YÜZÜNCÜ YIL ÜNİVERSİTESİ

ELEKTRİK ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ

DİJİTAL ELEKTRONİK DENEY RAPORU

DENEY NO :
DENEYİN ADI :
YAPILIŞ TARİHİ:

GRUP ÜYELERİ :
1.
2.
3.

DERSİN SORUMLU ASİSTANLARI: Arş. Gör. İshak PARLAR

1. YARIM TOPLAYICI DENEYİ

1.1. TEORİK BİLGİ

Sayısal elektronikte önemli konulardan birisi de aritmetik üniteleridir. Bu ünitelerin

temeli toplayıcı devrelere dayanır. Toplayıcı devreler için en basit yapı girişe elde
devrinin yapılmadığı yarım toplayıcı devrelerdir. Şekil-64’de yarım toplayıcı devreye
ait doğruluk tablosu ve doğruluk tablosundan çıkış fonksiyonlarının nasıl elde edildiği
verilmiştir.

A B S C
0 0 0 0
0 1 1 0
1 0 1 0
1 1 0 1

Şekil-64

Şeki-64’de yer alan doğruluk tablosundan devre çıkış fonksiyonları için;

f S ( A, B)

 m
(1,2)

 m1  m2 (1)
 A.B  A.B  A 
B

fC ( A, B)

m (3)
 m3
(2)
 A.B

ifadeleri yazılabilir. Bu ifadeler kullanılarak devrenin mantıksal şeması kolaylıkla

çizilebilir.
 1.2. DENEYSEL ÇALIŞMA

Şekil-65’de KZ-04-04 modülünde yer alan johnson sayıcı uygulamasına ait bölüm
verilmiştir. Verilen işlem basamaklarını uygulayarak deney devresinin çalışmasını
inceleyiniz.

1) KZ-04 ana modülünde yer alan güç kaynağı ile KZ-04-05 modülüne 5V
besleme gerilimini uygulayınız.

A
SUM

CARRY OUT
B

HALF ADDER (HA)

Şekil–65

2) Şekil-65’de verilen deney devresine mümkün olan girişleri sırasıyla

uygulayarak çıkışların aldığı değerleri gözleyiniz. Doğruluk tablosunu bu
değerlere göre oluşturunuz.

1.3. ÇALIŞMA SORULARI

1) Yarım toplayıcı devrenin çalışmasını açıklayınız.

2) Yarım toplayıcı ile tam toplayıcının farkını belirtiniz.

3) İki bitlik iki binary sayıyı toplayan toplayıcı devreyi tasarlayınız.

4) Elde girişi de bulunan ve üç bitlik üç adet binary sayıyı toplayan

toplayıcı devreyi tasarlayınız.
2. YARIM ÇIKARICI DENEYİ

2.1. TEORİK BİLGİ

Sayısal elektronikte önemli konulardan birisi de aritmetik üniteleridir. Bu ünitelerin

önemli bir diğer unsuru ise çıkarıcı devrelerdir. Şekil-66’da yarım çıkarıcı devreye ait
doğruluk tablosu ve doğruluk tablosundan çıkış fonksiyonlarının nasıl elde edildiği
verilmiştir.

A B D B
0 0 0 0
0 1 1 0
1 0 1 1
1 1 0 0

Şekil-66

Şeki-66’da yer alan doğruluk tablosundan devre çıkış fonksiyonları için (B-A işlemine
göre);

f D ( A, B)
 m (1,2)
 m1  m2 (1)
 A.B  A.B  A 
B

f B ( A, B)
 m (2)
 m2 (2)
 A.B

ifadeleri yazılabilir. Bu ifadeler kullanılarak devrenin mantıksal şeması kolaylıkla

çizilebilir.
 2.2. DENEYSEL ÇALIŞMA

Şekil-67’de KZ-04-05 modülünde yer alan Johnson sayıcı uygulamasına ait bölüm
verilmiştir. Verilen işlem basamaklarını uygulayarak deney devresinin çalışmasını
inceleyiniz.

1) KZ-04 ana modülünde yer alan güç kaynağı ile KZ-04-05 modülüne 5V
besleme gerilimini uygulayınız.

AB DIFFERENCE

BA
BORROW OUT
HALF SUBTRACTOR (HS)

Şekil–67

2) Şekil-65’de verilen deney devresine mümkün olan girişleri sırasıyla

uygulayarak çıkışların aldığı değerleri gözleyiniz. Doğruluk tablosunu bu
değerlere göre oluşturunuz.

2.3. ÇALIŞMA SORULARI

1) Yarım çıkarıcı devrenin çalışmasını açıklayınız.

2) Yarım çıkarıcı ile tam çıkarıcının farkını belirtiniz.

3) İki bitlik iki binary sayıyın farkını alan çıkarıcı devreyi tasarlayınız.
3. TAM TOPLAYICI DENEYİ

3.1. TEORİK BİLGİ

Tam toplayıcı devrenin elde edilebilmesi için bir elde girişinin değerlendirilmesi
gerekir. Şekil-68’de tam toplayıcının blok şeması ve doğruluk tablosu yer almaktadır.

Ci A B S Co

0 0 0 0 0
0 0 1 1 0
CI CO 0 1 0 1 0
FA 0 1 1 0 1
A
S 1 0 0 1 0
B
1 0 1 0 1
1 1 0 0 1
1 1 1 1 1

Şekil-68

İki adet yarım toplayıcı ile bir adet tam toplayıcıyı elde etmek mümkündür. Bu durum
şekil-69’da verilmiştir.

CI S
HA
A CO
HA
B
FA

Şekil-69
 3.2. DENEYSEL ÇALIŞMA

Şekil-70’de KZ-04-05 modülünde yer alan tam toplayıcı uygulamasına ait bölüm
verilmiştir. Verilen işlem basamaklarını uygulayarak deney devresinin çalışmasını
inceleyiniz.

1) KZ-04 ana modülünde yer alan güç kaynağı ile KZ-04-05 modülüne 5V
besleme gerilimini uygulayınız.

CARRY IN CI
SUM
S
HA2
A
A
HA1

CARRY OUT
B

B
CO

FULL ADDER (FA)

Şekil–70

2) Şekil-65’de verilen deney devresine mümkün olan girişleri sırasıyla

uygulayarak çıkışların aldığı değerleri gözleyiniz. Doğruluk tablosunu bu
değerlere göre oluşturunuz.

3.3. ÇALIŞMA SORULARI

1) Tam toplayıcıya ait çıkış fonksiyonlarını elde ediniz.

2) İki adet yarım toplayıcı ile elde edilen tam toplayıcıya ait blok şemayı
çizerek çalışmasını açıklayınız.
4. TAM ÇIKARICI DENEYİ

4.1. TEORİK BİLGİ

Tam çıkarıcı devrenin elde edilebilmesi için bir elde girişinin değerlendirilmesi gerekir.
Şekil-71’de tam çıkarıcının blok şeması ve doğruluk tablosu yer almaktadır.

Bi A B D Bo

0 0 0 0 0
0 0 1 1 1
BI BO 0 1 0 1 0
FS 0 1 1 0 0
A
D 1 0 0 1 1
B
1 0 1 0 1
1 1 0 0 0
1 1 1 1 1

Şekil-71

İki adet yarım çıkarıcı ile bir adet tam çıkarıcıyı elde etmek mümkündür. Bu durum
şekil-72’de verilmiştir.

BI D
HS
A BO
HS
B
FS

Şekil-72

4.2. DENEYSEL ÇALIŞMA

Şekil-73’de KZ-04-05 modülünde yer alan tam çıkarıcı uygulamasına ait bölüm
verilmiştir. Verilen işlem basamaklarını uygulayarak deney devresinin çalışmasını
inceleyiniz.
 1) KZ-04 ana modülünde yer alan güç kaynağı ile KZ-04-05 modülüne 5V
besleme gerilimini uygulayınız.

BORROW IN BI
DIFFERENCE
D
HS2
A A

HS1
BORROW OUT
B

B
BO
FULL SUBTRACTOR (FS)

Şekil–73

2) Şekil-65’de verilen deney devresine mümkün olan girişleri sırasıyla

uygulayarak çıkışların aldığı değerleri gözleyiniz. Doğruluk tablosunu bu
değerlere göre oluşturunuz.

4.3. ÇALIŞMA SORULARI

1) Tam çıkarıcıya ait çıkış fonksiyonlarını elde ediniz.

2) İki adet yarım çıkarıcı ile elde edilen tam çıkarıcıya ait blok şemayı
çizerek çalışmasını açıklayınız.