KMU 314 AYIRMA İŞLEMLERİ

2020-2021 B, Final Sınavı (04.06.2021)

Soru 1. (100 dk) (8.30-10.10)

Kütlece % 50 A ve % 50 B içeren 100 kg/h akış hızındaki karışım (1 no’lu akım) tek kademeli karşıt akımlı bir
ekstraktörde 100 kg/h akış hızındaki saf C (8 no’lu akım) ile 1 atm basınç ve 25 °C sıcaklıkta ekstrakte edilecektir.
Ekstraksiyonda kullanılan çözücünün geri kazanımı için ise çok kademeli sürekli çalışan bir damıtma kolonu
kullanılacaktır. Ekstraktörü terk eden ekstrakt fazda (2 no’lu akım) yer alan B, bir tuzak yardımıyla ayrılacaktır.
A ve C içeren akım bir ısı değiştirici yardımıyla ısıtılarak buhar kesri 0.5 olacak şekilde damıtma kolonuna
beslenecektir (5 no’lu akım). Kolon 1 atm basınçta işletilecektir. Kolonu terk eden üst ürün akımının (6 no’lu
akım) molce % 95 C, alt akımın (7 no’lu akım) ise % 5 C içermesi hedeflenmektedir. Kolondaki geri akma oranı
minimum geri akma oranının 2.5 katıdır.
(MAA= 60 g/mol, MAC = 102 g/mol, TKN,A = 118 °C, TKN,C = 68 °C)

a) Ekstraktörü terk eden akımların (2 ve 9 no’lu akımlar) akış hızlarını ve bileşimlerini, (20p)
b) Damıtma kolonunda C çözücüsünün istenen miktarda geri kazanılabilmesi için gerekli kademe sayısını, besleme
kademesini (20p) ve kolonu terk eden alt ve üst akımların akış hızlarını (6 ve 7 no’lu akımlar) hesaplayınız. (10p)

Çizelge 1. A-C ikili karışımında daha uçucu bileşen (C) için molce denge verileri

xC 0 0.04 0.10 0.20 0.30 0.40 0.50 0.60 0.70 1

yC 0 0.53 0.70 0.81 0.86 0.89 0.91 0.93 0.95 1

Şekil 1. Ayırma prosesi akış diyagramı

Şekil 2. Üç bileşenli sisteme ait faz ve denge diyagramları