Republic of the Philippines

Department of Education
CARAGA REGION
SCHOOLS DIVISION OF AGUSAN DEL SUR

Learners’ Activity
Sheets
Filipino 7
Quarter 3 – Week 1a
Ponemang Suprasegmental
 D.O Plaza Government Center, Patin-ay Prosperidad, Agusan del Sur
depedagusandelsur@deped.gov.ph
(085) 839-545

Republic of the Philippines

Department of Education
CARAGA REGION
SCHOOLS DIVISION OF AGUSAN DEL SUR

Filipino – Grade 7
Learners’ Activity Sheets
Quarter 3 – Week 1a: Ponemang Suprasegmental
First Edition, 2020

Republic Act 8293, section 176 states that: No copyright shall subsist in any
work of the Government of the Philippines. However, prior approval of the
government agency or office wherein the work is created shall be necessary for the
exploitation of such work for a profit. Such agency or office may, among other things,
impose as a condition the payment of royalties.

Borrowed materials (e.g., songs, stories, poems, pictures, photos, brand

names, trademarks, etc.) included in this activity sheets are owned by their
respective copyright holders. Every effort has been exerted to locate and seek
permission to use these materials from their respective copyright owners. The
authors do not represent nor claim ownership over them.

Development Team of the Learner’s Activity Sheet

Writer/s: Ma. Carolin Iris T. Cepida
Editor/s: Ma. Veronica Ivy T. Mitrofanous, Shielo B. Cabahug, Rosemarie Q. Boquil, Charlene
Mae A. SIlvosa
Illustrator:
Layout Artists: Lester John G. Villanueva
Lay-out Reviewer: Blessy Suroy-Suroy
Management Team: Minerva T. Albis, Ph.D.
Lorna P. Gayol
Erwin G. Juntilla
Normie e. Teola
Narciso C. Oliveros
Ma. Medy A. Castromayor
D.O Plaza Government Center, Patin-ay Prosperidad, Agusan del Sur
depedagusandelsur@deped.gov.ph
(085) 839-545 Republic of the Philippines
Department of Education
CARAGA REGION
SCHOOLS DIVISION OF AGUSAN DEL SUR

Learners’ Activity
Sheets
Filipino 7
Quarter 3 – Week 1a
Ponemang Suprasegmental
 D.O Plaza Government Center, Patin-ay Prosperidad, Agusan del Sur

LEARNERS’ ACTIVITY SHEETS IN FILIPINO 7

depedagusandelsur@deped.gov.ph
(085) 839-545
Quarter 3, Week 1a

Pangalan: _________________________________ Baitang at Seksiyon:_________

Guro: _____________________________________ Petsa: ___________________
Paaralan: __________________________________ Iskor:____________________

I. Pamagat: Ponemang Suprasegmental

II. Mga Kasanayan sa Pagkatuto:

Naipaliliwanag ang kahalagahan ng paggamit ng suprasegmental (tono, diin,

antala). (F7PN-IIIa-c-13)
a. Nakapagbibigay ng ilan pang halimbawa ng mga salitang nagbabago ang
kahulugan ayon sa pagbigkas (tono, diin, antala)

III. Tagubilin:

Ang gawaing pagkatutong ito ay nakatuon sa pagpapaliwanag sa

kahalagahan ng paggamit ng suprasegmental (tono, diin, antala). Ang mga nasa
ibaba ay mga gawaing makakatulong upang higit na mapaunlad ang kaalaman at
kasanayan ninyo kaugnayan sa nasabing paksa. Basahin ang mga panuto sa bawat
gawain at sagutan ang mga ito.

IV. Mga Pagsasanay

Gawain 1. Punan Mo!

Panuto: Isulat ang wastong kahulugan (sa wikang Ingles) ng salitang may
salungguhit ayon sa diin ng paggamit nito.

1. Dumating na pala siya kagabi na may dalang maraming pala.

Unang salita: _________________
Ikalawang salita: ______________

2. Dating matamlay na ang bata noong bagong dating pa lamang nito.

Unang salita: _________________
 Ikalawang salita: ______________

3. Tabi po, maaari bang tatabi sa iyo?

Unang salita: _________________
Ikalawang salita: ______________
4. Ang lalaking taga probinsiya ay may taga sa kanyang mukha.
Unang salita: _________________
Ikalawang salita: ______________

5. Ang pagpapaayos ng kanilang puso ang laging nasa kanyang puso.

Unang salita: _________________
Ikalawang salita: ______________

Gawain 2. Pag-aralan Natin!

A. Basahin at unawain ang Ponemang Suprasegmental na nasa ibaba. Pagkatapos,

sagutan nang buong husay at talino ang mga kasunod na katanungan.

Ponemang Suprasegmental

Sa paggamit ng ponemang suprasegmental, malinaw na naipahahayag ang

damdamin, saloobin at kaisipang nais ipahayag ng nagsasalita upang madaling
matukoy ang kahulugan, layunin o intensiyon ng nagsasalita.
Sa ponolohiyang Filipino, may tinatawag ding ponemang suprasegmental.
May tatlong uri ng ponemang suprasegmental: (1) intonasyon o tono; (2) diinn
at haba; (3) hinto/antala. Isa-isa nating pag-usapan ang nasabing mga ponemang
suprasegmental.

1. Intonasyon o Tono
Ang intonasyon o tono ay tumutukoy sa pagtaas at pagbaba na iniuukol sa
pagbigkas ng pantig ng salita na maaaring makapag-iba sa kahulugan ng mga salita
upang higit na maging mabisa an gating pakikipag-usap maging ang mga ito man ay
magkapareho ng baybay.
Ang pagsasalita ay tulad din ng musika na may tono – may bahaging
mababa, katamtaman, mataas o mataas na mataas.
Upang higit nating maunawaan ang tono narito ang ilang halimbawa at
pagpapaliwanag:

3 3
a.) b.)
2 pon 2 ha
ka ka
 1 1
ha pon

Sa kahapon (a) ang nagsasalita ay nagdududa o nagtatanong, samantalang

sa kahapon (b) ito ay nagsasalaysay. Ito ay dahil sat ono. Sa nabasang halimbawa,
nakitang sadyang makahulugan o ponemiko ang tono bilang suprasegmental.
Natoon ang diwa ng salitang kahapon na ang ibig sabihin ay nagdaang araw.
Ngunit dahil sa tono, nagkaroon ito ng dagdag na diwang ibig ipahatid ng bumigkas:
nagtatanong o nagdududa na humihingi ng kasagutan sa kausap.
Narito ang iba pang halimbawa:
Ang ganda ng dalaga? (Nagtatanong/Nagdududa)
Ang ganda ng dalaga. (Naglalarawan)
Ang ganda ng dalaga! Nagpapahayag ng kasiyahan

2. Diin at Haba
Ang haba ay tumutukoy sa haba ng bigkas na iniukol ng nagsasalita sa
patinig ng pantig ng salita. Ang diin naman ay tumutukoy sa lakas ng bigkas sa
pantig ng salita.
Ang Filipino batay sa Tagalog (buhat sa angkang Malayo Polinesyo) ay
sinasabing syllable-timed, samantala ang Ingles buhay sa angkang Indo-Europeo ay
sinasabi naming stress-timed. Samakatuwid, higit na mahalaga sa Filipino ang haba
sa pagsasalita. Ang salitang kasama (companion) ay salitang malumay na ang diin
ay nasa penultimang pantig na ang ibig sabihin, ang patinig na /a/ sa pantig na sa ay
higit na mahaba ang nagiging bigkas kaysa dalawang patinig na /a/ sa mga patinig
na ka- at –ma.
Subuking alisin ang haba ng patinig sa pantig na sa at mababago ang
kahulugan ng salita – hindi na companion kundi tenant na sa ibang salita.
Iba pang halimbawa:

/kasha.ma/ = companion
/kasama/ = tenant
/magnana.kaw/ = thief
/magna.na.kaw/ = will steal
/magna.nakaw/ = will go on stealing

3. Hinto o Antala

Ito ay ang saglit na pagtigil sa pagsasalita upang higit na maging malinaw ang
mensaheng, ipinahahayag. Ginagamit ang kuwit, tuldok, semikolon, at sesura sa
pagsulat upang maipakita ito.
 Halimbawa:
Hindi maganda. (Sinasabing hindi maganda ang isang bagay)
Hindi, maganda. (Pinasubalian an gisang bagay at sinasabing
maganda ito)

B. Matapos na pag-aralan ang ponemang suprasegmental ilahad ang katangian ng

tatlong uri sa pamamagitan ng pagsagot sa talahanayan sa ibaba.

URI NG PONEMANG
KATANGIAN HALIMBAWA
SUPRASEGMENTAL

TONO

DIIN

ANTALA

Gawain 3. Bigkasin Mo!

Panuto: Bigkasin at isulat ang kahulugan ng mgapares ng salita na pareho ang

baybay subalit magkaiba ang bigkas.

1. /SA:ka/ - ______________________ /sa:KA/

-________________________
2. /BU:hay/ - _____________________ /bu:HAY/ -
______________________
3. /ki:ta/ - _______________________ /ki:tah/ -
________________________
4. /ta:la/ - _______________________ /ta:la?/ -
________________________
5. /ba.lah/ - ______________________ /ba.la?/ -
_______________________

Gawain 4. I-tono Mo!

Panuto: Tukuyin ang wastong tono ng bawat pahayag batay sa layunin nito.
Maaaring gamitin ang bilang 1 sa mababa, bilang 2 sa katamtaman, at bilang 3 sa
mataas. Isulat sa sagutang papel.

1. kanina = _____________, pag-aalinlangan

kanina = _____________, pagpapatibay, pagpapahayag
2. mayaman = _____________, pagtatanong
mayaman = _____________, pagpapahayag
3. magaling = _____________, pagpupuri
magaling = _____________, pag-aalinlangan
4. kumusta = _____________, pagtatanong na masaya
kumusta = _____________, pag-aalala
5. Ayaw mo = _____________, paghamon
Ayaw mo = _____________, pagtatanong

Gawain 5. Pakahulugan Mo!

Panuto: Basahin ang sumusunod na pahayag. Ipaliwanag ang mga pahayag kung
ano ang pagpapakahulugan mula sa tono at intonasyon na pinakita.

1. Hindi si Mark ang sumulat sa akin.

______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
2. Wennie, Ryan, Mark ang tatay ko.
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
3. Hindi, siya ang kaibigan ko.
4. ______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________

V. Pangwakas na Gawain/Repleksiyon

Sa araling ito natutunan ko na mahalaga ang Ponemang Suprasegmental sapagkat

___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
__________________________________________________________.
 Sanggunian
a. Aklat
Santiago, Alfonzo d. 1995, Panimulang Lingguistika, Rex Book Store,
Lungsod ng Quezon
Api-it, Marilyn S. et.al. Panitikang Rehiyunal sa Filipino 7
b. Internet:
https://www.tagalog-dictionary.com/search?word
https://www.scribd.com/document/437685359/Ang-Kahalagahan-Ng-Ponema
https://tl.wikipedia.org/wiki/Ponema
https://www.slideshare.net/JenitaGuinoo/ponemang-suprasegmental-grade-7
 Learners’ Activity Sheet in Filipino 7
Quarter 3, Week 1b

Susi sa Pagwawasto

Gawain 1: Punan Mo!

1. Unang salita = turns out
Ikalawang salita = shovel
2. Unang salita = old
Ikalawang salita = arrives
3. Unang salita = to the side
Ikalawang salita = beside, next to you
4. Unang salita = form
Ikalawang salita = cut
5. Unang salita = water pump
Ikalawang salita = heart

Gawain 2: Pag-aralan Natin!

URI NG PONEMANG
KATANGIAN HALIMBAWA
SUPRASEGMENTAL

Pagtaas at pagbaba na
Pu:no? – tree
TONO iniuukol sa pagbigkas ng
Pu.no? - full
pantig sa salita

Bahagyang pagtigil sa LA:bi – residue

DIIN
pagsasalita la:BI - lips
Gawain 4: I-tono Mo!
1. 213 – pag-aalinlangan; 231 - pagpapatibay
2. 213 – pagtatanong; 231 – pagpapahayag
3. 231 – pagpupuri; 213 – pag-aalinlangan
4. 213 – pagtatanong na masaya; 231 pag-aalala
5. 231 – paghamon; 213 – pagtatanong

Gawain 5: Pakahulugan Mo!

1. Ibang tao ang sumular sa atin.
2. Ipinakilala niya si Wennie at Ryan sa kanyang tatay na si Mark.
3. Hindi siya ibang tao kundi kaibigan ko.

V. Repleksiyon:
Mahalagang bigkasin nang wasto ang mga ponemang suprasegmental sa
pakikipagtalastasan upang maging wasto ang baybay ng mga salita at maiparating
natin ang tamang impormasyon na nais nating ipabatid.