad vyāhataṃ bhavati <•> a[bh]ā[va]
(26?)b5 utpadyamāna [u](tpadyata iti ▿ prasajyata
NE-, NEÈc-RÈ-U‰N-R-´‰-TZ…P-R-´‰N-R_-q‰N-NÈ-Z‰c-q-
i)[ti] (• tasmāt para)[m u]tpāda T_-^E-M`-T_-]nŸ_-K‰, N‰-õ-Tc-P-´‰-Tc-CZP-´‰N-
utpādayatī[ty etad ap]i (nopa)padyate • R_-q‰N-NÈ-Z‰c-q-T-N‰-^E-U…-]MN-NÈ, ,
[yaś ca na svātmā○naṃ] na [para]m
CE-_E-C…-TNC-I…N-lE-´‰N-T_-U…-q‰N-`, ▾CZP-n…- D 193b
utpādayati [sa katha]m utpādaḥ syāt* <•> TNC-I…N-lE-´‰N-R_-U…-q‰N-R-N‰-´‰-R-^…P-R_-H…-õ_-
tasmān notpādo vidyate • || (VII.21) ]nŸ_-K‰, N‰-õ-Tc-P-´‰-T-P…-^ÈN-R-U-^…P-PÈ, , (VII.21)

attrāha • sthitir asti sā ca nānutpa○nnasya


]N…_-μc-R, CPc-R-P…-^ÈN-N‰, N‰-^E-NEÈc-RÈ-U-´‰c-R-
bhāvasyopapadyata iti • utpādo 'pi `-U…-]MN-Rc-´‰-T-^E-_T-Lfi-u⁄T-R-I…N-NÈ, ,
prasiddha eveti || TaN-R, ]N…-`-NEÈc-RÈ-CE-Z…C-CPc-R_-]nŸ_-P-N‰-
(26?)b6 ucyate • iha (yo bhāvaḥ tiṣṭha▿ti
sthito) vā ti[ṣ](ṭhe)d asthito vā tiṣṭhet*
sa
CPc-R-CPc-cU, U-CPc-R-CPc-cU, CPc-TZ…P-
(tiṣṭhan vā ti)ṣṭhet* <•> [tatra] • R-CPc-uE-P, N‰-`,
nā[sth]itas [t]i[ṣṭhate] bhāva(ḥ) ○ NEÈc-RÈ-CPc-R-U…-CPc-K‰, ,
[s](th)i(to) bhāvo na tiṣṭhati •
[na] ti[ṣṭha]te tiṣṭhamā[na]ḥ
NEÈc-RÈ-U- CPc-CPc-R-▾U…P, ,
3
G 296a

(VII.22abc) 3 CPc-TZ…P-R-^E-U…-CPc-K‰, , (VII.22abc)

1
´‰-TZ…P-R (= utpadyamānaḥ). 1 P: DC T .
-upa[padyamā]no: BPTib
2 2
NEÈc-RÈ]Ã-UWP-I…N-Oÿ-T§P-Rc-N‰-U‰N-P .
Cf. pt. 1, p. 143, ll. 6, 7, ity apadiṣṭaṃ. G adds
3
= dJ; LVP [na sthitabhāvas tiṣṭhaty asthitabhāvo na 3 U: N U… .
tiṣṭhati / na tiṣṭhati tiṣṭhamānaḥ ko ’nutpannaś ca tiṣṭha-
ti //] .

120
1
.. tā(van nā)sthito bhāvas tiṣṭhati <•>
_‰-Z…C-NEÈc-RÈ-CPc-R-P…-CPc-R_-U…-q‰N-N‰ , CPc-R-
1

kutaḥ <•> sthānāsthānayor vvirodhāt* <•> `-^E-CPc-Rc- F…-q, , CPc-R-CI…c-c“-M`-T_-


2

○ sthito 'pi bhāvo na tiṣṭhati [na] ]nŸ_-K‰, CE-NE-úP-Rc-CPc-R-Z‰c-q-T_-]nŸ_-T-


tiṣṭha[te] tiṣṭhamānaḥ .. .. .. .. .. .. .. + +
++++
NE-, CE-NE-úP-Rc-CPc-R_-q‰ N -NÈ - Z‰ c -q-T_-
3

]nŸ_-T]È, , N‰-õ_-nŸ_-P-CPc-R-RÈ-^E-CI…c-c“-M`-
T_-]nŸ_-Tc-N‰-P…-U…-]NÈN-NÈ, , NEÈc-RÈ-U-CPc-R-
^E-CPc-R_-U…-q‰N-N‰, F…]Ã-p…_-Z‰-P, CPc-R-NE-
CPc- ▾ R-U-^… P -R- CI… c -U… - UM— P -R]Ã - p… _ - ▾ _È , , NC 189b
4 209b

CPc-TZ…P-R- ^E-CPc-R_-U…-q‰N-N‰, F…]Ã-p…_-Z‰-P, C


5

Pc-R-NE-U-CPc-R-U-CKÈCc-R_-CPc-TZ…P-R-U…-
~…N-R]Ã-p…_-NE-, CPc-R-CI…c-c“-M`-T_-]nŸ_-T-NE-,
CPc-R-RÈ-^E-CI…c-c“-M`-T_-]nŸ_-T]Ã-p…_-_È, ,
^E-CZP-^E-,
U-´‰c-CE-Z…C-CPc-R_-q‰N, , (VII.22d)

2 folios are lost. ……


… ▾^E-CZP-^E-, ]N…-`-C`-K‰- _‰-Z…C-]CC-R-Z…C- G 300b
6

^ÈN-R_-nŸ_-P, N‰-NEÈc-RÈ-^ÈN-R]U, U‰N-R-`-TåC- 7

29a1 ▾+ + + + + + .. .. .. .. .. .. + .. + ..
uE-P, N‰-`,
s(a)t(a)[ś ca] t[āva](d bh)āv(a)sy(a) _‰-Z…C-NEÈc-RÈ-^ÈN-R-`, ,
n(i)rodh[o]
(VII.30ab)
n[o]pa(pa)[dyate] •
]CC-R-]MN-R_-U…-▾]nŸ_-_È, , (VII.30ab) D 196b

1
A line of about 14 small akṣaras is written in the 1 N‰: N NÈ .
bottom margin. However, these akṣaras are illegible 2
G omits
Rc .
and no insertion mark is found. The commentary 3
DC omit
CE-NE-úP-Rc-CPc-R-Z‰c-q-T_-]nŸ_-T-NE-, .
here corresponds with the order of Sanskrit verse 4
PN omit .
R
and not with its Tibetan translation. 5
DC omit .
R
6 K‰: D K .
7 `-TåC: P `-åC; DC TåC.
121
[satas] (t)āva○t [t]i[ṣṭh](ato bhāvasya
_‰-Z…C-NEÈc-RÈ-^ÈN-R-CPc-R-`-P…-]CC-R-]MN-R_-U…-
nirodho nopapadyate • kiṃ kāraṇam* • ]nŸ_-K‰, F…]Ã-p…_-Z‰-P, ]N…-õ_,
ekatve) [na hi bhāvaś ca] NEÈc-NE-NEÈc-RÈ-U‰N-R-NC, ,
(nā)[bhā]vaś c[o]papadyate • ||
(VII.30cd)
CF…C-I…N-P-P…-]MN-R-U‰N, , (VII.30cd)
(sato bhāva)○[sya ya](t sa)[tvaṃ NEÈc-RÈ-^ÈN-R]Ã-^ÈN-R-I…N-CE-^…P-R-P…-NEÈc-RÈ-^ÈN-R]È, ,
sa](dbhā)[vaḥ] <•> [niruddhasya ca NEÈc-RÈ-]CCc- R]Ã-U‰N-R-I…N-CE-^…P-R-P…-NEÈc-
1
bhāvasya yad asatv](aṃ) [asadbhāvaḥ] <•>
29a2 [bhāvābhā](vau paraspara)▾[v](i)rodhi-
RÈ-U‰N-R-§‰, NEÈc-RÈ-NE-NEÈc-RÈ-U‰N-R-SP-W”P-U…-UM—P-
[nau] yad ekattra1 [no]papady[e]te R-N‰-CI…c-H…-õ_-CF…C-R-I…N-P- ]MN-R_-]nŸ_-K‰,
2

tasmāt sato bhāvasya na nirodha N‰ - õ-Tc-P, NEÈ c -RÈ - ^È N -R-`-]CC-R-]MN-R_-U… -


upapadyate • || (VII.30)
]nŸ_-K‰, (VII.30)
asa[to] 'pi ○ [na] (bhāva)[sya]
NEÈc-RÈ-U‰N-R_-nŸ_-R-`]E-, ,
(nirodha upapadya)[te] • ]CC R-]MN-R_-U…-]nŸ_-_È, ,
[ka]tham i[ti] • H…-õ_-Z‰-P,
[na dvi]t(ī)yasya śi(ra)[sa](ś)
[cch](e)danaṃ vidyate {•} yathā <||>
UCÈ-CI…c-R-`-H…-õ_-P…, ,
(VII.31) TFN-Oÿ-U‰N-R-N‰-TZ…P-PÈ, , (VII.31)
kiṃ hy asato ni○(ru)[ddhyate] (tadyathā) U‰N-R-`-F…-Z…C-]CC-R_-]nŸ_-K‰, ]N…-õ_-UCÈ-CI…c-
[dvitī]yaṃ śira{{..}}ḥ (a)vidyamānaṃ
<na> śakyaṃ cchettum iti • (VII.31)
R-U‰N-R_-TFN-R_-U…-Q÷c-R-TZ…P-PÈ, , (VII.31)

29a3 [yad apy u](ktaṃ nirodhasya) ▾ nirodha ity


]CC-R]Ã-▾]CC-R-Z‰c-CE-μc-R-N‰-`-TaN-R_-q- C 192b
attra brūmaḥ §‰,
]CC-R-]CC-R-CZP-NE-P…, ,
na svātmanā nirodhasya2
nirodho na parātmanā • (VII.32ab)
N‰-I…N-l…c-lE-]CC-U…-_…Cc, , (VII.32ab)

1
ekattra: BPTib
CF…C-R-I…N-P(= ekatve). 1 ]CCc: PNG ]CC .
2
nirodhasya: dJ, LVP nirodho ’sti; MKTib, PSPTib 2 P: DC P… .
]CC-R-_E-C…-TNC-I…N-l…c, , ^ÈN-U…P-]CC-R-CZP-n…c-U…P, , ;
ABh, PPTib agree with BPTib. Cf. Ye 2007: 156f.

122
iha yadi nirodhasya ○ nirodhaḥ syāt* sa
]N…-`-C`-K‰-]CC-R-`-]CC-R-Z…C-^ÈN-R_-nŸ_-P-N‰-
s[vātmanā vā] syāt parātma[nā vā •] CZP-n…-TNC-I…N-NU-_E-C…- TNC-I…N-l…c-]CC-R_-
1

u[bha]ya[thā] ca nopapadyate <•> katham ]nŸ_-uE-P, CI…-Cc-lE-]CC-R_-U…-_…Cc-cÈ, , H…-


i[ti] •
õ_-Z‰-P,
utpādasya ○ ya[tho]tpā[do] H…-õ_-▾´‰-T-_E-NE-P…, , G 301a
[nā](tma)[nā na pa](rā)[tma](nā ||) CZP-n…c-T´‰N-R-U-^…P-TZ…P, , (VII.32cd)
▾H…-ˇN-Oÿ,
(VII.32cd)
yatho[kta]m N 213a
anutpanno 'yam utpā[daḥ] ´‰-T-]N…-P…-U-´‰c-Rc, ,
svātmāna(ṃ janayet katham* •) ▾_E-C…-TNC-I…N-H…-õ_-´‰N , , 2
P 222a
29a4 ▾[ath]otpanno janayate
jāte kiṃ janyate punar (VII.13) iti •
F…-§‰-´‰c- Rc-´‰N- q‰N-P, ,
3 4

´‰c-P-F…-Z…C-T´‰N-Oÿ-^ÈN, , (VII.13)
tathā <nirodho 'py aniruddho vā F‰c-μc-R-N‰-TZ…P-Oÿ-]CC-R-^E-U-]CCc- Rc-_E- 5

svātmānaṃ nirodhayed niruddho vā C…-TNC-I…N-]CC-R_-q‰N-NU, ]CCc- Rc-_E-C…- 6

svātmānaṃ nirodhayet* • tatra> yadi TNC-I…N- ]CC-R_-q‰N-uE-P, N‰-`-C`-K‰-]CC-R-


7
nirodhaḥ aniruddhaḥ svā○[tmānaṃ]
nirodhayatī[ti] (ka)[lpyate] • tat katham
U-]CCc- Rc-_E-C…-TNC-I…N-]CC-R_-q‰N-R_- åÈC-
8 9

ida[m upa]patsyate <•> yadā aniruddho P, N‰-H…-õ_-]MN-R_-]nŸ_-K‰, CE-C…-WÂ-U-]CCc- 10

nirodha eva na bhavati • asaṃś ca ○ R-P…-]CC-R-I…N-U-^…P-Rc-U‰N-Rc-TNC-I…N-U‰N-R-H…-


katham asa[nta]m
1
niruṃndhya .. <•> atha niruddhaḥ
ātmāna[ṃ]
õ_-]CC-R_-q‰N, F…-§‰-]CC-R-]CCc-Rc-_E-C…-
svātmānaṃ nirodhayatīti ka[lpya](te) TNC-I…N-]CC-R_-q‰N-R_-åÈC-P, N‰-^E-H…-õ_-]MN-

1
niruṃndhya ..: read nirundhayati? The scribe seems 1 C…: N C…c .
2
´‰N: PNG T´‰N .
to have made an error here and tried to correct it,
3
´‰c: PNG T´‰N ; DC ´‰N ; cf. BP
which has resulted in the last akṣara being illegible. utpanno.
4
´‰c: G T´‰N . Ms

5 ]CCc: P ]CC ; G ]Cc .


6 ]CCc: P ]CC .
7 I…N: P I…N-]CC-I…N .
8 ]CCc: P ]CC .
9 R_: DC R .
10 ]CCc: PNG ]CC .
123
29a5 ▾ tad{{ā}} api katham upapatsyate • ko
R_-]nŸ _ - K‰ , ]CCc-R-`-CE- ]CC-R_-]nŸ _ -
1 2

'sau niruddhasya punaḥ svātmā T]Ã-_E-C…-TNC-I…N-^E-]CC-R_-q-T-N‰-F…-^E-U‰N-NÈ, ,


aniruddhaḥ yaṃ nirodhayet* <•> ○ (evaṃ) N‰-õ_-_‰-Z…C-]CC-▾R-_E-C…-TNC-I…N-l…c-]CC-R_- D 197a
tāvan na svātmanā nirodhasya niro[dha] q‰N-R_-U…-]MN-NÈ , , 3
upapadyate •
pa[rātmanā]p[i] nopapadyate •
CZP-n…-TNC-I…N-l…c-lE-U…-]MN-N‰, H…-ˇN-Oÿ,
[ta]tho[kta]ṃ C`-K‰-´‰-T-CZP-Z…C-C…c, ,
anya utpā○daya[ty] (e)[naṃ] N‰-´‰N- M—C-R-U‰N-R_-]nŸ_, ,
4
yady utpādo '[na]vasthitiḥ <•>
athānutpeda1 utpannaḥ
F…-§‰-´‰-T-U‰N-´‰- P, ,
5

sarvvam u[tpadya](tāṃ tatheti • MUc-FN-N‰-TZ…P-´‰-T_-]nŸ_, , (VII.19)


29a6
VII.19)
▾tathaiva <nirodho 'py anyena vā
Z‰c-μc-R-N‰-TZ…P-Oÿ-]CC-R-^E-]CC-R-CZP-Z…C-
nirodhena nirodhyeta vinā vānyena C…c-]CC-R_-q‰N-NU, ]CC-R-CZP-U‰N-R_-]CC-
nirodhena nirodhyeta • tatra> yadi R_-q‰ N -uE-P, N‰ - `- ▾ C`-K‰ - ]CC-R-N‰ - ]CC- R- G 301b
6

nirodho 'nyena nirodhena nirodhyate •


saty evam anavasthā prasajyate • ○ s[o]
CZP-n…c-]CC-R_-q‰N-P-N‰-õ-P-M—C-R-U‰N-R_-M`-T_-
'py anye[na] ni[ro]dhya[te] so 'py anyenety ]nŸ_-K‰, N‰-^E-CZP-n…c-]CC-R_-q‰N-F…E-N‰-^E-
aṃ[to] na [s]yāt* <•> na (c)ai(ta)d i[ṣṭaṃ] • CZP-n…c-]CC-R_-q‰N-N‰-UM]-U‰N-R_-]nŸ_-Tc-N‰-
(ta)[smā]n na nirodhasya nirodha
upapa○dyate •
P…-U…-]NÈN-N‰, N‰-õ-Tc-P-]CC-R]Ã-]CC-R-U…-]MN-
7

NÈ, ,
atha mataṃ vi[nai]va nirodhe[na]
F…-§‰-]CC-R-N‰-]CC-R-CZP-U‰N-R_-]CC-CÈ- ▾£U-P, C 193a
niruddhya[ta ity attra brū](maḥ) N‰-`-TaN-R_-q-§‰,
F…-§‰-]CC-R-U‰N-]CCc- P, ,
8

29b1 ▾tathā sa<r>vvaṃ niruddhyatāṃ •


MUc-FN-N‰-TZ…P-]CC-R_-]nŸ_, ,

1 1
]nŸ_: DC nŸ_ .
athānutpeda: read °utpāda.
2
DC add
]CC-R .
3 NÈ: DC N‰ .
4
´‰N: PNG T´‰N .
5
´‰ ´‰c ; cf. BP
PNGDC ; should be utpannaḥ.
]CC: N NCC .
Ms
6

7 N‰,: PNG NÈ, , .


8 ]CCc: PNG ]CC .
124
yathaiva nirodhena vinā nirodho
H…-õ_-]CC-R-N‰-]CC-R-CZP-U‰N-R_-]CCc- R-N‰- 1

niruddhyate • tathaiva vinā nirodhena TZ…P-Oÿ-▾]Oÿc-qc-MUc-FN-lE-]CC-R-CZP-▾U‰N- N 213b


sarvvaṃ saṃ○skṛtaṃ niruddhyatāṃ [•] R_-]CC-R_-]nŸ _ -K‰ , ]CC- Rc-CZP-]CC- P 222b
2

kim anayā vyarthayā kalpanayā na vinā


nirodh[e]na saṃskṛta<ṃ> niruddhyata iti1 •
R_-q‰N-NÈ, , Z‰c-q-T-NÈP- U‰N-R]Ã-åÈC-R-]N…c-F…-q,
3

viśeṣahetvapa○deśo vā karttavyaḥ itthaṃ ^E-P-]N…-õ_-]CC-R-I…N-P…-]CC-R-CZP-U‰N-R_-


nāma nirodha eva vinā ni[ro]dhena ]CC-R-`-NEÈ c -RÈ - CZP-NC-P… - ]CC-R-U‰ N -R_-U… -
29b2
niruddhyate • [a]nyat puna[ḥ saṃskṛ](taṃ
na vinā) ▾ nirodhena niruddhyata iti • sa ca
]CC-CÈ, , Z‰c-mN-R_-n…-CKP-WÀCc-T§P-R_-q-
na kkriyate • tasmād anyenāpi nirodhena NCÈc-P-N‰-^E- U…-q‰N-Rc-N‰]Ã-p…_-]CC-R-P…-]CC-
4

nirodhasya nirodho no○papadyate • R-CZP-n…c-]CC-R_-U…-]MN-NÈ, , (VII.32)


(VII.32)

tad evaṃ parīkṣyamāṇā


N‰]Ã-p…_-N‰-õ_-TåCc-P-´‰-T-NE-CPc-R-NE-]H…C-R-
utpādasthitibhaṃgā na kathaṃcid NC-H…-õ_-^E-U…-]MN-N‰, U…-]MN-P-H…-õ_-]Oÿc-
5

upapadyaṃte • anupapadyamānāś ca qc-l…-UWP-I…N-Oÿ-]nŸ_, N‰-õ-Tc-P, ´‰-T-NE-, CPc-


kathaṃ ○ saṃskṛtalakṣaṇaṃ syuḥ <•>
tasmāt kalpanāmāttram eta R-NE-, ]H…C-R-NC-]Oÿc-qc-l…-UWP-I…N-^…P-PÈ, ,
(u)tpādasthiti[bha]ṃ(gāḥ) [sa]ṃ[sk]ṛta- Z‰c-q-T-N‰-P…-åÈC-R-VU-Oÿ-\N-NÈ , ,
29b3
la[kṣ](aṇam iti ||)
▾attrāha • mā bhūd etat sāmānyaṃ
μc-R, ]Oÿc-qc-l…-▾≠…]Ã-UWP-I…N-N‰-NC-U…-_“E-Oÿ-\…P- G 302a
saṃskṛtalakṣaṇaṃ • svena svenaiva lE-_E-_E-C…-UWP-I…N-BÈ-Pc-]Oÿc-qc-^ÈN-N‰, NR‰_-
lakṣaṇena saṃskṛtaṃ vidyate ○ yathā P-ñÈC-a`-NE-UH“C-U-NE-PÈC- NE-ê…C-R-NE-¿]Ã-
6

sāsnālāṃgūlakakudviṣāṇo2 gaur vvidyate


• ||
UWP-I…N-l…c-T-`E-^ÈN-R-õ-T“]È, ,
ucyate • kim idaṃ bhavān TaN-R, F…-mÈN-`-`ÈC-åÈC- U-´‰c-R_-`‰Cc-▾cÈ-Z‰c- D 197b
7

ajātasasyasaṃpadaṃ varṇṇa○yati • yas ±ÈCc-cU, mÈN-´‰-T-NE-CPc-R-NE-]H…C-R-U‰N-R-`-


tvam anutpannasyāsthitasya3
sa[ṃ]skṛtalakṣaṇāpa[de]śaṃ karo(si •)
]Oÿc-qc-l…-UWP-I…N-§ÈP-R_-q‰N-@È, ,

1
na vinā nirodh[e]na saṃskṛta<ṃ> niruddhyata iti: 1 ]CCc: PNG ]CC .
≠ BPTib
]CC-Rc-CZP-]CC-R_-q‰N-NÈ . 2 ]CC: PNG ]CCc .
2
ñÈC-a`-NE-UH“C-U-NE- 3 NÈP .
DC omit
PÈCsāsnālāṃgūlakakudviṣāṇo: BP
- NE-ê…/C/-R/-NE-¿ (= sāsnālāṃgūlakakudakhuraviṣāṇo).
Tib
4 N‰-^E .
DC omit
3
BP adds
]H…C-R-U‰N-R (= aniruddhasya). 5 N‰,: PNG NÈ, , .
Tib
6 PÈC: DC âÈC .
7
PNGDC
`ÈC-åÈC ; should be
`È-LÈC (= sasya).
Suggested by Prof. Shen Weirong of Renmin
University of China.

125
29b4 ▾utpādasthitibhaṃgānām
´‰c- NE-CPc-NE-]H…C-R-NC, ,
1

asiddher nāsti saṃskṛtaṃ • U-u⁄T-p…_- P-]Oÿc-qc-U‰N, , (VII.33ab)


2

(VII.33ab) ]N…-õ_-´‰c-R-NC- NE-CPc-R-NE-]H…C-R-NC- _T-Lfi-


3 4

utpādasthitibhaṃgeṣu hi prasiddheṣu
saṃskta○prasiddhiḥ syāt* <•> te ca na
u⁄T-P-P…-]Oÿc-qc-lE-_T-Lfi-u⁄T- R_-]nŸ_-uE-P,
5

prasiddhyaṃti <•> utpādasthiti- N‰-NC-_T-Lfi-U…-]u⁄T-Rc-´‰-T-NE-CPc-R-NE-]H…C-R-


bhaṃgānām asiddheḥ saṃskṛtam eva NC-U-u⁄T-R]Ã-p…_-]Oÿc-qc-U‰N-P-CE-C…-UWP-I…N-Oÿ-
nāsti kasya la○kṣaṇaṃ bhaviṣyati •
lakṣaṇābhāvāc ca [na sa]ṃskṛtam
]nŸ_, , UWP-I…N-U‰N-R]Ã-p…_-]Oÿc-qc-U…-]MN-NÈ, ,

29b5
upapadyate • [||]
[āha] • [na] (lakṣaṇata) ▾ eva bhāvānāṃ
μc-R, NEÈc-RÈ-éUc-UWP-I…N-BÈ-P-`c-_T-Lfi-]u⁄T-
prasiddhir bhavati pratipakṣato 'pi hi R_-U-E‰c-l…, NEÈc-RÈ-éUc-P…-CI‰P-RÈ-`c-lE-_T-Lfi-
bhāvānāṃ prasiddhir bhavati • vidyate ca ]u⁄T-R_-]nŸ_-Tc-]Oÿc-qc-l…-CI‰P-RÈ_-]Oÿc-U-
○ saṃskṛtapratipakṣaḥ asaṃskṛtaṃ <•>
<<ta[t*]>>sadbhāvā<<t>> saṃskṛtam api
qc-^ÈN-Rc- ▾N‰-^ÈN-R]Ã-p…_-]Oÿc- ▾ qc-lE-_T-Lfi- C 193b
prasiddham eveti • ]u⁄T- R-I…N-NÈ, ,
6
N 214a

ucyate • || kim idaṃ bhavā○n ▾ TaN-R, F…-mÈN-±ÈP-Uc-I…-U-WÍ`-`U, mÈN-]Oÿc-U- P223a


ulkayādityam anveṣate • yas tvaṃ
saṃ[skṛtas]yāsaṃskṛ[t]e(na s)i(ddhim
qc-l…c- ]Oÿc-qc-]u⁄T-R_-]NÈN-@È, ,
7

i)ccha[si •] ]Oÿc-qc-_T-Lfi-U-u⁄T-Rc, ,
29b6 (saṃskṛtasyāpra▿siddhau ca) ]Oÿc-U-qc-P…-H…-õ_-]u⁄T, , (VII.33cd)
[k](u)taḥ1 setsyaty asaṃskṛtaṃ •
(VII.33cd)

1 1
´‰c; should be ´‰ .
[k](u)taḥ: dJ, LVP kathaṃ. PNGDC
2 p…_: DC R_ .
3
´‰c-R-NC; should be ´‰-T; cf. l. 5; p. 125,
PNGDC
l. 20.
4
DC omit
NC .
5
u⁄T: PNG ]u⁄T .
6
]u⁄T: NG u⁄T .
7
l…c: G l… .
126
yadi ca pratipakṣatas te siddhir abhipretā •
C`-K‰-mÈN-CI‰P-RÈ-`c-]u⁄T-R_-c‰Uc-P-]Oÿc-U-qc-
asaṃskṛtaprati○pakṣaś ca saṃskṛtaṃ l…-▾CI‰P-RÈ-]Oÿc-qc-K‰, U-u⁄T-R_-T§P-\…P-Rc-H…- G 302b
na siddhyatīty upapāditam [e]tat* tad õ_-]Oÿc-qc-_T-Lfi-u⁄T- P-]Oÿc-U-qc-_T-Lfi-u⁄T-
1 2

ācakṣva tāvat kathaṃ saṃskṛtaprasiddhāv


asatyāṃ {•} ○ asaṃskṛtaṃ prase[tsyatī]ti •
R_-]nŸ_-T-NE-, ]Oÿc-U-qc-`c- ]Oÿc-qc-_T-Lfi-
3

yad a[sa]ṃ[skṛtā](t*) saṃskṛta- ]u⁄T-R_-]NÈN-R-CE-^…P-R-N‰-H‰-μÈc-a…C, , (VII.33)


[pra]si[ddh]i[m icchatī](ti || VII.33)

Around 3 folios are lost. ……


… N‰-TZ…P-I‰_-`‰P-a‰c-R_-q, , (VIII.13a)
I‰_-`‰P-Z‰c-q-T-P…-NEÈc-RÈ_-õ- §‰, CE-`-NEÈc-RÈ-
4

^ÈN-R-N‰-`-q‰N-R-RÈ-Oÿ-U-^ ÈN-Rc-]N…_-I‰-T_-ÉEc-R-
(tatra yathā kārakaḥ karma pratītya NE-I‰-T_-`‰P-R-RÈ-C\“E- T_-]NÈN-R_-q]È, , N‰-`-
5

(33?)a1 prajñapyata) ▾ [eva]m upādātā upādānaṃ H…-õ_-q‰N-R-RÈ-`c- `-Tå‰P-Pc-CNCc-R-N‰-TZ…P-Oÿ,


6

pratītya prajñapyate • yathā tam eva


kārakaṃ pratītya karmma prajñapyete1 •
I‰-T_-`‰P-R-RÈ-^E-I‰-T_-ÉE-T- `-Tå‰P-Pc-CNCc-
7

evaṃ ○ tam evopādātāraṃ cÈ, , H…-õ_-`c-q‰N-R-RÈ-N‰-I…N-`-Tå‰P-Pc-CNCc-


pratītyopādānaṃ prajñapyate <•> anayor R-N‰-TZ…P-Oÿ-I‰-T_-ÉE-T-^E-I‰-T_-`‰P-R-RÈ-N‰-I…N-`-
api nānyat paśyāmaḥ siddhilakṣaṇaṃ <•>
Tå‰P-Pc-CNCc-K‰, N‰-CI…c-`-^E-N‰-U-CKÈCc-R_-
]u⁄T-R]Ã-UWP-I…N-U-UMÈE-EÈ, ,
tat katham iti <•> N‰-^E-, H…-õ_-Z‰-P,
vyutsarggā○d iti karmmaṇaḥ
kartuś ca (VIII.13bc)
`c-NE-q‰N- RÈ-Tc`-p…_-_È, , (VIII.13b)
8

1 1
_T-Lfi-u⁄T; should be _T-Lfi-U-u⁄T? Cf. BP
prajñapyete: read °pyate. PNGDC Ms

asatyāṃ .
2
u⁄T: PNG ]u⁄T .
3 `c: PNG Rc .
4 õ: P Tõ .
5 C\“E: PNG T\“E .
6
DC omit
`c .
7 ÉE-T: G ÉEc-R .
8
PNG add .
R
127
[i]tikaraṇ[o] hetvarthaḥ1 <•> vyutsargg[o]
Tc`-Z‰c- q-T-P…-T@C-R]È, , p…_-_È-Z‰c-q-T-P…-
1

vyudāsa[ḥ] <•> [y](as tayoḥ CKP-WÀCc-l…-NÈP-K‰, q‰N-R-RÈ-NE-`c-N‰-NC-¢_-éU-R-


(33?)a2 kārakakarmayoḥ) ▾purastād bahuprakāro Oÿ-U_-Tc`- T_-qc-Rc-N‰-NC-Cc`- T-BÈ-Pc-I‰-
2 3
vyudāsaḥ kṛtaḥ asmād eva vyudāsād
upādātur upādānasya cānyasya
T_-`‰P-R-RÈ-NE-I‰-T_-ÉE-T-NC-C…- ]u⁄T-R]Ã-UWP-
4

si○ddhilakṣaṇavyudāso 'vagantavya iti • I…N-CZP-^E-Tc`-T_-a‰c-R_-q]È, ,


▾ N‰-`-H…-õ_-q‰N-R-RÈ-^…P-R_-nŸ_-R-`c-^…P-R_-nŸ_-R- G 309a
tattra yathā na sadbhūtaḥ kārakaḥ
sadbhūtaṃ karmma karoti • nāsadbhūto
'sadbhūtaṃ ○ na sadasadbhūtaḥ U…-q‰N-` , q‰N-R-RÈ-U-^…P-R_-nŸ_-R-`c-U-^…P-R_-
5

sadasadbhūtaṃ karoty anekadoṣaprasaṃ- nŸ_-R-U…-q‰N, q‰N-R-RÈ-^…P-R-NE-U-^…P-R_-nŸ_-R-


gād evam upādātāpi na sadbhūt(a
(33?)a3 upādātā) ▾ sadbhūtam upādānam upādatte
`c-^…P-R-NE-U-^…P-R_-nŸ_-R-U…-q‰N-N‰, ´ÈP-Oÿ-U_-
• nāsadbhūto 'sadbhūtaṃ na M`-T_-]nŸ_-T]Ã-p…_-_È-Z‰c-q-T-N‰-TZ…P-Oÿ- ▾I‰-T_- C 198a
<sadasadbhūtaḥ> sadasadbhūtam
`‰P-R-RÈ-^E-I‰-T_-`‰P-R-RÈ-^…P-R_-nŸ_-R-I‰-T_-ÉE-T-
upādānam upādatte • a○nekadoṣaprasaṃ-
gāt* evaṃ viṣamapakṣo 'pi yojyaḥ <•> ^…P-R_-nŸ_-R-I‰-T_-`‰P-R_-U…-q‰N, I‰-T_-`‰P-R-RÈ-U-
^…P-R_-nŸ_-R- I‰-T_-ÉE-T-U-^…P-R_-nŸ_-R-U…-q‰N,
6

I‰-T_-`‰P-R-RÈ-^…P-R-NE-U-^…P-R_-nŸ_-R-I‰-T_-ÉE-T-
^…P- R-NE-U-^…P-R_-nŸ_-R-▾I‰-T_-`‰P-R_-U…-q‰N- P 228a
7

N‰, ´ÈP-Oÿ-U_-M`-T_-]nŸ_-T]Ã-p…_-_È, , pÈCc-U…-


UM—P-R-NC-`-^E-N‰-TZ…P-Oÿ-▾Æ_-_È, , N 219a

q‰N-R-RÈ-NE-`c-NC-C…c, ,
karmmakartṛbhyāṃ ca
śeṣān bhāvān vibhāvayet* <||> NEÈc-RÈ-üC-U-a‰c-R_-q, , (VIII.13cd)
(VIII.13cd)

1
Cf. LVP 189.16-190.1 itiśabdo hetuparāmarśī. 1 Z‰c: PNG F‰c .
2, 3 Tc`: DC Cc` .
4 C…: DC C…c .
5
PNG omit .
`
6
G omits .
R
7
R_-nŸ_-R-U…-q‰N, I‰-T_-`‰P-R-RÈ-^…P-R-NE-U-
PNGDC omit
^…P-R_-nŸ_-R-I‰-T_-ÉE-T-^…P ; cf. ll. 6-9.
128
○ karttrā ca karmmaṇā ca śeṣā<s> tulyā
q‰N-R-RÈ-`c-NC-NE-NEÈc-RÈ-üC-U-éUc-UW”Ec-R_-
bhāvā i[ti] • vijānīyāt* paśyet* <•> a‰c-R_-q]È, , I‰-T_-`‰P-R- ▾`ÈCc-a…C-Lfi-©Èc- R- D 202a
1

upā[dā]nasya pṛ[thagr]ahaya(ṃ)1 P…-CVÍ-TÈ-^…P-R]Ã-p…_-NE-, NÈP-]ÈC-U-NC-C…-p…_-K‰, N‰-`-


(33?)a4 ▾prādhānyārtham uttarārthaṃ ca <•> śeṣā
bhāvāḥ kāryyakaraṇe2 •
NEÈc-RÈ-üC-U-éUc-P…-î‡-NE-]{c-T“-NE-^P-`C-NE-
avayavāvayavinau <•> agnīndhane ○ ^P-`C-FP-NE-, U‰-NE-T“N-a…E-NE-, ^ÈP-KP-NE-^ÈP-
guṇaguṇinau • lakṣyalakṣaṇe ity evaṃ KP-FP-NE-, UWP-I…N-NE-, UWP-I…N-l…-CZ…-NE-, éU-
prakārās <•>
R-N‰-õ-T“-NC- CÈ,,2

tattra ca sadbhūtaṃ kāraṇaṃ sadbhūtaṃ N‰-`- î‡-^…P-R_-nŸ_-R-]{c-T“-^…P-R_-nŸ_-R-U…-´‰N ,


3 4

kāryyaṃ na karoti • nā○sadbhūtam î‡-U-^…P-R_-nŸ_-R-]{c-T“-U-^…P-R_-nŸ_-R-U…-´‰N , 5

asadbhūtaṃ karoti • evaṃ sarvvapakṣā


yojyā yathoktadoṣaprasaṃgaḥ
î‡-^…P-R-NE-, U-^…P-R_-▾nŸ_-R-]{c-T“-^…P-R-NE-, G 309b
pra[darśayitavyaḥ] <•> U-^…P-R_-nŸ_-R-U…-´‰N- N‰, pÈCc-MUc-FN-`-^E-N‰-
6

TZ…P-Oÿ-Æ_-T_-q-Z…E-,´ÈP-Oÿ-M`-T_-]nŸ_-T-H…-ˇN-
©Èc- R-NC-lE-T§P-R_-q]È, ,
7

(33?)a5 ▾[kāra]ṇam api ca kāryyaṃ


î‡-^E-]{c-T“-´‰N- R_-q‰N-R-P- ^…P-R_-nŸ_- R- Z‰c-
8 9 10

niṣpāda[ya]mānaṃ sadbhūtam ity ucyate • q]È, , N‰-`c-CZP-R-P…-U-^…P-R_-nŸ_-R] È, ,]{c-T“-


ato 'nyathā asadbhūtaṃ <•> kā○ryyam api ^E-´‰N-R_-q-T-P-^…P-R_-nŸ_-R-Z‰c-q]È, , N‰-`c-
niṣpādyamānaṃ sadbhūtam ity ucyate •
ato 'nyathā asadbhūtaṃ • evam
CZP-R-P…-U-^…P-R_-nŸ_-R]È , , N‰-TZ…P-Oÿ-^P-`C-
11

avayavādiṣv api draṣṭavyaṃ • ○ na NE-^P-`C-FP-NC-`-^E-Tõ- T_-q-§‰, ^P-`C- 12

sadbhūto 'vayavī sadbhūteṣv avayaveṣu ^…P-R_-nŸ_-R-^P-`C-FP-^…P-R_-nŸ_-R-NC-`-U…-


varttate3 • nāpy asadbhūto 'sadbhūteṣu
4
(33?)a6 {{..}} [v]art[t]ate • ▾ na sadbh[ū]to 'gniḥ
]H“C, , U-^…P-R_-nŸ_-R-^E-U-^…P-R_-nŸ_-R-NC-`-

1
pṛ[thagr]ahaya(ṃ): read pṛthaggrahaṇaṃ. 1 ©Èc: PNG μÈc .
2
kāryyakaraṇe: read °kāraṇe; cf. l. 9, kāraṇaṃ. 2
PNG omit
NC .
3
na sadbhūto 'vayavī sadbhūteṣv avayaveṣu varttate: 3
DC omit .
`
≠ BPTib
^P-`C-^…P-R_-nŸ_-R/-^P-`C-FP-^…P-R_-nŸ_-R-NC-`/- 4, 5, 6
´‰N: PNG T´‰N .
U…-]H“C, (= na sadbhūto ’vayavaḥ sadbhūteṣv avayaviṣu 7 ©Èc: P μÈc .
8
´‰N: PNG T´‰N .
vartate).
4
^…P-R-NE-U-^…P-R_-nŸ_-R-^E-^…P-R-NE-U-^…P-R_- 9 P: N U; C P… .
BPTib adds
nŸ_-R-NC-`-U…-]H“C-CÈ,, (= na sadasadbhūtaḥ sadasadbhū- 10
nŸ_-R: PN ]nŸ_-T .
11
nŸ_-R]È : PNG ]nŸ_-T]È .
teṣu vartate).
12 Tõ: PN õ .
129
sadbhūtam indhanaṃ [daha]ti •
U…-]H“C, , ^…P-R-NE-U-^…P-R_-nŸ_-R-^E-^…P-R-NE-
[nāsa]dbhūto 'sadbhūtaṃ dahati <•> na 1 U-^…P-R_-nŸ_-R-NC-`-U…-]H“C-CÈ, , U‰-^…P-R_-nŸ_-
sadbhūto gu○ṇaḥ sadbhūte guṇini R- ^E-T“N-a…E-^…P-R_-nŸ_-R-U…-~‰C, , U-^…P-R_-
1

[vartta]te <•> [nāsa]dbhū[taḥ] asadbhūte


varttate •2 na sadbhūtaṃ lakṣaṇaṃ
nŸ_-R-^E-U-^…P-R_-nŸ_-R-U…-~‰C, , ^…P-R-NE-U-^…P-
2

sadbhūtaṃ [la]kṣyaṃ ○ lakṣayati R_-nŸ_-R-^E-^…P-R-NE-U-^…P-R_-nŸ_-R-U…-~‰C-CÈ, ,


nāsadbhūtam asadbhūtaṃ {lakṣyaṃ ^ÈP-KP-^…P-R_-nŸ_-R-^E-^ÈP-KP-FP- ▾^…P-R_-nŸ_- C 198b
lakṣayati • nāsadbhūtam asadbhūtaṃ}
lakṣayati •3
R-`-U…-]H“C, , U-^…P-R_-nŸ_-R- ▾^E-U-^…P-R_-nŸ_- P 228b
R-`-U…-]H“C, , ^…P-R-NE- ▾U-^…P-R_-nŸ_-R-^E-^…P- N 219b
R-NE-U-^…P-R_-nŸ_-R-`-U…-]H“C-CÈ, , UWP-I…N-^…P-
R_-nŸ_-R-^E-UWP-I…N-l…-CZ…-^…P-R_-nŸ_-R-UWÍP-
R_-U…-q‰N, U-^…P-R_-nŸ_-R-^E-U-^…P-R_-nŸ_-R-
▾ UWÍ P - R _- U … - q ‰ N , ^… P - R - N E- U - ^ … P - R _- n Ÿ _ - R - ^ E- G 310a
^…P-R-NE-, U-^…P-R_-nŸ_-R-UWÍP-R_-U…-q‰N-NÈ, ,
(33?)b1 ▾yathaiva tu karmma pratītya kārakaḥ H…-õ_-q‰N-R-RÈ-`c-`-Tå‰P-Pc-CNCc-`, `c-lE-
prajñapyate • tam eva ca kārakaṃ pratītya
tat karmma prajñapyate • evam eva
q‰N-R-RÈ-I…N-`-Tå‰P-Pc-CNCc-R-N‰-TZ…P-Oÿ-]{c-T“-
kā○[ra]ṇaṃ pratītya kāryyaṃ prajñapyate ^E-î‡-▾`-Tå‰P-Pc-CNCc-`, î‡-^E-]{c-T“-N‰-I…N- D 202b
• tad eva ca kāryyaṃ pratītya kāraṇaṃ `-Tå‰P-Pc-CNCc-cÈ, , ^P-`C-FP-^E-^P-`C-`-
prajñapyate • a[va]yavān pratītyāvayavī
pra○jñapyate • tam eva cāvayavinaṃ
Tå‰P-Pc-CNCc-`, ^P-`C-lE-^P-`C-FP-N‰-I…N-`-
pratītyāvayavāḥ prajñapya<n>te • Tå‰P-Pc-CNCc-cÈ, , U‰-^E-T“N-a…E-`-Tå‰P-Pc-
(33?)b2 indhanaṃ pratītyāgniḥ prajñapyate • ▾ tam CNCc-`, , T“N-a…E-^E-U‰-N‰-I…N-`-Tå‰P-Pc-CNCc-
eva cāgniṃ pratītyendhanaṃ prajñapyate
• guṇaṃ pratītya guṇī prajñapyate • tam
cÈ, , ^ÈP-KP-FP-^E-^ÈP-KP-`-Tå‰P-Pc-CNCc-`,
eva ca ○ guṇinaṃ pratītya guṇaḥ ^ÈP-KP-^E-^ÈP-KP-FP-N‰-I…N-`-Tå‰P-Pc-CNCc-cÈ, ,

1
BPTib adds
^…P-R-NE-U-^…P-R_-nŸ_-R-^E-^…P-R-NE-U-^…P-R_- 1 R: PNG R_ .
nŸ_-R-U…-~‰C-CÈ, , (= na sadasadbhūtaḥ sadasadbhūtaṃ 2
G omits
U-^…P-R_-nŸ_-R-^E-U-^…P-R_-nŸ_-R-U…-~‰C, , .
dahati).
2
BPTib adds
^…P-R-NE-U-^…P-R_-nŸ_-R-^E-^…P-R-NE-U-^…P-R_-
nŸ_-R-`-U…-]H“C-CÈ, , (= na sadasadbhūtaḥ sadasadbhūte
vartate).
3 ^…P-R-NE-U-^…P-R_-nŸ_-R-^E-^…P-R-NE-, U-^…P-R_-
BPTib adds
nŸ_-R-UWÍP-R_-U…-q‰N-NÈ, , (= na sadasadbhūtaṃ sadasad-
bhūtaṃ lakṣayati).

130
prajñapyate • lakṣaṇaṃ pratītya lakṣyaṃ
UWP-I…N-l…-CZ…-^E-UWP-I…N-`-Tå‰P-Pc-CNCc-`,
prajñapyate • tad eva ca lakṣayaṃ UWP-I… N -lE-UWP-I… N -l… - CZ… - N‰ - I… N -`-Tå‰ P -Pc-
pratītya lakṣa○ṇaṃ prajñapya<te> • tām CNCc-cÈ , , N‰ - õ_-N‰ - NC-`-õÈ c - K‰ - CNCc-R-U-
1

evam etām1 āpekṣikīṃ prajñaptiṃ CKÈCc-R_-éU-R-CZP-CE-C…c-lE-N‰-NC-]u⁄T-R_-


(33?)b3 pratyākhyāya na [ke]nacid anyena ▾
prakāreṇopapadyata eṣāṃ siddhiḥ || ◎ ||
U…-]MN-NÈ, , (VIII.13)
(VIII.13)
kartṛkarmmaparīkṣā nāmāṣṭamaṃ
q‰N-R-RÈ-NE-`c-TåC-R-Z‰c-q-T-§‰-_T-Lfi-q‰N-R-TîN-
prakara○ṇaṃ || ◎ || R]È, , , ,

āha • yad uktam


μc-R,
evaṃ vidyād upādānam (VIII.13a) N‰-TZ…P-I‰_-`‰P-a‰c-R_-q, , (VIII.13a)
ity attra brūmaḥ <•> Z‰c-CE-TaN-R-N‰-`-μ-T_-q-§‰,
õ-NE-IP-`-cÈCc-R-NE-, ,
darśanaśravaṇādīni
vedanādīni cā○py atha •
WÍ_-cÈCc-NE-^E-NTE-qc-R, ,
bhavanti yasya prāg ebhyaḥ CE-C…-^…P-R-N‰-NC-C…, ,
so 'stīty eke vadanty uta • (IX.1) ¢-_È`-▾N‰-^ÈN-B-F…C-μ, , (IX.1) G 310b

(33?)b4 darśanaṃ ca śravaṇādīni ca ▾ darśanaśra-


õ-NE-IP-`-cÈCc-R-NE-, , Z‰c-q-T-P…-õ-T-NE-IP-R-
vaṇādīni • darśanaśravaṇādīni ca `-cÈCc-R]È, , õ-T-NE-IP-R-`-cÈCc-R-NE-, WÍ_-T-`-
vedanādīni ca yasyopādānaṃ bhavanti cÈCc-R-NC-CE-C…- I‰-T_-ÉE-T-^…P-R]Ã-NEÈc-RÈ-N‰-
2

○ sa darśanaśravaṇādibhyaḥ õ-T-NE-IP-R-`-cÈCc-R-▾NE-, WÍ_-T-`-cÈCc-R-N‰-NC- P 229a


vedanādibhyaś ca prāg vidyate bhāva ity
eka evaṃ vadanti • kiṃ kāraṇaṃ ||
C…-¢-_È`-P-^ÈN-NÈ-Z‰c-B-▾F…C-N‰-ˇN-F‰c-μ]È, , N 220a
N‰-F…]Ã-p…_-Z‰-P, (IX.1)
▾NEÈc-RÈ-^ÈN-R-U-^…P-P, , C 199a
kathaṃ ○ hy avidyamānasya
darśanādi bhaviṣyati •
õ-`-cÈCc-R-H…-õ_-]nŸ_, ,
bhāvasya tasmāt prāg ebhyaḥ N‰-p…_-N‰-NC-¢-_È`-P, ,
so 'sti bhāvo vyavasthitaḥ <||> (IX.2) NEÈc-RÈ-CPc-R-N‰-^ÈN-NÈ , , (IX.2)
3

1
etām: read etān? Cf. BPTib
N‰-NC-`. 1 õÈc: PNG TõÈc .
2 C…: G C…c .
3 NÈ: DC N‰ .
131
(33?)b5 ▾kathaṃ hi nāmāvidyamānasya
NEÈc-RÈ-^ÈN-R-U-^…P-P, õ-T-`-cÈCc-R-NC-H…-õ_-
bhāvasya darśanādikam upādānaṃ I‰-T_-ÉE-T-^…P-R_-]nŸ_, N‰]Ã-p…_-U…-]MN-Rc-õ-T-
bhaviṣyati • tasmād anupapa○tteḥ prāg
darśanādibhyaḥ asty asau bhāvo
`-cÈ C c-R-N‰ - NC-C… - ¢-_È ` -P-õ-T-`-cÈ C c-R-NC-
1

vyavasthitaḥ yasya darśanādīny CE- C…-I‰-T_-ÉE-T-^…P-R]Ã-NEÈc-RÈ-CPc-R-N‰-^ÈN-NÈ, ,


2

upādānaṃ bhavanti • (IX.2)


(IX.2)

sati ca tasmi○nn upādātur upādānāpekṣā


I‰-T_-`‰P-R-RÈ-N‰-^ÈN-P-I‰-T_-ÉE-T-^E-õÈc- Rc- 3

prajñaptir bhavati1 • tattra bhavān kim CNCc-c“-^ÈN-R-^…P-P-N‰-`-mÈN-F…-\‰_,


āheti ||
ucyate
TaN-R,
(33?)b6 ▾(da)rśanaśravaṇādibhyo {•}
õ-NE-IP-`-cÈCc-R-NE-, ,
vedanādibhya eva ca • WÍ_-T-`-cÈCc-I…N-l…-P…, ,
yaḥ prāg vyavasthi○to bhāvaḥ ¢-_È`-NEÈc-RÈ-CE-CPc-R, ,
kena prajñapyate 'th{{i}}a saḥ <||>
(IX.3)
N‰-P…-CE-C…c- CNCc-▾R_-q, , (IX.3) D 203a
4

iha darśanaśravaṇādibhir eva


]N…-`-õ-T-NE-IP-R-`-cÈCc-R-NE-, WÍ_-T-`-cÈCc-R-
vedanādibhi○ś ca bhāvasya prajñaptir NC-C… c -õ-T-RÈ - NE-, IP-R-RÈ - NE-, WÍ _ -T-RÈ - Z‰ c -
5

bhavati • draṣṭā śrotā vedaka iti • .. .. + + NEÈc-RÈ-CNCc-R_-q-T-^…P-P-õ-T-`-cÈCc-R-NE-, WÍ_-


+++
T-`-cÈCc-R-NC-C…-¢-_È`-P-õ-T-`-cÈCc-R-NC-CE-C…-
I‰-T_-ÉE-T-Z‰c-TäÈN-R]Ã-NEÈc-RÈ-^ÈN-NÈ, , (IX.3)
……
2 folios are lost

åC-Lfi-]T_-T-I…N-Oÿ-]nŸ_, ,
(nityapradīpta eva syād ]T_-q‰N-U‰N-R]Ã-î‡-`c-qŸE-, ,
apradīpanahetukaḥ • ˛ÈU-R-NÈP-U‰N-I…N-Oÿ-]nŸ_, ,
(36?)a1 ▿puna)[rā]r(aṃ)bhav(ai)yarthyam2
ev(aṃ) cākarmmaka iti3 • (X.2)
N‰-õ_-^…P-P-`c-▾lE-U‰N, , (X.2) C 202a

1
sati ca tasminn upādātur upādānāpekṣā prajñaptir 1
P omits
N‰ .
bhavati: ≠ BPTib
I‰-T_-`‰P-R-RÈ-N‰-^ÈN-P -I‰-T_-ÉE-T-^E-õÈc- 2
G omits .
CE
Rc-CNCc-c“-^ÈN-R-^…P-P (= sati ca tasminn upādātary 3 õÈc: PNG TõÈc .
upādānasyāpi apekṣayā prajñaptir bhavati). 4 C…c: C C…c-NEÈc .
2
The word punar is not translated specifically either 5 RÈ: N R .
in the verse or the commentary of BPTib, whereas in
PSPTib, and only in its commentary part, punarārambha
(LVP 203.10) is rendered as
^E-˛ÈU-R (D ’a 69a3).
3
cākarmmaka iti: read °kaḥ sati (= dJ, LVP, MKMs).

132
yadi cendhanād anyo 'gniḥ syāt* <•>
C`-K‰-T“N-a…E-`c-U‰-CZP-I…N-^…P-R_-nŸ_-P-åC-Lfi-
nityapradīpta eva syād ]T_-T- I…N-Oÿ-]nŸ_-K‰, ]N…-õ_-]T_-q‰N-U‰N-R]Ã-
1

apra○dīpanahetukaś ca syāt* <•> î‡-`c-qŸE-T]Ã-p…_-_È, , N‰]Ã-]T_-T_-q‰N-R]Ã-î‡-CE-


pradīpanam asya hetuḥ pradīpanahetukaḥ
<< [na] p(ra)dīpa[nah]e[tu]ka[ḥ]
^…P-R-N‰-P…-]T_-q‰N-l…-î‡]È, , ]T_-T_-q‰N-R]Ã-î‡-U‰N-
(a)pra(d)[ī](panahe)[tukaḥ]1>> <•> vinaiva R-P…-]T_-q‰N-U‰N-R]Ã-î‡-`c-qŸE-T-§‰, ]T_-T_-q‰N-R-
pradīpanenāgniḥ syād ity arthaḥ <•> U‰N-R-BÈ-P_-U‰-]qŸE-T_-]nŸ_-_È-Z‰c-q-T]Ã-M-WÀC-
punarāraṃ○bhavaiyarthyaṃ ca syāt*
<•> evaṃ saty a{sa}karmmako 'gniḥ syāt*
CÈ, , ˛ÈU-R-NÈP-U‰N-R-I…N-Oÿ-^E-]nŸ_- ▾_È, , N‰-õ-^…P- N 223b
<•> idaṃ nāmāgnir dahatīty evaṃ P-`c-U‰N-R]Ã-U‰_-^E-]nŸ_-K‰, U‰-Z‰c-q-T-]N…-P…-~‰C-
karmmāpadeśo na syāt* • (X.2) R_-q‰N-R]È-Z‰c-q-T-N‰-õ-T“]Ã-`c-T§P-Oÿ-U‰N-R_-^E-
]nŸ_-_È, , (X.2)
(36?)a2 ▾(a)ttrāha • yad uktam apradīpanahetukaḥ
μc-R, U‰-]T_-q‰N-U‰N- R]Ã-î‡-`c-qŸE-T_-]nŸ_-
2

syād agnir iti • tat katham iti • || _È-Z‰c-CE-TaN-R-N‰-H…- õ-T“, 3

ucyate •
TaN-R,
parattra nirapekṣatvāt* ○ CZP-`-õÈc- R-U‰N-R]Ã-p…_, ,
4

<<apradīpanahe(tukaḥ •)>> (X.3ab) ]T_-q‰N-U‰N-R]Ã-î‡-`c-qŸE-, , (X.3ab)


yasmād indhanād anyatve sati
vināpīndhanena prasajyate • tasmāt ▾ CE- C … - p … _ - T “ N - a … E - ` c- U ‰ - C ZP- I … N - ^ … P - R _- n Ÿ _ - P - P 232b
parattra nirapekṣo bhavati <•> T“N-a…E-U‰N-R_-^E-]qŸE-T_-M`-T_-]nŸ_-T-N‰]Ã-p…_-
indhanāpekṣo hy agniḥ ○ parattra
sāpekṣaḥ syāt* <•> tac cāsyendhanaṃ
CZP-`-õÈc- R-U‰N-R-^…P-K‰, ]N…-õ_-U‰-T“N-a…E-`-
5

nāstīti parattra nirapekṣo bhavati • õÈc- P-P…-CZP-`-õÈc- R-NE-TFc-R_-]nŸ_- P-


6 7 8

parattra nirapekṣatvād N‰-^E-N‰-`-T“N-▾a…E- U‰N-Rc-CZP-`- õÈc- R-U‰N- G 315b


9 10 11
(36?)a3 apradīpana▾(he)tuko bhavati •
apradīpenahetukaś 2
ca san
R-^…P-`, CZP-`-õÈc- R-U‰N-R]Ã-p…_-]T_-q‰N-U‰N-
12

1
Cf. LVP 203, ll. 14-15. 1 T: DC P .
2
apradīpenahetukaś: read apradīpana°. 2
G omits
U‰N .
3
G omits .
H…
õÈc: PNG TõÈc .
4, 5, 6, 7

8
]nŸ_: DC nŸ_ .
9
G omits
a…E .
10 `: G `c .
11, 12 õÈc: PNG TõÈc .
133
nityapradīpta<<ḥ>> prasajyate •
R]Ã-î‡-`c-qŸE-T_-]nŸ_-_È, , ]T_-q‰N-U‰N-R]Ã-î‡-
pradīpanāpekṣo 1
hi saty agnau ○ `c-qŸE-T_-]nŸ_- P-åC-Lfi-]T_-T-I…N-Oÿ- ▾M`-T_- D 206a
1

pradīpanābhāvād asyoparamaḥ syāt* <•> ]nŸ_-K‰, ]N…-õ_-U‰-]T_-q‰N-`-õÈc- P-P…-]T_-q‰N-


2
tac cāsya pradīpanaṃ nāstīti
nityapradīptaḥ prasajyate •
U‰N-P-N‰-]G…-T_-]nŸ_-T-Z…C-P, N‰-`-]T_-q‰N-N‰-^E-
U‰N-Rc-åC-Lfi-]T_-T-I…N-Oÿ-^E-M`-T_-]nŸ_-_È, ,
åC-Lfi-]T_-T-I…N-^…P-P, ,
˛ÈU-R-NÈP-U‰N-I…N-Oÿ-]nŸ_, , (X.3cd)
nityapradīpte ○ cāgnau sati
U‰-åC-Lfi-]T_-T-I…N-^…P-P-P…-]qŸE- T-NE-®_- T-`-
3 4

utpādanasaṃdhukṣaṇādikasya punar- cÈCc-R-˛ÈU-R-NC-NÈP-U‰N-R-I…N-Oÿ]E-]nŸ_-_È, , N‰-


ārambhavaiyarthyaṃ prasajyate <•> õ- P-`c-U‰N-R_-^E-M`-T_-]nŸ_-Z…E-, éU-R-N‰-
5
(36?)a4 sati caivam akarmmakaḥ ▾ (pra)sajyate
<•> na caivaṃvidho 'gnir upapadyata ity
õ-T“-P…-U…-]MN-Rc- U‰-U‰N-R-I…N-Oÿ-^E-M`-T_-]nŸ_-
6

agner abhāva eva prasajyate • || (X.3) _È, , (X.3)


tatraitat syā{t*}d2 iddhyamāna○m
N‰-`-C`-K‰-]N…-£U-Oÿ, ,
evendhanaṃ bhavatīti cet* <•> ~‰C-TZ…P- T“N-a…E-^…P-c‰Uc-P, , (X.4ab)
7

(X.4ab) N‰-`-C`-K‰-`-`c-]N…-£U-Oÿ-CE-C…-p…_-U‰c-mT-F…E-
tattra kasyacid etat syāt* yasmād agninā U‰c-T~‰C- TZ…P-R-T“N-a…E-^…P-R-N‰]Ã-p…_-CZP-I…N-
8
parītam agnineddhyamānam indhanaṃ
bhavati • ○ tasmād anyatve 'pi sati
^…P-^E-U‰-`-T“N-▾a…E-U‰N-R-U-^…P-n…, T“N-a…E-NE- C 202b
nāgnir anindhano bhavati • sendhana eva TFc-R-I…N-^…P-Rc-N‰-`-T“ N-a…E-U‰N-R_-M`-T_-nŸ_-
bhavati • tattra ye nirindhanaprasaṃge P-´È P -CE-NC-T§P-R-N‰ - NC-Lfi - U… - ]nŸ _ -T_-c‰ U c-
(36?)a5 ▾(sa)ti doṣā apadiṣṭās te doṣā na
bhavaṃtīty attra brūmaḥ
P, N‰-`-TaN-R_-q-§‰,

1 1
]nŸ_: DC nŸ_ .
pradīpanāpekṣo: read °kṣe.
2
tatraitat syā{t*}d: = dJ, MKMs; LVP tatraitasmād; 2 õÈc: PNG TõÈc .
cf. pt. 1, p. 121, note 7. 3
]qŸE: DC qŸE ; NG NqŸE.
4 ®_: PNG ßE .
5
N adds
Tc .
6 Rc: PN R .
7 TZ…P: PNGDC a…E .
8 T~‰C: PNG ~‰C .
134
keneddhyatām indhanaṃ tat*
CE-WÂ-N‰-VU- N‰-^…P-P, ,
1

tāvanmāttram idaṃ ya○dā <||> CE-C…c-T“N-a…E-▾N‰-~‰C-q‰N, , (X.4cd) N 224a


(X.4cd) CE-C…-WÂ-T~‰C- TZ…P-R-N‰-VU-P-N‰-I…N-^…P-Z…E-CZP-
2

ko 'sāv anyaḥ prāg indhanād avasthito CE-NE-úP-Rc-lE-T~‰C-TZ…P-R-U-^…P-P-T“N-a…E-C…-


'gnir nāma yena parītaṃ yenedhyamānam
indhanaṃ bhavati • yadā tv ▾ CPc-ˇTc-l…-¢-_È`-P-U‰-Z‰c-q-T-CE-C…c-mT-F…E- G 316a
i○ddhyamānamātram evedaṃ nānyena CE-C…c-T~‰C- TZ…P-R-P-T“N-a…E-^…P-R_-]nŸ_-T-
3

kenacid yogād iddhyamānaṃ bhavati <•> CZP-N‰-CE-^…P, T~‰C- TZ…P-R]Ã-CPc-ˇTc-I…N-`-


4
(36?)a6 idhyamānāvasthāyāṃ {•} ▾ (e)[va] ceyaṃ
cintā varttate • kiṃ yad evendhanaṃ sa{d}
^E-F…-T“N-a…E-CE-BÈ-P-^…P-R-N‰-I…N-U‰-^…P-PU, ]ÈP-K‰-
evāgni<< ...1 >>tānyad indhanam iti • U‰-^E-CZP-`-T“N-a…E-lE- ▾CZP-Z‰c-TcU-R-]N…- P 233a
iddhyamānāvasthā○yām eva ca • bhavān ]qŸE-`, mÈN-l…c-lE-T~‰C- TZ…P-R]Ã-CPc-ˇTc-
5
āha • agninā parītam agninedhyamānam
indhanaṃ bhavati • tadā katham idam
I…N-`-U‰c-mT-F…E-U‰c-T~‰C- TZ…P-R-T“N-a…E-^…P-PÈ-
6

upapadyate ○ vaktuṃ • yasmād Z‰c- μc-R-N‰]Ã-WÂ-CE-C…-p…_-U‰c-mT-F…E-U‰c-T~‰C-


7 8

agni<<nā>> parī[ta]m agnineddhyamānam TZ…P-R-T“N-a…E-^…P-R-N‰]Ã-p…_-U‰-`-T“N-a…E-U‰N-R-U-


indhanaṃ bhavati • tasmā[n nā]gni[r
^…P-PÈ-Z‰c-q-T-N‰-H…-õ_- μ-T-_…Cc-cÈ , ,
9 10
an]i[ndha]no [bhava](t)[ī](ti •)
(36?)b1 ▾(ta)[s]mā[t s]aty anyatve tadavastha eva N‰-õ-Tc-P-CZP-I…N-^…P-P-^E-´ÈP-Oÿ-M`-T_-]nŸ_-T-
doṣaprasaṃgaḥ <•> (X.4) N‰-NC-cÈ-P-CPc-TZ…P-PÈ, , (X.4)
^E-CZP-^E-,
[anyo na prāpsya](te) ['p](r)ā[pto] CZP-P-U…-zN-zN-U‰N-P, ,
(na dha)[kṣyaty adaha](n) pu[na](ḥ) <•> ~‰C-R_-U…-]nŸ_-U…-~‰C-P, ,
(na) nirvvāsyaty a○nirvvāṇaḥ ]G…-T_-U…-]nŸ_-U…-]G…- P, , 11
sthā[s]yate vā svaliṃgavān* || (X.5)
_E-C…-åCc- NE-úP-R_-CPc, , (X.5)
12

1
Due to the damage, it is not clear which and how 1 VU: PNG ëU .
many akṣaras were added here. BPTib
F…-T“N-a…E-CE-BÈ- 2 T~‰C: PNG ~‰C .
P-^…P-R-N‰-I…N-U‰-^…P-PU, ]ÈP-K‰-U‰-^E-CZP-`-T“N-a…E-lE-CZP 3 C…c-T~‰C: PN C…-~‰C; G C…c-~‰C .
(= kiṃ yad evendhanaṃ sa evāgnir utānyo ’gnir 4, 5, 6 T~‰C: PNG ~‰C .
anyad indhanam?). 7
G omits
Z‰c .
8 T~‰C: PNG ~‰C .
9 õ_: PNG †O .
10
PNG omit .

11 U…-]G…: PNG ]G…-T .
12 åCc: PNGDC TåCc ; cf. p. 136, note 5.
135
[a]nyaś ca sann agni(r i)ndhanaṃ na
U‰-CZP-^…P-P-T“N-a…E-NE-U…-zN-R_-]nŸ_-_È, , zN-
prāpsyati • aprāptaś cainaṃ na R-U‰N-P-N‰-~‰C-R_-U…-]nŸ_-_È, , F…-§‰-zN-R- ▾U‰N-lE- D 206b
dhakṣyati • athāpr(ā)[pto] ○ ['pi ~‰C-R_-]nŸ_-P-P…, pÈCc-CF…C-P-]OÿC-Rc-]uÈ-T-
da](het • e)[ka]de[śasth](aḥ sakalajagad
dhakṣyati • tasmād yad uktaṃ saty
UM]-NC-~‰C-R_-]nŸ_-Tc-N‰]Ã-p…_-zN-R-N‰-U…-]MN-
anyatve 'py idhyamānam indhanaṃ Rc-CZP-I…N-^…P-^E-T~‰C- TZ…P-R-P-T“N-a…E-^…P-
1

1
(36?)b2 bhavatīty eta▿t ta)tprāptir anupapatter PÈ-Z‰c-CE-μc-R-N‰-U…-]MN-NÈ, , U…-~‰C-P-]G…-T_-
n[o]papadyate • adahan na nirvvāsyati
• kiṃ kāraṇaṃ • indhanaṃ hi dahato
U…-]nŸ_-_È, , F…]Ã-p…_-Z‰-P, ]N…-õ_-U‰c-T“N-a…E-
'gne○r indhanaparikṣayā<n> nirvvāṇaṃ T~‰Cc- P-P…-T“N-a…E-\N-Rc-]G…-T_- ▾^E-]nŸ_-T- G 316b
2

syāt* <•> adahatas tu kiṃ caivāhetukaṃ Z…C-P, U…-~‰C-R-`-]G…-T-î‡-U‰N-R-`c-qŸE-T-H…-õ_-


nirvvāṇaṃ syāt* <•> {adahatas tu kiṃ
caivāhai[tu](ka)ṃ ○ (ni)[rvv](āṇaṃ)
]qŸE-T_-]nŸ_, U…-]G…-P-P…-CZP-`-U…-õÈc- R-]T_- 3

[s]yāt*} a[nirvv](āṇa)[ś ca sa] parattra q‰N-U‰N-R]Ã-î‡-`c-qŸE-T-åC-Lfi-]T_-T-NE-, _E- C…- 4

[n]i(rapekṣo 'pradīpanahetuko åCc- NE-úP-R-M‰_-\“C-Lfi-CPc-R- I…N-▾Oÿ-CPc-R_- C 203a


5 6

(36?)b3 nityapradīptaḥ ▿ k)[ū]ṭas[th]aḥ sthāsyati


vā svaliṃgavān* <•> <<kiṃ vā>> na vāsāv
]nŸ_-_È, , ^E-P-P…-▾N‰-T“N-a…E-`c-CZP-U-^…P-R_- N 224b
indhanād anyaḥ || (X.5) ]nŸ_-_È, , (X.5) 7

attrāha • yad uktam anyaḥ sann a○gnir


μc-R, U‰-CZP-^…P-P-T“N-a…E-NE-U…-zN-R_-]nŸ_-_È-
indhanaṃ <<[na]>> prāpnotīty attra brūmaḥ Z‰c-CE-TaN-R-N‰-`-μ-T_-q-§‰,
||
anya evendhanād agnir
C`-K‰-a…E-`c-U‰-CZP-^E-, ,
indhanaṃ prāpnuyād yadi • a…E-NE- zN-Oÿ-_“E-T_-]nŸ_, , (X.6ab)
8

(X.6ab)

1
(ta)tprāptir: read °pter? 1 T~‰C: PNG ~‰C .
2 T~‰Cc: PNG ~‰C .
3 õÈc: PNG TõÈc .
4 _E: PNGDC CE ; cf. verse X.5d.
5 åCc: PN TåCc .
6
DC omit .
R
7
^E-P-P…-N‰-T“N-a…E-`c-C ZP-U-^…P-R_-]nŸ_-_È,, .
G omits
8
NE
G omits .

136
yady apy anya indhanād agni(r bhavati
C`-K‰-T“N-a…E-`c-U‰-CZP-^…P-P-^E- T“N-a…E-NE-
1

indhanaṃ prā)[pn](o)[t](ī)[ti] <•> .. tham1 zN-Oÿ-_“E-T_-]nŸ_-_È, , H…-õ_-Z‰-P,


iti • H…-õ_-T“N-U‰N-´‰c-R-NE-, ,
(strī) saṃprāpn[o](ti puruṣaṃ
puruṣaś ca striyaṃ yathā || X.6cd)
´‰c-R]E-T“N-U‰N-zN-R-TZ…P, , (X.6cd)

TaN-R,
(36?)b4 ▿ucyate •
anya evendhanād agniḥ
C`-K‰-U‰-NE-a…E-NC-P…, ,
prāpnuyāt kāmam indhanam*2 <•> CF…C-C…c-CF…C-▾P…-Tc`-nŸ_-P, , P 233b
agnīndhane yadi syātāṃ a…E-`c-U‰-CZP-I…N-^…P-^E-, ,
anyonyena ti○raskṛte • (X.7)
a…E-NE-zN-R_-]NÈN-`-_C, , (X.7)
kāmaṃ tāvakena manorathena {•} anyo
C`-K‰-U‰-NE-T“N-a…E-NC-´‰c-R-NE-T“N-U‰N-NC-TZ…P-
'(p)i (sa)[nn i](ndhanād agn)i(ḥ) Oÿ-CF…C-C…c-CF…C-Tc`- T_-nŸ_-P-P…-T“N-a…E-`c-
2

[prā]pnu[yā]d evendhanaṃ yathā strī U‰-CZP-I…N-^…P-^E-mÈN-l…-^…N-`-TcUc- R-TZ…P- 3

pu[ru](ṣaṃ ○ saṃprāpnoti puruṣaś ca)


[stri](ya)ṃ • yadi (agnīndhane
Oÿ, H…-õ_-T“N-U‰N-´‰c-R-NE-zN-R-NE-, ´‰c-R-T“N-
str)[īpuruṣ](avad an)[yo](nyena tiraskṛte U‰N-NE-zN-R-TZ…P-Oÿ-T“N-a…E-NE-zN-R_-^E-]NÈN-`-
(36?)b5 syā)[tā](ṃ) • ▿ yadā tv iddhyamānāvasthā- _C-P-CE-C…-WÂ-T~‰C- TZ…P-R]Ã-CPc-ˇTc-I…N-`-
4

yām eveyaṃ cintā pravarttate • tadā kuta


etad upapatsyate • agni○r indhanaṃ
TcU-R-]N…-]qŸE-T-N‰]Ã-WÂ-U‰-NE-T“N-a…E-zN-R_-]nŸ_-
prāpnuyād iti || _È-Z‰c-q-T-N‰-]MN-R_-C-`-]nŸ_,
attrāha • mā bhūd ana[yo]r (e)kat[vam
μc-R, ]N…_-N‰-CI…c-CF…C-R-I…N-lE-U-^…P-`, CZP-
anyatva](ṃ ca) [||] tad eva cāttra nyāyyaṃ I… N -lE-U-^… P -R-CE-^… P -R- N‰ - I… N -_… C c- ▾ Rc-N‰ - G 317a
5

• yad anayo[r nai]○(katvaṃ vā CI…c-CF…C-R-I…N-NU, CZP-I…N-Oÿ-U-nŸ_-lE-CÈ- 6

nā)[nyatva](ṃ ve)[ti] (•
agnīndhanayoḥ prasiddhir bhavati //
tāvad
Ü-§‰, _‰-Z…C-U‰-NE-T“N-a…E-NC-P…-_T-Lfi-u⁄T-R-^…P-
PÈ, ,

1
.. tham: read katham. 1
P omits
^E .
2
prāpnuyāt kāmam indhanam*: = MKMs; dJ, LVP 2 Tc`: PNG Cc` .
indhanaṃ kāmam āpnuyāt; cf. pt.1, p. 122, note 1. 3 TcUc: PNG TcU .
4 T~‰C: PNG ~‰C .
5
DC omit
CE-^…P-R .
6
PNG omit .

137
ucyate • tad dhāsyam eva •
TaN-R, N‰-P…-TZN-CN-BÈ-P_-]nŸ_-K‰, ,
(36?)b6 ▿ek)ī[bhā]vena vā sid[dh]ir CE-NC-NEÈc-RÈ-CF…C-R-NE-, ,
nānā[bhā]vena vā yayoḥ <•> NEÈc-RÈ-CZP-R-I…N-Oÿ-P…, ,
na vidyate tayoḥ siddhiḥ
kathan nu khalu ○ vidyate •||
u⁄T-R_-nŸ_-R-^ÈN-U…P-R, ,
(II.21) N‰-CI…c-u⁄T-R-H…-õ_-^ÈN, , (II.21)
(X.7)
(X.7)

āha • parasparāpekṣātaḥ indhana[m]


μc-R, , SP-▾W”P-õÈc- R-`c-T“N-a…E-`-õÈc- Pc-U‰-
1 2 3
D 207a

apekṣ<y>āgnir bhavati • agnim ^…P-` , U‰-`-õÈc- Pc-T“N-a…E-^…P-PÈ, ,


4 5

apekṣyendhanaṃ bhavatīti • .. ○ TaN-R,


(uc)[y](ate) •
[yad](ī)[ndhanam a](pekṣ)[yāgnir
C`-K‰-a…E-õÈc- U‰-^…P-`, ,
6

a](pekṣyāgniṃ yadīndhanaṃ • C`-K‰-U‰-õÈc- a…E-^…P-P, ,


7

katarat pūrvani)[ṣp](annaṃ
yad a▿pekṣyāgnir indhanaṃ • X.8)
CE-`-õÈc- R]Ã-U‰-NE-a…E-, ,
8

NE-RÈ_-u⁄T-R-CE-Z…C-^…P, , (X.8)

Around 5 folios are lost. ……


... TaN-R,
]È-U-`c-CZP-CE-C…-P…, ,
▾ P 248a
NEÈc-RÈ-Z‰-P…-^…P-R_-]nŸ_ , , (XIII.6cd)
9

C`-K‰-]È-U-I…N-l…-NEÈc-RÈ-ZÈ-^…P-Rc-]È-U-I…N-ZÈ-^…P-PÈ-
Z‰c-U…-μ-P, ]È-P-]È-U-`c-CZP-CE-C…-NEÈc-RÈ- ZÈ- 10

^…P-R_-]nŸ_, F…-ZÈ-I…N-l…-NEÈc-RÈ-ZÈ_-]nŸ_-Z…E-ZÈ-
I…N-^…P-PU, ]ÈP-K‰-G”]Ã-NEÈc-RÈ-ZÈ_-]nŸ_-Z…E-G”-ZÈ-

1, 2 õÈc: PNG TõÈc .


3 U: PNG U‰_ .
4 `
C omits .
5, 6, 7, 8õÈc: PN TõÈc .
9
]nŸ_: PG ]nŸ_-_È .
10
NEÈc-RÈ .
PNG omit

138
(42?)a1 ▾.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. y. .. .. .. .. .. ..
^…P-PÈ-Z‰c-μ , N‰-õ-Tc-P-N‰-I…N-NE-CZP-^E-CZP-
1

y. .. .. .. .. .y .. y. .. .i + .. .. y. .. .. y. Oÿ-]nŸ_-T_-U…-]MN-NÈ, , CE-C…-p…_-N‰-I…N-NE-, CZP-


ḥ .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..
[n](o)papa .. .. .. .. .. .. .. + .. + + + + + + +
^E-CZP-Oÿ-]nŸ_-T-U…-]MN-R-N‰]Ã-p…_-CZP-Oÿ-]nŸ_-
+++++++++○+++++++++ T-I…N-^ÈN-R-U-^…P-PÈ, ,
+ .. .. + + + + .. .. .. .. + + + + + + + + + + N‰]Ã-p…_-Tí’P- R-Z‰c-Cc“Ec-R-P…-NEÈc-RÈ-éUc-l…-EÈ-TÈ-
2
+++++++++++
I…N-§ÈE-R-I…N-^ÈEc-c“-§ÈP-R_-q‰N-R-^…P-n… , EÈ-TÈ-I…N-
3

E‰c-R_-U…-CPc-R-§ÈP-R_-q‰N-R-P…- U-^…P-PÈ, ,
4

μc-R, ^ÈE -_‰-Z…C-§ÈE-R-I…N-P…-^ÈN-N‰, CI‰P-RÈ-U‰N-


5

Rc- F“E-\N-lE-^ÈN-R-U-^…P-Rc-§ÈE-R-I…N-^ÈN-R]Ã-
6

p…_-§ÈE-R-I…N-U-^…P-R-^E-^ÈN-R_-]nŸ_-_È, ,
TaN-R, CI‰P-RÈ-`c-NEÈc-RÈ-_T-Lfi- ]u⁄T-R_-]NÈN-P-
7

^E-§ÈE-R-^…P-R-U…-]MN-N‰, F…]Ã-p…_-Z‰-P, §ÈE-R-U‰N-


(42?)a2 ▾.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .i .. .. .. .. ..
.. .. .i .. .. .. .. + ○ .. [śū](n)[y](ābhāvā)[t*] R]Ã-p…_-_È, ,
C`-K‰-§ÈE-U…P-F“E-\N-^ÈN, ,
(ya)dy aśūnyaṃ bhav(e)t ki(ṃ)cit*
(syāc chūnyam a)[pi1 kiṃ]cana <•>
§ÈE-R]E-▾F“E-\N-^ÈN-R_-]nŸ_, , D 219b
[na] (k)[i](ṃcid asty aśūnyaṃ ca U…-§ÈE-F“E-\N-^ÈN-U…P-P, ,
kutaḥ śūn)y(aṃ) [bha]viṣyati • §ÈE-R]E-^ÈN-R_-C`-]nŸ_, , (XIII.7)
(XIII.7)
▾ C`-K‰-U…-§ÈE-R-F“E-\N-F…C- _T-Lfi-]u⁄T- R_-nŸ_-P- C 216b
8 9
[ya]○[d]i (kiṃci)[d aśūnya](ṃ)
[pra](si)[ddhaṃ syā](t* • tatpratipa)kṣ(am P…, ▾ N‰]Ã-CI‰P-RÈ-§ÈE-R-^E-F“E-\N-^ÈN-R_-]nŸ_-T- G 337b

1 1
μ: DC μc .
(a)[pi]: = dJ; LVP iti.
2
Tí’P: PNG í’P .
3 n…: PNG n…c .
4 P…: PNG P .
5 ^ÈE: PN ^ÈN ; DC ^E .
6 Rc: PNG R .
7
DC add
^E .
8 F…C: PNG CF…C .
9
]u⁄T: PNG u⁄T .
139
api śūnyaṃ kiṃcana syāt* • yadā
Z…C-P, CE-C…-WÂ-éU-R-MUc-FN-Oÿ-TåCc-P-U…-§ÈE-R-
(42?)a3 sarvathā parīkṣyamāṇaṃ na kiṃ▿cid F“E-\N-lE-^ÈN-R_-U…-]MN-R- N‰]Ã-WÂ-U…-§ÈE- R-U‰N-P-
1 2

a)[śūnyam] upapadya[te] <•> asat{t}y §ÈE-R-^ÈN-R_-C-`-]nŸ_, N-§ÈE-R-^ÈN-R-U-^…P-P-N‰]Ã-


aśūnye kuta eva śūnyaṃ bhaviṣyati [•]
[asati] (ce)dānī(ṃ) śūny(e kutas)
CI‰P-▾RÈ-§ÈE-R-U-^…P-R-^ÈN-R_-H…-õ_-TåC, , N 240a
[t](at)[p](ra)○(ti)[pakṣa](m a)[śūn]ya(ṃ)
(XIII.7)
ka[lpayas]i • || (XIII.7)

(a)ttrāha yad e[va b]rav[ī]ṣi [tad e](va μc-R, mÈN-CE-μ-T-N‰-I…N-^E-U…-]NÈN-N‰-¢_,


ne)[ṣyat](e) .. .. .. .. .. [tadān)īm TFÈU-úP-]Nc-l…c-N‰-Cc“Ec-R, ,
evāvo[c]a[ḥ] <•>
[etat tū](ktaṃ) ○ [bh]a(ga)vatā
§ÈE- I…N-^ÈE-c“-T§P-R-^…P, , (XIII.2cd)
3

[ś]ū(n)[yat]āpa[r]i[dī]pa[kam iti] • Z‰c-μc-`, N- P…, 4

(XIII.2cd) C`-K‰-§ÈE-U…P-F“E-\N- ^ÈN, ,


5
(kim) e[tad] i(dānīm eva bravīṣ)[i] <•>
ya)[dy aśūnya]ṃ [bha]ve[t k]i(ṃ)cit §ÈE-R]E-F“E-\N-^ÈN-R_-]nŸ_, , (XIII.7ab)
(42?)a4 syā(c chūnyam api ▿ kiṃ ca)[ne]ti • Z‰c-μ]U,
(XIII.7ab)
[ucyate] • [yukti]m a[ttra gṛ](h)āṇa mā
TaN-R, ]N…-`-U-tÈ-T_-_…Cc-R-\“E-a…C , 6

(k)upaḥ • î`-▾T-éUc-l…c-§ÈE-I…N-P…, , P 248b


[śūnya](tā) [sarvvad](ṛ)[ṣṭīnā](ṃ) õ-AÿP-E‰c-R_-]q…P-R_-Cc“Ec, ,
pro]ktā [n]i[ḥsa](raṇaṃ ji)[n](aiḥ) ○
[yeṣāṃ tu śūnyatādṛṣṭi]{ḥ}[s
CE-NC-§ÈE-R-I…N-õ-R, ,
tān a]sāddhyān babhāṣire • (XIII.8) N‰-NC-T±„T-Lfi- U‰N-R_-Cc“Ec, , (XIII.8)
7

śūnyatā nāma sarvvadṛṣṭīnāṃ


sarvvagrā[hāṇāṃ] .. .. (niḥ)[sṛ]○tiḥ
î`-T-^E-NC-R-H…-õ-T-TZ…P-Oÿ-C\…Cc-R, M—Cc-ä‰]Ã-
parama[kāruṇi]kaiḥ jin[ai]r jagada[nu]gra- NU-R-NE-úP-R-éUc-l…c-]uÈ-T-éUc-`-SP-CNCc-
[hā](d yathābhūtadarśibhiḥ) [p](ro)kt(ā • R]Ã-p…_, §ÈE-R-I…N-F‰c-q-T-P…- õ-T-AÿP-n…-G”-~…P-
8

1 R: PNG R_ .
2 §ÈE: DC CKÈE .
3 §ÈE: C §ÈE-R.
4 N: DC N‰ .
5
DC omit
F“E-\N .
6 \“E-a…C: PNG C\“E-Z…C .
7
Lfi Nfi
: PNG .
8
DC add
§ÈE-R-I…N .
140
(42?)a5 sar)[vvadṛ]ṣṭigrā(hāṇāṃ) [vini]▿(vṛttiḥ
]XÀP-t…-MUc-FN-`c-E‰c-R_-]q…P-R-^…P-R_-Cc“Ec-
procyate • sā dṛṣṭi)grā(havi)[nivṛtt]ir K‰, N‰-P…-õ-T]Ã- G”-~…P-]XÀP-t…-MUc-FN-TÑÈC-R_-
1

(bhāva iti nopapadyate • Cc“Ec-Rc, õ-T]Ã- G”-~…P-]XÀP-t…-TÑÈC-R-N‰- P…-NEÈc-


2 3

RÈ_-U…-]MN-NÈ , , 4

tadyathā kenacid mūḍhacittena) ○ NR‰_-P-c‰Uc-êÈEc-R-]C]-Z…C-x…-\]Ã-uÈE-m‰_-`- uÈE- 5

(ga)[ndh]arvva(nagaraṃ naga)[ra]m i[t]i m‰_-_È-£U-R]Ã-ÉÈ-uÈc-qŸE-T-`c-AÿP-Lfi-êÈEc-R-NE-{`-


(kṛta)mateḥ
yathābhūta[darśino]
saṃm[o]h[ā]pagamād
(nagarabuddhir
Pc-^E-NC-R-H…-õ-T-▾TZ…P-Oÿ-UMÈE-T]Ã-WÂ, uÈE-m‰_- G 338a
nivartate ) • na ca [na]○gara[buddh](i)- n…-ÉÈ-`ÈC-R-P-uÈE-m‰_-n…-ÉÈ-`ÈC-R-Z‰c-q-T]Ã-NEÈc-RÈ-
[n]i[vṛt](t)ir nāma [ka](śc)i(d bhāvo ]C]-^E-U‰N-N‰, ^ÈN-R-U-^…P-R-`-éU-R_-åÈC-R-NE-
vidyate • abh)[ūtav]i(kal)[pāpa]gama-
(mā)[tram e]va ya[thābhūta] .. ..
{`-T-]T]-Z…C-Lfi-\N-R, N‰-TZ…P-Oÿ- ^E-NC-R-H…-õ-T-
6

TZ…P-Oÿ-UMÈE-T-NEÈc-RÈ_-õ-T]Ã-G”-~…P-]XÀP-t…-CE-^…P-
R-`c-`ÈC-R]Ã-§ÈE-R-I…N-F‰c-q-T-N‰-P…-§ÈE-R-I…N-F‰c-q-
(42?)a6 ▾ + + + + + + + + .. .. .i .. .. .. .. .. .. .. + .. ..
+ + + + + + + + + + ○ .. .. .. + + + + + +
T]Ã NEÈc-RÈ-]C]-^E-U‰N-NÈ, ,
7

+ .. .. .. .. .. nti .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. CE-NC-§ÈE-R-I…N-F‰c-TäÈN-R-VU-U- CKÈCc-R]Ã-p…_,


8

+ .. .. .. .. .. .. ○ .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. §ÈE-R-I…N-`-NEÈc-RÈ_-õ-T-N‰-NC-P…-U-_…C-R]Ã-U—P- ▾R- D 220a


.. .. .. .. .i .. .. .. .. .. + +
G‰P-RÈc-ÉÈ-uÈc-l…-U…C-T±…Tc-Rc-T±„T-Lfi- _“E-T-NE-,
9

T±„T-Lfi- U…-_“E-T]Ã-NoN-R-μP-R-G‰P-RÈ-î`-T-▾éUc- C 217a


10

l… c -N‰ - NC-P… - T±„ T -Lfi - U… - ▾ _“ E -T-I… N -^… P -PÈ - Z‰ c - N 240b


11

Cc“Ec-cÈ, ,

1 T]Ã: PN T .
2
G adds
õ-T]Ã .
3
P omits .
N‰
4 NÈ: PNG N‰ .
5
P omits
uÈE-m‰_-` .
6
Nfi: C Lfi .
7 T]Ã: DC T .
8
P omits .
U
9
Lfi: PNG Nfi .
10
Lfi: PN Nfi .
11
Lfi: PNG Nfi .
141
(42?)b1 ▿(kiṃ kā)[r](a)[ṇ](aṃ) • y(e)[ṣ]ām (a)yam
F…]Ã-p…_-Z‰-P, CE-NC-NEÈc-RÈ-éUc-_E-C…-EÈ-TÈ-I…N-
abhiniveśaḥ sv(e)na bhāve[na] bhā[vā] l…c-^ÈN-R-U-^…P-PÈ Z‰c-UEÈP-R_-Z‰P-R-N‰-NC-`-§ÈE-
1

[v]id[ya](ṃ)[ta] iti [•] (teṣā)[m a]n(e)na R-I…N-F‰c-TäÈN-R-å‰P-F…E-]{‰`-R_-]qŸE-T-]N…c-î‡-


śūnyatābhidhā○nena p(r)a[t]ī[tyasamu-
tpādena] (h)[e](tupratya)[yavaśād
NE-ì‰P-n…- NTE-C…c- NEÈc-RÈ_-CNCc- R-^…P-n…,
2 3 4

bh(ā)vaprajñapti[r] bhavati • na [bhā](vāḥ NEÈc-RÈ-éUc-EÈ-TÈ-I…N-l…c-^ÈN-R-U-^…P-PÈ-Z‰c-NEÈc-RÈ-


svabhāvena vidyanta iti) bhāvānā(ṃ) ○
svabhāvaśūnya[tve] pradarśyamāne
éUc-l…-EÈ-TÈ-I…N-Oÿ-_T-Lfi-T§P-R-P-UEÈP- ▾R_-Z‰P-R-N‰- P 249a
śakyate s[o a]bhini(veśo) niva[rtta]yitu(ṃ) TÑÈC-R_-Q÷c-l…, CE-NC-§ÈE-R-I…N-`-NEÈc-RÈ-I…N-Oÿ-
• yeṣāṃ tu śūnyatāyā[m] (eva UEÈP-R_-Z‰P-R-N‰-NC-`- P…, CZP-CE-C…c-lE-UEÈP-
5
(42?)b2 bhāvā)▾[bhi]niveśas teṣāṃ kenānyena so
'bhiniveśaḥ .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..1 (na
R_-Z‰P-R-N‰-TÑÈC-R_- ▾U…-Q÷c-K‰, NR‰_-P-F…-^E-U‰N- G 338b
śakyate ni)[va]rttayi○[tum] (• tadyathā NÈ-Z‰c-μc-R-P- F…-^E-U‰N-R-N‰-I…N-q…P- F…C-F‰c-\‰_-T-
6 7

na) kiñci(d asty ity ukte yas tad eva)


CE-^…P-R-N‰-`-U‰N-R-I…N-]XÀP-Oÿ-C[÷C-R_-H…-õ_-Q÷c-
nakiñcid dehīty āha • [sa kathaṃ
śakye](tābhāvaṃ grāha)[yitu](ṃ) [•] R-TZ…P-K‰, N‰-õ-Tc-P-N‰-NC- P…-î`-T-§ÈTc-TF“-NE-
8

[ta]smāt tān da○śabalā api bhūtvā úP-R_-nŸ_-R, M—Cc-ä‰-G‰P-RÈ-UE]-Tc-lE-T±„T-Lfi- 9


ma[hāka]ruṇā<ṃ> <<[pra](tilabdhvā)>>2 jinā
asāddhyā eta iti [ba]bhāṣire •
U…-_“E-T-I…N-Oÿ-Cc“Ec-cÈ, ,
(42?)b3 ye [tu] śūnyatā (a)[p]i ▾ śūnyeti paśyanti • CE-NC-C…c-§ÈE-R-I…N-lE-§ÈE-R_-UMÈE-T-N‰-BÈ-P-UMÈE-
teṣāṃ {..} tatvadṛ<<(ṣṭīnāṃ)>> T-N‰-NC-`-P…-§ÈE-R-I…N-Oÿ-u⁄T-RÈ, , (XIII.8)
(ś)ū(n)y(a)[tāsi](d)[dhi](ḥ ||) ◎ || (XIII.8)

(śū)nya[tāparī](k)[ṣā]3 (tt)[r](a)[yo]- N‰-BÈ-P-I…N-TåC-R-Z‰c-q-T-§‰-_T-Lfi-q‰N-R-TF“-Cc“U-


(daśamaṃ) [pra]kara○[ṇam] || ◎ || R]È, ,

1 1
^ÈN-R-U-^…P-PÈ : P ^ÈN-U-^…P-PÈ; should be ^ÈN-R]È. Cf.
According to BPTib, the damaged akṣaras here seem
to be redundant. BPMs sv(e)na bhāve[na] bhā[vā] [v]id[ya](ṃ)[ta] iti.
2
Although no insertion mark is found, according to 2 n…: PNG n…c .
BPTib the four inserted akṣaras written in the bottom 3 C…c: PNG C… .
margin seem to belong here. 4 CNCc: DC TåCc .
3
(śū)nya[tāparī](k)[ṣā]: ≠ ABh, PPTib, BPTib
N‰-BÈ-P-I…N- 5
G adds
§ÈE-R-I…N-Oÿ-UEÈP-R_-Z‰P-R-N‰-NC-` .
TåC-R (= tattvaparīkṣā); LVP saṃskāraparīkṣā; PSP 6 P: N P… .
]Nÿ-q‰N-TåC-R ; PG, PP , SM 觀行. q…P: C p…P .
Tib
7

NC: DC Tc .
Ch
8

9
Lfi Nfi
: PNG .

142
(āha na svabhāva)śūny[ā] bhāvā vidyanta
μc-R, NEÈc-RÈ-éUc-EÈ-TÈ-I…N-§ÈE-R-I…N-U-^…P-n…,
eva bhāv(e)[ṣu] [s]va[bhāvāḥ] <•> [kutaḥ] <•> NEÈc-RÈ-éUc-EÈ-TÈ-I…N-^ÈN-R-BÈ-P-^…P-K‰, F…]Ã-p…_-Z‰-P,
[sa](ṃ)sar[ggā]<<pa>>deśāt* <•> iha tattra ○ zN-R-T§P-R]Ã-p…_-_È, , ]N…-`-TFÈU-úP-]Nc-N‰-NE- 1
tattra bhagavatābhihitaṃ • ttrayāṇāṃ
rūpavi[jñāna](ca)[kṣ](uṣāṃ saṃgat)iḥ
N‰_-C\“Cc-NE-éU-R_-a‰c-R-NE-U…C-Cc“U-zN-R-P…-
(42?)b4 sparśa iti • (tathā) ▾ śabdaśrottra{{śabda}}- _‰C-R]È, , ±-NE-, éU-R_-a‰c-R-NE-é-T-`-cÈCc-R-
vijñānādīnām api • tathokta[m a]nunaya-
pratighāvidyāsaṃyojanena saṃyu○kta iti
NC-lE-N‰-TZ…P-PÈ-Z‰c-Cc“Ec-cÈ, , N‰-TZ…P-Oÿ-ä‰c-c“-
• na [cāsati bhāva]svabhāve saṃsargga GCc-R-NE-, BÈE-tÈ-R-NE-U-_…C-R]Ã-AÿP-Lfi-ÆÈ_-T-NC-
upapadyate • kathaṃ hi nāma C…c-AÿP-Lfi-Æ_-KÈ-Z‰c-Cc“Ec-cÈ, , NEÈc-RÈ-éUc-`-EÈ-
[n]iḥs(v)abhāvānāṃ bhāvānāṃ
saṃsarggaḥ ○ syāt* <•> tasmād vidyate
TÈ-I…N-U‰N-P-zN-R_-U…-]MN-N‰, ]N…-õ_-NEÈc-RÈ-EÈ-TÈ-
bhāvasvabhāva iti || I…N-U‰N-R-éUc-H…-õ_-zN-R_-]nŸ_-K‰, N‰-õ-Tc-P-
NEÈc-RÈ-éUc-EÈ-TÈ-I…N-^ÈN-R-BÈ-P-^…P-PÈ, ,
▾ TaN-R, C`-K‰-NEÈc-RÈ-éUc-l…- zN-▾ R-I…N-]MN-P- D 220b
2
ucya(te • syād bhāvasvabhāvo yadi) N 241a
(42?)b5 [bhāvānā](ṃ) ▾ saṃsargga evopapadyeta • P…, NEÈc-RÈ-▾éUc-EÈ-TÈ-I…N-^ÈN-R_- ▾]nŸ_-T-Z…C-P, C 217b
3
G 339a
naiva sa bhāvānāṃ [sa](ṃ)sargga NEÈc-RÈ-éUc-l…-zN-R-I…N-U…-]MN-Rc-EÈ-TÈ-I…N-^ÈN-R_-
upapadyate • kuta eṣāṃ svabhāvo ○
bhaviṣyati • tat katham iti • ||
C-`-]nŸ_, H…-õ_-Z‰-P,
draṣṭavyaṃ darśanaṃ draṣṭā Tõ-q-õ-T-õ-T-RÈ, ,
trīṇy etāni dviśo dviśaḥ <•> Cc“U-RÈ-N‰-NC-CI…c-CI…c-NE-, ,
sarvvaśaś ca na saṃsarggam
anyonye○na vraja{ṃ}nty uta • MUc-FN-lE-P…-SP-W”P-Oÿ, ,
(XIV.1) zN-R_-]nŸ_-T-^ÈN-U-^…P, , (XIV.1)
draṣṭavyaṃ darśanaṃ draṣṭā ca • Tõ-T_-q-T-NE-, õ-T-NE-, õ-T-RÈ-Cc“U-RÈ- ▾N‰-NC-P…- P 249b
e[tān]i tt[r]īṇi <<(dve)>> d[v]e ca sarvvāṇi
(42?)b6 ca nānyonyena ▾ saha saṃsarggaṃ
CI…c-CI…c-NE-, MUc-FN-lE-SP-W”P-Oÿ-zN-R_-U…-
gacchaṃti • na dra[ṣṭa]vyaṃ ca darśanaṃ ]nŸ_-K‰, Tõ-T_-q-T-NE-õ-T-^E-zN-R_-U…-]nŸ_-`,
ca saṃsarggaṃ gacchataḥ <•> na Tõ-T_-q-T-NE-õ-T-RÈ-^E-zN-R_-U…-]nŸ_, õ- T-NE-4
draṣṭavyaṃ ca draṣṭā ca << [na] darśanañ

1
NE: PN NC .
2 l…: DC l…c .
3
PNG add
^E .
4 õ: PN Tõ .
143
[c]a d(ṛ)ṣ(ṭ)ā ca>> na draṣṭa○vyaṃ
õ-T-RÈ-^E-zN-R_-U…-]nŸ_, Tõ-T_-q-T-NE-õ-T-NE-
darśanaṃ ca draṣṭā ca <<saṃsargaṃ õ-T-RÈ-^E-zN-R_-U…-]nŸ_-_È, , (XIV.1)
gac[ch]aṃ[ti]>> || (XIV.1)

N‰-TZ…P-]NÈN-GCc-GCc-R-NE-, ,
evaṃ rāgaś ca raktaś ca GCc-R_-]nŸ_- NE-IÈP-UÈEc-R ,
1
rañjanīyaṃ ca dṛśyatāṃ •
(tr)[ai](dh)e(na śeṣāḥ) [kl](e)[śāś ca]
üC-U-éUc-NE-´‰-UG‰N-l…, ,
śeṣāṇy ā○yatanāni ca • <||> (XIV.2) üC-U]E-éU-R-Cc“U-n…c-õ , , (XIV.2)
2

yathā draṣṭavyaṃ ca darśa[naṃ ca] (draṣṭā


H…-õ_-Tõ-T_-q-T-NE-, õ-T-NE-, õ-T-RÈ-NC-CI…c-
ca dviśo) dviśaḥ sarvaśa[ś] (ca CI…c-NE-MUc-FN SP-W”P-üP-F…C-Lfi-zN-R_-U…-]nŸ_-
3

nāny)[o]▾(nyena saha saṃsargaṃ T-N‰- TZ…P-Oÿ-]NÈN-GCc-NE-GCc-R-NE-, GCc-R_-


4
gacchanti)
]nŸ_-T-NC-lE-CI…c-CI…c-NE-MUc-FN-lE-SP-W”P-
üP-F…C-Lfi-zN-R_-U…-]nŸ_-K‰, ]NÈN-GCc-NE-GCc-R-
^E- zN-R_-U…-]nŸ_-`, ]NÈN-GCc-NE-GCc-R_-
5

]nŸ_-T-^E-zN-R_-U…-]nŸ_, GCc-R-NE-GCc-R_-
]nŸ_-T-^E-zN-R_-U…-]nŸ_, ]NÈN-GCc-NE-GCc- ▾ G 339b
R-NE-GCc-R_-]nŸ_-T-^E-zN-R_-U…-]nŸ_-_È, , N‰-
TZ…P-Oÿ-IÈP-UÈEc-R-üC-U-Z‰-•E-`-cÈCc-R-éUc-
NE-, ´‰-UG‰N-l…-üC-U-±-NE-é-T-NE-, IP-R-RÈ-`-
cÈCc-R-NC-lE-CI…c-CI…c-NE-, MUc-FN- lE-SP-
6

W”P-üP-F…C-Lfi-zN-R_-U…-]nŸ_-_È, , (XIV.2)

1 T
PNG add .
2 õ: PNG Tõ .
3
DC omit
MUc-FN .
4 N‰
PNG omit .
5 ^E: DC NE .
6
DC add
NC .
144
Around 25 folios are lost.
……
… F…-§‰-N‰- ]{c-U- ]{‰`-P, ,
1 2

]{c-T“-CE-Z…C-´‰N-R_-q‰N, , (XX.11ab)
F…-§‰-î‡-N‰-]{c-T“-NE-U-]{‰`-T-]{c-T“-NE-U…-úP-Rc-
]{c-T“- ´‰N-R_-q‰N-R_- c‰Uc-P, mÈN-l…-▾]{c-T“- G 388a
3 4

CE-Z…C-î‡c-´‰N- R_-q‰N-R-N‰-μÈc-a…C , CE-C…-WÂ-


5

]{c-T“-U-´‰c-R]Ã-p…_-U‰N-R-`-]{c-T“-Z‰c-q-T-I…N-
lE-U‰N-R-N‰]Ã-WÂ-î‡c-]{c-T“-´‰N- R_-q‰N-NÈ-Z‰c-q-T-
6

N‰-H…-õ_-]MN-T_-]nŸ_, F…-§‰-^E-U‰N-lE-N‰-`-N‰-ˇN-
F‰c- ´‰N-R_-q‰N-R]Ã-UM—-I…N-^ÈN-R_-nŸ_-P-P…-N‰c-_…-
7

TÈE-C…-¿-^E-T´‰N-R_-]nŸ_-T_-M‰-WÍU-U‰N-NÈ, ,
^E- CZP-^E-,
8

(68?)a1 ▿(na hy adṛṣṭvā ca dṛṣṭvā ca î‡c-P…-UMÈE-NE-U-UMÈE-T_, ,


hetur janayate phalaṃ1 || XX.11cd) ]{c-T“-´‰N-R_-U…-q‰N-NÈ, , (XX.11cd)
[i]ha yadi hetuḥ phalaṃ janayet* <•>
dṛṣṭvā vā janayed adṛ○ṣṭvā vā • ]N…-`-C`-K‰-î‡c-]{c-T“-T´‰N-R_-nŸ_-P-UMÈE-Pc-
ubh(a)y(a)th[ā] ca n[o]p(a)p(a)dy(a)t[e] • cU-U-UMÈE-T_-´‰N- R_-]nŸ_-uE-P, CI…-C-õ_-
9
katham iti • yadi tāvad dṛṣṭvā janayed
eva(ṃ) sati j[ā]ta[ṃ] janay(a)t(ī)ty
^E-U…-]MN- NÈ, , H…-õ_-Z‰-P, C`-K‰-_‰-Z…C-UMÈE-
10

1
Cf. pt. 1, p. 127, l. 2; Ye 2007: 152. 1 N‰: DC î‡ .
2 U: DC U… .
3 T“: DC T“_ .
4 ´‰N-R_-q‰N-R_: PNG T´‰N-R_.
5, 6 ´‰N: PNG T´‰N .
7
PNG omit
ˇN-F‰c.
8
P omits
^E .
9 ´‰N: PN T´‰N .
10 ]MN: G MN .
145
āgata[ṃ] bhavati <•> ○ n(a) hy
Pc- ´‰N- R_-]nŸ_-P, N‰-õ_- P-´‰c-R-´‰N-R_-q‰N-
1 2 3

(a)[j](ā)t(aṃ) dṛśy(a)t(a) iti j(ā)t(a)sy(a) R_-]nŸ_-K‰, ]N…-õ_-U-´‰c-R-P…-UMÈE-T_-U…-]nŸ_-


k[i]m puna[r janayitavyam] iti • ath[ā]py `, ´‰c-R-`-P…-^E-T´‰N- R_-q-U…-NCÈc-cÈ, , F…-§‰-
4

(a)dṛṣṭvā hetuḥ ph(a)l(aṃ)


(68?)a2 j(a)n(a)y(a)t(ī)[ti] ▿ (kalpyate • tathāpi
^E-î‡c-U-UMÈE-T_-]{c-T“-´‰N-R_-q‰N-R_-åÈC-P,
hetur yad yad na paśyati tat ta)d N‰-õ-P-^E-î‡c-CE-NE-CE-U-UMÈE-T-N‰-NE-N‰-´‰N- R_- 5

utpādayet* na cotpādayati • tasmād ]nŸ_-T-Z…C-P-´‰N-R_-^E-U…-q‰N-N‰, N‰-õ-Tc-P-î‡c-


adṛṣṭvāpi hetuḥ ○ phalaṃ notpādayati •
(XX.11)
U-UMÈE-T_-^E-]{c-T“-´‰N-R_-U…-q‰N-NÈ, , (XX.11)

kiṃ ca bhūyaḥ <•> iha yadi hetuḥ phalaṃ


^E-CZP-^E-, ]N…-`-C`-K‰-î‡c- ]{c-T“-T´‰N-R_-
6

janayet* << (sam)prāpya jana[ye]t*>> <•> na nŸ_-P, zN- Pc-´‰N- R_-]nŸ_-uE-P, ]{c-T“-NE-î‡-
7 8

ca phalahetvoḥ saṃgatiḥ kathaṃcid apy NC-zN-R-P…-H…-õ_-^E-U…-]MN-NÈ, , H…-õ_-Z‰-P,


upapadya○te <•> katham iti
nātītasya hy atītena
]{c-T“-]Nc-R-î‡-]Nc-NE-, ,
phalasya saha hetunā • U-´‰c-R-NE-´‰c-R-NE-, ,
nājātena na jātena üP-▾F…C-zN-R_-]nŸ_-T-P…, , G 388b
saṃgatir jjātu vidyate || (XX.12)
PU-^E-^ÈN-R-U-^…P-PÈ, , (XX.12)
(68?)a3 ▾(atītasya phalasyātītena cājātena ca
]{c-T“-]Nc-R-P…-î‡- ▾ ]Nc-R-NE-U-´‰c-R-NE-üP- D 253a
he)tunā saṃgatir na vidyate • ▾ F…C-zN-R_-]nŸ_-T-PU-^E-^ÈN-R-U-^…P-K‰, ]Nc-R- C 250a
atītānāgatayoḥ phalahe○tvor abhāvād <•> ▾ NE-U-]È E c- ▾ R-NC-C… - ]{c-T“ - NE-î‡ - NC-U‰ N -R]à - N 277b
atītasya <phalasya> jātena hetunā
saṃgatir na vidyate <•> phalābhā<vā>t*
p…_-_È, , ]{c-T“-]Nc-R-NE-î‡-´‰c-R-^E-üP-F…C- P 286a
<•> (XX.12) zN-R_-]nŸ_-T-PU-^E-^ÈN-R-U-^…P-K‰, ]{c-T“-U‰N-
R]Ã-p…_-_È, , (XX.12)

1 Pc: DC Tc .
2 ´‰N: PNG T´‰N .
3 õ_: PNG õ .
4 T´‰N: PNG ´‰N .
5 ´‰N: PNG T´‰N .
6
î‡c î‡
: PNG .
7 zN: C uN .
8 ´‰N: PNG T´‰N .
146
nājātasya1 hy ajātena
]{c-T“-U-´‰c- î‡-U-´‰c, ,
1

phalasya saha hetunā • ○ ]Nc-R-NE-P…-´‰c-R-NE-, ,


nātītena na jātena üP-F…C-zN-R_-]nŸ_-T-P…, ,
saṃgatir jjātu vidyate • <||> (XX.13)
PU-^E-^ÈN-R-U-^…P-PÈ, , (XX.13)
ajātasya phalasyājātena cātītena ca
]{c-T“-U-´‰c-R-P…-î‡-U-´‰c-R-NE-]Nc-R-NE-üP-F…C-
(68?)a4 hetunā ▾ (saṃgatir na vidyate • zN-R_-]nŸ_-T-PU-^E-^ÈN-R-U-^…P-K‰, ]Nc-R-NE-
atītānāgatayoḥ) phalahetvor abhāvāt* <•> U-]ÈEc-R-NC-C…-]{c-T“-NE-î‡-NC-U‰N-R]Ã-p…_-_È, ,
ajātasya phalasya jātena he○tunā
saṃgatir nna vidyate • phalābhāvāt* <•>
]{c-T“-U-´‰c-R-NE-î‡-´‰c-R-^E-üP-F…C-zN-R_-
(XX.13) ]nŸ_-T-PU-^E-^ÈN-R-U-^…P-K‰, ]{c-T“-U‰N-R]Ã-p…_-
_È, ,
(XX.13)

]{c-T“-´‰c-R-î‡-´‰c-NE-, ,
U-´‰c-R-NE-]Nc-R-NE-, ,
2
na jātasya hi jātena
phalasya saha hetunā •
nājātena <na> naṣṭena
üP-F…C-zN-R_-]nŸ_-T-P…, ,
saṃ○gatir jātu vidyate • <||> PU-^E-^ÈN-R-U-^…P-PÈ, , (XX.14)
(XX.14)
jātasya phalasya jātena hetunā
]{c-T“-´‰c-R-P…-î‡-´‰c-R-NE-üP-F…C-zN-R_-]nŸ_-T-
saṃgatir na vidyate • ayaṃ <asya> hetur PU-^E-^ÈN-R-U-^…P-K‰, ]N…-P…-]N…]Ã-î‡]È-]N…-P…-]N…]Ã-
(68?)a5 idam asya ▾ (phalam ity evaṃ ]{c-T“]È-Z‰c-q-T-N‰-õ_-î‡-NE-]{c-T“-NC-Lfi-U…-]MN-
hetuphalayor anupapa)tt(e)ḥ
evaṃbhūtayoś ca saṃgaty<an>upapatteḥ
R]Ã-p…_-NE-, N‰-õ_-nŸ_-R-NC-`-zN-R-^E-U…-]MN-
<•> (jā)[tasya phala]sya ○ ajātena R]Ã-p…_-_È, , ]{c-T“-´‰c-R-NE-î‡-U-´‰c-R-NE-]Nc-
cātītena ca hetunā saṃgatir na vidyate • R-NE-^E-üP-F…C-zN-R_-]nŸ_-T-PU- ▾^E-^ÈN-R-U- G 389a
atītānāgatayor hetvor abhāvāt* <•>
(XX.14)
^…P-K‰, ]Nc-R-NE-U-]ÈEc-R-NC-C…-î‡-NC-U‰N-R]Ã-
p…_-_È, , (XX.14)
zN-R-^ÈN-R-U-^…P-P, ,
asatyāṃ saṃgatau hetuḥ ○ î‡c-P…-]{c-T“-H…-õ_-´‰N , ,
2
(XX.15ab)
kathaṃ janayate phalaṃ • (II.15ab)

1
Cf. Ye 2007: 160f.; pt. 1, p.127, note 3. 1 ´‰c: N ´‰N .
2
Cf. Ye 2007: 160f.; pt. 1, p.127, note 4. 2 ´‰N: PNG T´‰N .
147
tad evam atītānāgatavarttamānasya
N‰]Ã-p…_-N‰-õ_-]{c-T“-]Nc-R-NE-U-]ÈEc-R-NE-N-õ_-
<<phalasya>> atītānāgatavarttamānena NE- î‡-]Nc-R-NE-U-]ÈEc-R-NE-N-õ_-Oÿ-üP-F…C-zN-
1

(68?)a6 hetunā ▾ (sarvathāpy anupapadyamānā- R_-]nŸ_-T-éU-R-MUc-FN-Oÿ-^E-U…-]MN-P, î‡c-


yāṃ) saṃgatau katham idam
upapatsyate hetuḥ phalaṃ janayatī○ti •
]{c-T“-´‰N-R_-q‰N-NÈ-Z‰c-q-T-H…-õ_-]MN-R_-]nŸ_ , 2

satyāṃ vā <<(saṃ)>>gatau hetuḥ


zN-R-^ÈN-R- ^…P-P-^E-, ,
3

kathaṃ janayate phalaṃ • î‡c-P…-]{c-T“-H…-õ_-´‰N , , (XX.15cd)


4

(XX.15cd) F…-§‰-U…-]MN- TZ…P-Oÿ-^E-î‡-NE-]{c-T“-zN- R_-åÈC-P,


5 6
athānupapadyamānāpi hetuphalasaṃgatiḥ
kalpyate • ○ tathāpi kathaṃ hetuḥ sad
N‰-õ-P-^E-î‡-^ÈN-R-I…N-l…c-]{c-T“-N‰-H…-õ_-´‰N- R_- 7

eva tat phalaṃ janayet*1 <•> na hi sataḥ ]nŸ_, ]N…-õ_-^ÈN-R-`-P…-^E-T´‰N-R_-q-T-U‰N-N‰-


punaḥ janayitavyam asti • (XX.15)
î‡]Ã-q-T-▾^E-U‰N-NÈ, , (XX.15) N 278a

(68?)b1 ▿(kiṃ ca bhūyaḥ


^E-CZP-^E-,
hetuḥ) [phal](e)[na śūnyaś c](e)[t C`-▾K‰-]{c-T“c-§ÈE-R]Ã-î‡c , , 8
P 286b
katha]ṃ [janaya]te pha[la]ṃ • H…-õ_-▾]{c-T“- ´‰N-R_-q‰N, , (XX.16ab) D 253b
9
(XX.16ab) C 250b
]N…-`-C`-K‰-î‡c-]{c-T“-´‰N-R_-q‰N-P, N‰-]{c-T“]Ã-
+ + .. .. .. .. .. .. .. ○ + + + + + + + + + + + TNC-I…N-l…c-§ÈE-R-]U, U…-§ÈE-Rc-]{c-T“-N‰-´‰N-R_-
+ + + + + + + + + + + + +
+ .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. + +
q‰N-uE-P, N‰-`-_‰-Z…C-C`-K‰-]{c-T“]Ã-TNC-I…N-l…c-
○ .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. + + .. .. .. .. .. .. §ÈE-R]Ã-î‡c-]{c-T“-´‰N-R_-q‰N-R_-åÈC-P-N‰-P…- H…-õ_-
10

+ + .. .. .. + + + + + + + + ^E-U…-]MN-NÈ, , F…-§‰-]MN-P-P…-q‰-Uc-lE-K…`-U_-
NE-, G”c-lE-U_-´‰N- R_-]nŸ_-_È, , ^E-P-q‰-U-NE-
11

1
kathaṃ hetuḥ sad eva tat phalaṃ janayet*: ≠ BPTib 1 NE: PNG ^E .
î‡ - ^È N -R-I… N -l… c -]{c-T“ - N‰ - H… - õ_-´‰ N -R_-]nŸ _ 2 P
(= kathaṃ DC add .
hetuḥ sann eva tat phalaṃ janayet). 3
PNG add .
U
4 ´‰N: PNG T´‰N .
5
Oÿ
PNG add .
6 zN: PN ]zN .
7 ´‰N: PNG T´‰N .
8
î‡c î‡
: PNG .
9
T“
P omits .
10
N‰
DC add .
11 ´‰N: PNG T´‰N .
148
(68?)b2 ▾+ + + + + + + + + + + + + +
K…`-NC-`-^E-K…`-U_-U‰N- `, G”-NE-ZÈ-NC-`-^E-
1

+.. .. .i .. .. .. .. + + .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ○ + U_-U‰N-R_-]x-P, K…`-I…N-`c-K…`-U_-]qŸE-`, q‰-


+ + .. .. .. .. .. .. + dadhny eva na[va]nītaṃ U-`c-U…-]qŸE-T-NE-, ZÈ-I…N-`c-U_-]qŸE-`, ▾G”- G 389b
[bha]rati no[da](kā)[t*] <•> tasmān naita(d
u)pa[padya]t(e) • śū[nya]ḥ pha[lā](tmanā)
`c-U…-]qŸE-T-`-mN-R_-F…-^ÈN, N‰-õ-Tc-P-]{c-T“]Ã-
○ he[t]u[ḥ] pha(lañ) [ja](na)[ya]tī(t)i (•) TNC-I…N-l…c- §ÈE-R]Ã-î‡c-]{c-T“-´‰N-R_-q‰N-NÈ-Z‰c-
2

q-T-N‰-U…-]MN-NÈ, ,
(ta)[trait]a(t) [s]yā[d a](ś)[ūnyaḥ
N‰-`-]N…-£U-Oÿ-]{c-T“]Ã-TNC-I…N-l…c- U…-§ÈE-R]Ã- 3

pha](lātmanā hetuḥ phalaṃ janayat)ī[ty î‡c- ]{c-T“-´‰N- R_-c‰Uc-P, N‰-`-TaN-R_-q-§‰,


4 5

a](tra brūmaḥ • C`-K‰-]{c-T“-U…-§ÈE-î‡c , , 6


▿hetuḥ phalenāśūnyaś cet
H…-õ_-]{c-T“-´‰N-R_-q‰N, , (XX.16cd)
(68?)b3
kathaṃ janayate phalaṃ || )
(XX.16cd)
[ya]di (hetur eva phalātmanāś)[ūnyaḥ]
C`-K‰-]{c-T“]Ã-TNC-I…N-l…c- U…-§ÈE-R]Ã-î‡-I…N-^…P-
7

[kath]aṃ [ta]t pha[laṃ] (ja)○[nayat]ī[ty P, N‰c-H…-õ_-]{c-T“-N‰-´‰N- R_-]MN, CE-C…-WÂ-]{c-


8

upapadyate] • yadā sa<<ta>> [va] de1 T“-^ÈN-R-I…N-^…P-P-N‰-EÈ-TÈ-I…N-l…c- §ÈE-R-U-^…P-` ,


9 10
phala[s]ya svabhāvenāśūnyaḥ <•> na ca
[jā]tasya punar jana[y](ita)vyam asti ○
´‰c-\…P-R-`-P…-^E-T´‰N-R_-q-T-U‰N-N‰, N‰-õ-Tc-P-
[tasm](ā)[d] (e)tad apy anurodhi .. .. ]{c-T“]Ã-TNC-I…N-l…c-U…-§ÈE-R]Ã-î‡c-]{c-T“-´‰N- 11

[grā]hya[m a]śūnya[ḥ] phalātmanā hetuḥ


[phala](ṃ janayatīti)
R_-q‰N-NÈ-Z‰c-q-T-N‰-^E-´‰-TÈ-EÈ- TÑÈC-U…-SÈN-Rc-
12

C\“E-T_-q-T-^…P-PÈ, ,

1
sa<<ta>> [va] de : read sata eva? Cf. p. 148, ll. 10, 11. 1 U‰N: P U‰ .
2 l…c: C n…c .
3 l…c: C n…c .
4
î‡c
PNGDC omit .
5 ´‰N: PNG T´‰N .
6
î‡c î‡
: PNG .
7 l…c: C n…c .
8 ´‰N: PNG T´‰N .
9 l…c: PNG l… .
10 `: DC R .
11 ´‰N: G T´‰N .
12 TÈ-EÈ: PG EÈ-TÈ .
149
(68?)b4 ▿(kiṃ ca bhūyaḥ • iha yad dhetuḥ phalaṃ
^E-CZP-^E-, ]N…-`-î‡c-]{c-T“-´‰N- NÈ-Z‰c-q-T-
1

janayatīti tad a)pi CE-^…P-R-N‰-^E-, EÈ-TÈ-I…N-l…c-U…-§ÈE-R]U-§ÈE-R-Z…C-


[svabhā](ven)āśū[nya](ṃ vo)tpa[dyet](a) ´‰-T-NE-]CC-R_-]nŸ_-uE-P, N‰-`-BÈ-TÈc-TaN-R_-
[n]i[r]uddhy[e]○ta ca [śūn]ya[ṃ] vā <•>
tattra (vaya)ṃ b(rū)maḥ ||
q-§‰,
]{c-T“-U…-§ÈE-´‰-U…-]nŸ_, ,
phalaṃ notpadya[te]1 'śūnyam
aśūnyaṃ na nirotsyate •
U…-§ÈE-]CC-R_-U…-]nŸ_-_È, ,
[a]ni[ruddha]m anutpa[nn]am U…-§ÈE-N‰-P…-U-]CCc-NE-, ,
aśūnyaṃ ○ tad bhaviṣyati • <||> U-´‰c-▾R_-^E-]nŸ_-T-^…P, , (XX.17) N 278b
(XX.17)
yat phalaṃ svabhāvenāśūnyaṃ ▾ ]{c-T“-EÈ-TÈ-I…N-l…c-U…-§ÈE-R- _E-C…-TNC-I…N-l…c- P 287a
2

svātmanāvasthitaṃ • ta[n nai]votpa(dyate E‰c-R_-CPc-R-CE-^…P-R-N‰ -P…-´‰-T_-U…-]nŸ_-]CC-


nāpi nirotsyate • kutaḥ •
R_-^E-U…-]nŸ_-K‰, F…]Ã-p…_-Z‰-P, _E-C…- ▾TNC-I…N- G 390a
(68?)b5 ▿svātmanāvasthitatvāt* • na hi
svabhāvasya vikāra upa)[padya](te • l…c- E‰c-R_-CPc-R]Ã-p…_-_È, , ]N…-õ_-_E-TZ…P-`-P…-
3

tasmāt tat phalam a)śūnya[m iti ]nŸ_-T-U…-]MN-▾Rc,▾N‰]Ã-p…_-]{c-T“-N‰- U…-§ÈE-R_- DC 251a


4 254a
parikalp]ya○mānaṃ
aniruddha](m a)nutpannaṃ ca [te
nit[y]at(v)ā[d
^ÈEc-c“-åÈC-P, åC-R]Ã-p…_-mÈN-l…-N‰-P…-U-]CCc-R-
bhav]iṣyati • ta[smā]n nā[śūn]ya(ṃ) NE-U-´‰c-R_-^E-]nŸ_-_È, , N‰-õ-Tc-P-]{c-T“-U…-
[phala]m utpa[dyate • nā]pi §ÈE-R-P…-´‰-T_-U…-]nŸ_-Z…E-]CC-R_-^E-U…-]nŸ_-_È, ,
[n]i(rotsya)[te] • ○ (XX.17)
(XX.17)

N‰-`-]N…-£U-Oÿ-]{c-T“-§ÈE-R-´‰-T-NE-]CC-R_-]nŸ_-
ta[ttraitat syāt* śūn]yaṃ phala[m
u]tpadyate ca niruddh[y]ate [cety a]ttra T_-c‰Uc-P, N‰-`-TaN-R_-q-§‰,
brūmaḥ <•> §ÈE-R-H…-õ_-´‰-]nŸ_-Z…E-, ,
(68?)b6
[ka](tham utpatsyate śūnyaṃ
▿kathaṃ śūnyaṃ nirotsyate •
§ÈE-R-H…-õ_-]CC-R_-]nŸ_, ,
śūnyam apy aniruddhaṃ) §ÈE-R-N‰-^E-U-]CCc-NE-, ,
[tad anutpannaṃ prasaj]y[ate ||] U-´‰c-R_- ^E-M`-T_-]nŸ_, , (XX.18)
5
(XX.18)

1
notpadya[te]: = MKMs; dJ, LVP notpatsyate; cf. pt. 1, 1 ´‰N: PNG T´‰N .
p. 127, note 7. 2 R: PNGDC T .
3 l…c: C n…c .
4
PNG add .
P…
5 R_: DC R .
150
(yat phalaṃ svabhāvena) ○ (śūnyam
]{c-T“-EÈ-TÈ-I…N-l…c-§ÈE-R-TNC-I…N-l…c- _T-Lfi-U-u⁄T-
1

ātmanāpra)[s](i)[ddh](aṃ tat katham R-CE-^…P-R-N‰- H…-õ_-´‰-T_-]nŸ_-Z…E-, H…-õ_-]CC-


2

u)[tpatsya](te kathaṃ) [nirotsyate] • R_-]nŸ_, F…-§‰-]{c-T“-N‰- EÈ-TÈ-I…N-U‰N-lE-´‰-T-NE-


3
[atha] .. .. .. .. + + + + + + + .. .. .. .. .. .. ..
○ .. .. .. + + + + + + .. .. .. + .. .. + +
]CC-R_-éU-R_-åÈC-P-N‰-`-μ-T_-q-NCÈc-K‰, F…-N‰- 4

+ .. .. .. .. .. .. .. + + + + + + + + + + + + ]{c-T“ ] Ã - EÈ - TÈ - U-CKÈ C c-R-CZP-Z… C -´‰ - T-NE-


5

]CC-R_-]nŸ _ -_U, F… - §‰ - ]{c-T“ ] à - NEÈ c -RÈ - U-


CKÈCc-R-CZP-Z…C-´‰-T_-]nŸ_-P-P…-N‰c, ]{c-T“-
`-F…_-]nŸ_-K‰, ]N…-õ_-]{c-T“-U- ^…P-R-´‰-T-]{c-
6

T“_-U…-]nŸ_, N‰-õ-Tc-P-]{c-T“-N‰-§ÈE-R_-^ÈEc-c“-
åÈCc- P-^E-U‰N-R]Ã-p…_-U-]CCc-R-NE-U-´‰c-R_-
7

^E-M`-T_-]nŸ_-Tc, N‰-^E-U…-]NÈN-NÈ, , N‰-õ-Tc-


P-]{c-T“-§ÈE-R-^E-´‰-T_-U…-]nŸ_-Z…E-]CC-R_-^E-
U…-▾]nŸ_-_È, , (XX.18) G 390b

(the end)

………K………K………K………

Additional Bibliography
Saito, Akira 斎藤明
1984 A study of the Buddhapālita-mūlamadhyamaka-vṛtti, unpublished dissertation, Australian National
University.

Corrigenda to Part 1
p. 139, Skt. note 3: MK, PSP → dJ, LVP.
p. 145, Skt. l. 12: karkṛtvāt → kartṛtvāt.

1 l…c: C n…c .
2 N‰: DC N‰c .
3
PNG omit .
N‰
4 N‰: DC §‰.
5
PNGDC
EÈ-TÈ; should be NEÈc-RÈ; cf. l. 6.
6 T“-U: DC T“_ .
7 åÈCc: PN åÈC .
151

You might also like