Chương 5: Mạch điện có hỗ cảm với nguồn

hình sin

➢ Khái niệm
➢ Phương pháp dòng nhánh
➢ Phương pháp dòng vòng
➢ Bài tập áp dụng

https://sites.google.com/site/thaott3i/ 1
 Chương 5: Mạch điện có hỗ cảm với nguồn
hình sin

https://sites.google.com/site/thaott3i/ 2
 Mạch điện có hỗ cảm
❑ Hỗ cảm
❖ Xét hai cuộn dây L1, L2 đặt gần nhau
i1 (t ) L1 i2 (t ) L2

u1 u2

u1 (t ) u2 (t )

▪ Quy tắc dấu chấm (dấu sao)

u21 u21 u12 u12

▪ Cực tính của cuộn dây: dùng dấu sao () hoặc chấm ()
Điện áp hỗ cảm luôn cùng chiều với chiều dòng điện sinh ra nó

https://sites.google.com/site/thaott3i/ 3
 Mạch điện có hỗ cảm

Dấu +

M
i1 (t )  L1 i2 (t ) L2

Dấu -
❖ Biến áp/biến thế (transformer) u1 (t ) u2 (t )

https://sites.google.com/site/thaott3i/ 4
 Giải mạch điện có hỗ cảm
❖ Xét trường hợp có hỗ cảm M
i1 (t )  L1 i2 (t ) L2

▪ Miền thời gian: Dấu -
u1 (t ) u2 (t )

i1 (t )  L1 M i2 (t )  L2

Dấu +
u1 (t ) u2 (t )

▪ Miền phức:

https://sites.google.com/site/thaott3i/ 5
 Giải mạch điện có hỗ cảm
▪ Thay tổng trở nhánh khi có hỗ cảm
ZM
M
i1 L1 L3 i5 I1 j L1 I3 j L3 I5
 i3   
i4 I4
R1 R5 R1 1 R5
j2 C4 J2
jC4
e1 e5 E1 E5

Z1 = R1 + j L1 ; Z 5 = R5 ZM

1
Z 3 = j L3 ; Z 4 = I1

Z1 I3 Z3

Z5 I5
jC4 I4
Z M = j M E1
J2
Z4 E5

https://sites.google.com/site/thaott3i/ 6
 Giải mạch điện có hỗ cảm-Phương pháp dòng nhánh
▪ Ví dụ 1: tính các dòng điện, công suất
Phương pháp dòng điện nhánh ZM

− I1 + I 3 = J 2 I1 j L1 a I3 j L3 b I5
 

− I 3 + I 4 − I 5 = 0 U M 13 U M 31 I4
 R1 1 R5
U R1 + U L1 − U M 13 + U L3 − U M 31 + U C 4 = E1 J2
jC4
−U − U = − E
 C 4 R5 5
E1 E5
c

R1 I1 + j L1 I1 − j MI 3 + j L3 I 3 − j MI1 +
1
I 4 = E1 Z1 = R1 + j L1 ; Z 5 = R5
jC4 1
1 Z3 = j L3 ; Z 4 =
 ( R1 + j L1 ) I1 − j MI 3 + j L3 I 3 − j MI1 + I 4 = E1 jC4
jC4
Z M = j M
−1
I 4 − R5 I 5 = − E5
jC4
https://sites.google.com/site/thaott3i/ 7
 Giải mạch điện có hỗ cảm-Phương pháp dòng nhánh
ZM

 I1 − I 3 = − J 2 I1 j L1 aI j L3 b I5
 

3

 I3 − I 4 + I5 = 0 I4
 R1 1 R5
 Z1 I1 − Z M I 3 + Z 3 I 3 − Z M I1 + Z 4 I 4 = E1
J2
jC4
−U − U = − E E1 E5
 C 4 R5 5
c

Dạng ma trận:

I = A −1B

A I B
https://sites.google.com/site/thaott3i/ 8
  I1 − I 3 = − J 2

 I3 − I 4 + I5 = 0

Giải mạch điện có hỗ cảm-Phương pháp dòng nhánh  Z1 I1 − Z M I 3 + Z 3 I 3 − Z M I1 + Z 4 I 4 = E1
−U − U = − E
Thay số :  C 4 R5 5

ZM
E1 = 100 0o V; E5 = 50 15o = 48, 296 + j12,941V;
J 2 = 0,3 − 30o = 0, 26 − j 0,15A;  = 314rad/s; I1 Z1 a Z3 b Z5 I5
 I3 
C4 = 1 F;R1 = 200; R5 = 240; I4
L1 = 0, 2H; L3 = 0,15H; M = 0,1H; E1
J2
Z4 E5
Z1 = 200 + j 62,8; Z M = j31,4;
Z3 = j 47,1; Z 4 = − j3185,7; Z5 = 240 c

 I1 = −0,02 + j 0,063 = 0,066 107,72o A i1 (t ) = 0,066

 2 sin(314t + 107,72o )A

 I 3 = 0,24 − j 0,087 = 0,255 − 19,89o A i3 (t ) = 0,255 2 sin(314t − 19,89o )A
 
 I 4 = 0,005 + j 0,033 = 0,033 81,43o A i4 (t ) = 0,033 2 sin(314t + 81,43o )A
 
 I 5 = −0,235 + j 0,12 = 0,264 153o A i5 (t ) = 0,264 2 sin(314t + 153o )A

https://sites.google.com/site/thaott3i/ 9
 Giải mạch điện có hỗ cảm-Phương pháp dòng nhánh
Công suất phát, thu: ZM

I1 Z1 a Z3 b Z5 I5
 I3 
S phat =E I + E I + U J
*
1 1
*
5 5
*
ac 2
I4
= E I + E I +U J
*
1 1
*
5 5
*
ac 2 J2
E1
= E1 I1* + E5 I 5* + ( Z 3 I 3 + Z 4 I 4 − Z M I1 ) J 2*
Z4 E5

= 17,554 + j0,471VA c
  Pphat =17,554W,  Q phat =0,471VAr

S phat = Sthu
P = Pthu
 Sthu =U1I1* + U 3 I3* + U 4 I 4* + U 5 I5*
phat

= ( Z1I1 − Z M I 3 ) I1* + ( Z 3 I 3 − Z M I1 ) I 3* + Z 4 I 4 I 4* + Z 5 I 5 I 5* Q phat = Qthu

= Z1I12 + Z3 I 32 + Z 4 I 42 + Z 5 I 52 − Z M I1I 3* − Z M I 3 I1*

= 17,554 + j0,471VA
• Có thể tính công suất tiêu tán theo:
  Pthu =17,554W,  Qthu =0,471VAr
P thu =R1 I 12 + R5 I 52 = 17,554W

https://sites.google.com/site/thaott3i/ 10
 Mạch có hỗ cảm-Phương pháp dòng vòng
▪ Ví dụ 2: tính các dòng điện, công suất
Phương pháp dòng điện vòng ZM

▪ Biểu diễn các dòng nhánh theo các dòng I1


Z1 I3 Z3

Z5 I5

vòng: I4

I1 = I a ; I 3 = I a + J 2 ; I 4 = I a − I b + J 2 ; I 5 = − Ib E1 Ia
J2 J2 Ib E5
Z4

▪ Hệ phương trinh Kirchhoff 2 cho dòng các

nhánh:
 Z1 I1 − Z M I 3 + Z3 I 3 − Z M I1 + Z 4 I 4 = E1

− Z 4 I 4 − Z5 I 5 = − E5
▪ Thay các dòng nhánh bởi các dòng vòng:

 Z1 I a − Z M ( I a + J 2 ) + Z 3 ( I a + J 2 ) − Z M I a + Z 4 ( I a − I b + J 2 ) = E1

− Z 4 ( I a − I b + J 2 ) + Z 5 I b = − E5

https://sites.google.com/site/thaott3i/ 11
 Mạch có hỗ cảm-Phương pháp dòng vòng

▪ Thay các dòng nhánh bởi các dòng vòng: ZM

I1 Z1 Z3 Z5 I5
 I3 

 Z1 I a − Z M ( I a + J 2 ) + Z 3 ( I a + J 2 ) − Z M I a + Z 4 ( I a − I b + J 2 ) = E1 I4

 J2 J2 Ib
− Z 4 ( I a − I b + J 2 ) + Z 5 I b = − E5 Ia
E1
Z4 E5

▪ Hệ phương trình dòng vòng

I1 = I a
( Z1 + Z3 + Z 4 − 2Z M ) I a − Z 4 I b = E1 − (Z 3 + Z 4 − Z M ) J 2  I a
  I3 = I a + J 2
− Z 4 I a + (Z 4 + Z5 ) I b = − E5 + Z 4 J 2  I b I 4 = I a + J 2 − Ib
I5 = − Ib

https://sites.google.com/site/thaott3i/ 12
 Mạch có hỗ cảm-Phương pháp dòng vòng
▪ Thay số
ZM

Z1 = 200 + j 62,8; Z M = j31,4; I1 Z1 Z3 Z5 I5

 I3 
Z3 = j 47,1; Z 4 = − j3185,7; Z 5 = 240 I4

Ia J2 Ib
E1 J2
( Z1 + Z3 + Z 4 − 2Z M ) I a − Z 4 I b = E1 − (Z 3 + Z 4 − Z M ) J 2 Z4 E5


− Z 4 I a + (Z 4 + Z5 ) I b = − E5 + Z 4 J 2
 I a = −0,02 + j 0,063 = 0,066 107,72o A

 I b = 0, 235 − j 0,12 = 0, 264 − 153 A
o

I1 = I a  I1 = −0,02 + j 0,063 = 0,066 107,72o A


I3 = I a + J 2  I 3 = 0,24 − j 0,087 = 0,255 − 19,89o A

I 4 = I a − Ib + J 2  I 4 = 0,005 + j 0,033 = 0,033 81,43o A

I5 = − Ib  I 5 = −0,235 + j 0,12 = 0,264 153o A
https://sites.google.com/site/thaott3i/ 13
 Mạch có hỗ cảm-Phương pháp điện thế nút?
▪ Ví dụ 3: tính các dòng điện, công suất
Ta đã xét khi không có hỗ cảm: I1 Z1 aI 3
Z3 b Z5 I5

 1 1  1 E1 I4
 +  a − b = + J 2
 Z1 Z3  Z3 Z1 a J2
    I1 , I 3 , I 4 , I 5
E1
Z4 E5
 a  1 1 1  E5 b
 − Z +  Z + Z + Z  b = Z
 3  3 4 5 5

c
Lưu ý trường hợp có hỗ cảm:
E1 − a + Z M I 3
U ca = Z1 I1 − E1 − Z M I 3  I1 = ZM

Z1
U ab a − b − Z M I1 aI b
I1 Z1 Z3 Z5 I5
 3 
U ab = Z3 I 3 − Z M I1  I 3 = = I4
Z3 Z3
J2
E1
E5
→ Khó biểu diễn dòng trên các nhánh Z4

theo thế các nút→ không tiện dùng

phương pháp điện thế nút
c
https://sites.google.com/site/thaott3i/ 14
 Bài tập phần hỗ cảm
BT 1. Viết hệ phương trình dòng vòng cho J
mạch điện. Biểu diễn dòng điện trên các
I2 Z2 J
nhánh theo dòng vòng đã chọn.
 I4
I3
E1 E4
I1 = I a ZM

Z1 Ia Z3 Ib Z4
I2 = Ia − J I1
I3 = I a + Ib
I 4 = Ib Z1 I1 + Z 2 I 2 + Z3 I3 + Z M I 3 + Z M I 2 = E1

Z3 I3 + Z 4 I 4 + Z M I 2 = E4

(Z1 + Z 2 + Z3 + 2Z M ) I a + (Z3 + Z M ) I b = E1 + (Z 2 + Z M ) J

(Z3 + Z M ) I a + (Z3 + Z 4 ) I b = E4 + Z M J

https://sites.google.com/site/thaott3i/ 15
▪ BT 2. Viết hệ phương trình dòng vòng cho
mạch điện. Biểu diễn dòng điện trên các
nhánh theo dòng vòng đã chọn. J

I2 Z2 J
I1 = I a

I2 = Ia − J I3 I4
E1  E4 =10I3
I3 = I a + Ib ZM
Z1 Z3 Ib Z4
I 4 = Ib Ia
I1

 Z1 I1 + Z 2 I 2 + Z 3 I 3 + Z M I 3 + Z M I 2 = E1

 Z3 I 3 + Z 4 I 4 + Z M I 2 = 10 I 3

( Z1 + Z 2 + Z 3 + 2Z M ) I a + ( Z 3 + Z M ) I b = E1 + (Z 2 + Z M ) J

( Z 3 + Z M ) I a + ( Z 3 + Z 4 ) I b = 10 ( I a + I b ) + Z M J

https://sites.google.com/site/thaott3i/ 16
a) Viết hệ phương trình dòng nhánh mô tả mạch?
b) Viết hệ phương trình dòng vòng mô tả mạch? biểu diễn dòng điện trong các
nhánh theo các dòng vòng đã chọn?

https://sites.google.com/site/thaott3i/ 17
  I1 = I v1

− I1 + I 2 − J = 0  I 2 = I v1 + J
 I = I + J
− I 4 + I 5 + J = 0  4 v2

 RI1 + j L2 I 2 − j MI 4 = E1  I5 = Iv 2
 
 j L I − j MI + I 5 = E ( R + j L2 ) I v1 − j MI v 2 = E1 + j MJ − j L2 J

 4 4 2
jC
5
 j L4 I v 2 − j MI v1 + I v 2 = E5 + j MJ
 jC

https://sites.google.com/site/thaott3i/ 18
  I1 = I v1

 I 2 = I v1 + J
− I1 + I 2 − J = 0 I = I + J
  4 v2

− I 4 + I 5 + J = 0  I5 = Iv 2
 
 RI1 + j L2 I 2 + j MI 4 = E1 ( R + j L2 ) I v1 + j MI v 2 = E1 − j MJ − j L2 J
 
 j L I + j MI + I 5 = E  j L4 I v 2 + j MI v1 + I v 2 = E5 − j MJ
 4 4 2
jC
5
 jC

https://sites.google.com/site/thaott3i/ 19
 
 ( Z1 + Z 2 ) I v1 + ( Z M −  Z M − Z 2 ) I v 2 = E1

( Z M − Z 2 ) I v1 + ( Z 2 + Z3 + Z 4 − 2Z M +  Z M −  Z 3 ) I v 2 = 0


I1 = I v1 − J 2 , I 3 = I v1 − I v 2 , I 5 = − I v1 − J 4 , I 6 = I v 2 ,
I 7 = − I v 3 , I 8 = I v1 − I v 3

( Z1 + Z 3 + Z 5 + Z8 ) I v1 − Z 3 I v 2 − Z 8 I v 3 = E1 − E5 + Z1 J 2 − Z 5 J 4

 − Z 3 I v1 + ( Z 3 + Z 6 ) I v 2 = E6
 − Z8 I v1 + ( Z 7 + Z8 ) I v 3 = − E7


https://sites.google.com/site/thaott3i/ 20
▪ BT 2. Viết hệ phương trình dòng vòng cho
mạch điện. Biểu diễn dòng điện trên các
nhánh theo dòng vòng đã chọn. J

I2 Z2 J
I1 = I a

I2 = Ia − J I3 I4
E1  E4 =10I3
I3 = I a + Ib ZM
Z1 Z3 Ib Z4
I 4 = Ib Ia
I1

 Z1 I1 + Z 2 I 2 + Z 3 I 3 − Z M I 3 − Z M I 2 = E1

 Z3 I 3 + Z 4 I 4 − Z M I 2 = E4 = 10 I 3

( Z1 + Z 2 + Z 3 − 2Z M ) I a + ( Z 3 − Z M ) I b = E1 + (Z 2 − Z M ) J

( Z 3 − Z M ) I a + ( Z 3 + Z 4 ) I b = 10 ( I a + I b ) − Z M J

https://sites.google.com/site/thaott3i/ 21
  Z1 I1 + Z 2 I 2 + Z 3 I 3 − Z M I 3 − Z M I 2 = E1

 Z 3 I 3 + Z 4 I 4 − Z M I 2 = E4 = 10 I 3
J
I1 = I a
I2 Z2 I2 = Ia − J
 I4 I3 = I a + Ib
I3
E1  E4 =10I3 I 4 = Ib
ZM
Z1 Z3 Z4
I1

https://sites.google.com/site/thaott3i/ 22
▪ BT 2. Viết hệ phương trình dòng vòng cho
mạch điện. Biểu diễn dòng điện trên các
nhánh theo dòng vòng đã chọn. J

I2 Z2 J
I1 = I a

I2 = Ia − J I3 I4
E1  E4 =10I3
I3 = I a + Ib ZM
Z1 Z3 Ib Z4
I 4 = Ib Ia
I1

 Z1 I1 + Z 2 I 2 + Z 3 I 3 − Z M I 3 − Z M I 2 = E1

 Z3 I 3 + Z 4 I 4 − Z M I 2 = E4 = 10 I 3

( Z1 + Z 2 + Z 3 − 2Z M ) I a + ( Z 3 − Z M ) I b = E1 + (Z 2 − Z M ) J

( Z 3 − Z M ) I a + ( Z 3 + Z 4 ) I b = 10 ( I a + I b ) − Z M J

https://sites.google.com/site/thaott3i/ 23
 .
BT 3. Với ZM 0 , viết hệ phương trình dòng vòng mô tả mạch?. U4
I4
.
I1 Z4
Dòng vòng: Chọn vòng 1 đi qua .
các nhánh 1,4,6 . 0,2U4
E1
Vòng 2 đi qua các nhánh 3, 6
.
Z1 J5 Z6 Z3
.
I6
* ZM * .
. I3
E3

https://sites.google.com/site/thaott3i/ 24
 .
. U4
I4
.
− Z1 I1 − Z 4 I 4 − Z 6 I 6 + Z M I 6 + Z M I1 = E1 I1 Z4
 .
 Z 6 I 6 − Z 3 I 3 − Z M I1 = − E3 . 0,2U4
E1
.
Z1 J5 Z6 Z3
.
I6
ZM I6 * ZM * Z M I1
.
. I3
E3

https://sites.google.com/site/thaott3i/ 25
 .
. U4
J5 khép qua nhánh 1, J2 qua nhánh 4 I4
.
I1 Z4
.
I1 = J 5 − I v1 . 0,2U4
I 4 = − J 2 − I v1 E1

I3 = − Iv 2 .
Z1 J5 Z6 Z3
I 6 = I v 2 − I v1 .
I6
* ZM *
J 2 = 0, 2U 4 = U 4 .
.
I3
E3
I 4 = − J 2 − I v1 = − Z 4 I 4 − I v1
− I v1
→ I4 =
 Z4 + 1
https://sites.google.com/site/thaott3i/ 26
Thay vào Phương trình K2 − Z1 I1 − Z 4 I 4 − Z 6 I 6 + Z M I 6 + Z M I1 = E1

I1 = J 5 − I v1  Z 6 I 6 − Z 3 I 3 − Z M I1 = − E3
I3 = − Iv 2
I 6 = I v 2 − I v1
− I v1
I4 =
 Z4 + 1
 Z 4 I v1
( 1
Z − Z M ) v1
I + ( M 1) 5
Z − Z J + + ( Z M − Z 6 ) I v 2 − ( Z M − Z 6 ) I v1 = E1
  Z4 + 1
− Z I + Z I − Z J + Z I + Z I = − E
 6 v1 6 v2 M 5 M v1 3 v2 3

https://sites.google.com/site/thaott3i/ 27
BT 4
Viết hệ phương trình dòng vòng cho mạch điện. Biểu diễn dòng điện trên
các nhánh theo dòng vòng đã chọn.

Hướng dẫn: Dùng cả hai cách

- Cách 1: Biểu diễn các dòng điện nhánh theo dòng vòng; Viết K2 cho các dòng
điện nhánh; Cuối cùng thay các biểu diễn dòng điện nhánh bởi dòng vòng
- Cách 2: Viết công thức tổng hợp (không cần quan tâm chiều dòng nhánh); Biểu
diễn dòng điện nhánh theo dòng vòng.

https://sites.google.com/site/thaott3i/ 28
 ▪ Cách 1: Biểu diễn các dòng điện
nhánh theo dòng vòng; Viết K2 cho
các dòng điện nhánh; Cuối cùng thay
các biểu diễn dòng điện nhánh bởi
dòng vòng

-Bước 1: Biểu diễn các dòng điện nhánh theo dòng vòng:
I1 = − I v1 , I 2 = I v1 + I v 2 , I 3 = − I v 2 , I 4 = I v 2 + I v3 , I 5 = I v3
-Bước 2: Viết K2 cho các dòng điện nhánh:

-Bước 3: thay các biểu diễn dòng điện nhánh bởi dòng
vòng để được công thức tổng hợp:
 ( Z1 + Z 2 + 2Z M ) I v1 + ( Z 2 + Z M ) I v 2 = E1

( Z 2 + Z M ) I v 2 + ( Z 2 + Z 3 + Z 4 ) I v 2 + Z 4 I v 3 = E4
 Z 4 I v 2 + ( Z 4 + Z 5 ) I v 3 = E4

https://sites.google.com/site/thaott3i/ 29
 ▪ Cách 2: Viết công thức tổng hợp
(không cần quan tâm chiều dòng
nhánh); Biểu diễn dòng điện nhánh
theo dòng vòng.

-Bước 1: Viết trực tiếp hệ phương trình dòng vòng (giả sử trong mỗi vòng Kirchhoff,
dòng vòng chảy liên tục)

+ Viết dạng tổng hợp theo các ẩn là dòng vòng:

 ( Z1 + Z 2 + 2Z M ) I v1 + ( Z 2 + Z M ) I v 2 = E1

( Z 2 + Z M ) I v 2 + ( Z 2 + Z 3 + Z 4 ) I v 2 + Z 4 I v 3 = E4
 Z 4 I v 2 + ( Z 4 + Z 5 ) I v 3 = E4

-Bước 2: Biểu diễn các dòng điện nhánh theo dòng vòng (do đề bài yêu cầu):
https://sites.google.com/site/thaott3i/
I1 = − I v1 , I 2 = I v1 + I v 2 , I 3 = − I v 2 , I 4 = I v 2 + I v3 , I 5 = I v3 30
BT 5

Cho mạch điện xoay chiều ở chế độ

xác lập. Các nguồn điện xoay chiều
cùng tần số góc ω.
a) M = 0, lập hệ phương trình thế
nút.
b) M ≠ 0, lập hệ phương trình:
dòng nhánh
c) M ≠ 0, lập hệ phương trình dòng
vòng, biểu diễn dòng điện nhánh
theo dòng vòng.

https://sites.google.com/site/thaott3i/ 31
Cho mạch điện xoay chiều ở chế độ xác
lập. Các nguồn điện xoay chiều cùng tần
số góc ω.
a) M = 0, lập hệ phương trình thế nút.
b) M ≠ 0, lập hệ phương trình dòng nhánh.

https://sites.google.com/site/thaott3i/ 32
Cho mạch điện xoay chiều ở chế độ xác
lập. Các nguồn điện xoay chiều cùng tần
số góc ω.
a) M = 0, lập hệ phương trình thế nút.
b) M ≠ 0, lập hệ phương trình dòng nhánh.

https://sites.google.com/site/thaott3i/ 33
a) M = 0, lập hệ phương trình thế nút.

Nếu chọn d là đất, ẩn là thé của các điểm a, b, c

Dạng chính tắc:

https://sites.google.com/site/thaott3i/ 34
a) M = 0, lập hệ phương trình thế nút

https://sites.google.com/site/thaott3i/ 35
b) M ≠ 0, lập hệ phương trình dòng nhánh.
Chọn vòng 1 đi qua e1, R1, c, e2, L2, L3
Chọn vòng 2 đi qua L3, L2, e3, R3
Các vòng thuận chiều kim đồng hồ

https://sites.google.com/site/thaott3i/ 36
c) M ≠ 0, lập hệ phương trình dòng
vòng, biểu diễn dòng điện nhánh
theo dòng vòng.

https://sites.google.com/site/thaott3i/ 37
M ≠ 0, lập hệ phương trình dòng vòng.
Khép J qua C-e2 và L2

Cách 1: Biểu diễn dòng nhánh theo dòng

vòng, sau đó dùng K2 để tổng hợp

https://sites.google.com/site/thaott3i/ 38
Cách 2: Viết trực tiếp
Vòng 1:

Vòng 2:

https://sites.google.com/site/thaott3i/ 39
BT 6

Cho mạch điện xoay chiều ở chế độ xác lập.

Các nguồn điện xoay chiều cùng tần số góc
ω.
a) M = 0, lập hệ phương trình thế nút.
b) M ≠ 0, lập hệ phương trình dòng nhánh
c) M ≠ 0, lập hệ phương trình dòng vòng,
biểu diễn dòng điện nhánh theo dòng vòng.

https://sites.google.com/site/thaott3i/ 40
Cho mạch điện xoay chiều ở chế độ xác
lập. Các nguồn điện xoay chiều cùng tần
số góc ω.
a) M = 0, lập hệ phương trình thế nút.
b) M ≠ 0, lập hệ phương trình dòng nhánh.

https://sites.google.com/site/thaott3i/ 41
Cho mạch điện xoay chiều ở chế độ xác
lập. Các nguồn điện xoay chiều cùng tần
số góc ω.
a) M = 0, lập hệ phương trình thế nút.
b) M ≠ 0, lập hệ phương trình dòng nhánh.

https://sites.google.com/site/thaott3i/ 42
BT 7
Cho mạch điện hình bên ở chế độ xác lập điều
hòa.
J2
- Lập phương trình mạch sử dụng phương pháp
dòng điện vòng (chiều các dòng điện vòng đã E2
cho như hình vẽ).
Biểu diễn dòng điện các nhánh (chiều dòng
điện các nhánh đã cho như hình vẽ) theo các
dòng điện vòng đã chọn.

https://sites.google.com/site/thaott3i/ 43
- Lập phương trình mạch sử dụng phương pháp
dòng điện vòng
J2
-Biểu diễn dòng điện các nhánh theo các dòng
điện vòng.
E2
I 0 = IV 1 ;
I1 = IV 1 − IV 2
I 2 = IV 1 − IV 2 − J 2
I 3 = IV 2
I 4 = IV 2 + J 2

( Z1 + Z 2 ) IV 1 − Z1 IV 2 = E1 + Z 2 J 2

− ( Z1 + Z 2 ) IV 1 + ( Z1 + Z 2 + Z 3 ) IV 2 = − E2 − Z 2 J 2

https://sites.google.com/site/thaott3i/ 44
BT 8
Cho mạch điện ở chế độ xác lập, các
nguồn xoay chiều có cùng tần số. M
L1 R2 L3
Lập hệ phương trình dòng nhánh mô tả
mạch? C2 R3
e1 e3

(Lưu ý: tự quy ước chiều dòng điện trong

các nhánh và không biến đổi tương đương
mạch điện).

https://sites.google.com/site/thaott3i/ 45
 Cho mạch điện ở chế độ xác lập, các
nguồn xoay chiều có cùng tần số. M
L1 R2 L3
Lập hệ phương trình dòng nhánh mô tả
mạch? C2 R3
e1 e3
b

M
L1 R2 L3

C2 R3
e1 e3

https://sites.google.com/site/thaott3i/ 46
 Cho mạch điện ở chế độ xác lập, các
nguồn xoay chiều có cùng tần số. M
L1 R2 L3
a. Lập hệ phương trình dòng nhánh mô tả
mạch? C2 R3
e1 e3
b
M
L1 R2 L3

C2 R3
e1 e3

https://sites.google.com/site/thaott3i/ 47
 
J
 

I2 I4 I6
BT 9 * Z2 Z4 
I5
a) Viết hệ phương trình dòng vòng mô tả Z1
 ZM
Z3

Z6
I1 * I3 Z5
mạch? Biểu diễn dòng điện nhánh theo các dòng  
E3

E1 E6
vòng đã chọn?.b) Viết hệ phương trình thế đỉnh
(thế nút) mô tả mạch khi không có hỗ cảm
(ZM=0)? Biểu diễn dòng điện nhánh theo các thế
đỉnh đã chọn? (Lưu ý, chiều dòng điện trong các
nhánh theo quy ước trên hình vẽ).

https://sites.google.com/site/thaott3i/ 48
 
J
 

I2 I6
a) Viết hệ phương trình dòng vòng mô tả * Z2
I4

Z4 I5
mạch? Biểu diễn dòng điện nhánh theo các Z1
 ZM
Z3

Z6
I1 * I3 Z5
dòng vòng đã chọn?   
E1 E3 E6
Khép J qua Z2

I1 = Iv1

I2 = Iv1 − J

I3 = Iv1 − Iv 2

I4 = Iv2

I5 = Iv 2 − Iv3

I6 = − Iv 3

( Z1 + Z 2 + Z 3 − 2Z M ) I v1 + ( Z M − Z 3 ) I v 2 = E1 + Z 2 J + E3 − Z M J

 ( Z M − Z 3 ) I v1 + ( Z 3 + Z 4 + Z 5 ) I v 2 − Z 5 I v 3 = − E3 + Z M J
 − Z 5 I v 2 + ( Z 5 + Z 6 ) I v 3 = − E6


https://sites.google.com/site/thaott3i/ 49
 
J
b) Viết hệ phương trình thế đỉnh (thế nút) khi cho 
I2

I4

I6
ZM=0. Biểu diễn các dòng điện nhánh theo điện thế * Z2 Z4 
I5
Z1 Z3 Z6
nút. 
I1
ZM 
* I3 Z5
  
E1 E3 E6
Chọn D có thế bằng 0

I1 = (E1 −  A )
1
Z1
  1 1  1 E1
  +  A − B = − J I2 = ( A −  B )
1
  Z1 Z 2  Z2 Z1 Z2
  1 1  I3 = ( B + E 3 )
1
 1 1 1 E3
 −  A +  + +   B − C = J − Z3
 Z2  Z 2 Z3 Z 4  Z4 Z3 1
 I 4 = ( B − C )
1  1 1 1  E Z4
 −  B +  + +  C = 6
 C
Z4  Z 4 Z5 Z6  Z6 I5 =
Z5
I6 = (E 6 − C )
1
Z6

https://sites.google.com/site/thaott3i/ 50
 
b) Viết hệ phương trình thế đỉnh) J
 

I2 I4 I6
Chọn B có thế bằng 0 * Z2 
Z4 I5
Z1 Z3 Z6
 ZM 
I1 * I3 Z5
  
E1 E3 E6

 1 1  1 E1
 +   A −  D = − J
 Z1 Z 2  Z1 Z1

 1 1 1   1 1  E6
 + + 
 C − + 
 D =
  Z 5 Z 6 Z 4   Z 5 Z 6  Z6
    
− 1  A −  1 + 1  C +  1 + 1 + 1 + 1   D = − E1 + E3 − E6
 Z1  Z5 Z 6   Z3 Z 2 Z5 Z 6  Z1 Z 3 Z 6

https://sites.google.com/site/thaott3i/ 51
BT 13

Cho mạch điện xoay chiều. Các nguồn điện

xoay chiều cùng tần số góc ω.
a. Lập hệ phương trình dòng nhánh với ẩn số
là các dòng điện được cho trong hình
b. Viết hệ phương trình dòng vòng mô tả
mạch? Biểu diễn dòng điện nhánh theo các dòng
vòng đã chọn?
c. Cho M=0, lập hệ phương trình điện thế nút?

Lưu ý: không được biến đổi tương đương mạch

điện
https://sites.google.com/site/thaott3i/ 52
 a. Lập hệ phương trình dòng nhánh với
ẩn số là các dòng điện được cho trong hình

https://sites.google.com/site/thaott3i/ 53
 b. Viết hệ phương trình dòng vòng mô tả
mạch? Biểu diễn dòng điện nhánh theo các
dòng vòng đã chọn?
Cách 1: Biểu diễn dòng điện nhánh theo
dòng vòng, sau đó thay các biểu diễn vào
phương trình K2 (của dòng nhánh)

https://sites.google.com/site/thaott3i/ 54
Cách 2: Viết trực tiếp hệ phương trình
dòng vòng trước (chưa cần quan tâm chiều
dòng điện)

https://sites.google.com/site/thaott3i/ 55
c. Viết hệ phương trình thế nút

https://sites.google.com/site/thaott3i/ 56
BT 14 Các nguồn xoay chiều có cùng tần số. Viết hệ
phương trình dòng nhánh?

https://sites.google.com/site/thaott3i/ 57
Giả sử chọn chiều như trên hình vẽ:

Sơ đồ phức hóa

 I1 − I 2 + I 3 = 0

 I3 + I5 + J = 0
 I
( R1 + j L1 ) I1 − j MI 5 + 2 = E1
 jC
 I
 2 + R3 I 3 − ( R5 + j L5 ) I 5 + j MI1 = − E5
 jC

Hay:
 Z1 = R1 + j L1
 I1 − I 2 + I 3 = 0
 với  Z = j M
 M
 I3 + I5 + J = 0
  1
 Z1 I1 − Z M I 5 + Z c I 2 = E1  Z c = jC
Z I + R I − Z I + Z I = − E 
 c 2 3 3 5 5 M 1 5  Z 5 = R5 + j L5

https://sites.google.com/site/thaott3i/ 58
BT 15 Lập hệ phương trình dòng nhánh, với ẩn là các
dòng điện cho trên hình vẽ?

. Z8
. I8 .
E
2 .
I Z3 E7
3
. .
I I6
J
. 5
ZM
. 4 Z5 Z6
I1 Z1 * *

https://sites.google.com/site/thaott3i/ 59
 . Z8
. I8 .
E2 .
I Z3 c
E7
b 3 d
a . .
I I6
J4
. 5
ZM
. Z5 Z6
I1 Z1 f * *

-Chọn nút/mặt cắt, số phương trình độc lập cần

lập, chọn vòng K2

- Lập hệ phương trình dòng nhánh, với ẩn là

các dòng điện cho trên hình vẽ:
− I1 − I 5 + I 6 = J 4

 I 3 + I 5 − I 6 + I 8 = 0 ( hoac − I1 + I 8 + I 3 = J 4 )

 Z1 I1 + Z 3 I 3 − Z 5 I 5 + Z M I 6 = E2

 Z 6 I 6 + Z 5 I 5 − Z M I 5 − Z M I 6 = E7
Z I − Z I = E + E
 3 3 8 8 2 7

https://sites.google.com/site/thaott3i/ 60