ANAFLAKSİ TEDAVİ PROTOKOLÜ

Tanım:
Ani başlayan ve ölüme yol açabilen ciddi bir sistemik hipersensitivite reaksiyonudur.
-İmmunolojik (IgE, IgG, immun kompleks, kompleman sistemi aracılıklı)
-Non-immünolojik (egzersiz, sıcak, soğuk, bazı ilaçlar)
-İdyopatik

Klinik tanı:
Aşağıdaki 3 kriterden herhangi biri varsa anafilaksi olarak kabul edilir:
1. Ani başlayan deri/mukoza bulguları (dk.’dan birkaç saate kadar gelişen eritem, ürtiker, kaşınma, dilde
uyuşma/karıncalanma, dudak/dil/uvula şişmesi) ile birlikte aşağıdakilerden en az bir tanesinin oluşması:
a. Solunum bulguları (taşipne, dispne, wheezing, stridor, siyanoz, disfoni, disfaji)
b. Hipotansiyon veya diğer son organ bulguları (ajitasyon, hipotoni, kollaps, senkop, inkontinans)
2. Olası bir allerjene temasın hemen sonrasında aşağıdakilerden en az ikisinin oluşması:
a. Ani başlayan deri / mukoza bulguları (dk.’dan birkaç saate kadar)
b. Solunum bulguları (taşipne, dispne, wheezing, stridor, siyanoz, disfoni, disfaji)
c. Hipotansiyon veya diğer son organ bulguları (ajitasyon, hipotoni, kollaps, senkop, inkontinans)
d. Gastrointestinal semptomlar (kramp şeklinde karın ağrısı, kusma, diyare)
3. Hasta için bilinen bir allerjene temasın hemen sonrasında gelişen hipotansiyon:
Hipotansiyon sınırları (sistolik): 1 ay - 1 yaş arasında < 70 mmHg
1-10 yaş arasında: < 70+(2xyaş) mmHg
> 10 yaş: < 90 mmHg
Klinik sınıflama:
Hafif; deri/mukoza tutulumu, hafif wheezing, boğazda iritasyon, hafif taşikardi
Orta; deri/mukoza tutulumu, solunum sıkıntısı, boğuk öksürük, stridor, sersemlik hissi, taşikardi
Ağır; deri/mukoza tutulumu, ciddi solunum sıkıntısı, ciddi kardiyovasküler bulgular (şok, hipotansiyon)
!!! Gastrointestinal sistem bulguları genellikle orta-ağır anaflakside görülür.
!!! Hastaların %10’unda deri bulgusu olmayabilir.

Klinik seyir:
Alerjene temas ile anafilaksi arasındaki süre; dakika – birkaç saat içinde belirtiler gelişir.
Bifazik reaksiyon; 1–72 saat, ort. 6-12 saat içinde tekrar belirtiler gelişir. Çocuklarda sıklık %6. İlk fazda
hipotansiyon/hava yolu tıkanıklığı yoksa nadir görülür. Genellikle adrenalin tedavisinin geciktiği, ya da >1 adrenalin
uygulaması gereken vakalarda oluşmaktadır.

Tedavi:
1. Hava yolu yönetimi: Yüksek akım O2, erken endotrakeal entübasyon, gerekirse acil krikotirotomi
2. Medikal tedavi:
Adrenalin: Orta-ağır anafilakside 1. basamak medikal tedavidir. 1:1000’lik adrenalin 0.01 mg/kg/doz (max 0.5 mg)
im olarak uyluk dış lateral bölgeye yapılır. Gerekirse 5-15 dk arayla tekrarlanır.
Antihistaminikler: Tüm hastalara önerilir.
H1 bloker: Difenhidramin 1-2 mg/kg/doz (max 50 mg) iv, yoksa feniramin (Avil) 1-2 mg/kg/doz iv
H1 blokerlerin solunum, GIS, KVS üzerine etkileri yoktur
Oral alabilen hastalara setirizin de tercih edilebilir.
H2 bloker: ranitidin 1 mg/kg/doz (max 50 mg) iv
H1 ve H2 bloker kombine kullanımı daha etkili olabilir.
Steroid: Tüm orta-ağır olgularda kullanılır. Ancak 1. basamak tedavi değildir.
Kardiyovasküler semptomlar üzerine etkisi yoktur. Bifazik reaksiyonu önlemek için kullanılır.
Metilprednizolon 1-2 mg/kg/doz iv (max 60 mg)
Nebulize salbutamol: Bronkospazm varsa, 2.5-5 mg/doz, X3 / 1 saat
Nebulize adrenalin: Üst hava yolu tıkanıklığı varsa verilebilir. 1:1000’lik, 2.5-5 ml/doz, X3 /1 saat
3. Dolaşım desteği:
Tredelenburg pozisyonu
2 büyük damar yolu / İO yol
Dolaşım bozukluğu varsa SF 20 cc/kg bolus iv, gerekirse tekrarlanır.
Adrenalin infüzyonu: Sıvıya yanıtsız hipotansiyon, şok varsa başlanır. 1:10.000’lik adrenalin, 0.05 microgr/kg/dk iv
infüzyon başlanıp titre edilir.

İzlem ve taburculuk:
Ağır anafilaksi olguları yoğun bakımda izlenmelidir.
Acilde izlenen hastalarda tüm semptomlar düzeldikten sonra en az 6-12 saat gözlem, gerekirse servise yatış
planlanır.
Çocuk alerji konsültasyonu ve takip planlaması yapılır.
48-72 saat PO difenhidramin/setirizin ve metilprednizolon devam edilir.
Hastaneden taburcu öncesi mutlaka aile eğitimi verilmelidir.
Epi-Pen temin edilmelidir.
 ANAFLAKSİ TEDAVİ ALGORİTMASI
O2, hava yolu ve solunum desteği, 2 büyük damar yolu/IO yol
Solunum yolunda artan tıkanıklık
/solunum yetersizliği bulguları var mı
(stridor, wheezing, siyanoz)
Hayır
v
Evet
DEĞERLENDİR: Dolaşım
bozukluğu bulguları var mı?
(Hipotansiyon, uzamış KDZ)
Hayır
İkinci basamak medikal tedavileri uygula:
iv H1 ve H2 bloker, iv steroid
Bronkospazm varsa salbutamol nebul
Stridor varsa adrenalin nebul
TEKRAR DEĞERLENDİR:
Klinik düzelme var mı?
Hayır
v Gözlem süresince
Adrenalin im tekrar et,
Destek tedavilerine devam et,
Servis/ÇYBÜ yatış planla
Anaflaksi klinik bulguları olan hasta
Adrenalin yap:
1:1000 lik, 0.01 mg/kg im
(uyluk dış laterali, max 0.3-0.5 mg)
Gerekirse 5-15 dk ara ile tekrarla
ABC stabilizasyonu:
Evet Entübasyon hazırlığı yap
Krikotirotomi hazırlığı yap
Dolaşım bozuk ise sıvı resüsitasyona
Sıvı resüsitasyona başla: başla, ikinci basamak medikal
20 cc/kg iv/io SF bolus, gerekirse tekrar et tedavileri uygula
ÇYBÜ yatış planla
İkinci basamak medikal tedavileri uygula:
iv H1 ve H2 bloker, iv steroid
Bronkospazm varsa salbutamol nebul
Stridor varsa adrenalin nebul
SF boluslarına rağmen Evet Adrenalin infüzyonuna başla:
hipotansiyon devam 0.05 mcg/kg/dk iv başla, titre et
ediyor mu?
Hayır
ÇYBÜ yatış planla
Acil gözlem sonrası
Servise yatış planla
Evet
En az 6-12 saat gözlem
(bifazik reaksiyon riski nedeniyle)
Ç. Alerji konsültasyonu
Evet Ev tedavisi ve izlem planı
asemptomatik Hasta ve aile bilgilendirmesi
Taburcu etmeyi planla
Hayır
v
Gerekli tedavilere devam et
Servise yatış planla