Xử lý số tín hiệu

Chương 8: Biến đổi DFT và FFT

 Các phép biến đổi Fourier
2.5
Miền thời gian Miền tần số
2

1.5

1
T
1
Periodic s(t) e j k ω t dt
0.5

0
0 1 2 3 4 5 6 7 8

FS Discrete ck
time, t T
(period T) 0
2.5 Continuous j2 π f t
2

1.5

1
Aperiodic FT Continuous S(f) s(t) e dt
0.5

0
0 2 4 6 8 10 12

time, t

N 1 2πkn
j
2.5

2
~ 1 N
ck s[n] e
Periodic DFS Discrete
1.5

1
N
0.5
n 0
0
0 1 2 3

time, tk
4 5 6 7 8
(period T)
Discrete S(f) s[n] e j 2 π f n
DTFT Continuous
n
2.5

Aperiodic
2πkn
1.5

1N 1 j
1

DFT ~
0.5

ck s[n] e N
Discrete
0

time, tk
0 2 4 6 8 10 12

N
n 0
Chuỗi Fourier (Fourier series-FS)
 Tín hiệu x(t) tuần hoàn, chu kỳ Tp , tần số F0 = 1/Tp

x (t ) ck e j 2 kF0 t

k
1 j 2 kF0 t
ck x (t )e dt
Tp Tp

X(f)
x(t)
τ

f
0 Tp t -F0 F0
-Tp
Biến đổi Fourier (Fourier transform-FT)
 Tín hiệu x(t) không tuần hoàn
j 2 ft
x (t ) X F e df

j 2 ft
X f xt e dt

X(ω)
x(t)

ω
-τ/2 τ/2 t

-2π/τ 2π/τ
Biến đổi Fourier của một số tín hiệu cơ bản
Biến đổi Fourier thời gian rời rạc
Discrete – Time Fourier Transform (DTFT)

 Tín hiệu x(n) rời rạc, không tuần hoàn

1
x ( n) X e j nd
2 2

j n
X x ne
n
Chuỗi Fourier rời rạc
Discrete Fourier Sequence (DFS)

 Tín hiệu x(n) rời rạc, tuần hoàn với chu kỳ N

N 1
x ( n) ck e j 2 kn / N

k 0
N 1
1 j 2 kn / N
ck x ne
N n 0
Biến đổi Fourier rời rạc
Discrete Fourier Transform (DFT)

 Tín hiệu x(n) rời rạc, không tuần hoàn, chiều dài L hữu
hạn  Biến đổi DTFT cho phổ liên tục X(ω)

|X(ω)|
x(n)

0 L-1 n -π π ω
Biến đổi Fourier rời rạc
Discrete Fourier Transform (DFT)

 Lặp lại tín hiệu x(n) với chu kỳ N ≥ L  Tín hiệu xp(n)
tuần hoàn chu kỳ N

xp(n)

0 L-1 N-1 N n n
Biến đổi Fourier rời rạc
Discrete Fourier Transform (DFT)

 xp(n) tuần hoàn chu kỳ N  Tính DFS của xp(n)  Xp(k)

xp(n)

0 L-1 N-1 N n n

|Xp(k)|

-N 0 N k
Biến đổi Fourier rời rạc
Discrete Fourier Transform (DFT)

Xp(k) tuần hoàn chu kỳ N  Đặt X(k) = Xp(k), k = 0,..,N-1

x(n)

0 L-1 n

|X(k)| DFT

0 N-1 k
Biến đổi Fourier rời rạc
Discrete Fourier Transform (DFT)

Công thức biến đổi DFT N-điểm cho chuỗi chiều dài L:

DFT L 1
j 2 kn / N
X (k ) xne     ,  k 0,1,2,..., N 1
n 0

1 N 1
IDFT xn X k e j2 kn / N
     ,  n 0,1,2,..., N 1
N k 0
Giải thuật biến đổi Fourier nhanh
Fast Fourier Transform (FFT)

Tính trực tiếp DFT N – điểm của x(n):

Tổng quát: X(k) và x(n) là số phức:
N 1
2 kn 2 kn
XR k xR n cos xI n sin
n 0 N N
N 1
2 kn 2 kn
XI k xR n sin xI n cos
n 0 N N
Tính trực tiếp cần:
• 2N2 phép tính hàm lượng giác Chi phí tính
• 4N2 phép nhân thực toán lớn
• 4N(N-1) phép cộng thực
Giải thuật biến đổi Fourier nhanh
Fast Fourier Transform (FFT)
j2 / N
 Đặt WN e
N 1

 X k x(n)WNnk
n 0

k N /2 k
 Tính đối xứng: W M W N
k N k
 Tính tuần hoàn:
W M W N
Giải thuật biến đổi Fourier nhanh
Fast Fourier Transform (FFT)

Xét chuỗi x(n) = {x(0), x(1)}

 FFT 2 điểm của x(n):
0 0
X (0) x(0)W 2 x(1)W 2 x(0) x(1)
0 1
X (1) x(0)W2 x(1)W
2 x(0) x(1)
(Lưu ý: W2 = 1)

x(0) X(0)

1 Bướm
(Butterfly)

x(1) X(1)
-1
Giải thuật FFT phân chia theo thời gian
(Decimation in time – DIT)

 Xét chuỗi x(n) có chiều dài N = 2K

 Đặt g(n) = x(2n)  g(n) = {x(0), x(2), … }

 Đặt h(n) = x(2n + 1)  h(n) = {x(1), x(3), …}

 DFT N điểm của x(n):

k N
X (k )   G (k ) W H (k )         ,    k
N 0,1,..., 1
2
N
N k N N
X (k )   G (k ) W 2
N  H ( k )         ,    k ,..., N 1
2 2 2
 G(k), H(k) : DFT N/2 điểm của g(n), h(n)
 Giải thuật FFT phân chia theo thời gian

g(0) G(0)
X(0)
0
g(1) G(1) W N
X(1)
W 1 k =0
FFT
FFTN/2
N/2 N

điểm
điểm N/2 -1
g(N/2 -1) G(N/2 -1)
N /2 1
X(N/2-1)
W N

h(0) H(0) WN0

X(N/2)
h(1) H(1) WN1
X(N/2 + 1) k = N/2
FFT
FFTN/2
N/2 
điểm
điểm N-1

h(N/2 -1) H(N/2 -1) WNN / 2 1

X(N – 1)
Chi phí tính toán
 So với tính trực tiếp: chi phí tính toán thấp hơn

2000

1500
DFT   N2
Number of Operations

1000
FFT   N log2N
500

0
0 10 20 30 40
Num b e r   o f   s a m ple s ,   N
Ví dụ
 FFT 8 điểm phân chia theo thời gian
Ví dụ
 FFT 8 điểm phân chia theo thời gian
Ví dụ
 FFT 8 điểm phân chia theo thời gian
Ví dụ
 FFT 8 điểm phân chia theo thời gian
Ví dụ
 Thứ tự chuỗi x(n) trong pp Decimation – in - time

Số thứ tự Dạng nhị phân Đảo bit n

0 000 000 0
1 001 100 4
2 010 010 2
3 011 110 6
4 100 001 1
5 101 101 5
6 110 011 3
7 111 111 7
Ví dụ
 FFT 8 điểm phân chia theo tần số (Decimation in freq)
Ví dụ
 FFT 8 điểm phân chia theo tần số
Ví dụ
 FFT 8 điểm phân chia theo tần số