ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΡΗΤΟΡΙΚΩΝ ΚΕΙΜΕΝΩΝ

Α΄ Η ΦΥΣΙΚΗ ΡΗΤΟΡΕΙΑ Β΄ Η ΓΕΝΝΗΣΗ ΤΗΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗΣ ΡΗΤΟΡΕΙΑΣ

1. Φυσική ευγλωττία: δώστε μια σύντομη ερμηνεία της φράσης.
2. Τι εννοούμε όταν λέμε ότι κάποιος έχει ρητορικό τάλαντο;
3. Ποια είναι η θέση του Ομήρου απέναντι στην ευγλωττία;
4. μύθων τε ῥητῆρ' ἔμεναι πρηκτῆρά τε ἔργων (Ιλιάδα, Ι, 443). Ποιο ιδανικό
εκφράζουν τα παραπάνω λόγια του παιδαγωγού του Αχιλλέα Φοίνικα1;
5. Ποια είναι η κοινωνική διάσταση της λέξεως ἀγορή (= αγορά), όπως
χρησιμοποιείται στον Όµηρο και ποια η σηµερινή;
6. Τι σημαίνει ισηγορία;
7. Σε ποια γεωγραφική περιοχή, κάτω από ποιες κοινωνικές συνθήκες και
µε ποια µορφή αναπτύχθηκε αρχικά η συστηµατική ρητορεία;
5. Ποιοι θεωρούνται οι πρώτοι διδάσκαλοι της ρητορικής τέχνης και σε τι
συνίσταται η προσφορά τους;

Γ΄ ΡΗΤΟΡΕΙΑ ΚΑΙ ΣΟΦΙΣΤΙΚΗ

1. Η Αθήνα, σε αντίθεση µε τη Σπάρτη και άλλες πόλεις, αποτελεί το
κέντρο της συστηµατικής ρητορικής κατά τους 5ο και 4ο αιώνες π.Χ.
Ποιες προϋποθέσεις συνετέλεσαν σ’ αυτό;
2. Ποια ήταν η επίδραση του Γοργία του Λεοντίνου, (5ος αι. π.Χ.) στην εξέλιξη της
ρητορικής; Ποιο ήταν ο σκοπός της ρητορικής του και με ποια μέσα τον πετύχαινε;
3. Ποια άποψη διατύπωσε ο σοφιστής Πρωταγόρας σχετικά με την αλήθεια;
4. Τι εννοούμε όταν λέμε ότι η ρητορική ήταν «πειθοῦς δημιουργός»; Και ποια
αποτελέσματα είχε η παραπάνω αντίληψη στη χρήση της ρητορικής;
5. Γιατί η θέση της φιλοσοφίας στην αρχαία Ελλάδα και κυρίως, όπως
αυτή εκφράζεται κυρίως από τον Πλάτωνα, αποκλείει τη Ρητορική από
τις επιστήµες και τις τέχνες; / Ποια είναι η θέση του Πλάτωνα απέναντι στη
ρητορική;
5. Ποια θέση υιοθετεί ο Ισοκράτης απέναντι στη διαφωνία φιλοσοφίας
και ῥητορικῆς που αποκτά και κοινωνικές συνέπειες;
6. Ποια είναι η έννοια της φιλοσοφίας κατά τον Ισοκράτη;

Ε΄ ΤΑ ΕΙ∆Η ΤΟΥ ΑΤΤΙΚΟΥ ΡΗΤΟΡΙΚΟΥ ΛΟΓΟΥ

ΣΤ΄ ΤΑ ΜΕΡΗ ΤΟΥ ΡΗΤΟΡΙΚΟΥ ΛΟΓΟΥ
Ζ΄ ΤΑ ΠΡΟΣΟΝΤΑ ΤΟΥ ΡΗΤΟΡΑ
1. Πόσα είδη ρητορικών λόγων υπάρχουν κατά τον Αριστοτέλη;
2. Ποιος ήταν ο κοινωνικός ρόλος των συµβουλευτικών λόγων κατά τον
5ο και 4ο αιώνα στην Ελλάδα; Πώς καταδεικνύεται ο σηµαντικός τους
ρόλος στη ζωή των πολιτών της Αθήνας;
3. Ποιες ήταν οι αρμοδιότητες της Εκκλησίας του Δήμου στην Αθήνα;
4. Ποιοι είχαν δικαίωμα λόγου στην Εκκλησία του Δήμου;
5. Περιγράψτε τη λειτουργία της Εκκλησίας του Δήμου της αρχαίας Αθήνας.

1
Ραψωδία Ι : Πρεσβεία πρὸς Ἀχιλλέα. Λιταί Απογοητεύμενος από τις επιτυχίες των Τρώων, ο Αγαμέμνων
συγκαλεί συνέλευση των βασιλέων και προτείνει λύση της πολιορκίας. Ο Διομήδης εναντιώνεται και ο Νέστορας
προτείνει κατευνασμό του Αχιλλέα. Ο Αγαμέμνων κάνει αυτοκριτική και δέχεται να δώσει πίσω την Βρισηίδα
-ανέγγιχτη ακόμη κατά τα λεγόμενά του- και πολλά άλλα πλούσια δώρα, χρυσάφι, άλογα και γυναίκες. Ο
παιδαγωγός του Αχιλλέα Φοίνικας, ο Οδυσσέας και ο Αίας ο Τελαμώνιος πηγαίνουν στην σκηνή του Αχιλλέα για
να μεσιτεύσουν, αλλ’ αυτός μένει αμετάπειστος. Το μόνο που κατορθώνει ο Αίας με τα λόγια του είναι ν’
αποσπάσει την υπόσχεση του Αχιλλέα ότι θα πολεμήσει όταν ο Έκτορας κάψει τα πλοία των Αχαιών και φέρει
τους Τρώες ως τη σκηνή του.
6. Ποια ήταν τα όρια δράσης των ρητόρων κατά τις συνεδριάσεις της Εκκλησίας του
Δήμου;
7. Ποιος θεωρείται ο σημαντικότερος ρήτορας συμβουλευτικών λόγων στην
αρχαιότητα;
8. Τι γνωρίζετε για τους δικανικούς λόγους; Γιατί ήταν αναγκαίοι κατά τη γνώμη σας;
9. Ποιο ήταν το αρχαιότερο δικαστήριο στην αρχαία Αθήνα; Ποιες αρμοδιότητες
είχε;
10. Τι γνωρίζετε για την Ηλιάια;
11. Τι ήσαν οι «λογογράφοι» και ποιες ανάγκες εξυπηρετούσαν;
12. Ποιος ήταν ο σημαντικότερος λογογράφος δικανικών λόγων;
13. Τι γνωρίζετε για τους επιδεικτικούς ή πανηγυρικούς λόγους;
14. Ποιος θεωρείται ο σημαντικότερος συγγραφέας επιδεικτικών λόγων στην
αρχαιότητα;
15. Ποια είναι τα µέρη ενός ρητορικού λόγου και µε ποιο είδος του
σύγχρονου οργανωµένου λόγου µπορείτε να συγκρίνετε τη διάταξη
των µερών αυτών;
16. Τι περιλαμβάνει το προοίμιο ενός ρητορικού λόγου;
17. Τι εκθέτει ο ρήτορας μέσα στη «διήγηση» του λόγου του;
18. Ποια είναι η διαφορά ανάµεσα στην πρόθεσιν και την διήγησιν ενός
ρητορικού λόγου;
19. Γιατί η «πίστις» ορίζεται ως το ουσιαστικότερο μέρος του ρητορικού λόγου;
20. Ποιες αποδείξεις χρησιμοποιεί ο ρήτορας στο λόγο του; Ποια είναι η κύρια
διαφορά τους;
21. Τι είναι τα «ενθυμήματα» ;
22. Τι είναι τα «παραδείγματα»;
23. Ποια είναι η διαφορά των ιστορικών παραδειγµάτων από τα πλαστά
και πόσο εξυπηρετούν και τα δύο την πειστικότητα ενός ρητορικού
λόγου;
24. Οι «γνώµες» ως µέρος του ρητορικού λόγου σηµαίνουν ό,τι και σήµερα σε
ένα προφορικό ή γραπτό κείµενο; Σε τι µοιάζουν και σε τι διαφέρουν;
Υποστηρίζουν την πειστικότητα του οµιλητή ή όχι;
25. Γιατί η ηθοποιία περιλαμβάνεται στις έντεχνες αποδείξεις ενός ρητορικού λόγου;
26. Γιατί ο ρήτορας διεγείρει συχνά τα πάθη των ακροατών του;
27. Η «ηθοποιΐα» και η «παθοποιΐα» αποτελούν χαρακτηριστικά της δράσης
του ρήτορα κατά την αγόρευσή του. Γιατί, κατά τη γνώµη σας,
υιοθετήθηκαν και χρησιµοποιήθηκαν;