ΚΥΤΤΑΡΟ - ΙΣΤΟΙ

Dr. Νικόλαος Κουτλιάνος MD, BSc

Επ. Καθηγητής ΤΕΦΑΑ ΑΠΘ
 ΚΥΤΤΑΡΟ

Κύτταρο (cell) είναι η βασική μορφολογική

και λειτουργική μονάδα της ζωής
 ΚΥΤΤΑΡΟ

✓ Αριθμός

✓ Μέγεθος

✓ Σχήμα

✓ Μέρη
 ΚΥΤΤΑΡΟ
➢ Μονοκύτταροι
οργανισμοί (πρωτόζωα):
αμοιβάδα

➢ Πολυκύτταροι
οργανισμοί: λειτουργική
και μορφολογική
διαφοροποίηση

➢ Ανθρώπινο Σώμα:
100x1012 κύτταρα
 ΚΥΤΤΑΡΟ

➢ Μέγεθος: 4-225 μ.

➢ Το μόνο ορατό κύτταρο με

γυμνό μάτι είναι το γεννητικό
κύτταρο (ωάριο): 0,2 mm.

➢ Σχήμα: σφαιρικά,
πολυγωνικά κ.α.
 ΚΥΤΤΑΡΟ

Μέρη κυττάρου
❖ Κυτταρόπλασμα (πρωτόπλασμα,
ζωντανή ύλη & μορφώματα):
μιτοχόνδρια, συσκευή Golgi,
χυμοτόπια, κεντροσωμάτιο, ινίδια

❖ Πυρήνας: χρωματίνη, πυρηνίσκος,

λινίνη, πυρηνική μεμβράνη

❖ Κυτταρική μεμβράνη: ημιδιαπιδυτή

μεμβράνη για ανταλλαγή ουσιών
Λειτουργία κυττάρου
Ανταλλαγή ύλης
➢ Πρόσληψη ουσιών-αφομοίωση-εγκλωβισμός
ενέργειας
➢ Αποβολή ουσιών-ανάλυση-απελευθέρωση
ενέργειας

Κίνηση
➢ Εσωτερική κίνηση πρωτοπλάσματος
➢ Αμοιβαδοειδής κίνηση (προβολή ψευδοποδίων
για σύλληψη και ενδοκυττάρια πέψη)
➢ Κροσσωτή κίνηση
➢ Μυική κίνηση (συστολή & χάλαση)

Αναπαραγωγή
➢ Σταθερότητα αριθμού χρωματοσωμάτων (ρόλος
χρωματίνης)
➢ 46 χρωματοσώματα (σωματικά, φυλετικά Χ,Υ)
✓ 50% (♀) 22+Χ & (♂) 22+Χ = 44+ΧΧ (θηλυκό άτομο)

✓ 50% (♀) 22+Χ & (♂) 22+Υ = 44+ΧΥ (αρσενικό άτομο)

 Ιστοί είναι ομάδες κυττάρων με ίδια
κατασκευή και λειτουργία
ΓΕΝΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ
Ιστογένεση
(3 βλαστικά δέρματα: εξώδερμα, μεσόδερμα, εσώδερμα)

Μετεμφύτευση ιστού ή μεταμόσχευση

Αναγέννηση (φυσιολογική, επανορθωτική) – έκταση βλάβης
(ποιότητα ιστού): Η αναγεννητική ικανότητα του ιστού είναι
αντίστροφα ανάλογη με τη διαφοροποίησή του και την εξειδίκευση
των κυττάρων του

Μεσοκυττάρια ουσία
➢ Ρευστή (π.χ. αίμα)
➢ Συμπαγής (π.χ. οστά)
➢ Σημασία: συνδετική των κυττάρων, θρεπτική
 ΕΙΔΗ ΙΣΤΩΝ

➢ ΕΠΙΘΗΛΙΑΚΟΣ

➢ ΕΡΕΙΣΤΙΚΟΣ
➢ ΜΥΙΚΟΣ
➢ ΝΕΥΡΙΚΟΣ
 ΕΠΙΘΗΛΙΑΚΟΣ ΙΣΤΟΣ

ΠΟΛΛΑ ΚΥΤΤΑΡΑ & ΛΙΓΗ

ΜΕΣΟΚΥΤΤΑΡΙΑ ΟΥΣΙΑ

✓ Καλυπτήριος επιθηλιακός
(δέρμα, βλεννογόνοι)

✓ Αδενικός επιθηλιακός

➢ Ενδοκρινείς αδένες

➢ Εξωκρινείς αδένες

➢ Μικτοί αδένες
 ΕΡΕΙΣΤΙΚΟΣ ΙΣΤΟΣ

ΛΙΓΑ ΚΥΤΤΑΡΑ & ΑΦΘΟΝΗ

ΜΕΣΟΚΥΤΤΑΡΙΑ ΟΥΣΙΑ

✓ Συνδετικός

✓ Χονδρικός

✓ Οστίτης

✓ Αίμα & Λέμφος

 ΕΡΕΙΣΤΙΚΟΣ ΙΣΤΟΣ

✓ Συνδετικός (βλεννώδης, χαλαρός αραιός,

στερεός π.χ. τένοντες, ελαστικός π.χ.

σύνδεσμοι, δικτυωτός π.χ. λεμφαδένες,

λιπώδης, χρωμοφόρος π.χ. χόριο δέρματος)

 ΕΡΕΙΣΤΙΚΟΣ ΙΣΤΟΣ

✓ Χονδρικός (υαλοειδής π.χ. αρθρικές οστικές

επιφάνειες, τραχεία, λάρυγγας, ελαστικός π.χ.

πτερύγιο ωτός, έξω ακουστικός πόρος,

ινώδης π.χ. μεσοσπονδύλιοι δίσκοι, τένοντες)

 ΕΡΕΙΣΤΙΚΟΣ ΙΣΤΟΣ
Οστίτης ιστός

➢ Ανόργανα άλατα 65%

➢ Οργανικά συστατικά 35%

✓ Οστικά κύτταρα

✓ Μεσοκυττάρια ουσία (θεμέλια ουσία, κολλαγόνες

ίνες, άλατα Ca & P)

Είδη Οστίτη ιστού

❖ Αδρή ινώδης μορφή (δέσμες κολλαγόνου)

❖ Λεπτή ινώδης ή πεταλιώδης μορφή (ινίδια,

σχηματισμός οστέινων πεταλίων)
 ΕΡΕΙΣΤΙΚΟΣ ΙΣΤΟΣ
Οστέινα πετάλια

Σπογγώδη ουσία (σχηματισμός πλατιών δοκίδων:

μυελοκυψέλες)

Συμπαγής ουσία ομόκεντρα γύρω από αγγεία

(αγγειώδεις σωλήνες του Havers)
Οστεώνας ή σύστημα Havers
Σύνολο ομόκεντρων πεταλίων

Οι αγγειονευροφόροι σωλήνες που συνδέουν

τους σωλήνες Havers με τον μυελώδη αυλό και
την ελεύθερη επιφάνεια του οστού λέγονται
σωλήνες Volkmann

Ο οστίτης ιστός φέρει αγγεία και νεύρα σε

αντίθεση με τον χονδρικό ιστό
 ΑΙΜΑ & ΛΕΜΦΟΣ

Ερυθρά αιμοσφαίρια (αμφίκοιλα, απύρηνα, μυελός

οστών): 4x106/mm3♀, 5x106 /mm3 ♂, 6x106 /mm3 νεογνό

Λευκά αιμοσφαίρια (κοκκώδη 70%, άκοκκα 30%)

Ουδετερόφιλα, Λεμφοκύτταρα,
βασεόφιλα, εωσινόφιλα μονοπύρηνα

Αιμοπετάλια: 300.000/mm3

Η λέμφος είναι υποκίτρινο υγρό που

κυκλοφορεί στα λεμφαγγεία και καταλήγει
έμμεσα στην κυκλοφορία του αίματος με τις
μεγάλες φλέβες του τραχήλου
 ΜΥΙΚΟΣ ΙΣΤΟΣ

ΜΥΙΚΟ ΚΥΤΤΑΡΟ ή ΜΥΙΚΗ ΙΝΑ

✓ 200-300 μυικά ινίδια/μυική ίνα

✓ Λείες μυικές ίνες

✓ Εγκάρσιες γραμμωτές μυικές ίνες

✓ Καρδιακές μυικές ίνες

ΜΥΙΚΟ ΚΥΤΤΑΡΟ
Μήκος: 4-15 εκ.
Πάχος: 10-100 μ.
 ΕΙΔΗ ΓΡΑΜΜΩΤΩΝ ΜΥΙΚΩΝ ΙΝΩΝ

Ερυθρές (μυοσφαιρίνη, άφθονο σαρκόπλασμα, λίγα

ινίδια, βραδεία συστολή)

Λευκές (άφθονα ινίδια, λίγο σαρκόπλασμα, ταχεία

συστολή)
 ΝΕΥΡΙΚΟΣ ΙΣΤΟΣ

Κύτταρα: ΝΕΥΡΩΝΕΣ

Μεσοκυττάρια ουσία: ΝΕΥΡΟΓΛΟΙΑ

Μέρη νευρώνα

✓ Κυτταρικό σώμα

✓ Νευρίτης

✓ Δενδρίτης

✓ Έλυτρα
 ΝΕΥΡΙΚΟΣ ΙΣΤΟΣ

✓ Κυτταρικό σώμα (έλλειψη

κεντροσωματίου & κυτταρικής μεμβράνης)

✓ Νευρίτης (μεταφορά διέγερσης από

κυτταρικό σώμα)

✓ Δενδρίτης (μεταφορά διέγερσης προς

κυτταρικό σώμα)

✓ Έλυτρα νευριτών περιφερικών νεύρων

(νευρίλημα, μυελώδες, περιινίδιο)

ΕΜΜΥΕΛΕΣ (ΛΕΥΚΗ ΟΥΣΙΑ) &

ΑΜΥΕΛΕΣ (ΦΑΙΑ ΟΥΣΙΑ) ΝΕΥΡΙΚΕΣ
ΙΝΕΣ
 ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΝΕΥΡΙΚΩΝ ΙΝΩΝ

➢ Αγωγιμότητα της διέγερσης (150 m/sec)

➢ Διεγερσιμότητα

➢ Ανερέθιστη περίοδο
➢ Συνάψεις

Νευρογλοία ονομάζεται η
μεσοκυττάρια ουσία του
νευρικού ιστού που
περιβάλλει τους νευρώνες
(απομόνωση, στήριξη,
θρέψη)

Αναγέννηση νευρικού ιστού;