E KSPERT

I
WYDAWNICTWO
DO R ADZTWO

RACHUNEK
KOSZTÓW
W PRZYKŁADACH I ZADANIACH

Praca zbiorowa pod redakcją

Edwarda Nowaka

Wr oc ław 201 O r.
 Rec~nzent ·
pror dr bab. Karo l Szn<1jdc1 SPIS T REŚCI
Redaklja 1~ch111czna :
Adam Putyra

S ł owo wstępne
Korekta:
Ma rian Palka I. Identyfikacja i pomiar kaszlów

2. Klasyfikacja 1 ewidencja kosztów .

3. Rozlicza nie kosztów dzi ala\n ośc i . 55

4. Kalkubcja kosztó w produktów . 100

5. Koszty w sprawozdaniu finansowym 1 3~

6. Koszty w rachunk.1.1 dochodu podatkowego (straty podatkowej) 155

7. Systemy rachunku kosztów a wynjk finansowy .

8. Rachunek kosztów s tandardowyc h 199

9. Rachunek kosztów dzia ł ali 219

I O. Rachu ne k kosztów klienta ... 264

I I . Anali za kosztów 294

Wskazówki i odpowiedzi 3 10

Zalecana lite ratu ra 356

~J Copyright by „EKSPERT" Wydawnictwo i do radzt\vo ... , Wrocla\'.' 2010 r

IS BN 978-83-89179-60-9

„I:. KS PERT' ' Wydawnictwo doradzlw~ z zakresu rachunkowości i finansów s.c. l'vL A Pałka
1

ul , Garwol 11islrn IO, 5 3 ~ ! 17 Wroc!aw

tcl ./ liix 07 1 367-97- 1,1, tel 07 1 363-65-6 1
A 11t·o r zy przy kladów

Piotr Bednarek: 9. l - 9.5

Magdalena Chmie lowiec-Lewczuk: 2. ! - 2.3
Zdzislaw Kes: S. l - 8.3
Marc in K.llnowski: 3 .1 -3.4
Robert Ko walak: 'l.l - 4.6
Katarzyna Kow alska: 4.7
Wojc iech Da.wid Krzeszowski: 1.5, 5.1 - 5.5
rvl <nia N ie:plow icz: 7.1, 7.2, 7.4
n~1rtlumiej Nita: ! . I - 1.4
Fdwa 1d Nowak: 7.J, l 1.1 - 11 .5
rv11c ltnl l 1oszwa: 3.5, 6. l - 6.3
1\1b 11 1 Pulyrn : 10. l - 10.3
t\ ulur zy z :1d:11i
l'1<•trlkd11<1rek:9. l -9.12, 9 IS,9.19
fvbgd al ena Ch mielowiec- Lewczuk: 2. 1 - 2.9
Zdzislaw Kes: 8.1 - 8.G
Marcin Kl inowski: 3.\3,6, 3.1 1, 3. 12, 3. 18, 3.1 9
Robert Kowa lak: 3.4 , 3.22, 3.24, 4. 1 - 4. 17, 7.7 - 7.1 O
Ka tarzyna Ko walska : 3. 7, 3.8, 3.1 O, 4.18 - 4. 19
Wojciech Dawid Krzeszowski: 5. l - 5.5
Aleksandra Martynowicz: 3. l - 3.3, 3.9, 3.20, 9.13 - 9.17 9.20
Mana Nicplowicz: 7.1 - 7.6
Ba1tlomiej Nita: I. I - 1.13
Edward Nowak: I I.I ·- 11.8
Michal Poszwa: 3.13 ·- 3.17, 3.21, 3.23 , 3.25 - 3.26, 6. l - 6.7
Adam Putyrn : IO.I - 10.6
SŁOWO WSTĘPNE
Rachunek kosztów obejmuje cia_g czy nn oSci, któ rych podstawowym wrh1 111 l'111
jest dos larczerue i11fom1:icji o ko sztach dzialal n oścl. Jeśll chce się nzysk;u; te.:: 111lut
macje, to należy przetw arza ć i analizować dane li czbowe do\)1 c 1ą1..:c kus;. lcl w, 11''
ni es ionych przezjecln ostkę gosp od arczą
Pro blematyka rachunku kosztów \V ostatnich \at<1ch znajd11JL" cma; 'ill' 1 •;1~· ;; 1
interesowanie. Mimo tego oie można stwierdzić. że proccdu1 y 1ad1unkn k11
tów są dobrze zna ne. Dlatego zaisrn j3fa potrzeba l~1kiegu pi 1t·1bi i ;1w 1t•1 11 :1 p11 111"; 11
rnchunku kosztów, aby ·pl.iszc?.t::gólne jego procedury stnl y ~'i l \: 11!1 1.111111 :il y1111 11 . 1
rzędziami pracy m enedżera. Odczuw a s i ę przede wszys 1kin1 h1 :1k l1dp(1\\ 1t•1 l111111
materiałów, w post::ici przyklatlów i różnorod n yc h zadali , kt1'11y1.·h p11n.l11d111\\ .1w
i rozwiązanie jest n iezbę dne do nab rani<J. wprawy we wh1Sc1W) 111 pi 1s lu gt\\ .111111 " ' ~·
proceduramj rachu nku kosztów. C hcąc wypc l 11 i ć tę lukę odd:1je ~ 1y Jn 1<1k C·,, l<'I
nib opracowcu1ie będące zb iorem przyk!Jdów i z.:ida ri clo tyczj\l'yc h 1l11,11 yl· l1 111 11
cedur ra chun ku kosztÓ\V
Książka jest ad res.ow<J.n?i przede wszystkim do studentÓ\V kierunków c kL•ll 1)-
' micznych . M oże być także przydatna finans istom i menadżerom· praktykom, kt1lrzy
w swojej prncy chcą wykorzystać i.nformacje o kosz lach w ocen ie clzia!alnoś c i jed-
nostek gospochnczych o t:itz w µrocesie zarząclzaDia. Ce lern , jak.i sobie postmvi li au-
torzy było praktyczne zilustrowanie najważniejszych procedur rJchunku kosztów.
Książka składa się z jedenastu rozdzia lów dolyczących okreś l onych procedu1
n11.::hu nkl1 kosztów. Sc hema l ws1.ys lkich ro zdzialów jest jeclmikowy. W pierwszej
częSc i każde go roz.dziah.1 znajdują s ię rozwi ąza ne krok po krok u przyk.lacly. Na-
stę pn ie podane są zada nia do samodzie lnego rozw i ązani<'.! przez Czyrel nib. , które
mają na celu utrw:.ilenie wiadomości nabytych w trakcie stuclio\vania podręcz 111ka
1 przykl:idów N~1 koócu książki znajdują się wskazówki oraz rozwiązan i a za dc11l
p1lt.:Znaczonych do rozwiązania samodzie lnego. Autorzy sta ral i się, aby możl1vvie
du?o przyk l ~1 dów l zadail odp1)wiada1o konkretnym procesom gos pod::irczym

M.1111y 11:1d w.:j ~. że książ.ka będzie pewną po mocą dydaktyczną dla osób ~t u­
d1ui:iryc h 1 ~u.: l 1u11ek kosztów i przyczyni się do pupula ryzac.Ji proced ur nJchunku
k1•'ilh1w 111 1..:1 \l~·dn yc h w pnicy każdego me nedżera

EdwanJ Nowak
I

r•. ' " R OZDZIAŁ 1

IDENTYFIKACJA I POMIAR
KOSZTÓW

1. Przykłady

PRZYKŁAD 1.1

W przedsiębiors twie produkcyjnym Mi nota ur Sp z o.o. wysląpily w okresie

spra wozdawczym ope rncj e gospodarcze, klóre przedstawio no w tabel i 1.1.

TABELA 1.1 Operacje gospodarcze

L.p. Tre ś t op~rncj i Kw n l:1 (1.I)

Zapłacono odsetki od zaciągmęLego kredytu 17•111

Wystawiono fakturę sprzed::iiy za wyda ne w cześniej wyroby ł <I 2 ()1)
Nabyto nin1cri aly z odroczonym krminem pł<1lności i wydano je Jo z u życ ia I fi'\0
Znradwwanu m r ę podat l.. -11zgodnie z deklaracją podatku od 11Jerucll o11HJŚC1 xoo
Dokonano odpisu z tytułu u1rnry waności długote rm inowych aktywów !i -
j 600
nansowych
6 Naliczono przychody ze sprzed a ży zbęd n eg1> środb trwah!go 6 ooo
Odpi sano nieściągalne nal e7.ności z tytutu sp r-le daży prod uktów 5 lOO
Przyznano odszkodowan ie zn straty powstałe w wy niJ...1.1 ulewy 4 20 1)
Otrzymano fokturę za usługi te!t:fonii komórkowej ;oo
IO Za rachowano i uiszczono opłatę za prowadzenie rachunku bankowego ;o
11 Naliczono do<l=:i.tnie róż111ce kursowe 1 200
l2 Za\.a1pio11 0 za gotówkę 1maerinty biurowe i wydano je do zuzyc.:rn JOO
Otrzynwno wpfywy ze s prze d<1 ży opadów uzysk11nych z zoini ec h:-ineJ pro-

l
13 3 200
dukcji
14 Sporządzono listę plac i \vyplacono wynagrodzenia 6 '.200
I5 Ujęto pobra n ą uprzednio whczkę na poczel dostawy wyrobów --ł 8flf1

16 Op ł acono koszty post~powauia sądowego 1 ;oo

·~
17 Znruchowano koszty usuwanrn zniszczeti po po1:arze I l()O
18 Ujęto w artość netto sprzed< mego zbę dnego Srodka trw;'llcgo ·I ~!HJ
l9 Wypłacono prai;ownikowi za li czkę na potrzeby podróży slużbowcJ l~ O

20 Ujęto odsetki z tytułu nieterminowej splary zobow i ązań 1'0

21 Zaksięgowano dyskontu p rą z<1k11p ie weksli J. ·ltltl
22 Z apłacono z góty za u s łu gę renrn nlową I .'llłJ

23 Zo.rac.:how11no wlicz kę na podu tck dochodowy od osób prawnych I '\ !)()

2<1 Otrzymano odsetki od lokaty bankowej H/ltl
25 Opłaco n o przelewem składki ube:zpieczenfa mająl kowego za przysz ł y rok l '!Jtl

I.
 Zarachowano planową amortyzacJ~ śroJk6w lrwatych: 1 200 zł
L.JJ. TreSC npc r :1cji Kwnt a (zł)
Nabyto ma te r i ały z odroczonym te1111ioem pbtnoś ci
26 Z.:iruchowano plan ową amortyzację środków lrwalych 1 200
i wydano je do zużycia · l 650 zl
27 Ui~Jo wartość nerto zniszczonych na skutek pożarn ś rodków lrwałvcb 8 200
28 Z:ml~cono za. prenumerntę fachowych cz<isopism za nast~pny kwa~al Z::irachowano ralę po d~Hk:u od ni.:ruchomości zgodnie z deklaracją: 800 zl
600
:a~s:~~~\;:~~~ przychodów z lytułu przekazania procil1k1ów wrnesionych Otrzy mano faklu rę za uslugi telefo nii ko mórkowej 500 zl
29
11 IO OOO - - - --
6 451) 71
30 Nn liczono zobow i ązanie si:;ó/ki z tytułu ubezp1 r.czer'1 soołecznvch 2 300
7 !OO 2 b) .Ko sz ty d z iała l n ośc i o peracyjnej , l<t órc hyly po ni es ion e w ty m s:un yrn
32 PrZ)'Znano ods zkodowan ie za srn1ty powst<de w wyn iku pL1żcm 1 12 700 okr es ie co wy d:il l\ j

P o lece ni e : Z::trachowa no i poniesiono opłatę za prow:.1dze11 1e r3chunku bankowego ' 0 11

z~1lrnpiono za gotówkę ma teriaty biu rowe i wydano je do zużyc i a : 31)1) 11
Należy pog rup ować podane operacje gos p~d a rcze , usta l ając odpowiednio Spo rząd zono listę plac i wypłacono wynagro dzen ia 6 2(11) 11
kwoty
Suma: (> ''li 11
I . przychoLłÓ\.V z dziatal noSci operacyj nej ,
2. kosztów podstawowej działalaości operacyj nej,
le ) Wydatki , kt ó re b ę d :1 s tan ow i ć kosz ty w o k rc s:u: h p M. 11i cj~1. y d 1 :
-' · pozostal yc h przycbodów operacyj nych,
4. pozostałych kosztów operacyjnych, Zapl<1tono z góry za us l ugę remont0wą· 1
!10 11
przychodów fina nsowych, Oplacono przelewe m składki ubezp ieczenia majątkow ego
kosztów finansowych w przyszty rok: 1
1 . 111 11. I
7. zysków naclzwycza)n~ch,
Zapł acono za p renumeratę fachowych czasop ism za 11as l~pn y kw<11 l:d . (100 11
S stra t nadz:\'vyczajn ych,
Wyplncono pracow nikowi za liczkę na potrzeby podróż y s l u ż bow ej 2_o::; I) 11
CJ . obow i ązkowyc h obciążeń wyniku finans owego.
Sumer 5 250 zl
O peracje, które wpt_Y'vają na koszty podstawow ej d z ia! a lnośc i operacyj nej na-
k: ·i..y dodatkowo s~JasyJ1 kować, wyo dr ę bniając : J) Po zos tale przyc hod y ope ra cyjn e
a) kosz~y dz~a l 11lnośc~ operacyj.nej.• po11 i.esione wczeSniej ni ż wyda lki
Odpisa no przedawnio ne zo bo w i ąz;in i a z ty t uł u zakup u rn::iter ialów
b) kosz.ty dziafaln ośct operacyjnej, pontesione w tym sa mym okresie, co \Vy-
datk1, - clo produkcji:· 7 100 zl
c) wydaLk1, które będą s tanowi ć koszty w okresach póZniejszych. Przychody ze sprzedaży opadów uzyska nyc h z z.:u1 icdw nej
produkcji J 21)0 zl
Rozw i ązan i e:
__N_a_I i_c_
zo_n_o_cp_rz_y_·c_ho_d_y_z_e_sc___
p r_z_
eJ_a_ży'--
zb_ęc___d_ne-'g'o--ś_rc_
"_lk_a_lf\_,_'a_łe-"g-
0 :_ _ _6_·O
_OO zl
Suma · 16300 1.l
1) Przyc hod y o pe racyjn e

I •
Wystawiono fa k rurę sprzedaży za wydane wcześ n iej wyroby:
Zarachowano produkty wniesione do spó~ k i w for mie aportu :
14200zl
IO 000 zł
4) Puzo.s u.tl e koszty op era cyjn e
Zaks ięgowano wa rtość netto sp rzeda nego zbędnego ś rodka
Uj ęto pobraną uprzedni o zaliczkę na poczet dostawy: 4 800 zl

I Su ma· oq OOO 1.l

trwalcgo:
Odpi s~1n o n ie śc 1qgalnt! na l eżności z tyt ul u s przedaży produktów
( )pl:1 i.. ot 10 koszty pos tę po wa rrn1 sądowego ·
<1 8fl0 11
5 ! OO 11
3 SOO 1.I
2a) Ko sz ty cl z i aJ:tl n ośi.: i op e ra cyj nej , l<IÓrt' li y l p tnli t••d on L' wi."tf' 4ni l'J ni1

I wy d:1tki

• Naliczono zobowiąwnic spólki z Lyt11!u 11ilf.'t J11l' l 1 1' H •quilt•t 1 1i y 1 !1 • \OO 1 1

Su111:1 IJ ' lilii 1.I
 5) Przy..: hntl y li11 :111 s;1wc I. liniowej,
2. degresywnej - malejącego salda przy współczynniku podwyższającym 2,0,
011 ;;y nrnno l)dSt:lki od lob ty bankowej 860 zl 3. degresywnej - sumy cyfr rocznych SOYD,
N1 1li i.;1..011n dl1d:itnie rozn i ~c~ kursowe: l 200 zł 4. metody progresywnej, .
Z:1ks i\,'.gnwa 110 dyskont o przy zakupie weksli: 2 ~oo zł 5. metody o:.iniralnej, przy założeniu, że liczba przepracowanych maszynogodzin
Su 111:1 : 4 460 zł
w kolejnych latach wynosi odpowiednio: J OOO, 4 OOO, 5 O~O, 4 500, 3 500

6) Kus1. ly linan suwc R o zwi ąza ni e:

Dokonano odpisu z tytul u utra ty wa r tości długoterminowych

1) 1nctod:..1 li n iowa
aktywów !i nnnsowych poniżej ceny nabycia: 3 600 z!
Zap !aco l\O odsetki od zaciąg n iętego kredyt1J : l 740 zł Kwotę pod legci.jącą amo rtyzacji ka lku luje się wed lug wzo ru ·
Ujęto odse tki z l)1 h1·łu nieterminowej sp łaty zobowiązań: 420 zł
U=W," - W,,
5 760 zl
gdzie:
7) Zys k.i na dzwyczaj ne U - kwota pod legojąca amortyzacji,

Przyznano odszkodowanie za straty powsta łe w wyniku ulewy ·

Przyznano odszkodowanie za straty powstałe na skplck poż~1rn·
4 200 zl
12 700 zł
w:-
W - wartość początkow.:t środka trwałego,
wartośC rezydualna środka trwałego (cena sprzedaży netto).

Wartość urządzenia do nawijaoia cewek podlegająca arnort)1zacji wy11osi:

Suma : 16 900 zl
U= 64 OOO - 0,1. 64 OOO = 64 OOO - 6 400 = 57 600 zl.
8) St r a ty ll<Hlzwycz aj ne
S tawkę amortyzacji w kolejnych latach obliczamy zgodnie ze wzorem:
Ujęto waność uetto z11iszczonycb. n.:t skutek pożaru środków u
1rwa lych: A,=-,
8 200 zł n
/,~H<H.: hownno koszty us uwnnis zniszczeó po poż::irze 3 I OO zl odzie·
S1 11111_1 · 11 300 zł
A, - staw ka amortyzacji w roku t,
n - okres ekonomicznej użytecznośc i środka trwa·lego w latac h.
1
>) O IJo wi<tt. lrnwc ob d:rż e11L1 wyni k u lina nsnw ego
W rozważ~mym przyPactku stawka amortyzacji dla każdego roku wynosi
/.c_1rr11.;howan1c z:.-i lii.:zlci na podatek dochodowy od osób prawnych· I 500 zl
A, -- 57 S
600 -- I I 5'0
• z.I
P RZYKŁAD 1.2
Stopa amortyzacji naliczanej metodą liniową może być w.Yznaczona następu -
W przedsięb i ors rwie, które zajmuje się produkcją genera1orów, w grud niu jąco:
oddano do u żytkowania LH-Lądze n ie, s ł użące do naw ijania cewek zap łonowych,
0 =!!:,.·100%,
o wa rtości począLko wej 64 OOO zł. Przewidywany okres eksploatacji tego środ­ 1
u
ku trwatego wynos i 5 lat. Szacuje się ponadto, że po upływie tego okresu można gdzie ·
sprzc::dHć maszynę za ! 0% jej początkowej wartości a1 - sto~ a amortyzacj i w okresie L

Po lece ni e: W przykładzie stopa amo rtyzacj i wynos i:

Spo rządzić µIa n amortyzacji tego środka t rwałego w ko lejnych l<Hach przy za- 11 520 100% = 20%
stosowaniu metody : a, = 57 600.
 W pt c1k tyl;i..: 11r11.:l· l111d 1. 1 'i t\: dii 'il:l wt.: k :1111u1ty1.c1i..:yJ1lJ'C I! IW l1 (;zO nyc h rnelo d ą li-
Wyn.iki ob liczeó wskazują, że roczne op isy a111ortyzacyj 11t. : przez 5 lal bf(dą wyno-
sić ! I 520 zl, czyli 960 zł [nicsięcznie, a tym samym stopa nmortyzacjijt.:sl równa 20%. 111owc1, put:zynając od vk1 esu, w ~t(\ry111 odp isy dokonane mcwdą degresywną by-
tyhy ni zsze 11i ż odpisy oszacowanl.: nit:Ludą liniową. Taką sytuację przedstJw10110
2) m c LO cl;1 d egr esyw 11 a - m ::ilcj ąc c g o s :1lda p r zy wspólczy11u ilc u p o dwyż­
w tabeli 1.3.
szaj <~ cy m 2,0

V./ me Lodz1e de gresywnej stosuje s i ę nastę puj ący wzó r· TA B ELA ·1 3 Przejśc i e na meLo Ut:;" l i n i o w ą
S kumu low a ne umor ;,, cui ~ W art1J ŚĆ br u tro
[l o k O dp is n m orty·1.ncyj n y
4 :::: w„lt . a, . wp 64 ooo.o
•
1
IOO'Yo .
25 600,0 25 600,0 38 400 .0
gd? ie · '23 O'Hl,O
15 360,0 40 960,0
Jl'"''~ war t ość \1~ tt o środ k a tn va lego nn począte k okres u t,
11 520,0 52 480,0 l l .520.0
H'f) w spółczynn i k podwyższający .
11 520.0 64 ooo.o () ,l)

W~H Lość netto środka trwałego w każdym okresie to jego wartość bi lansowa,
l 1.vl1 w;.1rtość początkowa pomniejszona o skumulowane umo rze nie. W ukazanej sytuacji całkowi te umorzenie środka lrwakgu na s tą pi p11 oh·1n li
latac h.
W ~rnalizowan y m p rzyk!adz ie "vyznacze nie stawki amortyzacj i w pie rwszym
1ikn·s w p11cdstawia się następ ująco J) m e to d ~1 cl eg r esywn:..i - s um y cy fr ro cz nyc h (s u11 1y 11l.: n ·s1'nv 11111 :11 1:1 11 i :1)

64 ooo 20% ·2
?5 600zl W metodzie deg:resY'vnej można zas t osować na stępujący W'/t'i r 11:1 s 11111ł..' cv l1
100% rocznych (SOYD - sum ofyears digi ts ), czy li liczby \at ok resu L:kt11 1111 11 1u 111.: )•, 1 1
\V;1rtość netto na ko niec pierwszego i począt ek drugiego okresu wynos i użytkowan i a środka trwa lego

Wa1 = 64 OOO - 25 600 ~ 38 400 zł. SOYD~ n·(n+I)

2
':'związku z tym srnwka amo rlyz::i(.;ji w drugim oluesie ksztaln1je się na po-
N .:i. s tęp n ie dla każdego roku usta la s i ę slopę a1110 1iyzci cji zgod nie z formu l ą
38 400. 20% . 2
A, 15 360zl o = /1
+ (l - I) XI 00%
100%

I
' SOYD
Zestawien ie odpisów amortyzacyj nych \V kolejnych latach uka za ~ o w tabeli ] .2.
W przyklnJzie okr es ekonomicznego użytkowan i a ma trw<Jć 5 lal, zatem suma
TABELA 1.2. Amortyz acja nalicza na m etodą de gre s y wn ą cyfr rocz nyc h wynos i
Ro k Od pi.s amo r l)"Z.a cyj u y (i.I) S lrnn1u lo w an e um ori.c ui c (z l) \.Val'\ OŚĆ. n t:llO (7.1)
SOYD= 5 (5 rl)= l 5

I
64 000,0 2
25 600,0 25 600,0 38 400 .0
Rocznt: stopy n111nrtyz~1cji wynoszą od powiednio:
15 360,0 40 960,0 21 04 0,0
9 216,0 50 176,0 13 824,0 5
„, l (I - I) 100%=2_ 100% = 33.33%,
5 529,6
J 317,8
55 705,6
59 023,4
8 294,4
4 976,6 I 5 I
J

(I
'i 15
2J. 100%=_'.i_· IOO'X,= 26,67%,

I
{/,

YV metodzie tej po rn i11 iyh1 wa 1 1u ś6 rezyd 1 1 ;1 l n ą, po nj e w a ż byla j uż wc z eś ni ej " 15

uwzg l ęd n io n a
przy s.w1.;owu 111u <.1opy arnrn lyzacji. W zw i ązku z tym wartość nelto ~ 1
(I l) 100%=-='- 100%=20%,
na ko n iec p i ątego r k11 1cp 1l'/(' lllLIJt" ~ 1:ii.;u11kuwą w a rtoSć rezydu a lną. I ~ 15
 Q =.)t-(l - '1) 1 00%= ~- 100%=13,33%,
" 15 15
a = 5 r (1- 5). I 00% = 2_ l 00 Yo ';::; 6,67% 1

l 15 J s gdz ie
q - liczba jednostek miary charakteryzuj ących obt.;iąze11 ie środk::i trwałego
Roczne s1awk1 :rn1ortyzacj 1 wyznacza si~ . korzystając ze wzoru· 1

w okres ie t
A = s_!!__ W przyktaclzie stO py amortyzacji dla poszczególnych lat p rzedstawiają się na-
I 100% •
s t ~pllJ ąco ·
Wyniki oblii.;ze1l zestaw iono w tabeli \ .4.
3 ooo
TAB ELA 1.4. Amortyzacj a naliczana metodąsurny cyfr rocznych a, = 20 OOO · 100% = l 5% ,
S tupa Odp is Sk umul o wane Warto.SC
l{nk
nn 1urtyzacji a111nr1yznt yj uy (1.J) 11n10n.eni t! ('d ) netto (i l)
0
4 ooo 100%=20%,
33,33 % 19 2 00 19200 38 400 ' = 20 OOO

-
26,67% 15 360 3·1 560 23 040 5 ooo
3 20,00% 1 l 520 46 080 l J 520 a, = OOO · I 00% = 25% ,
20
13,33% 7 680 53 760 J 840
6,67% 3 840 . 57 600 a = 4 SOO \00% = 22,5%,
• 20 ooo
-ł ) rnc t od;i pro g r esywna 3
o,= soo ·100% = \7,5%
W 11H.: tudzic progresywnej można zastosować wzór, wykorzys t11jący sumę cyfr 20 ooo·
1111 ·z nyd 1, przy t:zy rn kolej n ość stóp amortyzacyjnyc.:h jest odwrotna niż w meto- Podobnie jak wcześ niej, roczne stawki amortyzacji wyzn<1cza się korzystając
d1.1..: dc.:g t..:sywm:!J
1
ze wzoru ·
a =- 100%-
' SOYD
01r1~cza lo, że zarówno stopy, jak i stawki amortyzacji rosną w kolejnych la -
ta..:h . Wyni ki oJpowiednich obliczeń zap reze ntowano w tabeli 1.5 W tabeli l. 6 wyznaczono opisy ammtyzacyjae J \a poszczegó l nych lat okresu
ekonomicznego użytkowania Srodka trwałe go.
TABE LA 1.5. Amortyzacja nalicza na metodą progresywn ą

l łok
S topa Odpis S ku m ulowane
WanoSć netto (21) TABELA 1.6. Amonyzacja nalicza na melodą naturalną
amonyzacji amodyza cyj uy(zl) umor·lc ni c (z/)
S t opa Odpis Sk u111 łt low ; -11 c
\V1,1rto śC ncilu (z ll
6,67 1
\. :; 8-10 J 840 53 760 Hok a111orty2:1cyj11y (z l) u111 o rzc ui e (·t.J)
:un o rtyz:n:ji
13.33%, 7 680 11 520 46 080
15,0% 8 640 s 640 IN %0
20,00% 11 520 23 040 34 560 I! 520 10 160 Jl łlł)
20,0%
26,67% 15 J60 38 ,100 19 200 14 400 34 560 ll D·lll
25,0%
33,33% 19 200 57 600 12 960 47 '20 I li l)XH
12,3%
5. 17,5% IO 080 57 600
5) me toda nu turah1 a

W metodzie naturalneJ zu życ i e ~ rodkn trwal ego jest uzale ż nione oJ intensyw-
nośc i jego użytkowrin1a, co oznac1.;n, że slopy ornorryzacji są propo rcjonalne do "' Liczba 20 OOO jest sumą li czb przepracowanych maszy nogodz 111 wkDh' p1 \'' 111111111h
liczby rnaszynogod71 n .1.god111 c 1.c \V'/01~111 : (3 OOO+ 4 OOO+ 5 OOO+ 4 500 + 3 500 = 20 OOO)
PRZYKŁAD 1.3 l);J[;J l' rzyc J1(1 d Ro zch ód S ta 11 k o1ic u 1\!'

700 0, 84 = 588 z ł
P rzeds i ębiorstwo „Mali na " S.A., zajmujące s i ę produkcją soków owocowych,
!4 marca I 400 O 90 = I 260 z! 600 0,90 = 540 zl
r!anuje wytwo rzyć w m arcu 30 OOO litrów soku mal inowego . W związku z tym l 848 zł
potrzebuje do produ kcj i 6 OOO litrów ko ncentratu z m;ill n. W magazy ni e jest do 600 0,90 = )'\0 z ł
dyspozycj i l OOO litrów ko nce n tra lu, ktÓl)' zakupio no w lutym po cenie 0,8 zl/1 21 marc:i l5 (Hl 0,86 = I 290 zł l 500 o ~6 = l 290 ;;; )
1 330 zl
Za kupy ko ncen tratu w m arcu kszta lto ,:va !·y s i ę n astępująco
600 0,90 = 540 z!
l rnarc~a - l 500 lit rów po cen.ie 0,84 zl/1 , 23 marca I QOO 0.86 = 860 zl 500 . 0,86 = ,! ~n zl
12 m arca - 2 OOO li tró w po cenie 0,90 z!/!, l 400 zl
2 l marca - I 500 li trów po cen ie 0,86 zl/ l.
/ Ca~kowi t a wa rtość przychod u rnater ia ł ó\;i,,· w marcu wraz ze stane m µocz <:\[kn ~
vvyrn z lutego wynosi 5 150 zł, ca lkowi te rozchody według metody FlFO wyrw
Rozchó d ·rnateri aló w do produkcji v1ys laJJ ił trzykro tn ie w ciągu miesiąca
szą 4 720 z ł , co oznacza, że w artość zapas u koii.cowego na koniec rnarc<:1 ks1 t:t.llu1 v
2 m::irc a - I 800 litrów,
się na poziomie 43(1 zl
l 4 marca - 2 l OO li trów
23 marca - ! 600 litrów li) Melocln LIT'O

Po lece nie: YVyce n ę ro zchodu rozc hodów oraz zapas u ko1lcuwego l-.01 1c<.: 11l1u t u 111.t!11111 \\\'
me t odą LIFO zapreze nlowa no w Labe l! I .S. Wy11ik;t 'f 111 c1, iL' lalki 1\\ 1
go w 111a1·cu
Okreś l ić wa rt ość rozchodów o rnz zapasu końcowego konce ntrah1 malinowego ta >varL ość
przychodu ma t eriałów \V marcu \:\'ra z ze st;111e1n pllC/:[lko\\ v111 / l11 kJ~H
p rzy Z3Stoso ~v aniu' n astępującyc h meto d wyce ny rozchodu materia lów· wy nosi S \SO zl, cal kowi te rozc hody usta lone m etodą 1:11;0 wy11u s1 :1 •! / ') (1 11
al FIFO, W nv i ązku z tym wartość. zapd Sl l końcO\vego na koni ec rn:1 1c :·1 k~zt~1ltu1c .'\ I\'
b) LIFO , poziom ie 400 z·l
cl Cen p rze·c i ętnych
TABELA 1.8. Wycena zapasów meloclą LIFO
Roz wi ązan i e:
Data l'r zyc hód Rozc hód S l;J1 1 ko 1l c 11 wy

"I Mc lorl" FJFO Stan począt­

I OOIJ IJ,80 ° 800 zl I OOO 0,80 = 300 zł
kowy

Wycenę rozch odó \v ornz zapas u końcowego konce ntratu ma linowego •..v mar- I 000 0.80 ° 800 zl
l m<i rc<i l 500 0,34 = ! 260 z ł I .500 0.8c! = l 260 zl
cu metodą FlF'O zaprezenlo wano w tabeli I. 7 ~ 060 z ł
I 500 0,84 = I 260 zl
TABELA 1.7. Wycena zap as ów me t odą FIFO 2 m;:irca 300 O 80 = 240 zl 7110 0.80 = 560 zl
I 500 z ł
/):ł( :i Przyd iócl Ruzc htl d S t:iu ko r'1cuwy
700 0,80 o sriOz l
S ta n począt kowy I OOO 0,80 = 800 zl I OOO 0,80 = 80() z! 12 rna rc<i 2 ooo IJ.tJO = ! 800 zł 2 ooo o 90 = I ~0() z ł
2 360 zl
I ODO 0,80 o 800 zl
2 OOO 0,90 = I 800 zl
l innrcn I 500 · 0,84 = I 260 z! \ 500 o 14 o J 260 z!
14 ma rca I OO O 80 = SO zl 600 0,80 o ..+ SO 1./
2 060 zl
I 880 zl
I ODO 0,80 ° 800 zł 600 0,80 = ·IRO 7.. I
2 marca 800 O 84 = 672 z/ 700 0.84 = 588 z ł 2 J 11HlfC!I 1 son o.s6 "' 1 2911 z! ! 500 O 86"" I 290 z!
1 '172 zł
l 770 zl
700 0,84 = 588 z! l 500 0,86 = I 290 zl
12 marca 2 OOO 0,90 = l 800 zł 2 OOO O 90 = I 800 zl 2J 11J<lfC;'\
__lQ(L_Q~ 500 0,80 = •WO zł
2 J88 zl I 370 zl
 0 pracę. Każdy z njch otrzymuje y,,rynagroclzenie zasa cl nicze na puzi umi e 2 "10(] ,d
brutto oraz 10% premię za wyniki . Składka wypadkowH z tyt ulu uliczp i1..:czc11i;1
\Vy l;cny ro z1; hut.l11 rozc hodów oraz zapasu ko1icowego koncen tratu malinO\ve- społecznego wynos i 1,2% postawy wymiaru
go w 111~1r c u m t.:ludą Ul-;O za rreze nt owan o w tab eli 1.9
Polecenia:
TABELA ·1.9. Wyce na zap asów me todą cen prze c iętnyct1

Obliczyć ca-lkowity koszt 1,vynagrodzeó oraz pozostate koszty związa n e z za~

St:rn ku i'1 cowy
trudni<J niem pracownik.ów
St:'111 p n cząt ­
I 000 O.SO - 800 zł I OOO 0,80 - 800 zl Obliczyć wynagrodzenie netto każdego praco1,vnika produkcyjnego .
ko wy

I murca I 500 0,84 = l 260 zl

I OOO 0,80 =
1 500 O 84 =
800 zl
I 260 zl
r;"h związanie:
2 060 zl
1) koszty pon oszo ne rirzez pnu.:odawc~
l 800 060/2 =
2 mon:il 700 0,824 = 576,80 zł
I 800 0.824 = I 4SJ. 20 zl
Całkowity koszt 1,vynBgrodzenia każdego pracownika obejmuje wynagrodze-
700 O ,824 = 576 ,80 zl
12 marca 2 000 0,90 = I 800 zł 2 OOO O 90 = I 800 zł nie zasadnicze powiększone o premię
2 376 ,80 z!
2 500 zl +O, I · 2 500 zł= 2 750 zl
2 100 (2 ] 7 6,812 700) =
14 1narca 600 · 0,88 = 528, 18 zł
2 I OO 0,88 I 848,62 zł
Pozostate koszty związane z zatrudnianiem prze z
601J · 0,88 = 528, IS zl
prJcodawcę obejmują skł ad ki na ubezpieczenie spo feczne w p!aconej prz ez
2 l man.:a I 500 Q,86 = 1 290 zl 1 500 · O86 = 1 290 zl
I 8 18, 18 zł pracodawcę oraz składk i na Fundusz Pracy oraz FLindusz Gwarantowanych Świacl ­
czeó Pracowniczycb . S topy wym ien ionych sk!adek są odpowiednio równe·

ubezpieczenie emerytalne 9,76(%,

Ś i i..:d 1111 nv ażuną ct: n ~ matenalów na potrzeby wyceny rozchodu koncentratu ubezpieczenie rentowe: 4,50%,
111: il11 11'Wl:gn w knl cj11 yc h okresZ1ch rnożnrt również ob l iczyć następująco ubezpieczenie wypadkmve od 0,67% do J,60% podstJ"V)' wymiaru
(w przykładzie 1,20%),
08' 0· ~=
2 500
084
'
· ~·
2 500
08?4 I
' - z' Fundusz Pracy : 2,45%,
Fundusz Gwarantowanych
2
i •I l!I H I C<.I O 82 4 __7illl_ =O 90 OOO O 88 I Świctdczeó Pracowniczych· O,J 0%
' 2 700 ' 2 700 ' z'

23 n1 : 1 n.: a O 8803 · ~=O 86 · I SOO 0,8658 zl Podstawę wymia ru wszystkich sk!adek stanowi wynagrodzenie brutto Ka lku -
' 2100' 2100 1<1cja składek z tytułu ubezpiecze1i spo·lecznych .przestowia się następująco:
Ca łk o wita war t o ść przyc hodu materialów w marcu wraz ze stanem początko­
wym z lutego \V)' nosi S J 50 zl, cal.ko wite rnzchoJy ustalone me t odą cen przecięt­ l. ubezpieczenie emery tal ne· 9,76%. 2 750 - 268,40 z ł,
nyd1 „vyno s zą ~1 717 , 1O z·ł , a zatem wartość zapasu koócowego na koniec marca 100%
4,50% 2 750 _ r
kształtuj e się na poziomie 432,90 z-t.
ubezpieczen.ie rentowe· I 00% 1__ „r) 12 '

' \ 1,20% ·2 750

PRZYKŁAD 1.4 ubt:z.pieczenie wypadkowe : 33 zJ.
l00%
W przedsiębiorstwie „Bawe1mi" Sp. z o.o., które wjmuje się produkcją odzieży Koszt ponoszony przez pra co daw c ę z tyndu ubezpieczeń społecznych wynosi
wypl3cnno wynagrodzenia prncownikom produkcyjnym zatrudnionym na um owę 425,15 zt Po zos tal e obc i ąże rn a w y no s zą·
 2, 45%. 2 750 Przypadek 1
67,38z l,
I 'i.

2.
Fundusz

fu ndusz Gwarantowanych Swiadczeń Praco wniczyc h·

l00%
0,10°;,. 2 750
2,7 5 zl
W ramach wartości niemate rialnych i prawnych oraz środków trwałyc h poja-
wiły s i ę n as tępuj ące pozycje
100%

I . Skladb o dprowadzane na Fundusz P ra cy o raz Fund usz G"varant ow an ych

S wiadc ze ii Praco wni czych wynoszą 70, ! 3 z ł. Os tatecznie św i adc.:zenia na rzecz
I.
2
J .
Wartoś.ć firmy po\vs tala przy po-łącze niu jednos tek metodą nabycia;
\V3rto.ść firniy pow sta la \V wyniku nabycia przedsi ęb iors twa w drodze kupn a;
Specjalistyczna maszy na wyko rzystywana w b ieżącej dz iala lnośc i ,
0

pracown ików, zarówno składki na ubezpi eczenia spu lecznt.!, jnk i na FP oraz FGŚP,
4 Grun ty eksploalO\~/anc melOclą odkrywkową;
k sztaltują ~i ę na pozi omie 495,28 zł za każdego pr::i co wnika. Lączne koszty praco-
Równowartość uzys kanych infom1acjl zw i ązanych z \Vi e dzą w dzii..:Jz1n ie
d:im.:y z ty tulu zatru dnienia jedn ej osoby wynoszą za tem 3 245,2 8 z l.
prze m ysłowej wni es io nyc h w formie aport11 do spó lki;
6 Me.s zyna sfinansowana z do lacji z Unii Euro,pejsk.ieL
2) "'y n~l g r odzen i e neUo pr:11.:ow 11j Jrn
7. Samochód c i ęża ro wy.

Kalk1 d acj~ wynagrodzeni Cl nelto zapreze nto wano w tabe li 1.1 O

Po lecenie:
fJ\BCLA 1.1 O. Kalkulacja wynagrodzenia netto
OkreShć, które slJac\liiki nrnjąLkt1 podkgająa rn ortyw cji pmblk (nVL'J .
Wyszczególnieui e Spnsii h k a l k ul~u:j i Kwota ( zł )

Wy 11agrudzenic brutto 2 750,00 Rozw i ąza ni e:

Skladka na ubezpie1..:-'
-z'- e._1cit:_„ _,n_ecyt=al-"ne:___ _ _ --l---'=:_::_=
9,76% [ I] +--=="'--1
268,40
An10rlyzacji pod<.1tkowej podlegająjedyn 1e pozycje wymii..:nin nt: w p11n~tl l'
.') t.. ! ~1dk;i IW ubczp1CCZenie ren lOIVI! t;50% [I] .:I 1,25

Ii
S kł:idb na ubezpieczenie chorobowe 2,45% · [I] 67,38 ~ 3 oraz 7. Pozostnłc ryt1ily są wy łączone z takiej rnożliw oS ci , w kal:dn g u 1'.(1':1 h l\\
nl e uzn::nvanycll dla celów podalkowyc h. Tym samym s tan ow i ą 0 11 e l '/ .\V „11\1111
I ·lrt111c: skł nclk1 m ubezpieczt:nia spo (cczne [2] + [J ] + [4 ] 377,03
l' 11sl 1y 117.ys ka11ia przychudu 111.25 ce trwa le" .
l'uds t,m«i c'lpodatkowania (wo krągl one do peł ny c h zl) [ Jj - [)j-[6] 2 262 ,00
'
~~ wow wo lna od pod:i.Lku r.16,34 Przypadek 2
'
/'! haka 11a poda tek dochodowy l8l'o · [JJ - [8] 360,82
Zakl1piono śro dek Lrvmły w postaci samochodu osobow·ego Dane dotyczące
\Il l'•Jd s111wa wy111 1aru ubezpiecze nia ·ldrowo tnegu [I]- [5] 2 ]7'2,97
N; dc:111;1skl:-idka na L1bezp1ec2enie zdrowo tue 9'Vo · [ JOi 213,57 zakupu:
7,75'% [IO] l83,91 wartość netto S:J mochod u = 1OO OOO zl ,
t ' !-ik ladb 1i.1 ubezpiecze ni e zdrowotn e odlicza na
J
1
/a l1 o:z kn 1m pudaLck do wpł11 ty do U rz ę du Sknrbowego
[9] - [12] 177,00 !~
podatek VAT = 22 OOO zl,
1 .-: u i k 1 a _~l o 11 c: du peł n ych ;:ł)
li kurs średn i NBP z dnia przekazania samoc hodu do u żytkowan ia =4 zł/EURO .
[!"d!cgająte [5] +[ Jl]
~
1-1 Si..J.HIJ..1 wp!acenii1 uu rachu nek ZUS 590,60
I "I W y 11 .1 ~io_
d z_
cni
__e n
_e_
tto:___ __ __ _ _ _ [ I] - [ 13] - [ 14] I 982,40
..LJc..L-"..:"--'-'-"'---l--'-==_J Po lecen i e:

I
/..goil 111 t: z ob owiązującymi prze pi sami kwota wolna od podatku stanowi d\.vu - l. Okreś lić pod s ta w ę Uu nalicznnia odpisów amortyzacyj nych cl!a ce lów bi! i.:1tl S( 1
-

11.i s lą c z':'.ŚĆ kwo ty 556,02 z l, nlltomiast koszty uzys kania przychodu na poziom ie wyc h i podolkowych
11 l ,25 z l dotyczą osób, które pracują w miejscu za mieszkania. Jeże li praco wni k
dnJc żdż::t z i1rnej micjscowo.ści, wówczas ko sz ty uzyskania przyc hod u wynio s ą Rozwiązanie:
13 9,06 zl
%gnd 1111.: 1. p1 1.cp1s:11 11 1 uswwy o puclnlku od tovvaróv.„ i u s ług mo żna oLllil.7.aC
j e d y ni ~· f>O'J{, VJ\'I' u ud 1:1kl1p 1o nyi..:h samoc hodów oso bowych, nie w ięcej niż

I
PRZYKŁAD 1. 5 (1 ()()() t l W /\\ l!j/k U I tym Wfl l (t)ŚĆ podstawy do naliczani a odpisów arn ortyzn-
r Vill Y( h li li i n·li iw !11hrn 'lowyd1 rówm1 s i ę I 16 OOO zl. Z ko lei przep isy podatkl)-
W trakc ie roku w jedn ostce „Gumiś" miaty mi ej sce pod:im: 1 1on11~· 1 •;y 111 ; 11y wt• w n111tl\'oll.1t1 y111 p1 1y p~ulk11 u grnni czają am ortyzację do kwoty 20 OOO EURO,
wi · d/11 ~g ku'rs 11 S 1 cd11H.: ~o NBP z dnia przebwnia samochodu osobowego do użyt­ 2. Zad a ni a
knw ;111111 ~1 /„1 tc111
podsiawn do nc1 licz:mia odpisów dla ce!Ó\V podatkowych będzie
wy n<>ti ;i ć 80 OOO zl. · ZADANIE 1. 1

Prz ypoadel< 3 W p r zedsiębiorstwie Koliber S.A w lutym poniesi o no koszty na ł ąc z ną hv o-

tę. W tabeli 1.1 1 zestawiono wykaz poniesionych kosztów, przy czym poś ród nich
z n1k-upi ono n as r ~p uj ące s ldadniki majątku
wi.ększo ść stanowią koszty podstawowej dzi3 l alnośc i operacyj11ej
tyl a~1sz yu ę u żyw <rn ą bard ziej intensywnie w stosunku do wan11tków p rzecięl­
nyoC h (na 3 zrni<111y) - na l eży zastosować metodę llnio\vą ze \vspółczynnikiem TABELA 1 11 Operacje gospodarcze
pooJ wyższ::-ij ąc ym 1,4 (na podstawie artyktdu 161 ustawy o podatku dochodo -
wf'lll od osób prawnych) - waność początkowa rÓ\\'lla się 100 OOO zł, stawka L.p . T r eść 1Jperncji Kwo ta tzn
lin iiowa dla tej rn~1szyny - I 0% Koszty p::ipieru do kserokopiarki 250
Uż<ywany wcześniej przez okres 7 miesięcy samochód osobowy po raz pienv- Zakup biletów lotniczych s ooo
5z;j; \Vprowadzony do ewidencji podatnika (na podstawi~ artykuh1 16j ustawy Opbty zn us lugi pocztowe 75 0
0 µoodatk:u dochodowym od osób prawnych) - wartość początko wa równa się Skłndk i na Fundusz Pracy 6 100
90 OOO zl, kurs średni N.BP z dnia przekazania samoc hodu do użytkowania Dqplaty do bufotl1 zakladowe!'ł:O 5 ooo
4 zl/EU R.
o warto ś ci 500 OOO zl zakup ione przez osobę prawną, która rozpo-
il Podatek akcyzowy
Opfa ly produktowe
2 1()1)

1 :rnn
czę~ !a w danym roku dz,ia./alność gospodarczą (na podstawie artylrnłu 16k u.7
ust;;<twy o podatku dochodowym od osób prawnych) - kurs ś redn.i NPB na pierw-
Jj Wyd01tki związane z inforrn01 cją handlową 18 ooo
Od setki od zaci~lfJli ę Lych kredytów 13 200
s7f d zień roboczy pa·żdziemika roku poprzedzaj 'lcego wy"os1 4 zl/EUR
ID Wart ość zbędnego środka tnvalego .3 '.? IJO
ino

I
Po lec(le ni e: li Wpłaty 1101 Państwowy Fund usz Rehabi litacji Osób Niepdnosprawnyc h 7
12 S kładki za ubezpieczenie majątku przcdsi~biorstwa 7 200
c J k 11 cS l1 ć. wa rto.Sć rocz nej amortyzacji wedh:1g przepisów podatkowych. tJ Amortyz.-icja ule p szeń w maszynach należących do innej jedn ostki I 500
14 Koszt zakupu rnaterialów do produkcji 4 8 ooo
lł ozw•iąz~nie: 15 Wynagrodzenie kunsul tunta na poc\stawle umowy zlecenia 4 200

~ 16 Op tata roczm1 za wieczyste użytkowanie gruntów 8 ooo

l{111J.' 1.1u1 w y nikfl ze stawki liniow ej przemnożonej przez wspó-l-
17 Kosz ty udziału w targach branżowych 13 600
l'./.yf n111 k 1,tl tu metoda degresywna i podsta1,va do ualiczania odpisów

~
18 Wartość odpisanych n:1le ż no$ci nieściągi1loy c h 5 700
1ii e l lllHl t.:jsza s i ę pu upl y wie danego ohesu)
19 Odpłatność w udział w kooJcrencjach 1 500
A lll o rlyzacja ~ 10% · 1,'I 100 OOO~ 14 OOO zl ~ 20 Koszty zakupu odzieży od1ronncj 2 800

~
2. vV ~rir zypMlku śro dku lrwułego używ cmego Jfużej niż 6 miesięcy w pos tac i 21 Zapłacone eto '-1 2 1)()()
s;:rnn oc ho du osob o wego istnieje moż]i„vość amo rtyzacji w ciągli 30 miesię­ n Koszty reprezentacji i rek.lamy J 1 onn
cy. Ogranicze11i e.m jest kwota 20 OOO EURO, o k tórych jest mowa w przy- ~ 23 Koszty zah1pll czasopism 1110
k taodzie 1.6
"
I
24 Zapłata z;:i remont maszyn 7 i: ill)
Amortyzacja~ 20 OOO 4 40% ~ 32 OOO zl 25 .<\mortvzacia środków trwałych "0 łJ0

(kw.rola 80 OOO z! jest nrniejsza niż 90 OOO zł, rym samym stanowi górny Jimjt) 26 Podiilek od oiernchomośc i h l ilU

I
27 Oplath za potwierdzenie czeku w banlLJ JtlO
W ,omawianym przypaclki1 istnieje możliwość jeJno razowej amortyzacji do
b,-v GOty 50 OOO EURO wedh1g wymienionego kursu wa lutowego. Amortyzacja 28 \ Vynagrodzenie za ekspertyzę prawną oa podstaw ie umowy o dz ido l ll tlfł

29 Amortyzacja programów komputerowych .I O!)\)

jeclrn<'razowa .będzie więc równa= 50 OOO 4 ~ 200. OOO zl. W następnym roku ;;
a rno:> rtyzacJa Jest naliczana \veJJug metody lm101,veJ lub degresywnej. ~ 30 Koszty prncy sprzętu obcego 1 wo
 I
" li d~ 11p1·racj i Kwo!a (zl)
, ~ L.p . Ope ra cja go:ipoda n.7,:1 Kwo l:1 (z ł)

I
l'1ul,11 d 1 1~1 'l 1udk11w !1a11sportowych HOO NaliCZQnCl planową urnortywcj'< od SrodkOw lrwałyth l l 500
I' ~V11 11, rn1 01o1l c1rnlvw 7111st.::zu11ych w wyniku pożaru 52 ooo '
Prul:.1110 nr1 r.1 chunck urzędu skarbowego podatek dochodowy 21 fJ()()
Ku'it !y p111Ll'Sll\IH: w związku z zapewni eniem bezpiecze11stwa i higieny 52 0()1)
3 400 Za ks i ęgowa n o wynagrodzenia praco wn ików za b i eżąty olues
jl l ,!i.;y '
l'kw1walc 11 1 wypł a ca n y prncownikorn za korzystanie z włas n ego samo· Przek:m1 110 Srodk.i pie nię żne z banku do kasy 37 ooo
li
i; IL11du d•J celów s lu żbowyd1 4 300 '
\Vynagrnd:ie111a pracowników produkcyjnych 125 ooo i Wydano matermty do zuzycia
Za kuptOtlO drukarkę za gotówkę
21 90()

S OOll

I
] I, Koszty delcg~cJi slużbowyi.:b 12 ooo IO Zarnchownno poJatt:::k ml 111eruchomo.ki
37 Odp is z tyt1i!u aklu;il izacJi wan0Sc1 aktywów lrwatych 8 100 \I Wyplacono prncow 1~K•1wi zaliczkę na puczel podróży słuzbowej l 200

I 38
39
Skfadki na ubezpiet:zenia spo łe czne pl<h'.;one przez przedsię bi orstwo
Z u życ i e energ ii elekt rycznej
37 ooo
12 ooo
' 12 Wyda110 nabywcy prud uk ty gotowe z mr1gazynu
Przt:l :inu ś rNl l..1 pie ni ęź.nc kontrnhentowi ;;n wykonaną usł u gę
J2
5 8fJO
~0 1 1

-I
I
l3
40 Opiaty sądowe: i n ota riulne l 300 - , z-
f--l-4-+-0-1-rz-y1-m-1nu nk.·s1-ęg_o_w-an_o_
~ fo_k_
1u-
rę_zo_u_s_lu_-,;-,e-le_
fo_m_·;-ko-m-óo-,.-·k-u•-vc-J- i - - , - - - •I 61)11

I "'
·12
Składki na Fundusz Gwaranlnwanycl1 Śwfr1dczen Pracowniczych
Koszty opakowa1l bezpośre dni o produkcyjnych
3 900
5 600
\5
16
Zapłacono kar~ umow n ą

Naliczono odsc1k1od zakglo:k1 podalkowych

I J OOO

I PoleCe nie:

OszacoWa-ć calkowitą kwotę kos ztó w roclzajo wyc l1 poniesi onyc h w przeds i ę ·
Poleceni e:

l. Na l eży us tali C od r ębnie kwotę kosztów i wyda tków, które wysłąptly 1,,v 111:11r u

'
biorstw ie Koliber S.A. w podzial e na: 11:
.J

amortyzację, l
7u:7.yc1e mate1ia·lów i energii, i ZADAN IE 1.3

l
11slugi obce,
wy11agroclze nia,
W przed siębi orstvvi e produkcyjnyrn Minotaur Sp z o.o. wystąp ily w okres ie
ubezpi eczen ia spoleczne i in_11e św i adczenia, I sprawozdawczy m operacje gospod<ircze, które przedstawiono w tabeli l 13
r)\)(hllki i 'optlty,
puws lcdc kosz ty rodzajowe
'
TABELA 1.13. Operacje gospodarcze

L.p. Tr eść operacji Kwot:l ( li)

/ADA NI E 1.2
11 Zarachow;.ino m;.11eri~tly w n1es1one do s płil.lo w fom1ie <ipotm l310tl

\V p11L' ds1t.:b 1o rstwie produkcyjnym Nau tilus Sp z o.o. w marcu wystąpi ly li Wypłaco11u pracownikowi zaliczkę na wt...··up materiałów biurowych 1 son
7 40!)
Z;1księgow<1no wartoSć nettu sprzedane go zbęd nego środka trwfllego
npt'LH '.J C gospodarcze na ! ączn ą bvotę 280 OOO z!. CzęSć z ui ch spowodo w::iła p0-
W\ l.1J1ll ' w tyni sa mym mi es iącu kos ztów, pozostała część \V)'WO!ala powstanie Uj~to wnrtoSć sprudanych aklY>vÓw fina nsowych 4 901)
wyd;1tk11 ś rodków pi e n i ęż nych. Zestawienie ws zystkich openi cj i gospodarczyc h J
·.1:.: Otrzym:mu odszkodo wan ie za produkty zn iszczo ne w tra kc ie powodzi T2 OOIJ
·1,iprczc ntowano w tabe li 1.12

i
Zarnchowarnt: zaliczki na pod<ttek doch l1dowy od osób prawnych 5 60ł)
Dl)k01nu10 odpis u z tytulu trwulej utr=ity wartoSci aktrwów trwrilych 4 00!)
Tl\ BELA ·u 2. Operacje gospodarcze w ma rcu
Otr1..ynw1111 odsc 1k1 od Jok:uy bankowej 6 Jl)!)
O p er :icja gos podarcza Kwot!l (z l) ~ Zu k11p1rn10 11a k1cdvt kl1p1 t!ck1 111a1ena l) wydano je do zużycia 34 ooo
Splacono r:ilę kredytu
Od z:iciągn iętego kredytu
12 ooo li ~IO_ \V ys1. 1w 1111 1u f;1kt 111 ~ <;p11cd:1>y za wydane wcześ ni ej prorlukty fina ln e .n soo

ł
Na lic.:20 11 0 odse tki 9 500 Sp111 /, 1•l 11111r1 11:-.!li iiln..: 1 wy pł a.:om> pil) Co wn1kom wynagrodzenia 120 001)
\.Vypl<icono akcjomniuszom dy\V i dend ę z p odzi ~h.1 zys ku 42 noo I] /:1k!. 1i;t:11w11 1u1 1111vt'l1nd 1,1 ie ~ p1 1c1 b;ty z;1 rnortyzowanej maszyny pnX.ll1kc~jm:j 9 ooo
 I 8. s trat nadzwycz0:ljnyi..;h,

I
t . p. Treść opcr;~ cji 1..::wota (z l)
9. obowiązkowych obciążei1 wyniku fi nansowego.
Ii lJJ\'.h' 111cza11•1mo11c 111cdl)b111·y zapasów materiałów do produkcj i I 000
l I /,uad\llwanu rczc1wę u!w0!'1.nn4_ na ryzyko finansowe 8 500 Operacje, które wpływają na koszty podstawowej dziulal11ośc1 ope rac yj nej na-
15 h11acl111wa1n) kosLlr us11w ania zrwm:zcii po powodzi 12 ooo leży dodatkowo sklasyfikować, wyoclrębniojąc:

.t~
lu Otu:y11 1011n dywidendy od 11 dzi:1 l ów w innej jednostce 11 ooo a) · koszty opei-:acyjne, któ re byty pon iesione wczeSniej niż wycJ:itk1,
b) koszty, które by !y poniesione w tym samym okresie co wyUatki,
17 Zap luc•'llltl z góry ·w usl ugi trnnsportowe 4500
c) wydatki. które bę9ą stanowić koszty w okresach późniejszyd1
Z.1rnchowano t.lo przychodów pobrallą wcz.eśnieJ zaltcz!...ę na poczd dosw-
18 5 ooo
wy produktów
19 Z:in1chow<rnO podn!ek ud środ ków transportowyc h ]. ooo ZADANIE 1.4
20 Opl<1co110 pre num eratę fachowych czasop ism za przyszly rok 2000
11 Znµlacono ot.lsetk1 od zaciągniętego kredytu 5 100 Przedsiębiorsrwo produkcyjne Minolaur Sp. z o.o. zajmuje Si\! wytw;11 1:wwr11
?? Uj~to Siraty z tytulu przyjęcia fałszywych Wilków pieniężnych I 300 meb li biurowych wysokiej jakości. W marcu odJano do uż.yt.ku n1aszy11.; dn 11h
23 Zak11p1ono za gotówkę papier do. drukarki i wydano go do zużyci a• 100 róbki wtórnej drewna, która będzie '''Ykorzystywana do larninuwa 11i:1 pl yt w1 1l11\\1
24 Otrzymano nieodplatni c mmeriaty do prndukcji 7 ooo wych o wartości początkowej I OO OOO zl. Przewidywany okres cksplo~1t:1\ 'J' t1·g11
Znpbcono oclszkudnwrinie z rytulu ni ewywiąza nia sitt z zawartej umowy ś rodka trwa.tego wynosi 6 lut. Szacuje się ponad to, że po up lywic tego nkn:sn 11111 1
25 3 ooo
l.1unJlo wej na sprzed::ić maszynę za l 0% jej pucząŁkowej wartośc i .
26 Zarachowano pl:rnnwą arnortyzi!cję wartości nie materialnych 1 prawnych 8 500
27 Zaksięgowano wartość ncno zniszczonych w powodzi a'krywó\v 86 ooo Po lece nie:
18 Za k s t~gowa no Jud;,ituią różnicę bmową 700
29 Znrncllowanu pi-tychody netto ze sprzednży zorganizowanej części jednostki 130 ooo Sporządzić plan amortyzacj i tego środka lrwalego w kolejn ych brach przy za-
Z.1ks t\;gowa110 zobl)wiązanie przedsiębiorstwa z tytuh.1 ubezpieczeii spo- stosowa niu metody·
10
Jecznych
28 ooo
1. liniowej,
11 Zal-s H,;guw:mo 1wplacono za ush1g1 poligrnficznt: }800 '2. degresywnej - malejącego salda przy współczynniku podwyższającym 1,2,
~. ::::;~~~J~a n o przychody ze sprzedaży odpadów uzysk::Lnych z w ni t:i.:haneJ
i2
1 l 200 degr esywnej - su my cyfr rocznych SOYD (s u my okresów umarza nia),
4 . 11\etody progresywn ej,
l1 Od pr;, 11111 111 cś:c 1;1 ;,;alm: nalc·/.n0Sc 1 od odbior(.;Ów produktów 600
S. metody naturalnej. przy założeniu, że wielkoSć produ kcji LILYSkanej Uz i ~ki
l· I (H11.y11mno lal-1111 ~ ·w 11slug1 remontowe 7 500
zastosowaniu tej maszyny w kolej nych latac h wynosi odpowied ni o: 8 OOO,
lS 1'1 1da110 ua 1<\\.:: l11111ck firmy ubt.!zp 1cczeo1owej skła dki za ubezpieczenie
t.1wa1~h,~11zy sz ly rok
) ooo 12 OOO, 14 OOO, 14 OOO, 20 OOO, 12 OOO sznilc
)6 ()t11y111a110 1..wrot 1ir'lt.lpk1co11ego pot.ladrn 4 800
37 LakS1\;guw ano odsetki zwło ki z tytułu nielenninowej splaty zobow iązali 2 500 ZADANIE 1.5

Polecen ie: Przedsięb io rstwo TDABC Sp. z o.o w 2009 r. nabylo i przyjęła do użytkuwa ­
nia pięć sklac\oików śro dków trwałych. W dniu 31grudnia2009 r. wszystkie z nid1
Należy pogrupować poda ne operacje gospodarcze, ustalając odpowiednio
zestawiono w tab eli 1.14, która ukazuje przyjęte roczne stopy a1i-1rntyz<.1cji kai.dl! -
kwoty:
go środka lrwatego.
I. przychodów operacyjnych,
1 kosztów podstawowej dz i ałalności operacyjnej, TAB ELA 1.14. Wykaz środków trwałych nabytych w 2009 r
pozostałych przyc hodów operacyjnych,
4. pozosta!ych kosztów opernCyj nych>
Sto pa Oau p r zyj\:ci:1 \Va1 ł 1 1~\' I
do u żywn n ia p1Ji;1.11tl.1t11•11 (1 1)
5 przychodó w finansowych, e---+-N-la-sz:y-,-„-do_r_o_bó_t_b,-,do
- „-vlri- n-yc-·h- --+--,-O-%-f--1-2 -,ty-c-'-zn-ia-2-,.0'"'09- f-'---'-5 11Ol\0
6. kosztów finansowych, e-:_j..:::.:=::c::_::.:..::.:::..::..=:.::..:::~=----+-"'cc::.._+-":_::_c_.:__.:_-'-1--

7. zysków nadzwyczajnych , L::_!..'.:A:!'.pa:::ra:-:.l.:::Ia:::bo:::ra:::<O::.:.tyó!.jn~y_ _ _ _ ___i__:l::5_::%:._j__::.2:_3::cz::::

m__:v.:::c":...:2:.::.0"'09_,__ 1 I 1011
 S lop •1 IJ :li :L jl r"7.yjęci :i Wa rt o ~ć
ZADANIE 1.7
L.p . Nn z wa fr od''lrn trwałe go
do uiywn11i:i po l:Vpltu wa (z l)
fJrzeds i ~bio rslwo Pro Biznes Sp z o.o. zakupiło rm1teriały niezbęd n e clo rro-
Snrnochód osobowy 20~/I) 4 lutego 2009 72 ooo
dukt:ji wyrobów goLOwych . Zestawienie nabytych materialów wedh1g faktur y \'.~y­
Snmochód ciężarowy 20% 17 mnrca 2009 156 ooo
stawionej przez dos tawcę pr-zedstawiono w tabeli 1.15 .
Maszyna do prod ukcj i wyrobów z metalu 14% 5 kw1etoia 2009 90 ooo
TABELA 1.15. Nabyte ma ter iały
\V odnies ieniu do trzec h pierwszyc h skb d ników aktywów odpisy arnortyzc.-
lłud i.:tj 11i al e rial u llo ś~ (l\g) Ce na zakupu (z l/k;.d
cyjne doko11y\.vane są metoda lin i ową. Natom iast samochód c i ężarowy oraz m:i- L.p.
szyna do p1odukcj i wyrobów z metali amo rtyzowane są przy zasLOsowaniu merod y X 4 500 11)
1-_:__-1-----'-'-- - - +- - - --6-;-oo-+----- - :o
degresywnej. Dla m~ tody degresywnej przyj m uje się współczynnik podwyższają­
cy równy 1,6 3 OłJO ! ·ll l

Po lece ni e : W zw i ązku z wkupem wyszczególn ionych mater i ałów poniesiono 11a s 1~ p1q ą
ce koszty:
Ob l ic z yć
kwoty odpisów amortyz:.i.cyjnych p rzy p adające na miesiąc grudzie1i
kosz ty zaladunkll i·wyładunktr 8 790 zl,
2009 r. dla poszczegó lnych sk ł adników środków t rwa łyc h
kosz ly 2 OOO cllugop isów 5 657 zl,
t1ksdl1ć dotychczasowe umorzenie środ kó w t1vva lyc h na d z i eń 31 grudn.ia 2009 r.
k.oszty opakowań 2 24 8 z l
1. l ls t:1lić wnrl ość netto środków trwalych na dzień 31 grudnia 2009 r.
·I ( >blic:·/yĆ wartość netto środków trwalych oa koniec 20 I O r.
Po lecenie:

ZADA NIE 1.6 Ob li czyć wartość poszczegó lnych rodzajów zakupionych 111atena lów w cenie
nabycia .
W prze dsiębiorstwie
ce me ntowym BSC S.A. w grudni u zakupiono specjali~

I s tyc z ną rmiszynę, która służy do uszlachetniania cementu. \V związku z tym od

s1yc1 nH1 nastę pn ego roku zaczęto doko n Y'vać odp isy amo1tyzacyjne. Okres eko· ZADANIE 1.8
nornicznego użytko'wan ia szacuj e s i ę na okoł o l O lat, co spowodowa lu przyjęcie
P rzedsiębio rstwo ,,Wafelek" Sp. z o.o. zaj muje się prod11kl.:ją

I
1,)1 11 1..•gti 111il /. 1
stopy amortyzacji na poziom ie 10%. Wartość początkowa nabytego środka trwa-
lego wynosi 264 OOO zl. ju wyrobów piekarniczych. Na począt ku czerwca w m~1 gazy 111 c 111:1Jdlq1..· 'i l\' .;,on
kg mąki pszennej typu 500, która została zakupiona po c~111c ll ,XO 11/l-.g / .1p1d 111·

Po lecen ie : bowanie na mąkę \,V czerwcu znacznie przewyższa stan 111ag<1 Ly 1 ąnvy, w /\ \'1 :1 1 kn

I I. M etodą li n i o w ą obliczyć .10voty odpisów arno rryzncyjnych

ko lejne la la u żytkowan i a ś r odka trwa ł ego
p r zypadając e na z czym do konano w Lym m i es i ącu kolejn yc h 2:1kupów :
3 czerwca - l OOO kg po cenit: 0,82 z!/kg.
~- Przy zastosmvaniu metody degresywnej (malejącego salda przy wspólczynni · 14 czenvca - 1 500 kg po cenie 0,85 z ł/kg,

I J .
ku podwyższającym
Oszacować
2,0) o b liczyć odpisy amor1yzacyjne w kolejnych latach
odpisy amortyzacyjne przy v.rykorzyslnniu metody dcgresY'vnęj
(sumy cy rr rocznych SOYD)
25 czerwca - 500 kg po cenie 0,88 zł/kg .

Rozc hód mąk i do produ kcji wyrobów piekarniczyc h w cze rwcu p1z1.: d'i t11w1.il

I 4. Rozważyć s yh1ację, w któ rej po uplywie jed11ego roku przeprowadzono Dlep-

szenic maszyny o kwotę 56 OOO zł. Wyniku tego ulepszenia przyjęto zależen ie,
że po upływie okresu ekonomicznego użytkowania (po kolej nych 9 latach)
się nastę pująco:
5 czerwca -
I 6 czerwca - I 400 kg,
700 kg,

będzie można ją s przeda ć po t:en ic netto równej 20 OOO zL W takiej syn1acji

I przeprowaJz i ć po no\:vnie ohliczenin i s porządzić p lan am ortyzacj i dl a punk -

tów l , 2 i 3.
26 czenv1..:a - I OOO kg
 Pole ce nie: L FIFO,
2. LIFO,
Olueś l1ć wnrtość rozchodów oraz wartość zapasu końcowego mąki ·pszennej Ceu przeciętnych
na kon iec czerwca przy zastosowan iu następujących melod wyceny rozchodu ma -
Len a Iów·
I. FIFO ,
ZADA NIE 1.10
2 LIFO,
J. Cen przec iętnych.
Przedsiębiors t wo ,tvfasakra Sp. z o.o \vykorzysrnje w procesie produh:yJ1'y 111
dwa rodzaje ni<iterlalu podstawowego: A i B. In formacje dolyczącc z;.1pa::;u 1 11 wl ąt
ZADAN IE 1.9 kowego , wie lkośc i dostaw i cen zakupu oraz il ości rozch0dow~111yc h nrnt i::ri: llów
w listopadzie zes tawiono w tabeli 1. 17 .
Przedsiębiorstwo produkcyjne wykorzys tuje w proces ie techno logicznym
TABELA ·1 17 Ewidencja ma t eriałowa
komponenty o symbolu ZX, db których prowadz i ewide n cję ilośc i ową w maga-
zy nie . Wy cena zapasu rn ate ri a!ów nJstępuje zm iennych cen e\videncyj nych na po- Mater ia ł A i\ 1a le r i:-ill3
ziom ie ceny znkupu. W lipcu siede m razy p rzyjmowa no mate ri ały do magazynu L.p . Ce na Ilość {lon y) Ce 11:1 Ilość (t ou y)
Oai:i Dala
1 os ii.;rn razy je rozc hodowano. ZestawienJe ilościowe wraz z cenmni zakupu ma- (zUt) PriycłJód R ozt hód (·1.l/ t) P r zyi.:hó d Roi.chód
li· r 1:11\'l w /,X 7<tprczent owano \V tabe li 1.16. Sp. Ol. I I 60 23 Ol. I I 81
02 . 11 64 03 . 11
Tl\l:łELA '1.1 6. Ewidencia materiałowa
04 . 11 15 OS.I I 85 28
l .. p . 05 .11 li 06.11 87 32
09.11 63 12 08 .11 j łJ

li.li Il 12 .11 90 20
JtUl 68 1:5.ll 16
1-.. 2=-+--'-=-+---:.=---1-_ __:::_-+-- - - -l----_:_:::'.__j 16.1 1 70 14 17 .11 l<I
19.11 21 20.11 86 '3•1
21. 11 65 17 22. 11 27
10 2J. l 1 18 24. !'! 91 12
Il 25.11 67 15 26. 11 83 19
12 27. 11 28.11 li
ll JO.I I 30. l J

10
Polecenie :
li
12 Określić wartość rozchodów materiałów A i B oraz ustalić w a rtość zapasu rn ~1 -
13 teria ł ów w prze<lsiębiorslwie Masakr<1 S p. z o.o. na koniec listopada prv; .zastoso-
waniu następujących metod wyceny rozchodu materiałów:
15 I . FlFO, '
0
LIFO, \
Po lecen ie: Cen przec i ętnych.

Ok i d l1 ć: waitu ~ć 101.cli odów on-1z znpEisu kor'1cowego materialu ZX na koniec

li pcn p1 1y 1H~ t os11w; 111111 n:1-. trr 1111ncych meLOd wyceny rozchodt1 materiałów:
ZADAN IE 1.1 1 ZA DANIE 1.1 3

Przedsięb i o rslwo Merki.ny S .A zatrudnia na pełnym etac ie kierowtiika pro- P rzedsięb i orstwo usługowo-produkcyjn e Afrod yta Sp z o. o. zatrudnia o ko-
duk cji, 1..--tórego wynagrodzenie podstawowe brutto \vynosi 6 200 zł m i es ięcz ni e. lo stu pracown ików. \V Czerw cu ł ączna kwota wynagrodze{1 brutto, które pow inn y
Oprócz wynagrodzenia pracownik otrzymuje 15% prem i ę na licz~mą od kwoty wy- być wyplacone wszystkim zatrudnionym wyniesie 320 OOO zl. Sklndka wypadko-
nagrodzenia brutto . Skfad!rn wypadkowa z tytutu ubezpieczenia spo!ecznego wy- wa z tytulu ubezpieczcnia spo lecznego wyn osi t ,5'-% postawy wymiaru. \V odni e-
nosi 1,0% pos tawy wymii1n.1 sieniu do cJ!ości \.Vyrnienionej kw oty brutto z:diczka n<l podatek dochodowy oJ
osób fizycznyc h wyniesie 18%
Pol ece ni ~:
Polecenie:
Ob li czyć wynagrodzenie netto pracow nika
„ Obliczy~ poszczególne skła dniki kosz tów ubezpi ecze i1 społecznych i inn ych Należy obliczyć :
ś wiadc z e ń wynagrodze nia netto do wypła ty,
\ O bliczyć ca·lkowity kaszl prz edsięb i orstw a Me rkury S .A. ponoszony i.v związ­ 2. kwo tę sk ł ade k na ubezpiecze ni e spo leczne w częśc i p laconcj p 17 C/. pi ;1c ll \\ 111

ku z 7atrudn ieniem tego menedżera ków,

kwot ę skJaclek na ubezp iecze nie spokczne , które sta 11 o w 1 ą kos1 t p1 :11 ·11tl 11\W )'.
łączną kwolę sk !adek na ubezpieczenie zdrowotne, ,
7/\ÓA NIE '1.12 kwotę skJadek na fu nd usz Pracy i Fundusz Gwara11 1owany1.: h Sw 1a1k 1 t· 11 l' i. 1
cow niczyc h,
W p1 1.cd ::i: i ~ biurs l wie
llybryda Sp. z o.o. cizia! księgowości zamierza sporzą­ 6. k wotę składek do prze lan ia do UrzęJu Skarbowego,
d 1 11 li -.1ir phi,.; dla pi ę ciu pracowników, którzy są zatrudnieni w dzia le monla- calkowity koszt spó łki Afrodyta Sp. z o.o. z lytul11 za trudni enia pr<1 Cll\\lll1kP \\
111 w y 111 S kl:nlkc1 wypndkowa z tytulu ubezpieczenia społe c z n ego wynosi l,2%
111 )1 t.1 w y wy 1111a1 u. Wy nagrodzenia wraz z dodatkami dla poszczególnych pr~u:: ow-
11 1knw w n11..: s1<{cu maju ukaz<:1t10 w tabeli 1.18. Dla każdego pracownika podano
1i>W 111L·1. :-; tup\: po cJatku dochodowego od osób fizycznyc h, któ r ą trzeba zastosować
11t l 11hli ct.t;nia zali cz ki na podatek dochodowy.

11\DCI A 1.18 . Zestawienie pracowników i wynag rodzeri

Wyn;J.g r od zen ic Dod a tek $ top:1

t...p. I mi ę i uazwis ko Pre111ia {zl)
IJruu o (z l) fllnkc yjuy (z!) [J Otbtk u P IT
Prz.t: m ys ław Z1el1ilski 6100 600 400 32%
Jarnslnw Kowalski 3200 450 18%
Marwn Witkowski 7600 710 500 32%
To masz Berkowski 2900 420 1~%

Marcin iVlikołowsk1 3700 550 18%

Pol ece nie :

Dla miesiąca maja należy sporządzić ! istę plac i u stJ !i ć:

wynagrodzenia netto poszczegó lnych pracowników,
koszt wynagrodzetl ponoszony przez pracodawcę,
3. koszt u bezpi eczeń s po lccz.ny c h i innych świadcze1l ,
4. całkowity fund usz plac rw mi s iąc rnaJ .
 ROZDZIAŁ 2 koszty rem o ntów wykonanych w budynku adrninistrn cji ,
koszty ushig tel ekomunikacyjnych,
koszty wżycia eoerf? ii 11a wydziale I,
KLASYFIKACJA I EWIDENCJA koszty zużycia energii na wy dzia le 2 ,
KOSZTÓW koszly zużycia energii w adrnjnistr.:icj l,
podatek od nieruchonioSci (budynku biurowego aclrnini s1ru cj i)
• koszty transportu wyrobów do skJepów,
koszty opakowJń .:Vykorzystywanych do przewozu sprzedawa r1 yc l1 wyro hów,
1. Przykłady
koszty zakupu ma t eriałów pomocniczych,
ubezpiecze ni e ha li pro dukcyjnej w wydziale l ,
PRZYKŁAD 2.1
ubezpieczen ie ha li pro dukcyjnej w wydziale 2,
W przedsiębiorstwie prod ukcyjnym pro'dukowane są dwa rodzaje wyrobów ubezpleczenie budynku biurowego w a d1nrn1 slT<ICJ I,
dywany i wyk ladziny. Produ kcja odbywa się na d wóch wycl~ialach. \V b i eżącym koszty podróży stużbowych pracowników adrrnn1st1ac)'Jll)'Ch
m iesiącu ponies iono następujące koszty
~oszty zużycia mate ri a !ów do prod u kcj i dywanów,
Polecen ia:

kos zty zużycia materia ł ów do produkcj i wykładz in ,

Skl asyfikować. ko szty \V p rzed siębiorstwie wedlug rodzajów.
koszty zużycia materiałów pomocniczych przy produkcji na wydziale 1,
Sklasyfikmvać koszty w przeds1ębiorstwie .według miejsc p~.wstawania ~osztó.'v
kos zty zużycia materiałów pomocniczych przy prodi.ikcjl na wydziale 2, 3. Sklasyfikować koszty w przedsiębtorstw i e wedhtg pozycJt kalktilaC)iJn ycl1
k osz ty zużycia m~terialów na ce le b imowe w administracji,
kos zty \vy nagrodzeó pracowników bez pośrednio prod11kcyj nyc h przy produk-
cji dywnnów, Rozwiązanie:
kou ty w y na gro dzeń pracowników bezpośrednio produkcyjnych przy produk-
cj i wyk!adz in, 1) Koszty skla sy łlkow a 11e wed lu g rod z ajów
kosz ty wynagrodzen ia kierownika \V)'clzia!Li I,
Tabela 2.1. f< lasyfikacja kosztów wedlug rodzajów
kosz Ly wynagrod zen iri kierown ika wydziału 2,
Kosz ry w e dł u g
kosz ty wynngrodze1l pracowników adm inistrncyjnych, Pozycje kosztowe
rodz a' ów
n ~11 z 1 1ty na
wynagrodzenia prncowulków bezpośrednio produkcyjnych przy Zużycie mate ri ałów

produkcj i dyw<1 nów, i ~oergu

narzuty na wynagrodzeni.a pracown ików bezpoś rednio produkcyjnych przy

produkcji wykfadzin,
narzut na vvynagrodzen ie kierow n ika wydziatu l,
nJrzut na wynagrodzenie kierow nika wy dzia ł u 2,
narzuty na wynagrodzenia pracowników adrnin istracyjnycb,
amortyzacja maszyn produ k cyjnyc h na wydzi<.i!e 1,
Wynagrodzen·ia
amortyzacja maszyn produkcyj nych na wydziale 2,
amortyzacja sprzęt-u biurowego w administracji,
amo1tyzacja budynku biurowego w ad m lnis tracji.
koszty remontów na wydz iale I ,
koszty remontów na wydz iale 2,
 KoHty według Pozycje koszt owe
r u_cjz~j,:_c
4J\,._
,. _-+---------------------t
Ubez11 iec:zenia pracowników bezpoSrednio,_prot.!u kcyj n yc !1

'\mo1·tyzncja

}'1•tbtk1 1 op ł aty

U s łu g i obce
omc,ny;'" J'' ouoyun""'"'""l<V w ad 1ni nistrn cj i,
pod" ck od'"" uchoouiici (b•udynku buicowego w ad111 ini s1rnq1 )

l 'uzus l;tk koszty

rtid z<ijnwe
3) Koszty s klasyfikow;-in c ·wec11 ug pozycj i k:1lk ula ..:yj ny d1

Ta be la 2.3. Klasyfikaqa kosztów według pozycj i kalk ulac yjnych

2) Kos z ty s kla sy fikownn e we dlu g miej sc pow s t:Jwnni~1

Tabela 2.2. Klasyfikacja kosztów w edług miejsc powstawa nia

 h.H\/ ly
N umer i)l)WÓd
\l'l' ill11 g 1•" /)l'ji Pn..:;yi.:je ko.sztowt! Trdć operacji Kwota(71 )
upcra <.:J l ksi~gowy
k; 1ll; 11 l. 1 q• )11 y ~ · 11

/ ah.up PK i rozliczono koszt rodzajowy ,2600()

/.111/ ,td 14000
12 ooo
PK 27 0

! 50
!!.O
IO R·k )5 0

li PK
12 Pw magnynu Nit: mH prod ukcji

Zaks i ęgo wać operacj e gospodarcze przedstawione w tabeli 2.4

Przykład 2.2
Rozw i ązan i e:

P i:zeds l ę lii o rstwo produkcyj ne M_EBLO wyrwa~za jeden wyrób - sotY, Przed- Ruzrudwnki . R ozrachunk i ltyt
z dost.1wc~rni i odbiorcu ml Ro:1:la: zenie z ~1 t..-u pu podat ku VAT n::i li cwnego 1al v
sięb i orstwu prowadzi pelną ewidencję kosztów: do ewicle-ncji rnareriJlów stosuje
Ht<lel

!'Zc1.:zyw is te ce n y n<-1bycia, do wyrobów gotowych rzeczywiste kosz ty wytworze-

42 700 (1 1) ·12 700 JS 000 (2a 2b) '/ 700 ~ ;1i ]i 1\1\fl I• ,i!)!\\ \,1
nia. \V l;:ibc li '2.!l Zosta !y prz.edstawione operacj e z os ta tnie go miesiąca 2 +rn (6 6) 2 44 0 7 100 (2 b 6b) .:1.:1 0
2 OOO (6u
Ta bel<t 2.4. Operacje gospodarcze 4'-10 (6b

N 111111 •r l low1id
Treść operacji Kwula (z/)
!ipl' I ·"'ii l• ~ i~· g ow y

I· ra V1\ I 42 700
l'z
Rozrach u11ki Pozosrnlo!ruzrnclrn nkl Umone:n1e Srodków
35 ooo public:mu- prnwne z prnc uwnikam1 tr widych
b) 7 700
Rw a) pobrnno 6 400
10000(.Ju 2 100 (Sa
b) rozli czono kaszl
PK a) nalicwnO wy,>0gr·odz,eo;>' prncowr><kó w
b) rozliczono rodzajowy
"'°"''""'"""'" IO OOO
IS000 (7n 370U(7 b
2"10t9

PK a) na liczono narzuty im wynagrodzenia pracow ników pro-

2 100
b) koszt rod:tajowy
f -ra VAT Olrzyma no fakturę VAT za remont maszyny produkcyjne1 2 440
a) w11rto ść 2 ooo
b) 440

PK biuruwycb wraz
<I~) JO ooo 5a)210fl
?ii) lil DUO 7b) 3 7UO
a) wyr111grodze 11ia brutto 18 ooo
b) 11 n rz u1y n a wymigrodzenia 3 700
~-~--~~c~·)_
ro_1,l ii.;20 n o koszty rodwjo we
 Nu mer Dowt'id Tr c~ć 11p c ra 1.:ji Kwo in
opera cj i k s ięgowy
I

4 PK a) Naliczono amortyzacji;
- ur :r.ądzeń prudukcyjuych, 20 oon
- sp rzęru biurowego, 15!)01,1
b) roz liczono koszt rodzajowy. . .
R-k a) Otrzym;:i no rachunek za transport wytobow du odb1on:o w, 50()
b) roz liczono ko:;zt
PK Roz liczono kos zt \
R.Ol.li~zo:m.:
kMZ\ÓW KosztyprodtU-cJ1 Kosll)' ugólm:go
-t:1mpa STAR, . 12DM
rodwjvw,rch podstawowej ZOQąi.Ju
- kinkie t MOON [11 DOI)
Pw Prz.yjęlo \vyroby gotowe do magazynu Nie ma produkcJi nie-
6-lł)O(Jb )b) 6400 )4 65ll(i2 7c) 18000
wkoiiczoncj.
10 ooo (J b 40) 10000 7c) 3700
F-r<' fak1m ę VAT za sprzeda n~ wyroby gotowt'
1100 (5b Sh) Sb) l '.!000
2000 (6.: 6c)
211)1)
2 OOO %) 1:20 VAT 19 s..::o
- wa11ość netto, 16 ODO
18 ooo (7.: 8;i) J 4ł)U0 11 ) 350
· 22% VAT, )'i"()
) 700 (7c 9a) 150
:?6 OOO (Sa,b b) kinkiet MOON : lH JOn
:nof9a,b - wartość neuo, 15 llO!l
])O( !l - 22'V., VAT 1100

~~~~1~1~~ si~~~1~'. ~~ea~:~~~~~e~~~~~~~sztu wytworzenJ<1,

1
11 01}{1
f'rzyk ł a cl 2.3 L _ _l__ _ _L!b>_L)~ki!_'.!nk~1e:i_1~M_'o'0Co'ON~,"~'il"._'rlOe>;Ś::_Ć~we~d~łu"-~~ko"'s-"'ztu,,_,,,_vy,,_n:"vo,,_rL::::e:::ni"'o._ __c__9 oon

Po lece ni a:
l'1 1.cds1i; hiors two, produ kcyjne LUXPOL wytwarza dwa l)'PY la mp : lamp ę
\YISt qq l.ypu STAR i kinkie t typ u MOON. Oba wyroby są v.rytv•.'a rz<i ne na rym
Zaks i ęgo w ać o pe ra cje !Jl'Zeds tawiooe w labeli 2.5 . oraz usta li ć wy nik ze s pu i.:-
•, ,1111 v111 wydzia le prod u kcyj nym. Przedsięb i o rs two pro \vJdzi p e ł ną ewidencję
daży przy zas toso wan iu warianh.i kalku lacyjnego. .
kcist lnw i ewi den cjo nuje wyroby goiowe według rzeczy w istego kosztu wytworze- .., Za księgować operacje p•·zedswwione w tabeli 2.5 . o raz ustal1c wynik ze sprz..:--
111;1 1·ahcli 2.5 zosta ly prudst nwione operacje gospodarcze z b i eżącego miesiąca
daży przy zasrosowaniu wariann1 porownawczego
(s.ild11 p~1t:1ą1ko we na koncie Materi aly wynosi 50 OOO z ł ).
Rozwi ązani e :
1. t he l:i 2 5 Operacje gospoclarcze

I N u1 111·r

1
ll uw 1id

Rw
Trcś( o p e racj i
„111·1:11.: ji h:s i ~g,.,_o,~vlt.j.'----~--,--.,.-,--,:----------+----I
Pobrano materiafY do produkcj i·
K wo la (zł) I) war ia n t k:1ll< u lac yj n y :

Roi.ru..:hu11k:1 U111orzeni1; ś rodków RuzrnchrnJ.-.i z 1y1

a) wartość materiałów z dostawcami 1 odb10rcam1 trwałych podallrn V1\T !vl a!eriały

I l'K
PK
lampa STAR,
~
· kinkie t MOON ,
b) rozliczono koszt rodzajowy.
a) Naliczono wynagrodzenia pracow ni ków prudukcyJ nyc h:
15
22
ooo
ooo Sa) l':I 521.)
8b) 18 300
500 (5a J 51U (8 ~
'100(8b

- bc::z p,1 ś red ni o produkcyjnych:

- !arnpa STAR, 10 ooo
- ki n.kiet MOON, 10 ooo
- p0Sred 11i o produkcyj nych 5 ooo h 1•~/I w ł.h 11 1· qu1r•rl 011 ·.• li
Roua..:lw nkizt'fl Ruzra ~ l1 unki
PK b) rozl iczono koszt rodzajow y

I
wynab'TOdzen publiczno-prawne p1+„1i 1 ~ h>W
PK a) Ntiliczono narzu ty na wynagrodze nia praco wmków produk -
cyjnyclr
VI) 3 I 00'1 16 000 (R,1 •l) 1!)11111) 'tl lll+O I li
- bezpośrednio prod ukcyjnych
15 Q!)\) (~h
- lampa STAR, 2 ooo
- kinkiet MOON, l ooo
- po.~reclni o prod ukcyjnyt:l1 1 000
PK b) rozliczono koszt rodza iowv
-
 ?uz.yc 1c moi!eriałów Ubezpleczeniu spo!eczn.:: Usta lenie wyn iku 1.t: sprzcd<1ży:
iinncśw1t1tkzc 11ia

\Vynil:; lin :o nsnwy

'""'"'F
la) 2S OOO 25 OOO f.11 Ja) 5 OOO 5 000(111
Vll\10000 )[1JOOlVI
Vlll) \5 OllO
!X) 500

31 llOO
35 suo 4 SOO{Sk
AmMtyzaq:t Kosny wy<l.:1ah.1we Kosny ~prz.e<lny ProJukty gotowe
35 50-0 35 500
.Ja) 35 OIJU 35 UDU (IV 21>) 5 !)UO 12 OOO (6 5b)SOO SOU(!X 8)87000 '.!OOOU(9
Jb) l 0(.)0 14 oou (6
•!hi 20000 Wyjaśnienie do ustalenia wyniku ze sprzedaży:
l)- V) - pr.zeniesienie kosztów rodzajowych na konto „Ro7.liczenie koszLów
rodzajo\vycb'',
VT) - przeni es ienie przychodów ze sprzedaży na konto „Wynik fin~111 sowy",
llozlkzcruc kvsz10w Koszty pn.HJukcji Koszty ogólnego VlI) - przeniesienie kosztów wytworzenia sprzedanych wyrobów got1.)wych
1u,tzajowych podStJWOWCj wnądu
na konto „Wynik fi nansowy",
I) J7 OOO 37000 (lb Jb)37 ooo 37 ooo (8 4bJ IS OOO l) OOO(Vlll VIH), L"X) - przeniesienie kosztów ogólnego zarządu oraz kosztów sprzi.:daL.y
I!) 15 noo 25 ooo {2b 1bj2001JIJ na konto „Wynik finansowy''. •
!Jl\ 51)1}0 5 01.fj l (3b 3b) 4 OilO
IV) 35 OlllJ 35 OIJO (4b 6) ! 2 ooo
V) 500 500 (5h
'>"ooo I 2) waria11t po r ów11 ;1wczy:

Rou:ichunJu Przyd1ody ze Rozraclumk1 z tyt

z dosrnwcum1 i o<lbmrcam1 sprzedaży produktów podatku VAT M.iten:.ily
J\ n:di1 y l<; 1 dn li0 r1l;1
Ba) J ~ 520 500 (5~ l) J I IJOI) t 6 OOO (83 J 520 (!fa Sp) SO 000 37 OOU (la
l...: !1s1 1y p11>ih1k cj i p1idstawtJwej J 300 (8b
Sb) 18 300 15 Mil (8b
I tunp.1 łypu !Ćiokiet typu
STAI{ ~IOON

Ibi 15000 JQ000(8 tb) 22000 .is ooo(&

2 h) 101'!00 2b) 10000 U1nu 1le1 1u: ś iodl.6w
!. b) 2 ooo 3b) 2 ooo trw:i!ych
li) l::': ooo 6) ]tj ooo
9) 20 ooo JS 500(1:X
Vtl) IS OOO
~ Produkty go towe: Vlll) 500

lainpil rypu Kinkiet typu

STAR MOON
Uhe1p 11·..:"·1 11 .1 \ l"'I'" 111··
8) 39 OOO 11 OOO l9a 8) <Ili ooo 9 ooo(% Uslugioóc.; Zuzycie matcnałów \Vynugmdzenia 111u1t;3w1, 1• k11·11rn

5a) 500 51J0(V\ la) 37 OOO 37 OOO (U 2ll) 25 000 25 OOO (lll Ja) 5 OOO 'S 1)1)()(1 V
 l'rOdl1kty gu1uwc Wyjaśnienie do uswlen1a wy111k.11 ze sp1z1·ll.11y
l) ~p rzeniesieni~ przychodów ze sp 11 cdaży 11~1 k1)11lO „Wynik łinanSO\A.o}'",
4a) 35 OOO 35 OOO(V 2b) 5 ooo 12 000(6 5b) 500 50!.l(Vlll 8) s: ooo 20 noo t9
Jb) I OOO !<I OOO (6 !I) - v ·I)- prze111esienie kosz tów rotlzajuwycb·na kunlo „Wynik. !inansowy" ,
4b) 200{)0 V ll )- przenii:!"lieuie kosztów ogólnego zarządu na konlo „KoszLy sp rzedr1nych
wyrobU w go lo1,vych",
VUI) ~prze niesienie kosztów sp rzedaży na konto „Koszty sprzedanych wyro-
Rozliczenie: kosztów Koszty produkcji Knsztyog:ólnegu bów go towyc h",
rodzajowych podstawowej zn rządu IX) - przeniesieme kosztów sprzedanyc h wyrobów goluwych na konto ,„Roz.-
IX)J55t)O :n ooo (Jb
licze nie kosztów rodzajowych'',
łb) 3701)0 87 000(8 41.l) 15 000 15 OOO (VII
A) 67 000 25 OOO (2b 2b):Wf)łl0 X) - ustale111e i za.księgowanie zmiany stanu zapasów (to jest salda k111!1a
5 ooo (Jb 3b) 4 ooo
35 IJOO (4b 6) 12 ooo „Rozliczenie kosztów rodzajowych").
500 (jb 6)1•! 000

2. Zadani a
A n a lity ka d o ko n ta

- Kuszty produkcji podslawowej· ZADA NIE 2. 1

Lamp.• typu Km kl ettypu W przedsiębiorstw ie produkcyjnym produkowa11e są k1-1..esln 1 ..;tn ly. l 11hlu h 1

STAR /VfOON
cj a odbywa się na clv,...óc b wydzia!ac lJ A i 8. W b i eżącym 111it..:s1ą c u pu11i1:s1tJ111 11.1
1

lb) 15 ooo 39000(3 lh) 22 0011 <IS 000i8 stępujące koszty :

'.!b) 10000 '.!b) 10000
Jb) 2000
1) koszty zużyci:t m;1lerialów do produkcji krzese l,
Jb) 2 O\JO
6) t~noo 6) ]4 ooo 2) koszty zużycia materialów do produkcji stolów,
3) koszty zużycia ma teria ł-ów pomocniczych przy produkcji na wydzinle A,
!'1ndukly galowe : 4) koszLy zużyc i a rnateria lów pomocniczych przy produkcji na wydziale B,
L11np:1 !ypu Kinkie1typ11 5) koszty zużycia rnaleriatów na cele biuro\ve w administracji,
S'TAR MOON 6) ko::iz ty wynagro d ze ń prncowników bezpoSredni o produkcyjnych przy protluk-
R) 39 OUO 11 OOO (9J
CJI kszesel ,
81 •18 l)l)O 9 ooo{%
7) koszty wynagi·oduń pracown ików bezpośrednio produkcyjnych przy produk·
cji Slo-lów,
S) koszty wynagrodzenia kierowmka wydziah1 A,
I J...,t;ilc ni e wyn iku ze s p rzedaży
9) koszty wynagrodzenta kierowmka wyclziałl1 B,
10) koszty wynagrodzeó. pracown ików adrninistrncyjnych,
Wyn ik Ji n;in rnwy
11 ) n::1. rzuly na pracow ników b e z p ośrednio prodl1kcyj n ycb przy
TJ ) 37ooo J l 000(1 produkcji
111; 25oon 67 OOO (X
IV) 5 OOO
12) narzuty na wynagrodzen i::i pracown ików bezpośrednio produkcyjnych 11rzy
V) )5 ooo produkcji stolów,
VI) 500
13) narzut na wynagrodzenie kierownika w;idziatu A,
98 CJOO 14) narzut 11a wynagrodzen ie kierownik:\ wydziat u B,
102 snn
1sno1si.:
1
! 5) n:.1rzuly na wynagrodzen ia praCO\Vllików ndminis lracyjnych,
l 6) a111ortyzai;jn maszyn p rodukcyjnych na wydz iale A,
102 500 lffl ~ 1)1}
17) amortyzacja maszy n prod ukcyj nych na wy dz iale B,
 I ~ ) .1na111 y1.:ir p s prz~tu biurowego w administracji, 9) koszly wyn~1 g rodzeń pracowników adm inistrncyjnych,
l q) 11111l11l yz:1 ~ 1:i hur ly 1iku biurowego w ·adrni11islracji, 10) 11arzuly na wynagrodzenia pracowników bezpośrednio prod ukc yjnyc h przy
f t)) ko~ 1.t y rc muutów na wydziale A, produkcji krakersów,
' I ) k1 l~1 l y 1c1110 11t1lw 11;1 wydziale B, 11 ) narzuty na wynagro<lzen ia pracown ików bez po śre dniu produkcyjnyc h przy
2 l) kllSt. tv 1L:1no11tl1w wyko11.anych w budyrtku administracyjnym, produkcji paluszków,
1 \) kos1.!y 11s lug 11.: Jekumunikacyjnych, 12) narzul na wynagrodzenie kierownika wydziaht proJukcyjnego,
2LI) kos;:Jy zu7.yc J<1 energii na wydzinle A, \ 3) narzuty 1u wynagrodzenia prac.owników administracyjnyci1,
25) koszty z u życ ia energii na wydziale B, 14) amortyzacja hal i produkcyjnej,
26) pot.ostale koszty zużyc i a energii w administracji, l-5) amortyzacja maszyn produkcyjnych,
27) pudalek od nieruchomości (b udynki.i biurowego w admin istracji), \ 6) amorryzacja sprzętu komputerowego w biurze,
28) koszty trllnsportu wyrobó w do sklepów, 17) amortyzacja budynku biurowego w adrninistr1.1cji,
29) koszty opakowa1i wykorzysi:ywanych do przewozu sprzedawanych wyrobów, J 8) koszty remontów wydzicilowych,
30) koszty l<ikuPu mat er iał ów pomocniczych, 19) koszty remonl11 naprawy dachu budynku biurowego w ndministracji,
31) ubezpieczenie hal i produkcyjnej w wy<lzinle A, .• 20) koszty uslug telekomunikacyjnych,
3~) ubezpieczenie hali produkcyjnej w wydziaJe B, ·21 ) koszty zużycia ene rgi i produkcyj nej,
3J ) t;bezpieczenie budynku biurowego w aLhujnistracji, 22) koszty zużycia energ ii przy produkcji krakersów,
34) koszty f)\)dróży s lużbowych pracowników ndmiJ1islracyjnych. 23) koszty z u ż ycia ene rgii przy produkcji pa luszków,
24) pozostałe koszty zużycia energii w administracji,
Polecen ia:
25) poJatck od n i eruchomośc i (budynku biurowego w administracji),
S kla syfikowa ć koszty w przedsiębiorstwie wedh1g rodzajów
26) podatek od n i eruchomości (hali produkcyjnej),
S k l as yfiknwl!ć koszty w przedsięb iors tw ie we<llug miejsc powsta'>vania kasz- 27) koszly transportu wyrobów do sk lepów,
ló w. 28) koszty opakowa ń krakersów,
.'-; ~l <1 sy fik 1 1 w ; 11 · kns1ty w przi:: Jsiębio rstwi e według pozycji kalhllllcyjnych 29) koszty opakowaó paluszków,
30) koszty kartonów sJużącyc11 do pakowania wyrobów,
31) koszty zakup u mąki,
Z/\0/\N IE 2.2
32) koszty zakupu sol i,
\V Jlf /.L' dS1\; b101 s1w1e p1odukcyjnym „FEL " produkowane są krakersy i palusz- 33) ubezpieczenie samochodów dostawczych,
J..:1 l'wd 11k cp odb ywa s 1 ~ nn jednym wydziale. W bieżącym mjesiącu poniesiono 34) koszty ryczałtu na wykorzystanie samochodu służbowe go sprzedawców.
na .s t ę 1111Jącc kosi.ly
Polecenia:
I) koszty zu życ i a 111ąki przy produkoji krakersów,
2) kos1.:ty zużyc ia maki przy produkcji paluszków,
J. Sklasyfikować koszty w przedsiębiorstwie wedlug rod w jów
3) koszty zużycia soli przy produkcji krakersów, · 2. Sklasyflko . .vać koszty w przedsięb iorstwie wcclług miejsc p0ws11nva11iit k11v l•1w
4) koszty zużycia soli przy produkcji paluszków, •. 3. Sklasyfikować koszty w przedsiębiorstwie według pozycji lrnlkula C)'J11 yd1.
5) koszty zużycia materi ałów biurowych w administracji,
6) koszty wynagrodzeń pracowników bezpośrednio produkcyjnych przy prod1ik-
cji krakersów,
ZAD A NIE .2.3
7) koszty wynagrodzeó pracowników bezpośredn. io produkcyjnych przy produk- W przedsiębiorst\vie ,,.r\LIK" produkowana jest zabaw ka d!H dziec..:i ko11il, 1111
cj i pa luszków, biegunach. Produkcja odbywa się na trzech \")'działach: produkcji wstępn ~J, nt1111t 11
8) koszty wy1w.groc!zenia kierownika wydzia!u produkcyj nego, żu oraz obróbki końcowej. \V bieżącym miesiącu ponles iono następujące kos1 tv
 l) kosztyzu·życia materia-tów na wyclzi.'.1 le pruclukcj1 ws L~p11 ej I O OOO, ZADANIE 2.4
2) koszty zużyc ia ma-teria!ów na wydziale obróbk i koócowej 9 000,
3) koszty zużycia materialów mi ce!e biurowe w administracji 4 O.OO, Przedsiębiorstwo produkcyjne R EDO wytwarza jeden produkt - gwoźcl?ic .

4-) koszty \vynagrodzert praco \.vników bezpoSreclnio proclukcyjnyc_h 6 OOO, Przedsiębiorstwo prowadzi pe!ną ewidencję kosztów, ck) ewidencji materialó~\
S) koszty wynagrodzenia kierownika \i,rydziału produkcji wstępnej 3 OOO, stosuje rzeczywiste ceny nabycia, do wyrobów galowych rzeczywiste koszty v-..-y -
6) k.oszty wynagrodzenia kierownika wydziallt montażu 3 500,
nvorzenia. W tabeli 2.6 zostafy przedstawione ope racje z ostatn iego rniesiąc;:i
7) koszty wynagrodzenia kierownika vvydzi::i.h1 obróbki koócowej 4 OOO, Tabe la 2.6. Operacje go~poda r cze
8) koszty ·wynagrodze rl pracowników administracyjnych l l OOO,
N umer Dowt)d
Trdć opcr ac.ii
9) nnrzuty na wyn<Jgrodzenic1 pracowników bezpośrednio produkcyjnych l 200, ope ra cji k s i ęgowy

I O) 1unzuty na wym1grodzenia ki erownib \.vydziaht produkcji ws t ępnej 600, F -ra VAT

l I) n~H z ut 11_3 wynagrodzenie kierownika wydziału montażu 700, Pz

12) rH1rzu! na wynagrodzenie kierownika wydziah1 obróbki kolicowej 800,

I J) narzuty na wynagrodzenia pracowników administracyjnych:?: 200, Rw
l !!) amortyzacja maszyn produkcyjnych na wydzia le prod ukcji wstęp n ej l 500, PK
l 5) amortyzacj a maszyn produkcyjnyc h na wydz iale monlażu 700,
PK
16) Jrnortyzacja maszyn produkcyjnych na wydzia le obrób ki kolicowe I 200, \ ll l)ll
l 7l amo1tyzas:ja budynku biurQ\vego w administracji 20 OOO,
1--rn VAT
LS) koszty rernont11 maszyny produkcyjnej na wydzia le montażu 8 OOO, i ", /)11

19) koszty remontu p'o koju clziah.1 księgowego 5 OOO,

20) koszty us/·ug telekomunikacyjnych 500, PK
2 1) koszty zuż;:cia energii produkcyjnej 2 500,
12 Q01.I
22) pozostałe koszty zużycia energii w administracji I OOO,
2 400
23 ) koszty tnnsportu \.vyrobó\v do sklepów 2 400,
21.JI koszty wynagrodzeii sprzi::dawców 7 500,
12 0011
21) 111.1rzury na wynagrodzen ia sprzedawców 1 500 , 16 Ql)11

I 2<i) kosz ty zaklipu materiałó\.V produkcyjnych 450 .

1
JJ :·.us d y prenumeraty prasy l OO,
PK od n i erucho1TlllŚt: 1
i ro2.licz.o1io koszt rodzajo\vy
ha li
w biłżący 111i es i ąc

2 70
2 X) J.ns'l lY wynajmu budy nku wyclzialu obróbki końcowej 6 OOO, 13 n

I LH) ) ub~z pi ecze nie budynku b.i urowego w administracji 200,

\ (J ) klisz ty podróży s!1 1 żbowycb pracowników t:1d111inistrncyjnych l 600
IO

PK
7il
241)
11 Pw magazynu Nie ma produkcj i

I Po lece nie:
Po lecen ie:
S klasyfikować i usta!jć v.rysokość kaszlów w przedsiębiorstwie wedh1g;

I a) ro dzajów,
b) miejsc powstawauia kosztów,
c) pozycji kalkulacyjnych.
7. ak s 1 ęg \1vv <H:· 01H.: rrH..:je gos podarcze przedstawione w tabe li 2.6
 ZADAN IE 2.5 -fADAN IE 2.6

l'1 1.t:ds1yhio1stw o produkcyjne ZEN wytwflrza jeden produkt Przedsicbior- Przedsii;:: biorstwo !rnndlowe prowadzi pełną ew ide n cję kosztów, do e1.videncji
~ two pt0w;1 il z1 p~!11ą ewidencję kosztów, do ewidencj i materia lów oraz wyr;bów wwaróvv stosuje stale ccO y ewidencyjne na poziomie ceny sprzedaży (45 z!/szt.)
g1>!(nvych Sl\)sujc stnle ceny ewidencyjne (materiały- ! Ozł/szt., wyroby goto we - ,W tabe li 2.8 zoslaiy przedstawione operacje z ostatniego miesiąca.
i) zl/szl.). \V tabe li 2.7 zostały przeJstawione opern cj e z ostatniego miesiąca.
,. 'Tabela 2.8. Operacje gospodarcze
T<ibe la 2. 7. Operacje gospodarcze

Nu nn!1·
:N i11ncr
ope r acj i
Do1vód
k.si~gowy
Treść operacji I Kwo ta (2J)
llow1hl
Treść upcra cj i Kw ul ;1 (zl)
o pc: r:1cji księgowy F-ra VAT Otrlyrrianu ~-akwrę w zakup ione lowarr
I Pz P rzyję t o do magazymt dostinvę nrnteri a ł ó w (500 szt. µo 10 a) ce n ~t zakupu - I OO szt. po 40 z I/szt
zUs.ll.) b) podatek VAT 22%
·Rw Pubrn.no do produkcji 200 szt. materiałów Pz Otrz.yruauu dos tawę zak\1pionych '.Vcześ ni cj towarów
PK Rozliczono koszt rodza.ju\vy PK Vstalooo wysokość marży handlowej
F-rn VAT Otr1.:ym<1no fakturę za znlrnpione mater i ały: R·k Sprzedano 1 wydROo 20 szt. towarów
a) cena zakupu 12 z l/szl PK Zaks i ęgowa no nalezuy podn1ek VAT

b) koszty wkupu 120 PK Ustalono wysokość zrcalii.owanej marzy hanJ!owej

c) podatek VAT 22% F-ra VAT Ocrzymauo faknirę za naprawę kasy fiskalnej
5, i'K R.ozliczouo pod;itck VAT a) wartość netto usługi ) 01)
6 PK R.ozlit.:20110 kuszty zak11pu b) po<le1tek VAT 22%1
PK Ust<' lono odchylenia od ce n ewid~ncyjn yc h m:lter i <1ł6w PK Rozliczono koszt rodwjo wy
PK Ro2!iczo 110 odch ylenia przypJdające 1i 11 zużyte 1nate1 ialy PK Na licz.ono wynagr0Jzcni<1 sprzedawcy I '\ ()0
PK R01.l1czono koszty wkupu prąpadające na zu ż~·ie materiały IO PK Ustalono narzut na \Vynagrodzenia sprzedawcy (l!)O
PK Ni'lli~zuoo
wynagrodzenia prn.cown1ków produkcyjnych 3 ODO li PK Naliczono arnortyZ;lcję sp rlęru w sk lepie /") ()
IO PK Rozliczono koszt rodznJowy 12 WB Zapłacono prlclewem roczną skJ adkę ubezpieczenia budy11k11
Il PK Naliczono narzuty na wynagrodzenia pracowników p1oduk- sklepowego H)łJ
~~ ~ Jl PK Rozliczono koszt rodzajowy
Jl l'K Naticwno wynagrodzeni a pracowników biurowych 5 OOO 1• R·k Otrzymano rachunek za us tu gi telekomunikacyjne l 50
li l'K Nnliczono narzuty mi wynagrodzenia praco wników biuro- Jj PK Rozliczono koszt rodwjowy
w~ I~ 16 F-rn VAT Sprzedano sklepowy (wystawio no fo kmr ę)
li F- 1t1 V:\T Olr1.yma110 fo kt·u rę zu zuzycie energii <i) wartoś(; -1 OOO
:'1) prndukcyj ne1 l 500 b) podatek VAT 22 %
b) pozosw lej I 200 17 PK Wyksięgowan() regal z ewidencji

c) 111..id<ilek VAT 22% u) wartość początkowa 7 OOO

li J'K Roztu;zono fal-.--;urę i koszty rodzajowe b) dotychczasowe umil rzeni e 3 OOO
16 F-r:1 VAT Utrzymano fakturę za remonty: 18 F-ra VAT Ocrzymaao faktu rę z.11 traospor1 zakupionych towarów ·
a) hul i produkcyjnej 2 lOO a) wartoSć uslugi 6:50
b) b11<lynku bi11rowego 3 600 b) ouda ce k VAT 22%
c) µodatekVAT 22%
17 PK Rozliczono fakhirę i koszty koszty remo 11tów „ Po leceni e :
będą rozli(;zane pr.::ez okres 12
18 Pw Pr:zyj~tu wyroby galowe do magazynu - 200 szt
19 PK Roz liczono rzeczywiste kaszl)' wytworzenia wyrobów golo- Zaksi ęgo wać operacje gospodarcze przedstawione w tabeli 2.S. przyjmując
wyt.:h (w~mość produkcji w 1olo1:::: 223 zł.) tam, gdzie jest to pot rzebne, saldo początkowe.
20 PK Usialono oJchyteni a od cen ewidencyjnych '\f)'robów goto-
wych

Po lece ni e : ZADAN IE 2.7

Przedsi ęb iors two µrotlukcyjnc wytwa rza dwa wyro by· wyrób NJK I i wyrób
Zaks i ęgować operacje gospoda rcze przedstawione \V tabeli 2.7
NJK.2. Oba wyroby sq wytworzont: rrn tym samy m wydziale produkcyj nym. Prz(:d-
sit(biorstwo prownd1.1 pe ln ą cw11.lencję kosztów i ewidencjonuje wyroby gotow..::
 wedlug rzaczywislego kosztu wylwo rzc nia. W tabeli 2.9 zostały przedstawione ZA DAN IE 2.8
operacje gospodarcze ź bieżącego miesiąca (saldo początkowe oa ko ncie Materia-
ly wynos i 60 000). Przedsiębiorstw o prnd L1kcyjne wytwarza wyróG o nazwie MUNU . który sprze-
TJbela 2.9. Operacje gospodarcze
daje 11a ekspo rt. Przedsiębiorstw o prowa dz i pe l ną ewidencję kosztów i ewiden-
cjonuje wyroby ga lowe wedh1g planowa nego kosztu wylworze nj a (2 0 zł/szt.) .
N umer D u wt'1tl Wtabeli 2 .1 O zostaly przedstawio ne operacje gospoda rcze z bież5cego mie s i ąca .
Tr eść ope r acj i
upcr acj i l (s i ęgowy

Rw Pobrano materiały do produkc1i · Tabela 2.10. Operacje gospod arcze

a) wartość materi ałów
-NJKI I] ooo Numer Dowó d
Tr eść op crncj i Kwot :i (1. ll
-NJKl \ <ł ooo opera cji ksiirgo wy
PK 4i)()I)
Rw
PK 4 5011
PK
Pl< ')llfJ
9 ooo
-NJK2 9~
PK trwalyc h 2 -Hlll
- pośre dnio
prodl1kcyjnych 6 OOO
PK
PK b) rozliczono koszt rodzajowy
a) produkcja I i Oll
PK a) Na liczono narzu ty na wynagroUzt!nia pracown ik ów produk-
b) ad m ims tracJa 9()tl
cyjnych
F-ra VAT Otrzymano fakturę za remont bcurn.
- bezpośrednio produkcyjnych:
a) wartość usługi 'J f!()U
-NJKI 1 800
b) podatek VAT 22%
- NJK2 l 300 Usta lono, żt! remont zostanie rozllcz.ooy na ok.res kw ~11 włu,
l'K
- pośrednio produ kcyjnych I :200
rozliczono koszLrodzajowy
PK b) ' 07.11czono koszt rodzajowy
Pw P rzyjęto wyroby go1owe do magc:izynu (500 szt.)
PK a) Na liczono amortywcję :
PK Rozliczono rZt'CZyv.' iSlt! k1)nty wytworzenia wyrobów gotn-
- urządzeii produ kcyjnych ! 8 000
wych, nie ma produkcji w toku
- sprzętu biurowego 15 OOO
IO PK Ustalo no ~dchyknia od cen ew idencyjnych wyrobów goł o-
b) Rozliczono koszt rodzaj ow y
R-k a) Otrzymano rachunek za trnnspo1t produktów dn odbiorców 400
F-rnVAT
b) Roz li czono kosi1 rn<Jwj•Jwy
PK Rozli...:zono ko""v '.vvd,.iah0<ve'
'NTI( I 12 OOO
12 Wz
- NTIQ 13 200
Il l'K ce n cw1denc yJ nych przy-
Pw Pr zyj ~ t o wyroby gotowe do magazynu. Ni e ma pruch1kCJ i 11ie-
, padające wy roby gotow e
za ko11czo1i ej
14 PK Skorygowano nal e żn0S c 1 o róż111ce lrn r.sow!! (4.60 z l/! ~ uro )
f.' -ra Wystawiono fak tu rę VAT w sprzed<we wyroby gotowe
VAT a) NJKl
15 WB Sprzedano 3-k.rnte obligacje sknrbowe
a) cena nabycia l 2 OOO

I - wartość uetto
- 22% VAT
b) NJK2'
- wartoS.ć ueLto
17 000

14 ooo
16 WB
b) cena sprzedaży
Otrzymano zaległe odszkodowa nie o<l zokladu u bez J1eczcl1
!4 oon
:'i OUO

-22% VAT Po lece ni e:

Wz Wydano sprzedane wyroby gotowe
a) NJKJ
1. Zaksięgować operacje przedslawione w la beli 2.1 0 uraz us l <tl1 ć w y1111< 1 1·
b)NJK2
sprze da ży przy zastosowani u wariantlł porów nawczego .

I Po lecenia:

Zaksięgować operacj e przeds taw i nc.; w 1 ~1bc h 2 9 0 1:r1 u R tall ć wy ni k ze sprze-

2. Zaks i ęgować
sprze da ży
operacje przedstawio ne
przy zastosowa niu wariantu
w tabeli 2. l O. o rn .L ns 1<1l11~ wv111k 11·
kalkulacyjnego

I
da7..y przy zastoso wa niu wa r ia1ilu poiów 1ir1w e1rg11
2. Z aksięgować ope racj e pr ze d $ t~1w1111H ' w 11d ll' l1 11 1 111:1 1 tl',t 1 d1 <~ w y111 k n: s p 1 •zi.: ~
da ży przy zas tosowa niu wn 1iu11111 k1d k1iln( y p1( · ~·. n
I /\D/\N IE 2.9
ROZDZIAŁ 3
P1 l.l'd s iit l>Hn::-lwo produkcyjne wytwarza jeden wyrób, prmvadzi pe ł ną ewi-
dcn i; p.; lw.-;'l tt'J\v i t.:\v 1d i. : 11 cJon ujc wyroby galowe wedlug rzeGzywistegu ko~ztu wy- ROZLICZANIE KOSZTÓW
!w(1 11c11in \V !ulJc li 2. 11 zoslaly przedstawione oper'1cje gospoda_rcze z bieżącego
l)ll CS l:lCi t
DZIAŁALNOŚCI

Trek operacji K wota (z ł.) 1. Przykłady

1m1lei· iały do produkcji 6 ooo
5 ooo PRZYKŁAD 3.1
PK Naliczono rrnrw!y na wynagrodzenia
I OOO
PK 3 500 B i a· ły Kid Sp. z o.o produkuje szczoteczki do zębów. Przedsiębiorstwo pro-
l'K w.:idzi ewidencję kosztów wecHug rodzajó w oraz wedh1g miejsc powst;iw:rni;i
2 ooo W styczniu be m ia ~· mi ejsce operacje gospodarcze przeds tawi o ne w t~tbt:li J . l .
I 500

18 ooo TABELA 3.1. Ope racje gospodarcze w styczni u

'pl.(
h'.wu l u
Nr Dowód
T r eść operacj i 01)(' n 1cji
1Jpcracji księgowy
(°li)
Pw magazyn u, nie ma produkcji
1!)()1)
F-rn VAT
20 ooo Pk I unn
XIH I
10 \Vz 12 ooo JOU
li l'f;
7 ooo R\V u Q1_)1)
j ooo \()l)

12 WB
8 ooo Fa
5 ooo
9 ooo I 000
13 PK
fl) odso::tki 250
b) kary umowne 200 Fa 500
14 PK W wyniku puż::i ru nast'lJ)ila str3.ta materiał ów 450 200
15 Wo::kse l O trzyma110 od odbiorcy weksel na pokrycie n ależno ści
a) \Va11ość nominal na 3 ooo Fa 400
b) dyskonto 630 lOO
16 PK Utworzono reze rwę na na l e:hwści j ooo Zaksięgowano podatek od aienichomoś c i za b i eżący mie-

Polecenie: Pk hali produkcyjnej I 200

budyn ku adm in istnicyjnego 700
Zaksięgo wać opern cjc pr2edstawione w tabeli 2.11 oraz ustalić wynik ze wynagrndzen ia za styczel1 (lrwota brutto - potrą-

sprzecloży przy zas tosownniu wariantu porównawczego Lista

a) produkcyjnych 15 llOO
płac
2. Zaksil(gnwać t) JH.: nirJ i..: pr1..cdstow 1one w trlbeli 2.11. oraz ustalić wynik ze b} produkcyjn ych 8 ooo
sprzcdn7.y p1 1.y 1ns1os u w: 111iu w:,rinnlu ka lkulacyjnego. c) 5 ooo
 Kwota ll l 1 ~· 111 1c.: /C l\1,1 Kus zty
Nr Dow1"1d
Trcś1'. operacji o pe r:i cji Ru zr:ichu11ki ugó lnegl) znrząU11
n p c racj1 księgowy
(z l) z tytułu wynagrodzcn lb) I 000
Na liczono skła<l.ki ZUS za stycze11 placone p1·zez prn.cod<Jwcę (7 Id) 300
Pk 119 600
w wysokości 20% 2b) 100
Zaksięgowa no koszty podróży slużbowych : Jal 11)1)1)
Pk a) dyrektora wydziah1 p1odukcyjricgo 301) Sb) \ OO
b) preze:rn zarząd11 500 7(.)0
Pozos L1\krmrachu11ki Po2.0stale '6b)
majątb.i11•e
koszry rodz~jowo:: 7l: '1 5 ooo
10 Pk ! ooo 9) 800 80) I OIJO
301)
IO) I JOO %1 soo
!Ob) .300
Po lecenie:
PRZYKŁAD 3.2
Zaksięg1~ operacje gospodarcze. Rozlicz koszt'; proste OJ miejsca powst~warija
W h slnmHhw "h 1eole"'' roku zat\vi erdzono bud-żet na kolejny rnk Uzialnl11q ~:k i
Rozw i ąza nie:
s i ~ produkcją ok.Lil:HÓ\V przeciw slo11ecz11 yc: h. Za r t qd
podjąt tym samym między innym i o wykon::rniu re111 011ln i11 st<ll:i cJ 1 1-cn
U111or1e: me: Rozliczenie:
lrw<1iych
~ 1I J( lk1"i w
tralnego ogrzewa nja hali produkcyjnej w li pcu bieżącego roku . Pl:111 owa 1i y k.1J'i/l
kosz1ów rodzajowyc h
remontu wynosi 42 OOO z l. Rezenva n;i len ce l rworzona byb od lipct1 11hi i..: .1o1k
1~
2 OOO (l a
I 000 t l b go roku. Ponad to za r ząd zdecydo1,v8.l, że od począt ku roku tworzuna \1 t;:dz1L' 11..·1.t..· 1
8!)0 ( l e wa w wysokości 5 OOO zl/rn-c, dzi~ki której \vypłacone z o slanągrud11iow e p1 i..: 11 11 t..·
300 [ld świąteczne dla pracmvn1ków wydzrn-łów produkcyjnych
13000 (2a
lv l11t cr 1:lly 100 Db Koszty wyJzialowe W bieżącym roku w przeds i ębio1·sl\vie mialy miejscem.in operacje gospotlc1r-
113 lilO [2 5 OOO (Ja la) 1000 cze przedstawione vv" La be.li 3.2
I 000 (Jb. Io) 800
500 (4a J ~\) 5 ooo TABE LA 3.2. Wybrane operacje gospodarcze w bieżącym roku
'.2 00 (4b 5a) 400
Kwol:1
\( ol/r:ldHlil k l '-lOO (S ri fol I 200 Nr O:lt;1 Dowód
TreSć operacji 0p t: ra cj i
I d11 ~ W,\·C :11111 nperacj 1 operacji księgn1''Y
8 ooo (zl ) ·~
It1dh1i"! ~/\~\~!) (] Us ługi

700
obce 100 (Sli
! "200 (fo
7b)
Sb) I 600 04 Ol FA
O rrzyma no i roz liczono foklu1·ę za
ratę mi esi~cznib ,.Nowoczesny t\'fe11edżcr " 2 · ~1 -
:ł~1l (·1 5) 500 700 (6b 9,) 300
UtworZ1)llO rezerw~ zaplanowany rem o111 ce n-
suo (5 15ooo (7i1 I Oo) I OOO 06.0 1 PK ""
I 3011 ( 10 8 ooo (7b
·-·· pr1m:duwanie p11
5 OOO (7c 07 .0 1 FA .1''1)1)
mics7L7cii biurowych
J OOO (Ba Koszty sprzeJaży
Otrzymano i rozliczono fakturę z;1 3 1111e <; 1ą.:;1· (pł:il
IO.Ol FA
1) 1 ~
[(. olhCZl! lllC VAT Podatki i opiaty I 600 (Sb
''"l 200 I nez góry) za wynajem pomieszcze1'1 b:u!'m1yL h Io (\()I )

·I) !5•11
6)
1900 I I 000 l8c
JOO (9:1
I I.Ol PK Utworzono rezenvę na p1·e111 1e ś wq1e c7 11 e
01rzy1rn1110 i raz.liczono frtklurę 2<1 r uc1; 11 ą sk l1111!1c;
501) ( % 20 .0l FA
t1hezpieczenia majątko weg o pnrku nm.:;ty11 nwc1 •1 1 I .' lll JO
J OOO( l(}n
Zaksięgowano rntę prellumeraty 111 1 es 1 ę1;7 111 k a ,.N11
Rozrnd11 1nk1 J Oll\ IOb 30.01 PK
wocze.:;ny M ~m:die1 ··
publicznu-prawne Wynagrodzenia Otrzymano i rozliczo no fokturę ZJ n"pl':iw\i nrnvy
I 900 l6 05.04 FA
7) 23 ooo I ny produkcyinej ! f)fl
8 :.JOO (7 Utworzo no rezerwę. na zap lanow:rny re1i1 0 11t l.:t.: 11
5 600 (8 06.04 PK
 ll1n .,.1i1 I
Kw ota Kl)Sdy Kosz1y
N• 1) 11 1:1
Tr eś..'. •ipc r :11.:j i op c r:i cji Jz.rnla!ności pods1awoweJ ogól11eg1) zarząd u
(•\'•' I IH' jl up•'t :u:ji k' i\;l-!'"''Y (zl) !) J 500 J) 2 500
z.,ks u\;go wano rotę czynszu za pnnueszczenia biu-
li) ] '\ th l'K 5) 5 ooo 7) 20
rowc
S) 5 JOO lU) 2 00()
11-..:yrna11tl 1 rnzliczono foktun,; za usł u gi od opem-
!!UJ / FJ\ 9) l lj 2 -I.SO
\!.)f:.1 ;„1„.r,..„,; kornórkoweJ 2 450 3 500

12 22 07 PK
Z aksięgowano r •Hę prenumeraty miesięcwika „No· 1.l) l ooo 12) 20
woczcsny Mt:nocdże.r"
15) 2 200
Z; 1ks1ęgowano cz~ść m1 es 1ęcznego koszn1 ubezpie-
13 25 .07 l' K
czen1a 111 rt1ątkowego
F,\ Otrzyma nu I rozliczono fak t urę za pl:rnowany re ·
14 20.0S
mon l Celllrnlnego ogrzewania 44 200 l)rzykład 3.2 przedstawiJ zagadnienie rozliczania ko;:;ztów w czas ie. Wykorzy -
Rozliczono zriplanowany remont centralnego 0grze- stanyrrU przykładami 1n j~ cJ zy o kr eso wy ch kosztów czy nnyc h są ·
15 3 l 08 PK
warna
pre~tumerata miesięcznika,
Polec enie : czynsz płacony „z góry",
ubezpi eczeni e miljątkowe p!acone „z gó ry"
Zaksięguj na odpowiednich kontach podane ope racje gospodarcze zakladając,
W ramach międzyokresowych kosztów biernych przytoczo no przykłady :
że Spólka stosuje ewidencję kosztów zmówno w uktndzie rodzajowym, jak
. rów nież w ukladzie fuukcjona lno-kalkulacyj nyn). tworzenia reze rwy na remon t,
tworzenia rezerwy na premie dla pracowników
Rozwi ązanie :

.:'T
Ks i ~g ow<1n i a mi ę d zyo kres ow yc h kosztów czy nn yc h
Ru2rnchunk1 Zużycie
!_:IO:>lawcami 1odbiorcmm Uslugt obce Pierwszym etapem księg owa nia międzyokresowego kosztu czynncgn. kl cit y
240 (l l ) 2 500 dotyczy przyszłych okresów, jest rozliczen ie go w uk ł aJzie rodzaj owym W p1 /.'r
2 500 \3 4) 6 ooo p;:icl\...1.1 pren umeraty miesi ęcznika ks i ęgowanie foktu1y po\vinno 7 0 .:; 1:1( wyki 1111111 1·
6 ooo (4 S) 5 300 nJ. kontach „Rozrachunki z dostawczuni i odb iorcami" (f'v!a) o r:1 1 „ !'1 1/,\) '1 !.d t· k11·; 1
12 ooo (6 11) 2 450 ty o peracyjne" (W n).
5 300 (8 14) 44 :wo
2 450 (li W da lszej kolejności ma miejsce rozliczenie koszll1 w 11k! ;1cl 1. tt.: l1111h)' 111, d
1J.1 200 (14 no-kalkulacyj nym, czemu sl11ży konto „R ozliczenie ko~z1ńw rod1.:tJlHV yl· l1 " (tvl1 1)
Z uwag i na fa kt , że koszt prenume raty m iesięczn i ka odnosi s l ~ do pt zysr ly1,; !i tik l:
1

sów, należy dokonać księgowania na konc ie „Rozliczenia mi"'d1.yokll.:S( 1Wl' l..1Vi 1.

tów" (Wn).
Rozlicz.en.ie Rozliczenia PozosLale
kosztów 10Jzajowych międzyokresowe kosztów koszry rodz;.1."owe Każde polecenie księgowa ni a PK, które dotyczy raty prenumeraly czaso-
240 ( l I) 2,IO 3 500 (2 6) 12 ooo p isma przezn aczo nego dla zarząd u , cl okony ..va ne jest na kon tnc b „Roz li i..:zcnia
1

2 500 (3 4) 6 ooo 5 ooo (5 · międzyokresowe kosztów" (tvla) oraz „Koszty ogól ne go zarządu" (Wn) W ten
6 ooo (4 6) l 2 ooo 20 (7 sposób na koncie „Rozliczenia międzyokresowe kosztów" 12 rnt tytul em prenu-
12 ooo (ó l4) 44 200 J 500 (9 meraty miesięcznika po stronie Ma zbilansuje po roku zapis po stronie Winien
5 300 (8 2 ooo (10 na tym konCie.
2 450 (li 20 ( 12
1M 200 ( 14 I 000 ( 13
W przypadku zdarze ń gospodarczyc h dotyczącyc h czynszu oraz ubezp iecze-
nia majątkowego(platne z góry) ks i ęgowanie prze biega w sposób analog iczny do
2 200 (15
p1-tcdstawionego
 Księgowaąia mi trlz y u~ln·-;uwyr h lt11\/l t1w hi r rn yt.:1 1
0
• koszty ogólnego wrządu 213 OOO
Normalne ko sz ty osobowe cll.:t okres u wynoszą 550 OOO z~. natom iast norrn~1ł­
W p rzypadku tworzenia rezerw k.">H.,;g(1w::in ie operacji gos podarczyc h przebie- ne obc i ąże ni e maszyn 2'.Z OOO mh
ga również z wykorzystJnicm konta ,.l~o.d1czenia międzyokresowe kosztów" z tą
jednak różnicą, że ko le.1noSC JC.Sl odwróco na. W pierwszej kolejności bowiem ma Pol ece nie :
miejs~e księgowa n ie w u kładzie Cunki.:junalno-ka lkulacyjnym. Dla rezerwy na re-
mont instalai.::JI centra lne go ogrzewania ha!i produkcyj nej będzie to konto „Kosz- Roz li cz kosz ty poSred nie wedłLtg następującyc h kl uczy roz~icze n iowych :
ty dzia!n!11ośc i po dstawowej" lWn) oraz „Rozliczenia rni ę d zyokl·esov.re kosz tów" koszty wydzia !o'Yve- wccllug czasu pracy maszyn i na~tępn i e ko sztów u :-.11
(Ma). ·wartość t\vorzonej rezerwy wynika z decyzji podjętej przez zarząd przecl- bowyc h
siębiorstwn. Skoro z a lożono, że rezerwy na remo nl tworzo ne będą przez rok, to • koszty ogólnego zarządu - według kosztu wytworzen ia
miesięcznn jej wartośC powinna wynosi ć je<lną dw u nastą planmvanego kosztu wy-
ko nonio re111ontl1(42 000/ 12 = 3 500). Rozwiązani e:

Po orrzymaniu faktury od us ługodawcy następuje księgowanie na ko ntach Ro i. li cze ni e kosztów wydzialowy ch (K\V) wedł u g 1.:zas u prat.:y 111 :1s1 y11
„Rozrachunki z dostawcami i odb iorcami" (M a) o raz „Us lu g i obc.e" (Wn) . W dal-
szej ko l ejności ma mteJSCe księgowanie na kontach „Rozliczenie kosztów rodza- Koszty wydzialowe . .vynio sly w analizowanym przykbd111.: 315 ()(JO 11, \ d
jowych" (Wn) ora z „Rozliczeni a międzyokresowe kosztów" (1'Ja ). Często okazuje kowity czas prncy maszyn natomiast 20 OOO mh. \V sk<.17.nik 11 a 11.ul!1 k11~:1t1· rn " \
s i ę , ż& p!o:m ow any ko sz t remo nn1 ni e jest t11ki sarn, jDk rzeczyw isty koszt w yko- clzia!ow-ycb zmiennych \VN ob li czony na podst~nvie czasu pr a..:y ii1;1 ... 1.v 11 p1 1y h1 v 1.1
n;:inej us h.1 gi . W przyldadzie remont insta!11cj i ce nt ralnego ogrzewania kosztował następującą w8r t oSć:
więcej ntż zaktadano o 2 200. D latego należy rozliczyć t·worzone rezerwy odpo~
w i ednią korektą na kcv.Hach „Koszty dzia łalności podstawowej" (\V n) oraz ,.Roz- fViY = 22600 000000 = I 3 z//111/i
11czen ia międzyo kresowe kosz tów" (Ma).
Natom ias t wskaźnik narz utu V/ N d la kosz tów wydzia lowyc h s talyc h oblii.::m
l\..s iQgowan ie operacji dotyczących tworzenia rezerwy na premie dla prac ow- ny jest z uwzgh~Jnieniem ngnnalnego wykorzystania maszyn:
nikliw przeb ieg; w sposób analogiczny do zapreze ntowanego. ·
WN = ;; ~~~ = 2,5 zlimh
PRZY Kt.AD 3.3 ·
Roz liczen ie kosztów wyJ z ia· ł o w yc h na poszczegó lne wy roby prz eds tawia s i ~
Sp1)!ka „Protex" zajm ująca s ię _produkcją obuwia i odzieży oclirorn1ej posiada następująco·

w !iWOJt..:j ofe rcie bu ry ochronne, kombinezony oraz rękawice. Wielkość produk- KP 8 = 4 600 · 15,5 = 71 300 zl
\ Jl l11;11 podslawowe infom1acje na temat ponoszonych kosztów w anal.izowa nyrn
\1k1cs1t z:1wiern tClbe! a 3.3 .
Kl\= 9 200 15,5 = 142 600 z!
KP, = 6200 15,5 =96 100zl
I Alll LA 3.3. Podstawowe informacje o kosztach produkowanych wyro bów
Razem: 3 1O OOO zl
w icl koSć ~ll"O <lukcji lcoszt-y os~i bo we

I
111:i1e ri:1ly czas pracy masi.y n
wy 1ó ll
(ni.) (z ł) (i l) { rnh)
po11a h11t(1w 23 ooo 430 ooo 276 ooo 4 600 Pm.vstala różni ca 1,.v kosztach wydzia ł owych w wy ni ku ic h ro z lii.:z1~11i~1
k11 111 b u1i.:·1.on 42 ooo 840 ooo 196 ooo 9 200 (3 15 OOO - 3 1O OOO~ S OOO) nie Jest zal iczona do kosztów wylworzenia p1\1d 11k
ooo
I p11ra r\;k<i wic 98 ooo
I 6J ooo
JO OOO
I 300 OO O
48
520 ooo
6 200
20 ooo
tu, gdyż sta nowi koszt 11iewyk:orzystanych zdolności produkcyjnyi.::h , przl..'nos1t111:1
jest za lo nn pozos tal c koszty operacyj ne

Koszty pośre dni e w analizowanym okresie wynios ły odpowied nio; l ~o1licn! 11i l' ko ~z t c·iw wydz ialowyl'.11 (J{ \ V) wed lu g kosztów os obowyc h
koszty wydziałowe stale 55 OOO
koszty w y działowe zmi enne 260 ooo S11n111 kt):-i/lnw ~l·wb11wyc h wy nosi 520 OOO zł
 \V <.i b1.11 1k ri a17. l!t11 WN dla kosztów wycizia.lowych zmiennyc h obliczony na Jeże li natomi as t przy koszt<Jch wyd:zi;.dowych przyjąć kaszl)' osobow t:: z~ t
pu tl ~, 1 :1 w 1 l' kus1. t1 l1V 1is of)~\w yc. h przyj muji;; wa rtość:
1
k lucz, rozliczenie kosztów ogólnego zarządu będzi e przebiega·lo w sposób an;1l l1H
260 ooo giczny, z tąjedn:ik różn i cą, że wskaźnik narzuh1 dla k os ztów ogó lnego zr11'7J\lli 1 li ~
WN = 520 OOO = O,S czony będzie w odniesieni u do kwoty 2 132 OOO zł.
N:tlLHll!:tsl w,s k r 1 .ż. 11ik
narzutu \\TN d la kosztÓ\V wydzia !owych stałych obliczo- W zi nalizowanym przykJadzie wybór k lucza rozliczeniowego przy ro zli L:LL.: 11iu
ny JL::-i ( z uw1:.g lii:<l n1 eni cm normalnych kosztÓ \V osobowyc h· kosztów wydziałowych sku tkowa i nie tylko od mi ennym ich poctzialem na wyroli y,
55 ooo "ale ró·wnież \VplynąJ 11? kszta-Jtowanie się Struktury kosztów ogólnego 7..31.'Zątlll .
WN = ssoooo=O, l
Rozlicz eni e kosztów wydzia lowych 11t1 poszczególnt: wyroby ksz talt11je się
wówczas 1rn stępująco PRZYKŁAD 3.4
l(p 0 = 276 OOO 0,6 = l 65 600 zJ
\V n:nnach pr ze dsięb iorstwa z::~muj ącego się produkcją zacisków }rnmulco-
KP,= 196 OOO 0,6 = 117 600 zł wych wyodręb n io n e są trzy wydziały pomocnicze : elektryczny, transportowy oraz
KP< =48 OOO· 0,6=::!8 800zl praln ia. Na koniec miesiąca poniesio no następujące koszty·
Rozem: 312 OOO zl
rrałrna s soo zl
P9\vsta.Ja różnica w kosztach wydzi al owych w wyni ku ich rozliczenia wydzial elektt)'CZny 14 500 zł
(Jl 5 OOO - 3 .I 2 OOO= 3 OOO) s ian owi koszt niewykorzystanych zdo ln osci prodi1k- wydział trnnsportowy 59 250 z l
cyj n ych i nie może być za li czona do kosztów \V)rtworze nia produktów. Analogicz-
ni e jr1k w poprzedn im pun.kc ie przenoszona j est na pozosta!c-koszty operacyjne Świadczenja poszczególnych wy d ziałów na konjec miesiąĆa przedstawia, ta-
bela 3.4.
Ano.lizując z::i.prez~ntowane sposoby rozliczenia kosztów \vydziałowych nie-
trudno zau\vażyć, że wybó r k lucza roz li czenio\vego stanow i istotny elemen t przy
roz li czC11i u kosztów pośrednich na poszczególne vi.ryroby. PrzykJadowo, część
kl)sztów \vyd z i~llowyc: h rozliczona na bu ty ochron ne wy n osiła 7 l 300 zł przy za-
stnso wa11iu c:z.~1 s u prac y maszyn jako klucza rozliczeniowego, podc zas gdy uży­ pralnia zarząd

w:tjąC kosz t(n.v oso~owyc h , jako podsta\vy do rozliczen ia kosztów, uzyskujemy

\ 75 180
wy nik I fi5 600 z!. Podobn ie wygląda sytuacja d la pozos ta lych wyrobó-'v

l ~t1 z li czrn i c ko sz tó w o gó ln ego z:.nz:_1du ( l<Z) według kos z tu wytworze nfa

30 165 10 21 o

Koszty ogóln ego zarząd u wynios ly w analizowanym przykładzie 213 OOO z.J
i wyclzial
trnnsportowy 25 40 290 40 .Jll!I

i 111Jją być rozliczone wed l11g. kos2tl1 \vytworzenta (koszty bezpośredn i e+ kosz- [km]
ty wydz i ałowe uzasadnion.e). W zależ noś c i , którą wersj ę klu cza rozhczeniowego
przyjmiemy dla kosztów wyclzi ałowych, tak wygląd ać będzie roz li czenie kosztów
ogól nego zarządu Przyjmując. że był to czas pracy maszyn, .rozliczenie będz i e na-
stępujące
Rozlicz Ś\viadczenia poszczegól oych wydzia·l ów porn oc n1 c1y ch 1141 k11·:11· 11·
. 2 13 ooo rzeczywi stym i n astęp ni e po koszcie planowanym, zaldadając ż.L: p! :11 1u wn 11 v
fVN =2 ł 3 0 OOO = O, l koszt d la pralni v.rynosi 60 zł/rb g, d la \V)'dzial u e lekt.1)'cznegn ! IO 1.l/ 1I JH 111.1 1
dla wyd"?iah1 transportowego 140 zl/km. Odchylenia od ce n o b c iąD IJt \ lw •:4'1)'
KP 0 = (706 OOO + 7 1 JOO) · O, I = 77 730 zl ogólnegO zarządu
KPK = ( I OJG 000 + I<12 600) · 0, ł = I 17 860 z!
Kr " = (780D01% 100) 0, 1 ~ 1 7<1 10 2 1
Ro 1.e111 : 2 1l OOO z l
 Rozw i ązan i e : Hozł iczenic kosztów wyd zi :1 ł ów pomocniczyc ł1 po koszcie planowanyn1

R oz liczenie kosztów wyrlzialów pomocniczych po koszcie rzeczywistym Rozliczenie kosztów wydziałów pomoc111czych po koszcie planowanym jest
pewnym uproszczeniem i wymaga końcowych korekt będących wynikiem odchy-
a) Jako pierwszy powinien zostać roz liczony wydzia l transportowy, gdyż jako leń pomiędzy kosztem planowanym a rzeczywistym. Ponadto kolejność rozlicDt-
jedyny nie jest odb iorcą świadczeń od innych wydzia-lów po1nocniczych. Jed- 111a poszczególnych wydział.ów przestaje mieć znaczenie.
nostkowy koszt wydziału transportowy liczony jest jako iloraz sumy kosztu a) wydział transportowy ( 140 zl/km) :
ca-lkowitego 1 kosztu z zewnątrz oraz różnicy wielkości produkcji i produkcji pralnia 25 · 140 = 3 500 zł
na użytek własny: dz i al elekttyczny 40 · J40 = 5 (iQO zl
produkcja 290 · l40 = 40 600 zł
59 250
kjT= 400 - S
= 150 z/i/an zarząd 40 140 = 5 600 z l
Razem: 55 300 z!
b) wydz iał elektryczny ( 11O zl/rbg):
pralnia 25 · 150 = 3 750 zł
wydzial elektryczny pralnia 30 · l JO= 3 300 zl
40 150 = 6 OOO zł
produkcja produkcja 165 · 11O = 18 150 z!
290 · l 50 = 43 500 zl
zarząd 10 · !1 0= I. łOOzl
zarząd 40 · 150 = 6 OOO zł
Razem: 22 550 zl
R azem: 59 250 z ł
c) wydział pralni (60 zl/rbg)
b) \V da lszej ko lejności powinien zostać rozliczony wydzi ał elektryczny, gdyż produkcja 17 5 · 60 = I O 500 z!
jest odbi orcą świ~dczeó tylko od rozliczonego już wydziału transportowego.
Ewidencja rozLi czen ia kosztów wydział ów pomocn iczych po łrnsic i c pł :1 1 11 11va 11y 1 11
Sposób wyznaczania rzeczywistego jednostkowego kosztu jest analogiczny do
poprzedniego punktu: Wydział lranspor1owy Wydział elektryczny Wydlla! pralni
Sp) 59 250 I 3500 ( lu ' SpJ 145001 )300 (2a Sp) I
s sno 10 500 ( J.1
14 500 + 6000 = IOO zlirbg 5 600 {lb lh) 5 600 18 150 (2b I a) 3 500
kjE= 210-5 I 100 (2c 2a) 3 300
40600 (le
5600 ( Id 20 100 1 22 550 12 300 1 10 500
pralnia 30 I OO = 3 OOO zł
s9 2so I ss 300 •tu) 2 450 I 800 (4c
produkcja 165 · 100 = 16 500 zł 3 950. (4o 225sol 22s so 12 ioo I 12 300
zarz ąd I O · I OO= I OOO zl 59 250 I 59 250
Razem: 20 500 z ł

c) Ostatni może być rozliczony wydział pralni, gdyż jest odbiorcą świadcze1i od Koszty
dzialal.i10Sc1 pomocnti..:Zt:J
dwóch rozliczonych już wydzia ł ów pomocniczych.
Sp) 79 250 3 500 ( la
3750 + 3000 =
k~·p = 5 500 +1 Qf"I /1 bo I a) J 500 5 600 (lb
.:::: 70 zur .:>
lb) 5 600 40 600 (le
2a) J 300 5 600 ( Id
4b) 2 450 J 300 l2a
produkcja 175 · 70 = 12 250 zl
18 150 (2b
I LOO ('le
W sytuacji, gdy nie jest możliwe rozliczenie wydz1alów po kns,<:1c· 1?1.!<:'Y IO 500 (Ja
w1stym, stosuje się rozliczenie po koszcie planowany111. Możl 1w.: 1csl 1tiw111c1 3 <)50 \4U
rozliczenie części wydzia ł ów po koszcie planowanym i n:ist<;p1rn' 1 H11ns111ły< '1 "\ I 800 t4c
działów po koszc ie rzeczyw istym. 94 1001 94 100
 K.OSZl)' Pnszi..:zcgólne wyroby l)bciaj.onc zos taly również rcze rw q_ na iwprawy g wc1r ~111 -
ogó lne go zar~:ąd u cyjne - lącznie 20 OOO z l, w tyrn lod ó wki 2 l OO z·ł, za1mażfl rki 4 900 z ł, pralki a u-
l d) 5 600 1 450 (4b tomatvczne 6 200 zl i pralki wirnikowe 6 800 z t
le)
4a)
I 100
3 95 0
K~szty ogólne prodi1kcji po dstawowej (koszty wydzialowe):
a) wydziału
lodówek 11 1 825 zł
4c) I 800
i koszty rucbu maszyn 64 800 zi
ii. koszty pozosta-le 47 025 'ZI
b) wydzi ału praJek 71 550z ł
Konto „ Koszty dzialaluości pomocniczej" jes t kon tem syn telyczny m dl a wy- 1. koszty osobowe 24 OOO z l
działów: trnn spOliowego , elekl rycznego oraz pralni. Na uw agę zasł u g uj e jeszcze ii. koszty pozoslałe 47 550 z ł
fokt, że wszystkie pow s tałe odchy len ia zaks i ęgowane zostały zgodnie z treśc i ąp o­ Koszty produkcji pomocnjczej ·
lecen_ia na koncie „Koszty ogólnego zarządu" (operacje 4a, 4b, 4c). a) wydzi.:i:-ł transportu 86 1OO z ł
b) warsztat remontov. .'Y ł 4 525 zł
c) kot-łownia 23 850 z!
PRZYKŁ AD 3.5
Koszty sprzedaży 46 800 zł
Koszty ogólnego zarzącll1 65 085· zł
\V przedsiębiorstwie „MODUS" 1,vytw~Irza s i ę na dwóch wydzia lacb produk-
cyjnych sprzęt gospod ar stwa domowego . Na pierwszym odbywa się produkcja
R::iport o dzialalnośc i wydz i ał ów pomocniczych wykaz~ywal wykon'-lnie okrc:ś l\)­
lod ówek 'j zam;azarek, a nn drugim wydziale prod uk cja pni. lek alltom atycznyc h
nych il ości świadczezl (wedh1g odb io rców), które są przedstawim\e w tabeli 3.7
i wirnikowycb. W zakJadzle funkcjonują ponadto trzy wydzialy po mocnicze: wy-
dział tran sportu, kot lOw nia i warsztat rem onto1.vy
TABE LA 3 7 Wydzialy oomocn icze
\V listopndz1e 2009 roku wykonano i sprzedano następujące il ości produktów Odb iorcy: Tran s-
\Vars:tu1t
Kot - Wydz inl Wydzi::il Z H- OUtii~1n:y
remo n to- Ra ze m
port lownia ł u dówek prnlel\ rz:1d z ewn~tr„t: n 1

TABE LA 3. 5. Dane d o ty cząc e produkcj i i sprz edaży

wy
Transport
'' (km)
2 ooo 6 ooo IO 000 500 3 ooo 2 1 500
Pr udukc,i;'l (szt.) S p r ze da ż (sz t.)
Warszrnt
I nd1'1wk1 800 750 80 J8(1
30 120 150
/11111111) .11 ki 650 65 0

;:;.::;~: ~~::~>\11 ~•~2~v:-.1.r_"---1------l-~-~~-I-----~-~~____, 20 ·30 IO 350 420 2'-10 I 070

\.Varsztat re mon towy w ykonywał na wydziale lodówek na praw ę maszy n

Kosz ty poni es io ne na wytwo rzen ie i sp rzed aż powyższy ch ilości p rze dstawi a-
ją s i ę nas t ę pując o
Koszty wydziah.1 lodów ek roz li cza s ię w ed !u g odp o wiL.:dni ch ~ lu i..:zy, kt(,ry-
nu są.
Koszry bezpo śre dni e
ilość produkcji - dla kosztów ruchu 111c1szy 11,

TABELA 3.'6. Koszty bezpoSrednie wynagrodzenia bezpośredn i e - d la po70s t1.i!yc h lws1 11·1w.

lV!aterialy (z l) Wy 1 1~1gru dzc nia b~zpośr e r!nic (zł) Koszty wydzia-łu pra!ek roz li cza s i ę wedlu g:
Lodówki 200 ooo 550 ooo wynagr o dz eń bezpośrednich - kosz ty osobo wt.:,
Z <1.mJ nżarki 150 ooo 360 ooo materia łów bezpoś r e dnich - ko szty pozos l:·1!c.
Pra i.ki •lut0 111 <1.tyczne 300 ooo 220 ooo
Koszty sp rzedaży i za rządu odnoszone są n:i produ kty <: p1 1 1 • il 1 1łll' \\ p111p111111
Pra lki wim1kowt: 240 ooo JSO OOO
do icb kosztu wyrworzenia.
 Polecenie: ponicslon e w okres ie I •I 525 z ł
świadczeni<! od kottowni 675 z l
1. Obli~zyćj edn ostkowy koszt wytwo rzenia produktów '--..raz ust::il,ić koszty przy- Razem 15 200 zł
padająl:e na sprzed;.me wyroby.
Ob li czamy kaszl jed nej roboczogodzin y
Rozwi ąza nie:
15 200
k = -~ = 40 zllrbg
Dla ustaleniajednost~owego_kosztu wytwo.rzenin produ któw należy kolejno:
Wart ość świadczei1 warszrntu remon w wego dla poszczególn ych św 1 adcze1110 -
1. Rozliczyć świa dcze rna wydziałów pomocniczych,
biorców \vy nosi:
Dokonać alokacji kosztów ogólnowydziafowych n::i n ośn i ki kosztów
dla trnnsporlu 40 zi/rbg · JO rbg = I 200 zł
dla wydzi alu lodówek 40 zl/rb g - 120 rbg = ' I 800 z l
I. llozlil:zcnie kosztów ś wiadc zc ii wyko nan yc h p rzez produkcję pomocriin+
dla wydziału pralek 40 złlrbg · 150 rbg = 6 tJOO zl
na cele ogólnego zarządu 40 zl/rbg · 80 rbg = 3 200 z l
Wydziały po m ocn icze _wykon ują Swiadczenia dla produkcji podstawowej. na
potrzeby ogólne przedsiębio rstwa, dla odbio rcy zewnętrzn ego orn dla s iebie na -
1.3. Roz lii.:ze n ie wydz i ~du tran sportu
wzajt,;m. Występowanie ś wiadczeń wzajemnych implikuje koniet:zność usta! e-
11 1a k.ykJnpśc i r~zl i czefl zgodn ie z zasadą, że najpi erw roz liczane są pod m! otv nie
!!ośćprzejechanych ki lometrów ogółem 2 1 500 km
otrzymujące świaclczetl. Dlatego najpierw należy rozli czyć św i aJczenia kot!~wni,
z tego wykonano dla o<lbiorców 19 500 km
następn i e wars_ztatu rem ontowego a na końcu transportu.
Koszty:
1.1 . Roz li czf' ni e ko szl ów kotlow ni poniesione \V okresie 86 100 z l
świadczenia od kotlowni 450 z l
l !.ość wytworzonej pary ś wia dcze n ia od \vnrszrntt1 remontowego I 200 zl
I 070 ton
z tego przesłano odb iorcom Razem 87 750 z ł
1 060 ton
Koszty po nies ione w okres ie 23 850 zl
Obliczamy koszt jednego kil ome tra·
Ub i ic7a rn y ko szt wytwo rzenia jednej r.ony pary przes łanej odb io rco m - 87 750 _ _ . I"
k- 19 500 - 4 ,) 0 Z<Klll

k = 213 osioo = 22,5 zt11 Wartość świacfczeii wydziału transportu dla odbiorców wynosi:
dla wydzialu lodówek 4,50 z l/lui1 · 6 OOO km = 27 OOO zl
St.ąd \~arto ść św iadc ze 1i kotłowni dla poszczególnych odbiorców wynos i odpo·
dla wydz i a łu pralek 4,50 z l/ krn I O OOO km = 45 OOO zl
w1ednto :
na ce le ogólnego zarządu 4,50 z t/km 500 km = 2 250 z l
dla tran spor tu 2 2, 50 z!/t · 20 t = 450 zł
dla odbiorcy zew nę1rznego 4,50 zl/km · 3 OOO km = 13 500 zl
. dl a warszta tlJ rem onlowego
dl a wydziału lodó wek
22,50 zl/t ·
22,50 z ł/t
30 t
350 t
=
=
675
7 375
zł

zł W wynjku rozliczeń wydz ialy produ kcji podst::nvoweJ zostaly obciążone kusi
tami równym i wa.rtości o lrzymanych świadczeii. Stąd kcisz ty ogó lne wy t! 1.1 :11l'1w
dla wydziału pralek 22,50 z ł/t · 42 0 t = 9 450 z l
podstawowych, które będą rozli cza ne w następnej kolejno śc i są 11:1stęp11jącc .
na cele ogólnego zarząd u 22,50 z l/t · 240 t = 5 400 zł
Koszty wydzialu lodówek 151 500 zl
1.2. Hoz licze ni e kosztów warsztatu r e mon towcgo o koszty ruchu maszyn 69 600 zl
o koszty pozostale 8 1 900 zl
I lość roboczogodzin przepracowanych u odbiorców - 380 rbg. Koszty wydziahJ pral ek 132 OOO z. I
o koszty osobowe 2 4 OOO z l
Koszty: o koszty pozos t a ł e I 08 OOO z l
l. 1{ 01.Jk1 1·11i t.: lw /'i ·1, 1ów. wytl zi:dow yc h produkcji podstn wuvvcj ( I08 OOO zl) rozlicza się proporcjona ln ie do
kosztów Suma klucza rozliczeniowego wynosi 5tl0 OOO zl
l{us1. l y wy dt iak1we rw. ll t7~1my na produkty korzystając z właściwego dla da- W s kaźnik narzutu pozoslal yc h kosztów wydzialu pralek przyj muje wartość:
!l VJ g1ti py kus/. t\'J\v k lu cz~1 podz ial owego
wv ~ 1os ooo = 0 O"
I 540 000 ' "
2. 1. l ł n 1.lic1:c ni t: kos ·J:i ń \\1 wy dz i:ilu lotlówck
Stąd koszty przypadające na prndukowane wyroby wy n oszą:
• pralb automatyczne 0,2 300 OOO~ GO OOO zl, '
Kosz ty wydL. inlu lodówek pod zielone zostaly nJ dw ie grupy, dla których sto-
pralki wirnikowe 0,2 · 2,10 OOO = 48 OOO zł
s uje sili'. odr((b nc podstawy ro zlicze1i.
Koszty ogó lne wydziahi prJ lek przyp<.i.dające na oba rodzaje pralt:k \vynoszą
Ko sz Ly ru chu m~iszy n wynoszące 69 600 z! roz licza się proporcjonalnie do il o-
pralki automa rycz ne 8 800 + 60 OOO~ 68 800 zl,
Scl produkcj i lodówek i zamrażarek. Łączna llość wyrobów wytworzonych w bie-
• pralki wirnikowe 15 200 + 48 OOO = 63 200 zl
żący m okresie I 450 sztuk. Wskaźnlk narzut11 kosztów rn chu \VynosJ:

WN~ 69 600 ~ 4 S \V \vy niku doko 11anych rozliczeń przypisa no poszczególnym produktom kos z-
j l 450 pośrec! ni e.
Teraz rno~~n a przeds t awić s tru ktmę kosztu wytworze nia (KW) lodó-
Stąd koszty przypo_c\ające na poszczegó ln e wyroby wyrn:iszą ,-• \vek, zamrażarek i pralek (tabeb J.8)
loc.ówki 48 · 800 ~ 3S 400 z l,
TABELA 3.8. Koszt wytwo rze nia
,• zanirażo r k i 48 650 ~ 3 1 200 z l
Kos z t Koszt Reze rwa
1\t lat er ia ł y \Vv11a gro d2e nin l{a11.'111
Koszty pozostale wydz iu lu lod1)we.k (8 l 900 zl) r~zlicza się proporcjo naln ie do WYTWBY wyd zi ału w v d ·lia łu • !\;!
bc z pu ś r ed n i c l;c2p~iśrcdnic
lodówek 1;r:delc ,·etd "„,... ;,. 1.: w
kosztów wynagrndze11 bezpo ś re dnicb . Suma klucza rozliczenimvego 910 OOO zł
Lodów ki "oo ooo 550 ooo 87 900 2 101) s-111ono
Wsbźnik 11a rzu t11 wynos i:
Zar.nrnża r ki 1;0 OOO 360 ooo 63 600 4 900 57X '\()!)

WN ~ 8 I 900 ~ O09 Pntlki nuto JOO OOO 210 ooo 68 800 6 '20U 5 1).:; 1) () ()

91o ooo ' Prnlki wim 240 ooo 380 ooo 63 200 6 800 630 ouo
S t ąd koszty przyp ad ające na poszczególne produkty wynoszą
Dzieląc koszt \1.rytworzenia poszczególnych asortyme ntó w, przedsrnwiony
lodówki 0,09 550 OOO~ 49 500 zl,
w os tatniej kolumn ie tabeli, przez wyprodukowane il ości otrzymuje.my jed11ostko-
• zamraża 1·ki · 0,09 · 360 OOO ~ 32 400 zL
we techniczne kos zty wy tworze 11ia produktów, które wynoszą
Kusz ty ogó ln e wydzia !u lodówek przy 1K1d ające na lodówka I 050 zl/sz t. ,
lodówki 38 ~OO + 49 500 ~ 87 900 z ł , zamrażarka 890 zł/szt . ,
zamrażarki 31 200 + 32 400 = 63 600 zl. pra lka automatyczna 1 190 zl/sz l. ,
pralka wirnikow;:l 57 5 zl/szt
2.2. Rozl.i cze nie kosztów wydz ia lu pr a le k
~ . Obliczamy teraz koszty przypadające na sprzedane produkty Koszt \vylw o rze-
Koszty wydzia łu pralek podz.1e lone zos taty na koszty osobowe i pozosta le .,;;i:. nia sprz edanych wyrobów kształh1jc się następuj ąco •
Koszty osobowe \1,rynosząc e 24 OOO zł rozli cza się p rzyj muj ąc za podsta wę wyna- lodówek 750 szt l 050 zl/szt 787 500 zl
grodzenia bezpośrednie . Koszty wyn.J.grodzeń bezpośrednich na wydziale pralek zamrażar ek 650 szt. · 890 zllszt 578 500 z l
wynoszą 600 OOO zt. \Vska źnik narzuru kosztów osobowych wynosi: pralek automa tycznych 480 SZ I l 190 zl/szt 571 200 L.i
pralek wirn ikowych 900 szt 575 zl/szl 5 17 500 1. I
WN - 24 OOO - O 04 Raze m 2 4 5,1 71111 1.I
. - 600 ooo - ·
Stąd kosz ty przy pad ające 11 ~1 produ ko wane wyroby wynoszą· Dokonujemy następnie roz liczenia kosztów ogólnego za rządu 1 kOSl l1'.J\v "' t' 1'lc
pr:1l ki :111t omatyc1.ne 0,0'1 · 220 OOO ~ 8 800 zl, :dCJży. Suma kosztów ogólnego za rz ąd u wynosi:
prn lk1 wi111i howc 0,0•1 · 180 001) = 15 200 zl kosz ty zgromadzone w ciągu okresu 65 085 zl
 w::iność olrzy n1:1t1 yt: ll .~hv 1 ; 1d ~ ·1. l.! 11 p1uduk l· 11Jll ll1l1H11H.: :t.L·J f\mo1tyzacja 20 300 zl
o oJ ko ll o wni :!l10 z l 4 265 OOO zł
o od warsztatu remo nt o wego 3 200 z l 10 400 zł
o od transpo rtu 2 250 zł 5 300 zł
H.ncm 75 935 zl 551 OOOzl
Ubezic„eczerua społeczne i inne św iadczeni a 11 O 200 z.I
Koszty s przedaży (46 800 zł) i ogólnego zarządu (75 935 rozliczane są ra-
Pozos tsle koszty rodza_jowe 8 700 zł
zem w propo rcji do kosztu wytworzenja prod uktów Suma kosztów
sprzedaży b ogólnego zarządu wynosi 122 735 zJ. Obliczamy wskażnik narzutu Na koni ec okresu doko n::rno roz!iczen iC1 kosztów wec! lug 11astępującyc ll !)•) -
tych kosztów dzielników
WN- 122735 _ _
- 2 4 54 700 - 00' ).
Koszty dgó ln ego za rządu i sprzedaży pr zypadające na sprzedane wyroby są l\wnł . 1

następujące Trek operac ji 11 p1·r'a1·ji

(1 1)
lodówk i 787 500 zl 0,05 = 39 735 zł
Hozdzicol'1i>c kosztó w "noolyza'J' środków trwnlyd1
zamraża rk i 578 500 zł 0,05 = 28 925 zł
e) I ll)l ill
prtilk.i automatyczne 571 200 zł· 0 ,05 = 28 560 zl t) ,'fU)ll
• · pra lki \vimikowe 517 500 zł· 0,05 = 25 875 zł g) ) •, ( Jl }

Pk h) llJlll)I )

l(osz ly przypadające na produkty sprzedane to suma ich kosztu wyhvorzenia il l/l)I J

1 p1 1.y pad ~1iącyc h na n.ie kosztów ogólnego zarządu i sp rzeda.ży.

Jl :w11
k) \.\·)'dział remontowy l>IJI )
I) zarząd "\ t)l)

i-..: u.sz ly sprzedanych prnduktów wynoszą odpowiedn io : Rozdzielnik kosztów

l<lll ó we l< 787 500 zl + 39 375 zl = 826 875 zł c) pracowników 120 Ul)ll
d) pra~owników lin ii 2 2J O OQO
1: 1 111r~1 ż ~1 rek 578 500 zł+ 28 925 zł ~ 607 425 zł
e) linii J J5 ()Ol)
111alek 11utoma tycznych 571 200 zł + 28 560 zł = 599 760 zl Pk t) 1 <isystentki wydzia łu produkcyjnego 12 1)()1)
p1al ck \-virn~ko„vycb 517 500 zl + 25 875 z.I~ 543 375 zl g) pracownik6w tnrnsponowego IO OOO
h) pracown ików fi (100
i) pracow ników wydziału 8 (){)I)
l\ 1i'i1 ly s przedan~·-= ~~ produktów obejmują·
f-----t---~~--ząJu i pn1cow ników 130 PO\)
kosz ty wytworzenia sprzedanych produktów,
Rozdzie lnik kosztów nar?.utów na \vynagrodzeni;.l (20"/n) ·
kns2Jy sprzeda ży i koszty ogó lnego zarządu poniesione w olaesie c) prncowników lmii l
d) pracowników l ini i 2
e) l in1 i3
2. Zadania l'k t)
g)
hl prnCO\.Vll ików

I ZADA NIE 3.1

Przedsiębio rs two „DRE\VlYfET" produkuje] prod11kty· ławki ogrodowe, do-

i)
j)
pracowników wydzialu remontnwego
zarządu i pracowników adrninistracyj~~y_
d_i_ _ ___ _

c) I 100 1l01J

I nice artystyczne l parasole. Każdy z produktów wykonyvv;.my jest na o drębn ej lin ii

produkcyj nej , odpowiednio: lini a 1, linia 2, linia J. Przedsiębiorsf\vo wyodręb ­
nia miej sca powstawania kosztóv·/: wydział produkcyjny, wydziały pomocni cze Pk
d)
eJ
i)
g)
QOO !1011
!\ OO Ptlll
1 I non
20 1100
transportowy, kotłownia i remontowy oraz zarząd. Ewidencja kosztów odbywa si ę

I w ukladzie rodzajowym oraz wedłu g m iejsc powstav„1 ania kosztów. Konta kaszlów
rodzajowych wykazują następujące sa.lda·
h)
i)
j)
8 11()()
7'1 1()(}
! j ( l\)f)
 Kwot:.i Nr Kwnt:i
N1 t>uwtloł Oowi1d
Tn~śC npo..:r:u:ji o pcrrio.:ji ope- Tr eść operacj i !1pe ra q 1
11p1•1 l ll li l,,1\'1:11\\)' ks i ~gowy
(z!) racji (11)
Rll1dt10..:ln1k kosztliw ?.użycia energ ii Rachunek Taksówka osobowa - dojazd do klienta (kun:pcty~jc) \li
i.;) lmm l 600 ooo Fa Zakupiono m:uerialy biurowe do u żyl ku ogólnego •m
dl 11111 ;11 450 ooo
e ) l1111a i 300 ooo Lista plac Naliczono wyungrodzenia koreperytorom "I HO!l
l'l n pulflchy •)g1) Jne wydziału produkcy111cgo 50 ooo Pk Nałit:Zono składki ZUS plai.:one prlt'.Z pr.11; 0Jaw c~ w wy~oklJ>;t; I "ltrh
g) w ydział trnnsportowy I 000 Fa Zapiacono w reklamę w prasie lokalnej 'HUI
h) kotłownia 2 ooo
\O Pk Naliczono amortyz;u:ję samodmdu slu7.bowego 1.a hu.:1.ąt:y 111i~· ;;1:1t KOO
1) wyd-z.ml rell\ontowy J ooo
) ZMZ4_<l ) ooo
Firma dokonuje b i eżących pl<ttności golówką. Sla n kasy n:1 poczqt1: k 1111„·s 1q
2 ooo ca wynosi 2 800 zl
Pk l :wo
I 600
or!0\'1)1 500 Polecenie:
Rnzdz1elnik kosztów usług obcych:
d) ekspertyzy ja kości maleria!ów pr0Jl1kcyjnych 3 200 ZaksiQg uj operacje: gospodarcze. Rozlicz koszty rodzajowe na miejsca puwsta-
Pk e) aranżacja wnętrza biura zarządu 900
I) zm iana oprogramowania luui produkcyjnej 2 2 800
\.vania kosztów.
g) usługi do1adcze 3 500
Ruzdz1elo1k kosztów llbezpiecze1\ mająrkowycb
c) linii 1 ' 3 ooo ZA DAN IE 3.3
d) lin ii 2 2 500
Pk
i!) lin ii 3 22.00
n śrndków transportu 800 rirnrn Remobud Sp. z o.o. świadczy uslugi remontow o-b udowlane. Na począ­
g) kom lllterów w dziale księ owofoi ?.OO tek okresu salda wybranych kont bilansowych przedstawiały się następująco:
Materialy podstawowe 3 700 zl
Po lecen ie:
Roz liczenia międzyokresowe kosztów (WN) 2 10 zl

Us ta l widko:h: ~osz t ów poni esionych w poszczególnych miejscach powsta- W b i eżącym okresie wystąpiły następ ując e ope racje gospo darcze
w<111ia.
TABELA 3.7. Operacje gospoda rcze bieżącego okresu
l<wo!a
ZADA NIE 3.2 N1 Dowód Trdć opcnu:j i op c r :ll:j i
l-•_P_" _· i _k_
:1i:_j --l si_
ę~_o_
wy-1-------------------t·-(!.l)
Finrn1 llS iugowa „Korek" świadczy us łu gi w zakresie korepetycjj z języków Zakupiono materiaty i wydano do zużycia :
obcych. Dodatkowo realizuje zlecen ia na th.1maczenia. W bieżącym miesiącu po- Fa. Rw a) do realizacji us lugi budowlanej 12 100
b) na cele remo ntu sekretnriom I J!JO
niesione zosta ly następujące koszty działalności:
Zakupiono paliwo :
Fa a) do samochodu ciężarowego używanego na l.H1clow1 c
TABELA 3.6. Operacje gospodarcze w b i eżącym mies iąc u
b) do samochodu osobowego prezesa
Fa Otrzymano fakturę za wynajem koparki
Faktura za energię clekhycztią:
Fa a) w siedz ibie firmy K'l e)
Fa Znlrnpiono podręczniki do języka wloskiego. 500 b_) na plac u budowy I fl!HI
2 Fa fnk! urn zti us lui i kserogralicznc - 11rnli.:rialy na lekcje UO Rw Wydano ma teriały do zużycia przy us lu dze re111ont11we; l 1011
-J-·-·-F-a-·t-Zn-kl-11-
) iO_n_o_p:'l-l1~w-o-
do-S~ill-nO_c_hu=d-
1_1-
,_1-1=•ż=bo=w=cg:::•o==============2=
00=: Na liczono wy1tag1·odz<:n ia:
Lista
a) remontowo- budowlanym 1J 11110
450 płac
111111
b) pracowników administrncyjnym
 produkcj i klepe k drew nianych 80 OOO zl
N1 l h1wo"1d
!ljll" I ;11·ji ); ~ i p.(!J\\')' rno 11t~r.(. u beczek 10 OOO zl
lakierni 40 OOO zl
l'l
b) wydziale enc rgclycz11ym 2 OOO zl
c) kottowni 4 OOO zl
8 l' k l 'rzc k.~1~ gow;1110 koszty prenumeraty za bieżący okre5 d) dzialach .1 cl rni11i s tracyjnyc h zarządu przedsiębiorstwa 3 ooo ; J
z.01 prowadzenie rachunku łnm knwcg !J Faktura za uslu gi remontowe ś wiad czone na rzecz wyd/,!t:1 iu·
IO produkcj i kle pek d r ewni~nyCh przez ,.Rernb ud'.
a) wa r tośC netto 211llilfl 1, I
P o le c e ni e : b) VAT <I '11l0 li
c) warto ść brutt.o 2,1 ,ID O l i
Zaksięguj operacje gospodar cze i doko naj odpow iedn ic h roz liczei1 kosztóv..-. Remonty będą rozlicza ne w ciąg u najbl i ższego pó lrocza
(stycze ri -cze rwie c)
s. Pk roz li czenia pienvszej ra ty re montu z operacJi 4
ZADANIE 3.4 6 Faktura za u s ~ugi ochro ny mienia spó ł ki „Ochron~1· '
<1) wart. o .Sć netto -IO OOO zl
\,\: przecis i ębior$twie
produkcyjnym „A11t1 lek" produklijącym beczki clrewnia-
b) VAT 8 800 zl
11 e typu : „J-\11la l - 10", „.Ant<il-20", „A.ntal-30' ", w styczniu 2009 roku wystąpiły na- '1 8 800 z. I
c) wartoSć brull.o
zl) ·
Faktura Zil us lugi zwi ązane z s prząt ani em (za liczo 11e cł o
N:ili czn 11 0 ko sz ty środkó1,v t rwa l yć h (l)k)
kosztów ogó lnego za t·ząclu) ·
;1) wyk nrzystyw;t n yc h w vvyclzi;:i.tach produkcji podstawowej
a) wart ość netto _1 OOO zl
pi• Jd 11k 1.: j i klepek drewnia nyc h 120 OOO zl
b) VAT 660 zl
30 OOO zl
c) war tość brt~tlo J 660 zl
SO OOO zl
111 \\\' ~111 /.V'; l y w: 111 yc l1 w wy dz i ałach produkcji pomocniczej
Naliczo 11 0 "vynagroclzenia za m i es iąc styczerl (LP Ol./2009)
l\\ <l nil 1' rw 1g c l yc /. 11 y 20 OOO z[ a) pracowników bezpoś r edn i o produkcyjnych zatru d11i o11ych :
k1 illi1 \\' l ll I O 000 zł przy prodt1kcji beczki „Antal-lO" 50 OOO zl
.d 10; 111 y 1 11 do ku:;1.tów ogó lnego zarządu ' 10 OOO zl przy produkcji beczki „Anta l-20" 711 OOO zl
111.\ 1 11 · 111nl1 ·11 :11\"1\\' pr('du kcyj nych
przy prod ukcji beczki ,.A nta l-30" SO OOO 7.1
.IJ 1~ v il / 1: il 1· pn1d11k c.11 klepek tlrcwn1a11;1ch: b) pracownikó\v pośrednio pro d ukcyjnych zatrudnio nyc h w
p1 1.v p1 1 ą l 1 1kL:.1i bcczk.i „Anlal !O" 20 OOO zl wydziale produkcji klepek drewnianych ,I) 0011 zl
p11.y p1nrlukc:ji be czk i „Antał-20" 80 OOO zl wydzia le mon t ażu becze k c <lllilll 1. I
wydzia le lakierni ;>·; Oilil i. I
pr1:y pro1lukcji beczki ,.Antal-30" 100 OOO zl
c) pracowników- kotJo\v ni 1 non ;J
h ) w yd zi ;ile in on t::rżu beczek:
przy produkcji beczki „Anlał-lO" 30 OOO zl d) pracowników wydz ia !u euergetycz11ego 11111111 1.I
przy pro Uuk cji beczki „Antał -2 0 ' ' I O 000 zl e) pracownikóvv ad ministracyjnyc h 111 11110 1.I
produkcji beczki „Antat-30'' 20 OOO zl 9. Na!.iczono ś w i adcze n ia na \.Vynagrodzcn ia p r aco\v111k t'1w
c) lak.iem i (przyjąć stawkę w wysokośc i 20'Yo)
przy p ro dukcji beczki „Alltal-10" !OOOOzl R ozksięgowano św i a d czen i a \\'g rozdzie lnik<\ .
przy produkcji beczk i „Antal -20'' IO OOO zl lO. Kotlownia wyprochi kovla łJ l OOO ton p<:iry i świ~dczyb 11s l Lq: 1
p1z.y prod ukcji beczki „ An tał -30" I () 000 zł na rzecz wydz i ~1 f ów produkcji pocl $lawowej orn z zarząd i 1 ! I'kl
111a lenaiów (Rw) \V' a) produkcji k lepek dre"vni a nych 500 ton
a) b) mo n tażu beczek 100 ton
 c) lakierni TABELA 3 .8. Wybrane operacje gospodarcze w bi eżąc ym ro ku
2UO ''"'
d) zarządu I 00 to n Kwot;l
Ni n ~ta Dowód
11 Wydzial energetyczny wyprodukowa l 2 OOO kWh (lpcraCji O[H! r;1 CJ1 księgirn')'
TrdC operacji opcr:H:JI
i świadczył ustugi na rzecz wydzialów produkcji (z l)
Utworzono rezt:rwę na m1prawy z tyn1h1 udzie lonyc h
podstawowej oraz zarządu (Pk) 14.01 PK
gw<lnlt1CJ!
a) produkcji klepek drewnianych 800 kWh
~~-t--15_.0_l-+-__
FA_· ~ _o_'"~'y~n_
b) montażu beczek 200 kvVh
Jó.Ol PK
rn_
no_i_to_z_!i~_·zo_n_
1 o_fa_kr_
ut~
ę_zc_
tr_
n ~_
it~_r·i_a!~y..-
Utworzcmo r ezerwę na kn ry lltnowne
~i_ w_
°'_"_·_ ~

c) lakierni 700 kWh Otrzymano i ro2liczC\nO fr1k111rę za us lugi sprzątania po -

d) zarządu 300 kWh 18.0 1 FA
mie s zczeń biurowych SJO
Utw0rzunu rt:Lt: f W1< na rrnprnwy z tytu łu udz id c•1 1ydJ
!4 .02 PK
Polecenie : C-~-t-~--1--~~i~'~"-
'a1_·
ai_
K_Jl ~-~~~--~~~~~~­
Onzyma no i rozliczono foJ..."Tl.1r1;: z•' ro .;z ną pr e nurm:ra!~
15.02
m i e3 i ęcznik:t „Nmebook"
Zn ks i ę gować operacje gospodarcze stycznia \V układz i e rodzajowym kosztów
1 w układzi e funkcjona lno-podmiotowym. Ustalić i omów i ć miejsca powsta- · 16.02 PK Za.ksi~gow:u10 rntę pre1rnn1ernty mies ięc'(Jl.tk a „Nutt:bvul,"

w :-i nin koszl ów 17 .02 PK UtwOrzi)nO reze rwę na kury llJTiliwne

01.03 PK · zaksi ęgowano rmę prenurnerntf 1n i e~ 1 ~cz11 ik:l
l ~uz li t.:zyć koszty ~vydzialów produkcyjnych na produkty, przyj1rn1jąc za klucz
Unvor.wno rezerwt;: Ml riapr'.lWY 'Z tyu ilu
1111 l 1l' .tc ni owy koszty ·wynagrodzeń bezpośredni cli 10 12 .03 PK
gwararlCJl
Otrzymnno i rozlicz~no foktm~ za u s łu gi Pd 1>1 u.: 1iH1o1 ,1
li 13 .03
ce idOnil ko mórkowej za abonament w 11ia1 cu I (1/0
/1\ 1)1\N I 3.5
12 14.0J PK U twOILono rezerwę na kary umowne:
i rozliczono fakturę za naprnwy gw ;i ra11CyJ-
„Ml' g.1Moc" Sp. z o.o . zajmuj e s ię prodl1kcją baterii do Japmpów. Spó !- 13 30.03 FA
n1: z<i f kwanal 3•1 200
1,.1 il1 1.„ ł 11 t t.:'/ H ~ w oje
produkty trzem sieciom sklepów, którt: handlują komp ut era-
]4 30.03 PK Rozl.iczono napnmry gw<trMtcyjnc [ kwartału
11 11 JH l\' 11u ś n y mi . Usta lono z· kooperantami, że dostawy i sprzedaż odbywają się
\\ ud 'i t ~·pnc lt m i es i ę cznych zawsze w pierwszym dniu roboczym miesiąca. Gwa- 15 02.04
ksit;:gown 36 OOO
1u11r1.1, jaką udzieln „MegaMoc" na swoje produkty wynosi 3 miesiące l icząc od
dtHH "l p 1 ·11;da ży kooperantow i. \Vszystkie naprawy gwarancyjne wykonywane są .
Polecenie:
1l1 1.1.·1 s 1 t.:ć autory zo wanycb punktów serwisowych. Bnzując na dośw iadc zeniach
'/ !11 t ubieg !ych ci z ia! ana!Jz ekonomicznych oszacmvał, że w pierwszym kwana-
Zaksięguj na odpowiednich kontach podane operacje gospocbrczt wk!adając,
11..• h 1 óącego roku koszty Z\viąza ne z naprawami z tyt1ilu udzielonych gwarancji
że Spólk.a stosuje ewidencję kosztów zarówno w ukła dz i e roc\ z~1jo w y rn , jak
11 11 ::. pr zt: d~rn e produkty 1,.vyniosą 33 150 zl. Zarząd przedsiębiorstwa podjął Lyrn sn-
również w układzie funkcjonal.no-ka!kulacyjnym
111 y 111 decy zję o utworzenit1 rezerwy na ten cel, która tworzona będz i e w odstępach .-
1111 es 1 ęcz oy c h poczynaj ąc od początku roku.

Po nadto „MegaMoc" podpisa-ła na początku ubiegłego roku niek o rzystną dla
sic: bi e umowę z dostaw cą podzespołów, w któ rej przewidziane został)1 kary umow-
ne z3 niewyw i ązanie się z planowanych wielkości zakupów rozliczanych kwar-
ta lnie. Kara wynikająca z zapisów urnowy wynosi 36 OOO zL Mając na uwadze
niż sze, niż początkowo zakładano wyniki s prze d8 ży z libieglego roku oraz mal e-
jący trend sprzedaży w sektorze baterii, zar zą d s pó lk i liczy s i ę z m oż liwo śc ią po-
niesienia kosztów kary urnO\vnej
\N bieżącym roku w pr z ccl s i ę bi o rs Lwi t:: 1nrnl y 1'1 11 1,;JSCC 11 1.111 . 11 u~ l\: pują1.:l: ()pe ra -
" ZADANIE 3.6
Spó-lka „LaserDruk" zajmuje s ię renow acją kaset LOn o.: t Ó\\I cl~l d 11 1k.i1 1· I l.l'H'
rowych. Stale rosnący popyt nfl tego typu usługi ora z pogars'Lllj:l!.:y ~li \' ·1 1111 1 p11
mieszczeń produkcyjnych sk.loniJ zarządzających do zap l:1 1H.\W:t n111 w n!11t·•111·
wakacyjnym ich remontu. \V czerwcu wymianie p o cld a n ~1 inn 111~1H 1~ 11i •1 11d.i1 11 1
elekt1)1Czna na \1v"ydzia\e produkcji podstawowej. Kosz! wy rn1 :1ny o!'i'/: 1vow1 111 Y 11
stal na 12 500 zł. W lipcu natomiast na tym samym wyd zial1:: zos LH iil· wy\1111111111
tynkowanie om.z ma lowanie ścian . Pr;zęw i dywany koszt wyn os i 8 2.'.> 0 1! lh·lt' 1wy
na zaplanmvo:me remonty tworzone mają być od lutego
 W styczniu Spólka zosta!::i pozwana przez bylcgt) pr:.u.::ownika u zapłatę odszko-
Nr 1) :1t;l Du1,1Jd
dowania związanego w ~wypadkie m przyvracy. N:l kwotę pozwu skh1J ają się· operacji opcracii ksitg.nwy
kworn podstawowa 1 koszly postępowania sądowego w wysokości l I JOO zl.
20 27 .07 FA
• odsetki w wysokości 600 zł

21 27.\)7 PK
K.onsultncje z prziwnikiem wskaza ly na duże prawdopodobielistwo przegrania
::; pr:1wy, dlatego też za rząd z<lecydowa! się na ulworzenie rezerw na zobowiązan ie n 02 .06 PK
t lytu!u skulków toczącego się rostępowani a sądowego w lutym.
Polecenie :
W \q i.::żą..:y 111 roku w prz edsięb iorsl\vle rnialy mi ejsce m.111 . na,-;tę puJ ącc opera-
1 p· go .., 11nlbn..:zc · Za księg ujn.:i odpowiednich kontach poJ<.11J e operacje eos.1"<'<Jar,czc 1. 1k l:1d:1 1.p
że Spó lkn stosuje ew iden cj ę koszLów za n'.J\vno w 1u d 1: !j11w v 111 , 1;1k
r/\IJELA 3.9. Wybrane ope ra cj e gospoda rcze w bieżący rn ro ku
równ i eż w ukJadzie F11nkcjonalno-kalku lacyjnym
Kwota /
Ni j lla1:1 Dow(ld
T r dć opcr:1cji nperai:ji I
up1•rai:ji opi.!t'HCJ I ksii.;gowy
(z!J I
ZADANIE 3.7
01.02 PK Utworzono rezf' rw ę na zaplanownnc remonry

02.02 FA Firma uslugow <1„S PRYT' Sp. z o.o . świ :id c7:y u s ł u gi tlclin•n ) 1111 1..· 111 ;1 \\ '·, I\• .-
Ulworzono rezt:rwę na kwotę po dsta\\·o w ą pozwu
niu wrzącl zatwierdzi! plan remon111 p0n11eszczeil biunrn·yt..:h. kt11ry 10•;1:1111·· ,,.„
02 .02 PK kunany w przeciągu trzech m1es1ęcy (lipca-wrzesie1'1) b1eż.ącegv toku . l'l;.1110\\ .111)
uraz koszty poSl1fpow<i nia sądowego
02.02 PK Utworzono rezernę na oJsctki wymkaJące z pOZ\\ U k1.BZl rernonn1 wynosi 23 800 zl. Rezerwa na ten cel byla l\\· ~)!7ona 11d g 1utlt11;1
ub1cg k go roku. Pon<H.ito w kwit:tniu koiiczy s i ~ 10czny abon<11nt·1ll ?a dn1111..·n~ 111
09 .0J PK Utworzono reze rwę n:.i zaplanowane rem<Jnty
te rne tową i u(rzym:111ic senver<i pb tny z góry któ ry wynos i 360 zl.
Otrzy mano i rozlic zono fakl ur~ n matcncily b1urov„·e 4711
W ciągu roku wystąpily in. in. następuj<.\Ce operacje gospuda rc ze
PK Z;1ks1ęg o wa oo ratę ubezp1eczcrna nuiątkoweg1)
- -+-- --I
OJ.O•I . FA OtrLymano i roz.!iczono fokturę z.1 ~ miesiące (płatne TA BELA 3.1 O. Ope ra cje gos pod arcze w bieżącym m i es i ąc u
---l--~~z"''= " '·v!_
1'"
="'"-Y rw,1 em po111ieszczel1 b1mowych 6 ooo
l\:wo1a
03.04 pl( Z<1ks 1ęgowan o rnlę czynszu z~' po m1eszczc11rn biu ro we Nr
11per••l'ji
I uper;
Dat:i
1cj i
l.lu w{nl
l~s i ~g nw y
Trc.SC U]' l.!1': 11.: ji oper.i<:J i
(dl
'" PK Utwo rzono rezen1 ę llil znpl:rnownne remonty
Otrżyrna n o 1 rozliczono foktur~
za ren 1nnt maszyn~ 15.0! PK
Deklarncj;i na pOdinl!k od nie111cb~u~C1 Z'1 bieżący r--
~:?I ii)
OJ o; FA rvk
pi1\..."l1jącej będący sk-ulk iem ui1:przewiJzianej aw;i rii 1 761)
J I .Ol PK
Zaks1ęgo.wano rn1es1ęczną 1atę . pPdntl..11 l1J rucru- I
I ' ID 05 PK Utworzono rezerwi;; m1 zaplanowane rt:monty f----+---+------+~c~ho~m~os~
·c~• --~
,, 0 1.05 PK Zaks i~g ow;rno ratę l'.Zynszu z;i pomieszczen ia biurowe
Oir-;:ymano 1 rt)7.hc;oono fol-turę za nucs1~~~
l 5.tl2 H
klo.mę ~ [Oll!iH
f------
14 12.0ó PK Utworzono reze1wę nri zaplanow<1ne remonry Zaks1ęgownno rat~ 11<1 doinenc: 1n1e1ni::t1Jwą
i ulrzy·
I 23.02 FA
rnamc se rwera

lu 17.06
PK
wyrnk
Zaksięgowa n o ratę

Wykorzystanie rezcr.vy w
ubezpieczenia
zwi ązku
mająt kowego

z powstaniem zo-
11 300
31.0J FA lll\\·orz.0110 1 ezc1wę u;1zaplanu \~aoy 1c1nrn11 I
sądowy bowiązania określuncgo wyrok iem sądowym
l 1.(l'!
Otrzymano 1 nizl1czonn fokwn; n:1 ro1:;1 1y i1l 1••1i;1
FA
rncnt z.a domenę 111lcm ~o~ 11trzyman 1 ~c. rwn ; 1
17
1------+---+-=
l? OG wyrok
..::lrn .~ądowego
«•do=wv-1-•:·(i
Odsetki od dni01 btlnnsowego do dn iil og l osz~ ni a wy-
600
JD 04 PK
Z:iks 1 ęgowan0 1·acę !1 3 do 1.i e n ę 111ternt:!P1 \1 ą 1 '"
13 25. 06 FA
Otrzymanu 1 rnzli o.:zcin •l
e lektrycz nej
fokt urę w renwnt 1nstali1cji
12 200
() 'il)"i r„1
()trzymano i rozltczo n1) fnku1 rę
'li!
chodu u2yw,111 ego p1zez prai:l1w11 ikn w do •
I
~-''_)~-'s_
. 0_6~_"_
1<-~
Ro_z_
i. c_
zf_
'"_
P 1ern o11 t 1n ~ 1n 1_
~ 1 c_
1• _
e 1_
ck_
o 'y
.:..c_
z_ne'-
J _ _ _J __ __J
L~ :V~UJ~"--------~~ ' \)11j)
 !(wota ABE LA 3.1 ·1. Wyb ran e operacje gospodarcze w b1eżący111 mi es i ąc u
No D:1t;1 !101 }/ł) d
TreśC op e r at:j i operacji
11 pr1111· ji up 1: 1 :11:.1 1 1, siygowy Da la Du wód
(zl) Trcś ,: upc r:i cj i

\ 1.1! 5 l'K Utworzo no reze rwę na zaplanowany remont

Za k sięgowano rJtę na dome nę 1 1He metową 1 utrzv-

Iii JO.ll6 l'K
nHl nie senve rn I O 04
Otrzynrnno rozl iczo no foktmę za wynaj em
'
li llJ.07 FA rnieszczeri biwowyc li ncic zas remontu 12.0•I
µlciu1<1 z góry) 13 ooo
wym1.jcm pom 1cszcze11 biuro- lS.04
12 3 1 07 PK
wych
fakturę Z<i materiały biu- I S.04
Il 15JJ8 FA
Ó lf'Z.V111'1 0 0
' roz li czono 1500
25 .04
Z Jksięgowano rul~ na d o me n ~ 1 ntenie1!-1 w ą i Lttrzy-
14 31.0S PK
JO .IM
O trzy 1na11 0 i rozl 1czo1H) fok:n1rę :rn pl ano\vany „_
15 2X 09 FA J0.04
1110 111 po1JJ1eszcz.có bw wwych 30 ooo
16 3009 J' K Ruz l1 czono pla nowa ny remont

Lista Na liczo no lis tę pl::ic Z~1 1;nźdz i e m i k (pi'aC l)W J11k

==-- li :w . o~!
17 I 0 .1 0
~ ! ric CH;h rnny)
Zilks1ęgo w<1mi ratę za \Yym1j em p01nicszcze11 bi1iro-
i,q J I.IO PK
wyc h
r.'.lti;; podnLku oJ n1 i;:ru- Zaksięguj openicje gospodZ!rcze znk ladając , że stosuje e wi dencję kosz-
~l~c~'~ :~~~,"ano
111 1 es1ę1.:z 11 ą
19 10 . 11 PK
IO OIJ O tów za rów no vvukładzie rodzajowym, jak w ukJa dzic fun kcjonalno-
20 JO li Z<iksięgo w ariCJ rntę na d o rn <? 11 ę in!erncto1vą i u trzy- kailrnbcyjnym
l'K

Po lece nie :

Zaksięg uj ope racje gospodarcze wklaclając, że Sp ół ka stos uj e ewidencję kosz- Przeds i ęb io rs tw oSmart Style Sp. z o.o. zajmuje slę p ro dukcj ąsu lrni wieczorn-
tow za równo w ukLtdzie rndzajo\vyrn, jak rówrueż w ukł<ldzie funkc_jo11al110- (Eve !yn , Laura) i wizyto wycb (lHga, Cleo, Joy) d!a odb lorców z c1.dt!g<>kr:qu .
ln1\kulacyj Dym '""""·!" ,,c, , rea lizowana na dwóch wydzlafach. Przy normalnym \V)'kl1 rzys t:u1i 11
mocy produkcyjnych Wydzia! sukni wieczorowy ch może -.vy1wnrzyt'.: .:; qn " 1drn1
m ie sięczn ie, n wydział sukni wizytowych l 200 sukni rn i es i ~c7nii.: 1~): 111 1· t1 k 1i.·,1
ZADA NIE 3.8
tach poniesionych w b ie żącym miesiącu przedsta\.vi one są w taln: l1
Przeds,ębrors t wo „BA IU3ERl-1AJR" S.A p rodukująca środ k i do p i e l ęgnacji
TA BELA 3.12. Dane miesięczne o kosz t acłl prod ukcji
wtosów Zar ząd 11a pnczątku roku za !wicrd zll plan 11rrpro1wy dacbu na hali produk-
WicJ k uść p rodukcji J\l ,oteo·"' ' Y \V y 11 :1 :._: n1d 11· 11111
cyjnej przew idzianeJ t1 ~1 dwa rn 1 c:s1ącc (m: LJ -cze nvi cc) b i eZ. ącego roku. Plan kosz- Suknia
(s2 t. ) ~ll'J;l1ll" l· d11 k 111)
10 1.v y remon tu wynos i ()/) OOO ;I. l\c1 0 1w~1 na len cel jest tworzona od stycznia Eve lyn 240 19 ooo Ili \Ilf)
r-' o nch!tO W ]Ul)'TTl Lm; t;1l.1 \V )' k l l[Hflll;I [l<l )1 s;1 lt bL'Z [\H2i.;z1,;niowa rna_i ąt k owa 0 \\-' 3f- Lau ra 170 11 ooo
toA (; 6 (HJn ?I. Jnga 580 24 500 l ) \j l )I)

430 2 1 100
 S ukni:1
WietkoU p rodukcji Ma le ri :1ly \Vy11:1grod ze n ia koszty wydzi;:ik1w~ pun1i!S10111..: na
·(szt.) bez rnSn:dui e (z !) bez p oś r e rlnic (zł)
o wydzi8 le A (prod ukcyj nym) 90 OOO zl,
Juy 190 9 400 6 ooo
o wydzia le B (kontroli jnkoSci) 60 OOO zl,
1 61 0 85 oun 46 500
koszty sp rzedaży 99 OOO zl
Koszty wyd zialowe w analizowanym okresi e wyn i osły Na wydzi~1le A prod ukcj::i ma charakter rn ate ri ał0t.: h\ o nny, 11 <.Hcm1i ast ua " y-
Wydzia l sukni wieczorowych 13 600 zł, z czego 9 500 zl 10 koszty stale, dzi:ile B pracocltlonny. Koszty sprzedaży rozlicz:111e są rroportjonaln ie do kt1-..;z-
\Vyrl zio.1suk11i w1zytuwych 16 500 zl, z czego 12 360 zł to koszty stale tÓ \V wytwor?enia

Kvszly ogó lnego zarządu wyniosły 15 989 zł i są to w ca!ości koszty stale. Po-
Polecenie:
dan e w 1clkośc1 produkcji, kos zt muteria !ów be~po ś r ednich orn wynagrodzeń bez-
11o~n.:U 1ii ch jes1 Lak.i sam, j;:ik ustal one wcz eśn i ej normy
Rozliczy\; koszt·y \vydziatu A, B oraz koszly s przedaż.y przy.i 11111 j;\C ndp11w 1t'• 11 11
Polecenie: klucz roz liczeniowy przy za l eżeniu, że 'vszysLkie dan e są zgnthll' / 1111v1 1 ·1 \1 111
nom1.:1mi zużYc i :i czynn ików produkcji.

Rozlicz koszty pośrednie wed ług nasLępujący<..:h kluczy rozliczeniowyclr

koszty \\fydz i ału su kni wieczorowych - wcdtug wielkośc i produkcji
koszty V\fydz iał u suk11 1wizyto,vych - wedlug kosztów rnate ri ~1 l ów bezpo-
ZADANIE 3.11
śre dnich oraz \vedh1g kosztów wynagrodzd1 bezpośrednich
P rze J siębiorSD.':O „13 LYSK." Ś\\ ·i adczy uslugi w zak resie 111yl..'1a 1 "l111,1L1111.1
koszty ogólnego zarządu - wed l11g kosztu wynvorzenia
śrocl k ó \v komunikacji miejskJej. O fer ta sklm!a s i ~ z uslug in yci:.1 n:1dw111.1; 1 .1111til111
su, sp rzą ta ni a jego wnętrza oraz m yc ia si lnika autobusu. L1cr ht; p11s1.oq •\ol 11\'\ 11
ZADANIE 3.10 ush1g wykonywanych w annlizownnym ukresie przedstawia tabel;1:

Wioska spólka .,BELLA" S.A. posia d ająca jeden ze S\.V)'Ch oddzia!ów w

wytwarza cztery rodzaje wyro bów:
/ llitrllll

t'1 l11:1 11k i,

b1l1k1,
·
ro- TABE LA 3.14. Podstawowe info'rrnacje o kosz.lach wykonywanych usłu g

uslu i;a

mycie nadwo:wi
I Jkz.b a ll'yk Qnan ych
u s ług (szt.)
J 100
wy 11a gro ctzl'11i 11
UeipoS r cdn ic ( 7.ł)
2-1 800
m :it ed al y
( zł )

9 300
·----j
czas p r~1 n·

lll•l S~_y n ~~
l ~IHJ

sprząt;i n1 c: 3 500 59 501) 17 ooo 5 J(J(l

L1k:11.L'., myciesiluikn 12no 2 200 lfi!)
•OO
i1 11ski 12 1) 1) 0 85 300 23 5011 Il 500
~·---~-

l\m1i:sza lribcla przedstawia po niesio ne w czenvcu ~009 roku koszty wedlug

Koszty pośre dni~ w anal izowa nym okres ie wyniosly odpowied nio:
1udz;1j u, w1t: l kości s przed 11ży Oraz pracy rn <1szy n
koszty wydzialowc stale 70 OOil z l,
TABELA 3.13. Dane za czerwiec koszry \.Vydzialowe zm ienn e I 28 250 1.I,
wielku Sć 111Mcriał y wy11agrudzc11ia czas pracy koszty ogól nego z:l r ządu 62 I JO ;l.
wy r nlJy
produ kcji (sil. ) hezp11śrcd11ie p. I) I he11wś n~ dni c
(.d ) nlll SZ}' ll ( mlł )
koszly zmienne sprzeda ży 'Il 01 11) 11
11liż:inki I 000 10 ooo 12 ooo 200
kubki 2 200 54 OQU 114 00(! 300 Nonr1c1l 1H.! wy1rn grodzenia bezpoSreclni e dla okJe::rn LO S7 500 Ll. 11;llon11.i st 11111
talerza I 300 16 ooo 14 ooo ~50 n1c1 irH:' kusz ty 11wknalów '.vy11o sz ą ~8 OOO zl
miski 3 500 80 ooo 50 ooo 500
8 IJOO tSO ooo 120 ooo 1 25ll Po lecenie:
·---
Ponadto w finrne wys1ąp1ly na s t~puj ące koszty wedlug miejsc powst::i wania · l{ml11·1 koo.;·; l y pośrednie według następujących kluczy roz l icze n1 uwy!.'.l1
 "-n:-!1.t y wvclzi.:tl owe - o drębnie 1,.vec\!ug kosz tów osobowych i ·zużytych ma- w ydz i ~1 lowe - wet.l lug wielkości produkcji,
kosz ty
11·1 1ah'1w, . ~ koszty ogó ln ego z ~rz ąd 1 1 - wedlug kosztu wy tworzeu ia,
f..tl..,z l y ngó lm:gu 7 arządu - \V edług kosztt1 \.vyt1vorze nia, ko.szty sprzed a ży - we d ł ug kosz tów osobowych
kn :.:z l y sp 1zc d;1zy - wecl lu g licz by wyko nan yc h ustug, Oblicz koszt wytworzen ia uszc ze lek A i B
( lh lH·1. kns1.t \vytwurzc n1 a kn żclc:j z uslug.

ZADANIE 3.12
Przedsięb ior stvvo „MINl " dzialające we \Vroctawi u vvytw3rza cztery rodzaje
W nowoutworzony m przeclsiębiorst\vie z.montowunL' ~ li nie skJa dające s i ę l, 11 , Il I, IV, które są bieżąco Koszty działal110ści dziel o ne
z pro lotyp ów maszyn do uszcze lek typu A i B. Zgodnie z zapewmen ia- (wszys Lkie pozos tale)
mi dosL.:nvcy urządze 1l teL)retycz na zdolność produkcyjna linii A wyno-
si 14 OOO szt., milorniast !inil B l S 500 szt W październi ku 2009 rok11 uzyska no ze sp r·z e daży ka żdego asorlymentu lde11 -
tycznc przychody róv·me 7 200 zł. Kosz ty \V tym okres ie wyniosfy
Po d ,vóch b.vCt rtalach <lzialal11 ości ok::t za! o s i ę, że na każdej z linii ś ce d n io . koszLy be zpośrednie 4 480 zl,
w rni es iącu z po•vodu choroby prn cmvników rue jes t produkowanych 165 szt. • koszty ogó lne Jj 680 zt
uszc?t:l ek. Wys tępuj ące dro bne usterki maszyn powodują ~ rednlo 2 go dzin y prze-
st1ij u tygo dn iowo . Ponadto dzial ut1·zyman ia ruch u wstrzyn1uje produkcj ę raz na Rentownoś~ sprze daży w październiku ksz tc:tltowc:tb s i ę wi ę L: rw JHV. 1oin 11..:
lydz.i ei'1 na 3 godziny w celu konsenvacj i ina szyn. l<„ażdn goclzi n<J postoj u skutku- 30%. Właś cic ie l a prze d s i ę bi ors twa i nteresują j ednak wyniki os ią Q.ane rw sprzeda
j e ni ewyprodllkowa 11 iern 30 szt. wyrob u A i 32 szl. \vyrobu B ży poszczególnych asonyme ntó\v. "-.,J

Wi cl kt )~ć produkcj i or::iz podstawowe i11fo rrm1cje na te1rn1 t ronOSZLmych kosz-

1()\V \\ :i1 111 l1 1.t 1w n11y 111 o kr es i ~ za wiera tabela

Dokonaj szczegółow ej oceny rentownoś c i sprzedaży poszczególnyc h grup

wyrobów w i edząc, że przy roz li czc:t niu kosztów ogólnych można zustoso\vać
wit:ll\u ~t·
111;1 teri:1ly jeden z kJ uczy podziatowych prze dstawionych w tabeli
111•111li prn dul.;1· ji
(s il. ) (li)
11,11 1t• ł k11 :\ t 2 1ltJ() 28 8ll0
11,h 1r lk.1 I! ll (l ! )() !!ok Ilość.
25 2 00 3 300
robnczogodz in m a~ zyuogudz in
2 1(.(1() 5 11 llOO 6 500
! 52 !OO l 600

l< 11sz1y 111v~1r· il111 e w ~in:ili ~o wanyrn o kre sie wynios ly od po wiednio
1 200 25 0 7 l,'.2 soo
780 182 90 ,1 2 ~1uo
ko:>1.l y -;a k11 pu 2 ! 600 z!
1 300 200 52,~ 800
ku::.ziy wyd1. 1a lnwc sra/e 64 :239 zl
koszty wydz i<.il uwe zniien_nc 110700zl Jakie znaczenie dla oceny 1,.vyników osiąganych ze sp r zeda ży rói. n) T li asn rt y
koszty ogó ln ego zar ządu 233 ll24 zl mentów ma •vybór klucza rozliczen io wego?
koszty s przedaży 21 OOO zl

Po l ece ni e ZADAN IE 3. 14

Wyznacz norma lne wi e lkośc i produkcji d la przedsiębiorstwa. VV przedsiębiorstw i e produkcyj nym „ALFA" wytwarzający m wy inhy ,•\ 1 li
Rozlicz ko szty pośredn i e według następ ujących kluczy roz licze11iowycl1 konta układu kal kulacyjno-funkcj ona lnego kosztów wskazyw::ll y pmnL· -: 11·1 111·
kosz ty zakupu - \Ved ł-u g material ó\v, w bieżącym o kres ie następujących ko sztów
 l. Koszty ·bezpośrednie 5 'J7ri z l, I 600 szl·u k wyrobu B,
a) rnate1ialy be:zpóśrednie 2 200 sztuk v·ryrobu C
A 840 z l,
oraz że ilości n.1boi..:zogodzin i maszynogodzin przcp r3cowanych na po$zczegól-
B l 536 z l,
nych wydziałach są takie, jak podaje t<1be la
.
b) wynagrodzenia
A
bezpośredni e
I 680 zl, TABELA 3.1 7 .
B I 920 zl,
I !u ś~ rn1J oczog1Jdz\ 11
Koszty pośrednie produi<cj i
a) ponąiesione na wydziale rnecb an icznyrn 29 880 zl,
b) poniesione na wydziale montowni 23 560 z l,
Koszty ogó lnego zarząd u 11 035 zl,
4. K.oszty sp rz edaży •1 600,6 zL

\V okresie wytvvorzono 560 szt. wyrobu A i l 920 szt. wyrobu B, a sprze dano Po lecenie:
430 szt. A i 360 szt. B
Roz.Licz koszty ogólne wydzinłów proclu~ccyJl"Y'' l 1
Polecenie: stosuj ąc wspólną dla wydzia lóvv sta'.vki:;: 1u·1 l1<' /.1· 11H l\\,l 1d•l1
czoną na podsLaw1e l\L)ŚCJ wytwo rzonych produkt<:iw,
Ust31 koszty własne sprzedanych produktów A i B wiedząc, że: stosując indywidua lne klucze roz li czenimve wbśc1w c die.i clw 1;1 k1 v11 1 111 11
nie ma produkcji niezakończonej na koniec okresu, dukcJi_ rea li zowanej na poszczególnych wydzizdach
koszty wydziah1 mechan ic znego rnz liczane są proporcj on.;i ln ie do kosz -
tów bezpośrednich, a dla kosz lÓ\.Y montown i klu cze m roz li czernowymjest
ilość produkcj i,
ZADANIE 3.16
koszty ogól nego zarządu odnoszone są na produkty sprzedm1e proporcjo-
nal n ie do ich ko szlów
\V rnaiu 2009 roku koszt-y wydział-u maszynowego spó lki produkcyjnej
kuszty sprzedaży są weJJ-ug kosz tu wytworzenia produkcji
.,NffGA'' ~vynios!)' 1 400 OOO zł . Koszty tego wydziJł1i dziel i się na koszty ruchu
s 11rzecbnej .
(80%) i koszty ogó lne wyd zia łu (20% )

VV celu lepszej konlroli kosztów wyodrębniono w ramach wydziall1 trzy ~!a­

//\D/\ NI E 3.15
n-o wiska kas z lów ruc h u: obr1.1b iarki, freza rk i i drążarki. Podział kosztów na stano-
wi ska odby,va się ria podstaw ie watiości początkowej maszyn_ 1-'uwliza ew ide ncji
'i 11< ilk.1 ;1krv p t.1 ,,1\H:W1\" \\'ytwarz:i trzy produkty A, B, C. Proces wynvón:zy
ś rodków trwalyc h że polowa waności maszyn prac ujących
montowni i em.J !iem i. na \vydzia!e przy p::ida 0:-1 30~/(1 na freza rki a re sz t;,1 na drąż;11· k1.
zmec.han izowana, a wy-
11 .11•1 •\tl ; rn1.1 l w1 1 1nśrctl ni c d o tyczą jedynie nadz oru tecbnicznego . N<Jto- \V okresie ns wydz iale rea lizm-vane by ły czler-y zleet~ ni:1 · I' I, 1•:1. l ' l
1111.1 ·. 111111111 :1,- 1>dl)yw.'.J s i ę ręcznie przy niewi elkim udzi<Jle maszyn. i P4. Jeb obróbki na różnych rnaszyn<1ch <1 czas ich 11.: al1 1:w1 1 11.1
poszczególnych stanowiskach jesl r Ó'ż.ny. \V label i 3.18 zap 1·ac111( 1w:1111) 0 .1 '>, 1,1 k 1
\V h 1L'/.: \L'Y ll1 mi es iącu koszly ogó ln e \ ,rydzialóv..-· produkcyjnyc h wy niosl-y
1

przezm1czono na rea li zację z leceó z podzia lem na stanowisk<\.

( ilm1 bb wstęp na I O 795 zł,

Montowni;i 6 270 z !,
5 460 zl

Raporl o prndukcji za bieżący miesiąc inform uj e. że wykunano

I 200 sz tuk wyrobu A,
IAIJI I f\ J.1H amorcywcja 4 080 Li,
Ohrnhi: 1r k. i ... 1 . l'rei.:1rld I v,rynagrodzenia i na rzuty na wynagrodzenia 10 GOO zl,
Li ..::zlJ:i 111:1 szy 11og 1J tlzir1 materia!y pomocnicze i energi:t 4 980 z ł,
no 200 I 160

/ h·rrn«l'I
/lt.:..::c111~ P ~
F-
<IO l
I
I
70
120-
70
-
w tym :

+
pozosta le

Po lecenie :
2 040 zl

Zlc~C lll C P.3 80 IO I

I - \. Wiedząc, ze jednostką kalku lacyjną dla każdego wyrobujesr 10 kg ustal jed-
Zk..::enic~-L~~~~~'--..L-~~~~~~'--~~~~~50~
200 I
nostkowy koszt wytworz~n i a jednostki produkcji poszczegól11yc h wyrobów.
Po lecenie· Koszty pośrednie osobowe i materiałowe (wraz z energią) rozłicz:l s i ę w pro-
porcji do odpowiednic h kosz tów bezpoś re clnic b, Z:lŚ amorlyzacj~ i inn e kuszty
Rozlicz kosz ty wydziafL1 nu1szynowego rw. zlecen ia wiedząc, że dla kosztów po śred nie przypisuje się produktom wec\fug il ości roboczo g0dz1n rrLC pra co-
ruchu kluczem rozl iczeniowym {oddziel nie dla każdego stanowiska) jest licz- wanych przy ich produkcji
ba maszynogodzin, na tomiast koszty ogólne są dzielone równomiernie.
ZADANIE 3. 18
ZADAN IE 3.17
Przedsiębiorstwo „MAJA" produkuje zabawki dla nie111u w!:1L W 1.1111.i 1 li
strnktu1y orgm1 izacyjnej, op rócz dwóc h wydz ia!ów pnli..l 1 1~ c 11 p 1 1<hl : 1 w11\\ ~ · 1
Pr ze ds ięb 1\J r s 1wn ,,RJ\.RYTAS" produkuje trzy rodzaj e ciastek:
(PD_l, PD_2) wyodrębnio n e zostały m .in. wydzi ały po 111oi..:nic·1t·. 11l1 1.y 111 :1 111.1 111
babec2ki z u:i dLicr~iern wiśniowym,
chu (RUCl-1), transportowy [TRANS) i lobo rn toriurn ( LAB). Wyol11.dv 11 .1 11··1""
rogaliki zj <Jbl kii..;m,
towy i laboralorlum świad czą również usługi na rzec7. sąs md11F1 t:L: ) •: pnlk 1 (/.I·\\' l
kr.ib.:rsy pr1.i.:kl;i...la 11e czt.: k oladą.
Na koniec miesiąc~ komórki pornoco icze wykazały ru1 s!1,"pu.1: ic l.! k11"/1V
Wsly~tk1t: produkty ze względu na kró {k.i okres trwało.Set są bieżąco sprzeda- i,.vydzial utrzymania ruchu 21 230 zł,
w;11u; . W h1L:i.ący 111 mic~iąc u „!(A RYTAS" wytworzy I· \.c,rydzial tran spo rtowy 24 650 zl,
) ()()() kg k dJL'.t.:';;i.;k, laborn1oriu111 I O 120 zł.
I llllll kg ro;::d1ków,
Świadczenia poszczegó lnych \Vydziałów na koniec n1it:sią~a p1zcJs t<.1'.v ta tabeh1·
'()Oli kg krakersów.
TABELA 3.20. Swtadr.zenia 'llydzialów pomocniczych
7 ibnych z.g 1urnaJ/unyc h na koncie ,.Produkcja podstawowa" wynika podaua
n<lbion:a
w t:1heli J.19 !:ilrukt·ura kosztów bezpośrednich a także pracochłonnoś ci wyrobów
RUCH TRANS LAB PD_! PD_2 wrząct ZEW H.aii:.1 11
TABELA 3.19
wydzia l ulrzyrnan ia <IS 145 35 ll 318
24
IV\a i e riał y lł:o Uu dw•I P racoi.:J 1l o 1111 ość m c lrn [rb hl
I bezpoś r e dnie bczp0Srcd11 i;i rb li /1 0!\~ wydz in.I
60 40 136 336 2•1l) 112 216 I 14 0
I 9 ooo tr.:.in:mnrtowy lkrn j
~
Oa beczki 15 500 5,0
Rogaliki I 16 jQI) 20 900 labon:itorium
--~ [rbh)
45 JO 39 11 8
KJakersy I 16 ooo 6 ooo I ,O

Ponadto rogaliki tii.\_ produkowane na liccncJ!. której micsittczny koszt wy110- Poleceni e:
si 875 tł
Roz lic z św i adcze ni a poszczegó lnyc h wy dz ialów ro111oc11 iczycli pn k(•:-> 11· 11·
Koszty pośrc d11i ~ b i i.;:1.ącq.!o rn1L:siąc :1 wyniosly 2 1 700 zł, przy czym ich struk- planO \Vt111ym, znkladając że planowuny koszt Ula wydzia lu 11tr;.y 111.1111 :1 111! !111
1111 a n,d·1dJt1wa h y l:t j:11<. 1n 1c1 wyoos1 64 zl/rbh, dla wydzlah1 transpo rtowego 22 1.l/kl n 01:11 dl.1 Ld 1111.111 or 111111
 78 zJ/rbb: Odchylenia od koszt.ów p!a 11 uwanych a) kn.szLy ng1)l11t.:go z;1- ZADAN IE 3.20
rządu, b) wydziały prÓciukcyjne PD-I i l)D-2 w udziali.! 60% i 40r~ ~.
Spólka „AUTOrvux·· '-·vytwarza zaciski h;:imulcowe , w~1ly
dcążki kierownicze Każrly produkt wyko11ywany jest na oJ rębncj
ZAD A NIE 3.19 odpowiednio: li nia 1, linia :2, linia J. które znajdują s i ę na wydzi~1le pro-
(WP). Oprócz wydziału produkcyjnego przedsiębiorst~v o pos icą\n
Spółka „KAN PL AST" zajmująca się produkcją rur kana lizacyjnych wyodręb­ wydzia!y pomocnicze: trnnsportowy (WT ), kottownię (Kl i remontow-y (WR) 1)1<1 7

nita, oprócz wydziah1 produkcyjnego (PROD), 11-zy wydziały pomocnicze : trans- zarząd (Z). \Vszystkię wydz ialy pomocnicze roz liczane są po koszcie pl <1111 l W<.l ·
portowy (TRANS), elektryczny (ELTR) oraz remon towy (REM) W rozliczanym 11 ym. Odchy le nia po\vsta le na wydzia\8ch pomocniczych ko rygują kns7ty Ś \.\ 1:1d
okres ie spra\vozdawczym poniesiono następujące koszry· czeil wydziah.1 produkcyjnego . Przewidyw<rnc kosz[y wy d nil\I
remontowego wyooszą .:.! 800 zł (bez ma te ri alÓ\V i i roz l1 0 ;1111 ' :;1
TABELA 3.21 . Koszty wydz ia lów pomocniczych 012:el)tOC(JWCl>lV•ci" na rzeL: Z pnS ZL'.7l! l \Ó l11 y L' l1 / I \"( •' li

\Vydzi,il Po11icsiune knszty {zł)

J cduustku"') I
Koszty oraz św i adczeni0 pomocniczych przeclstaw11ll11.: •;:1 w 1.il1 vl.11 !1
ko szt pl<inowllny i

tra11srm101-vy 40 589 23 zł/km I TABELA 3.22. Koszty poniesione na wydzicilach pomorn iczycti
elt:ktrycz1l y 21 200 52 zl/rbh I
remo 11towy 8 290 44 z łhb h I
L_~.-~·il_·-1-.------l-'oz__:'__:
'~.i-'-"-"-°'-''_')1_
'_ _ _ _+-·-1
_v_r "I {

] Amortyzacja - - - -- - - 1 ,'--_ouo .'1011

- c_
1--"--+-z_ 1ż ~
y.::_
i,_rn_co_
1e1_
-in_
ló_w_i_
"_"~
rg,i _•_ _ _ __ +-_2_1_1'll'H1 I fi 11110 In 1i11 11
Swiadczen ia poszczególnych wydzia!Ów pomocniczych na rzecz innych ko -
Ush 1g1 obc.~ 11 .
mórek przedstawiły się następująco 1--=---+--P._o'-
d -"
cil J.-~j-
, o-p-lo-1)_ _ _ _ _ __ _ _ ,
1 --50() - I ,'I HI
I wydział tra nspo1io\vy [km ]
a) TRANS 65
\Vyrwgrndze 111 a l 10 OOU (1 UIJ() ~ IJll\J
l--=---1-.--'-
L~_ ie_,zr_iie_cz'-e_ni_'°_._·p_ol_
ec_zn_e_c_•ru_ie_i_·.v_iac_k_ze__o_rn __l[__c:_2~Oil:::0_[__-'-1"-20:::1'_1---'1 1,1l1J
b) ELTR 54
Pozosli:de koszty r~c.:::: lz"-3jo'-"--=''____ _ _ __ 1'---"'80__:0_ c__ _~----
c) R~EM 42 l
u) PROD 825 TABELA 3.23 . Kosz ty planowane wydz i ciłów pomocniczych
t.:) Z(lt7.ącl 4JO Chlld•H"C .'
wydzi'il elektryczny [1·bh] Do::~·~l~l" C<l W1 K \VH. wr
""'"'"'' ,,
:i) TRANS 36 \Vyd'li:1l tra n sport1Jwy (zllkrn) 2,0!) 2,00 1,50 1,00 l.00
I•) ITrR ] 'l KlJ tl ownia (z.l 1t) l2,00 1 1,00 10,00 n.on
c· ) lrnM 95 Wydział ren1 lJ nto wy (zl/1bil! S,00 S.oo
d) l' RIJIJ 250
TABELA 3 .24. Ś 1h'iadczen i a wydz i ału aansportowego
c) z:.1r1ąd
wy dzi;d 1e1no11lowy [rbh] OUbi o ri.:~ !!ość (km)
:i) TJ<J\NS 40
Kotłuwnia l 0011
I •) ELrR 25 Wydz1a l rern crnlowy I 200
··) IU:M lO Wydzia l µrod LtkcyJny 12 ooo
d) PROD 85 l 300
e) zarząd 30 Odbiorcy zewnęt1-zrn ~ noo
Polecen ie: TABELA 3.25. Św i adczenia 1-.o!lowni

1. Rozl icz S\'.•'iadczeni.a poszczególnych wydzialów pon10cnic1ycl1 pt) lw:.;1.l'll' ~t11it1_n~

c)_
· ----:I ~
Wyd11.d 80
planowanym dla jednostek pomocniczych nr;iz po kos·1.L'i1 11.cc1.y w1 s 1y 11 1 dl:1
pozo.stalych komóre k. I Wyd11.il ,.. _. ....• •. „c ._ _ _ _ _1-_'
:.::•5~0_J
 Udh i•HTY Il ość (t) Polecenie:
/ .t1J'.p1

I ()ilh !1) t (.;y /UW T\~ 1171\ 1 200 J. Rozlicz koszty wydzialó"v pornoc11 i.czycb na odbil)rców św iadczeii.

l /\ElELA 3.26. Sw i ~1cl czerna wydziału remontowego

L l l!l.'.C lliC O db ion:!l U o.Sć (r b h) Zulydc m11reriału

ZADANIE 3.22
R.crnont ina.szyny na lim i I WP 400 3 ooo
:-Przeds i ębi o rslwo ..,Marabud" pL)siada trzy wy<lzialy produ kcji pomocniczer
Naprawa la~mocrągu na lirn 1J Wl' 33 0 I 500
Wózkownia, Ko tlownia, E!ektrov,1 nia. W ukres ie sprawozdawczym poniosry oni!
Remont biurn zarządu z 470 2 500
następujące koszty
Rncm l 200 7 ooo
Wózkow nia 90 OOO z!,
Pol ece n ie: Kotłownja 55 OOO z!,
Elektrownia 30 OOO zL
1. Rozlicz świadczenia poszczególnych wydziałów pomoc1liczych po koszcie
Świadczen i a Kotłowni i Narzę:dziowDi przedstawia tabela·
planowanym.
TABELA 3.28. Swiadczen ia kot!owni i narzędziowni

ZADA NIE 3.21

W strukt11rze 01w1qizacyj nej

dukcją ha rek
przedsi~biu i stwa
dla żeglugi ś ródlądowej znajdująsii;: oprócz dwóch wydziałów prodLtk-
,.RYBKA" zaj mującego s ię pro-
-----.......__ __QlłlJir11 ·c y

Dus ta wcy
Kt•fiownH1
Elektrow111<1
--------
Jed
miary

k\V11
W•\ z.
ko 11· 11i:1

5 ooo
-
I l{o11i:lU11w-
I
I
50
E lek-
truw n ia

50
500
W y 1 1:!. i~il
prot!11 krj i
µodsta"wowcj

JO
)) CJ

ooo
I":.' PO
' 11/tl

cji pndsli.l\vowej lizy wydzialy pomocnicze: warsztat elekttycz11y, wydział mmsport11

nrnz 11:1 rzt;d?1nwn1a. lch podst~nvowym zadaniem jesr wspieranie produkcji barek Świadczenia Wózkowni rozliczanie są wedrug następuj ącegn klucw p1111"1'11

\V} ~01n1Ją tir1e dodatkowo równ ież zlecenia d\J odbiorców zewnętrz nych. towego·
Kotlownia l O~·'Ó ,
\V c1.c rw c u 19% roku koszly zgromadzone na kontach d z i ała l n ości pomocni-
Wyclziat produkcji podstawowej 90°;0
uci by ly nastl:'.p ując'e:
\V;1rs11at elektryczny 3 300 LI, Pol ece ni e :
\\'y1!1.ia! lrnnsporlu 83 700 zl,
Na rzę U z1owrna 15 200 LI . I. Rozliczyć koszty wydzi.:tłów produkcji pomocniczej, wiedząc ż e :
Świaclczeni::i Elektrowni wyceniane są po koszcie p!anow<inym 2 zl/kWh,
Ś wiadczenia wyko nane rrzez wydzrnty pomocnicze w rym okresie przedsta- zaś pozosUlych wydzialów wyceniane są po koszcie rzeczywistym. Od-
wia lnbe la·
chy lenia od kosztów jJlanowanych Elektrowni obciążają koszty ogólnego
zarząJu, a
TABELA 3.27. Świadczen i a międzypodmiotowe
~- • Świadczenia Kollowni wyceniane s ą po koszcie pla nowanym 1OO Lift, Z<• Ś
O li Uiun:y : Trn ns- \Var. N ;ln.ę - Wy d z. \\ ydz. Za· O rl h inn:y Razem pozostnlych wydzia ł ów wycen iane są po koszcie rzeczyw1slym. Odchyle ~
port clcJw-. dLillwn ia I ll ·~f-'-
·'·..:.
:t• _l 1---+--~
nia od kosztó w planowanych Kotłowni obcią"tają koszty ogólnego za1 z:1
500 1: oun J5 noo ; ooo 52 500 du,
Świadczenia Elektrow111 są wyceniane po koszcie planowal"1ym 2 Lllk W!1,
12 _j_ 2 l) 60 1'1 1() 134
zaś św i adczen i a Kot towni po koszcie planowanym 100 zł/t. Odc !1 yle11i: 1tH I

JU 80 100 150 360 kosztów planowanych obciążają koszly ogólnego zarządu.

Ocenić otrzymane v,ryn1ki.
ZADA NIE 3.23 TA BELA 3.3 0. Stawki rozliczeniowe wyóz1alow po rn oc111e1ycłl

no'""'"l' _ _ _ _-----.
_ _- i
Odbio rcy l~ lda rn w 11 i : 1
Przedsiębiorstwo „Kat" Spólka z o_o produkuj\! p i ły motorowe. Zakład posiada 1(0 1łuw 11 ia

Lrzy wydzinły produkcji pomocn iczej: elekLrownię, trrmsport i warsztat remontowy Wl 40 20 ~~

JUc----t----cl7
l--\~~J----+------c- 5----t----16
\V bieżącym okresie elektrownia wytworzyla 45 OOO k'vVh, z czego l0% zużyla \Vlfl 30 l.5 22
n<.l własne potrzeby, dla transpo-rtu p rzekaza.Ja 2 500 kWh, dla warsztatów remonto- wrv 20 11
wych 15 OOO kWb, na potrzeby produkcji podstawowej 10 OOO k\-\~1, na cel e ogólne Sto!ówka 5
wklndu 3 OQO !c"\Vh. Koszty fu nkcjonowania elektrowni \vyniosły 56 025 zJ l!otel !O
Z:irząJ 15
Tran sporl wyko nal 2 OOO tkm d la elekt row ni, 4 OOO tkrn dla wydziah1 produk-
-.:yj11t:go, n in \d'.e 10 OOO tkrn dh.1 spólki „O li n", która jes t udzi~dowi..:cm przeds i ~ ­
Pol ece ni e:
hiu1slwfl „Ka t" Koszty ponies ion e w wyclziah: tra nspu r·tu 42 OOO zł
Wa rszta t rcrno nto\vy zreali zo \v<l { w okresie spr~nvozdawczym lrzy zlecen ia, 1. Roz li czyć koszty wydzi.:ilów produkcji pomoc niczej .
przy czy111 koszty tych zlece!l oraz ic h od biorcy podane są w label i·

TABELA 3.29. ZA DA NIE 3. 25

Wy n:i~ ru d ze u i a P o1.os l;1 lc
O d h in rcy
b upoś re <l n i e kon ly P rzedsiębiorstwo .,EH.EX" produkuje trzy wyroby f\, 11, ( . \\' s tyL·"/ 11111 11;1 \\ \
Zlecenie - I 6 2 10 Prnd11kcJa podstawowa dziale W-1, gdzie wykonuje się wyroby A i B, p1zi::pracowano prt) w',:lw;111;tt11 11
Z.lt!cenie - 2 5 175 Wydział transportu
produktuA-2 OOO i produktu B- I OOO maszynogud1.111. t°'la \\ vcl1 1:1ll' \V 1 111;1l !•
Zleceoie - 3 9 315 Elektrownia
waoo tylko przy proJukcji wyrobu C wykonując l 500 rob(1u.ngud1111. W 1111 1.".1:1
RAZEM 20 700 45 600
cu wytworzono następujące i lości produktów

Po lece ni e: wyrób A - I 12 szt. ,

wyrób D - 242 szt,
Roz li cz p rod~ 1 kcj ę po m oc n i czą wi edząc, że św i adcze 11 ia e lektro wn i dla warsz- wyrób C - 110 szt
tatu rerncrn to wego ro zli czo ne po koszcie ph1110 \vy 1Tl wy nosz1 16 500 zł , na to -
m iast koszty ogó lne warsztatu re montowego rozlicza się na z lece nia wed h 1g \V b i eżący m m i o.::s i ąc u poni es iono n as t ę pująo.::e koszty
Koszty materia!owe bezpośredn i e pon iesic1ne n~1 wytwo rzenie \.\)'robu „\
robot.:i1ny bć'zpośT edn i ej
2 400 zl, B - I O 900 z ł , C - 2 600 zł
.t.. Koszty roboc izny bez poSredniej przy pndające na wyrćib A. - 7 700 zl, ru
ZA DAN IE 3.24 B - 6 150 zl. na C - 4 300 zl.
J. Koszty ogólne lbez remouu'nv) wydziału W-1 wyni0s ly 5 t)Otl LI i wvd!ł,tl11
1-'rzcds iQbio rstwo „MET-STAL" posiada trzy wydziały produkcji po mocni- W-2 - <1700 zl.
l'.IC_I: Narzędzi0wnia, Kot.łown ia, Elektrownia oraz cztery wydzia ły produkcji pod- 4 Koszty produkcj i pomocniczej·
st:1wower W!, Wll . \\1111 oraz \VIV Poza lym, w rnmnch dzialalności bytowej a) wydzial transportu - 9 7 11 zł, który wy k on~tl l OO tk111 dla h.ndnw 1t1 ,
występuje s l ołó w kn oraz hotel. W m aj u 2009 roku wydzia ł y pomocnicze po n iosły b) 690 rkm dla W- I; 830 tkm dla W-2;
11as1~ p ującc koszty c) wydział wzorco \vni - 2 7 10 zł. której koszty o d11 1is1n11l· ·•: 111<1 111l1thd·I".
Narzędz i ow n ia 38 OOO zl. gotowe A i B proporcjona lnie do liczby rnaszync1god1.1r1 .
l(ol!own ia 60 OOO zl. d) wydzi~il kotlow ni - S 750 zł, któ ry wyko1wl 500 t 11,1 1;-, 111 1 1· ', ' l.q .p 111 J
Elektrow nia 80 ooo 11.
dla wzorcown i. 60 t dla \V-2; 340 t dl a W- 1; JO t d !:1 t ! a11 ~ p 1 111u, 'fit d!.1
z;-i r ząd u
Ś wi a dcze ni a roz li czane są weJlu g kluczy p n ą·1;11luwvL·l1 Stawki pt1>L'.\.' 11t1Hv.. .:
przeclsrn.\via wl.iela Koszty ogó lnego zarz ąd u l 2 OOO z!
 ( ldp1 s:1110 1at\; rczi.: rwy n:.i remont budyrtku biurowego w wysokości 1/20 kosz- a) bezpośrednie przy produkcji A 3 600 7.1,
t\1w 1J11i..:w1dyw: 111 y\;11 na I J 63 7 zl b) bezpośre do1e przy produkcji B 3 51)0 1.I.
( l l 1ly 111:1nu 1·: 1kt11r ę Z~l rcniont hali wydzic1/u \V- l , którego koszty będą roz li cza- · c) na ce le ogó!nowydziafowe 2 OOO z!,
111.! pui.: z J 1 1t 1 1 i..:s i ęcy p1Jcząwszy od stycznia (wartość netto faktury 4 25 1 zł). d) na ce le ogólnego·zri.rządu l 750 z l.
Rozliczono odchyl enia od cen ewidencyjnych materiał ów
Polecenie: 5 Na liczono amo rtyzację środkÓiV t1walycb u ż.ywanyc!1
al na wydziale prod ukcyj nym 3 290 zl,
Zdp i scić
kn:-;zLy nc1 kon tach ukbclu kallculacyj no-fu11kcjona lnego b) w kotlowni I. 430 zł,
Ustali{~ kaszl \.Vytworzen it1. wyrobów A. B, C \Viedząc, że: nLJ. \rydzialc t.ro nsp ortowym l l l O zl,
koszty wydzialu W- 1 roz li czane są na wyroby w proporcji do kosztów bez- w e1ekirowni 2 100 zl ,
pośred11ich, n.'.l cele ogólnego zarządu 2 560 zł,
św i adczenia kotluwni dla wzorcQ\vn i są roz licz ane po kos zcie planowa- Frtktma za ushigi ma larskie 4 194, 4 zl,
nym l'-ł z f/t ' w tym VAT 27'-l,4 z·ł
Koszty malowania obciążają w równy m stopniu wydzi::ił produkcyjny,
kotłO\.V nię, rransport i zarząd .
ZADANIE 3.26 Naliczono rezenvę nn ptace urlopowe prncc1wników:
a) ogólnO\\n;dzialowych 2 850 z l,
Przedsiębiorstwo Rumbo , poclatoik VAT, zajmuje się 1Nyłącznie prod u kcją : b) elektro ll'm 1 900 zl,
dwól..'.b wyrobów: A i B. Sal da początkowe wybranyGh kont lla Ol.05 .1995 przed- c) za rządu 3 00 zl
s tawiają się Rozliczono produkcję pomocniczą korzystając z d~rnych podanych w tabeli J.3 ! .
1\laterl::dy -
Odchyknia od cen ewi dencyj nych materialów - 81 O zl (Ct) Ta bel a 3. 3\. Sw ia dcze nia wydz i a ł ów po rnocniczych
l ~()? J i c;- i.;11 1 11 rniitd zyok.reso·we kosz tów (rezerwa na place urlopowe)-2 340 zł.
l'1nd1 1kl: j;1 pn ds taWO\V<.l - 900,40 z !·
w tv111 111:1ti...:1·i;dy ht2zpośrednie 460,40 z!
lll 111 20 30
(d1 1t ye1.; \t"l' wy rnhu f\ - l 52 i B-JOS,4),
wy11;1 ~ •. 1 nd1c i1101 hezpt'"l.S rerln.it: 440 z.t
tdul y1·1 ;1vc wyrubu /\-230 i 8 -2 1O) 120 I 400 600

/ ak :: il(g UJ (w uk.L.idzil: rodzajo1.vym i blkulacyjno-ft1nkcjonalnym kosztów)

111in1 1sll; tipi..:1 r.11..:jc go~poclcircz e 4 :i OO 5 500 2 500 11 ooo
I Nalti..: zuno wynagrodzenw:
<1) prnL:owników bezpośre"d 1 1io produkcyjnych pracujących przy prod ukc ie Ś wi adcze nia transporh1 dla kotłowni rozlicw się po ko sJ.c ie pl:1nl)wy111 "z!/tk111
• A 2 860 zl,
B 2 700 z ł, Roz li czono koszty wydzi a!11 produkcyjnego na wy 1ohy J ll't.y p111~1 • 1v 1.;1 l-.1!11 ·1.
b) pracowników ogólnowydz i ałowych 2 840 zł, rozl iczeniO\:vy robociznę bezpośrednią
c) pracowników elektrowni 2 300 zł, Sprzedano wszystkie produkty A os i ągając przyc ht,d y 2S ()OO 1. I 1 111iln w~: p111
d) pracowników transportu I 6 10 zl, duktów B za 18 OOO z l
e) dotyczące za rządu 455 z ł
Otrzynrnno fakturę za remont\\/ kotłow ni ne tto 7 320 zl.
Remont będz i e 1·ozlicznny w ciągu 6 m iesięcy Obliczyć wynik na sprze da ży produktów wiedząc, że 60% kU S'i' IÓW <11-•,1il 1H'1 •1 1

Odpis~i n o ra t ę z;:1 bieżący miesiąc

zarządu rozliczane jest na wyrób A, natomiast 40% na wyrób H
.>. Zuzyltl 111<1h.; ria ly·
 Rozoz1At 4 Wzór na jednostkowy koszt wytworzenia przy . . vystępow::iniu produkcji
na koniec okresu j ~st następujący:
w toi-. u

KALKULACJA KOSZTÓW f,K,

k=-'"' --
PRODUKTÓW Qf + Q„
gdz ie:
Ki - i- ty koszt,
Qf - wielkoSć procl ukcjj zakó11czonej,
1. Przykłady Qll - wielkość produkcji w loku przelu.:zonej rw prnduk cw ?akn1'ic11rn;i
(uwzględniającą stopie ii waw:msowania).
PRZYKŁAD 4.1
Produkcja ca lkowita Qjest su mą produkcji zako 1'1i..:;roncj 1 p1 t11l11 ktuw ,,. li il.11
Przyk lad dotyczy kal ku lacj i podziaiowej prostej przeliczonych na produkt zako1iczony.

Przedsiębiorstwo produkuje masowo jeden produk t Koszty wytworzenia teg o Jednostkm.ve koszty wytworzenia produktu dla pos1.czt::g1'i lt1 vl' li p1 l/}T P k.illd1
produktu w przekrnju pozycji ka!h.Ldacyjnych są na s t ępujące lacyjnycli kosztów są wyliczone w tabe li 4.1
- nrnteri tdy 1Jezpośrecl11ie J _\O OOO z l
- wynagrodze nia bezpośrednie z narzutanJi TABELA 4.1. Koszt jednostkowy wytworzen ia produktu
74 200 zl
~ energio tec1rnologiczm1 49 820 zl Pozycj a koszt Ow K(1.I) Qf (l) Qr~- Qlt) ] 1•(11/ !J
- inne koszty bezpoś,rednie (rozpoczęcia produkcji) l OOO zł
- rozliczone koszty dzia ! alności pomocn iczej 7 420 zl
1Vla1erialy bczp0Sred11ie 110 OOO 20 000 2 OOO 22 00~\J
- koszty wydz ia łowe l OO 700 z ł 74 200 20 ooo I 200 2 1 l OU i,;o
bc;,po,~re.dnie z oarzut;rn1 1
Raze m 343 140 zl
Eoergi:i technologiczna 49 po 20 ooo I 2ll0 11 200 2,35
Koszty le zw i ązane były z wyprodukowaniem 20 OOO ton produktu, które przy- Inne koszty bezpuSrednic I 000 :!O OOO 20 ooo 0.05
jęto do magazyn~ oraz 2 OOO ton produktów w toku zaawansowanych w 60'% Rozliczone koszty
dz rn ła l nośc i po1noc11 icz1::j
7 42n 20 ooo l 200 2 1 200 0,Jj
Polecen ia: Koszty wydzi<llowe 100 700 20 ooo I 200 2 I 200 4.75
I bzem Joł] 140 l6,tl 0
I. Dokonać kalkulacji jednostkowego kosztu 'vytworzeni a produkni z:i. okres
sprawozdaw,:,zy.
Koszty produkl.:Jt za ko ri czonej oraz produkcji w toku oblicza .;;ię mnożąc koszt
Obliczyć. koszty produkcji zako1lczonej oraz koszty produkcji w toku.
jednostkowy 1,vy t\.vo rze nia odpowiednio przez wielkość prnduk.cji z::i. koilcZl>n t j
Przy roz liczaniu kosztów należy przyjąć nast ~p ujące za ! ożeniJ·
oraz przez wielkość produ kcji w toku. Pr z e dstawiają to następujące wzu ry
mate rialy bezpośred ni e rozl icza s i ę w c ał ości w mome ncie wydania jch do
produkcji (specyfika pro dukcji),
pozostale koszty zw i ązan e z prodllktem (oprócz kosztów rozpoczęcia no-
Kfi =k, QI ,
wej prod ukcji) uw zg l ędniają s top i e ń przet\vorzen ia produktu, K„;=k, Q„ ,
przyjęte z ro zli czc1'1 m i ędzyokresowyc h ko::.:ztów kos zty rozpoczęci a pro-
gdzie ·
dukcji o bci ążają ty lko produkcji\: znkotlczoną okresu.
K/i - koszty procJukcji za ko11cz{~n ej. i-tej pozycji kosztów,
Rozwiązanie: ł\ 111 koszty produktów w Loku HeJ pozycji kosztów.
01.11:1t.:zenia jak we wcześniejszy m wzo rze
Pv1..os1: 1lt::
Ze wzg!~du na hi, Zl! p1mluk.cja t1bej 1i1uj e tylko jeden aso1tyment procl ukn.i do
obliczeni::i kos1..t11 jcd11ostku\\'cg<1 /l1.'il.usowano ka l kulację podzia l 0wą prostą.
 IABt:.LJ\ 4.2:Koszly prod~kqi zakoriczonej oraz produktów w toku 1O kg na produkt .i-\ ,
20 kg na produkt B,
l'o"J.y 1·j:i lwt;t.1u K (zl) I< (z l/t ) Kf (z l) K11 (zł)
40 kg na produkt C
1\ l.11 c 11a~ 1 bczp~)Śn:d nt c 110 ooo 5,00 100 ooo 111 ooo
\Vy 11.1 g~o dt t.:1l1<~~ 1 e1 l111 c z n;1rz.111r1rni 74 200 3,50 10 ooo -I200 K.osLty wynagrodze ii bezpośrednich wraz z przypadającymi narzutami przy pi-
l·nc1g1 a tc...:hnulug1L:Z.U<i 119 820 2,35 41 ooo 2 820 snjt: s ię prot..!uktom na podstawie czas u ich wyprod ukowania, któ ry wynosi:
l11nt.: kosz.1y hczpn::ircdrnc 1 OOO 0,05 I 000 4 godz./szt. dla produktu A,
lł11·,d1czu11e koszty produkqi p•Jmocniczej 7 420 0,35 1 ooo 420 • 2 godz./szt. d la produkn1 13,
Kost:ty wydzia ł owe 100 100 4,75 95 ooo 5 700
1 godz./szl. dla' produktu C
l~:rzc m 343 1.10 16,00 32 0 ooo 2) 14tl
lnne koszty bezpośrednie przyp isuje s i ę na pods tawie liczby maszynogod zin,
które db poszczegó lnych produk.iÓ\.V wynoszą
PRZYKLAD 4.2 2 mh/szi. dla produkh1 A,
• 3 mh/szt. dla produkh1 B,
Przykład dotyczy kalkulacji poclzialowej wspó ł czynn i koweJ • 4 mh/szt. dla produkn1 C.
Przedsiębin.rslwo produkuj e lrzy produkty oznaczone jako A, B, C. Produk- Koszty wydzialowe rozliczane są w proporcji do kosztów ~vynagrodzeó bel·
ty le \~1 ytwa rwn e są z jednego materia!u a ich proces tedmulogiczny jes t do sie- . pośrednich wraz z przyp~1dającymi narzu tam i. \.Vszystkie kosz ty wydziałowe są
bie zbliżo n y kosztami uzas~1d ui o 11ymj

Ku szt. y pu ni esio nc w bież.ącym ok.res it: : sprawozdawczym są nristępujące:

Polece ni a:
r11.Hcric1ly bczpośrt:dnie 35 OOO zł,
wy 1111g rnd1.G111a bezpośrednie z narzulami 29 700 z l, I. Dokonać blkulacji jednostkowego kosztu \\·) tworzenii.t.
1

11111c !.._pi;zty bezpośred n ie 14 500 zł , 2. Obliczyć kosz ty prod ukcji zako1lczonej oraz koszty produkcji w toku dla po·
koszty wy Ll1.ialowe 59 400 zl szczególnych wyrobów
\V (1k 1L'S1c tym wyprodukowano· Obliczenia na l eż y d okonać. oddzielnie dla poszczególnycb pozycj i kosztowych.
1 OOO SLluk prn duk h1A,
1 500 szluk iiroduklu B, Rozwiązan i e:
2 OOO szluk produkn1 C.
W ly m przy padku ma zastosowanie metoda kalkulacji podzia-lowej współ­
W prncesie produkcji znaj d ow ał o się czyn111kowej . Obliczenie kosztów jednostkowych dla kosztów mater iałów bezM
200 snuk. produkn1 A o slOpn iu zaaw ansowania 50%, pośrednich oraz kosz tów wynagrodzeń wraz z przypadającymi na nie narzuta1111
500 sztuk produktu Bo stopniu zaawansowania 40'Vi1, '·.dokonuje się na podstawie wzoru:
200 sznik produktu CO stopniu zaawansowania .50%
K
Proces tecllllo lngiczny przeb iegri w ten sposób, że rni.1teria!y wyd;1wane są
..v całości do produkcj i w mome nci e jej rozp oczęc ia .
1
f,w"
„, (Qg +Q.,)
Przy obliczaniu kosztów wynagrodzeil hclpoSredn ich w1.1z z przypadający mi
gdzie :
na nie n<.1.rzutarn1 bezpośrednią uwzgl\:dn ia s i'i: slup1d1 w:1w:111sowan ia produkcji · k - koszt jednostkowy )-tego produktu,
w toku. W µr zypi.1dki.1 ku.sztów wydz1<1 !uwyd1 rów r11 c1. uw1.glt(di1w s it( s lopieó. za- K- pozycja kbszlu,
awa nsowan ia prndu kcj i \\' toku. Inne ko\tl\- bt'lp11.~ 1 C'dnu· dN yczą Lylko produk- wpj - wspólczym1ik prz~lic ze 11JO wy c1:n j-tego produ ktu,
cji zako{1cznncj . Q - wielkość produkcj i zakoil czo neJ)~lego produktu,
~ - wielkość produkcj i w to kuj-tego produktu przeliczonej rw p 1od11 kł p,·
Koszty 111;1ti.: 11 ;d l'1w hup11s 1l· d111l !1 1111' 111 ·,1111 · '1~· p 1od1 1ktorn 11a podstaw ie nor-
111 y L1 17yt.:1; 1 s 11111w1...1 11;1 \\'V p1111 h1 k11w11nw p1od11kh)\\', k11 '11;1 wy 1105 i :
1 zako ń czoną.
 Produkeja całkowita )-tego produktu QJ jest sumą produkcji zakoń.czonej TABELA 4.6. Koszty produkcji z.akoilczone11 produktilw w loh.11 wynaurodzel'1 bezpoSrednich
)-tego produktu i produkcji w toku )-tego produktu przel iczonych na wyrób go- wraz z narzutami

towy. Mnożąc ją przez współczynnik przeliczeniuwy Wp otrzymuje się produk- Wy roHl Qr(nt.) Qn (szt.) 1•(71 ) Kf (LI) Kn (7.I)
1
cję umowną Q;,/ Koszt jednostkowy umowny k„jest ilorazem koszn1 do produkcji
1

A I OOO łOO 12,00 12 ooo I 200

umownej. l 500 200 6,00 9 ooo 1 200 I
B
KalkuJacja kosztu jednostkowego dla materiałów bezpośrednich jest przedsta- c 2 ooo łOO J,00 6 ooo 300 I
Ra ze m 27 ooo 2 700 J
wiona w tabeli 4.3
Kalku lacja koszru jed nostkowego pozosta tych kosztów bezpośre dnich je'\l
TABE LA 4. 3. Koszt jednostkowy materiałów bezpoSrednich
przedstawi ona w tabe li 4. 7
W y njlJ
Qf Qr1 Q \Nr Q" k" k

,, ( S"ł. L )
I 000
(s-.t.)
200
(sz t.)
I 200
(k g/szt.)
ł
( kg)
I 200
I
I
(zli kg)

~
(z!/.~zt.) TABELA 4.7·. Koszt jeclnostkowy wytworzenia pozostalych kosz tów bezpośredni c h
Qi Wp Q" ku k
11 I :50U 500 2 ooo l 4 ooo Wyrób
I 2.50
~ (s7.t.) (m h/szt.) {m h) lZUmh) (:r.11S7.I.)
c 2 ooo 200 2 200 4 8 800 I 10,00 I OOO 2 ooo ~-
lb'lClll ł 4 0110 I ';oo
~:~~
I 500 ł ,00
2 ooo 8 ooo
Wyniki obliczenia kosztów ma[eriałów bezpośrednich z podziałem na produk- Raze m li.I 51)0
cję znkoilczo11ą i produkcję w mku są podane w tabeli 4.4 .
Wyniki rozliczenia pozostałych kosztów bezµoSrednich produkcji zaktHlC/,11

nej w od ni esien iu do ca łej produkcji przedstawia t:1bela 4.8.

Qf Qn I( Kl Kn
Wyr óh TABELA 4.8. Koszty produkcji zakończonej pozostałych kosztów bezpoSrednich
(sit.) (s7. L) (zł) (z ł ) (z ł )
A ł OOO 200 2,50 2 500 500 Wyrć.IJ Qf(Hl.) 1< (z l/sz L) KJ izl)
8 I :500 500 5,00 7 500 2 500
2 ooo 200 10,00 20 ooo 2 ooo A 1·000 :!,OO 2 ooo
l 500 l,00 4 500
lb"ll! J11 J UllOO 5 ono
2 ooo <1,00 8 DOO
R:L 'li! lll 1-1 500
K.:1 lku lacJH koszt11jednoslkowego wynagrodzeń bezpośr edn i ch wraz z przypa-
d:1i;tl'.y1111 11;1J"l\Jl:111Ji jest p.rzcclstawiona w tabeli 4.5 Roz li cze nie ku~ztów wydzlalowych następuje przy wstosowaniu stawki, któ-
rą są koszty wynagrodzeń bezpośrednich \vraz 7. przypadającymi 11a nie nnrzut<.rn1i.
11\0ELA 1\.5. Kosz! Jednostkowy wynagrodzen bezpoSrednicłl wraz z narzu tami
Należy zacern obliczyć wskażnik na rzuh1 :

~. '"
Qn Q Wp Q" Im k
('"·l (szt.) (si.L) (god2./si.r.) (!!Od1..) (z//!!Od7..) (zł/szt.) I WN=~=S9400 = 2
ł noo łOO ł łOO 4 4 401)
~ K ,, 29700
I 500 200 ł 700 2 J 400 l,00 6.oo I \.Vyniki kalkulacji kosztów wydziałowych w pr1..di ui:1 11u 11.1 Ji:dtH1..,ll...1,' p111
2 ooo łOO 2 łOO ł 2 łOO h.ool dukcji zako1iczonej oraz produkcji w tok.1.1 podan e są w lah1:li -1.9
Ha1,1· 11_1_ 9 900 I
TABELA 4.9. Koszly jednostkowe, produkcji zako1iczoneJ 1 proci uklów w 1n1,11 k11·,,.1t"1w W',
\Vy11ik1 ob liczenia kosztów wynagrodzeó bezpoś rednich wraz z przypadający- działowych

1111 11~ir1.utrimi z podz iJ.! em na produkcję zakończoną i produkcję w toku przeclsta-

Wy r ńb Qi"\SZI.) Q11 (szt.} k {"lllsz1.) I\ f (~11.) 1 ~ 11 ! \/I I
w 1<1 t;ibeln 4.6
tl ł OOO łOO 24,1)() 2- 1 (){JO
Il I 500 200 12, 00 1801)11
i---c '2 ooo 100 6.00 1:2 ono litlll

l{a 1.1•111 5-1 1){)0 Ci !11 0

 < ir 11p11j ;rc c)tr;.y man e wyniki uzyskt1je się dane Jolyczące koszt11 jednostkowe= Wyprodukowunu 2 OOO kg produktu S oraz po l OO kg produktów P i Q. \V re ·
1•0 wylwon:enia produk-i.:Ji zakończo n ej nraz produkcji w toku (tabc:: la 4. 10) . ' oszacowano produkcj~ w toku produktu
zu ltacie inwentaryzacji na koniec okresu
S na 500 kg przetworzon ych w 50%.
TABELA •l."1 0. l<o.;;zty jednostkowe wytworzenia produktów
\\'yn;1grodzc11ia .Jci.l11os tkowy
Ceny uzyslrnne za produkty uboczne wyniosły 10 zl/kg dla prod uk tu Pi 20 zł/kg
i\lalcri:il y ln11c kosz ty Koszty
Wyrnh bt:Lpo.Srcdnic
bcLpoś r cdn i e
b c1. p~ 1Srccln i e wyd zi;1 low ~
koszt die produktu Q.
z nar·L11 1:111d wy lwo n .enia
~d /SJ.t.) v .1/s·ll.) (zl!szt.)
('zł/nr.) (zł/szt.) Przy sprzedaży produktóv. .· ubocznych poniesiono dodatko\Vy koszt związany
A 2, 50 12,00 2,00 24,00 40,50 ' zrekiJmą wynoszący 500 zL
5,00 6,00 3,00 12,00 16,00
10,0U 3,00 4,00 (~00 23,0 0

Vl tabeli 4.1 1 s ą podane koszty całkowite produkcji zakor1czonej tw zł)

UstaliC jednostkowy koszt wytworzeni n produktu S (produk tu giów net;,o) wie-
dząc, że wartość produkcji ubocznej jest od noszona do kosztów bezpoś re dnich
TABELA 4.11. Koszty produkcji zakoriczonej (zl)
(w procesie kall<a1\acji wszystkich pozycji kosztowych uwzglęUniJ s i<;'. s t o pi e ń
\\'ynagro<lzc11 i:1
i\ l ateri!1ly h~zpo .frcdnic w1·a:.t fnn c lwszty Koszty
J<uszty zaawansowania produktów w Loku).
Wyrób produ kcj i
bc2poś r cJr1ie 7. przypridaj<[C)'mi hc z po .ś rcdnie w ydzi ałow e
z ak or'u.:zont!j
11a rzuta mi
12 ooo 2 ooo 2-1 ooo
A
--~ 4ll 500
B 7 SOll 9 ooo !\ 501) 18 ooo 39 ooo Na początku oblicza się wartość sprudanych produk tów Lrb oc 211 y1·h I) 1 (_)
c 20 ooo 6 ooo 8 ooo · n ooo 46 ooo Dokonuje s i ę tego za pomocą następującego wzoru
Jł: 1 21::m JO 0110 27 ooo 14 500 5"1 ooo ns soo

Koszty produkcji w loku są podane w tabe li 4.12 (w zł) IV,„ = L:c,

i -=1
Q, -K",

TABE LA 4:12. Koszty produktów w toku (zł)

gdzie:
f\blcrL 1/ y
\Vy n:igrod zcn iu
Kos z ty Kusz ty WP" - wartość produkcji ubo cz. nej 1
\\'yr.\h bapośre d11ic
he z p uśrcd 1; ic wydziału we · p rodukcji w toku , - ce na sp rzedaży i- tego prodtiktu ubocznego,
z n:irzu!anii
500 1 200 2 400
Q, - ilość i-tego produktu ubocznego,
'!OO
2 500 I :WO 2 400 6 100 K„ - koszty doda tkowe.
c 2 ooo JOO 600 '! 900
Uoczyn ceny sprzedaży i ilości produktu ubocznego stan owi Lila przedsiębior­
l(a·tc m 5 ooo 2 700 5 40 0 13 100
~. stwa przycbód P. \Vyniki obliczei1 przedstawia tabela 4. 13.

TABELA 4.13. \IVa rtoSC produkq i ubocznej

PRZYKŁAD 4.3
Produkt ci (zl/kg) Q (kg) I' (zl) 1« 1 (z l) Wpu {z ł)

Przykład dotyc zy kalkulacji sprzęż.onej (z wyceną produkcji ubocznej). p IO 100 I 000

Q 20 100 2 ooo
Przedsiębiorsrwo produkcyjne wyrwiHzn produkt S. Przy produkcji tego \-vyro-
R:izc. 111 1 3 ooo 5110 2 500
bu powstają dwa produkty uboczne Pi Q.
..... Po obliczen.iu wartości produkcji ubocznej dokonuje się kalkulacji kosztów wy-
W okresie sprawozdawczy1n 1)0111es10110 nastę pujące koszty:
„ Jworzenia produktu gotowego. W pierwszej fazie dokonuje s i ę obliczenia wskaź­
mate riały he7pośr ctlni c l O OOO zJ,
nika na rzutu wnrtości sprzed~nej produkcji uboi:znej na koszty bezpośrednie ·
wynagrnd:zc n1a hc7pn ś n: d11ic 1. 11:11 wLa 1rn l 5 000 zł,
k osz ty wy d1_1.ll l)\\ll' '2~ 500 z·I
 gdzie
w""
wN =-;;:=
2 son
25000
= 0,1,
TABELA 4.16 . Koszty z l eceń (z!)

P u zy cj~ ko sz tów

Wynagrodzenia bezpo:i rednic wrnz

z przypadając ymi narzutam i
ZL Wl\J JZ/09

10 OOO
ZL \VM 33!09
-~+------ ·
12 Ql)fJ
Rne 11t
- -·
21ooo
=
W Qu - wartość produkcji ubocznej , 2 ooo 4 000 6 00U
Materiały bei.poSn:doie
Kb - kos zty bezpośre dnie. Koszty w ydziałowe

Wslrnźnik narzutu wa rt oś ci produktów uboczn ych mnoży s ię przez poszcze -

W okres ie, za który doko nyv1 ctnajest ka lkul <Kja wy' \wn~mo us lugi w il uSc 1
1

gó lne sk!adoiki kosztów bezpośr edn i cb, w rezu ltacie czego oLrzyrn uj e się kwotę
dla z lecenia \Vrvl 32/09 200 rbg ,
nnrzuh1. Odejmuj ąc od kosztÓ'.V bezpośrednich wart ość prod ukcji ubocznej uzy-
dla zlecenia WM 33109 320 rbg
sk uje się koszty bezpoś redn it: produktu glównego Kg (label3 4. l4)
Z lecenia rozliczane są ok resowo (raz na ok re.-; spr;nvozdawczy iw lrnn icl: l1k1 c..; 11)
TABE LA 4.14 . Koszty bezpośred ni e produktu g łównego
l(oszty wydzin!owe rozlicznne są proporcjl111alnie do kosz tów wy1ia g 11 11l 1L·1'i
I( (< li \VN \Vpu (zl) Kg (z ł)
bezpośredn i ch w raz z przypndającyrnl
narzuta mi ZaldLtcl a s i ę, że w sz y s1k1i.: k1 iv
ID000 0,1 I OOO 9 OOO ty wydzia !ovv-e są uzasa~! nio n t;
15 ooo 0,1 I 500 13 500

Po lece ni a:
N:isl~p ni e clokomije się ob1 iczenizi j ed nos tkowego kosztu wytworzen izi pro-
il11k111 gnlov·:ego z uwzględn ieniem produkcji zakoilczonej oraz produkcji w tolcu,
l . Ob ! iczyć koszty "vytwo rzen ia poszczególnych zlece ti
r.11p r1L:dsta 1.via t8be la 4. 15
Doko 1rnć kalkulacji kosztó1v l rb g dla poszczegó lnych zlecer1

11\0 E LA 4. 15. Koszt je clnos tkowy produktu głów n ego

Rozw i ązanie :
l1 u·1y c j11 kus:zt1.1, I( (zl) W pu 0 Kg (zł ) le (z llk ~ ) l(J (1, I) 1(11 (z l)
Na początku należy roz1iczyć kosz ty wy dzi3lowe na poszczególne: zlecenia
10 ooo I OOO 9 ooo 4,00 s ooo I 000
'"""'"''"'""'" Za tem 1 \ ależy ob i i czyć wskaźnik n::i rzu h1 kaszlów wytlzia!owyc h

be~pni•·e<ln.e 15 ooo ! 500 13 500 6,00 12 ooo I 500 WN = ~ = 33 000 = I S .

7. 11'1rZll L'.llni
K,.b 22000 '
Knszty wydzialowc 22 500 22 500 10,01) 20 01)0 2 500
l tav" lll 47 500 2 500 ~5 ooo 20,0 1) 40 ooo s nno Koszty wydz i::ilowe na z lecen ie \.Vlvl 32109 w ynoszą ! j OOO ;d.
zaś n3 zlec_e ni e WM - l S OOO zł

P R ZYK ŁAD 4.4 Uzyska ne \vyni ki przedstawia tabe la 4. l 7

TABE L A 4.17. Rozliczenie kosztów wyd z i ałowych

Przyk.fa.d dol-_;. czy ka lk ulacji doliczenio wej zlecen iowej
1

ZLWl\l J2/11917. J, \\.l\ I 11/11') I l {:i/t ' lll

Zakłncl uslugowy wyko nuje \1.. okrc.c:;ie spra,vozclawczyrn dwa z lecenia

G~~~~g;~;i,;;;::;:;o,;;oc~zc;;:11n;_.;m;;:,\irz]l1):!==:i_ii
1

1o:;Joi)io11=:""
) 1)01111
ZL Wlvl-32/99 oraz ZL WM -33199 .
!--""~'.'!r~J'<JŚ"clc~otL______-J-_---"-
2 ccOll:::ll_ I I \Hill 1
Koszty poni es ione w o hn:s lL' :-i JH~11V1) 1. d: 1 wr1.y 111 p1 zy wyk:nrwn iu usl ug wze d~
r--Ko_s_
7.t~
y _wy~d_zi_al_
o,_
1'e~(z~
- . ł)~-------~~I I K (llJI)
R:rzem koszry ?,lec c1i(zt) 27 OOO - ) 1·1 11011
staw ione są w lah t.: 11 tl I() (w 1 1) I K11szr jer!nostkuwy 11sh1g i {;i-J-l r·ll- g-) - - -·- "'-
1---"u'-'s','"0""
11 --l] l !l(1,l "i

Jak wynika z ob!iczerl Z3\.vart ych \V tabeli 4. l 7, koszty I rnlJ1 lL"/ 11 f vd 1 111 \ 1d 111
zlt:cl!ri są różne
 TABELA 4.19. Rozliczenie kosztóvv wydz i ałowych

FSZl FS Z1 na11•111
l 11.y l...l: 1d do tycLy ka !ku bcji do lic zen iowej aso rtymento wej
1

20 ooo 60 ooo _ .11J01JO

l akl:1d p rnclukcyj11y '!ajrnuje s ię wytw arza nie m fo rm z tworzyw sznicznych: 30 ooo JO OOO ino oni i
l' SZ I oraz FSZ2 ' 40 ooo 160 ooo 201) ooo
90 ooo 2!.JO OOU Jl:! IJ I)()()
Koszty poniesio ne w okresie: sprawozdawczym przy wyt\va rzaniu produktów 45,00 Jli,:!'5
prze J sta wiun e są \V tab eli 4 .18
Koszt jednostkmvy wytwmzenja formy FSZl wynosi 45 zł/szt., n1ś FSZ2 -
TABELA 4.18. Koszty wytworzenia produ któw (z ł ) z r/szl

FSZJ FSZ2 R;n.em

20 ooo 60 ooo SO OOO
JO OOO 70 QOO 100 ooo
200 ooo Przykład dotyczy ka Lku lacj1 fazo wej póH-abrykatowej.
W okJ es 1e, za który do ko nywana jest kalhil acja wyproc!ukow:mo· W przedsiębiorstwie „Mo rins" sp. z o.o. wytwarza się korpusy że liwn e do s il -
2 ÓOO szt11k. produkru FSZ I, . ·nikó w: Kl i K2. P rodukty wytwarzane są na wydzia!ach produkcyjnych: Odlew-
8 OOO sztuk produkru FSZ2 o ra z Obróbb mt:c!rnrti czna. Na wydziale Odkwn i dokonuj e s i ę odlewania
(półp ro d u kty oznaczone jako K1a i "f(".1a, któ re są następnie obrabiane
P ro dukcj a w j es t wyceniana ze względu na niewidką wa 11oś ć orai
królk i czas wvrw<1r2i11m produktu '·, nadl ewó w, szli lO wanie) na wydzia le Obróbki mecha niczn ej K o szt)' bez-
i pośrednie poniesione na obu wy d ziałacb są następujące
K.usz!y wydzial O\.Vt: ruzliczzi ne są proporcj o nalni e do ilości wytworzonych
p11 1d 11 ktÓW Z ~1k l ;:ida s i ę, że WSZystk_ie kos z ty wydziałowe są UZ3.Sadnjon e
Koszty m a t e ri ałów bezpoś r edn ich 100 OOO zl
1 Kia 50 OOO z ł
Po lece ni e:
ii . .K2a 50 OOO zl
( Jhl 1 r1.yć jcd1 1ustku w e koszty wytworzen ia produktów.
b) Koszty wynagrodzeń bezpośrednich z narzutam i J 50 OOO zl
K ia 50 OOO z ł
l'<oz wiąza n ie:
ii . K.2a I 00 000 z ł
c) Kos zt)' wydzia-lowe 31) OOO z l
1\l a poc z ątku nal eży
Wy dz ial Obróbki me cha ni czn ej
koszty wyd zi ałow e na poszcze gólne produkty.
Z:He. 111 11 c1!eży ob l i czyć
a) Ko szty mate ria lów bezpośrednich I 0011 1. I
narzutu kosztów wy dz1a-lowych
Kl 'IO!l 11
li. K 2 1>11<111
WN = K„ = 200000 =:>O
b) Koszty 1.vynagrodz e ń bezp oś r e dnich z narzutair1i 9 ()011 ·11
K,, I 0000
1 Kl <I illlll 11
Koszty wydzic:ilow e przypadające na produkt FSZ 1 wynoszą 40 000 z ł , zaś na ci . K2 5 0(10 1. I
produkt FSZ2 - 160 OOO z-1. Us tala się lo rn11 ożąc wska źnik narzu tu przez l iczbę Koszty wydz iaJ uwe I O0110 11
wytworzonych produktów (FSZ I - 20 2 OOO, FSZ2 - 20 8 000)
KoSzty wydzi1:1lowe rozliczane s ą w stosunJ.cu do wielk ośc i prudu k1,;j 1 t \\ wy
Uzyskane \Vyn ik i przedstawiJ tabela 4 . 19 Odlewni do iloś ci wytwo rzonych pó!procluktów, w wyd z 1alt.: O l>1clhk1 i\ lt•
Liczlx i wy1wu1 w 11 y1 11
 pól produkt l(J a - I OO sztuk, \Ó\V uhli cz:t s iy wt111 vSL p1 1:L:k:t1:111yL'l 1pl; lproduk.tów dv \Vydział u Obró bki i'v!'echa-
półp rod u kt K2a - 200 sz tuk. niczncj :
Kia = I 100,so = 88 OOOzl,
L iczba wytworzonych produk tów galowych:
IGa = S 500 x 120 = I02 OO Ozl
produkt Kl - 80 sztuk,
produ kt K2 - l 20 sztuk Po ob!iczen iL1 kosz tÓ\V przekazanyc h półproduk t ó w roz li cza s ię koszty wy-
Jzi11 lowe 1.-vydzi ~ ! u Obróbki Mechan icznej. Wsbżn i k narzuh1 \.\;1nos1
Po lecen ie:
WN = KwoM = 10000 = 50 zl/szl
CJb l1 czy ćjednostkowe koszty wytworzen ia produ któw Kl i K.2 Przy rozli cza- L, 200
11 1u kDsz lów wydziałO\vych przyjmuje s i ę za!oże n ie, że są one w calośc i uza-
~;; 1dniun e, a więc są wkalkulowane w \va rtość produ któw gotowyc h. Produkcja
koszty wyclz ia!owe wydz iahi Obróbki Nleclrnnicznej ,
" ltlku w pi-Ledsiębio r stwie nie występuje.
L„ - liczba produktów 1;vytwarzanycb w wydzia le Ob 1t)IJki rvkc lt.t l !I C/lll')

Ho1 wiąz;111i e:
Koszty· wydziatowe napółproclukt K l wy mi stą :>! OOO 11, m:1 11.i
p ółpro du kt
K2 - •6 OOO Obl icze nie kosz tów jednoslkl)wyc l1 wy!wo1 1v 111 :1 1111 1
l\J„1 p1)c:;:11l<11 w_i l eży rozliczyć koszty wydziałow e wydzialu Od lew ni n'1 pó·ł-
duktów przeds tawia t1be la 4.21.
111111 l11 kl v !\ J ;i 1 K2c1. Ze wzgl ędu na to, że kluczetn rozliczeniovvyrn j es t liczba V./)'-

! 11 11111n1 yl· l1 pt)lproduk tów, 1v ska źnik n'1 rzut u wy no si TA BELA 4.21 Oblicze nie jednostk owych kosz tów wytworzenia prod1 iktów

. . K. 30000 KJ ' !(2 HJ111'1 11

WiV =----""- = - - = 100 z l/szt.

L„„ 300 Wa 11oś,_; prz ekaza nych półpr o duktów Iz!) 381!00 102 onn l 2_U ()\)I)

l\.'fo.teri3ły bezp o ś r ednie (zł)" 400 GOO l (_)() [)

j 'Jl / ll'
tł ooo 5 ooo 9 00( 1
A„.ri wyJzia lowe wydziah1 Od lewn i,
ko "i1.ly
Koszty wydziałowe (z.I) " <I ooo 6 ooo I O 001)
I ,.,. lic1k1 p1'llproduktów wylwarza nycb w wydziJ!e Odlewn i H.aze n1 (zl) 96 400 !lJ 61)0 2 10 ono
Liczb;\ wvtwn r7nnvt: h SO 120
l\11v 1v \V ydzia!ov. .·e p r zypadające na pól.produkt Kla vvynoszą !O OOO zJ Kosz t jed11ostk.owy nrodu k tu f-F l.1~7. 1 ~ I 205,00 9-1 6,67
t Itlll 1111)) , taś 11<1 pil Iprodukt K2a - 20 OOO zl [200 I 00) "' koszty wydział11 ?bróbki (\·kch;111 ic z1h'.J

\ llil1r1.1.: 11it: j ed no stkowych kosztów wytw orzenia pólproduktów przeds tawia

Jednos tko1ivy koszt wytworzenia produktu K Ja \.Vynos1 1 205 zf/szt.. Z<! Ś pro-
t.d1vl; 1·I 1 0
du ktu K2 - 946,67 zliszt.
11\ 111 I /I.. 11.20. Ob li czenie jednostkowych kosztów wytworzen ia półprod uktów

Kia Kla Razem PRZYKŁAD 4.7

f\ \. 111..' 11,dy bcznoś rednie (z ł ) 50 ooo SO OOO IOO 000
....
· [zl) 50 ooo IO ll OOO 150 ooo P rzykbd dotyczy ka lkulacj i bezpólfabrykatowej i pó l fob1yk :1 tmvi..:_1
10 ooo '.20 ooo JO OOO
lbz crtl (z ł) 110 ooo l7U 000 230 uoo Przeds i ęb i orstwo .Y UFC IO" Sp. z o .o . zajmuje się w y t ·vv <H1 ~1 11 1 l" 11 1 pili 1'1 1 1

dukcja skla<l{l s i ę z trzech na stępujących kolej no po sobie faz, kh\rL' 'q 1L·:il1 1P '\ .1
I 11.:zb•l wyrworZ1Jnych pU lproduktów (szt.)
~ u~zj jcd11<>S ll\ uwy pUlprod11któw (z ł/szt .) l 1110,UU
100 ~ (;011
-=--J nc 1111 I rzec h
- wycina nie e le me nt ów drew n1anyc h 1 1. b1p11ą· -:1 l\ 1, ·ii' 111
Jednos tko\\')' koszt wytworzenia pó-lprodukh.1 KI :-i wyn os i I I()() 1Jls·1t.. 1: 14 pu Cy,
pó lprndukt11 K.2a - 850 z l/szt. Po obl iczeni u jedn oslk0wyc ll klls1 h'lw 1 •( >1111 1, 1tlt1 ~1

Wyd1.i:il ! I (raza. [1) - wyci nanie gąb lu i l1lOCQ\Va 11ie siedz iski.1 ,
 \V yd 1.i:d Ili (fota Il i) - wycincinic: tkani ny i obic ie pufy Mal e ri ~ l y \V}•n;1g rudzc ni :1 K O\'l l }'
J \ u ~1t y
Fazy p ro du kcj i bczpoSred - be21H1~red 11i l.! wy 1l 1,i:1 -
wylw11 111· 11 L1
l 1 1 11..: d s 1~h 1 0 1 s lwn wyt\Varza produkty w trzc:ch ko lejny ch fr1zach procesu pro- Hi t! zn arzutarn i luwc

d1 1kcyp1 q;;u, po n n s1,;v,; knszty, które zost::tly przedstaw ione 1,.v tabeli 4. 22 7. Koszty fazy !11 (z t) 179 800 62 ooo 5s :rno 1.'J1 li0tl
8. Lic:zb<l półprodu któw fazy Uf (szt.) 6 200 6 200 6 '2 UO 6 21lU
TABELI\ t1 .22. l<OSLly faL. proclukcji (z/ ) 9. Koszty jednostkowe fazy m (:z1'szt.) 29 10 ·IX
--,-------~-------~
t\'l:l tcri at v Wy11 :1 grud zc 11i:1 K11sz ry Koszt y t O. Razem koszty jetlno..; tlrnwe 33 2.5 14 1
F :t'/,; I 83
prn du kcj i hc1.p11.S rcdni c bt!zpoś r e d11 ie 7. n n1-L.ut:1 mi wyclzi a !owi! wyi-worze 11 i:1 (z l/sz l.) IJl+{61+19J
280 Ollll 120 ooo 90 ooo -1 90 ooo
kdnostkowy koszt wytworzenia w fozie I wynosi 49 z.J/szt Koszty jednostko-
ooo 99 ooo 396 ooo

t
li 134 6J 1.100
179 800 62 ooo
------
55 800 297 60.0
we fazy II obej muj ą tylko koszty pomesione w tej fa zie (bez kosztów fazy I) i wy-
Ili n oszą 44 zł/sz t. B i eżące ko szty j edn os tk o we fr1zy III wyn oszą 48 z!/sz t. Ra ze m
l{;i z em 693 soo 281 OIHJ ?.118 $UU l .l8J 600
kosz ty jednostkowe wytworzenia pufy wynoszą 141 zł/szt
W poszczególnyc h rawch wytwarza się 1 przebzuje do następnej fazy oraz Z uwagi na to, że w produkcji procesowej cześć półproduktów tntfia do mag a-
magazynu liczbę pó!produktów, które zostały przedstnwione \V tribeli 4. 23. zynów międzywyctzl<i-łowych, n al eży vrycenić również ich s ta n z apasów. Wyce na
TABELA 4.23. lloSć produkqi (szt.)
stanu zapasów przedstawiona zesta la w label i 4.25

Jl ość pn;yję ta !Jn~ć wyp rn<lulrnwar1::i 2.apa s

Fa 7,a prod u kcj i TABELA 4.25. Wycena zapasów (zł)
7. rioprzcd ri iej fazy w danej r.a.ic lw1icuwy
l\•Jal e ri:il y l<1 1 S'l. ł )'
to ooo I 000 11·yd ·1.i a'-
1\:11 ~1. l y
F:ny p rnd u l;i..:ji be ·lpośrcd-
wy two1
9 ooo 9 ooo ti.:rda
2300 z r1:1rzut.imi loll'C
m 6200 6 200 {4}
-[6] =[2)1[li' l·ll
[I) [21 [3]
I. Koszry pó łp roduktów przt!kaz;rnych
Polecenie: 252 ooo IOS 000 81 ooo 4-11 OIJU
do fazy następnej
2. Koszty zaoasów m~g<ii:ynowycb 28 ooo t2 ooo 9 ooo 49 ooo
Ohtiu.yl~ JCdnos tkowy koszt wyrwo rzenia produktów metodą bezpólfabryka- 3. R11ze111 ko57.tv fazy!(!]+(].] 280 ooo 120 ooo 90 ooo ,190 ooo
11 1w: 1 1i1 :11: pi'il!a li1 yka l o wą -+ .Koszty 400
161 200 68 200 (\j 27? 800
. ~.o fazy
0

m1~tępnej
) ma~a2ynowyc h 72 soo JO 800 19 600 l ?} 200
R0L wią za 11i c:
6. Razem koszry fazy fi (4]+[5] 234 ooo 99 IJOI] 63 ooo 396 ooo
\V ta bt.:li Ll .2-.~ 7.0sta l:l
przeprm.vadzon:l ka\kulai:ja fazowa wed!ug rnclOdy bez- 7. Koszty fazy l1I t]9 800 62 ooo 55 800 297 600

p111 l':ihryl-;atuw~J, w któreJ ustalony zosta! jeJnostkowy koszt wytworzenia pólpro- 3. lłaz e m koszty produ lci.:j i tJ J+[6J+ [7 ! ó93 800 1.81 ooo '208 suo l 183 óOO

duk tów.
Według metody pólfabrykatowej sporządza się odrębne kiJ rty ka lkulacyjn e
~~EL A 4.2 4. Kalku laqa Jedn os tkowego kosztu wytw orzenia każdej faz ie, z uw zglę dnienie m kosztów foz poprze dn ich Ob li ~ze ni n

!Vfatcria!y \Vy11agru1lJ.i!ni;1 Kosz ty

ta be la 4.2 6.
Ku.szry
Fny pru rluki.:ji \)c1.po ś nd - hc1.p0S rcdni c wrd'li a-
wy two rzenia TABELA 4.26. Koszty i zapasy w I fazie
nic z narzulami !owe
[t ) [2) [3) [4} [ó]=[')+[3)+[4 ) \\'y na g rotl7.cnia h c·1.- h.u,/ I}' l\H \/ I Y
'i\f:1tcria ly
1. Koszry fazy J (z ł ) 280 ooo l~O OOO 'JO OOO 490 ooo h c7. p o ś rcd u ic
p0Src1l11il! wr;n. \1•y 1l1111 W }' l \\ UI li'

z narl utami 11 1\l't'

_c' Liczba półproduktów fazy l (szt.) IO 000 IO OOO IO OOO to ooo
12 49 l Pro~fo k cp rue wkoń;.;zo n a
_ 3 Koszty 1ednos tk0wc:: frlzy I {7 !/sz t. ) 28
4. Koszty fa zy li (z )) 134 ooo 99 ooo 63 ooo 396 ooo 2. Koszty b i c żąc~ (z ł) 280 ooo 120 ooo l)t) ooo ·!•Jl) (Jl)!)

9 ooo I O OOO 10000 I OOOP lll!IPU

_}. Liczba p0lprodu kt6w frt2y tr (.szt.) 9 ooo 9 ooo 9 ooo 3. Produkcja (sz t.)
6. Kosn)' jed11os tkowc fcvy '11 \71/szt ) 26 tt 7 4-1 i.I . Koszt jednostkowy (z!Jszt.) [21:1 3] 28 Il
 \V y u:i gro 1d lC Ui :1 h t.:1 - I{ 11 ~1. 1 \' Koszty
l\ lal cr'i:il)
f.'; J'U I J p11~1 · i:dr1 i1 • Wr'H"I,. wy ~ lzi:~ ~ f:JZ;l 111
IJ~Z pu ś r i: dui c
~ :lilii lu wc u i ;1
6. Jcd nns tkuwy kosz t (zł/sz t.) l <H
9 ooo 9 ooo 9 ooo [4[ o[5[
252 ooo 108 ooo SI ooo \V wyn iku kalku lacji w fazie llI (os tatn iej ) oblicza s i ę oslale,czny 1e:clnosL l<O''' "
I 000 I 000 I 001) koszt \Vyt\vorzen ia pufy (produktu gotowego), który \Vyn os i
[z ł )
28 ooo 12 ooo 9 ooo melody pól"fabry ka towej koszt te n wyniós! również 14-l zł/szt

\V _przypa dku fazy f k3rta będzie zgodna pod wzg l ędem usta lonyc h kasz lów
z kartą m etody pó!fa brykatowej. O bli cze nia dla dr ugiej fazy przedstawia tab. 4. 27 ·

P rzedsiębiors l:\v o produkcyjne )'vlA ST ER" Spólk<i z o.o . p1 ud11 k111 l' 111:1 ';! 1 W 11
obudowy un iwersalne m;etalowe o zn omrnlizo1.vnnyt..: h wy 1111a1 ;wl1 ) !h W .\ 1n 1 111
Obudowy s ldad rrj ą s i ę z czterech k:;ztałte k . Przedsiyhi111 sl wt 1 1.i1 .., 111 1.1·dn 11' ..,\, (11 1
2J-1 ono 99 ooo 63 ooo \\ryroby producentowi rndioodbiorn ików jak o k oupl:' r:111I
l08 ooo 81 ooo
\Ve wrześniu ! 999 r. po niesiono następujące ku:-> LI)
'1 86 ooo 207 ooo 144 ooo M.atcria ly bezp ośred n ie:
9 ooo 9 ooo 9 ooo blac ha metalowa 100 uoo ,1
·wkrę tyozdobne JO 500 z!
54 23 16
nóżki z lw orzyv.·a sztucznego 22 OOO zl
6 200 6 200 6 200 V/ynagrodzenia bezpośred nie z na rzL1La rni 53J75zl
Koszty wydzi ał owe
JJ 4 8t)0 142 600 99 200 (hal i produ kcyjnej ornz maszyn i mządzeri) I O 000 zl
42 600 z. I
2 800 2 8110 2 800
wyn::tgrodzenia praco1,.vn ikó·w poś rednio produkcyjnych
15 1 200 64 400 ,,, 800
wraz z narzu'L.rn1 i I 2 025 zl
lnnc koszty wydzia fo,ve 4 OOO z!
Jednostkowy koszt p ółfabrykatu uZ.ysks nego po U faz ie wy nosi 93 z!/szl., na- Koszty ogólnego z arząd u 30 OOO z l
tom iast wartość pt·zekaz<in ych pó1fabrykatów do fazy nn s t ępnej wynosi 576 600 zl
Ob li czenia dla trzec iej fazy przeds ta wia ta b. 4.28 \Ve wrześniu v.:yproduk.owano 30 OOO obudó w', które zostaly przyj ęte do rn~1g~1-
zynu. W procesie p rod ukcji zostało 800 obudów, o stopni u zaawansowan ia 62,Su,,J

M ater i ały bezpośrednie wydawane są do produkcji sukcesyi..v ni e w miai·tt 1.u-

Faza IT I
polrzebo,von ia zg l<1sz;rnego wydział produkcj i. [(oszry przerobu Ltw zgl i;; il
stop ie1i produkcji. Olu potrzeb racbun.ko \v ośc1 z;irządl.."l l' I
I Produkcja w to ku koszty Zi1rz01d1.1 s:1 n11.licza11e w cnlości na proctukcj~ za ko 1iczo ną
2. Koszty b i eż :p: (zl) 62 ooo 55 S01)
J. K(\szty fa zy puprz1:rl11i l:J {I.li 142 600 99 200 Poleceni e:
4 . R:ize111 koszt po I.l i foz;icl1 (i' ł )
[2J1[3 [
20,1 600 155 ooo D;,1k n11 al: h..:ilk1 1i :.tt: )l j ed1 1o::; Lkowego koszl11t wytworzenia oraz własnego) o h11d ow
Ls. Prr~-~~krJa (s-' 1 ) 6 200 6 200 wt: w 1 1:L· ś 11111 l ls t:d 1 ~ wrirtość produ kcJ i za ko11czonej oraz produkcj i \V wku
/ /\O/\Nll 11,2 W ok.res 1t: .sprawozdawczym poniesiono następujące kosLty·
wart ość pszenicy w ceoach zakupu 40 OOO zl
/.n i, I.ul p111 d11 k1 .y111 v "Ncskk" Spó!b z o.u zaj111uje sic: produkcją mus li (mie- koszty zakupu psze nicy 4 401) z l
•;1.11 1k.1 pl.ilk ow P\'/S 1.111vrl1 !'Yiwny <.;k !aJni k 7. s1 1-:zo nyr111 01..vocami) w opakOW J.- wyn[1groctze nia pracOwników obslu gi maszyn I

111 :11 li 100 g 11.1pod!'i t.t1.1.1c licl'l1GJ1 f"i im y s1.wa1carskiej „Socicle des produits Jasca" · mielących z rwrzutamt 23 630 zl
S ,\ Kos1t l1 n· rWJ1 W)'t11>-. 1 I Xl)l) OOO zł. l lkrcs amortyzacj i licencji obejmuje .5 lat. koszty amorryzacji :
- budynku mlyna 8 OOO zł
J!1nd11k1 )w;11a· wy111hy p<1kuwn11t: s ą w miesza nki o różnc:J zawartości (np. płatki - budynku biurowego 5 6,IO zl
ows1ant: /. rnd zy 11 k; n1 11 1 s11-;1.011ym1 1nblka11ll, lnb z rodzynkam i, orzeclrnmi, suszo- - maszyn i urządze 1i. produkcyjnych 'J 800 zl
ny11 1i winog1nna 1111, lrn 11: 1n ;111 1i i1p.) Ze wzgl~d11 n:i. pakowanie płatków ows·i anych koszty energii elektrycznej z u żytej·
'l u1,v0t.:1m1 1 u podulrn yn1 kus.o.:it: 1.nku pu , ni c clokonujc s ię ich r óżn i cowa n ia przy - przy produ kcji 40 OOO zl
grupo \vaniu kusztów lrn lkul;1cj i koszt()w jcd1111s tkowych
1
- w dzia le administracyjnym 5 OOO zl
• wynagrodzenia i na rzuty na wyna grodzenia pracowników
Koszty produkcji w loklt na początek okresu sprnwozdawczego wynoszą:
administracji 15 OOO zl
Materiały bezpośrednie :) 600 zl
inne koszty pośrednio produkcyjne 2 000 zl
Wynagrodzenia be zpośrednie z narzutnmi 8 850 zł
pozostałe koszty ogó lno administra cyj ne IO 000 zl
Koszty te dolyc zą 2 OOO kg musli o s topniu zaawansowania 40%
Koszty no początku okresu byly następujące:
W bieżący m ohc:.;ie poniesio no koszty w następluącej wysokości: ma te r iały bez po .ś rednie 900 zł
1'v late rialy be1 po śrecl ni e 85 OOO zl robocizna bezpoś rednia 384 zl
Opak ~1wa nia sranowiące imegrnlną częś~ wyrobu 5 OOO zł
Wynagrod1.t..:111a hezpt>Sred nie z narzutami 60 OOO zł Na począte k okresu w produkcji znaj dowało się 500 kg zboża przetworzonych
K1):-;1,ty l1 ccncj1 w 601}'0
K11sz ty wydztn h)WC 58 500 zł
""s1 1y u~i1 ln cg 1> z~1rząJ u 22 500 zł W okresie sprawozdawczym wyprod ukowaoo 29 700 kg rną!ci. Pod koniec
okresu w procesie produ kcji zos talo 400 kg przetw orzo nych w 50%
\\I 11k1cs1c ':i pr.:iw,ozcfowczym przyjęto do magazyn u J 12 OOO sztl1k opakowció.
\\ ' p11wv s ic prndukcj t znst;.1 lo 1 800 kg wyrobów zaawru1s'ow::mych w 50(Yu Po lec e nie:
Po lece ni a:
Doko m1 ć kalkulaCji jednostkowego koszh1 (w y tworzc ni:l 1 w/ asnt:g1)) I kg
mąki oraz ob li czyć wartość produkcji zakończon ej oraz prndukL:ji w t11ku
Uvkonać kalku lacji jednostkowyd1 kosttów (wytworzenia i własnych) produk-
tów gotowych wccHug kosztu p rzecię t nego. Przy rozliczan iu kosztów materla- Koszty grupuwać w następującyc11 pozycjach kalkulacyjnych:
lów bezpoSrednich należy ' przyjąć za ł oże n ie, że są one roz!icz:ine w ca ! oś c i mate ria!y bezpośrednie,
w ok.Jes1e. w którym są pobran e. Pozosta!c koszry bezpoś r ednie obc i ążają \Vynag rodzenia bez pośre d nie z m1rzurn mi,
inne koszty bezpoś rednie,
tylko produkcję zakoó.czouą. Rów n ież koszly ogólnego zarządu oraz koszty
wydziałowe obciążają tylko produkcję zako1iczoną. koszty wydzialowe,
2_ Rozliczyć koszly ca /kowt te na prod ukcję zakoiiczo n ą i p r odukcję w toku. koszty ogólnego zarządu.

Przyjąć za łożeni e, że wszystkie koszty związa11e z ustalemc111 kt)Sttu '' v

ZADANIE 4.3 tworzenia uwzględniaj ą stopień zanw;msow ania produkcji, zaś koszty ng111i1q :\1
-zarz ądu rozlicza ne s ą na prodl1 kcję zakończoną (dla potrzeb racbunko w1 )Śi..: 1 1:1
Pn1'lst\vowe ZaklaJy tvl lyna rskie w tv!. 1 a.prn 1 ją SI\'. m1ckni em z.boża pszenicy - rządczeJ )
Przy przet,vórstwie ni e uwz~l<.;dnia się wart n.~c1 11ą1k11wcj 11zyski\.vanych odpa- ·
1h'1w i obciąża s i ę ich wartością produkt gl1.nv 11 y. 1;1k 1rn wsi 111;1ka pszenna
ZADANIE4.4

Zakłady Przemysłu Cukierniczego „Sawa" S.A. w J. zajmują się produkcją

z mąki pszennej jako głównego surowca ciastek w opakowaniach o masie netto
250g. Produkcja obejmuje następujące wyroby różn i ące się jedynie nadzieniem
(esencją):
• ciastka truskawkowe,
• ciastka morelowe,
• ciastka wiśniowe.

Udział pozostałych materiałów bezpośrednich (cukier, mączka ziemniaczana.

jaja w proszku itp.) jest taki sam. Koszt nadzienia wszystkich produkowanych v..ry-
robów jest zbliżony i nie stanowi podstawy do podzi ału kosztów materiałów bez-
pośrednich.
W okresie sprawozdawczym, w październiku 2009 r. wyprodukowano l 200 kg
ciastek tmskawkowych, 1 300 kg ciastek morelowych, 1 200 kg ciastek wiśniowych.
W -prncesie -prndukc}i zna}dowa\o si~ \JO \OO kg -posz.cz.ególn)'ch rndz.ajów cia-
stek zaawansowanych w 50%.
Cza\> v.1~\warn>ni.a "\Yl:C>Ó.\l\<,.\\:iv; ni.~ ~\<,.<~:m~~ 7.tći-micC>v.1ani.a \ten 'i.am "\)tOC-
produkcji dla wytwarzan)'ch ciastek) i wynosi 0,25 rbg/kg.

W okresie sprawozdawczym poniesiono następujące koszty:

• Materiały bezpośrednie 40 OOO zł
• Wynagrodzenia bezpośrednie z narzutami 15 400 zł
• Koszty wydziałowe 33 240 zł
• Koszty ogólnego zarządu 8 880 zł

Polecenie:

1. Obliczyć jednostkowy koszt własny poszczególnych rodzajów ciastek (na

no opakowanie), wiedząc, że:
• materiały bezpośrednie są wydawane w całości w momencie rozpoc
produkcji; współczynnikami do ustalenia kosztów przypadających n_ -
dukty jest zużycie surowców ua wyrób;
• wynagrodzenia bezpośrednie z narzutami oraz koszty wydziałowe s::
leżnione od stopnia zaawansowania produkcj i w toku; koszty W)ll..=
dzeń bezpośrednich z narzutami przypadające na produkt jest ustal:u:
podstawie czasu wytwarzania wyrobów; koszty wydziałowe są rozh~-
proporcjonalne do kosztów bezpośrednich; koszty te są w całości
wane jako uzasadnione;
• na potrzeby rachunkowości zarządczej koszty ogólnego zarządu są
czane proporcjonalnie do kosztów wynagrodzeń bezpośrednich z na:
mi produkcji zakończonej.

120
 ZADANIE 4.5

Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska w M. zajmuje się produkcją serów topio-

nych kremowych, których głównym składnikiem są sery. Produkcja obejmuje trzy
asortymenty wyrobów:
• ser topiony morski o wadze 75 g sztuka,
• ser topiony leśny o wadze I OO g sztuka,
• ser topiony górski o wadze 150 g sztuka.

Wszystkie produkty wytwarzane są w jednej hali produkcyjnej. W okresie

sprawozdawczym wyprodukowano lOO OOO sztuk sera morskiego, 80 OOO sztuk
sera leśnego, 60 OOO sztuk sera górskiego. W procesie produkcyjnym znajdują się
2 OOO sztuk sera morskiego, 3 OOO sztuk sera leśnego oraz I OOO sztuk sera gór-
skiego zaawansowane w 60% ze względu na koszty przerobu; 100% ze względu
na koszty materiałów bezpośrednich.
Koszty poniesione w okresie sprawozdawczym wynoszą:
• Materiały bezpośrednie 20 080 zł
• Wynagrodzenia bezpośrednie wraz z narzutami 10 353 zł
• Koszty wydziałowe 20 706 zł
Koszty ogólnego zarządu 30 600 zł

=>olecenie:

Obliczyć jednostkowe koszty (wytworzenia i własne) poszczególnych produk-

tów, koszty produkcji zakończonej oraz produkcji w toku wiedząc, że:
• materiały bezpośrednie przypisuje się produktom na podstawie wagi wy-
robów,
• wynagrodzenia bezpośrednie z harzutami rozliczane jest w zależności od
pracochłonności produkcji, która wynosi:
o dla sera morskiego IO s/kg,
o dla sera leśnego 15 s/kg,
o dla sera górskiego 20 s/kg,
• koszty wydziałowe rozlicza się proporcjonalnie do kosztów wynagrodzeń
bezpośrednich wraz z narzutami; są one w pełni uzasadnione,
• na potrzeby rachunkowości zarządczej koszty ogólnego zarządu rozlicza
się proporcjonalnie do kosztów przerobu produkcji zakończonej .

ZADANIE 4.6

Przedsiębiorstwo produkcyjne „Słodycz" Spółka z o.o. zajmuje się produkcją

wyrobów czekoladowych z masy kakaowej. W okresie sprawozdawczym wypro-

121
dukowano 2 DOO tab liczek czekolaJy „NaJzlewana" o \Vadzejednoslkowej lOO g TABELA 4.31 . Ilość produkcji zakończonej i prodL1któw w toku
ora z 3 500 labliczek czeKo !acly „Orzechowa" o wadze jedn o:>lkowej 250 g. \V<1ga Pnckątna (ca le) 20' 21' ?.5' 28'
produklów stanow i pods t awę rozl iczenia materiałów bezpośrednich, których war- Produkcja zakończona (szt) 10 ooo 12 ooo 8 ooo 6 OclO
tość wynosi 16 125 zl. Robocizna be zpośred nia , klóra stanowi 40% kosztów bez- ProdukcJa w toku (szt.) 500 4QC) 300 200
pośrednich, rozlicza się na wyroby (czekol adę „Nadziewaną" i „Orzechową") Stopier'' zaawansowania{%) 50 60 50 60
w proporcji 2:5. Koszty wydziałowe o wart ości 3 225 zł rozliczane są względem
robocizny bezp oś redni ej.

Polecenie: · \. Dokonać kalkulacji jednostkowych kosztów wlasnych poszczególnych typ1)w

paneli LC
1. Dokon~ć ka!ku lacj i jednostkowych kosztów wytworzenia wyrobów ornz obli- U~talić wa rt ość produkcji zakoii.czonej i produkcji w toku
czy( wartość produktów gotmvych przyję tych do magazymt
Koszty ogólnego zar7ądu (11<1 po lrzeby rachu n kowości zarząJczej) są roz lic?a-
ne w proporcji do.kosztów przerobu produkcji wkoóczonej.
ZA DANIE 4.7

P1 t.L'dsi~b i o rstwo produkcyjne „Ekran" S pólb z o.o zajmuje s i ę produkcj ą ZADAN IE 4.8
p:111 1.: !1 I .CU o przekątnej 20', 21 ', 25', 28' \Vszy.stki e produkty są produkowane '.;
Przedsiębiorstwo produkcyjne „Drew-Pol" Spó lb z n o zainrnje sic.; prtH111k
1 lt.:gn sa111cgo typu surowców. Wag<i poszczególnych typów paneli LCD jesl po-
dana ,,. tabeli tl.29 cją skrzyń drewuianych o różnych, zest~rndaryzowanych \v vm1arad1d111111 1d111 ·_1•11
zastosowania. Aktw1lnie \V produkcji są skrzyni~ o wym1cl1;.1cll·
TABELA 4.29. Waga paneli LCD I 111 x: m x 2 m (skrzynio typu FLAT),
2 rn x 2 111 x 2 111 (skrzynio rypu "MEDllllvl ),
3 111 X 2 m X 2 IJ1 (skrzy niH typu TOWER).

Waga procl ukt~w jesl podstawą do rozliczania materiałów bezpośreJ11ich suk-
cesywni e wykorzyst)1 wanycb w prncesie produkcji . K.oszty przero bu przypa dające
na poszczególne produk.ty uzależn ione są od czasu pracy maszyn, gdyż produk-
cja paneli LCD jest w znacznym stopniu zautomatyzowana Pomiar tego czasu
w okres ie sprawozdawczym przedstawi::i tabela 4.30.
Proces produkcyjny polega głównie na przycic..:c iu ora7. os1.1 i fi)wa111u dc s~K :--1;.1 -
nowiącyc h podst.:iwowy material produkcyjny, skręce niu ii..:h ś 1ub arni ura z \v) lo-
że n i u wnęlrz:i slazyó materiałem chroniącym umieszczany produkt . Wynikn l1)
z faklu, że głównyn.1i odbiorcami produktów są zaklady i gospodarstwa rolne wy-
ko rzystujące je do transportu i przechowywania owoców

l
TABELA 4.30. Czas wyk onani a pa.nel i LCD
Pro<lukcj<1 wyko nywana jest w jednej z hal produkcyjnych, w kLó rej z rrnjdują
się środki tnva !e wyszczególn io ne w tabeli 4.32 W ta bel i Lej znajd ują s i~ równ i eż
l'r zekątna (cale) 20' 21' 25' 28'
dane o hali produkcyjnej
Liczba (m.:i.szynogodzin/s-zt.) 0,30 0,35 0,20 0,20
TABELA 4.32. Srodk1 trwałe
Dzial rachunku kosztów s p orządzi I zestawienie poniesionych kosztów w okre- W:1rtl)Sć
sie sp rawlrzdawczym: Hod zaj środ l rn trwałego
11 oc7.:1rlrnwn jz łj
S top"
:1morty 7. :1.c ji _
ivfaleri aly bezpo ś rcdn14; 3 041 100 zl l l11(a produkcyjna 120 001) 2,5%
\Vynng10d lc 111 ~1 hl.' lpośn: U111e z narzutami I 500 150 zl 1\i\iis2y11y do oczy!'zczan ia desek
60 ooo 10,0°·0
(szl1fow<inie, wyrów11ywan1e)
Koszty wyd11:d1)\'d' I 053 100 zl
l\laszyny mąct: 60 01)0 12,5~.. -
K.ns1 1v o g 1'i l11q ~n 1i11 1.1tll1 I OOO OOO zł
Urządze 11ia 1r;-inspl1rt11jące 1i\ ooo 17.0'!'fl
S1:1n p11,łl 11~t11 1V i·11111\\)'tll 1 rnnth1 kcji w toku przedstawia tabela 4.31. Wózki samujezJne 6 120 1 7,0~o
 Pu uknrlc:zcrnu procesu prod ukc yj nego produ kty transporto wane są do maga- 20 sztuk skrzyó typu MED lUM zaawansowanych w 40%,
1y i111 prud t1 klów go low)rch, skąd dos tarczane s ą odbiorcy 660 sztu k skrzyń ty pu TOWER zaawan so w anych w 100%,
'20 sztuk skrzy li typu TOYVER zaawanso w anych w 60'%
N:J pudst:Jwie zapisów arkusza kosz tów o rn z kont kosztowych, w
kuszty grupow'1nc są w ukbdz ie fu nkcj orw.lnym , uzyskano nas lępujące
cje o kosztac h p rud uktów \V toku na początek okresu:
a) materia!y be zpoś redn i e 7 950 z! Ob l i czyć jednostkowy koszt wy two rzen ia produktó w w i edząc, że ·
- dla skrzy1i typu F LAT 2 400 z!
pr2.ede:ięl:,io rstwie
dokonuje s i ę k a lh tla cj i kosztó\v \vyro bów po kosze ii::
- dla s kr zyń typll MED IUM 2 550 z !
- dla s lu·zyń typu TO W ER 3 OOO zł
materia ty bez p ośred nie wydaj e się jed norazow o do p rodukcji \V rnurne.11cie
b) wynagrodzenia bezpośred ni e z narzutami 7 6·49 z!
J ~j rozp o c zęc i J,
- Li la skrzy li typu l'LAT 2 232 z ł
pozostal e kosz ty bezpoś red ni e ob licza si ę p rop orcj on a ln ie do s topnin za-
- clio skizy1·1 typu MEDIUM 2 305 z l
awa nsowa ni a produkcji ,
- d la skrzy1\ ty pu TOWER 2 6 12 z !
koszty \"\')'dzia !owe rozl icza s i ę proporcjonal n ie;; do kosz tów roboc izny
\Vy rni e n ione koszty zw i ąza ne są z produkcją bezpoSred o iej po n iesionej na wydz ial e,
a) :20 szL skrzyli typu FLAT zaawa nso wan ych w 60%, po dzi at kosztów materiatÓ'w be zpo śr ed nich uz ależrti o n x j es t od wi e lkości
b) 30 sz t skrzyri typ u MED IUM zaawansow<u1yc h w 50%, z u żytego su ro wca na wy rób :

c) 40 sz t, skrzyń typ u T O W E:R zaawansowanyc h\'.' 40 % 1 o 20 kg na skJ·zynię typ u FLAT,

o 30 kg na okrzyoię typu MEDIU!vl,
W b i eżącyrn okres ie spra woz dawczym pon iesiono n<ls t ępu_i ące kosz ty Z\viąza~ o 4 0 kg na skrzyn i ę typ u TOVVE R,
nez prod u kcją sh zyó': pozos ta·le koszty bezpośred n i~ oblicza się na po ds taw ie cws u wyko 11 a11i~1
wyrobu , lnó 1y vryn os i
Ma t eria ł y bezpośre d n i e
o 2 rbg dla skrzyn i typu FLAT,
- drew no 300 OOO z!
3 rbg dla skrzy ni typ u MEDIUM ,
- gwoź d zie 5 OOO z!
o 4 rbg dl a skrzyni typu TO W ER
- mate ri :1J uszcz eln i ający (izo l ujący) 6 400 zl
Wynagrodzcni~t bezp oś r ed nie z narzuta mj·
wynrigrodzenia pr<:i cown ików produ kcyj nych ZADA NI E 4.9
wraL L narzu tami 592 800 zl
l<.oszty przygo towan iu produ k cj i (rata m iesięczn a ) 3 049 z.I W przeds i ę b io r st \vie produ ko\VJ n e są 4 rodzaje a nte n telew izyj nych TYJ,
Kusz ly wydzi<1 tnwe:
'TY2, TY3 , TY4. Il ości wyproduk owa nych wy robów goto w ych oraz p rod u któw
- :.1111u r lyz~1cja środków tr wa ł yc h
l;iie zakoó.czooych Da koniec m i esiąca prz eds taw ia tabe la 4 .33
- kosz ty e nerg ii , n:rno tHl~ W 90 OOO z!
- wynagrodzenia pracownlkó\v pośred n io TABE L A 4.33 . I l ość prod uktów zako rl czon ych i prod uktów w tok u
pro d ukcyjnych wraz z narzu ta mi 7 4 IO zl go t o w~ z ~1 i 1 wau so wanL1
W yr ób
P r od u k ty l ' rol!u~sc;.~\w toku S tup ic1l
- pozos t ałe koszty wydz i ałowe 19 958 ,J z ł (s zt.) prod u krj i w to ku (% )
TYt I 000 200 80
Koszty le związane są z ukoiiczeniem pro J uktów w tolrn z n aj dującyc h TY2 400 t OO 60
w proces ie produkcj i oraz wy lw orze njem 11o wycb wy robów, kt órych stan na ko- TYJ 601) JOO ~o
niec okre su by ! n as t ę pujący TY4 25 0 tOO 50

480 szt11 k skrzyń typ u FLAT zaawansowanyc h w l00 1%,

l<osz ty prinit::sionc w ci ągu m i esiąca są poda ne w ta be li {U4 .
15 szt uk s kszyó typ u .FL AT ZJawa nsowanyc h w 80%,
570 sztuk skrzyń typ u MED /Uivl zaa wansow anych w I 00%,
TA BE LA 4.34. Koszty ok:esu Ca!kowity koszt dodatkowy z wiązany z przystosowaniem obydwu produktów
ubocznych c!o sprzedaży wynosi IOO zł. Pro duk cj o uboczna obc1ąż3 kos zty mate·
Pozycja kosztó" Kwota (zl)
rialów bezpośrednicb.
Matenaty bez.pośrednie oO OOO
Wynagrodzenia bezpośred ni e z narzutami 100 ooo []ości wyprodukowanych produktów (głów·nego i ubocznych) wynoszą:
Pozo:>tałe koszry bezpośn.:dnie lOooo Cukier I O OOO kg
l<oszry wydzialowe 120 ooo Melasa 1OO kg
Wysłodki I OO kg
Ponadto wiadomo, że mater i a~ y wydawane są do zużycia w catości na począt· ·.
ku proct:su produkcyjnego, a ich koszty zależą od wagi '"'y robów. która wynosi od. i. W procesie produkcji na kon.iec okresu sprawozdawczego znajdowało się 4OOO1--g
~.ukru zaawanSO\.vai1ego w 50°10 Koszty zarządu obciążają produkcję zako1icznną
p0wi~dnio

TY I - 200 g, TY2 - 300 g, TY3 - I OO g, TY4 - 400 g

Kos71y wy11agrodze1l bezpośred ni ch z narzutami wieżą od pracochlonnoSci.
poszt..:Zl!gólnych wyrobów, która kształtuje się następująco :
TY I - 0,5 rbg/szl, TY2 - 0,4 rbg/szl, TY3 - O, I rbgiszt, TY4 - I rbg/szt.
~ 1 01ostale koszty bezpośrednie są proporcjonaln e do i l ości wyprodukowanych
szt11k danego asortymentu '"YTObów gotowych. Koszty wydziałowe rozlicza się
na produkty proporcj onaln ie do kosztów wynagrodzeń bezpośrednich. W ca l ości
uznane są zn uzasad1~ione
Ob l iczyć kaszl jednostkov„·y l kg cukru oraz wc1rtość przyJ~h: g n t.: ul-.1u d11 111.1
'·'" g~1zynu 1,.vyrobów gotowych (po koszci~ wytworzL.:nia) 01~11. pHidu kh\w p.i ;n
stających w procesie produkcji.
Przy rozhczaniu kosztów materiałów bezpośrednich pr1.y.w': 1.aloi.t.:11t l', /\' , ;i
oae rozliczane: w ca ł ości w okresie ich wydania. Rozliczenia p1lL'l1111w;1d 1u dl.1
looszczegółnych pozycji blkulacyjnych.

P olece n ie :

\. Obliczyć koszty wytworzenia produk.1:ów galowych i produkcji niezakoóczo~

m:j w przekroju pozycji kalkulacyjnych orazjednostkO\vy koszt wytworzeni; Zakład produkcyjny „OLEG" Spółka z o.u. zajmuje się produkcją opakow111i
poszczegóJny~h produktów gotowych i niezakoiiczonych. Kartonowych typu A·45 oraz ,.:.\."n. ProdLtkty te kupow~rne są przez producentów
.: ~~lew.lzorów oraz innego sprzętu elektronicznego. \V wyniku produkcj i opakowl11i
. il?wstają odpady produkcyjne nie nadające się do dalszego wykorzystani;:i. Z tego
ZA DA NIE 4.10 :powodu odspcle Jawn ne są do skupu maku latury. Cena skupu makulat11ry wyno-
;·ii 0,6 ztikg.
Ct1krownia „MAGA!vl" w J wytwarza jako produkl główny cukier (z bura;~·. ,{ :
ków cukrowych będących podstawowymi surowcami produkcyjnymi) oraz dwa Na początek okresu w produkcji znajdowalo s ię I OOO szt. opalrnwn1:1 A·45
produkty uboczne: melusę oraz wys!odki oraz I 200 szt. opakowań f\·47. S t o pi eń zaawansowania ob u produktów by ! taki
·S;im i wynosił 50%.
Koszry związ ane z produkcją cukru są następujące:
Materialy bezpośrednie 98 300 zł \V o kres11.? sprawnzdawczyrn wyprod ukowano 100 OOO szt. opakowa1i A -15
\Vynagrodzeni<1 bezpośrednie z nnrzutami JO OOO zl oraz 120 ooo SZL opakowatl A·47. Na koni ec okres u \V produkcji powsrnh..1 I nnn
Koszty wydziałowe 42 OOO zl .szt. opakowaii AAS, o stopniu zaav. ansow;:mia 60%1 oraz ! t\00 szt. 01n1k uw;1 11
1

A-47 o stopn iu zaaw:."lnsowiln ia 5Q°t;1

\V okresie sprawozd;nvczym powslaty również koszty związane z zarządza
ni em przi:ds1 t,;b 1orsl.w t· m, które wyniosły 8 OOO zł
Koszty na pllcząl~k l'kres u ksztattm.va ly się następująco ·
m::itcrialy bo.puśrcdnie
Ceny zhylt1 1.1 s1:il1111 L· 11a produkty ubocznt! wy niosty
rncl:H::i '1!/kg,
A-•15 250 z l
wyslodk1 I 1.l/kg 600 zl
 I
w y 11lł g ind 1.c 11ia bez pośrednie wraz z aarzutarni Koszty związ::me z obsJ·ugą wyclzi<1lu produkcyjnego 1,vynoszą 172 800 z! i są
1\ ,15 • 300 zl rozdzie lane na produkty w proporcji do kosztów bezpośredn i ch.
1\ ,17 I 080 zl
Po lecenie:
W 1.)k. 1csic spr:nvo·1.dawczym poniesiono następujące koszty
111:1tc1 ia ly bczpoSrednte 17 l 350 z-I Dok o nać kalkulacji jednostkowego kosztu wyhvorzenia wyrobów goto •vych
wyn~1grodzL.:11 i~1 bezpośrednie wrn z narzu tami 276 240 zl oraz zaks ięgo\vać ich p1:zyjęcie do magazy nu w i edząc , że p hlnownr;y jednost-
kos21y wydzia lowe 276 OOO zl ko w)' koszt wytworze nia produktów wy nos i 38 zl/szl dla rad ioodbiorników
„A1icj ct" oraz 30 z l/szt. dla ra dioodb iorn ików „Agata"
W okres ie sprawozdawczym sp rzeda no 2 OOO kg zbędnego kartonu pllnktowi
skupu ma ku latury. Vv'artość sp rzecbnej maku la ttiry obciąża koszty rm1tt:rialów bez-
pośr ednich okresu, w którym nastcwila sp r zedaż ZADANIE 4.13

Po lecenie: Przeds i ~ bi or stwo

Dokonnć ka lku lacj i bieżącego jednostkowego kosztu wytworze nia dla produktów
g!ównych, us ta li ć wcir tość prodl1kcjj znko t1czonej oraz produ kcj i w Loku wiedząc,
że' koszty mate1i<Jl ów bezpośred ni ch rozli cza się rniędzy produk.-ty \V proporcji ! :2,
wś koszty 1,vyn~grodzeil bapo.ś rednich z narzu tami w stos unku ! :3
Koszty 'Nydz 1 ałowe rozlicza s i ę między produkty stosując za klucz roz li cze"
niowy koszty wynagr'oclzeó bezpośrednich z 11nrzutnmi produkcji ZLlkor1czoDej.
W kosztach bezµoś rec\oich u wzg l ęd n ia s i ę stopieil zaaw<:1nsowania produkcji
produ kcyj ne „C01'v.LES " spółk~ z o.o zajmuje s ·ię produk-
cją sp t·zęh1 gospoda rstwa do rn o•vego . W oferc ie produkcyjnej aktualn ie zirnjduj ą
s i ę: ekspresy do kawy „Koral", bezprzewodowe czaj ni ki ,.Ato l" oraz e! ekti)'CZ-
ny podgrzewacz ogólnego u żytku „Lagun a" Ekspresy do kawy·oraz czajniki bez-
przewodowe produkowane są n(! wydziale W J, zaś podgrzewacze na wytfaial c
W 11. Poszczególne wyroby produkowane są na oddzielnych lini;:icb prndukcy 1-
nych . V./yroby przeznaczone są wy ł ączn i e dla odbiorców hurcow)rch
Ekspres do kawy skl ada s i ę z: odlewanych elementów z tworzyw sztuczn yc h,
grzcil"ki elektrycznej oraz prze wodu zasi lającego

Elementy w cho dzące w sk];:id bezprzewodowych czajników to: dzbtin ek z two-

ZADAN IE 4.12 rz)f\V3 sztucznego ze wskażnikiern poje rnno .ś ci orn grzałka i podstawlrn pod Jzba-
nt:k z przewodem zasilającym oraz t ennowylącznikiem
1i1? Gds i ~biorntwo produkcyjne „RADlONlK" Spó!.b.1 z o.o. zajm uje s ię pro~
il11k L: j:\ ~ h i l nwych ndbio rn ików rad iowych „Alicja" i Podgrze wacz składa się z g.rzaJki osadzonej w obudov./ę rnetalo\vą, przewod u
111 1: Jt l1.l; 111 c 111 z cick !okrystali cznym wyświetlaczem zasilaj ącego
oraz wyłącznika zegaro wego
d111 g i 1: :1 ~ z wskafoik iern analogowym (rnecha11icznym) oraz budzikiem. Obyd w~\ '
Stosowane w urząJ ze niach przewody z as il::J.j ące są tego samego typu (jednakowa
r<1di ci0db11..lniiki produkow:me są na ty m sam ym wydz iale produkcyjnym, lecz
długoś ćoraz bolec uziemiajqcy), któtych koszt zakupu \vynosi l O groszy za sztukę
1óznycli lini ach 1 ~ch11 o l og i cz nych. 1Vlagazy nowane są w ty m samym
produktów gow wych na palelach po l OO sztu k Integralną c zę śc i ą prodl1laów są opako wan lc.1 produkowane w wynvó rczym
W okres ie sprawozda wczym wyprodukowano 8 323 sztuk radioodbi ornikóv.r wydz iale produkcji pomocniczej. Ze względu na podobne \vyrni<iry po-
,J\ l1 cja" oraz 9 710 sztuk rn clioodbi ornlk ów „Agat(!" ,szczegó lnych produktó w oraz j ed na kowy koszt nJcl ruku, ustalo no j t·dnego
Dzia! rachunku kosztów zajmujący się gromadzeniem i n form ~i cj i o kosztach op<Jkowania na 50 groszy za sznikę
µogrnp owal koszty zwi ązane z prod u kcją radioodbiorników w sposób zaprezento~
wany w labe li 4.35 Koszry dotyczące mater iał ów podstnwow)'Ch są następujące
·• eksp res do kawy „Kora l" 126 OOO zl
TABELA 4.35. Koszty bezp0S r·ed 11 ie produkcji bezprze wpdo \VY czaj nik ,,Ato l" 107 800 z!
podgrzewacz ,,Laguna" 94 OOO zl
Po zycja kusztów O d b iornik „A licja "

Mate ri aly bezpoś red n ie (z ł) 172 500 zł 13 l 400 zł Przy produkcj i wyrobów ponies iono 1rn si ę pujące koszty vvynagrodzeii wraz ze
\Vytt<i grodzenia bezpoSred nie z narwtami (z ł) 65 300 zł 62 800 zł , ś:;vi ad czeniami na rzecz pracownikó\v :
 ekspres do ka1vy „Koral" 66 OOO zJ · zleceń wstały wykonane zgodnie z r:iorrnami jakościow·ym 1 przyjęte przez 1Jd-
b~zprzewo dowy czajnik ,,A to!'' 35 OOO zl biorców.
podrp-zcwacz .,La guna" 22 500 zł
Zlecenie 38/96 11ie zoslalo zakończont;;. gdyż rozpoczęto je '"bieżącym okresie.
Koszty funkcjonowania wydziału W l (amortyzacja h:iJi produkcyjnej, 1,.vyna- Koszty produkcji w toku na początek okresu usta.lont! na poclstawii:: kont i 111 -
grodzenie z narzu tem kiero.,.vnika produkcji, remonty itp.) wyniosty l5 1 500 zł. fonm1cji z d z i ał u księgowości są podane w tabel i 4.36
Koszty funkcjonow::rn ia wydziah1 W 11 wykazują podobną struknirę jak kosz-
TABELA 4.36. Koszly produkcji w toku na początek okresu (zl)
ty wydzialtrW I i wynoszą 73 500 zl.
Po"Zycje kos7.tów Z.lt~cc n ic 36/96 'Z.lece11ic ]719 (1 Hw11 •111
Wielkość produkcji w okres iG sprawozdawczym kształtowab się następująco:
Mnteriały bezp0śretłn1e 2 JOIJ J 500 ~ 8ł)(I
eksp res do kawy „Korn i'' 12 OOO szt
Wyn<1grodzen ia bezpośrednie z narzu111n11 ] 100 4 200 7 lllO
bezp rze wodowy czajnik „Atol" 14 OOO szt.
Roz.liczooe koszty wydzrn lowe I 800 I .100 I IO!J
podgrzewacz „Laguna" I O OOO szL !)OO
Rnem 7 200 1} 16 20/J

Po lece nie:
Koszty p oniesione w bieżącym okresie kształtowa!y s1<;_'. t;.1k:, j~1k lO p11d:ql' 1. 1
bela4.37
(JJJliczyć koszt·y jednostkowe wytworzenia poszczegó ln ych vryrobów w arku~
szu k::ilku!ac;jnym kosztów wedtug poszczególnych pozycji kosztów. Obli- TABELA 4.37. Koszty bieżącego okresu (zł)
czyć t:.ikżi koszty produkcji zako1iczonej
Porycjc lrnszulw Zlcccuic ] 6196 Zlece11i e 37/')(j Zkccr 1i c JN/9 11 l<.11 1·111 ~
l(oszty wydzia!owC wydz iah1W l rozlicza się proporcjonalnie do kosztów wy-
1-:.:.:~'i::.:ate::.n::.:·n!:;_Y.::_bc-'·zspoc:c
ś'c:.
·1.x;_;,
ln__;<e_ __,_ _ _8-'-50'-'0-+----'-
)- 21_10_+---~~ 17 (}{)()
nagrodzeó bezpośrednich z narZlJt.:uni tego wydzia!u .
Wyn•1grodze11in bezpośrednie 8 JOO 4 100 6 „l!JO I S :-;oo
z 1rnrzuU11n 1
Koszty wydziałowi!

ZA DANIE 4.14 Kos1.t wy1-..11o rz{' 11i u

Zakład usJugow'y „An tyk" Spólka z o.o zajmuje s i ę produ kcją mebli sty lo-
wyi.:h n;_i zamówienje . Z lecenia składa ne są p rzez sklepy zajmujące się dystrybu- '
cją tego typu wyrobów. DokonaC kalku lacji jednostkowych kosztów \\-yf\vorzenia poszczegó\J1yc h
wyrobów przyjmując, że koszty wydziałowe rozlicza się proporcjonalnie do
PrzeJsiębiorstwo w bieżącym miesiącu reali zuje trzy zlecenia : zlecenie nr kosztów wynogrodzeii bezpoSrednich \\'raz z na1·zutarni o kJcsu poniesionych
36/96 na produkcję krzese l s ty!owycb typu „Ludwik" 1 z lece nie 37/96 na proch1k- na wydz ial e produkcyjnym, nc1 którym produkow:rne są wyroby
cję okrągłych stolów „Drydż'' oraz zlecenie 38/96 na produkcję foteli bujanych
typu „Del fi n" .
ZADANIE 4.15
Z lecenia realizowane są na jednym wydziale produkcyjnym przez pracowni-
ków wyspecjalizowanych w s tol;:irstwie ręc znym Wielkość zamówień jest na stę- ·
Zak!a d produkcyjny „ Leg -Art" S półka z o. t). zajm uj e się 1m1dukcją klut:ki...1\\
pUJ'lCa
dla dzieci. K locki pakovvane są w opakowania kartonowe o v„·ymiarach 5x5x" l 111 .
zlecenie 36/96 40 SZLnk 1
których zawartość jest uzależnio na otl rodzaju zabawki do zrnontowania f'1t)1l11k
zlecc:rnc 37/9(l I() SZ llik, cja poszczególnych lypów zabawek jest uzależniona od popytu 1wytwarz<Hii„·11d
zlcccn1t: JR/96 1a sztuk . bywa St\! n::i oddzielnych lini ach produkcyjnych. Zmiana produkcji związa 11:i 1c·;t
Z k ct:nio1 Jó/{)(J u1.1;, I // )t1 1.nsudy r ozpoczęte \V poprzedn im okresie sprav,:oz-
1 ze z nw1ną for111 1! ni.:zących wyrób z tworzywa sztucz nego s tan owiącego jed) 11 ;r
~ s11rowie1.: produktów.
d:1wczy111 1 1:1k1n'w1011l' w• oluestc bieżący m. Wszyslkie wyroby w ramach tych
 I
/\klu:i ll1 1e w p1odukcji ni.1 wydziale I (wyroby przeznaczone na rynek krajo:.:.- ZADA NIE 4.16
wy sl'ria wy1ob(\\V „kosmos") znaj duj"ą się zest:.l\vy
l' ujazd kosmiczny METEOR, ·~ 1 Przedsi ęb io rstwo przemysłow e „REMBAS " S.A. produkujące sto liki :-ikbda
Lądow i sko kosmicz ne LUNA, slę z trzech wydzialów pi·oduk(.;yjnych, w których reali zo wane są trzy kol ejno na-
SLaCJn kosmiczna AERODROM. ~tępujące po sobie Cazy procesu tec hnologicznego
, , Wydział I (faza I) - prodllkcja podzespolów A (blaL sto/LI ) i B (nogi dla sto łu),
W1elkosć produkcji za bieżący mie s i ąc wynosi 8 OOO szt. zes tawu METEO
Wydział li (fazo Jl) - montaż podzespo łów A i B w półprodukt Z (stó ł przed
IO OOO szt. zestawu LUNA oraz 9 OOO szt. zestav;u A.E RO DROM. malowan iem i/lub lakierowanie m),
Na początek o!u·esu w procesie prod ukcji znajdowało s ię 5 OOO szt. zesta !: Wydzia-1 JU (fa za rII) ~ mal o wani e i lakierowanie
METEOR zaa wa nso wanych w 40% , 4 OOO szt. zesrnvm LUNA zaawa nsowan yc Do wyrworzenia \vyrobu go towego potrzeba 1 szt podzespo-lu A i 4 szt. pod-
w 45%i oraz 2 OOO szl. zestawu AERODROM zaaw::111sowanych w 50%.
.zespolu B.
Koniec okres u charakteryzuje się produkcją ·..v toku \V wysokości 4 500 szt. z
w fazie r ponoszone są koszty zużycia mate ria!ów i plac bezpoś redn i ch oraz
st ~wu
tvCETEOR zaawansowanych w 40%, 4 200 szt. zestawu LUNA za a wan ś'
koszty wydzi ałowe. W fa.zie lej wyprodukowa no 250 sz t. pólfabrykatów A o raz
wanych w 50% oraz I 500 szt. zestawu AERODRO!vl zaawa nsowanych \ V 60%
200 szt. półfabrykatów B, ponosząc koszty przeds taw ione w tabeli 4AO
~uszty produkcj i w tokil nil począt ek okresu zgodnie z arkuszem kosztów
-AB ELA 4.40. Kosz ty poniesione w fazie I
poda ne \V tnbe li 4.38.
Pozycj n kosz lów l ' ń l fabryka t ,<-\
TABELA 4.38. Koszty produkqi w toku na początek okre~u (zł)
__ Ma teriały bezpośred1ue 2 500 '.LI 6 OOO zl
Pozycje ~OS'll ów M ll:TEOR L UNA \Vynngrodzt:nia bezpośrednie 2 OOO z·! 3 ooo .-:ł
i\-llłteriil l y bezp•lŚrcdnie (tworzywo sztuczne) 4 500 3 280 „Koszty wydzialuwt: IO 000 zl
Wynagrodzema + 11:ir2uty na wynagrodzenia
2 320 2 830
p ra c 01v~ików bez puśr e d n io
produkcy·nych Koszty wydzialowe wydziału 1 rozliczane są proporcjo m1lnie do kosztów ro-
R<ą l1 cz0r11: kos .1.:ty I'. ydz 1ał nwe wydz i a łu [ 6 320 :,bocizny bezpoSredniej, ponoszoneJ na tym wydzi::i li;

ll
! ~. \I.I <: !\ I 12 <180
IV fozi e Il po noszone są tylko koszty plac bezpośredni c h i koszty wydzialowe.
l\..Ps11 y poniós ione w bieżący m okresie sąpod anG w labeli 4.39
f Wyclzial li pobral do przerobll 240 szt. pólfab 1ykaru A i 960 szt. pólfabryka-
rABELA 4.39 . Kosz.ty bie ż ącego okresu (z.I) [n1 B, ponosząc koszty w W)'sokoś1;i 2 545 zł. Na sku tek powstałych w produk1;ji
'iubytków lJoSciowych wyproduko\Vano 239 szt. pólfab1ykatów Z.

~
Poącjc ko.z1ow MKJ'EO I< LUNA A~: noonO l'l

Ma1e.·„1y bezpoś.edme (tworzywo muczne) 20 500 24 7?.0 22 250 I Wyd z i ;:ił III pobra! do przerobu (malowa nia) w b ie żącym o kres ie z fa zy l[
Nynngrodzcn1a b ezpnśre d11ie z 11arZl1lflm 1 11 430 230 szt. półfabrykatów Z. W okresie tym wytworzono 1 przyjęto do magazynu
(o.')zty wydw1tu J 200 szt. wyrobów gotowyc h. Ró żnica między i!ością pobraną a wykc•d1czoną spo-
, wodowana została ubytkami il ościowymi (5 sztuk) i czasem sc hni ęc ia 25 szruk,
Po lece ni e: które zosta n ą z::iliczo ne do kosztów przyszłego okresu. Ustalono, że sLOpień za-
;~w ansowan ia tych wyrobów wynosi 100%. Koszty ma terialów b ezpoś redn i c h (pa·
Obliczyć koszt wytwo rzenia produktów gotowych oraz bieżqcy jednostko1
piier ścierny, farba) wynoszą 3 200 z l, zaś koszty przerobu wynoszą 5 820 zł
koszt wyrobów dla poszczególnych pozycj i kalkulacyjnych

M::i terial·y bezpośred n ie (gfanulat tworzyw sz tucznych) wydawane są do pn

dukcji sukcesywnie ·w zależności od potrzeb dz ial11 produkcji . Koszty wydziafO\\;
wydział u l roz li czane są proporcjona\nje do kosz tów bezpośre dni ch po niesionyc Dokonać kalkulacji pólfobrykatów A (b latów) i B (nóg stolowycb) oraz wyro-
w b i a,ącym okresie nil wydzia le - bu gotowego (stoli.ka). U s talić wartość wyrobów przyję ty ch do magazy nu
ZADAN IE 4.17
Pozycja \>:dkul:ic yjua
i\t l akr inł y \Vyna grnUl en i: 1
hc1. po:i rcd11 it"! wrnz
l".·•'C'''
„ , I
bezpo ś r e dnie
2 11ar7,11ł: 1 rni
Przeclsięblorstwo
BOX produk uje trzy rodzaje zabawe.k mechan)cznych ·z two~ De tal 4 3 000 I 01)0 •I 000
rzyw sztucznych: sa mochód Alfa, sam ochód Beta, samochód Omega Detal S 800 I 300 2 tot )
te prndu krJ\va ne są na trzech nas tępujących po sobie wydzialacb produkcyj nych Detal 6 ! 340 700 2 040
Od !ew11i (oznaczonego jako WO), na którym \vytwa rza się detale s lu żące do Detal 7 I 260 J 100 2 360
montażu podzespo!ó•..v, P odzespół l I OO 2 OOO 2 I OO
Montażu podzespo ł ów(oznaczonego jako WP), na którym łączy się deta le, Podzesp ó ł 2 l OO I 600 l 70?_
Mun taż:i wyrobów gotowych (oznaczonego j ako WG), na którym lączy się P odzespół 3 !OO 2 200 2 300
1)odzespo !y Sa moc hód Alfo 3 OOO 3 OOO
Sarnochód Be ta 3 l 50 3 J 5f)
Sk !udj ednej szlu ki poszczegó inych podzespo ł ów i wyrobÓ\v go towych
1: 1 1ahc la 4.4 l
e---S_a_m_oc_
·h_
ó J_o_,_ne_g<_
' ~~---r-~~~~-t-~~---J_o_o_o___ -~
Koszty wydzialowe
TABELA 4.41 Eleme nty sk ł adowe prod uktu Wydział Odlewni
\.Vydzial Monlażu Podzespdów
l'ull7A:!S [Hll I Po rl usp1jl 2 Podzcsr ó ł J Wyrobóv. .·
gotowych 9 \ 5(1
Detal I De ta l 2 Detal 3
( I szt.) ( I szt.) (l szt.) Koszty zarząd u 5 23 1)
Detal 4 Detal 5 Dew i 6
(2 szt. ) (2 szt) ('..!szt.) Polecenie

\.Vielk ośc i produkcj i na poszczegó lnych wyclzia.fach produkcyjnych przedsta~ Dokonać kalkubcji j eJ nos tk owych kosztów poszczegó lnyd i dera Ii, p 11d1,t..::: ptl -
wia tabe la 4.42. lów i wyrobów· go towyc h wied z ąc, że ·
koszty wydzial.owe Odlewn i rozlicza s i ę rropo 1·cjo na!ni e do liczby 1ll~1 szy-
TABELA 4.42. Ilość wytworzonych pólprod uktów i produktów go towy ch
11ogodzin , która d la każ. dego z wy lwarzanych detali w bi eżący m mi esiącu
\ VO Ilo ść WP !.loSć \VC lln śC
\.vynosi!a 200 rnh,
De1al I I OOO Podzespól l I 001) Alfa koszLy wydzial owe wydzinlów: Montażu podzespo lów i Montażu wyro-
l k t:1 l 2 l 500 PoJzespó/ 2 I 500 Beta bów goLOwycb rozlicza się propo rcjo nalnie do kosz lów wynagrndze1'1 hez-
l >l' la l 3 I 200 P o d zesvół 3 1200 O mega po średnic!Hv raz z narzwami ponoszonych na tych \Vydzi alach ,
1)1•l:il ·! ~ooo d!J po trzeb r ac hu nkowości zarząd c zej koszty ogólnego zarzą du roz li cza
l k tdl 5 3 ooo s i ę· proporcjo nalnie do kosztu wytworzenia wyrob ów go to wych.
l kW I 6 2 400 prod ukcja \:O.' toku nie w ystęp uj e
l k t:11 7 \4 800

l<.uszly pu niesione \.V bieżącym okxesie zawarte są w tabeli 4.43 ZADANIE 4.18
TABELA 4.43 . f< oszty b ież ące go okresu (z ł )
W p rz eds i ębiors ti.vi e „TEFLEX" S.A. zajmuje się wytwarzaniem pi1lx: l111 l l"ll1l
\Vy na grodze11ia nowy ch. Proces prod ukcyjny w przedsiębio r stw i e 1nzeb iega przez pii.cC 1': 11. 11 ;1 o..; 1 ~·
l\ late ri aly
Pozycj a ka lk ul:u.:yjna hc zpo~rc tlnie w r az Rnzcm
1Jezpo ś rctl11ie
z n:irzul:1 111 i pujących ko lejno pei so bie, które są realizowane na pięc iu wydz in l::icli ·

Koszty bL:zpoSrcdnie. \Vydzial ! (faza l) - wykom1nie części grzewczej pme lni o ~ r c d1 11 1;y 21) . .: n1
De 1<ill I 000 1 ooo z aluminium o g ruboś ci 4 mm,
Dctnl 2 l ooo I 400 Wydzw l Jl ( raza 11) - wykona nie rączki do patelni,
Deta\ 3 l 500 l 500 V\'yd z i ~d J ! I (foza lll ) - monto wanie rączki do częśc i grz e,:vczej r1•tle l11 1,
 I
Wyd 1wl·lV (fnzn IV) - pokrycie powierzchni wewnęt rznej orygrn3lną o 90 szt. przerobionych w lOO~lo,
• \vłoką nieprzywieralną tellon cbssic. o 300 szt. przerobionych w 50%,
Wyrób B:
W ~ 1 ~1g u b1~lącc go 111iesiąc3 wytworzono:
0 200 szt. przerobionych w I 00%,
Fa za I. 2 2 00 ~zt. CZ\!Ści g rze,vczych patelni, o 200 szt. przerobionych w 40%,
Fnza IL 2 OOO sil. rączek do części grzewczej, Wyrobów O:
F~1 za 111 : zmontowano 2 OOO szt. patelni,
o 80 szt. przerobionych w l00%,
F:iz11 I V: przetworzono I SOO szt. patelni, o 200 szt. przerobionych w 30%.
Fna V: \vyko 1lczono l 600 szt. pateln i

Przeclsięb1orsti..vo produkty \V trzt:Ch ko Jejnydi razach j)l"OC CSU pro

dukcyj nego, ponosząc które zostały przedstawione w tabe li 4.44
Dokonać rozliczenia kosz tów pólfab rykatów wedlug kosz tu wy1v1orzenla.
TABE LA 4.44. KosLly faz produkCJi (z/) Kozliczyć koszty fazy I na poszczegól ne półprodukty wcdtug wsp<)lczynni -
i'd ah: ri a iy \Vynagrodzcni::i l<nsz 1}• ków:
ra z a prndukcji
hc2p o śrc d11ie bez rn ś r cdn i c ·l 11a n 11ł :tmi wydziałowe Koszty materia!ów bezpośrednich I :2:3,
26 ooo 12 ooo 6 ooo Koszcy wynagrodzeń bezpośrednich 2:3: I ,
.11 '28 ooo 12 ooo 3 ooo 43 ooo Koszty wydzialowe 1:2:4,
[li 2 200 IO UUU 12 ooo 24 200 Rozliczyć koszry fazy Hl na poszczególne pótprodukly wedlug wspl>h.:1y nn1
IV I 300 9 4~0 12 ooo 23 220 ków:
I 200 6 ooo 1-l ooo 21 200 • Koszty bezpośrednie 3:2:6,
!lnem 5~ ~no 49 410 :H 000 160 620 Koszty wydzialowe 3:2: l,
Obliczyć jednostkowy koszt \.vytworzeni a wyrobów gotowych.
Polecenie:

Dokonnć kalku lacji jednostkowego kosztu wytworzenia wyrobu gotowego

nrn1. wyce ni ć slan proJukcji niezako ilczonej

ZADA NI E 4:19

S pólka „GAPC10" S.A. produkująca trzy rodzaje wyrobów A, B i G, z lego sa-

rn ego s urowc:.-i w Jwóch fazach technologjcznych na o<lrębnych wydziałach pro- ;
<lukcyJnych. W kwielmu 2009 roku poniosła następujące koszty, które zostaly
przedstawione \V labt!li 4AS

TABELA 4.45. l<oszty faz produkqi (zł)

l~ a ta p r ofl uk c: ji
i\ lal l!ria !y I ·wy na grodzc n i::i Koszty Kuszry
Uc1.puśrcd 11ic Uc:ą1o ś r c dni c "Z uarz 111 :1n1 i wydzia lowc wytworzenia
40 160 I 30 660 ooo
„ ooo I
I
34 350
33 080
)7 500
109
116 8J0
H:nu1 1 SS 260 65 010 75 5l:W 125 85 0

Wyprodukowano\\.- tym sa mym okresie ·...v fazie 1 pó-lproc\uktów

Wyrób 1\:
 Przyp adek 2

Pol ecenie:
KOSZTY W SPRAWOZDANIU Określi~. gdzie będą vvykazyv-,iane następ ujące koszty :
FINANSOWYM \.Koszty doku men\Gcji i uruchom ien ia programu komputerowego.
Koszty \vdrożenia programu kompult:rov·;ego, tj . nadzoru;inst rukt ażu, s?ki)-
leni a.
3. Koszty orga niz acji ponies ione p rzy za!oże niu lu b p óźniejsz y m rozszcrZL'lliLJ
1. Przykłady s półki akcyj nej
4. Różnica między 'vy?.szą warto śc ią ksi ęgo wą, a niższą w;.nt ośc ią rynkl'W <:\ lub
PRZYKŁ AD 5.1 wartością użytko wą środka trw a-!ego na mo"m eul bilcinsowy
5. Aktua lizacja „i n minus" w a rt ośc i dlu go tem1in owych ak tywów fin ;u1 St1 \\'Yt' ll
\V przl.!dsiębiors tw ie „Gu miś" m_ialy mie~sce zdarzeniil, ?p isan_e w kolejnych . (innych niż inwestycje w nieru c hom ości), wycenianych we dlu g w<1 1 !11 ~1. 1 1•1 1
'.tl'.;l llL pr:t.ypcH.lkncli. Na leży określić pozycJ_ę ara~ wa1~o~c (oprocz przypadku dziwej, przy założen iu że wcześni ej zostaly one p rzes:c.ncow;rn t..: ,, 111 pl11•.",
I l) \\ 1:1n1ad1 kló rej n ależy \vykazać następujące w1elkosc 1: a różn ica ta zos tała Odnies iona na „Kapi tot z aktualizacji wycrny"
D opł aty w n iesione przez wspó lników do spólki z o.o.
rorzy pa dek 1 7. Koszty poprzedzające za ku p akcji innych przt::d siębio rst\\ la n;d1 zy npla~·:dn1•
śc i zakupu, przeglądu sytuacj i finansowej i majątkowej, ilp.)
Po lece ni e: 8. Opla ty notarialne, sądowe, poda lek od czynnoSci cyw i lno- prawn yc h, tip p1 1v
nabyciu akcji i udzia lów.
W s każ, które pozycj e mogą z_osta.ć z;:ik\.val_ifikm_van~ jnko k~szty prac r.o zw~ - ' 9. Koszty zakupu materialów lub towarów wykazywane w ram<ich rrą-.li czc 1l 1n1 \'
1nw ydi, a które. powinny ~ostać Uj ęte Jako roz_li cze.n ia '.11 i ędzy.o~J esowe\~ b.1 la'.1s~e :·: dzyokresov.:ych kosztó w
\uh zoslać zaks i ęgowa ne 1ako koszty podstaw owej dzrn !alnosci operacyJneJ \\ r<1- !O. Przeszncowanie na dzieli bila nsow y wartości zapasów malerialów wed !u g ce n
H1:1cll r::ichu11ku zysków i strat sprze da ży netto.
I r'roj t:kto wanie t~<uzędz i, p rzyrządów do obróbk i, [01111 i ma tryc z wykorzysta- I .l. Wart ość nabyLyc h i na s tępni e sprze dany ch akcji w las nycb .
niem nowej tec lrnologii . 12. W spó lce osobowej dokona no zaliczki n8 poczet zysku oraz zali1.:zk i
1 Kuszty przygotovnrnia (_wdrożenia) nowej produkcji np .: wyt\.vorze n1e sem na podatek doch od owy od
próbnej, ud os tę pni enia złóż . . _ \J . Umorzenie zob~1w i ązań wynjkających z postanowieii ukl<idtt po jego podp is1.1111u.
.:> . Projektow ani e, wyko nanie i _badan ie protol~~ów ~ m_odeli ~os~vtadc~alnych 14. Ujemne różnice kursowe d otyczące kredyt.ów Z il ciąguiętych na sfi nan sowanie
wyrobów (przed ic h wdrożeniem do produkCJI seryJn~J lub uzytkow_ama). ś rodk ów t rwałych w budowie do momentu oddania ich do użytkowania .
4 Projektowanie, wyko nan ie i badanie wybranych rozw_1ąza 1i w za~res 1 e nowy.eh l5 . Wartość naliczonych odselek od przete1111i nowanych zobO\viąza ó .
\ub udoskonalonych materiałów, urządzeó , pro<l uklO\V, procesow, systemow
lub ush1g.
5. Koszty ;eklamy i dzi ałań promocyjnych.
!. Koszly lt' zwiększaj ą cenę nabyc ia programu i bęcią wykazywane \V bi lan s ie
Rozwiązani e: w ramach wa rtości nie ma[erialnych i prawnych jako „J nne"
W bilansie ramach warto śc i nlcmatcri:J.lnych 1 prawnych „Koszty prac rozw 2. Pozycj e tego rodzaju obciążają koszL po ds la wowej dzialalno::ic i ope raq· j111~J
i s l:rnowią ,,Us lu gę obcą" w ram ac h kosz tów rodzajo "vycli o raz „Koszt og1 1I
jowyc h"' - pozycj!..: I, 3 . 4 . . , .r .
\V b ilans ie r; 1111 ;1L,;h nJ1.l1 czc1i rn19dzynkn.::sowych k.ro tko lub dhigookres o\\)' Cb_ nego zarządu" w ukJJclzie kalkuLc1 cy.1ny ,m.
,,Rozlic;.c1rn1 1ni t. ; dzy 11kresuw1.: (1\ k1y wa)' ' pozycja 2 J. K.osz ty tL'go ty pu są odnoszone w nadwy żk i wartoSci e111isyj ni..:j ;1k c ji
w rni.:liniik 11 1.yski"1w 1 ~ tr; 1 l w wa 11 :111c ic kalk 11l acyjny rn ,,l<oszty s przedaży n:id ic h w11rtośc i ą tJomin<i ln ą (zmniej szają jq). \.V przypadku, gdy są o ne\\· yi
~zt.:: od ł t::J 1 1;n!wyżki, to pozos tala cześć obc iążn koszry fi n ansowe - „111111.:".
pozyqa 'i.

'VV: 11l 1>~l'. 1a·koryg11je „111 minus" wartość Srodka trwalego i jednocześnie stanowi
Jllll.flSl:1ly kl1s1.I t>pcrac)•j ny - „Aktualizacja wartośc i .:tktywów niefinansowych"
S. . \kl11all1:11 ·p „ni min us" bl(Llz1e w pienvszej kolejności zmniejszała wcześn iej
11l\vu11nny „Kapllal l aktuillizacji ..,vyceny" wynikający z przeszacowail „in
11 l 11s" tych 11k 1ywów finansowyc h. \V przypadku jego wyczerpan ia ( lub braku),
koszty tl.!gu ro<lwj u są od noszo ne w koszty fi nansowe - „A.kh.ializacja war-
tości 1nwcs1ycj 1" J e J n ocześnie skutki lak.ic h przeszacow ::i ń ko rygują wartość
omaw ianych aktywów
6. W przy padku osoby wnoszącej takie dopłaty są to koszty fina nsowe - „Inne".
'VVyLbtki tego rodzaj u obciążają na b i eżąco kosz1y ogólnego za rządu.
Op la ty te sta n owią el12;ment ceny nabycia takich aktywów finan so wych
Koszty zahipu rozliczane w czasie powiększają w a rLość stanu zapasów w po-
zycj i „Ma te r ia ły" lub „Towa ry" (w zależności od tego z czym są związ~rne).
I
w ce lu jego sfi nans owania jednostka zac i ągnę /u laedyt bankowy - kwota od
setek naro słych do dnia p rzekazania środ ka trwa łego do użytkowania wynos i
3 OOO zl, a za li pólrocze 2009 r. S OOO zł;
koszty przystosowania środka trwałego do użytkowan ia prac! jego pi·zyJ..,:i..:1c111
do eksploatacj i 2 OOO zł;
stopa amortyzacj i wynosi I 0% (mdoda li 11iowa) - a111ort yzr1cj:'l nal11.'.' l ar1.1 1Jd
miesiąca następującego po mie si ącu przyjęcia do użytkow<l'nia.
R o zw i ązan i e:
Wartość bil ansowa środka trwr.'d ego nJ 30.06.2009 r będzie równa sumie jego
wH11. ośc i nelto z faktu ry oraz odsetek 1rnrosły c h do dnia jego przekazania clo
uży t k o wnn i a i kosztów przystosowan ia środka trwałego czyli:

l O. Aktua liza cja malerialów będzie pomniejszać wartość za pasów „Mate riałów"
100 OOO+ 3 OOO+ 2 OOO= 10 5 OOO zl
oraz slanow i ć pozostaly koszt operacyjny - „Aktualizacja wa1tości aktywów
niefinansowych'' 2. Wartość bilansowJ środka trwałegona 31.12.2009 r. będzie.równa różni cy jego
11 . Nabyte a kcje własne wykazuje s ię w ramach kapitatu własnego ze zn.:i.kiem wartości początkowej oraz skllmulowanej amortyzLl cji do ko1lca tego roku:
m inus - „Udzjaly (akcje) włnsne", a kaszl z tego tytułu w momencie ich sprze-
daży jest rozl iczany wyn ikowa. tj . różn i ca clodatńia między ceną sprzedaży l 05 OOO - -1..Q_ · ~ · l 05 OOO= 99 750 z ł·
100 12
a ce n ą na bycia tych akcj i pomoiejszona o koszty ich sprzedaży wplywa na
zwi~kszenic ka pi.tal L; zapasowego, a różnica uj emn a na jego zm niejsze nie, na- J. Wartość bilansowa środ ka trwa te go na 3 ! .12 .20 I Or. będzi e równa róż n icy jego
toini.:i.sl pozost ał a różnica w części niepokrytej kapi tałem zapasowym zmn iej - waności początkowej o r::iz sh.t tmul o wan ej amorryzacji do koóca tego roku od
sz.LI wynik finan sowy do podziaJu początku eksp loatacji·
!2. Wyd;::i tki tego typu nie st;:111owią kosztu i są wyka zywan e w spó lkacb osobo-
wyc h j;1ko e lement k.n pitału w lasnego ze zirnkicm minus w pozycj i „Odpisy
99 750 - __l.ri_ l 05 OOO = 99 750 - IO 5.00 = 89 2 50 zl
z rysk u 11cllo w c i~1 g u roku obrotowego" 100
I \ l11i p1 Hlp1s:1111u ukbdu wart o ść zobo wi ąza1i do umorzrn ia'jest 1,1.rybzywana w bi -
Prz y pa d e k 4
!:1 ns1c w pozycji ,,Inne rozliczenia międzyokr es owe " w ramach pasywów, a po
spe l111 cn1u w wartych w układzie warunków powiększają one kap i lat zapasowy \VylHaue dane na Lemat zakupiunc:go mo.t enal u przt:dsu.1wlają s it;: n~1 s l ~ pująl'.o
l I RUż. ni ce kursO\ve uje mne powiększają w takiej sytuncji wa rt ość ś r odków trwa- (w rozważ.nnym p 1-Le<lsiębiorslwie
wycenia s i ę je na poziomie ceny nabyci::t) :
lych w buUowic. katalogowa cena zakupu materinlu : 900 zl,
15 Na liczone otlsetki od zobowiązali pmviększają kwotę od pO\ ~ied ni ego zobowią­ rabat zmniejszający cenę zakupu 50 zł,
zan i~1. klórego do tyczą i stanowiąjed nocześnie koszt finansowy - .,Odsetki".
koszt transp01ni: 150 zl

Przypadek 3 Polece ni e :
Po lece ni e: Okreś lić wartość bilansową rnateriah1 ( wcdtu g ce ny nabycia) oraz spos~)b lt;gtl

prezentacji w bilansie
Należy okreś l i ć kwotę amortyzacji oraz wartoś ć bilansową środka trwa!ego na
30.06.2009 r., 3 1.1 2. 2009 r., 3 l. 12 .20 l O r. w i e d ząc, że: Rozw i ąza ' ni e :
środek lrwaly zostal p rzyjęty do użytkowania 30.06.2009 r.;
wartość .środka trwa!ego według faktmy \.vy nosi l OO OOO z.l netto ( 122 OOO z! bru t- Cena za lrnpu materia lu 900 - SO 850 z.i,
to, ś rodek len s !u ży dzia lal.n ośc i opoda tkowanej, nie jest to sm11ucbód osobowy); Cena n<lbycia materia ł u 850 + 150 I OOO zl.
1
Materia !y wykazuj e s it; w bilansie w pozycji „Materia!-(' w ramac h zapasów
stnnowią one koszt w m omencie zużycia.
TAB ELA 5.2. Skorygowana cena nabycia obligacji na koniec poszczególnych okresów

O kr c~
Sko rygo-
wa 11:1 Cl! n n
na lJyc i;i n:1
S kor)':,:o w:111a
ce n a n a l>yd:1
z n<l se t ka 111 i
f' Ja tność
udsi..:l r.k
Sim r ygo-

11ahyci a po
l' nyc h vd y
~c~;~~J~ ~ Pre mi :1/
J
Przy pade k 5 i w nr to śd • dvs knn1 n
ptl n.:11ek n a ko n iec u wzgl~ d nie- I p ri.! 11111 1 ·
uo m i11a lnej
[____
okrc.~u uk r e:l'u niu odsetek dysko 11 t:i
Spół.ka nabyla stycznia 2009 r. l OO obligacji na rynku wtórnym. Wartość norni-
J (I] [2] [li [4] [5] [6] [7 ]
n~i\ na tyc h obligacji 'łl)' n os i 100 zł . Oprocentowanie 5% w stosunku rocznym platne 31.12.2009 9 ooo.oo 9 672.'27 500 9 172,27 6~?.27 172,:!7
icsl 31 gruJnia kai.dego roku. Ob ligacje zostaną wykupione przez emitenta 31 grud- J 1.12.2010 9 172,17 9 857,41 500 9 357.41 685 , 14 - ~' l<l
11i~1 2013 r. Cena nabyc ia wyniosła 90 zt za jedną obligację. Nabywca ma zamiar 3l.12.20t I 9 357,41 JO 056,37 500 9 556,37 698,97 lq~.'1 7

1 icst '"' swnie utrzymywać papiery wartościowe do tem1inu v,ryrnaga l nośc i 31 J2.20 !2 9 556,37 IO 270,20 500 9 770,20 713,Sl 2 1J',X \
31.12.2013 9 770.20 10 500,00 10 500 O.OO 729,8U ·n(i,::o
Po lece ni e: Su111n J SO!l, 11 0 I 1100.011

Oblii...:zyć sko rygowan ą cenę nabyc ia na kon ieC poszczegól n ych ohesóv.: oraz
sposób prezentacji kosztów z n i ą związanych.
R o zw i ąz a n ie:
W pierwszej kolejnośc i oblicza się wartość efektywnej stopy procentowej, kt ó-
r<.1 może być
rozumi ana j.?ko wewnę l rzna stopa zwrot11 (IRR) przepływów związa­
nych z danym instru m entem finansowym w okresie do tenninLL \\'Ymaga ! ności
TABELA 5.1. Efekttwna stopa proce ntowa z przepł ywów zwi ązanych z obli gacj ą
Objaśn i eniado labdi:
1. Skorygowana cena nabycia na początek danego o luesu je.st rów11:1 s knr ypn""
nej cen ie nabycia 1rn·koniec poprzedniego okresu
2. Sko1ygowa 11a c~ma na bycia na ko niec okresu z oclselka111i wynika L prt.t:1 1111P
żen i a skorygowanej ceny nabycis na początek okresu prze1. w'-p1'1lo.y11111"-
l +ESP
PlatnoSć odsetek i wartości nominalnej określa wartość przepl ywc·1w /. wynw
nionych tytu lów
4. Skorygowana cen<i nabycia po u względnien i u odselt!k (je~l tn jed11oczt.: ~ 111c
wart ość bi lansows tej ob li gacj i na ko niec okres u) wy11ika z odjęcia od skPty

P r1.c pł y wy (z !)
gowanej ceny nnbyci<:1 na koniec okresu z odsetkami, odse tek przynG\eżnych
O kres
w t aśc i cie l owl
01.01.2009 -9 ooo 5. Przyc hody z tytulu odsetek i premii/dyskonta są równe różnicy między kolu111-
J l . \2.2009 500
ną drugą i trzecią.
31.12.2010 500
Premia/ dyskonto jest równa. różnicy między kolum n ą szóstą i czwartą. a suma
J 1.12 2011 500
tych w i elkości bdpowiada l ącznej prem ii uzyskanej przy zakupie obligacj j
3 l 12.2012 500
31 12.2013 10 500
Wartość obl igacji w skorygmv nnej cenie nabycia bęt.lzle wykazywana w bilan-
cSP 7,47%
?ie w ramach dlugo lub k.róLkoo kreso wycll aktywów finansowych w pozycji ,.l 1rne
Wykorzyst11jąc funkcj ę arku sza ka\.kul ncyjnego Excel „Szukaj wyniku" można pGpie1)' wanościowe" . Stanowi ona koszt w momencie jej wcześniejszego zbycia
obliczyć. że wewnętrzna stopa zwrotu dla tak zdefiniowanych przeplyw·ów p i e n ięż­ (który jest wyb.z.ywany per s<i ldo w rilc hu n.k t1 zysków i str'1 l pei u wzgl\;d niL·1 11 u
nych \vy nosi 7/17%1 . Jes t to sto pa pro cen to..,va, która zrównuje wartość ujemnych przychodów z tego tytu lu orn kosztów sprzedaży). Koszty odsetek Onl7. pre i ni i
i dodatnich przepływów pieniężnych związanych z tą obligacją. Sposób obliczania będą wykazywnne jako P rzyclwdy finDnsow e - ,,Odse tki''

skorygows nej ceny nabycin został przedstawiony w tabeli 5.2

Przy p adek 6

P o le ceni e :

OvkonriC blkulacj1 odsetek o raz ra t kap i tałow-ych Jla le.:isrngu. kttll\ w 111 )'• 1
przt!pis1' w podatkowych został zakwalifikowany jako upcracyjny, tt lg t id 111 1.: 1. 111 1
1
 I
w 1q1:1 1n :11111 l lil: 111 sowym i jest to leasing fi na nso wy, p r zy następujących za·tożc- Przepływy Iloty spL, ty Ra ta !cap ita-
Okres Zad! u żeni c Odsctld
111.irl1
z le:1singu '""' ;„,„ Iowa
-8 200 8 200 7] ,jcj 131 564 J {J51i
w; 11 L0śl: ś rodka lrwalego: 200 OOO z· ł,
uk.rcs spL.tty leasi ngu: 24 m i esiące,
-8 200 s 200 7 20 1 P"l 420 99')
10 -8 200 8 200 7 259 17 2 ! 9 941
11pl <.1la w s t~p!W (i..:zynsz inicjalny): I 0°/r) wartości przedmiotu leasingu, czyli·
J

ll
i° -S 200 8 200 7 Jl7 109 960 88]
200 ooo= 20 ooo zł, 12 -3 200 8 200 7 J76 102 6<1) 82 ..J
00 IJ -8 200 s 200 7 <!]5 95 268 765
czynsz leas ingowy ( 1 11 iesięczny): 8 200 z ł ,
14 -8 200 8 200 7 .i!J5 87 833 705
wartość wy!rnpu : 1,0% wartości przed miotu leasin gu, czyl i
15 -8 200 s 200 7 555 80 JJS 6-1 5

I
I
200 OOO = 2 DOO zł 16 -8 200 SJOO 7 616 7'2 783 584
100 17 -8 200 8 200 7 677 6.:5 163 523
R oz wi ąz ani e : 18 -8 200 8200 7 738 )7 !\9 J 462
19 -8 200 8 200 7 800 49 753 4~
W ce lu oblicze11ia rat knpi1'alowych oraz odsetek na leży maleźć taką stopę dyskon- 20 -8 200 8 200 7 863 tl l 952 337
tową, przy k1órej wszystkie przepły·wy pieniężne Z\vi ązane z danym obcym 21 -8 200 8 200 7fJ26 34 039 27<1

zrównają się, tj . wartość otrzyrn~1na na początku zrówna się z wanoo;cią tw:ząc:ą przy- n -S 200 8 200 7 9'.10 26 16.3 210

sz!yc\1 wyd atków związanych ze ź.ródlem frnn 11sowm1ia. Lnaczej m ówiąc~ należy okre- 2] -8 200 8 200 s 054 18 173 L-Hi
--
10 200 IO U9 10 119 SI
ślić wewnęlrznąstop:1 zwrotu ([RR) dla tak zdefiniowany~h przep ~twów p i erUężnych 24 IO 200
t RH./ S Hrn:1 0,SllJ0% 218 800 200 00(} 18 8 1Jłl
Wa rtość lRR mo·żna ob li czyć w arlrnsw kalkulacyjnym „EXCEL'.', za pomocą funkcji
o lej samej nazw ie. Uj imlj ąc ogóln ie można to przedstawić w postaci \vyrażeni a:
Objaśnienia do tabe li:
CF, CF1 CF „ CF l Przeplyw-y z leasingu prze d s t awiaj ą wartości otrzymyw ane/p !acone (per s~il ­
CF
0
= - - --
I
+ - -- - +
2
+ - -"- = 2.: - - '- , do) z tytu lu lran sakcj i. IRR (koszt z tego tytułu) ob liczony na podslowi c tyc h
(I+ !RR) (I + IRR) (1-t- IRR )" '= 1 (l+ll'J1)' przep !ywów wynosi 0,8030% miesi((cznie
Raly spfaty leasingu r ep 1·ezenn1ją pła tnoś ci z tego tytull1
Odsetki są obliczane od aktt13lnego z a dll 1 żenia, które powstaje po odjęci u plut-
- prze pl)'\\.; p ie niężny w danym okresle,
ności rat lrnp i uiło\vych
- I 1czba okresów
Raty k;:ip italmve są ka lku lowane jako różnica między pla tnościami z tytułu ml
leas in gu. a kwo tą odseti.:;k
Sposób kalk ul acji rci t kapilalo\lf'jCh oraz odsetek zos tal prz~ds Lawi ony w tabe-
li 5.3.
Koszty odsetek z tynilu leJsingu b ę dą sta now ily koszt b ieżącego oh esu
TABELA 5.3 . Obliczenia rat kapita łowych oraz odsetek dla leas ingu przy znane j pła tn oSci (Koszty ·fina nso we - „Odsetki"), na tom iast w::1rtość pozostafych do sptaty rat kapi -
(racie) łącznej tałowych będzie s tan o wiła zob ow i ązanie z tyn ilu leas ingu fi na ns owego (Zobo w i ą-

Prze plywy Rn ry sp laty Rnt nlrn p it :i - Odsetki

zanin dlu go i krótkote rminow e - „Inne zobowiązania tinans owe") ~
Okres Z a d l11 ie 11 ie
1. k:1s in!;! u \ens i11 g:u łow;1

- o 180 01)0 20 ooo 20 uuo

-8100 8 200 6 755 180 ooo J 4<ł5 PRZYKŁ AD 5.2
-8 200 8100 6809 173245 ] 39 1

-8 200 s 200 686J 166 4]7 1 337 Polece n ie:

-8 200 8 200 6 lJlt) 159 573 1 281
-3 200 3 '00 () 974 \ 521)5) 1226 Ulóż równanie dotyczące kosztów podstawowej dzia !aLności operacyjnej wy-
-S 200 s 200 711 30 14.:5 680 1170 kazywanych i..v porównawczy m i powiązanych z nimi zrównanych z przy-
-8 200 3)00 7 087 \38 65 0 I I l] chodam i ornz kosztó w p0Jstaw1)wej d z iala l ności prezentowanych
w waria11cie kfdku lacyjnyl11 ob razujące dlaczego w ostatecznym rezu ltacie \Vptyw
kosztów na wynik ze sprzedaży w obydwu ·tych W<:1 ri ~rn tachjest sobie równy, dys-
ponując n::i.stępującymi informacjami
zmiam1 stanu produ k tów (zwiększenie) : 8 OOO zl,
koszty według rodzaju (a morty zacj a, zużycie materiatów i ene rgi i, ush1gi obce,
1,vyn"::igrodzenja, ubezpieczenia spo!eczne i inne świadczenia, poclalki i opiaty,
pozostale koszty rodzajowe): 150 OOO zl,
koszt 1.vyt~vorzenia produktów na wlasne potrzeby jednostki 2 OOO z1,
koszt wytworzeni<l sprzedanyc h produktów l OO OOO zł,
koszty sprzedaży: 15 OOO zł,
koszty ogólnego zarządu: 25 OOO zl.
wartość sprzedanych towarów i maleria·!ów w cenach zakupu 20 OOO zł
Rozwiązanie:
S uma kosztów wykaz;"-vanych wecltug wariantu por ówmll'>'CZ<, go, czyli kosz-
tów we(llu g rodzaju powiększonych o wartość Sl)tzec1a1rvcn to"v~1rów i rnateri<.1!ów
powinna zostać sk:orygo,vana o
l zmiallę sbnli produ któw (113 minus w przypadku zw iększeniu sta11u procluk-
tów, na p lus vv przypadku zmniejszenia stanu produktów), oraz
koszt wytworzeni;:i produktó\v na wlasne potrzeby jednostki (na minus),
3. Kosz ty likwidacji, wartość netto maszyny produkcyjnej zniszczonej przez po-
zar
4. Utwo rz enie reze l"\.vy na prawdopodobne str<lty i tytuh.1 operacji gospodarczych
(nie do tyczy dzialaJności finansowej)
S. Wartość odpisanych środków trwa-łych w budo wie, któ re nie d2!y zamierzone-
go efektu gospodarczego
6. Wartość bi lansowa składników maj ątkowyc h wchodzących 0 w sk lad sprzeda-
nej zorganizow·.'.'mej części jednostki
7. Wartość ewidencyjna (neno) środków lcwa lych wniesionych do spólki w for-
mie apoiiu
S. Niezawinione niedobo ry w to\.varach związane z ogólnym ryzykit:rn prow:1 -
dzonej działnlności
9. Jednorazowe oc\szkoclowanie z tyt11łu wypac\klt przy pracy
IO. Poniesi one ka ra z tytułl1 11ieprzestrzeg<.1nia przepisów w zakresie oclirn11 y ś 111
dowiska
l l. DnrowiZ11y pien i ężne dla przedszko la
l2. Skradzion o towa ry (n ie udowodniono \viny osobie od11nwit.:d z i:il11 l'J}
13 Utworzono rezerw~ na zobow iązania srmvodownn e res tr uklu1 y1;1ci:1, d1 i l<.11 "•
rej j ednostka zostaln zob o wiązana na podstaw ie odrębnych pr,..cpisi"iw
14 Odpis a ktuali zujący należność od kon tt·nhe11la pos lawi nnegu w :i t:in l 111;1
dl ośc i
! 5. i·\ mortywcja środków trwa!ych oddanych \N dzierżawę przez przeds1ęb i ors1wt)

w c·elu uzyskania,_zgodoości z kosztami ujętym i w wariancie ka lkulacyjnym czy li dla które go wykonywnnie tych czynności nie jest przeclr:ni olem podstawowej
s u111ą kosztów wytworzeni::i. sprzedanych produktów, kosztów sp rzedaży, kosztów dz i ablności ·
ogU !n ego z~1rząd u oraz \VartoScl sprzedanych to'lvaró\:v i materiałów. \V przedsla- l6 . Koszty postępo\vania sądowego
\\ innym przykJadZłe J?OWinna zachodzić następująca zależność: 17.1..J rnorzon e 1w l eż11ości, n8 które nic ulworzono wczeSniej odpisu aktualizują..::t -

150 000 - 8 000 - 2 000 + 20 OOO~ I 00 000 + l S 000 + 25 000 + 20 000 18

niż cena naby cia
%n t.t:1 n s111lw kosz tów podstawowej dz1alalności operacyjnej , która obciąża 19 Wartość netto sprzedanej ni ernc h o m ośc i
\1, y11ik rt1rnnsowy rozważanego przedsiębl o rstwa równa się 160 OOO zl 20. Koszty nieruchor:ności (ni. in. opłaty ;;;ądowe)
21. Odpis należność od cl lużnika z zap !a tą który c h zalega, a wet.llu g
oce ny jego sytuacji majątkO\VO-fi.nansowej splata 11•1\eżności w urnow11ej kwn
PRZYKLAD 5.3 cie j est rnal"o _prnwJopodobna
Po leceni e· 22. Przekazano darowiznę w postaci komputera dla szkoly
wartość netto,

Które z poniżs zycl1 operacj i gospoclarczych zostaną zal<:\vaJjfikowane jako podatek ocl lowarów i uslug.
koszly pozost:..ilej tlzialalności operacyjnej (z po dzia łem na pozycje za1,va11e \V rn- 23 Zlikwiclowano sa mochód osobowy, który uleg ł wypadk o wi
chunku zysków j slral), a które Jo strat nad:Z\vyczajnych 24 Umorzono wierzyte l ności w wyrnku uprawomocnienia s i ę p~) S l ~ p lHv;11 11 :1 1dd: 1
l Koszty utrzymania nieruchomości ujętych jako inwestycje~ odpisy amortyza - do1,.vego z wierzyci elami
cyjne, remonty, pCld~1tk1 od n i eruchonwści
Koszty likw icbcj1 śrndka trwalego z innych przyczyn niż losowe i budowa no-
wego ś rodk a lrwi.l lego
 I
Ro z w i ąza ni e: Ad4)
a) K0sz t p i eniężny,
b) Pozycja: A.ll.3. Odsetki i LJdz ialy w zyskach (dywidendy) (znak plus) oraz
I
l)lit:ns tal e kos1ty operacyjne

2.
„Strnta ze zbycia niefi_ncmSo\1,rych aktywów tnva lych": 2, 5, 7, 19*, 20, 22, 23; .
„Aklunliwcja wartości aktywów niefinanso\vych": 14, 18, 2 1; Ad 5)
C. ll.S . Odsetki (zmk minus)

a) Koszt niepieniężny,
I
' · ,,In ne koszty operacyjne" I, 4, 8, 9, I O, I I, 12, 15, 16, l 7, 24
Stn:1ry nadzwyczajne: 3, 6, lJ
b) Pozycja: A .TI. I O. lnne korek ty
I
PRZYKŁAD 5.5

Polecen ie: I
Określić, które info nnacje będą bezpośreLlnio wykazywan~ w bl lansie ora z
w rachunku zysków i strat, a k tó 1·e będą opisywane w Jodatkowych i nforrnacjnch
i objaśnjeoia c h :
PRZYKŁAD 5.4
Wartość końcowaodpisów aktualizuj ącyc li (kosztów) poszczególne grupy ak-
P olec eni e : tywó\v niefinansowych.
Szczegół owy opis od pisów aktualizujących akrywa lln~insowe .

Określić charn lcter 1-;osztu (p i eniężny, niepieniężny) oraz pozycję przep ływów
Kvvota kosztów dotyczących produkcji zaniechanej
pie11ięż11ych, w któ rej pow inien zoslać wykazany jako \vyc!~1lek lub ko rekta w ra-
Dane o kosztach rodzajo1,vyc h w przypadku spo r ządzania b tkulacyjnego ra-
c llll nh.i p1·zeplywów pienit;żnyc h spo rządzonego metodą pośre dnią chun.ku zysków i strat
S. tączna kwota amoityzacji w przypadku spo r ządza n ia porównawczego wa-

l
1' 1jc111n e róż 11i ce kursowe niezreJ !izowrine (nal iczone na dzieil bi lansowy) do-
l yczącc kri..!dyló'rv
I )(\ set ki i)d wyemitnwanyi..:h obligacji (zapłacone).
riantu rachunku zysków i stra t.

Rozwiąz anie:
I
\V: irt ość 11etll) sp r:udnnych środków trwa~ch.
()dsi.:lki od krt.! dytów zapbcone. Acl I )
Koszt z tego tytułu koryguj e na rninus odpow iednie grupy akl)'WÓ\V niefinan-
I
YVaituść urnorzc•nych uprzednio uclzielonych pożyczek.
w bi lansit.! i jednocześnie stanowi pozosta ly koszt operacyjny - „Ak-
Rozw i ąz ani e:
Ad
wa rt ości ttktywów nidin<i.nsowych" w rachunku zyskóYV i s trat
I
Ad lJ opis odpisów aldualizujących aktywa l nansowe jest zaw1.1n-y
a) Koszt niepieniężny, w dodatkmvych infonm1cjacb i objo.śnieniach „

b) Pozyja: AIJ.2. Zyski (s traty) z tytulu różnic knrsowych (znak p lus) Ad 3)

Ad 2) Koszty dotyczące produkcj i Zdniechanej wykazywane są w rachunlrn zys kó w
a) Koszt pieniężny, i strat, a także w dodatkowych informacjach i objaśn i e n iach
b) A.rl .3 . Odsetki 1 udzial"y w zyskacb (dywideudy) (znak plus) oraz Ad 4)
Odsetki (znak min us) WyknZ)'Wa~e są w Jodal"kowych infom1acjach i objaśnieniac h

Arl 3) Ad 5)
a) Koszt n i epit'n i ężny, K1,vota Odj)isów amortyzacyjnych (umorze n ie) pomniejsza odpowiedni e p11
b) Pozycja All.4. Zysk (stra t.a) z dzia l a l ności inwestycyjnej (Zllak plus) zycje środków trwc1lych ornz \Vartości niemate ri alnych i prawnych w bilan ~ l l '
 oraz jest \VykJ.2Y"van~jak o jeden z kosztów podst<nvowej dzia laln ośc i opera- 9. Umorzenie 50 1Yo zobowiąza11 wobe c wierzycieli wyn i kających z postanowietl
układu po jego podpisaniu
cyj nej w rachunk.ll zysków i strat.
10. Koszty szkolenia Dział-u Księgowości w zakres ie obsh1gi nowego programu
finansowo-księgowego
ll Koszty prospektu emisyjnego przy em isji nowych akcji .
2. Zadania 12. Aktualizacja „in minus" w<111ości dh1golerrninowych akcji wycenianych \V ~­
dhig ceny nabycia po pomniejszeniu o odpisy z tytuhi tnvalej utraty W31W ści
ZADANIE 5.1
13 Przeszacowan.le na dzień bilansowy wartości zapasów towarów do ce ny sp 17.c-
daży netto
W przedsięb iorstwie „Cliford" miały miejsce zdarzenia opisane w kolejnych
14. Zakupiono 5 % akcji wbsnych, które nas t ępn i e sprzedano
1

s ześc i u p 1·zypadkach. Nale ży określić pozycję oraz wartoSć (op rócz przypadku
.1 -2), w ramach której nJ. \ eży wykazać n:i stępujące wiel k ości:
Przypadek 3
Przypadek ·1
Po lecenie:
Polecenie:
Należy określić bvotę amo rtyzacji oraz wartość b il ansowąśroclk:1 trw1 il cg11 iw

Ktdre pozycje mogą zostać zakwalifikowane jako koszty prac rozwojowycb, 30.09.2009 r., 3 J. 12. 21)09 r., 3 I. 12.20 I O r. wiedząc, że
środek trwaly zos tal przyjęty do użytkowania 30.09.2009 r.:
a które powinny zostać ujęte jako rozllczenia międzyokresowe w bilansie lub zostać
vvartość śro dka lrwakgo wedlug faktury wynosi 200 OOO zl nello (244 OOn / I
zaks1ę12ovvane ji1ko koszty dzialalności operacyjnej w rnchunkl1 zysków i strat
Pro iekto"rnnie narzędzi z wykorzystnniern nowej tecb nolo"gii . brutto, środek le n sfuż.y dziaf::t l ności opodatkowanej, n ie jest !o s;in1ochód l) :i {1
bo wy) ;
Koszty reklamy telewizyjnej nowego produktu
\V celu jego s'finansowan in jed nostka kredyt bankowy - hvol ;i nd
Wytworzenie serii próbnej
setek naroslych do c111ia przekazan ia lrwalego cło użytkowania 1vy11ns i
4. \:Vykonanie i. badanie prototypów i modeli doświHcl czalnych wyrobów przed
6 OOO zl, a za IV hvana·I 2009 r. 8 OOO zl;
ii..:h wdrożeniem do produkcji seryjnej \u b użytkowania .
koszty przystosowania Sroclka trwa!ego do użytkownnia przed jego przyjęciem
Przypadek 2
do eksploatacji: 4 OOO zl;
w czerwcu 20 l O dokonano modernizacji środkn tnvalego tl a kwotę 20 OOO z!
Polecen ie: netto plus VAT 22%:
stopa wynos i 20% (me toda liniowa) - amo rtyzacja nal icw na od
( )\m· ś l i ć , jak będą wykązy·wane następując e koszty nas1:ępLIJącego po miesiącu przyję cia cio użytkowan i a

lJj 1.:11111c r O·żn ii..: e kursowe dotyczące kredytu inwes tycyjnego zaciągniętego na
s!in:.111so wa11ic zaku pu środka trw<.1lego do momentu oddania go do użytkowa­ Przypadek 4
ni<.1
2. W~1rtość n:..i.liczonych odsetek od przeterrnino'>vanych zobow lązaó Wybrane dane n<:i Lern::i.t znkupionego material11 przedstmvi::i.ją s i ę 11<1 .sL ę pującu
_, . Oceno ko ndycj i fimrnsowej przedsiębiorstwa poprze dzająca decyzję o jego za (w rozważany m przedsiębiorstwie wycenia się je na poziom ie ceuy 11abyci:1) :
kupie bta logown cena zakupu materiału: 2 000 z) nelto,
4. O płaty notarialne przy nabyciu dlugotern1inowych udzia ló1-v • rabat zmniejszający ce nę zakupu ( \ 0%) 200 zl,
5 Koszty zakupu rnateria·lów ujęte na rozliczeniach międzyokresowyc h kosztów • koszt transpo1i11 JOO zl netto
6 Koszty uru chom ien i3 programu obslugującego Dzial Zakupów
Po lecenie·
7. Różnica między wyższą warto ścią księgową, a niższą wartością użytkową
środka trwałego
Określ i ć wartość bilansową ma t er iału o raz sposób jego prezc 11l<1 <.:Jt \\ b1
\\!spółce jawnej wypłacono za li czkę dla właścicie l a na poczet p rzyszłego zy-
lansie .
sku

Przypa cl ek 5 ·
SpUlka n aby ł a I sLycz111a 2009 r. to obligacji na rynku wtórnym. Wartość nomi-
nalna tych 0bl i g~1cji wyn s1 1OO zł. Oprocento wa nie 7% w stosunk.11 rocznym płatne
jest 3 J grudnia kazdcgo roku_ Obligacje zostaną wykupione przez em itenra 3l grud-
nia 2.0 t 2 r. Ci.::na na byl'.ia 1,.vyn ios!a l I O zł za jed ną obligację. Nabywca ma zamiar
i jest w stanie ulrzy rn y,.1,1 ać papiery wartościowe do term inu wyrn:1galności.
Polecenie:
Ob li czyć sko rygo wan ą ce n ę nabycia na koniec poszczegó lnych okresów oraz
sposób prezentacj i ko sztów z n ią związanych .
Przypad ek 6
Po lece nie:
Ookom1 ć ka lk.lii ncji odsetek oraz rac kapitalowych dl a leasi ngu, który w myśl
przepisów podatkowyc h został zakwalifikowany jako operacyj ny, a zgo dnie z roz-
w iązan i ami bila nsowymi. Jest to le;:ising fin ansowy, przy naslępującycb założe­
niach·
wartość środka trwa lego: 300 OOO z1,
okres splaty leasingu: 36 mi esięcy,
uplala wstęp11~1 (czynsz ini cj<-1lny) : I 0% wartości przedmiotu kasingu,
uy nsz l<:asi ngo wy ( mi es i ęczny ) : 8 500 z!,
\\ :11 luSC wyk11 pu : 1.'0% wartości przedrniot11 lc::asi ngu.
ZADAN IE 5.2
Po lece n ie:
Ok.reśliC, jaka powinn:.1 zach.odzi ć z11leżnośl: m iędzy kosztami podstawovvej
dz1a l ;;il n ości
operacyjnej wedlug wa riantu porównawczego oraz kalhllacyjnego
rachunku zysków i strilt dys po n ując następującymi infonnacja1111 :
• zmiana Sla ll ll produktów (zm niejszenie): · 8 OOO zł,
koszty wecllug rodzaju (a morryzacja, zużycie materirilów i ent!rgii, usługi obce,
\\y nagrodze 11ia, ubezpi eczenin społeczne i inne świadcze nia, podatki i oplaly,
pozostale kosz ty rodzaj owe): 200 OOO zł,
koszt 1,.vytwo rzc nia prod uk tó w na własne rotrzeby jedno stki 3 ooo zł,
koszl wytwo rzenia sprz.eda nych produktów 150 OOO z ł ,
koszty sp rzeda ży: 15 OOO zl,
koszly ogó lnego zorządll: 40 OOO zł
I
ZADAN IE 5.3
I
Polece ni e:
Które z poniższyc h operacji gospodarczych zostaną zakwa!.ifikowane Jako
koszty pozostalej działalnośc i operacyjnej (z podziJ lem na pozycje zawarte w ra -
I
chunku zysków i strat), a które do strat nadzwyczajnyclr
1 Odpis n ktua li z ujący na leżność od kontrahenta „Clifford" z za pła tą której zale-
ga (kontrahe nt wykazt0e przez ostatni o kres straty; dodatkowo zos tał zareji;-
I
strowany w Kraj owym Rejestrze Dtużn i k ó w) .
2. Przekaza no darowiznę pie ni ę·ż n ą cl la przedszkola.
3 Odszkodowanie dla pracownika J. Kowalskiego z tytułu \\·ypaclku przy pracy I
4. Poniesione bra z tyn1tu uieprzestrzegani(1 przepisów v./ zakresie ochro ny śro­
dowiska.
j. Skradziono środek tnva·ły w postaci kompu lerJ (nie udowodn iono win y osobie
oupowiedzialnej)
I
6. Utwo rzenie reze rwy na przyszłą restrukniryzjcję na podsrnwie decyzji z~i rzq­
cl u spólki.
7 . WcHtość odp isanych środków trwa lych \V budowie, które: nie daly zamicrz1rnt.: -
go efektu gospodarczego
8. Wa r tość bilansowa środków trwalych oraz wart ości niematerialnych i praw·
nych \VC ho dzącyc h w skJad sp rzedanej zorga ni zowant:J części jeUnostki
9. Wartość ewidencyjna nal eż n ości wnies ionych do spólki w fo m1ie aportu
I O. Niezawinione niedobo ry w materic1lach z wi ąz<1 n c: z ogólnym ryzykiem prowa-
dzo nej dzia l a Ln ości I
l l U rn orzo ne należności od kon trah enta „Czeko ladka",· na które nie utworzo no
wcześniej od pisu aktualizującego
12 Odpis akhia li zujący zapasy surowców (na moment bilansowy) z powodu ceny
sp1 zedaży ne tto niższej niż cena naby cia.
I
13. Wartość ks i ęgowa sprzedanej \v i erzytel11ości.
l4. Koszty rozbiórki blldynku hali produkcyj nej (l ikwidacja).
15 . Wskulek poiaru zosta-la zniszczona nie w peh1i umorzona maszyna pmJukcyjna.
16. Utworzono rezerwę na św iad czen i a pracownicze.
17 . Odpis aktualizujący należn oSć od kontrahenta postawionego w stali iikwidacji .
18. A mo1tyzacja bu dyn.ku oddanego w dzierżawę przez przedsiębiorstwo, dl~l któ-
rego \vykonywanje tyc h cz ynnośc i nie jest przedm iotem poJs tawowej dzia l11I ·
naści
19. Koszty postępowani a z tytu!'u wierzy t e ln ośc i skierowanej na drog~ sądDwą
20 . Zlikwido,wano rne \V peh1i zamortyzowany samochód c iężarowy , któ1 y ldcg l
uszk odzeni u.
2 l Umorzo no należność od spółki „G umi ś" w wyn iku l1prawom ocn ieni:i si..; IHl
stępo wani::t uldadowego z wierzycie !arn i
:!2 . Koszty odpisów amortyzacyjnych nieruchomości ujętych jako i.J1wi::s!yi..:jr
Zf'.\DANIE 5.4
ROZDZIAŁ 6
Po lecen ie:
KOSZTY W RACHUNKU
Określić c harakter koszn1 (p ieni ężny, niepieniężny) oraz pozycję przepływów
pi e ni((żnYc li , w której powinien zostać wykazany w rachunku przeplywóv.' pie- DOCHODU PODATKOWEGO
11i\"inych sporządzanego metodąpoś rednicr
I U1c111ne różnice kursowe niezrealizowane (naliczone na dzietl bilansowy) do-
(STRATY PODATKOWEJ)
1yc1ąc~ naieżnuSci z tyn1tu dostaw i ush1g.
, Udpisy a kLual1zujące należności .
W.11 t ość netto zlik:wiclowanych środkÓ\V tr\va~ych
1. Przykłady
()ll sl.: lk1 oU kredytów zapłaco ne .
W:11 tu Sć umorzo11ych pożyczek (wczeSniej udzielonych) PRZYKŁAD 6.1

Przedsiębior stwo 1\XA spólka jawna prowadzi dzialalność w zakresie h;in-

/ADA NIE 5.5 dltt hu rt owego artykułami spoży\vczymi. Kap it a! podstawowy spółki ma wr1r-
t ość 500 OOO z! i zostal wniesiony przez dwóch udziało\\ ·ców - Go11.1cJ i tv1 :11 .V~7 a,
l' o lcr:r. ni c:
którzy wpbcili po 250 OOO zł. f(ażcly właścic i el poinfom1owal Naczel nika w l :1~ę1
wego urzędu skarbo\vcgo o za ło że niu ks i ąg r~ ch unkowy ch <1ra z wyl>u11ł..: p111l :11
t)k1dl1l:. któ re infonnacJe będą bezpoSrednio wykazywao_e w bilans ie oraz
kll dochoJowego liniowego. Wlaściciele placą wszystkie skl:'idk 1ZUS. Sp1'1lk.1 w•; I
w 1.1 l ht1nki1 zy<•kó w i st r~1t. a które będą opisywane \V dodalko,vycb infom1acjach
p0datn ikiern VAT i rozpoczęła dz i a l a lność I grudnia 2008 r.
1 11hi:1\11ie111;1c ll
I I\. wot:i kosztÓ~\' dotyczących produkcji za nieclrnnei z powodu jej nieoplacal- W grudniu '2008 r. miały miejsce zda rzenia gospodarcze wymienio ne w t.il>c-
li 6.1. .
\V:111t1śc1 amortyzacji poszczególnych skJadników rnająlkowych.
\V;1J tośC knilcowil _o dpisów aktualizujących (kosztów) należności z tytu łu do- TABELA 6.1 . Zdarzenia gospodarcze w grudniu 2008 r. w AXA spółka jawna (wszystkie
zda rze nia są odpowiednio dokumentowane fak!11r a mi . wyciągami bankowym i i innyrn1 do-
'i taw i u~lug .
wodami)
1\ Szczcgólowy opis odpisów akn1ali zujących wartość posiadanych akcji.
L ąc7na wartoSć rozliczeń · mi ędzyokresowych kosztów czynnych {krótkoter- L p. Dal a Opiszd :1ncn i:1
rninowych) .. 1.12 Podpisnno umowę naJmU po1rnCs7.czeri mag<izyno\vych wraz z 7.::!pleczem
Wartość koócowa kosztów z tytuh1 odset~k. ~dmi1JistrncyJ1·10 socjalnym wariości netrn 26 000 zl z.:i okr~s
grudz.1t::11 2008 - g1·udZ i!!1l opl;1c:o m1 z góry w morncncie podp1s<1 111 ;1
urnowy
1 I 12 Zatrudniono na urnowy u piacę dwóch sprzcll.1wc1)\\·-ni:1.gaty111c11111
z wynngrotlzcniem brutto 2 000 zł kndy oraz kierowe~ l IV}llag.11>d1c
niem brullu 2 500 21. Ustalono iż wynagrodze ni a b t,:llą 1\;pla..::me ' d111 .1
03Stępnego miesiąca

l.12 Zil foiono rac l111nek banknwy !i1ni te111 kredytowy m w1 11tu ŚC1 '\Il 1)[)1) 11
B;i.nk potrącił prowizję w wysokoSci 500 zł
4. ~ . 12 Znkuplono nrnti!riaty biurowe i pomocnicze wanośc 1 rio..:uo 5 ooo 11
3.1:'. Z:1kupiono ł prZyJętO do używa111~ (w okresie tlł u zstyni 11rz wl..J 1t„„p1'1ł
k11rnputerowy na potrzeby adminisrrJCYJlH! wanoSct 11eno J ono 11111. 11 11.1
pnirzeby d2i.d1 1 sprze1.h1i.y w<i n o~c_i_'"_·u_o _4 _oo_o__
z_I _ _ __
-1 I l Z.-ikupiono u żywn n y sainocbód dostawczy który ptz.yjęlo do u~.y w:1111.1
_J w okresie i.lłuzszym niż rok} wartości nettu 30 OOO zl.

LJsta l lć dochóJ spó l'ki za grudz ieil 2008 r.
R ozwi ąz anie:
Dochód spólki ust~ibny jest w celu rozl iczenia poda tku dochodowego przez
k.1żdego z udzia lowców Spó fki jawnej. Wykawnie docbodn powoduje k~n.lecz­
n o ść ro zliczeni" podel lk u (przy uwzględnieniu stawki podatku oraz odl1czet1).
\Vybz:rni c strnty ozna cza, że podatek 11iejest usta lany.
s 1ió lku uso ho\Va 11i e j-.:st podmiotem poda tkn dochodowego. Po d~1tn i bmi są
111 1;.1:.\l.1 wcy.. lt..:doak ewide11cja jest prowadzona d la spó lki i stanowi podstawę do
11, 1nk111;i 1 111d ~itk uwy c h przychodów i podatkowych koszlÓ\~. Dochód (lub strata)
l!':-. 1 ll'; l ;i\:111 y wcd!u g ro1111u !y·
1l1 i..: h~)d (s tr~1l<.l pod<t tkowa) :::: przychody poclatko·we - koszty podatkowe
Us wleni e poda tkowych p1·zycbodów ornz kosztów odbywe:1 się zgodnie z prze-
pisani i podatkowym i. W z::-ileżności od formy prawno org~rniwcyjn~j p rzedsi ę bior­
Sll·Va należy zastosować je cl ną z chvóch ustaw·
ustawa z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodov1-·ym od osób prawnych lub
ust::\\.va z 26 lipca 199 1 r. o podatku dochodowym od osób b.zycznych
Ogó lne regn !y usta lania dochodu są jed nakowe w obu ustawach~ definicja
kosz tów jest identyczna w obu reguJacj c1ch (art. 15 ust. 1 w ustawie o podatku do-
chodowym od osób p r~1\vnycb or~'.z art. 22 ust. ! _w ustaw~c. o poda tku dochod~­
wyrn od osób fizycznych). Jedirnk ts totoc dla prn.'.v1dlowośc1 rachn n.ku roz:viązanw.
szc zegółowe uwzględniają specYfikę "funkcj onow ania osób prawnyc h i fizycz-
nych - stąd ró żnice w kJtoJogu kosztów nie uznawanych podatkowo (<irt 16ust. _1
'N ustawi e o pod;1tku doc hudoi;\')'tll od osób prawnych ornz art. 23 us t. l w ustaw ie
o pud:1t ku d1> ,~ l wd o w y 111 od usó b fi zyczny ch) .
Przy usta laniu w okresie rozJjczeni owyrn (miesiącu, bvart o1IL~ lu b ro ku ) pod;\1 -
kowych przychodów oraz podatkowyc h kosztów należy uwz g ! Q dni ć na s t ~ p1i jąu.:
prob lemy:
co jes t, a co nie jest "pod:nkowym przychodem i kosztem (id entyfi kacja),
ci.o którego ol,aesu rozliczeniowego należy przypisać prz ychód i kosi.! (111 u
ment uzyskania lub pon iesie nia),
jaka jest wartość przychodu i koszni (wycena).
dzaju prowadzonej którą może być podatkowa księga pt-Lychod ó w i roz-
cbodów (ewidencja uproszczona) lub ks i ęg i rachunkowe (ewidencja pełna) . Różuice
\V obu ewldencj3ch dotyczą momentu uznania kosz tu w rac hu nku dochodu
Ustalenie dochodu w spółce jawnej r\..-XA dokonywane jest na podst.:tv/ie 11sta-
wy z 26 lipca 1991 r. o podatku clochodowym od osób fizycznych. W spólce A.,'(A
na przychody pOd3tkowe składają się v„ry!ącznie przychody z tytll f-u sprzedaży to -
warów, które \\')'noszą 290 OOO zl. U podatników VAT przychody są wyceni~m e
według w:1rtości netto . Podstnwą t1sta le11ia przychodów jt:st art. 14 ustawy
Koszty p•Jdatkowe \V spóke AXA są ustalane na podstawie mt. 22 - art. 23
ustavry. fstolne Jest przy tym, że ewi dencja jest prowadzona w formie ksiąg ·ra -
chunkowych. Określen i e kosztów podatkowych w grud niu 200 3 dokonywane jest
na podstawie analizy zdarze1i gospodarczych·
l. Koszty z tyrutu czynszu za wynajem pomieszczeń rnag<1zyno.w ych zosta!y
z gó1y za lJ miesięcy. W przypad\0.1 prowadzenia ksiąg racb un-
podatnik jest zobowiązany do roz li czenia kosztów przekraczających
rok podatkowy propo rcjonalnie do długości okres u którego do tyczą . Za tem
do kosztów podatkmvych grnclnia 2008 m ożrn:1 z1:1 l iczyć koszty w wysokości
2 OOO zl (26 OOO zl I 13 m-cy)
Z::itrud nien ie pracowników rUe 'Np lywa rM poziom koszlów podalku\'·.rych .
!( oszty zaplaconej prowizji tytu lu zaciągn i ętego kredytu m o g ą b yć z;·\li cz(rn i.;
do k.osztów podatkowych grud nia 2008 jako związane z pn•wnd zo n ~\ dz1;il il l
11 1)Ścią gospodarczą.
Wa r to.Sć: zakupionycli mate ri.:llów biurowych stano\.v i koszl pod:1l kL) WY w g111.I
niu 2008 po n ieważ koszty te są związ<1 n e z prow<:1dzo11a dz i;1Jnl1i0Sc1:l g \\·: 1111
da r czą
5. \~/a11ość zOJkup io nych i przyjętych zespolów komputerowycli u·l y ll,11 w1111v\·l1
\V dz i aJa lności spó łki
."'u"(A stanowi kosz t podatkowy. Jeżeli ko 111put i.:1y n1:1 1, 1
być użytkow<1ne dłużej n.iż rok, wówczas są za liczane do środk ó w l1w :il yd 1
W .takim przypadku kompu te r wa r tości 3 OOO zl może być zaliczony w l: cd o s( 1
do kosztów grud ni a 2008 lub amortyzowa ny od sty cznia 2009 wecl lu g stopv
omo1-t)1za<:yjr1eJ nie wyższ ej niż JO%. Decyzja o sposobie rozlicz enia jt:s! p1 >
dejmowana od sposobu użytkown n ia i pow inna być poli p(111.:1.I
kawerna op l acalności ekonomicznej. Kompu ter o wartośc i 4 OOO z! mus i hv1·
 amo rtyzovl<rn y od stycznia 2009 wedhtg stopy amortyzacyjnej nie wyższej niż TABELA 6.2 . Koszty podatkowe w grud niu 2008
30%. Zatem do koszló'~ grudnia 2008 zaliczyć można wart ość 3. OOO zł
Lp Koszt \N ar t •l ŚĆ
6. Wartość zakupio nego 1 przyjętego samocho<lll dostawc zego ni e stanowi kosz-
tów podatkowych •.v grudniu 2008. Ui.ywany samocl1ód dostawczy musi by(: N<iJem porn1eszcn·ń nrng::izynowych 2 OOO zł -~

amo rtyzowany wedlug stopy rocznej nie "vyższej niż 40% od stycznia 2009 . Prowizja od kredyn1 500 ..d
Matenafy bmrmve S llOO'l i
Orlnco ne z góry ubezpieczenie samochodu jest za liczane do kosztów podatko-
Zespółkomprn erowy 3 OOO tł
wych proporcjonalnie do długości okresu, którego dotyczy. Do koszló\v grud-
Ubezpieczen ie s:1n1ochodu dnst~wcz ego JOll zl
nia 2008 rnożn::t zaliczyć l/12 kosztów ubezpieczenia rocznego a więc 300 zł
1----1-U_lo_1k_i_
in_f11_rm
_n~'Y,~
'j r_
"_ _ _ __ __ _ 2_500 .lł
( 3 600i ł2 )
0

t - -_ __ _ __

._.7_._ ._U_b_
Kos z ty Z:J.kupionych ulotek info nnacyjnych są kosztami podatkowymi w grud- 1
ez~p_
ie c_z_
en_"_s_
an_rn_ch_o_
d1_
1 o_so_b_o'-"~g_
o- - -!--- - -- 5 72,1.J I 11
8 Wartość sprzed•mych ioworów l 95 00!) LI
niu 2008 w wy s okości 2 500 zł. \Varunkiem uzn::-.nia tych kosztów z3 podatko- l----t-,-Vy_n_
ng-
rn~
dz-e-
n1-
a ~--------+------- 6 51ltl li
we JCS t p r zyjęcie, że są to koszty reklamy adresowanej do nieokreślonej grupy
1 1_-0~9,657 !
._.1_0-+_s_kl_••_lk_i z_u_s_ _ ____ _ __ ____,_ _ _ _ _ _ _ _ J
udhiu rcó w. R.-\Zl~M 2 1r; 582,56 i.I
1) 7akup iony 1 przyjęry do uży\va n w sam ochód osobowy nie stanowi kosztów·

pud ~nkowyc h w grudn iu 2008. Do kosztów podat kowych można zliczyć od-
pi sy amortyzacyjne od stycznin 2009, j eżeli s.:tmochód będzie użytkowany
w 'L.W'iąz ku z prowadzon ą dzi a!alno ścią gospod a r czą. Koszty podatkowe mogą
być ustala ne co najwyżej od równowa rtośc i 20 OOO EURO według hirs u śred­
niego o głoszonego pn:ez NB P z dnia przekaza nia samochodu do u?.ywania,
tj. z dnia l O. l 2.2 008 . ,Podstawę ustalania odpisów uznawr:mych za koszty uzy-
ska uia przyc hodu od stycznia 2009 stanowi kwotn 79 J 78 (20 OOO' 3,9589)
I O. Opł t1 cone z gó1y ubezpieczenie samochodu osobowego jest zaliczane do kosz-
tów podatkowych proporcjo nalnie do długości okresu którego dotyczy. Do kosz-
t0w grud n in 2008 można ZJliczyć l/ 12 kosztów ubezp ieczen ia rocznego . .Jednak
z kosztów podatkowych wy l ączone są koszty ubezpieczenia ustalone od kwoty
pnnad limit 20 OOO _ę.UR O. Do kosztów podatkowych w grudniu 2008 można za.
ll' 111 1; 1l 1 czyć 1/t2 kwoty t1bezp ieczenia rocznego w \Vysoko śc i nieprz.e krnczającej
t l\1., ll tlW:1rtoc1 20 OOO EURO, przeliczonej na ziole wedll1g kursu s przedciży waluty
t 1hn·1 o~:l 1) s 1011ego przez NDP z dma zawa rcia ummvy ubezp ieczenia, czyli 650 zl
I I X!)(\/ I:!), sktlrygo wanąo udzj3} wmiośc;.i limin1w wartości początkow~j. Wartość
\111111u 11 s l c dc1n~1 według kursu sprzedc1ży z dnia zawarcia urnowy (3,966] zl/EUR)
wy 11 ns1 79 J1.(i (20 OOO x 3,9663), a wartość samochodu 90 OOO z l. Koszty pod.:n-
•owe w g1ud niu 2008 wynoszą572,9ł zł (650 x 79 326/90 OOO).
11 Du k11sztUw µodatkowych grud nia 2008 zalicza się, zgodnie z zasadą współmier-
11nśc1, wartość sprzedanych lowaró\-1/ w cenie ich 1rnbycia a zatem l 95 OOO zl
f(vszty uzyskania przyc hodów bezpośre dni o zw iązane z pr2ycl10Jami są bo,vjem
p01rąca n e w tym okresie, w k1órym osiągnięto odpowiadaj ące im przychody.
12. Kusz ty n<1!i czonych ak nie wypbconych wynagrodzeó m ogą byC zaliczone do
kosz tów podatkowych, jeżeli zos t aną wyp lncone Lenni nowo.
l J Koszty naliczonych ale rtie za placonych składek ZUS obi.: iążającyc h p ra codawcę
mogą byC zaliczone do kosztów prnlatkO\vych, jeże li zos taną \vplacone lermi no\vo
Zestawien ie kosztów podatkowy ch grud11ia 2UO~ p1z!.!dst aw1l) 111 i w lalwl! (> ,2.
Lączna kwo ta kosztó~v podatkowych w grudni u2008 wynosi 216 5~2,56z l . Do-
chód spó !k1 na potrzeby rozl iczcnia podatkowego wynos l 73 4 1 7 ,4 ~1 zł (290 OOO -
2 ł 6 582,56)
PRZYKŁAD 6.2
Przedsiębio r stwo produkcyjne Wodn iczek (zwolnio ne z VAT) dziata od
1.03.2006 i zajmuje się produkcją oczek wodnyc,;h z t\·\·Orzywa sztu cznego. W łu­
śc i cie l - Jan Wodni czek pbCi pnda tek dochodowy progresywny uraz wszystkie
sk!nd ki ubezpieczeniowe. Mająlek podmiotu i żród!a jego tinnnsuwania na dzieli
OI .O ł .2009 sk łada się z następujących sk ladników:
środki pienię żne w b<mku wartości 20 OOO zl
samochód cię ża rowy o waności poc zątkowej 69 OOO zł zakupio ny i pr zyj ęty
do używa ni a 14'.10.2007' cll<l którego \\' pierwszy m roku podatkowym r rzyjit to
stawkę.nmortywcj i podarkowej w wysokości 0,0 l z ł , a w ko lejnyc h latac h staw-
kę pod atkową ob li czo ną wecll"ug stopy rocznej 20%; roczn~i stopa ::i mortyl;1c1i
księgowej wynosi :20°;;1; podatkowo i ksir;gowo slt)SU.JC s i ~ 111t. : !nd«;: li11iow:l,
komputer przenoś n y \V sekretariacie o wartoś ci pu c1 ąlk11wcj 11 ~OO zl 1: d ~u
p iony i przyjęty do uż ywa m a 24 .06.2008, dla ktt') rcg11 111 1.yJi.cto ani or l v1 a1 ·1c,;
podatk o wą de g r esywną ze wspólczynnikiem 2 t' 1az s tnwk ~· 1ilil11 ·1 1111.1 \\L'tll11"
podslnwowej stopy rocznej 30%1; ksi ęgowo stosuje :.ii,: 1)tl1 11"v 1111111\\ t' wvd lH "
stopy 25°/1},
maszyna J o obróbk i tworz.ywa sztucznego o wartn śt.: 1 p~l i.;1: pk11\Yl' I '•I Htltl t l
zakupio na i przyjęLa do używan i a 2.0J 2006, która 1.0~t1.1b 1: 1111 (11 t y/ t1 w: 111 .1 111 •
datkowo (jako używan:i) \V L'.iągu 24 mi esięcy"" ukn.::s it.: kw1l'1'1l'1\ 1!1\111 111.1
r1.ec 2008; księgowo stosuje się odpisy liniowe V·.'edlug stopy 1 i 11 11 ,
wyposażenie i na rz ęd zie związa ne z produkcją, których w ar lOŚl~ 111s1 .lla 1 . d1
c ·; _(lllll do kosztów w momencie zak upu.
 111 1..· np1ou.·1fhiwa11a 111)l yczk:i. od przyjacidn wa rtości 30 OOO zł, Rozw i ąza ni e:
~ :. 1p11 : il podslawow y ' ·
Przy określaniu dochodu 1 podatku (zaliczk i) oJ osoby fizycznej prowadzącej
I '1 1.i.;c l:. 1cli11ustwo \\'n d niaek zatrudnia trzy osoby. Od zawartych umów o pra- działalność gospodarczą · należy stosować przepisy ustc.nvy z dnia 26 lipca J 991 r.
cę oplacane s ą wszys tk1 t! s kładki ubezpi~czeniowe, a od umowy zlecenia tylko o podatku dochodowym od osób fizycznych .
ubez piecze ni e zdrowotne . Dnne o zatrndnieniu przeds tawiono w tabeli 6.3
Proce<lura ustalenia podatku dochodowego (zaliczki na podatek dochodowy)
TABELA G.3. Zatrudnren1e w przedsiębiorstwie Wodniczek skład<.1 się z dv,róch ernpów. Pierwszy etap polega na ustaleniu doĆhodu z dzi;iła!no­
ści gospodarczej. Drugim etapie dokonuje się ob liczenia podatku (zal iczki). Spo-
Lp Nazwisko i i ni ię S1:111 ow isko \Vynagru d1cnic Uw ;i gi
sób ust.:ibnia dochodu zależy od przyjętej e\.vide.ncji, która jest deklarowana przez
I Goja Wiolclt~i st:kre tn rka I 800 zł Uinowa o zlecenie po datnika . Forma ewidencji może wp ! ywać również na \vysokość wykazywanego
K<1tni1iskiAd.:i111 2 500 zl doclioch1 (różnice występują najczę~c i ej w dochodach miesięcz nych). Z .ko l ~i ob li-
Knlat:i Roman ł &OO zł Umown o pracę czenie poda tku od ustal onego dochodu nie za l eży od formy ew idencjl

W styczniu 2009 r. pudjęto produkcję l OO szt oczek w wersji „maxi". Na po- Warianl J - podat nik prowad z i ks itgi ra c hunkow e
czątek roh.'lt nie występuje produkcja w loku

Podatnik rozliczający się w fonnie progresyw nego podalku dochodowe go (1111

Operacje gospodarcze 1,,v sryczniu 2009 r. przedstawiono w 1abe\i 6.4 .
zasadach ogólnych) może zadeklarować ewidencję w postaci ksiqg rachunkow yc h,
TABELA 6.4. OperaCJe gos podarcze w styczniu 2009 r a wlęc stoSO\'··<mie ustawy z dnia 29 wrze.Snia 1994 r. o rnclrnnkowo.Sc1. \V tak11n
D owód przypadku dochód, który jest kategorią podatkową, ustalany jes(na p o d s 1 ~1 w1 ,,; 1 <1
Lp. 1):1ta Tr eść Wartość
k s ięgo wy p1sów w ewidencji księgowej, która musi być odpow1ednio zrnoJyflkowana t in t.
Przyjęcie zakupionyd1 nHtlcrialów wraz z fakturą od szerzona), aby możliwe było zidentyfikowanie różnic między uję c iem k s ię g c.l\ v yrn
08 Fa 34 i Pz I
fmny Giga
t I 525
i podatkowym . Dochód (strnta podatkowo) obliczany jest \Vedlug IOnnu!y :
F<Jknuu od Gonzn Sp. z o.o zo wynajem porn1eszczeń
09 Fa J 25i6
prnctukcyjnych
2 500
dochód (strała podatkowa)~ przychody podatkowe - koszty podatkowe.
I !O Rw ! Wydano materia!y do wiyc ta w produkcji 9 500
11, WTl 2 Zap ł ucono k<1rę z:l !Jr:1ki w ewidencji pracowników 300 Przychody i koszty podatkowe mogą być ustalone 'n.a dwa s posoby
! (> Fa 311? '"1 Otrz;ltn:1llO fakturę_ o<l TP $.A. za Ll slugl 1elefoniczne 650
nic:zależ.nie od µrzychoJÓ\V i kosztów księgowych cboc i Jż na podstawie
N,divzono wynagrocfzen1~1 (brak wypłaty w tenninie
Ll 'ml
'~ wynikającym z kodeksu pracy) zapisów w księgach rachunkowych (wówczas na l eży odrębnie prowadzić
Naliczono skhidki ZUS od umów o pra c ę ubc iążujące rachu nek \V) nih1 finaasowego oraz dochodu podatkowego),
1

18 ZU S DRA
pra c uc\awcę ( 18,6 l %) jako korekta przychodów i kosztów (księgowych) do przychodów i kosz-
~
8 )0 Pk I Naliczono amortyzację prtypadaJącą na styC71:!1'l '200Y tów potfatkowych (to podejście jest rn.~częściej stosowane, chociaż pro-
Q JO Pw 1 Przyjęty z produkcji do magazynu \OO SZI. oczek
blematyczne, może być szczegółowe ujęcie różnic księgowych i podatko-
łlł 3ł F<i I. Wz l Sprzedano spółce Ongu 60 oczek po cenie 490 zl!szt wych).

P olecenie: ZakladaJąc, że racjonalne jest ustalenie dochodu podatko 1.vego poprzez koi ..:k -
tt; wyniku finansowego, nJ.\eży w pierwszej kolej ności usttilić wielk0Sc 1 wpl yw:1
l. Us lali(: dochód Jana Wodniczka za stycze1l 2009 r. dL1 dwóch wariantów ewi- jąc e na wynik finansowy, a więc przychody i koszty
dencji:
D) księgi rachunknwe Do przychodów uzys kanych i dotyczących stycznia 2009 r. (tc1bt.:!a 6 .~ I ) n:rlt·/\
b) podnlkowa ks1~ga przychodów i rozchodów zaliczyć bvory irnleżne z tytutu sprzedaży wyrobów w dniu 27 s tycznia w kw(W\1 '
Us lC! li ć zn li czkę od Ja n n 'Wodn iczka za st)1~Zeri 2 009 r d la obu wari1rntów ewi- 29 400 z l. Przychody 29 400 zwiększają wynik fi nansowy stycznia 1009 r.
dencji.
Koszty . obc iążające wynjk finansowy skfodają się z kosztów d1 ) t yi.:1:ąi.:y ~ · 1i
styczn ia 2009 r. :
 kosztów wytworzenia prod uktów sprzedanych (kosztów produkcji proporcjo- o przychody z rytu lu nieodplatnych św1adcze1i wynikających z ko rzystaoia z nieopro-
11al11ycb do w i elkości sprzedaży), cenlowanej pożyczki. Przychody te są ustalane w wysokości ko rzyści podamika róVvnej
kosztów nieprodukcyjnych clziala l ności statut owej (i ewentualuie1pozosta!ych oprocentowaniu pożyczki na warunkach 1yn.kowych'. Przyjmuje się, że oprocentowa-
kosztów operacyj nych , finansowych ora z strat n1Jdzwyczajnych) ' nie to wynosi w styczniu 2009 r. l ,5% ( 18% w skali roku). ,„\ zatem w styczniu 2009 r
Koszty produ kcji r ealizO\~'<lllej w styczn iu 2009 r. przeds triwiono w tabeli 6.5.
przychód podatkowy z tytu! u nieodpłatnego ś wiadczenia wynosi 450 z! (30 OOO ·1,su;;> ).
W am1!i zmvanyrn przykładz i e nie występują ko rekty zmniejszające przychody (m1Jgą
TABELA 6.5. Koszty wytworzenia 100 szt. oczek „maxi" w styczniu 2009 r. nimi być na p rzykład przychody ujęte księgowo, ale zwolnione L podatku)
I<ost.:l Kosz t
Lp P o-1.:ycj a lrnl kul :1cyjna
ogó lc m j ed uo stko1vy
Pod sta wa ustal eni a Przychody podaJkowe w styczniu 2009 r. wynoszą 29 850 zl (29 400 + 4 50 Jl)
Najem po1meszczet't produkcyjuych l 500 25 fa 32 556
Stwierdzone korckly przych0dów są spowodowane 1 óżnic; 11111 międ,r.v ,r;1kH
!'v! ~teii ;ity prndt1kcyj11e 9 500 95 Rw I
sem przyc hodów ks i ęgowyc h i podatkowych i maj ą char1.1ktcr Irw:il y St w 1l"! d 1n111·
Wyn•IO:\roclzeni a pracow ników produkcj i 4 100 41 LPI (2 500+ \ 600)
różnice są niekorzys tn e, g dyż. prowndzą do zwi~ksze n ia cfod1uc\11 ( pud-.1. 1wy 111 11 1

Sk.l:1dki ZUS od wynagrodze 1i 763 7,6J 0RA(4 100·\8,6\%)

czenia podatku) względem wy-nlku f1 m111sowego (ż ródla pnd<1lk11 )
t\ 111u!lyz;icj11 (sa!lH)ChóJ cięża rowy ) l 150 l \,50 PK I \69 000·20%/ 12)
:\111rnlyz~1cp tmaszyna) 500 j PK I (24 000· 25%112) Podatkowe koszty oblicza się poprzez koreklę przyt:hl 1do\\ l\'.t\'1 ;m''''1 li
IC\ '/Yl\ l lws·1.1 wy lll' on;e n ia lS 5 13 185, 13
koszty podatkowe= koszty księgowe+ zw1~ks11.: 111 :1 1111111l'l'i/r111.1
1... 0 ~.1 1 wytworzt: iiia sprzedanych w sryczn iu 60 sz1 produktów wyniesie
W przedsiębiorstwie Wod niczek koszty księgowt.: wy1111d ) I ~ 11'"l /,X ,r l f'l. 1 11•1
li lll/,Xll1. l(l8 5, I J 60)
Jrze bvLlSt,tl eni a kosztów pocl:Hkowycl1 należy cloko11:1 ć ku1L"l--l) I\\ 1 ~·k'i1: 1Jql 1·1 I\\ 1.1
[\ t) ~; 11y ugó l11 ego zarząduora z pozos tale koszty o b ci ążające \V ca tości -,vynik z amortyzacją kornpulera przenośllego u żywa1n.:g1J "' '>L'ktl.! la11 :w tl' l·-.1111qn111 ·1
!111.111-.11wv 1.:1 stycze1i 2009 r. zestawiono w lnbc !i 6.6 · amortyzowany jest dla cc lóv. podatkowych metoc.lą clc:grL'srrną Wt·dh1g k 1 111dH1 h
1

odpis za stycze\1 wynosi 168 zł ([4 800 - I i.140] 60°1i1, gd;;it; I 4·10 111 w: 11l u:k~ ll11 l\c·h
11\H I I A G.G. K•)SZl.Y ogól ne dotyczące stycznia 2009 r.
czasowego umorzenia, a 60rrq lu stawka amortyzacji podatkoWL"J JO% pow1~k s1.ti 11;1
l' t•'l)' t:ja koszt ów 1\.osz.t ogó t~rn l' ods1 nwa us tal en i:1 o wspólczynnik 2). Wyższa stopa amortyzacji podatkowej (JO% zamiast 25%) owz
'" I ls l11 l'· • h:lcfomczne 650 Fa 3425 szybsza metoda arnorryzacji podatkowej (degn:::sywna zamiast liniowej) powodu-
Wy n ;~g1l1dze ni C sckn:rnrki I 800 LPI ją, że m ies iirczny odpis podatkowy jest wyż.szy od księgowegu o 6S zl (168 - l00 )
•\ 1n1 inyL1q;1 (komp uter p rzeno śn y) 100 PK I (4 800·2j%/12) Na potrzeby podnLko1,.ve koszty stycznia 2009 r. należy z,v ięk szyć o 68 z.1
1{;11.t:: 111 k11szly ogólt1i.::go zarządu ~ 550
Na potrzeby usfolenia kosztii\\· podatkowych należy jcc.innaeśn i e dokonać ko-
Kn1a ad111in1stracyjnu 300 WBl
rekty zmniejszającej. Koszty ustalone w rach unku księgo,vym powi1111y zostri~
Ran::m pozostak: koszty opern.::yjne 300
l{r\ZE:l' I kos1.ty <i gó ln e 2 850 (2 55U + 30 0)
zmniejszone w kilku pozycjach o:
wartość kary ;lClministracyjnej - 300 zł, ponieważ kary nie są uznawani:: \V ra -

N:1 wynik finrmsowy za stycze1i 2009 r ustalony wedlug regu! ks1ęgo­
wvc h wplywają przychody w<1nośc1 29 400 zl oraz kos zty wynoszące ogók rn
I i 957,SO zl (i I 107,S + 2 55 0 + 300).Wynik finansowy (zysk) wynosi 15 442,2 zł
I cY ,100 - 13 957,8).
Uochód ustalany jesLjako różnjca podatkowych przycbodów i podmko-.vych kosz-
l1'1w. Podatkowe przyc hody oblicw się pnprzez korektę przychodów księgowych·
przychody podalkowe =przychody księgowe+ zw ię kszenia·
,( VV przeds i ębiorstwie Wod ni czek przychndy księgowe 'vyn iosly 29 400 zł. Na po-
trzeby tis talenia przychodów pod~1 lkmvych na l eży dolwnać korek.ty zw ię kszającej
chu nku podatkowym,
wart ość umo\vy z lece ni a uję11::j w kosz tac h ogó lne go za r ządu - I 800 z l, 1wni1...··
\Vaż do kosztów podalkowych można zaliczyć jedynie wartoSć wyp lc1cn 11 •,1tli
należności z tyl11 !l1 umó1,.v cywilnoprawnyc b,
waJ10ŚĆ vv ynagrodzeil pracnwników proch1kcyjnych uj ętyc h w kosztach wy
tworzenia srrzedanych wyrobów - 2 460 zl, poi1icważ do kosztów pnd;ilk.11
wych nie możn:i zaliczyć wm1ości należn ości z tytulu umów o prac~ nit: wy
płacony ch w tenrn n i~ \Vynikającym z ko deksu pracy (nklada się lulaj br;1k
zmniejszenia
wypłaty w kodeksowym term in ie); kwora 1 460 zl (60 4 l) zost;i. la 11 slillo 11:1
propo rcjo na lni e do ilości s przeda nych wyrobów - 60 szl. 11 8 pndsl::twii.:: jcd
11os 1kowegn kosz.n i wy nagrodze1i 41 z!/szt. (Labeln 6.5.),
 wn 1l11k sklnd vk /.US li11 nnsowanyc h przez pracodawcę od wynagrodzeń pra-
1 11 w 111 ków p1ud11!.. cyJn~yc l1 UJ~tych w kt)sztach wytworze111a sprzedanych wy-
roht.lW •Ii/ ,.~ O 1.1, po rm:wn do ko sztów podatkowych można zaliczyć jedy-
111\' \\ll d1 1~l· 1: q>L1LL) llyc li skladek; kwota 457,80 zł (60·7,63) zosta!a ustalona
p 1!1 1h.11 c 111n: 1l111 L; do 1l 0śc 1 sprzecbnych \.vyrobów - 60 szt. n::i podstawie jed-
11nt:.; !.J<.< )Wl'gu kosz tu skladi::k ZUS 7, 63 zl/sz t. (tabe la 6.5.),
wartość 111<1szy ny clo obróbki lv.rorzyw sztucznych uję~eJ w kosz-
tach sprzedan yc h wyrobów - 300 zł, poniewaZ maszyna zosta la
już zamortyzowana dla celów _µodatkowycb
Lącz na wartość korekt zmniejszających koszty podat kowe \.vynosi 5 3 17 ,80 zł
(JOO + I 800 + 2 460 + '157,8 + 300)
l<oszty podat kowe w styczn iu 2009 r. wynoszą 8 708 zl (13 957,8 + 68 -
5 317 ,8 0)
Stwierdzone lrnrekty kosztów s ą spmvodmvane zaró\vno różnicami mi ędzy za-
kresem kosztów księgo wych i podatkowych (kara administracyjna), które mają cha-
nikter tr;.vafy, jak i różn i co.mi między momentem uZI18\.Van..ia kosztów w rachunku
księgowym l podatkowym. Różnice do tyczące am ortyzacj i komputera, wynagrodzeń
i skfadek zos t aną „odwrócone" w przyszl ości (kuszty zatrud nienia zos t aną uzna ne po
dokona niu wypbt), a róż n ice dotyczące amortyzacji maszyny prod ukcyjnej stanow i ą
od\.v1\)cenie wcześniej szych różnic, gdy arnortyzscjs pod::itkowa byla wyższa 11iż księ­
gowa. Ost.aleczn_ie róż.n ic~ między koszta mi ks ięgov.,rymi i podatkov,rymi są nieko-
rz ystne w styczniu, gdyż pow odują z 1.viększen ie dochodu (jedynie róż n.ica dotycząca
:11111 H tyzacj i konipulerJ powoduje czasowe z1rn1 iejszenie dochodu do opoc!atkcnvania)
IV stycz11 1\1 2009 r. nadwyżka podalkowycb przychodów (29 85 0) nocl kosz-
l.11111 p1H(;1lkD 1.vy1ni (8 708) wynos i 2 1 142 z! i stanowi dochód, od którego ob li-
ł "/ ,111 v ) \ 'S 1 1i11d ;!!t:k . Nr,leży zauw<.rż.yć, że doch ód za stycze!'i stanowi 140% zysku
(.' 11121 15'1'12,2 )
/,tlw :tk d p(H\citkowa za sty czei'1 2009 r. 11 alezna Jana \Vo<lniczka wynosi
1)d
\Var i ~l nt 11 - po d<J tnik prow~id zi podatkow:l k sięgę przychodów i rozt: h ndów
Podatnik roz l iczający się w fo1111 ie progresywnego podatku dochoJowego ( 11~1
zasadacl1 ogó lnych) deklar uj e n a_iczęściej (ze wzg l ędu na niskie koszty prowadze-
nia) ewid encję \.V post::ici pocbtkowej księg i przychodów i rozchodów, n \Vięc st1)-
Sl)Wauie rozporządzenia tvli.nistra Finansów z dnia 26 sierpnia 2003 r. w sprawie
prowadzeni::i podatkowej księgi przychodów i rozchodów. Przed miotem zapisó\v
w ks i ędze są '':'ylączn i e poclatko\ve przychody i poda tkowe koszty, które w ra-
chunku dochodu nle mu szą być już korygmva:ie. W księdze ewidencjonuje s ię
tyl ko te zda rzenia, któ re wptywają o.a dochód w danym oksesie. W p rzypadku pro-
wadzenia księgi obowiązują ró wn i eż inne niż w przypi'ldku ewidencji księgov.,1ej
wsady moment u ujmowania kosztów podatkowych (np. mate rialy
koszty już w momencie zakupu, J n ie sprzedaży wyrobów). DochOci
kowa) ob liczany jest wedl11g iden tycznej fornrn ly ogólnej
dochód (strata podatkowa)= przychody podatkowe- koszty podatkowe
Przychody i koszty poclalkowe są e\.videncjonow.:me w odpowiedn ich ko lu1rniad1
podatkowej ks i ęgi przychodów i rozchodó w, h.rtó rej wzór jest usta lony w z;1l:lC"l.l1i
ku do rozporządzeni'-1 w sprawie księgi. Przychody podatkowe dla 'przc d s i ~ l1in1 :-: lw < 1
Wodniczek zostaly ustalone wedtug schematu przec\stavvionegl1 w tabeli (i .~., :1 k<1sz
ty podatkowe wedh1g schematu przedsrawionego w tabeli 6.9 .
TAB ELA 6.8. Ustalenie przyct1odów podatkowych vv poda tkowej ks i ędze przyc!l1Jdów 1rM
cl1odów dla przeds i ęb i ors twa \f\/od niczek za s t yczeń 2009 r
N r ku lu 11111y ksi~g i
Sprzednż wyrobów 29 401)
Wrirtość 11 1eodplat11ego świ a ckze ni a (odsetki) 450
R;ize m przychody pocL1 tkowe w 5tycz n i11 :!U09 r. 29 .'~5 0

"1 1)(1t) zJ Sposób j ej ustalania, uwzg ! t( dni ający minima lne skbdki ubezp ieczenio- TABELA 6.9. Us talenie kosz tów w pcda tkowej księdze przyctiodów i roz-
chodów dla przedsięb i orstwa za stycze 11 2009 r
\VL: piacom: przez p 1· zeds i ębio rcę przedstawiono w tabeli 6. 7

TABELA G.7. llslalenie za liczki podatkowej za stycze rl 2009 r. (wa riant I) Opis 7.c l ar ze nia Wa rtość Nr koh111111y k.~ięg i

-d
Zah 1p matenatów 11 525 o IO
Przyd1ody pod c1 tkowr: 29 8.50,00
N11j ~m p o m ieszcze ń proi:it1kcyj nych 2 50 0 I J i 14 __
- koszty pocl<:1tk0we S 708,00
= Jo,: h0d 2 1 142,00
Usługi ldefolliczne 650 13 '. l_~_
t
Amortyzacj•1 l 318 13 i !4
- .sk lad ki ub. spo lecznet:;o (zapłai.:o n e w stycwiu 2009) 530,2.:5
R.ne 111 kosz ty. p udntkowe 'V stycz ni u 20U_:_
9_::'·_ _ __1__ .:.:
l 5c.:9_:_
9J:___i.__ __ __
= do.::hód do opod[ltkowan ia 20 6 11 ,7 5
Podstawn obl1czenic1 podatku 20 612,00 Specyftka podatkmvej księgi prz ycho dó\v i rozchodów
Pocbtek (podstawa 18% - 556,02) 3 J.5 4, 14 do kosztów· poclatko\vych zakupów materi ałów ni eza l eż 1 1ie od zuzyc1a
~ skbdki t1b. zdrowotnego (zap lm:one w styczniu 2009) 185 ,44 Powoduje to (czasowe) z większe r1i e kosztów w przypadku niepe lnego zużycia lub
2 _969 częściowej spr zedaży wyrobów. Ujęla w tabeli 6.1 O. amorryzacja obejmuje kwn -
lę 1 150 z~ dotyczącą samochodu c1~żarowegv oraz amortyz:i.cję podatkową 168 zł no i przyjęto do u żywan i a samoc hód closwwczy. Nowy Srodck tnvały wpis(1n o
komputera. \N księdze za Śtycze 1l 2009 r. nit: uwzględnia się kosz1ów uie za licza- do ew ide ncji . Wartość początkowa ustalona na pc1z iomie ce ny nabyc ia \.vynios la
nych do podatkowych LPrzejśc i owo lu b trw;:ile). 68 OOO zł. Roczna stuwk.'.l amortywcyjna wynosi 20'%

Dochód za slyczeó 2009 r. ust alony na podstawie zapisó"v w podatkowej księdze­ Polecenie:
przycliodów i rozchodów wynos i 13 857 zł (29 850 -1 5 993). Dochód tenjest n iższy
oJ ustn lonego na podstaw ie ewidencji księgo wej o 7 286 (21 l 43 - ! 3 857). R óż ni c a l. U s talić waność odpisów dla r óżnyc h wnriantów a moityzac.j ~ podatkowej.
t3 spowodowana jest w ana lizowanym p rzykładzie sposobem ustalenia kosztów po-
d:1tkowych (a dok ła dnie kosztów materiałów). Brak różnic w ustaleniu podatkowych Rozw i ązanie:
pi tychvdów. Różnica w usta lenj u dochodu na pods taw ie obu ewidencji zan iknie
IL:dna!c w rnzliczen iu rocznym . \V tedy bowiem u pro wadzących ksi ęgę przychodów Odpisy amortyzacji podatkowej us talane są zgod nie z przepi sa mi ust::iw y 7 )( 1
i rozc hodów koszty zoslaną zmn iejszone o 11rnteria ly nie zużyte li pca !991 r. o podatku dochod owym od osób tizyczn ych (art. 22. n - ::irt. 22 l1) h11i
identycznymi prze pi s;:i mi ustawy z 15 ltitego 1992 r. o pod;:itku dnd1rH.iowy11111d
W przypadku prowadzenia podatkowej ks i ęgi przycbodów i rozchodów za-
osób prawnych (art. 16a - art. i 6111). W ustawie dotyczącej o.sób fi Lyo 11v\· h d11
liczko podatkowa za stycze1i 2009 r. należna od Jana Wodniczka wynosi l 657 zl.
datkowo regulowane są zasady prmvadzenia ewidencji w przypadku p11 1w;11I /\'
Sposób j ej usLalania, u wzglę dniaj ący minimalne składki ubezpieczeniowe placone
nia podatkowej ks1rni przychodó w i rozchodów. Ce lem dokn 11vw:1111;1 1Hlp1 ..,( 1\\
pfzez prze d sięb i orcę przedstawiono w rnbe li 6. 1O.
jest uwzględni e n ie wartości ś rodkó \v tn.vałyc h (o rn z war t0Sc 1 111t.: 111 ak 1 1 , ł\1 1 vl !1
TABELA 6.10. Ustalenie zaliczki poda tkowe1 za styczeri 2009 r. (waria nt 11)
i prawnyc h) w rachu n ku podatkowym . N ie ma lulaj zn;_11._·1l' 111:t 11ę1..'IY'' 1-; lt' l\'111
po i sposób zużycia skl11dnika majątku. Warunkil'rn z.al1ctl' t1rn 1Jdp1·~l·1w .111 1•11
Przychody pod<itkowe 29 850,00
tyzacyjnych do kosztów podatkowych jest wykaz~1111e Z\Yt•tzku ~ 1l1dk;1 l1\1..". d 1·;·u
- koszty podalkowe t; 993 ,00 z prowadzoną dzial<.ilnośc i ą or;.iz zas toso \v an ie się do obow1ąz11_1ąi.:yl; l1 p111..·11 1·;, 1\\
~dochód 11 g;) ,00 Normy prawne określają zakres swobody podarnikn w uslal~111 1 11 ~rn 1 0 1 ly1.~11 · j 1 111,
skl.iclk1 ub społecznego tzaplacone w styczniu 2009) 530,25 datkowej, która mo7.e się różnic ud arnonyzacji ustnlonej zgod nie z z;1::;;_1d:11111 1:1
=- dochód Ju opodatkowania tl 326,7; chunkowo.ści.
l'111h.1:1wa 11hl1c?c111<1 podatku 13327,00
Watiość od pisów z~1 J;:my rok podatkowy zależy od kilku czynniJ<ów. Pl) p1ern -
l'11d .11(•k (pl'11l s l:1w~1 · 1 .3" 1o - 556,02) I 842,8-1
sze \V pien.vszym roku is totny jes l momen t wrro\v:tdze nia skJRd nika rn ająt ku dei
~ l..l:1dk1 til i n l1 ow0 1nego (wpłacone w sty czniu 2009) t8;,44
ewidencji, od k1órego można doko n ywać odpisów. W zależ n ości od pr zyjętej rni.:-
11alci 11 a 1:d in.k:i 7.a s tyc1ci'1 2004) r. I 657
tod y od pisy dokonY,wane sąjecJnorazowo w mi esi ącu wprowadzenia do ewirlencji
.albo od nas t ępnego miesiąca. Po d111gie wartość amortyzacji innej n iż odpis jt!dn~)­
Zastosuwan1e różnych form ewidencji do ustala nia doc hodu, w szczególnuSci
r;:izowy zal eży od procento\vej srnwk i, której rnaksym::tlna wartość jest okrdhrna
kusz ti)w pnd[ltkowych, skutkuje większą lub mniejs zą pracochł onJlo$cią ornz zr6ż ­
w prze.p isocl1 odpowiedn.io dln r óżnych grup rodzajo\v-ych Sro dków lnvalych. Na
n1cowa111ern wykazywanego dochodu. a więc i podatku (za li czki podalko\vcj). Za-
potrzeby roz liczania pod~1tku stnwka m oże być zmniejszana na dany rok obrow-
liczb obl iczona od dochodu ustalonego na podstaw1e ksiąg rachunkmvych \vynios!a
wy. Po trzecie odp isy mogą być ustalane różnymi metodami, począwszy od odpi -
.2 969 zl. Zatem przy prowadzeniu ewidencji księgowej wliczka będzie 1,vyższa
su jednorazowego, poprzez meLOdę liniową (odp isy równomierne ), aż po ml'tod~
o l 312 zl. Po•.vyższa różnica może zostać wyrównana w kolejnych miesiącach albo
deg resyw ną (odpisy malejące). Ponadto możliwe jest w niektÓL)"Ch przypac!h.,1ch
·w roz liczeniu rocznym. N ie u l~ga jeJn;1k wątpliwości, że dochód jest kalegoiią podat-
!ączenii.': p owyższych rnelod. Odp isy mogą być dok.unyvvane co miesiąc, co kwnr-
kową, która nie po,..vinna być po<lsiawą oceny dokon;ió fwansowycl1 przeJsiębiorslwa.
lal lub raz na ko niec roku

Z<1s1osowarm: r67.11yd1 .s1awek oraz różn ych metod amorryzacji p0wodt1Jl'. 1.c
PRZYKlAD 6,3 poda1r11k może wykazywać różne koszty podatkowe, a tym s.:imyrn różny doch1'1 d
i podritek. \Nybi)r wys1)knś ci l1dpisów zależy od dwó ch czy nni ków
J! rzt- d S t l{b!O l ~ lwn J1..' dllon ~ 11huw t· l ) n11n \dtvJ0 11l an~1 Św i a dc z y u s łu g i parkie- op b ca ln w\c1 putlalknwe_i pulegającej na rrnnimcilizacji w ysokości pod:llku d1 1~
C1arsk1t . f' ud 1111ol 1al11 1.m y Jl'"I lin 111 ; d vd 1 podatników. W maju 2009 r. zakupie- cl1odowcg11 \\ uslal1)11yn1 4 Jkr c~ie rozlio.eniowym,
 kt111 yśl 1 p11111p0<btkmrycl1, no przyklad '"'rykazanie wysokiego dochodu na
R ok i\ ri csi;!cc Od pis rucL.11 )' Od pis rn icsięc7.11y Oi.Jpis kw arta lny
p1111 1c hy· 1wrny 1.dolnn:.\1·1 k1"t.:dytowej.
20 1 j styczefi-g n1dz11:1't 13 600 I 133,33 3 JYll,9tl
\V yh1 .l1 h.: 111pa .111l!)tty1;1cJ1 1.ak zy zati::1n od ce lów p r zedsiębiorstwa
przyjętych 20 12 sryczeri-grudz1e 1i l3 600 I 133,33 ,J 399,9~
1l1az nd wyso"-.t1~c1 dl)dH1d11. IJzyska nic korzyści ekonom iczny<.:11 z wysokich od- I ł3J,J3 J 399,99
1013 sryc2erl-kw1ec1eri 4 079,Q9
pisów tt\.V~111111lrn1,,v.irn; JCSt wykazywaniem odpow iednio wysokiego dochodu {w kwietniu 680) (ostalm bvnr1a! 6t10)
fłnem GS OuU
W a111.1 J iww~111yrn przyk!r1dzii.: podut11 ik 111~1 do wybo ru d owol n ą metoclq amo r-
tyzacji podatkowej.
W roku 2010 odpis ustalon y wectlug fomrnty: (68 OOO . 15 866,69) 40%.
A1110 1· 1yza t:j :i lin iowa - odp isy dokonywane są
równomiernie w bżdym roku
pocbtkowy m począwszy od m i esiąca n astępującego po mi esiącu wp rown c\zenia Odpis degresywny w roku }0 11 wynióslby 12 S 12 zł ((68 OOO . 15 866,69 .
skła d n i ka majątku do używania . \.\/artoś ci odpisów przedstawiono w tabeli 6. l l 20 853 ,32) · 40%], a wit;:c mniej ni ż liniowy (13 600 z!), dlatego od tego rnku sto-
suj e się odpisy liniowe.
TABELA 6. 1'1. Amortyzacja liniowa
Jed norazowy odpis :i rnortyzac yj ny - amo rtyzacja podatkowa m oże być
Ruk i\Jie si:p;c Odpi s roczny Odpis m i es i ęcz n y Od pi s k w:1nal11 y ustalo na w wysokości w artości początkowej. Ograniczeniem stoSO\.VJni a tej rne-
2n09 ~
3 199,99 lody Jest lim it roczny wynoszący 50 OOO EURO wanosci początkowej wszyslk:ich
czerw ii:c-grudz1eit 7 93~,3 l I 133,JJ
(pierwszy \0.var!al I 133,33) środków lrwalych amortyzowanych „jednornzowo". Taki spl)SÓb rozlioen i:l Je:;l
2010 s tyczeii -gn1dz 1ctl 3~~
13 600 I \ JJ,33 uzasad niony dążeniem do min imali zacj i pod<ttku dochodowego w warun Licli wy
20! \ styczeil-grud'licn ]J 600 I 133 ,33 3 39'1,99 kazyw.:inia odpowiednio wysokiego dochodu. Możliwe sąje cl qp. k az cztery w;1-
2012 styczeil-grud21eó 13 600 I 133,33 ) 399,99 riJ.nty „rozpisania" kosztów w roku 2009:
2013 styczeń -gruclz1 eil 13 600 I 133 .Jl ) 399,99
odpisan ie kwoty 68 OOO zł w miesiącu p rzyjęc ia do używania,
2014 3 399 ,99
st:/czeO-rnaj 5 666,69 I 133,JJ
(drugi f..'\vrutat 2 266,66) odpisa ni e kw oty 68 OOO zl co miesiąc począws zy od czerwca, a skończywsLy
,___H :11f'm GS OOO w grudniu 2009; wartoś~ odpisu m i esięcznego wyni~si e 9 714,29 zł (68 000/7
m·cy),
. \ 1110 rt yz:1i.:j :1 d cg rcsywn ;1- odp is y doko nY'vancsą nierów nomie rn ie p vcząi,.v ­ odpisanie kwoty 68 OOO zl co kwartał; w pierwszym kwartale roz!jczeniowv m
uy nd 111ie s iąc: 1 oa slęn njącego po miesiącu
\:vprowad ze nia skfado ika majątku Jo (cze rwi ec) odpis wyniesie 9 714,29, a w kol ejnyc h kwarta łach po 29 142,89 ~1 ,
111.yw;1111a . W 111c1wszej kolejności poclalnik us lala podwyższOną s t awkę amo1tyza- odp isanJe kwoty 68 OOO zl na konJec roku.
1 YJtL\ p1i..o !1~1czyn slawki podstawowej i współczynnika \\' i\kszego niż 1, ale nie
EvventllJlne opóźnienie wykaznnia kwoty odpisu jed norazO\vego może wyni-
wy"1s·1egu ni ż 2. P rzyj mując mc1ks ymalną wartość wspó!czyn.ni ka stawka \.1.ryni esie
kać z d ążenia do uj awnien ia \V)'Sokiego docho du w c i ąg u roku np . 11a po trzeby ba-
-111' 1 11 (2 · :!0 1%). Naslęp n ie ustnla się odpisy roczne wed rug naslępującyc h zasad: dania zdolności kredytowej.
\V pierwszym rokt1 podatkowym odpis oblicza się od wnrlośc 1 począ1kowej,

ud clrugiegu roku poda tkowego pod stawą ob!icw ni<1 od pi.sów jes1 w;.:i r tość po~ Odpis jednorazowy nie musi dotyczyć całej wnrtuSci p<.H.::tąlkuwi..:j ~rn db
cząl kowa po1nn it:j szona o dotyc hcwsowe od pisy, trwa l·cgo. Podatnik może o d pisać jednorazo wo np. po l owę wn r111 śi..: 1 pni.;z: 11ku\\'l: l
Je:i.ell odpis ustalony m etodą degresywną będzie ni ższy niż odris uslalony me- Odpisan ie jedynie części wartości początk.O\vej będzie miJIO 1111i..:_j~c..:t..: wówo:ts.
to da liniową wówczas należy zastosować odpis liniowy. gdy zostanie wy korzys tany limit 50 OOO EURO lub gdy podat111k ntc l1xrl11l· wv
kazywal odpowiednio 1,.vysoklego dochodu. W przypad lrn 1.)(lpi s: 1111:1 it:d 1una 111w1•
Wartośc i oJ pisó w przedsta wi1)11 0 w tabeli 6. 'l 2.
części wartośc i p oczątko wej w kolejnych la tac h dokonuje s i~ !Jd pisi)w 11H'li111 :1 11
TABELA G. 12. Amortyzaqa degresywna niową lub degresywną

Rok 1\licsi;t..:e Odp is ru Cz 11 y Odpi s .m i es i ~l:Zll)' 01l pis k wartn lu y Zakładając , że pod::ltn ik odpisze jednorazowo połowę wartośc i pnt.:L.tf~H\\ 1·1
6 800,01 samochodu (34 OOO :.d) wówczas odpi sy w ko lejnycb latach dok.0J1~1n c 111i.:tod:i 11
1009 cze rw1ec-gmdz1erl I; 866,69 2 266,67 ni ową będą nostępujące (tabela 6. 13.)
(n ierws 'kwarta ł 2: 2:66,67)

~~ - s1yczet'l-gru1lzi..:r'1 20~)1,12 I 737,73 5 213,34

TABE LA 6.13. Cz'ęSciowy od pi; jednorazowy 1amortyzacja liniowa ogródków dzi~łk owych na terenic- Wroclawia. Podmiot jest zwolniony z podatku
VAT. Właściciel pbci wszystkie skbdki ZUS i opłaca podatek dochodo wy progre-
Hol; i\.l i es i ące Odp is roczny Odpis 111iesil(CZll )' Od pis l<warfu!ny
sywny. Przychody i koszty ustalane są n:i podsw.\Vie podatkowej księgi przycho-
2009 34 ooo dów i rozchodów. Działalność rozpoczę to w marcu 2009 r. W pierwszym 1111es1qi.: u
s1ycze6-grud7.ieó Il 600 I 133.33 3 399,99
2010 dziab\ności miaty miejsce zdarzen ia gospod~rcze wy mienione w tabeli 6.15.
201 1 ::;tyczt:r'1-gmdziei1 I l 600 113),33 J 399,99
ZOIZ styczet'l-czerw iec 6 800 I 133,33 J 399,99 TABELA 6.15. Zdcirze r1i a gospodarcze w marcu 2009 r. w prze ds i ęliliorstw1e POMID Or~
68 OIJO (wszys tkie zdarzenia są odpowiednio dokumentowane fakturami i innymi dowodami, staw
- ~~ ka VAT 22 1%)

W t:lbdi 6. l4. przedsla'-viono plan nmortyzacji przy założeniu, że podatnik od- Lp. Dat~1 Opis7..dan.l'11i:1
p1s1t: jednorazowo połowę wartoSci początkowej sanwchodll (34 OOO zł), a odpisy
_ _ Wniesiono na potrzeby dziJ!alno~ci sm11ochód d!)stawczy Fi:.it IJu..::.1111 z ruk11 ~fllJ(1, ~h •t l'
\\· koh::jnycll \ornch dokonane będą metodą d egresyw ną (ze wspó !czy1rn ikie111 2) 1 03 09
1----t---- f-go wanoSć JXlC7.<.\lkową usw lono oa 20 OOO zł. Z:'l.'>tusowa.110 ~n 11..11 tyzaq ę l1111mv;1
2. !.03.09 Zapłacono go1ówkąubezpieczen1e sa mochodu za p01 rok11 \ :!Otl zł b111ll11
T/\BE LA 6 .14 . Częściowy o dpis jednorazowy i amortyzacia degresywna 3. 2.03.09 Zaku r1ono towcu)' handlnwe 14 OOO zł brutto

i\ l icsi:p.:e Olipis roczny Q(l p is micsitc·t:uy O d pis liwart:i lny 3.0J.09 Zakupiono paliwo do samo.;hodu dostawczcgu 180 zl li11111u
Hok
3.03.09 Dokonilno wpł<1ty na zołożony rachunek bank~1wy lrnot y I !Hl!) 11 hrullH
2009 34 ooo Zah.'"\1p iono telefon kornó rkmvy i pak iet s101nowy w s11·( 1 „t )Nl ·"
20 10 s\-yczeri-gr1.1dzie1l 27 200 2 266.67 6 800,01 "'03 .09
175 zl brurto
4 080
I 360 7. 4.0J.09 Z<ikupiono s!odycze na potri:eby poczęstunku ld1eut1..m SO 11 h111t10
201 ! s1ycz1::n-czerw1 ec 6 800 (ostallll k\vartał 2 no)
S S.OJ 09 Zakupiono 11lo1ki informacyjne JOO zł brurto
Rn cm 68 ooo 2~.03.09 Zrikupiono towary brindlowe 4 S70 zł bruttn
\O _ wartości 230 z.l bruno do p1ywat11ego s:mhx:hudu r>:-;ulinwc
W roku 201 O odpis usto lony wecltug fonmily (68 OOO - 0) 40% = 27 200 zl, 23 03 09
~'._j__:::_::_::_:_+,Jgló'_o.,_hK~tiH·v'!111m~~'!'2'!-"'."""l'_l_;;tha~td l owe z Poznania dtl Wrocławia
bowiem od pis jednorazowy n ie jest uwzględniany przy określaniu podstawy obli- Il OJ.0 Otrzymano mandat od S1r.iży Miejskiej za brak wlaSciwcj optmy ad111i n is1 r:1~nn•:.1
24 9
czania odpisów degresywnych t---+----+-"~""'-"-""-'~iaj~ąc~t.:)'(~ rowadzema dzmłalnośd łmndluwcj w P•>bl1żu o_grUdków 100 zl
12 26.03.09 Zakl.1piuno matcnaly biurowe 150 zl bruuu
fldpi.s w roku 201 l wynosi 6 800 zł i jest to odpis degresywny. Odp is degre- Il J 1.03.09 Bank potrąci! oplatę z tytu!u prowadzenia rai.;hu11ku 2() zł
syw 11 y ;:i c;ily rnk 20 1.I wynos il by I f) 320 zl (68 OOO - 27 200) 40%, w więc 3 \ .03.09 W mnrcu sprzed11no towary za k\votę l 2 982 zł
1111L·:-. i \t.:7.11 1t: I J60 z! (1 632/ 12). Z zatem opisy w rok11 20l1 powinny się zakoll-
o yl-. w 111<1ju, ponieważ w tym . miesiącu nasląpi zrównanie w<irtości początkowej W kwielmu 2009 r. miały miejsce zdarzenia gospodn rcze wymieoione w tabe-
1 s11111y odp1 ~ 1'iw li 6. 16. Od I kwietnia 2009 r. podmiot jest podalniktem VAT.

L.11;1cz1 1;1 swoboda w ksztaltowaniu odpisów amanyzacyjnych nn potrzeby rozli - TABELA 6.16. Zdarzenia gospodarcze w kwietniu 2009 r. w przedsiębiorstwie POM IDOR
czcnio pod ~1 lkuwego może być wykorzystana w minimalizacji podatlrn dochodo we- (wszys tkie zdarze ni a są odpowiednio dokumentowane fcikturam i i innymi dowodami, staw-
ka VAT 22%)
go, przy uwzględnieniu jednak v.rysokoSci dochodu oraz celów przedsiębiorstwa.
Lp. Da t a Opis ubrzenia

1.04 09 Z:ilmp1ono tow;.1ry hnndh)we 9 7-17,8 z.I brulh)

2. Zadania 09.04 .09 Z npł3i.:ono sk ł ndk i ubez.piecze1 u ow~
z.a \~!:i.ścic 1 ela z.a 1nnrzt:c : ub sp•1k•
11 3,96 z l 11raz ub. zdrowotne 224,2<! zl
t--+----+-z
15.04.09 _.a_
kt~1p_1o_n0~p_
a_li,_
vo_
d~ samocl10Ju dostawczego 158,6 zl bruuu
ZADANIE 6.1 4. 16.04 09 \Vykonaoo napisy infonnacyjne 1 reklamowe na samochodz11:: dnsta1.\ 0~111
llml1wa zleLt.":rHe 7.t.: studenli:tn warllJSc1 290 zl brutto

P1·zcd s i ~b iors two jed 11 oosobowe „POMlOOR'·, ktt1rego wfaściciclem jest Jan 17.!li! ,09 bk11p1ono Lowary handlowi:) 856 zł brnt10
Kasprzy k pruw:.1d7i d1ial :tl11ość pn!q .•,:qqi.:q 11a handlu detalicznym arrykul:J.mi
ogrnd111czyr111 . Spr1i.:d .1 1. h~·d11i.: d11ko11ywa11:1 L s:-11110chodu dostawczego w pobliżu H 30.li=i1)l)
l. ·w U•l l)IJ
„
N; il1 czo 110 arnortyz:lcy~ przypadającą na kwi~cie i'1 2009 r.
W l<.w1et111u :.;pr:.:~d<1110 towary za kwot~ 22 20-! zł brutto
Pol• enic : 22 26.0).Q'J Zakupiono towmy hand lowe wartoSci 14 830 zł netto
23 22.05.09 Koszty dostawy (transport i ul•ezp1eczenie) ! 800 z.I neltn
! l·n;il1 c do..: l1 ód prz~d ~ i \; bit) rs twa POMlDOR za marzec i kwit:tieó 1009 r. sto- 24 2:5 05 .09 Sp1·zecb110 tow,iry za 24170 z ł netto
s 11Ją1: 1t.:g ul y u s l ~da111u k1.JSZtó w wbściwe dla podatkowej ksit;'.gi przychodów 2) 26.05.09 spri.etbne towary warto.~ci w ce ni e mkt1pu •) 980 11
netto
i ruzcliodr'iw

Polecenia:
ZADANIE 6.2
Ust~1l ić dochód spÓll( i NIAJO.RJ<;_A za maj 2009 r. Zi.1klaclając, że stosowana jes t
Przedmioteni działalności spółki cywi ln ej MAJORK..Ą jest hurtowy handel pudalkowa księga przychodów i rozchodów
okuciami meblowy1T1i. Spółka prowadzi dzia./alność od 4 maja 2QOQ r. Podmiot Usta li ć dochód spółki lvlAJORKA za m;.-ij 2009 r. zakładając, ·ż.e stosowane s ą
jest podatnikiem.VAT Dwaj udziałowcy wnieśli w gotówce kapila1 w wyspko- księgi rachunkowe .
ści łącznie 500 OOO zł. \V maju rniaty miejsce zdarzeni<.\ gospodarcze wynuenio - Dokonać ornalizy \.vpływu r óżnych zasad wyceny bilansowej na dochód spólkl
ne w tabeli 6.17 w przypadku prowadzenia ksiąg rachunkowych

TABELA 6.17 . Zdarzenia gospodarcze w maju 2009 r

rzenia są ~dpow i ednio dokumen towane fakturami i ZADAN IE 6.3

BUDiYlASZ
Przedsiębio r s t\VO usługowe s i ę wypo„
zyczc.1111em sprzę­
W kwic:tnin '2009 r. zakupiono przyjęto do używania ma'.'.'lzynę,
lll budowlanego .
któt"ej war1o ść początkowa
wyniosln 38 OOO zl. Zgodnie z wykazem sl~ twek amor-
tyzacyjnych w ustawie z dni:'! 26 lipca 1991 r. o podatku clochoclo\vym od osób fi-
zycznych rocznn stawbi cl la le go rnclzaju środka lrwalego wynosi 14%

Polecenia:

Ustalić plan amortyzacji li niowej (odpi s roczny i miesięczny)

Ustalić plan amortyzacji degresywnej (odpis roczny i miesięczny) db dwócb
\V<:iricintów wspóJczynHika podwyższającego:
a) wariant I - współczynnik wynosi 2,0,
b) wariant U - wspólczynn ik wy nos i 1,6.
Ustalić wartość odpisów do kmlca roku 2009 (db różny c h rno "lliwych wc1ri:1 11-
tów roz li czenia) przy zastosO\vaniu jednorazo wego odpisu a!ll\ )1tyzai.:y j11L.:g11
Ustalić plan amortyzacj i (o dpis roczny i miesięc z n y) przy zr iln ·l1..'~1111 , ii.: w 111!.1 1
2 009 odpisywane jest jednorazowo 40% wart ośc i po c:z ątk o wl'J, c1 w kukJ11 v1..· l1
lat::1ch dokonuje si~ odpisów m etodą liniową.
Z:drnriono lodówkę wrirtogc i 900 z l m:rto, która rm1 stanowić. IV)')}1)Sa'l.cnie S. Ustalić plan amon~nacji (odp is roczny i miesięczny) przy z~t l LJ '.IL.: 1 1iu, I.i.: \\ 111k11
biura 2009 odpi sywane jest jednorazowo 40% \VJrtości początkoWL'J, ~1 w ko !c111 yl·I+
17. 22 .05 .09 Z<1kupionu towriry ilaodlowc war t oś.: 1 22 -100 zł netto
brach dokonuje się odpisó"vv metodą degresyi.vną przy zastnsowa 11 11 1 w sr•· "il
18 21.05.09 Ot1·zyrnano faktu rę w lrnnspon zakupionych towarów wartości :1 300 zł neno
czynnika 2
19 22 .05.09 Sp1leda110 tow<iry z:. 20 90() z l netto
20 22 .05 .09 Wydano z magrizymt sprzedane towary wartości w cenie zak.Jtptl 10 100 zł neuo
2 l. 25.05 09 U i nowa tl dzmlu wnrt ości 40() 7.1z J;mem Adamowiczem na wykonanie szko-
knia 7. zu~es11 1)b s l~lic11La . Umowę rozliczono i duklrnnno wyvłary
ZADAN IE 6.4 W ew1dencj1 za listopad ~ grudzie1"1 2009 r. wyodrębniono i ustalono m1stępu ­
jące grnpy kosztów, z których wszystki e są kosztami pod atkowym i:
Spólka z o.o. MR BL YSK świadczy usł ugi porządkowe polegające na sprząta­ I . koszty admi nlslracyj ne (wy najem biur:J ra chuiikowego ,
niu wielkopowie rzchniowych pomieszczeń biurowych . W maju 2009 r. zakupiono telefo n, media, itp.) · 34 OOO zl
1 przyję to do używa n ia profesjonalną maszynę do czyszczenia wyk!adzin podło ­ 2. koszty wytworzen ia prod uktów, w tym
gnwyc h. Przewiduje się równom ierne zużycie maszyny w ciągu 5 lat. Waiiość po- a) n1ate6aly 327 OOO zl
C'l:tl kow[l \\ry nosi 50 467,28 zł. Roczna stawka amortyzacji podatkowej wynosi b) koszty osobowe I 34 3207J
I X%. P!~111 ~inansowy spółki na rok 2009, w części dotyczącej planowanego wyka- c) pozostale koszty (bez amortyza cji) 2 10 240 zł
1ywa nego duch~du (bez u względni ::rni a amortyzacj i nrnszyny), zak łada trzy jedna- d) amortyzacja maszyny „. ?
k11\Vl) p1:1wdopodobne ,..,,arianry, za leżne od syt11acji ry nkowej: Ce na sprzed<lży produkh1 wynosi 23 zl/szt.
:i ) wyka1.a 11i e clochocl 11 60 OOO zł ,
li ) wykozanie clochodu 40 OOO z l, Polecen ia:
c) wykaza nie docbodu 30 OOO zł.
1. Usta li ć pl8ny amortyzacji maszyny wed!ug warinnlów
Dochód jest wielkości ą wykazywaną (a nie osiągana) n~ potrzeby rozliczenia
a) amo rtyzacja liniowa,
IJl1d:1tku dochodowego
b) amonyzacja deg.resy">vna ze \.VSpółczyn uiki em 2,
c) jed11 o razowy odp is amo rtyzacyjny.
Polecen ia:
2. Zak.ladając, że do listopada 2009 r. nie wykazy \Vi.ltlO przyd1od nw 1 ko~vt1'1w, ust;d 11

J. Us talić plan .amo rtyzacji dla następujących wariantów: wysokość dochodu na koniec roh..LJ dla następujących wari;;inlO w .c::pm::d:1 1',
a) nmorlyzacja liniowa, a) do koóca grud nia sprzedano wszystkie produkry zak o ri oo11c,
b) amortyzacja degresywna ze wspólczynnikiem 2, b) do ko(ica grudnia s przedano połowę produ któw z<l ko rlczonycli
Us talić dochód dla powyższych wariantów (2a i 2b) wkladając, że pud:.J1111 k
c) jednorazowy odpis amo rtyzacyjny.
cl) 60% jednort1ZO \vy odpis amortyzacyjny, <1w kolejnych tarnch odp isy lini o- p rowa dzi podatkową ksi~g~ przychodów i rozchodów
we,
e) 60 % jednorn.zowy odpis amo11yz~1cyjny, a w kol ej n ych !alacb odpisy de-
1

ZA DA NI E 6.6
gresywne ze ' wspó~czynnikiern 2.
l 1 rzyj111ując, że planowany dochód (bez amortyzacji maszyny) równy jest zy-
Iv[ajątek przedsię bimstwa ha ndl owego Ja n Bizon , zajmując ego się h~1ndle111
:-; kowi brullo ob li czyć eJ'ekt)".vna stopę opoclatkowani::i. cl \a poszczegó lnych
obu\..vi em sportowy'm, obejmo wa ! na dzieri O I .O 1.2009 ś rodki pien iężne w ba1dcu
\Va1 iantów nmortyzacJi oraz wartości dochodu.
waności 30 OOO z l, towary 4 000 zł oraz następujące ś rodkl tr wałe ( tabeb 6. 18).

TABELA 6.17. Srodki trv.,-ałe w przedsiębiorstwie Jan Bizon

ZADAN IE 6.5
W ar to śi: Dni a pnyjęda H IH.:21 1:1 s 1:1\\' l,:1
Lp . N az.w;i
pocz:i1kow:1 d o 117.y-wa n i:1 a1n od y-1.;11:j i
\V przedsiębio rs twie produkcyjnym S LOD Kl CZf\S wytwa rzane są z czekola-
San1ochód cii;żarowy 52 ooo.oo IO 10.2006 2!J'~.„
dy różnego rodzaju „figurki" Pod m iot prowadzi księgi rachunkowe. Na początk.11
Zestaw kompliterowy
listopada 2009 r. zakupiono i przyjęlo do używanici nowoczes n ą wtryskarkę pozwa- w dziale sprzedaży
28 000.01) J0.04.2008 )łl'',,

lającą na rormownie dowolnych fi gur z czekolitdy. Wnrt ość początkowa maszyny Zestnw ko 1nputerowy
3. 3 550,UO 10 I O.WOJ 10''.,
157 680 zł, a roczna srn wka amortyzacji podatkowej 20%. W !i stopadzi...: rnzpuczę­ L_
w sckre1.;in ac1e
to produkcję 20 OOO szt. serc z czekolad y mlecznej , którą ko11l ynuow ;1 110 w gn1d111u .
Docb tkmvo w grudniu rozpoczęto produkcje k1.il e jn yc l 1 ~1 0 OOO s; L. l1 101..!td<1: 1;1 1:1 1\k1 yw ;1 li r1:11 1suw:ltl e s ą w po lowic dlugolc1111111owym kredytern. a w po lo\\ I\'

ko1lczo1rn za rejestrowana na ko niec grudnia wyniush1 5(1 ooo ~1, I a p11Hh1l,rF1 \\ !t1k 11 1„: q11t :1k11\ 11d11;1h nvy 11 1 !1t)d 111 io! j es t pndat11ikiem VAT
4 ooo szt. Dla rroduktów ni e za ko11.czo nyc h l<ll 1Will! SO\V41 11i l" k1)'; / l t 1\\' 111.11 1· 11.1! łm \'l 11 1 1v~ li 111 :1L·1 1\\'1 11 k:1cl 1 1 1.kc~ 111 ob iorc.1c h /Jl'Zeds tn wia tnbcbi 6.1 S

wynosi I 00%, a pozostal-ych kosz1ów 60% d:111 ·11· / )1 11111111 :1 •1 tHJn r. przed s ta wiono w tabeli 6. !9.
11\IJI I I\ G. lll flr;..i cuwrnc y za t~udniern w przedsiębiorstwie Jan Bizon ZADAN IE 6.7

·P rzed:'. i ębiorstwo_pn~d uk~yjn~ Borek s.c ., zajmujt:: się prod Li keją larnp o g n1du
wyc h. Majątek podm 1o lu o b ~J 111UJe na dzieli OJ .O 1.1009 śro dki pi cn i ęż11ei w bu nkt1
wartoSci 45 000,00 z ł oraz środki trwa le przedstawione w tabeli 6.20.

TAB ELA 6.20. Srodki trwałe w przedsiębiorstwie Borek s c

TABELA G.19. Zdarzerna gospodarcze''"' grudnru 2009 r. w hu11owni Jan Bizon (wszystkie W:i rt ość po- lhta pr1.yjęd a S lopa
Lp Nn,Y:1
zdarzenia są odpowiednio Uoku1nentowane fakturami innymi dowodami. str1wka VAT 22%)
1
c z:~ tkowa du uiyw an i:1 <111111rt y1.acji
Budynek dzinh1 proJukcji 450 ooo 010<1.2000 S~'O
Lp . 1):1!:.J Samod1ód d1)Stnwczy 75 uoo 24.0 7 2006 <10'%

08. 12 .09 Dostawa towarów wraz z fakti.trą od tirrny Gębo rd: wa rtośti netto 57 lOO zł ZesL:tw komp. w sekreta riacie 6 300 19.02.2006 J t)%
Fciktura od Gl1s1<1vos sp.J. za samochód dostawczy Ford Tr:rnsiL, który przyjęto
09 12.09 do uż.vwanin, wartość snmuchudu 59 500 zl Aktywa przedsii(biorsrwa Bort:k fimmsuwane są w połowie dtugotenn i nową
Op ła~ono polis'<: ub<:!zpi<:!czemową dotyczącą :;arnod10Ju, z"gOry zn caly rok, pożyczką, a w po lowie kapitałem udzialowym. Podmiot jest podatnikiem VAT.
3. 10.12.09 \\artość poli~y 4 8t)0 zł
\Vystnwiono faknm~· dla GlGABUT za sprzed;J oe rowaJ)' wa1t0Sc1 ncno 52 700 zł
lnfonnacje o zatrudnionych pracown1l<acb przedstawia tabela 6.21. Operacj e go-
4. .!6 P.09
Sprzedane toW<H)' wydano z mag~rlynu, warlOSć w cenie zal-.'\tpll 22 450z!
spodarcze ze stycznia 2009 r. przedslawiono w tabeli 6.2'.1. W styczni u 2009 roz -
16'.12.09
poczęto produkcję 200 kompletów lamp.
18.1 2.09 Naliczono (alt: ni e Z<lp!acono) odsetki od kJcd;rtl1 I SOO·d
J 2 1. 17 09 Zakup i t~ no za go tówkę w She!I µ.tli wu do s<nnoehoJu 1•.' al'hJSl: netto 246 z!
TABELA 6.21. Pmcownicy za trud niern w p r7.edsiębiors t wie Bo rek s c
Otrzy111i1110 fok.-nirę od G1ri oraz dos tawę hutów wa1105d nettLJ 26 220 zl
I 23 12.09
Siwt(!dnno spólcc Gamon 20 par bntów po 490 zl neno za p~uę., c t: 1i:1 zakupu L p. Na1.wi.sko i i mi ~ S tanow is ko \Vyua~rodzc u i c Uwagi
,_ 251 2.09 snrZellanych butów 140 zł z~ parę
01u:yma110 fnkrurę od Girondo or::i.z dost~1wę butów warto~c1 ni;;llu 12 783 zl
Kalata Juauna sekretarka I 950,00 Umowa zh!cenie. tylko ub.zdr
IO 21).1:1.09
Filipek JJ.n Umow<i o pracę
li 27. 12 09 Wyst1w1ono faknm;: dla GIROJ spj za sp17.ctla11e Low::uy waności netto 22 040 zł -2- prac.produkcyjny J ooo.oo
Umowa zleceme, w::.2ys1k ie
Sprzedane: towary wydano z nrngazynu w Ct:ll1e zatrnpu 6 523 z.! Gosiu Czesław prac.produkcyjny I 800,00
I' 27. l .!. O<l składki
I' !~ 12 ()li Ntil1 c zonl1 amortyz:icję prtypadaJ<lcą na gru dzie h 2009
li l t/ l ł. lN N, il1 (Zl)tH) i wyp ł ucono 1vynagrodze11ia z umów o pracę TAB _E LA 6.22 Z.darzen ia gos po darcze w styczniu 2009 r. w sµó ł ce Borek (wszystkie zda-
Nal1t.:LU!h) sl\Jadlo ZUS od urnów o prnc:ę obciąhjące pr:icodawcę I 8.61 % rzen ia są odpow1edn10 dokumentowan e faktura1111 i innymi dowodami stawka VAT 22%)
I' H\~ 2~
\I• l i 12 09 S1,rzedano kompulcr używany w sekrci:iriacie za I OOO zl n.::no
Lp . 0 011 :1 Op is zdarzenia
08.0109
Pol ece ni a:
2. 09o109 Zakpiono marerrnly wrnz z fokturą.od rrx S.A. w;~·Lość 11el10 I 'i 525 z.I

UsL~t! ić dochód Jana Bizona za grndzieil 2009 oraz za rok 2009 r. zakJadaj ąc, że 10.0109 \Vydnno materiały do zuzycia w produkcj i, wartość 7 'i UO zJ - -
d) stoso w::rn11 jes l podatkow1.1 księga przychodó v1 1 rozc bodów, 1 ,O trzymano fakturę o<l fim1y Feli.X za przewóz zakupil 111yi..: h 111;~ wlów, wn t
11.0 1.09
r ośc uerrn 2 1 ru1 7/ 8
b) stosowane są ksi~gi rachutikowe
09 0\.09 Splacono rat~ kn::dyru Oankowego 3 OOOzł i odsc1k1 l I()() Ll
Przy Ltstalaniu dochodu za rok 2009 nali!ży uwzględnić, że w miesiącach
6. 10.0109 Wystawiono fakturę dla Florek zn ::;przedani;; rn •H c 11,1J y \\l1tl UM ' J r1 d l 11 I ~()O tl
stycze1i.~listopad wykazano: przychody ze sp r zedaży tow;uów l'.28 800 zł,
7 l 101.09 Sprzed.me marerialy wyda no z mngazynu, warlnSc rll.: tto ) IH J 1 ł
zab1 py towarów 80 OOO z l, wartość \V ceme zakup u sprzedanyc h towarów
61 OOO zł, wyna grodzerna 27 OOO zl (wyplacone), inne kosz ty 15 OOO zł
s 10.0109 Otrzymano fokrurę od Teid za uslugi ce\efon1i..: zuc, warto.:ic 11c110 f1 "i n tl
9. I 1.0109 Naliczono an10rtyWCJę przypadającą na scyczel1 2009 1
(wszys tkie podatkowe).
i o.oto9 · Naliczooo wym1grodzenia z llmowy o pracę, które zos1a 11 ą wy pl at;C 11 11.: 11 01 IO
10
lutego 2009. Umowy cyw1lne 1rnlici.0 11 0, ni e wypła cP 11 0
li 11.0 1.09 Na lii..:zono -skbdki Z US obc i ąż.'.ljąi.:e prncod;iwcę lS,61%, -
12 1O Ol .09 Sprzedano samochód dost.1wczy finm e rurgou zn 7 ! OOO "Zł
 13 .
\4
l l .Ol .09 ·
I O.O1.09
Przyjęto z produkcji do magazynu '.WO li.otnplc.lOw lamp
Sprzedan0 Fiybs sp. z o o. 180 liimp po cenie neno 4 l O -zl/szt.
ROZDZIAŁ 7
I S. l ! 0 1.09 S rzc:dnne l~lln y \vydano z 111J.gazynu
SYSTEMY RACHUNKU KOSZTÓW
Polecen ia:
A WYNIK FINANSOWY
IJs Lalić dochód spólki za slyczeó 2009 1 zakladając, że
:1) stosowann jest podatkowa księga przychodów i rozchodów,
b) sto sow'nne są księgi rachunkowe.
1. Przykłady
t•on\wn:1ć otrzymane wyniki 1 wyj::tśnić przyczyny różnic .
PRZYKŁAD 7 ,1

Przedsiębiorstwo wytwarza jednorodny wyrób - ozdobne koszy ).. i w1kl1111\ \\.1 '
Przeważnie są one w ykorzystywane do pakoYvania prezt.::ntów świątc cz 11 yc l1 , w lh 1
stac i ozdo bnych koszów. wypdnion'ych różnorakimi sm::ikolykn111 i.

W grudniu zgromadzono następujące infurm(lcj e:

produkcja 1 sp1zedaż - 2 600 szt ,
cena jednostk0wa - 23 zl/szt.,
jednostkowy koszt materiałów bezpośredn i ch - 4 zlhm „
jednostkowy koszt wynagrodze11 bezpośrednich J '!l/s·1.1 ,
jed nos tkow y koszt zm ienny wydzia !owy -4 zJ/szl.,
koszty wydzial'owe .stale (w ca ! ośc i stanowiąc e ko szly uzas ~idnione) 7 XUO ;I,
koszly ogólnego zarządu i koszty sprzcdnży - 12 400 zL

Pole cenie:

Obliczyć wynil~ ze sprzedaży w grudniu stosując rach unek kaszlów pełn ych
oraz rachunek kosztó\.',1 zmiennych

Rozwiązanie:

sprzedaży zgod ni e z zasJcb mi rachunku koszt11w

W cel u ob liczenia wyniku zt:
pełnych, należy
przychody ze .sprzedaży pomn i ejszyć o koszt wytworzenin wyrn-
bów sprzedanych oraz o koszty ogólnego zarządu i kn.szty sp r zedaży.

Jednostkowy koszt wytwmzcnia sta now i Sl11nę jednostkowego kosztu rn r1ll: -

nalów hczpośre dnich , jednnstknwego kosztu \vynagrodzeii bezpośred11ld1 , Jl'd ·
nostk0\\ egt1 kosz tu zn11cn11cgu wydziałowegl) i jednostkowego kosztu stalL'!J.i>
wyi.lz 1:1 lowcgu. St 1111:1 j...:dnoslkO\.vego kosztu mnte rial ów bezpośn:cl111ch, jcdt ll.l 'i l
kmvc gu knv.111 w y 11;1 g 1\1dzL: 11 bi..: ·1 11o średn i ch i jednostkowego kaszl u zm icnn cg (1
W) d 1 i:1h1 w1,: ~. 11 o..; 1;u111 w 1 JL'd11ostk o wy kosz t zmienny i wy nosi I I z l/szt. Jed 11l''1 l·
h. 11wy k.is;,1 st.ii y wyd1 1 ~d n ~vy powstaj e pop 1--zez pod-z ielenie sta lycb kosztów wy- PRZYKŁAD 7.2
d;,1;1h1wyc h pl'L.t;'l wi i.; l kvść rroduk cji . Jednostkowy koszty wytworzenia oblii.:zonu
Przedsiębiorstwo produkcyjne wytwarza dwa rodzaje terrnomt:tró w kknrs k1 L'.h
w 11 . 1 ~ l ~ pują~y ~ p1J sń h :
Model X jest p rzeznaczony dla n i emowląl, natom iast mode l Y 1110,żc
ny zarówno przez dzi eci starsz e, jak i do ros!ych. Ze \VZględu 1ta ;:.~1 -
potrzebo wan ie na term ometr w sezonie j es ien11yrn i zimowym, od lipc1 produkcj;i.
W tab eli 7. l przedstawi ono spus llb obli cze nia wyn iku ze sp rzedaży ozdob-
j est większa o 20% od planowanej sp rzedaż y w danym mies i ącl1. Spowodow;n1 e
nych koszyków wiklrn uwyt: h w grudniu stosując rac hu ne k kosz tów pełnych jest to ogramc zonymi mocami produkcyjn ym i pr zedsię b i orstwa
TABELA 7.1. Obliczeni e wyniku ze sprzedaży \.vedług rachun ku kosztów pe łny ch W tabe li 7.3 zostały przedstawione podstawowe inCorm acje o produkcji, sprze -
Wynik (i l) Oh li czc 11i<1 daży ikosztac h poniesionych w lipcu
Lp Tr dć

59 800 (2600 · 13)

Pto-zychody ze 3 p rze d n:ży TABELA 7.3. Dane o produkcji , sprzedaży , cen ie i kosztach w lipcu
36 1\1)0 (2 600 - 14)
12 400 l'odst:1w owe infor ma cje .'(

11 ooo (59 800 - 36 400 - 12 400)

Prod ukcja (szt.) 840 l 200
Sprzedaż (szt. ) · 700 l ooo
kosz lÓ \:V zmiennych jest ob liczany chvu-
rn ,·-,ecloc,,nv e·dl "" ,-oclrnn lrn
Ce na jednostko\\'11 (z.!/szt.) 19 15
etapowo. przychody ze s przed aży nak ży pomn i ejs~yć o kosz:y zmien-
Jednos tkowy koszt malcrialów b ezpoś red nich (zł/szt.)
ne wvrobóvv spi:zecbnycb, o lrz_~,.r mując globa:ną ma1·ż~ p·o~ycia. N3~ .t ęp1~ t.e, w celu --
Jednostkowy koszt wynagrodzt:ń bezpośrednich (zl/szt.) :u
oblic-zenia 1.v yniku ze sprzeddzy, nal eży od g!obJlneJ mJrzy pohyi. : ia o dJi.lć kosz-
Jednosckowy koszt zrni e trn y wydz i.:i lowy (zł/ s z t. ) )
ty wydzin!owe sta le, koszty ogó lnego za rządu oraz kosz.ty s przedaży. Tabe la_7-:2 -2 '}.11)
Koszty wy dzin!o;ve strde (w ca l ośc1 s tanowiące koszty uzas;1dn11 >117i{;J) if) I H)
przi..::dstawia schemat licze nia v..ryniku ze sprzedaży o zd obuy~b koszykó v„r wikli-
no wyc h w g ruJ11iu przy zaslosowaniu rac hunku kasztÓ \V zm1ennycb. Jednostko- Koszty ogó lne go zarządu (zt) ! /!Hi
Koszty spt7.ed;1·ży (zł )
wy ki)St.! 1.111it..:n11y, bi;: dący s urną j e d nostkowego koszt11 rnateria·lów bczpoś redn_ir.::h , llJ(I

ll '1 l111 i.-. ! ki 1wego knst.lu wyn r1grodzet1 bezpośred nich i jednostkowego kosztu zrn 1en-
Polecenie :
11 l'! 'n wyd'1.1:!\ Cl\wgo, wynos i LI zJ/szt

l/\H I I A 7.2. O hl1r.z.e ni e wy11iku z.e sprzedaży według rac l1u nku kosztów zm ie nnych Ob l iczyć wynlk ze sprz edaży ob u modeli le;r1111n11 Lt1 l/\v ,1 .i lq 11L' 1' "1!1 '1 111 .11 1.1
chunek kosztów pel n y ch oraz ra c hunek ko sz tów z 111 1t.: 1111 y 1: !1

(2 óOO -1 3) Rozw i ąza n ie :

(2 óOO \I)
(59 suo "28 600) Przystępując do obliczenia wy niku ze spr1xdc1ży przy L~1.s 1 w;1n w ; 111111 1:tv !11 11il, 11
Koszry wvdzialowe stale 7 800 kosztów pe lnych nt1l eży o bl iczyć przychody ze sp rzeda7.y, j cd11 os tkmvy k!1 .-.1 t w,
Koszty ~gó !nego zarządu i klisz.ty sprzedaży 12 400 tworzenu1 wyrobó w, koszt wytwo rzeni a wyrobów sprzec.!8nych ora z w ; 11 · (11 ~ l ' ;: 1p.1
Wyruk z.e sprz.eJazy ([3]-[41-[5 ] ) 11 OOO (3 l 200 - 7 800 - 12 ·100) su końco wego wyrob ów.

Wynik ze s przed aży w obu systemach n1 cbun.ku kosztów wyszedł taki sarn Przychody ze sprzc:daży wyro bu X wynoszą U JOO z! (7 00 19), 11 :1 tl) 11 11.1 ·; 1
i wynosi 11 OOO zł. Na tomiasl od rnien!ly był sposób jego li cze nia . przychody ze sprzedGży wyrobu Y są równe l5 000 z) ( I OOO 15)

W przestawionym przyk..bdz ie produkcja by·b równa sp rze daży, nie występ~­ Je_d_i10s tkowy koszt wyrworzen.ia stanowi sumę jednostko wego ko sztu zn~ 1 c11 -
wrd zapas koócowy, z<Ht:m wy11iki ze sprzedaZy rnusialy się sobie ró wn ać. \V kolej- · nego 1 JCd.noslkowego kosztu stalego wydz i a ł owego. Jednoslkowy kosz t zm 1i..::11ny,
nym rrzykhld z ie zos tan ie pokaztinc, jak na wysokośl: wyniku ze sp rz edaży w ob u b ędący sumą jeclnostko 1..vego koszht ma te.rialów bezpośrednich, jednostkowego
sys1e111ad1 r;:1chunku kasz lów wpl y11i e występowanie Z8pas u kot1cowego . koszhi wym1groclzeó. bezpośrednich i jedno stkowego kosztl1 zmiennego wydzi.1 Io-
wego, wy nos i 16zJ/szt. dla wyrobu X i 7,S zł/szt. dh1 wyrobu Y. Obliczając, olrzy- Jednostkowy koszt zmien11 y wytworze111a wyrobów, b~dący sumą jednostko-
wego kosztu rnalcr ialów bezpośre d n i c.'.h,1ecl110stkowego kosztu wynagrodze{1 bez-
nrnjerny: „ po średnic h i jednostkowego kosztu zm1etJnego wydzi::i lc•wego, wynos i lO z }_,gz L.
2 940
.Jednostkowy koszt wytwc1rzenia X : 10 + 340 = I o,5 zl/szl dla wyrobu X i 7,S zl/sż l cl la wyrobu Y. Koszt zmi enny 'vytwo rze nia wyrol:iów
wy nosi odpowiedni o:
. - 3 ooo
kclnostkowy koszt wytworzerna Y: 7 ,) + l2QO = 1O zl/szt X: 10 840 = 8 440 z ł
Y: 7,5 · I 200 = 9 OOO z ł
Całkowity koszt wytworzenia wynusi odpowiednio:
Koszt zmienny \Vyhvorzenia wyrobów sprzedanych wy nosi odpowiednio·
• X:l3,5 840=!1340zl
Y: I O · 1 200 = 12 000 zł X: IO 700=7000zl
Y 7 ,5 · I OOO= 7 500 zł
'b: wzgl((t.lu mi !"akl, że prod ukcja była w i ększa ocl sprzed aży, n.:tl ~ży usta l i ć koszt
wy1wor1::cnia wyrobów sp rze danych oraz wa rtość zapas u koń cowe go wyrobów. Wa iiość za pas u ko{1cowego dla ob u w· yro bów·
X: lO 140 = I 400 z ł
l\l1s1t wytwo17enia \.vyrobów sprzeda nych wynosi odpowiednio:
Y. 7,5 · 200 = I 500 zl
X: 13,5 · 700 = 9 450 zl
w tabdi 7.5 rrzeds!awiono schemat liczenia ...vy11ib1 1.e SI Hl t'1 l:1·i,y ll'llll•~ll\t'
Y: IO · I 000 = I O 000 zl
lrÓ\.V lekarskich X i Y stosując rachu nek kosztów zmiennyrh
\Va11o:;L: wpasu kuócowcgo d la obu wyrobów·
X 13,5 \<IO= I 890 zł TABELA 7.5. Wynik ze sp rzedaży według rachunku kosztów zrr110111 1ycl 1
Y I O 200 = 2 OOO z l
Lp. XV. Il V{1 I) l<a11·1i1 (1 IJ

N:11t.:::·.ty tutaj zauważYć, że su ma koszti.1 wytworzenia wyrobów sprzedanych Przychody ze sprze::daży I J JOO I :' 000 lX lf!U
1 w: irlpSci zap:isu kmlcowego wyrobów stanowi koszt wytworzenia (przykładowo Koszt zmienny wyrwor2enia 8 -100 _ -- '~OO~J l /· 100
d\:i Y 111amy: 1O OOO zł + 2 OOO zl = 12 OOO zt). Koszty 21111ermy wytworzenia wymbów sprzedanych 7 01)0 7 501} l-1 5110
Zapas korkowy ([2]-[J]) · I -1rJO I 500 2 9!!0
\V tabeli 7 .4 przedstawiono sposób obliczen ia wyniku ze sprzedaży ternwme -
Gk•brt lna marża pok1ycia ([1)-(3)) 6 JOO 7 500 13 3110
111\w kka rski cb X i Y stosując rach un ek kosztów pelnych
6 Koszty wyJzialowe st:lle 2 9-10 ) ooo 5 9-iO
TA B ELA 7.4 Wyni k ze sPrzedaży wedlu g rachunku kosztów pełn ych 7 Koszty O!,\Ó lnego zarząd u <l 71)0
S Kosny sp rzedaży l 41)1)
T r cśC X ('I) Y (zl) ll:1zc m (zl) 7/)0
Lp.
13 300 tj ooo
I t 340 12 ooo Wynik ze sp rzedaży ustalony we d ług rachunku koszlow pelnym wynosi I 750
9 450 IO OOO z.l i różni się od tego, ustalonego zgodnie z zasadam i rachunk-i.1 kosztów zmH.:11-
l 890 'ooo nych, który wynosi 760 z.J. Różnica jest znaczna i wynosi 990 zł. Należy wtcrn ?:i -
s t a n ow i ć się, s h: ącl wz i ęła s i ę taka roz bi eż n ość.

W rac hL;nhi kosztów pe !nych wyroby oraz za pasy wycen iane są 1w kos11.: ic
wytworzen ia. Natomiast\\' rachun.k:u kusztów zmi en nyc h wyroby orat: z;1p;1'iy \\ v
I )n wy 111ku ze sprzednży przy z;:istosownniu rachunku kosztów
ohlH..:/.1.'. lll:t ce111ane są po zmien nym koszcie \\ryrworzenia, a koszty st~d e wydzialnwL', 1;1\..(1
olilto.y~ przychody ze sprz~dazy, jednostkov„.-e koszty zmieruie koszty okresu, są bapośrec.lnio odnoszone na wynik ze sprzedaży. Zatcn1 1011111·;1
1 111n-1111v1 1111,dl'/Y
,, ~ l \\ 111 1l· 111a '' y1( 11i~·1,,, kusi.ty zmienne wytwo rze nia wyrobów sp rzedanych oraz w wynikach ze sprzedaży w obu systemach r~1 c hunku kosztów wy r11k<.1 z kn'i1lt1\\
aktywowci.nych w ZJ.pasach.
w: 111 ni;l· ;:q1:1 ..,11 kn1'1t!lWl!gu wyrobów

l' 11v1 l1Pd y t.l' -. 111 1nlai.y wyrobu X wynoszą lJ 300 zł (700 · 19), nnto miJst \V~1r l o śG zapns u kor1 cowego wyrobów wyceniony ch wed lug ra chu 11 ku \w~1

wy1 obu Y są równe ! 5 OOO z! ~ 1 OOO · l 5) lów pc lnycli wy1iosi 3 890 zl, a wartość zapasu koiico wego wyrobów wycen111111,o l· li
111 1.\· l I1111l v 1c -: p1 1t' d.1 1y
\\T dlt11 ~ 1,whu11k u ku:-iz tó w Lmiern1yc h wynosi 2 900 zł , za tem ró7.nica wynosi do- sprzedanych będzi e dokon::rna wed~ug m etody UFO, czyl i ko lejno na pnt11)-
klad11n· •J•)I) 11 • rn1e kosztów wy1worze nJa wyrobów pó?.niej przyjętych do magazyn u

k. Wll l. I 1) 1)0 1.I JLS t \.\'arlnśc i ą slalyc h kosztów wydz1alowycl1 aktywowa nych R ozwi ąza n i e:
w wycc111 ;111yd1 wcdlug zasaJ rachunku kosztów pcl nych. Jednostkowe
l dp.l :i d l' ll
kos7 ty st;ih; wydz 1a luwc wyno~zą db wyrobu X - 3,5 z I/szt., a dla wyro bu Y - 2,5 W tabeli 7.7. jest podany wynik ze sprzednży ornz wartoś ć zapasów us talnna
z t/s:t. L. , z<H1.m1 o hllc1111y sL<ill! koszty wydziało w e na podstawie rachunku kosztów pełnych
X: 3,5 · 140 = <190 z!
Y: 2,5 200 = 500 z l Jednostkowy koszt wytvmrze ni a wyrobu st'1now 1 sum~ jednostko1.vego kosz-
Suma 990 z) tu zmi ennego i kosz tów s tal·ycb p r z ypadającyc h na jednostkę produ kcji K osz t len
w poszczegó lnych ohesach wynos i \1;1 i ęc ·
Dodatko wo n ależy z:rnw ~1żyć , ż e w a rtość zapasów ko1l cowych wyce ni:rna we-
480 .
cl lug 7ns<1d rac hu nku kosztów pe!nych jes t wyższa 1.JC\ tej, k tó rą wykazuje rnchu- Okres l · k = 20 + !OO = 20 + 4,8 = 24,8 z.I
nek kosz tów zmien nych. Wyn ika to z tego, i ż jed nos tkuwy kosz ty wytworzen ia
4 80
jest wyższy od jednostkowego kosztu zrn ieru1ego, clo kl'1dnie o wy sokość jednost- 1
Okres Jl k = 20+120 = 20 + 4 24 zł
kowego kosztu stałego wydzio.lowego.
480
Okres fil : k = 20 + !OO = 20 + 4,8 = 24,8 zl
PR Z YKŁA D 7.3
430
O kres lV· k = 20 + 80 = 20 + 6 = 26 zl
Przedsi~biors t wo
produkcyjne \V)rtwarza jednorod ny \vyrób. WielkoSć pro ~
dukcj1 ·i sprzedaży tego \\~yrobu oraz ~ap as początkowy i koócowy w szt. w czte - TA BELA 7. 7. Rachunek kosztów pełnych

rech kolejnych okrcsnch sprnwozdawczych poda ne są w tabeli 7 / 1.

P ozytj :1 ra chunku Okres ! O kres n Okrc-; Tfl Ok r es 1\ ·

TA BEL A 7.6. Produkqa, sprzedaż , zapas Przychód ze sprzeda~ J 600 4 noo 4 ooo 1i ·-H)O
Ca l.kow ity koszt wytw1)1-Le 11ia 2481) 2 ssn 'l ,JSO ~
()I ( I l'~)' Ul IV ZnpAs 248 T2X 728
Znp.-i s kollco1\ry 2.:13 728 728
\'11111\1k LJil wy11ih11 l"7() IDO 120 100 SO
Koszt)' wytworze ni a sprzeda11ych wy robó w 2 232 2 •100 ~ IXO I ,\{I)){
"i p1 1t•, !.1 > wy 111 l11 1 (:it l ) 90 100 100 110 Koszty ogó lnego zarządu \ lf!)
300 300 JOll
/, q„1 '> p11<:t.1lkPWY .{'>l.l) IO 30 JO ~~"Ze d.:iży 240 240 2,10 1
IO
/ap;1~ k•u'H nwy t<;7 !. ) JO 30 30 Koszty sprzcda11ych wyrobów 2 772 2 940 3 020 I j I~

Wynik Zt s p rze da ży 828 I 060 98 0 1 051

\V badanych okresnch cena sprzedaży wyrobu o raz koszty kszt::i.ltowaly się n a~
s lępuHco · Wycena zapasu w poszczególnych okresach sprawozdawczych przeds lnw ia
Le na sprzeJaży - 40 zł, s i ę więc n'1stępująco:
jed nos tkowy koszt zm ienn y -20 z ł,
koszty \.vydz ialowe st'1łe - 480 z.ł , Okres i· 10 · 24,8 = 248 z l
kosz ty ogól nego za rządu - 300 z l, Okres .11 : 10 · 24 ,8 + 20 24 = 248 + 480 = 728 z l
knsz1y sp r zedaży - 240 z l Okresll [: .10 · 24,8+20 24=248+480=728zl

Po lece n ie: Wyn ik ze s pr z edaży o raz vvyce na zapasó w us!illona na pods ta\vie ra chun ku
kosztów zm ie nn yc h s ą przedstawi one \V ta be li 7.8.
U::; ta l ić
wy nik ze sprzedaży o raz w mtość za pasów wyrobów go towyc h w po-
szczegól nyc h nk resacl 1 przy zas losnwa niu rac hunku kosztów peł n yc b i ra-
d 1unku kust.tlJw 11n 1c11 nyc h. N a leży pr1.y lym za!Dżyć, że wycena w yrobó ~v
TABELA 7.8. Rachunek koszt~w zm iennych \Vynik ze sprzecbży osiąg rnę ty w c i ąg u cz ti.;r..:~ h o k.r eslnv sprawozdawczyc h
Okres IV
wykazany w rac hunku kosztów zm iennych jesl ide1 1lyc z ny z ty m, j aki został ob li-
Po-zycj a ra ch u nk u Okn.'.s I O k res lJ Ok r es Ili

„ 600 4 ooo 4 ooo 4 400

czo n y przy zastosowaniu rachunku kosztów pełn)tch wynosi 3 9~0 zl i

wytwomnie 2 000 2 400 2 ooo I 600 Wartość zapasów wyrobów w każdym ok.res ie jest wyższa od tej 1 którą wykazu-
2on 600 600
je rachunek kosztów zm iennych. \.Vynika to z przyj~tego sposob u wyce ll y, peł-
200 600 600
2 DOO 2 ooo ? 200 ny koszl wytworzenia j est zawsze wyższy od zmiennych kosztów wy11worze 11 ia.
l 800
480 480 480 480
300 300 )00 JOO
240 240 240 "2cl0 PRZYKŁAD 7. 4
wyrobów 1820 3 020 3 0'20 31?0
~

z1,; sprzt.:d<17..y 780 980 980 l I SO Przedsiębio rst1,.vo

o produkcji jednoaso11ymentowej v.;ytwarza klapki orlopt.:
dyczne Z podeszwą akupresurową LT\3Slljącą stopy. W tabe l i 7 . l Ó zost;:i Jy rrn.:d
Wyi.:c na zapasó 1,,v wyrobów nie sp rzed;rnych jest teraz do ko nywana na pozio- stawione podstawowe informacje o produkcji, sprzedaży i koszta ch puui i.::s 1ti11v1·li
1H1 i.: kl)S71ów zmiennyc h. Dla poszczególnych okresó1,.v sprawozda\vczych mamy w trzec h o k resach
\VII(!.."
TABELA 7.10. Dane o produkcji, sprzedaży, cen ie i kosztach
Uk res !: I O 20 = :!OO zł
Okrd U 30 · 20 = 600 zi P odst :1 wuwe in fo r m :lcje I okn:~ 11 n I; t l'~ 111 111111''
Okres 111: 30 20 = 600 zł Prn~lukcja (szt. ) ~ 47() -. 111

Re zul taty przeprowadzon ych ob li cze(1 przy zastosowan iu obu modeli r.:i.chun- '-ISO '-l'lt) 111 1

ku kosztów są podane w ko lejnej tabeli (tabela 7.9) Ce1w jed nostkowa (zl/szt.) 107 107 li) /

Jednostkowy koszt be zpoś redni rzeczywis ty (zł/szt.) -IO Ili

uzyskanych na pods tawie rachunku kOsz tów pe ł nych Jednostkowy koszt zm ienny wydzi:i.lowy rzeaywisty(zl/szl.)
Koszty wydzialowe stałe pk111u\yane (zł)
25
) OOO 5 ooo
15
"
) Q(j!)

Wy n ik ze spn.edjży "\V a rto.Sć zap asów ko ricuwyc h Kt>szty ogólnego zarządu rzeczywiste(zl) 6 SOIJ 6 800 63o;:;--
( Jli:rcs Rachunek Radmnek Rachu nek R<ichunek Koszty spn:edaży rzeczy,viste (zł) J 900 3900 3 !;} 00_
kosztów peb1ycl~ kosztów zmiennyc h kosztów pelnych kosztów zmiennych
828 780 248 200
Nonnal.ny poziom wyko 1--zystania zdolności produkcyjnydi za lny okresy \i yno-
1 060 980 728 600
si l 500 szt„ czyLi.500 szt. na o k.res. Maksymalny poziom zdolności produkcyjnych
lll 980 980 728 600
za trzy okresy \V)"llOSi I 950 sztuk. \V omawianych trzech okresach 11 1e \vystępują lJd-
IV I 052 I t80 cbyleuja z tytull1 zmian cen, wycbjności , itp. Vv' okresie ll produkcja wyni osla 470 szt.,
[b 7.C lll 3 no 3 92 0
zalern \vystJp\ą odchylenia z ryru łu niewykon:ystanych zdu l nGści produkcyjnych

Porównajmy więc rezultaty l1zysk.ane w przykładz i e. Relacje między kwo tami

Pol e ceni e :
wyniku ze sprzeda.ży ""Jkazanymi w obu systemach rachunku kosztów·
vv okresach I i 11, gdy produkcja byfa większa od sp rzedaży, wynik ze sprze- Ob li czyć \\.')"Uik ze sprzedaży dla poszczególnych okresów zgodn ie z u s l:nvą
daży ustalo ny w racbun.ku kosztów pełnych j est wyższy od bvoty uzyskanej
o rnchunkowości (<i rt 28 ust. 3)
w ra chunku kosztów zmie n.n yc h,
w ok.resie lfl, gdy wielkość prnc.Jukcji by b równa wielkośc i sp rzedaży, kwota R ozw i ąza ni e:
wyniku ze sp rzed~ri.y wyk<i z:1 1w w oh11 sys temach rachunku kosztów jest iden -
tyczna , Zg\id11ic ·l ustawą o rachunkcn.vości na koszt wytworze nia wyrobu skladnp\ -;ii.,:
w okn:'1it.: IV, gdy ~ p 1 1L" d i 1 i. hyL 1 w11,:kszn od pro dukcji, wynik ze sprzedaż.y wyrobem oraz uza s;i d1 1in11:1
u s1::1h1n y w rac lH11drn ~O:-i'l1(1w 1wl11 yc h iesl mniejszy od kwoty v„rykazan ej wytwc>rze1110111 lego wyrob u. Do urn s~HI -
w 1·ac l1u11k11\...11'i"/ l i.'1w 1 1111t·1111 y1 ·l 1
11 1;11. 1 ~· 1 it;~l: 'i ła! Y l'l1, po~ n:: c.\ 1 1i c h kosztów produkcj i, któ re odpow i acbjąpozi.omo- Kos zty \Vyclzialowc srnte nie Lilegty zrnianie ze względu nn zwi1tkszoną produl-. c i ~
1,v1 l yl· li ku ~r l1'1w p1 zy nu1m<llnym wyk.orzystanil1 zdolności produkcyjnych . i wynios ~y 5 OOO zł. Sprzecbno 5 1Osztuk, czyli nl~ wystqp.i! z~1p:.1s ko1'1 c:owy

W I {)kn.:s 1i..: pi oduk CJ:"I wynios !a 500 sztuk, czy li była na poziomie normalne- \V tabe li 7.11 obl iczono wynik ze za poszczegó lne prZJ'JnlLl-
g t) zd o l nośc i prnUulccyjnyc.: h. Zatem w ohesic tym nie wy stąp ily jąc założenie, że koszty stale - występ ujące w ok res ie s t a nowi ą
111 c1111is11lJ111(ll1c kosL.ty s!;il e, h~clące konsekwencją niewykorzystanych zdol n ośc-l kwo t ę n i e i stotną w
po r·ówn aniu z kosztem wytworzenia wyrobów sprzedanych
produkcyjnyc h. Natomi:-ist s p1·zecl;:-iż była na poziomie 480 szl11k, czy li pozos ta ło i zostaty odniesione w całości na koszt \V)'t\vorze nia wyrobów ;Jprzeclanych.
20 sztuk zapasi.1 koócowego . TAB ELA 7.11 Obl icze nie wyniku ze sprzedaży (w zł) - warianl I

W fi okre s ie wyprodukovvnno 470 sztuk, czyli produkcj<l byta niższa o 30 sztuk Lp. Treść
li IJJ
n kres ol•rcs okn:s
od normalnego poziomu wyko rzysta ni a zdolności proJukcyjnych. W celu ustale-
Prz/chody ze spi-Ledaży 5 i 360 )) 430 j4 570
n ia wysokości ko.szlów nieuzasadnionych 1Ktleży obliczyć tz w. staw kę nonna l ną,
Koszty wytworzcnta wyrobów . 3750!) 3.5 250 JS 150
bę d ącą ilorazem planowanych pośrednich kosztów produkcyjnych i planow:rn ej
Koszty bezpoSred nie 20 ooo I S 300 I~
akrywnu .śc i prod ukcyjnej . \V naszy m przykladzie kosz ty
Koszty wydziałowe zm ienne l2 500 11 750 12 750
na trzy okresy wynoszą 15 OOO zl (3 5 000), a normalny pozio m wyk01·zy,;tai:,ia
norrnaln.:: 5 uuo j ooo 5 ooo
zdol n uści produkcyjTryc h za lrzy okresy kształtuje sitt na poziomie l 500 szt., za- Konekt ,kos;<ióww yculZ<co><fl><l vOVw,, yy:c "h wynikc~ąc )'Gh

tem s t awk~ ob liczymy nastę p ująco -1 0!1

15
stawka nom1a l 11n == OOO= I O zVszt
I '00 .
1----+_K_;)s_zc'--y_Sl_al'--
e "c::"c.c".=:z:=1sn'--d'--
11i::.:
011:::_e_ _ _ _ _ _ _ __j __~-·· ,~ _
Koszty siale nieuzasadnione wynikające z niewykorzystanych zdo ln ośc i \V II Kvszry wyrw orzen ia wyrobów sprzedanych ([:::!]+[3 ]-[41 +[5 ]) 36 OOO 37 0'10 1,\\ I 'i l)
o!a·esie wyniosly 300 zł (3b · l O). Za tem 1,v okres ie tym koszty wydziałowe sta·le Koszty ogó lnego zarządu 6 SOO fi 800 ri SIJO
po kcirekci e 1,vyn i kającej z niewykorzystanych zdolności produkcyjnych wyniosły'
1-----ł-::-
K:-os...,zt'--y--'-sp_
,.,:.:.
'rl::c.;i:co
żY_~------ - - --+-'--
) '-'
91)cl)_
:: 1. 3 900 J ')IJO
' i 700 zl (5 000 - 300). Sprzedaż było na poziomie 490 szll1k, czyl i sn r:led1:rnozarów- Wy ni k ze sprzedaży ([ I]-[6]-[7]-[[3]) 4 660 4 081.l , 720
11,1 ·1ap.1s p0cz.1 1kmvy (20 sztuk), jnk i prod u kcję bieżącego okresu
Jak wynika z tab eli 7.l l wyniki ze sp rzedaży za poszczególne okresy ró żnią sit;:
Krn.i.ty st.iii..: 11ieuzasaclJJ ione 1,vyniosty 300 zł. Je że li uznamy, że ich wysokość
it' s l 111 1.: is lGLn a w purównaniu z koszte m \V)11·w orze nia sprzedp nych wyrobÓ\V, to i ~\·)'.noszą odpow iednio .4 660 z_l, . 680 zl i 5 72? zl. W ol~res ie II, rnlmo. występo ­
wdn1a kosztów sr:l.łych rneuzasad rn onyc h wynikających z ntc\vy korzystanw zdo lno-
11n 1111:1 1c w ..:a l o.śct ocl n idć na koszty wytwo rzenia sp rzedany ch •.vyrobów. J e że-
śc j produkcyjnych, wynik ze sp rzedaży wzrósl. Wynika sprzc:daży
11 JL: d1d( uz11amy, że \1>1 ysokość kosztów stalych nieuzasadnionyc h jest znacząca
w rym okresie (w I ohes ie sprzedano 480 szt., ;i w n okres ie - 490
w IJL) 1ówna11i 11 z kosztem wytworzenia sprzedanych wyrobów i wynib z wystą­
p1t.;11i : 1 nieprzew idzianyc h zd<1rze.11 i ok0 U cz1wśc 1 (n p. 11waria m aszyny, st rajk) , to W tabeli 7: 12 obliczo no wynik z dz i a ! a!nośc i ope racyjnej Zć\ poszcugó lne
povv'in ny one o bc i ążyć pozostnle koszty operacyjne. \V celu pokazania dwóch oma- okresy przyj mując za łożt! nie, ż e koszty stale nieuzasadoione występ uj ące \V okre-
wianych wari;rnlów, w tabel 7, l 1: l 7. L2. zostały zap reze nto w ~me oba 111o ·ż l i we
1
sie 11 stanow i ą kw otę i stotną i obc iążaj ą pozost21te koszty operacyj ne.
do zas tosovvania rozw i ązanla. W tabeli 7. l l. zosto. 1 ob liczony wynik ze sp rzecl21-
ży przy za l ożen i u, że koszty sla·le nieuzasadnione sla n oi;v ią kwotę nieist otną (wa- Tabe la 7. i 2. Obl iczenie wynik u z dzialalności operacyjnej (w zl) - war iant 11°
ri o.nt 1). Nato m i ~i s t w tabeli 7 . 12. obl iczono wy nik z dz i a t al ności operacyjnej przy
Tr eść
za ! oże n iu. że koszty stale nieuzasBclnlone st::m owią kwotę is to tną (wariant Jl) i--:--t--:-----:--:--------------J~l~c·s'--1--2::..:'-~-"::~~_j
51 360
\V 11! okresi e procl11kcja wyni os la S l O sztuk, czyli by la wyższa ocl pozlomu nor-
n1al nego wyko rzystani<i zclo lno.Sc i produkcvj11ych. Nie wystąpi l y zatem koszty sta- 20 ooo 18 800 20 400
le nieuzasadnione. Zw i ę kszo n a prod~1kcja j.est rnożlj,.va, gdyż rn ak5y 1wd ny poziom 12500 11750 1275 0
zdolności produkcyjnych za Lrzy l1 kresy wynosi l 950 sztuk, czy li po 650 sztuk na 5 ooo 5 ooo 5 ooo
okres. Z większenie prnd11k cj i o l O szl. ponad normalny poziom wykorzyst::mia zdol-
-3 00
nośc i prod ukcyj1 1yd 1 ni c sp(l wndnw;·do zwit;:ksze nia kosztów stałych względnych
 ---
li
---
Il i
- ZADAN IE 7.2
Lp
uk res fJl\rCS ukres
Zapas początkowy I 500
Znp<is koócowy I 500 'Ne. Ze względu na popy t w okresi e przedświątecznym, w paździ~. rni­
5. Koszty wytworzell ia wyrobów sprledanych ([2 ]+ [J )- [4]) 36 ooo J 6 750 33 150 ku i listo pad zie produkcja jes t w i ększa o 20'% od planowiJnej sp 1·zedaży w danym
6. - Koszty ogólnego z<1rządu 6 800 6 800 6 300 mies i ącu. Spowodow3.ne jest to ograniczonym i mocarni produkcyjnyn} i przed s ię ­
Koszty sprzedaży 3 900 3 900 3 900 bi orntwa {maksymal11:1 produkcj;l wynosi 30 OOO sztuk 111ie się.c1.nie)
Wy11ik ze sprzedaży ([ l]- [5]- [6)-[[7 ]) 4 660 4 980 ~BQ_
r ozostale i-:'oszty operacyj ne ) 00 \iV tab el i 7. 13 zosta!y przedst<twione pods ta wowe infom1acje o prndukcji, sprzc-
\O. Wynik z dziala ln oSci openi.cyjnej l[S ]-[ 9]) 4 660 4 680 5 720 c!azy, cenie i kosztach poniesionych w październiku, li stopadzie oraz grudniu .

Fll cov,1e ozdoby choinkowe sp czed::twane są w opakowa niac h zaw 1era_i:„p;yr h "
w wari an cie_( (tabela 7.11) i w wariancie n
że
w okres ie 1 lII są 011e takie same. Róż. n icę widać w wyni- sztuk wyrobów
k:1 ch '/,C sprzedazy w okres ie n. vv
\.Variancie T \vynosi on 4 680 zl , a w wa ri ancie Tabela 7.13. Dane o produkq i, sprzedaży, cenie kosztach w IV kwartal e
i

IJ L! 11.S O z l. Różnica do lchi dni e 300 z!. \Vynib. ona z różnego potwkto-
l~l " "' .l_i:::"''"" I
1

\\ ' <111 1: 1 k os ·1tL)w sl:dych p rzy o bli cznniu wyniku ze sp rz edllży J' od.~!:1w o 11'~ in l"orr11 ac. je
l'" i dz iernik
W l ko ~ zry
st.:i le ni euzasad ni one zostały uzna ne za nleis totne i zosta- Produ kc:ja (sz t} I 30 ooo JO t)~ il) 1)01)
lv 11:1 kos zt wytworze ni a sp rzedanych wyrobów, wp lywając na wynik Sp t zeJaż (szl.) 25(1()0 250Ull G~)l ll)
/ !· s 11r 1..c cb ży. Nato miast w warianc ie Jl wynik ze sp r zeLiaży j est o 300 z! wyższy, O 5 000 IO 01111
.1:d v1 k1 1szt)' s t11 !e nieuzasadnione uznano za istotne i obciążyfy pozos lale koszty
() 1 1i..:r~1 cyj11c, \vplyw~jąc dopiero na wy ni k z dziab l ności operacyjne.i

2 . Zadan ia 0, 2 O.?
O, I O. I

24 ooo 24 ono 24 001)

ZADANIE 7.1
I 8 000 18 ooo 22 ooo
PrzcJsięb i orstwo „Z61wik" produkuje kannę d la żóhvi l ądowyc h w opak:ov,ra- Koszty s przedtiży (z ł ) 13 f'JUO 13 oou I t7 no~

11iacl1 100 g raniowy ch . W.czerwcu prod ukcja, sp rz edo ż,
l1 >w; il y S I\: ll ~) S f\[ plljąC O"
J!l• )d11k c.1:11 sprz.ecla?. - 10 OOO szt„
11·11:1 1vd11( ):-, l kn w;1 - 8,5 0 zl/szt'.,
1n l1111 sl k( 1\\IY ku.sz t 1n ~1t l! ri s lów bezpoSrednic h - 1,50
11·d 11t1 ;: tk L1w y kt1SZt wyn1:1grodze1l bezpoś r ednich - 1,00
11· d11 11 s lk 11 wy kusL t Z!llienny 'Y)'clzialovv)' ~ 1,00 zł/szt„
k• .„.. 1y \Vy d 1 ia!ł)w e stale (w ca l ości stanowią koszty uzasad nione) - 20 OOO zf,
1
cena oraz kos zty kszta !-
Polecenia:
Dla poszczególnycb miesięcy i dla IV kwan(lllt
Obliczyć \vynik ze sprz e daży st osując rac hunek ko szt()\\' 11e l11 ycll
O bli czyć
wynik ze sp rz ed3ży stosując rachu nek kosz b'.~w z n1i i..: 1111 yd1
Wyjaśn i ć r óżnice 'N
1vvyni lrncb ze sprze d 3ży uzyska nych p1 1.y 1 : 1'·:111'-' 11\\,1 11111
rachunku kosztów· peł n ych i rnchun.kn kosz tów zmi enny ch

k, ,1.,·1 1v t>J_.'/dn i. .: gu z a r ządu i koszty sprzedaży- 22 350 z!

ZADANIE 7.3
Po le c e ni a:
Przeds i ęb i or.slwo „Z ielona Ląka" produkuje misy z faj<1 nsu rlo 11 cicr:1111 j1 s u :,1 11

Ub li ..:z yć wy nik ze s p rzecbży stosując rachunek kosz tów pe!n ych nyc h ziół. W ofe rcie z n aj dują s ię niale misy „Tymic.tnek" o i- ::tz du że 1111.' iy .. I\,1 1\
Ob l ic zyć wynik ze sprzedaży stosując rachunek kosztów zmiennych li::t " \V labe/j 7.14 przedSlaw in nO podsta\VO\.Ve inforn1acje 0 f)l"Odukc ji , .'\ ]ll"IL.: d:11y,
ceni e 1 kosz tacll poniesionych \ve w c ześn iu
l ;1h1,.:l ;1 7: 1•1. Dane o produkcji, s p rzedaży , cen ie i kosztach we wrze Sni u
Po dst awo wi.! iufu rrn acj c Sry M il r K wi i\ l :tj
l' od .\ł:1wowc in l'ur 111 :11.:jc „Ty 111 iau ek" ,, Bazy !i ::i"

630 540 286 200 233 ooo 194 500 2381)00 2:)8 ooo 284 'll)IJ
LIZRSadnione) (z ł)
Sp r LC daż c~zl.) 595 505
Koszty ogólnego zurząciu (z!) 143 100 1-14 uoo 147 230 144 ooo 144 ooo 142 200
liy,;lS ko1\l.:uwy lSZl.) 35 Jl
Ce nn jeJnos tkowa (zł/szt.) 25 30 Kosz ty sprzedaży (zt) 190 soo l Y2 ooo \ 9G :100 191 oou 191 ooo lS9 600

Jednostkowy kus z! m<Heriulów bezpo średnich (z ł/sz t.)

Tab ela 7.1G . Da ne o pro ą ukcji, s p rz edaży, cen ie koszta ch za I
i pó ł rocze 2008 roku
Jedoostkowy koszt wynagrodzeó be zpośred ni ch (zt/szt.)
Jed11os tkowy koszt zmienny wydzi;duwy (z l/szt.) 2,5 Po dsta wo we infnrro:11:je Li p Sic W rz l'a ż Us G ru
uwsad-
l 575 I b2U Produkcja {szt.) 15 ooo 13 500 16 001) 16 ooo 15 500 lb ooo
Ko~zly ogó l11ego zarządu (zl) 5 200 Sp r zedaż (szt.) \J ooo 15 900 17 700 16 0'20 14 ooo 17 520

Koszry sprzedały (zl) 1 700 Zapas początkowy (szt. ) i'\O 2 \.J-0 I 740 40 20 j 520
Zapas koócowy (szt.) 2 140 I 740 41) 20 1 520
Pol ec enia: Cen;1 jednoslkowa (zł/szt_) 9Y 99 99 99 99 99

n~m„w7eni> (7\ /07' 1

55 55 55 55 55 55

t·achunek kosztów pelnych (w bo7'" 315 ooo J lll ooo 288 ooo 23S OOO 294 500 238 ooo
rac hu nek kosztów zmie1rnych uzasadnione) (zł)
WyjD ś nić 1·óż n ice w ze s p rzedaży u zysk~1nych P!"Z.Y zastosmvaniu Koszty ogó lnego z:irząd u (zł) 157 500 I 55 000 !44 ooo 1-+4ooo 1117 '.!50 1-14 000
1:u:liunku kosztów pe !-nych i rnchunku kosztów zmiennych. Ko szry sprzc:daży (zl) 190 ooo '206 500 192 ooo 192 ooo 196JUI) t9J ono
Po lecen ia:
ZA DA NI E 7.4
Obliczyć \vynik ze sprzedaży dla poszczegó lnych miesi ęcy i dl;1 L:: il l:g11 111 \rn
„New Teclmo logy" wytwarza ka lkulatory nowej generacji
l' 1tL' ti :.; 1vl 1i (11stwo stosując rac hunek kosz tów pe! nych
/. il 111 vrli c1.aso wyc h duśw i adcze rl przeds i ębiorstwa wyn ika, Z.e zw i ększone 2. Oblic zyć wynik ze sp r zed aży dla poszczególnych mi es iycy i dla c< il L!~n 111k11
11 1.t· l1(1\V:1111c na k.~tlku i alory występuje na początku rok:t1 szkó lnego i sk81de1n ickie- stosując rachunek kosztów zrnie1mych.
w t)k1 cs 1i..: prze d świątc:cznym , w czasie sesj i zimowej 1 letn iej or:n w ok1·esie
:·,t1, .:i . Wyj aśnić różnjce w \Vynikach ze sp[zed aży dla poszczegó lnycli rni esil(~Y 11 1.y
k11111l1 111j1 1y 111 . NatLirnias t sprzedaż odnorowuj e w lipcu i listopadzie skanych przy zastosowaniL1 rachunl..1J kosztów 1-ielnycb i r;1chunku koszll11w
M;1!..sy 11wlne ITi i es ięc zne produ kcyjne wynoszą 16 OOO szruk zrniew1yci 1.
Czy wys t ępuje różnica w \vynikach ze sprzedaży dla calego rok11 ob li czonych
W ta bel c1 ch 7.15. i 7.l6 p rze~l stawiono podstClwowe info rmacje u prod ukcji, według obu systemó\v rachunku kosnów?
sprzedaży, cenie i kosztach pornes ionych w roku 2008

Tab e!a 7.1 5. Oa nf.:: o produkcji , sprzedaży, cenie 1kosztcich w I półroczu 2008 roku ZADANIE 7.5
l' ud .H aw owt! iufor nrncj e Siy J_, ut [\ Ja r Kwi M~1 j Cie P rzedsiębiorstwo „Ze li wiak" wytwarza pate lnie żeliwae . \V tabeli 7.17. zosta-
Produkcja (szt-) ] ) 9()0 16 oou 15 500 16 ooo 16 ooo 15 800 ty przedstawio ne podstawowe infonnacje o produkcji, spnedaży i kosztach ponie ~
Sprzedaż (szt.) 15 200 16 660 !) 400 \j 001) 16 800 16 ooo s ianych w czterech okresac h
Z<1 uas począt kowy (szt.) 700 40 140 I J<\O 3<10
140 I 140 340 140 Tabe la 7. ·17 . Da ne o produkcji, sp rzedaży, cen ie kosztach za cz tery okresy
7-fln:i'i koilcowy (szr.) 700 40 1

Ce11a jedmistkuwci (zl/szt.) 99 99 99 99 99 99

Po d s t:i wnw e i111'o rm;1cjc I okn:s Il ok res Il! okres I V o k res
.„: „~ ,,, „ .zmie n_n y 55 55 5.5 55 55 55
PruJukcja (szt .) I ()OO 9::-0 l 100 950
 stał y 1J1zec\sta"'1or1e w Labe li 7 . l 8, na tomiast w tabeli 7 .19 zaw<.uto dan e cl o tyczące
l ' odst;1\1'f1Wc i111'oto 111;1cje l1 1l;rcs l i okres 111 okres IV okre~
p ółrocza
'"''""'' '"') 9JO JOOO \! OO 970
!50 150 150 150 Tabela 7.18. Dane o oroclui<cji , sprzedaży, cen ie i kosztach w I pó łroczu

Jednostkowy ko.'Jz l bezpośredni rzeczywisty (zł/szt.) 60 60 60 60

JednostkQ1~y kosz\ zmienny wy d ziałowy·rzeczywi-
40 -10 40 40
sty(zł/szt.)
Produkcj<1 (szl .) !20 \Ul) I 90
Koszty wyclzialuwc Sla ł e planowane (zł) 12 ooo 12 ooo l2 ooo 12 ooo
14 ooo 14 ooo 14 ooo H DOO
'-"'Sp_rc_'<_d~_t~
(s_zr~
.) ~~~----~~~~~~-f-~-ll_O-+~~O
Koszty ngólriegq, za rząd11 rzeczywiste ( zł)
Cenajednostkowa(z ł /szt. ) J 150 1400 ~l O
Ko~ zty s przeJaży rzeczywiste (zl) 6 ooo 6 0011 6 ooo 6 ooo Jeduostkowy koszt bezp0.~redn i 320 440 I liflO
Jed noslkowy koSZI 7.rn;""'Y wvdz;clowy ·, '1)1) 240 I 31:0
No rmalny pozi om wykorzystan iJ zdo lności produkcyjnych za cz.tery okresy wy- Koszty W)dzrnł o we st~1k p lanowan<: tzl) 2! (;oo 24 non 2 7 ()l i/)
11os1 1 OOO szl., czyl i I OOO sz1. na okres. Maksyma.lny poziom zdo lności produkcyj- Koszt)' ugólnegn z<in:ąd ll rzeczyw1ste{z!) 15 OOU
11 y1. h ·1<1 czte1y okJesy wynosi 4 400 sztuk. W omai;vianych czterech okresacl1 nie Koszty sprf:ed ct ży 1-zeczywiste (zll 40 OOO
w ys 1 i; pt1j ą udcliyl e11i<1 z tynilu zmi:i.n cen, \'rydajności, itp. \V okresie U i lV produk-
L" Ja Ji. .: Sl 11 i żsw od nornrnlnego poziomu \vy·korzystania zdolno.Sci produkcyjnycl1 ., Tabela 7.19. Dane o produkcji, sprzedaży, cenie i kosztach w l i półro c zu

1.a !l:1n \'.'ys t;.u•ią udchylenia z lytu l1t niewy korzystanych zdolności produkcyjnych L i rn p n
„Arnervst"
W okres ie Jll zwiększo na produkcja jest m oż li wa , gdyż maksyma lny poziom Produkcja (szt .) 12 5 "''""'rio " [ 111 1
zdo l n ośc iprodukcyjnyc l1 za czt.ery okresy wynosl 4 400 sztuk, czyli po I 1 OO sztuk Sprzed,1z (szt.) IJO 80 •)8
na o kres. Zwięksunie prnclokcj i o 100 szt. pon<ld mmrn1 lny poziom wykorzystania Cen'1 j e Jnos lko wa (z ł /s zt.) l 1.50 I 40U Jl /\)\j

zdu lno.S ci produkcyjnyc h '· nie spowodmvalu zwiększenia kosztów sta~yc h . Koszty Jed tl ustkow·y ko szt bezpoSredn i rzecz.)"visty (Zl/szt.) 320 4 ..tQ
wydzi:llowe stale nie uległy zmianie ze względu na zw i ększoną produkcję i wy- kdnostkowy koszt zmie uny \vydz tało w y rleczyv, isty( zł/szt.) 1!10 2 ;ł0 3 1_1()
nrmą 12 OOO zL

Polece nia: K0$zly s przedriży

(zl) 22 500 21 600
16 ooo
45 ooo
"S
3011(1~

l lb li czyl'.- wynik ze · sprzeclaży/z dzi::iłalności operacyj nej dlzi poszczegól11ych Normalny poziom wykorzystania zdo l ności produkcyjnyc h wynosi dla lamp
o kresów zgodnie z ustawą o rachunkowości (a rt. 28 usl. 3). Zadanie proszę „Ametyst" 250 sztuk roczn ie, dla lamp .,Agat" 200 sztu k rocznie, dla lamp „Tur-
1n1\vi;1zaC w clwócb warianlad i. W wariancie I przyj ąć założeoie, że koszty ma lin" 200 sztuk rocznie. YV orna wianym o hes ie nie występują odc!1ylen i<1z tytu-
s1:1k: 11i cuzasad11 io11e \".rys tępujące W okresie ll i l"V Sl3 110\Vlą kwotę ni eisto t ną lu zmian cen, \Vydajności, itp
w purówn:i.111u z kosztem \vytworzenia produktów sprzedanych i są odnoszone
w ( ;!\ ( i śc i na kosz t wytworzenia produktów sprzedanych. VV wariancie lJ przy- Po lece ni a:
1 : i ~: 1. alnż. e 111e , że koszty stale· nieuzasad nione występujące w okres ie II i .IV
~ : l : t11 o wi ą kwotę istotną i obciążaj ą pozosta!e koszty operncyjne Dla poszczególnych pó lroczy o raz d la caiego roku
1 \ )[1 \i czy ć wynik ze sp1-.t:edaży dla poszczegó!nyc!i okresów i dla całego rok-u Obl i czyć wynll<. ze sp rzedaży zgodnie z usta\vą o rachunkowoś c 1 (an. ~ .~ t1 st i l
!' l 1 1 s ttJąC rachunek koszló1,.v pe lnych Obliczyć wyn ik ze sp rze dal"y stosując racbunek kosztów pelnych
; Ob l ic zyć wynik ze sprzedaży dla poszczególnych okresów i dla całego roku Ob l icz yć \vynjk ze sprzedaży stosując rachunek kosztów zmiennycł1
S lt) sując r<.1chunek kosztów zrnie1rnych Wyja ś 1 1 i ć r óż ni c e w otrzymanych wynikach

ZADA N IE 7.6 ZADAN IE 7.7

Przec!siębiorstvvo „Promyk" wytv·rnrza trzy rndz.:ije wi1ra:i t1wyc lt. l'l1d." t:1 l'1 1l·ll.•rn,:l1H11 stwo „t\ !uzy k:" S-ka z o.o. zajmuje sit; prod uk cją kolumn gh) ś ni ­
wowe informacje o produkcji, sprzedaży i kosztach po111 es 1n11 yc l1 wIpt"il1 ucz u 1p W przedsiębiorst\vie produkowane s ą dwa t)'PY kolu11111 ·
kt\\\ vr l 1 d ( 1 i<(J 111pul c n ·) \.v.
 / (; . 10o1nocy I OW, dukcyjnych obejmują 3 osoby i wynlos·ty 500 zł brutlo/ osoh~ . Pr~1 cn d <. 1 w c: 1 l1dp1 n
:o I 25 u rn ocy 25 W. wadza również ZUS (20%) za w/w pracowników. Kos zty energ ii wiiit i.-; ly I 200 1.! ,
Obydwa typy ko lumn produkowane są na jednym wydziale i składają sję z amortyzacji billi - 300 zł , zaś podatki (od nieruchom ośc i , <.id lran spu1 l u) st:111ow 1:\
g !uś nika (o mocy odpo·w iecl niej do
zesta w11), ce koszty stałe - 300 z!.
przew o du l ąc z ącego zestaw z komputer em,
Polec e n ie:
O[)akowania karto nowego .
W okresie sprawozdawczym poniesione zos taly kosz ty podane w tabeli 7.20 l. Obliczyć wynlk ze, sp r zedaży s t osując ro.chunek koszt ów pc: lnyc h rnn L. r ~11.: 1t1 1
nek kosztó\v zrn iermych \\ry l1 czając pełn y koszt wytworzenia oraz Ji.: dn ostku
Cena zesla\Vll ZG - 1O wynosi 50 z·l/kpl., zaś dla zest~ w11 ZG-2.5 ustalono cenę
wy koszt zm ie n.ny
w wysokości I OO zl/kp l
Okres sprnwozd<:Y\VCZy zakorlczy l s i ę s r rzeclażą:
I O OOO sztuk zestawu ZG- l O,
- ZADAN IE 7.9
8 OOO sztuk zesra wu Z0-25
W przedsiębiorstwie produkcyjnym „Ve la" Spó łka z o.o \Vytwi'.lrza się nastę-
Tab el a 7.20. Dane o kosztac h _rujące wyroby
kloclu „Aga",
ZG - IU ZG-25 Kuszty ws póln e
klock i „De la",
klocki „YVigo",
kl ocki „Ozzy",
444 OOO zl
klock i „Be lla".
J-14 OOO zl
100 OOO z ł
Klocki produkowane są ~a oddzie lnyc h maszynJch produkcyjnych. W p lanc1ch
100 OOO z ł
prod ukcyjnych zami erza się produ k ować: \V) roby o zyskowna.k i przy
1

Po lece n i a· jak naj lepszym wykorzys taniu posiadanych urządzeil o prnd ukcji za okres
sµrawozdawczy zaw iera tabela 7.21
wedlug rac hunku kosztÓV·/ pe! nyc h i rachunku
\V przypadku kosztó"v pelnych obliczyć jednos tkowy Tabe la 7.21 . Dane o produ kcji, kosztach i cenach
k1 1·;:; ( wytwn rze ni:J orin pe lny koszt \Vy~.vorzen ia, zaś dla n:1chu nkl1 kosztów \Vil'i koSC Z d11l 11 0Si: i J e dnost k o w e l.:osz t \
1\l oi l i wośd Ce un
Wyr ólJ
hez1~~,:~'.''.
p rn d 11 kcj i
.1 111i >.: 11 11yc h jcdn oslkov.ry kosz t zmie nny l')' n kuw e z liy tu (:z//sz l. )
(szt.)
Wy ku11a ć zadanie Ula produkcj i 12 OOO sztuk zes tawu ZCi-1 O i 1O OOO sztuk „Ag:t" lUO
'"' l::'O
' :' OO 20 JO
zes tawu ZCi -'25 o raz przy za l oże n i u, że sprzedano ca ! ą mies i ęczną prod u kcję -!()
„Dela" 100 120 100 JO
„Wiga" 50 50 tO 50 60
ZADA NI E 7.8 ,,Ozzy'' 20 20 30 80 ll Jll
„Bella" 50 50 50 !Oil l l ll
P rzedsiębiorstwo proc\L1kcyjne „Czys t ość " S-ka cywilna w L prod ukuje mio -
t ly brzozO\ve jnko jednym asortymen t JednostkO\vy koszt bezpośredni
zawarty w tabe li 7.2 l . za liczany je::;l do kusi.
\V okres ie sp rawozdawczym osiągnięto przychód ze sprzedaży wyrobów tÓ\.v zmiennych. Koszty pośrednie wy n oszące .l 4 10 zł rozlicza sil.i'. w prnpo1rcp
w wysokości 5 OOO zl, który dotyczył l OOO sztuk m iotel. W tym też okresie przy- clo kosztów bezpośrednich Koszty st::i le obejmują 50% wa r tośct lcosztów pt1Srcd
j.;;'.t'O do magazynu l 500 sztuk Prod.u keja w to lrn nie występuje ze na pro- nich
s r ą tech n o l ogię oraz niską w<1rt0Sćjednostkow ą kos1lu :a1kupu
Polece n ia:
K_oszry materia ł ów, z któ ryc h wytwa rzane są rrn oily (v,1 itki brzozowe, taśmy
op3sujclCt:) w okres ie wy ni osły I 200 zl. Koszty wy11:1 grndz t.:.1l prncowników pro- 1. Obl i czyć \vyn ik ze sprzedaży za okres sprawozdawczy we dług kryterium r ~l -
 ROZDZIAŁ
cht11Th.1.1 kosztów pclnych.
ObUczyć koszty zm i t:nn~e. koszty stale o raL marże pokrycia w r~t.::h u nku kosz - 8
tów zrn ienn ycl1
RACHUNEK KOSZTÓW
ZADA NIE 7.1 O STANDARDOWYCH
Przedsiębio1:stwo prod ukcyjne „Olavit'' Spółka z o.o. wytwarza następujące
wyroby
buty m l odz 1 eżowe „S!:Jorti", 1. Przykł ady
liuly m ł od zi eżowe „Sporta!",
PRZYKŁAD 8. 1
btit·y rn!odzleżowe „Sport-ex",
but·y mlOli zieżowe ,,Sport-en",
W przed sięb iorstwie produkcyjnym wytwa rza się 1m.i~ow1J jede11 wy 1llt1 I )11
bu ty mlrnJ.zieżowe „Spo11-i nter"
wykonan ia IO szt . tego wyrobu zużywa się jeden ar kusz blachy o wy1rn;11;1111
względu na ograniczenie ze strony popytu w ubiegłym roku pr7.edsiębior ­
Ze J000x500x2 mrn. Blacha jest sprzedawana w pal et ach m1e.sz...:tqL·yeh 20 si l :11
SLWO nie ,wykorzy s tało w pełni mocy wytwórczyc h. .Prodtikcja poszczególnych kuszy. Cen:l pal ety wynosi 1500 zl/pa .letę . Koszty t.:lk U[HI tJ';1;1ciiw:111t) 11: 1 11"11
wyrobów ksztaltov,,:al:J. s i ę na pozio 1n ie jJk w U1bel i 7.'22 \V stos unku do wannści zu życici 111<:Hc1·ia!ów. \.Vykrnjen1 i:: ksz ttdkk. 1.U/.yWiltl \l· l 1 du
prod uk cji z ark.usza bl::ichy zaj imije 2 min. Po wykroje niu 1 1a~1i,:p1q1· d;1 l.... 1.; 11 1· li1d 1
Tab ela 7.22. Dane o produkcji, kosztach i cenach róbka mechaniczna. Czas tej obróbki wynosi 20 mi11 n:i jL·di: n \\ v11'i l 1 -..:1:nvk1 /,1
\ V i c l ko5ć 1ll1il'g loro cz ncj ,l l•d uostli:owe kosiiy
Cen a
szeregowania operacji \vykraj1:mia wynoszą 15 zl/goJL. a 1.a n h it)hkę 11w1·1l;1 1111 1 11.1
\\"ynih p roduk cji lla p uś r e llni e
30 zt/godz. Narzuty na wynagrodze nia bezpośrednie szacuic si\· 11:111111101n1 l' lj1łl„
(1.1157.I.}
(sit.) (z l/szL}
Koszty wydz.ia·lowe zost ały oszacowane wg stc1wk1 l 50 z l/go d7 prat;.y.
„Sp~" 10000 20 40
,.Sp1111.11·· 9 000 40 65
Polecen ie:
.,S po>1l -c~ '" 8000 45 73
,.S 111H t e r ~ 7 000 50 80
Ob licz stand::i r clowy kosz t wytwo rze nia wyrob u oraz koszty wytworzenia przy
,Sp1 11 l i11t t: r" 6 OOO 55 85
za l ożeniu, że w miesiącu wykonuj e się 2 OOO szl. tego wyrobu
\V hi ...„iąt..:ym rokt1 nie przewiduje się zwiększenia wielkości produkcji, jednakże
Rozwiąz anie:
p11.t.:d•; 1\:biorstwo rna za mjar wyel.iminować wyroby nierentowne z punktu widzenia
krytc:nu111 zysku. N ie planuje się również produkowania nowych wyrobów
Stand3rdowy koszt zużyci ~1 mater i ałów bezpośrednich z kaszla mi zakupu wy·
Kos zty pośrednie w ub iegly rn ro ku wynosi·ly 960 OOO zl. Koszty stnle stano- nosi
w i-!y 50% kosztów p ośrednich. Ko szty bezpoś r ed n ie w cal ośc i zalicza s i ę do kosz-
tów zmiennych dla I szt.:
([cena palc<y] / [20 arkuszy] I [I O szt.] ) · ( I + [ wsk:i:in ik kosz tu za kupu])
Pol ec enia : (I 5011/20/ IO )· l,05~7.95zl/szt.

1. Obliczyć, które wyroby nal eży prpd11ktn.va1'. c.;tos ując: dl.1 .l ono s:.t t :
a) 1adiu11 ~k kns1tów pclny1.:li,
11\(1':/t .o., l:i111l:1 1(ll) WV j [ p h1llll\Va 11n j!lł ) 1l11 k: l 'J; 1]
h) k11s1.t1'n v :t lllll't 111 JT ll
1:11 · hu 1h ..: h
2. Obli ~;y~ wy 111k 1v 'i ]l! / 1•1li1 iv dla o!rn w;i 11o111lt'1w
I.'" ' llllll I ' •1()1) 11
 111.1 I St.I TABE LA 8.2. Normatywy i stawk i w okresie bieżącym

11<1.l' ~•W~ k"'J" "'"I I I I0 '.1zt I · fs1awb wynagrnclzcnia] I [60 111[11.] +[czas ob- Kat egor ia N:11. wa Jcd11os tk :1 N o n11 :1! yw Ci! 11 :1 f.st:1w lrn)
1(\ l1k\~ 1j~d\: 111H:1.11 c 1 ] fstuwb w y 1 1 agrodzeni~1] I [60 min.]) (i+ [narzuty ua wy -
n;1 g rnd 1.t.: 111.1!) Matt:riLll Ml kg 1,00 20,00
Materiał M2 0,:50 3ll,UIJ
(2 1 I() 15 I Gil I 20 30 I (,Q) · 1,2 = 12,06 zl/szt
iVl<1te 1ia l ND szt 5,00 5,00
Operncjll Ol min 10.00 3,1)0
dla 2 OOO szt.:
Operacja 02 rn in 15,00 <!,OO
[koszt standardowy] [p lanowa na prod ukcja]
12,06 ·2 OOO= 2'1 120 zl
W poprzednim okresie stosowano inne wie!koSci c\ ta wy znaczen ia kosz tu stan ~
~· d::J.rdo\vego. Wielkości te przedstaw io no \V tabe!j 8.3.
Sta ndardowy koszt wyd zia lowy
TABELA 8 .3. /\lorrnatywy i sta1ivki w okresie poprzed nim
dla I szt.
[s tmvka kosztów wydz ia·lmvych] standardowych godz in· pracy] = K ;ltegori a N:1zwa J..:d 11 os tl\ a No rm ;1ryw Ce11 ;1 /':; f:) w1,:a

[stawka kosztów wydzia lowych] wykrojenia] I [10 szt.]+ [czas ob rób- Materia! Ml kg I ,IO 20.00
ki me cha nicznej]) I [60 men.] Mnte ri;:i, I fvl2 0,70 3'2,00
150 ( 2 I I O+ 20) 160 ~ 50,S zl/szt !v!a ler i ał fvD 6,00 5, IO
OperncjJ. Ol 12,00 3,00
dla 2 OOO szt Ope rncja 02 min 16,00 4,00
[koszt stamlardowy] · [planowana produkcja]
50,5 2000= 101000,zl Koszty wydzia ł o we obliczane są, jako na rzut w stosunku do koszh) 1,,v bczpo-
Srec!nich. Na rzut ten w ob u okresach wynos il 120%
Zcs l~1wie11i e wynik.ów przykładu zawc1rto w tt1beli 8.1
Produkcja z.:ikoóczona w okresie bież.ącym wynosila I OOO szt. Dane o kosz-
TAl3[ 1 A 8. 1. Zes tawic 111e wyników pr z ykładu 8.1 tach proclt1kcj l niezakoóczonej na początek okresu w wysokości kosztów stan-
dardowych, kosztach standardowych produkcji bieżącego okresu oraz kosztac h
rzeczywistych przedstawiono \V tabe li 8.4 . Rzeczywiste koszty wydzia-lowe zosta-
tvl.1l \· 11.1 ly ],o.:1.. p•J:i 1c•l 111 t: z koszten1 fy ustalone na pods tawie s t abilizow~1nego narzutu kosztów wydz i ałowych wyr10-
7,95 15 900
r1k 11 1•11
szącego 120% w stos un.ku c\o kosztó \v bezpoś r ec\njch
Wyu,1 1• 1i'id'li.:1 11 ;1 bi.:..:puSr~·dnit!
12,06 24 120
TAB ELA 8.4. Dane kosztowe z ewidencji księg o wej (zl )
K\ 1s1 ty w y dz1:1luw~ 50,:50 101 ooo
Kosz ty wytworzen ia 70,51 141 020 K 11s7.ty Kos7.ty
Pro d u kcj;1 1 1 icz : t k urh: zo n ~1
s taad a rrlo11' e rzc c1:y wi stc
Pozycja l< a llrnl acyjna na poc-z:[ lek ok resu
okres u okres u
wg koszt u s tnnd ardow ego
b iciaccg1) l1 ic:i.;1c cg •1
PRZYKŁAD 8.2 1\laterinły
bezpoSredn ie 5 000 ,00 70 000,00 73 000 ,111)
Wynagrodzenia bt:zpoSred nii.:
7 000,110 9(J 000,00 9:5 000,ll()
VV p rzedsięblorsnvie produkującym masowo jeden wyrób s tosowan y jest ra- z Qarzmami
chunek kaszlów standardowych. Do produkcji zużywa się trzy rodzaje rnateria - Ko~zty wydzi~1l1)w..-: 14 400,00 192 ooo.oo 190 000.1)1)
lów oznaczonych tvl 1, lv!:2, M3 oraz \.vykorn1je si~ dwie operZ1cje technologiczne Razem 26 400,00 352 DOO ,IJO J58 000,00
oz11~1czone O I , 0'2. Normatywy zuzycia m:iteria lów i prai..:.ochlonności o raz ceny
i slawki usta lone dla b i eżącego okJesu przedstawiono w ta beli 8 .2.
Na koniec mie s iąci1 przeprnw<-1dzono inwentaryzację wg, której ustalon o stci n
pro dukcji ni ezako{1czrrncj n::i koniec okresu (patrz tab. 8.5).
t /\BFU\ fl.5. Hc11 1i:.1ncn t produkC)i niezako ri czonej na koniec okresu wg inwent<JryzaC)i (zł) Ustaleni e wskaźników zm ian kosztów standardo wych 0\..:resu pl)przi..:dnic.:;gU
Pro1i'ukcj:1 11 iezaku1ic1.01rn 11 :1 koniec ukres u w stos unku do ok.resu bi eżącego
1'11 1.yc ja kall(lJ l:i cyjn:i
wg iu wcn! a ryz;u.:ji
f\ l.1tc11;1l_y bc1.puS1cd11_1c_ _ _ _ __ +--_ _ _ __ _ __ _ _12_0_00_.o_o---< TABELA B.7. Wskażnik zmian kaszlu standardowego
Wy1111grndzcn1a hczp 1 1Ś1 ed rn e z narzlllam i 8 300,00 l<oszl c,krcs u
22 J-l0,30 1'uzycja ka!k ulacyj11:1 Koszt hic ż: 1 cy \Vsk:1'l. uik 1.111 i:111
~llSllY wyd? i!duwe pnprzcdnicgu
Raz...:rn 42 640,SU [l i [2] [J] [· I J = l ł l l( l l
iv1 ale r iały bezpośredni~ 75 60 o.son
Polecenie: Wynagrodzenia li_ezpośrcdnie
100 90 U,901)
z nartutam1
Koszty wydziałowe 210 180 0,857
I. Dokonaj kalkulacji kos ztu wytworzenia wyrobu, \'-'ycer'1 produkcję zakończo ­
335 JJ(I
nąi niezakoóczoną wg kosz t11 standardow ego i rzeczywistego
_,. Przeszacowanie mc:todą wskaźnikową wyceny prod ukcji oiezakoi1czonej na
Rozw i ąza n ie:
początek okresu \V związku ze zmianą kosztu standa rd owego oraz uslale nie
odchylenia z ty tuł ti tej zrn inny
W trakcie proceS u kalkulacji standardowyc h kosztów wytworzenia nal eży do-
kon<"H:'. n:::ist4puj ącyc h o bliczei1 cząst kowyc h TABELA 8.B. Stan początkov„· y produkcji niezakoriczonej {z l)
Pnld11kcjo1 niczako 1l- Produkcja n iczako1l - Odchylc11i;1
I. Ustalenie kosztów standan.lnwyc h b i eżącego i poprze.dn iego okresu CZO ll :ł llit ]JOCZ<!_lCk cz<rn:i na pocz:t lck z tyt u lu
l ' o:zycj a Wskai nik
okresu wg ko sz tów ok res u wg kuS"Z.tów z mia11 y l<os1.l u
kalkuh1cyj11a
TABELA 8.6. Koszty standardowe (z ł) st;ind:Hdowych standardowych s t:i.ndanl1f-
poprzedn iego okres 11 hi cż;1cc gn ol.:rcsu wc:,:o
Ok res b i i.:i.ący Okres pop rzed11 i
l' ozycj:i [l i [2 ] [3 ] [4] =[2] [31 [))•[ 2]-[4]
Nnr m a- Nor ma -
kal k11lacyj 11 :1 CŁ nn /s t:-iwl.:a Koszl Ce 11 ;1/staw k:t Koszt tvlatc1iały
1yw tyw 5 ooo.oo 0,300 4 000,00 I 000,00
bezpośred ni e!
[ li [21 [31 [41=[21 (3) [5) [6[ [7]=[5) [6) Wyn:i.grodzeni a
ivlat~11.tly bez p ośredni e 7 ooo.oo 0,900 6 300,00 700,00
60,00 75, 00
1 11'1\1!!~1 l!l ltll t
--
Ml l,llll 20,00 20,00 1, 10 2_0,00 22,00 Ko szty
I< 400,00 0,357 12 J<0,80 2 059,20
M2 0,50 JO .OO 15,00 D,70 32,00 22,40 wydzwłowe

M1 5,0tl 5,00 '.!5,00 6,00 5,10 30,60 H.azcm 26 ~ U0,00 22 640,8 0 J 759,10
Wv11agnJdzc ni:i
l1t·1p1•S1ctl11 1t: 90,00 IDO.OO 4. Wycena produki.:ji p rzyję lej do nrngazyou wg kosz tu stand::mlowego

01 10,00 J,00 30,00 !2,00 3,00 16,00 TABELA 8.9. Koszt standardowy wytworzenia wyrobów przyj ętych do magaLynu (L I)
02 15,00 4,00 60,00 16,00 4,00 64,00
Po'.lycja k:t lk11lucyj 11 a Ilość p rod ukcji Kos"l.t st aml:.irdow y \ V: 1rt11 ~~
Kuszry
!:50,00 175,00
bez pośred n ie
[ I] [2] [J] [•1]~[21 [Jl
Koszty !v!•1tcna ly bezpoS_red ni e 1000 60 60 ooo.oo
ISO.O O 2 10,00
w ydzi,1łowe
Wyn::igroJz:!nia
Kosl1 1000 90 90 000,00
JJ0,00 335,00 bt:zpośrcdnie z narzutami
standardowy
Koszry wydziałowe 1000 ISO 180 ooo.oo
Ha1.cr 11 330 JJI) uuu.oo
5. Obliczenie odchyleń bieżących, jako różnicy między kosztami rzeczywistymi
a standardowymi

TABELA 8.10. Odchyle nia bieżące (zł)

Koszty rzeczywiste Koszty standardowe
Pozycja kalkulacyjna Odchylenia bieżące
okresu bież cego okresu bież cego
(1] [2] [3] (4]= (2]-[3]
Materiały bezpośrednie 73 ooo.oo 70 ooo.oo 3 ooo.oo
Wynagrodzeni a
95 ooo.oo 90 000,00 5 ooo.oo
bezpośrednie z narzutami
Koszty wydziałowe 190 ooo.oo 192 000,00 -2 ooo.oo
Razem 358 000,00 352 000,00 6 000,00

6. Obliczenie wartości produkcji niezakończonej na koniec okresu wg kosztów

standardowych

TABELA 8.11. Koszty standardowe. Wycena produkcji niezakończonej na koniec okresu (zł)
Produkcja
Koszty Produkcja
niezakończona Wyroby
Pozycja kalkulacyjna okresu niezakończona
na początek gotowe
bieżącego na koniec okresu
okresu
[ I] [2] (3] [4] [5]=[2]+[3]-[4]
Materiały bezpośrednie 4 ooo.oo 70 000,00 60 000,00 14 000,00
Wynagrodzenia
6 300,00 90 000,00 90 000,00 6 300,00
bezpośrednie z narzutami
Koszty wydziałowe 12 340,80 192 000,00 180 000,00 24 340,80
Razem 22 640,80 352 000,00 330 000,00 44 640,80

7. Ustalenie odchyl eń spowodowanych różnicami inwentaryzacyjnymi

TABELA 8.12. Odchylenia inwentaryzacyjne (zł)

Produkcja nieza- Produkcja

kończona na koniec niezako{1czona na Odchylenia
Pozycja kalkulacyjna
okresu wg kosztów koniec okresu inwentaryzacyjne
standardowych wg inwentaryzacji
[ I] [2] [3] [4]=[2]-(3]
Materi ały bezpośred n ie 14 ooo.oo 12 000,00 2 ooo.oo I
Wynagrodzenia '
bezpośrednie z narzutami
6 300,00 8 300,00 -2 ooo.oo
Koszty wydzi ałowe 24 340,80 22 340,80 2 ooo.oo
Razem 44 640,80 42 640,80 2 000,00

8. Korekta kosztu standardowego o odchylenia z tytułu zmiany kosztu standardo-

wego, odchylenia bieżącego i inwetaryzacyjnego
~ABELA 8.13. Koszty rzeczywiste produkcji zakończonej (zł)

Odchylenia
Wyroby
z tytułu Odchy- Odchylenia
Pozycja gotowe wg Koszty rzeczywiste
zmiany lenia inwentary-
kalkulacyjna kosztu stan- wyrobów gotowych
kosztu stan- bieżące zacyjne
dardowego
dardowego
[l] [2] [3] [4] (5] [6]=(2]+(3]+[4]+(5]
Materiały
60 000,00 1 000,00 3 000,00 2 000,00 66 000,00
bezpośrednie
Wynagrodzenia
bezpośrednie 90 000,00 700,00 5 000,00 -2 000,00 93 700,00
z narzutami
Koszty
180 000,00 2 059,20 -2 000,00 2 000,00 182 059,20
wydziałowe
Razem 330 000,00 3 759,20 6 000,00 2 000,00 341 759,20

9. Kalkulacja kosztu jednostkowego rzeczywistego z uwzględnieniem kosztu

standardowego skorygowanego o odchylenia

TABELA 8.14. Ka lkulacja kosztu jednostkowego rzeczywistego (zł/szt.)

Odchylenia
Koszty ztytułuzmia- Odchylenia
Pozycja Odchylenia Koszty rzeczywiste
stan dar- ny kosztu inwentary-
kalkulacyjna bieżące wyrobów gotowych
do we standardo- zacyjne
wego
[I] [2] [3] (4] (5] [6]=[2]+(3 ]+(4]+( 5]
Materiały
60,00 1,00 3,00 2,00 66,00
bezpośrednie
Wynagrodzenia
bezpośrednie 90,00 0,70 5,00 -2,00 93,70
z narzutami
Koszty
180,00 2,06 -2,00 2,00 182,06
wydziałowe

Razem 330,00 3,76 6,00 2,00 341,76

PRZYKŁAD 8.3

W przedsiębiorstwie produkującym masowo jeden rodzaj wyrobu stosowany

jest rachunek kosztów standardowych. Okresowo dokonuje się w nim analizy od-
chyleń kosztów wytworzenia. W wyniku analizy ustalane są wpływy poszczegól-
nych czynników oddziaływujących na koszty wytworzenia. Koszty standardowe
wraz z normatywami i cenami przedstawiono w tabeli 8.15. a rzeczywiste w tabe-
li 8.16.

205
TABELA 8 15 srandardowe k„os11y wytworzen ia dla p1oclukqi pl:inowane1 RYS UNEK 8.1. Analiza odchyleń kosztów wytworzenia
i:cr1:1/s t:1wk:1 w: 1 r t0Sć
il oSC ji:dtLOSl l<:l
l' oz.ycj a k:il k 11l:1 i.:yj 11a lzł/jctl.J fzll J~~ łvl ateria ! A
[I) [2] [J] [4M!J[3J Odcl1ylerne od kosztów ~/1 materialów
Mato;nal.B
matenalów
"-........_[ Odct,ylen ie zużycia
j\lfo.terialy bczpt1śrcdnie 200 000,00
bezpo5redn1ch
- rnnteri.'.l!y A (800 kg.Il) •IO OOO kg 80 000,00
- rnateriaty B l 1IOO kg/t) 20 ooo kg 120 OOU,00
- -mawnalów
- ----
Wynagrodzeniu ~ezp0Sred11ie
IO OOO rbg lJO 000,00
z narzutami·
- 1)pe racja I (80 rbg/t) 4 ooo rbg IO 40 ooo.oo
--:- ol)eracja li (l20 rbg/t) 6 ooo rbg 15 90 ooo.oo
Ko~ z 1y wyd1ia lowe 120 000,00
!Il ooo rbg 40 000 ,00
',!,tle 10 ooo rbg 80 000,00
K1•~.1.ty wytw(Wle n1u 450 000,00
I '1 01 lu kCJ~ l 50

l"All E.LA 8 'I G Rzeczywiste koszty wytworzenia

ccn:1/s t:1wka wartoSć
iluść j ed uostka
1'111.p:j a liall\11l:h.:)'j 11a fzVje d.J fzlj
[!) [2) [3] [ 4] ~[\]'[JJ
1\ J.1c t· 11:1I }' h..:1pnśn.::dnte 211 :wo.oo
,, Rozwiązanie:
111.i1t·11aly,•\

111.11!·11 : 1! ~ li
38
22
ooo
ono
kg
kg
··-
5,S
83 600,00
127 600,00
Wv11 .1 l• 1ud10.: 11tn bczpoSredn ie
P !en vszym e t ap~rn rozvviąza n ia b~dzie uswle rn e budżetu elastycznego na pod-
10 500 rbg 146 000,00 stawie standardów kosztowych i rzeczy,vistej produkcji (tab. S.17.)
111.111111.11111

ł•111·1.irF1 I 4 400 rbg li 48 400,00

16 97 600,00 TABELA 8.17. Standardowe koszty wytworzenia dla prod ukcji rzeczywistej
\ lll('ldi,; Joill 6 100 rbg
K·•·.11y \\')'d1 1:1lowe !06 050,00 cc n:.1.'st:.1wk:i w:i r t oSć
il11 Sć jcd nnstka
IO 500 rbg 4,1 -13 050,00 Pozycja kalh:utaq•ju a fz.1/jed.J fz lj
~ t:1k: I O 500 rbg 6 63 000,00 [ IJ [2] [JJ [•I J ~ [IJ · flj
J\u'>Ll)' \\')'l"WOJ'Zl!Tlll\ -+63 250,00
1Vl::iteriały bczpoired11ie 204 000,00
--
- m::ueriaty A (800 kg/ t) 40 800 kg 81 6()0,0tJ
l'ro1!ukcj:i. 51
- materinły B (•lUO kgit) 20 400 k~ !12·10()~()
Wyn;1grodz~n 1 a bezpoś red-
Polece ni e: !O 200 rbg 132 600,0n
nie z rwrz1.1tanw
· vper~<:Jil I (80 rbgit) ,, 080 rbg IO ·IO.Sllll.IH)
Rzeczywiste koszty wytworzeniri okazały s i ę \Viększe od stan d ardowych ·~ - operncja lJ ( 120 rbg/t) fil:?O rbg 15 ·--- ~l( ),I){ )
0 13 2.50 zł. Dokonaj analizy dedukcyjnej wplywu poszczególnych czynników.:· Koszty wydzwlowe __G2 ·llU) ,(tł)
koszro lwórczych na odchylenie cr1lkowlre. \V trakcie analizy należy uwzględ- · IO 200 rbg Jr) SOO,llll
n ić czyn.niki wskazane na tysunku 8. 1 - s~ak 1 o~()() rbg ~() rJ,l)IJ

45Q 000,IUl

Jak pokazano \:V tabeli S.17. ilości materiałów oraz roboczogoclzlll wynikan
ze standardowych wanośc 1 p rzyjętycl 1 do obliczc1~;~Ja bt:"llS-:-J. I. Np . zużycie n1a
teriah1 J\ zostalo obli czo ne \Vcdłu g. J1 0 11 1rn zui.yci<1 mal~11;ilu f\ 8q(J kg/L i rzc- TABE LA 8.22. Odchylen ia kasz lów ma t e ri a ł ó w bezp0Sred 11i c il

CZ)'\Vis lej produkcji 5} t. I'Ó Wyrn n oże 11iu lO ZU'i.ycie 4Ó 800 kg SUl"OWCa wg Odc h ylc 11i e cen Odch yl enie wiyi.:ia
standardowego zuży cia. Po ustal eniu dlc.1 rz eczyw istej produkcji ob li- (1 ) [2}
cza11e jest odchylenie kosztów \Vytworzen ia ( tab . S. ! 8.) 7 600,0 ) 600.IJ
-9 60tl ,ll
TABELA 8.1 8. Od ch ylen ie ca łk owi te kosztów wytworzen ia Raz ern -3 200,U -:.I UOO,O
1 1
:: ;~:;~ ~ 1~:: 1 ~~:sz ly
1
S la Odc hylc11ie
Odchyle11ie wynagrnclzeil bezpośre dni ch z na1·zu tami wy nosi
Pozycja k:::dkul~1 cyj11:1 ·Y...c''-' "°,_.d.:.c.S,_.l_ct),___ ~------J-..--ca_ll_
C----"(P"-'.'oc
1 w_w_
ilc_
· _
[ I] TABELA 8.23. Odchy len ia kosztów wy nagrodze1'1 bez p0S r· ed n i cł1 z narz utami
K.osz Ly wyl worLcni a <159 000,00 463 250 ,00
Koszty 5tand:1 nJ owe
Koszty rzeczywi s te
( przy prod . 51 t)
Następnie
to o dchylenie zostanie zdezagregowane na odc hy !eni~1 cząstkowe [l] [2] 11111 1 121
w g sc hematu p rzedstawione go na rys . 8 . I 41) 801) ,0 48 -WO ,O l r11lO 110

Pi envszy czy nnik do tyczy odchy leil rnakria lów bezpośredn i ch wy11L1si - operacp U )H łl!lllO

111 61JU,U 1,16 !ltlO ,I! l \ .llJ() ,!111

TABELA 8. 19. Odchyl en ia kosztów mat eriałów bezpoSrednich
Kos1.ty sta 11U~1 rdo we Na to odch ylenie skbdająsię oclcbylen ia Sla\Ne k (lab . 8.2~1 ) i 1 1d~· 11 v l··1 1 1 1..• \\V
h: oszty rzerzyw is!e
(przy prod. 51 t) clajno śc1 (lab .
8.25)
[ l] [2] [3J = [1 ] [2 ]
111:1t i- 11:i ly 1\ SI 600,0 83 600 ,0 -2 ooo.nn TABELA 8.24 . Odchylenia stawek wynagrodz.erl bezpośrednich z n <-1rzut a f r11

111:11 c 11,d y li 122 iJOO,D 127 600 ,0 -5 200, 00 Sla 11 ka Wycl:ijriv ś ć

s tand:irdow;i Odch v l c";'si "" ~';
l (a1l' 111 204 ooo.n 21_! 20łl,O -7 20!1,llll r zeczyw i ~ t a

[1] [2] [J] [-IJ ~l[ i l-l 2})[3 J _

N.i l\1 składają się odchylenia cen (tab 8.20) ! odchyle1 1i e z u życ ia ,__·o~
p_" --
"'~J a_1_ _1------- -l"-'-'o_·-1--- - - -1_t __,__ _4_4...:<l.-'--
ll ---~~o
( !.ii i X 1
I ). -opcrncja ll 15,0 16 6 IOl) -6100, 011
Hazcrn - lfJSUO,O Q
I f\111 I f\ B.2 0. Odchy lenia' ce n materiałów be zpo Srednich
TABELA 8.25. Odchylenia wy da j no śc i wy11agrodzerl bezp o śred ni ch z narzutami
Ce na Ct" nn Zużycie
Otkhylcnie L!:!n
.stnn rl:i r<luwa
[ I]
r?..eczyw istn
[2J
n::eo.ywis l e
[JJ (4J=t[ l ]-[2]) [J ] '"";:'::~~;,'.;";;';:"'' ::;:;,;~,:; .,,:;:::;,„ i '.~,:::;,::::~ :-
- rna! e rii'lł )'.'.\ 2,0 ?7 38 ooo -7 600,00 [I ] [2] ll J i (4J=t[l l-[ 2]) [JJ
- 111<-ll tT l :-tłV B 6,0 5,8 22 ooo 4 -100 .0tl - operacja I 4 UR0,0 •I <-\110 __ --~-_:~~~~~1 ~ -
~l/. l'rll . -3 201J.0(1 - operacj a 11 6 120 ,0 6 I O(J "\1)~() 1 1
H.azern -2 1Jllł!.llll
TABELA 8.21. Odr,llyle nia zużycia ma t er i a ł ów bezpośrednich
kosztÓ\\I wynagrodzeń bezpośrednidi z 1H117. ut ;.1111i 111 11 ·1 11 :11ll 11·d .., 1:1
Z u żvcic st;incbrdo - ZużyciP Cena
Pozycja
we (jlfzy prod. 5 1 t) r2e<.:Z)!:.:_
"'"' 'iS"' · --"'"'-1:!"-'"'".'l:i.'rc".'
tc'-- .Clu.:.:.
wi'.'...
' - L -= =:__-
oddzi a!y\van ic czynnika zmian sl<t \1-'t:k 1 wydai 1 1tl ś1.: 1 {t:1h X .'t 1\
k:i!k11lacyj11a
(1] l~J [J ]
TABELA 8.26. Odchylen ia ko sz tó1,v wyna grodze 1i bezpoSre cJ n ic h z 11:11111! , 11111
· <_
,__ n:_>tc_·ri_
ol~
y_A_+-----'-
0_80_0_ 00_+------+---·~---<
38 0__
Odchylenie .~tawki Odcł 1 y l ~ 11ie w yd ajnu .~c i I hh'h _1 l• ·11i l' l q1 rn1·
- mn1crialy 8 20 :J:)O 22 n_O_l! --+---- - - - - ' - -----'-'-'----'
lbzc111 1-----'.'..C-+---- - -'1.'.1
11 _ __)___ _ _ -"'r2L____ ll l 111 · 1 '1
- (1pcracj;1 I -4 .!fJO,O - 3 201).IJ / 111111, 111!

OJ c ll yh:1 1i;1 kt isz11.)\V 11 1: 1t i, ; 11; 1k1w h1.·zpo~11.: dni c h można przeclst<Jwić, jako ł ącz- · '~
I-,- 'l'_
"_·~1 c~
j<_
<l _
I -l~----'-
6_11_:J0"-,0-C-----~ -_) K\ !0 ,IH I
1w o dd z i:il yw : 11 11l' r1y n111 ka 1 11 11;111 1T 11 1 z 1ri.yc 1<1 (ta b. 8.22 .) _- l_:_
li .::_
Sf__:_ll).__
,11-----'- - _-_2'_
_ _ _Y 'JU
"_ Uc_
W,l) ~----
0 l I clllO ,IJIJ
 \\' n.:111 11 !-ł :t h.:111;1 oddiyleó
tlalk owt· nbll c'/c l\Ja (łah . ~. 27) .

rADEU\ 8.27. OIJl1czenio po111ocnicze

losz tów wydzi al owych należy przeprowadzi·· ) ABELA 8.31. Odchylenie
1

pnzyi:ja k:dlcu laqj na

całkowite wydz1alowych kosztów stałych

S 1:1mbrtl owl! s!n lckns·t ty

lb .cc.:'l.)' Wis1c s l;1lc Od d 1ylcnii.:
f---~(.P_;:~~~l::_1·'. ~_!;_'.'~-·~~•)~_,.._J,_o,_·z1_r_w_r•_b:_ia_J•>_w_c_,__c:_-i 11_;:0wi 1c
1
l
l'n1.ycj:1 01.l liuc ni a -S-w-
lc.-k-os-zt_y_w_y<-,-Jz-,-
ia,-
[Jj
Jo-we-+- -- =-c:c
81-:6:::-
[2]
00: :----+---6:C:J"'o-::-
oo-:.O
[JMJ_ljl ]
:-::U-t-_._,J"'s_,,60"0,flll
I
S!=i11dan.low;1 pt•h.:ot:hł<iruwść [rbg/tJ (4 OOO rbg + 6 001) rbg)/50 t
SLa ndomlowa dośt.: rbg p r ą produkcji S ! t (200 cbglt · J J t) Odchy leni e wyJzialowych kosztów sta!ych sklaJa się z o~lc h ytc 11i a rn1mi;1
Standn rd owa srnwka zru1t: 1111 vch kosztów ów proJukcji (t::ib. 8.32) d;:i.!ej rozdzielonego na odchy leni e wyrbj11ośc1 (t:1 h. X ~ ))
wydziałowych nn l rllg · 40 OOO z!/(4 OOO rbg + 6 OOO rbg)
S ta1id ~-dowezm1e~
m~>e~k-os-,-zt-:-y-
w-yc~
Jz-rn-,-Jo-we--+----------I-----;~ i odchylenie wykorzystania zdolności produkcyjn ej (tnb S.3'1) llr;1z ntl L: Ji y!1·11ia
dl n rzeczywis1ej p ·rJ(fo kc' i
1
4 [ zł/rbg] · IO 200 [rbg] -<!O bud żew wego (tab. 8.35)
St,1ndMdowa s tawb s tn lyc h kosztów
wydzrnłowyc!1 na I rh
SO OOO zł/(<! 01) 0 rb!!; + 6 OOO rbgi TABELA 8.32. Odchylenie rozm iarów prod ukcj i
S tanda rdowe srn ł e kuszty wydziałowe Stan d artfo11'a S ~ a 11 d ardnwa Udd1)l1·1111·
dla rze'i.::zywiste · rudukcji 8 [zlltbg] JO 200 [rbgj . J>l:111 owa n: 1
ihi ść rl1g przy s l uwl\a 1<osJJ1'iw l'Ol lll i.111111
l'u7.ycj:1 k;tlkul ai:yj na i luść rllg.
1m)d11 l.;c j i 511 w y tl ·t.iałnwyd1 1 11 111luł.i ·ji

C[i/ kowite odi.:::/1ylt:: nie zmjennych kosztów \vydzinluwych wynos i· [Jj [2] [JJ [4M[lJ l2P[ll
Stale koszty wydziałowe JO 200 JO ooo 111 ()(~~

·TABELA 8.33. Odchylenie wydajnoSci

St a 11 d:i r dn w a Rtei:zy wi- S t~1ml a nl u w:l
0 1khyle n ie
ilość rllg przy s la il o ść stawkn kosz!bw
Po2ycja lrnlkulacyj 11 n wy tl a j nuś..:i
p rndukLj i 51 I rbg wyd ·t.ia !o wycli
[J] [2] [J} [-l]=([J)-[2})[J]
1ne k11s1ty wvd;i:1,1hn•t! 40 800 4J 050,00 Stale koszry wydzinł o w e JO 200 Jo ;oo -2 400,00

0 11vl1 yk 11it.: wyrl :t ir1!()wyc h kosztów zmiennych skJncb s i ę z odchylenia buJże~ TABEL A 8.3 4. Odchylen ie wykorzystan ia zclolnoSci prod ul(cy1nycr1
(l: 1h 8 21J) 1 wy dr1j 1wś ci (tab. 8.30).
l11w1 ·1 1 11 Sta nd :l rd uw a
Pla n nw:111 :1
s1:1w ka kos-ztó w
i l 11ść r hg
l A !łl · t A Il 29. Odchylen ie budżetowe zmiennych kosz tów wydzia lowych ll')'tlzia lowyc h
[2] (3[
S tan d anluw :J Rzci:1,ywis lc
Jhcczy1,·is la sl a wl\;1 zrnic11 11 e O dc hyl e ni e
Srnłe koszty wy d ziałowe w 500 JO OOO
l'11r.ycj:1 l1all.11 la ..:yj11 :1 i l oś ć rhg kosz1ów koszty budi.c towe
zniic u11yi:h wytlzi a /owc TABELA 8.35 . Odchylente bud żet owe sta lych kosztów wydziałowych

[Jl [2] [J] St:111cla n lowc s tal e

Rzeci.y wis t e stal l:! Oi k llyłcnie
Zrn1c:nne koszty W)'dZifl/owe IO :500 43 o;o,oo l'ozycj :1 lcal l<ului:yj nu
kusz.ty wydz ia luwc
kon.ry wyrl z iał•Jwc !Jmli..tun' c
lpny prod. 50 t)
TABE LA 8.30. Odchyten1e wydajnoSci zmiennych kosztów wydziałowych r----------1----l~JJ~---r---~1~21--,-~-r---~1i~1=~!JJ - t 1L
S ta nd;1rdow a Stule koszty wydziałowi! SO OOO 6J 000,00 J 7 OOIJ.00
St„ ncl>n·uuwn I O d chy len ie
i ło ś~ r!Jg R:zee;>.\' Wis r;1 sr:iw k :-i
ru'lrn1 a rów
l il zyi:j:1 lcdk ul:ll:yj na
1
p rzy rirodu l•cj i il oSĆ 1·bg kusztiiw Na rysu nku 8.2. zaprezentowano w formie graficznej r ozw i ąza ni ~ rrzykladu
prud 11 kr:j i
51 t zmic1 111 Vl: h
[J ] [2] [J ]
Zm1cn11e b.)szty wydzi.'.1 1\)we JO 200 JO ;oo

Ca lkowite odchylenie stalych kosztów wydzia!owych wynosi

RYS UNEK 8.2. A naliza odchyle 1i kosztów wytworzenia TABELA 8.36. Da ne wykorzystywane w ustalarnlJ kosztu s tandardowego

Pozycja k:ll ku lacyj 11 :1 No nn:1/ 11:irz11 1 S ta wk :i/ ce na

Materiały
Ml 5 kg/szt 20 zł/kg

~ 2 kg/sz1 120 zt!kg

-~
..!:'.Q___ l szt./sz1. • 200 zltszt
~)<] 15 kg/szt ~zl/kg
MS S Vszt 25z!!l
{ Opi::raq<i I. -'1400)
Operacia li -6 100
Operac; e techno lug ic z11e : -1
Dl 5 rn in/szl. 30 zł/godz

0LiL:ł1y l e n i e
Odchylenie w1d;;i1ności . /( Operucia i· -3 200 I
02 2 min/szt 20 zl/gu dz
c:11\1ow1!e -2 YOO OperaCJa li: 300 ] Ol I min/szt 15 zllgodz
•1 :!SO 04 10 min/szt 30 zl/g11dz
o; 5 mtn/szt 35 7.//godz
Oó 12 min/szt 25 zl/gnd7
Narzuty kosztów wy<lzialuwych
Odchylenie wydaJllOśc1 W\ 20o/n
-2400
\V2 25%
Odchylen.e wy:<:crzystan;a \VJ JO%
Ld1Jh1ości produkcyjnych

'ooo
Pole cenie:

2. Za dania . I. Oblicz koszt sta ndardowy db produk tu oraz koszt) wy two rz1.::n ia przy założe­
niu, że w m iesiącu wyko'nuje s i ę 5 OOO .szL produk tu

ZADA NIE 8.1

W przeds i ębio rstwie rro dukcyjnym wytwarza s i ę masowo jeden wyrób
wvh.u11a11ia tego wyrobu z u żyw a si ę różn e maLe i-iaJy oznaczone fvl l·, tv·!2, fV[3, rll4,
1\ 15. Wyrób \vytw;Jrzany jest w procesi e produkcyjnym przechodzącym przez rrzy
!azv FI, F2 . FJ realizo wanych każd a na inny m wydziale (wy d zi a ły oznaczonO
\V 1, W2, W3). W poszczegó l nyćh fazach wyko nywa ne są operacja tec hnotogicz-
"" w Fi są to O I, 02, 03, w F2 są to O~. 05, o w f3 Jest to 06, dla których usta-
k111 0 normy prar.:oc ht on n ości or az stc_nvki wynagrodzcii. Wyroby wyko nywane na
roszczególnych wydzia lach są ohciążant.: n;irzutern kosztów wydz i ałowych w sto-
sunku do kosztów wy 11 agru d z~ 1·1 bt.!:..'JH>Ś n..:dnicli. Da ne potrzebne do wyznaczenia
kosztu st:-irnfardnwl' go p1zcd.~ l:iw1: 1 t:ilwl.1 X )(1
ZADANIE 8.2
W p rzedsięb i o rstwie produ kcyjny m wytwnrzJ s1~ maso wu jeden wy rób Przy
produkcji t~go wyrob u z u żywa się trzy rodzaje ma Lcria l{'l\v po dslawowyc h. Nble-
riaty oznaczono MI, M2. M3
Ma ten al Ml _1est to blacha, z które i wykrajany Jt..:St korpus wyrobu. N:1 JL'dc11
wyrób potrzebne jest 0,5 m~ blachy. Blachę można zakupić w a rk11:-;zacl1 ~' "v n11a
rnch l ,O m na 0,:5 m. Cena zakupu wynosi 25 zł zn arkusz. \V trakcil· c1t,:l·1;1 I.J.11 li
występują braki , które t1z11ano za llZasadnione i włącza siit Je do k:dk 11 l:w11 k11·,1r11
standardowego. Draki uzasadn10ne mogą wyn osić 2%.
Mn teria l M2 jest LO grn nuLtt do two rze nia kształtek mo ntowanyc h w 1\' 111
bie. Ci ra nu lat kupowa ny jes t w workach lO kg w cenie I::;o zl. Na 1„·ytwn r1cn1L' l'11
l r zebny~ h kszt<il lck: z u ży wa s i ę 300 g grnnu latu. U r z ądze ni e s lużące clo [H\H l uk1 11
~ ~z la !tck pr:1cuj ,; z w yd aj n ośc i ą n i ższą n i ż znk l:ida lu produ ce nt. tv l:.1 l!J p1'll' l(l 1v
nic na wyd:.q11 1 1ś6 z 1 1 ż.yci<i rn aterin lu 1V! 2 i zald acl '1 się 5% nadw yż kę zu·>.yc 1:1 1n:1
tcria lu M2
 tvlatt.;1 1al tvn jest ln \;ik!t.:r do nanosze nia powloki ochronnej na wyrób. Lakie r brykarów do magnzynu oraz wyczyszczenrn maszyny. OpcrnGjc le wyku111q t: -; 1 ~·
kupmv:111y l t: ~ l w !11,;t.:zbc h 50 I 'N cenie '250 z!. Sreclnie zużycie lakieru na szni kę odpowiednio w czasie: 1,5 godziny, 5 godzin, 2 godzi ny. Wszystk1L· opt; r ~u: Ji" wy
wyr uhu wy1111;.;i 0,0 1 l W lr<ikcii.:: 111al owJ 11 ia pows taj ątw_1s <i d n io n e ubytki spo wo- konywa ne są przez 3 pracownikó w.
dow<111t.: pa1owa 11 ic ni l1.1k1.;ru w il vśc i 2,5%
Malov.'anic jest ostatnim etapem produkcji. Odbywa si\'. na w y d·1i:1k 111 ; il11\\ ,1

Po lece ni e: nia i jest wykonywane przez brygady S osobowe. Czas potr?Cbny n3 wykrn1:u1J l'
tej operacj i wynosi 90 min.
I. Obhcz kaszl Sltmdardmvy związany z materialarn1 podstawowymi dla produk-
tu przyjmując <lod:.itkowo za ł oże ni e, że koszty zaku pu będą ksztaftować się Po le c en ie:
na poziomie l 0% wyższy m n iż w u bi eg łym roku. Koszty zaknpu w ub icgfym
rok u ksztalt owtily się nn poziom ie 50 OOO zl Koszt te oJ po wiadaly w ży ci u Oblicz koszt st1rnUardowy z wi ąza n y z wynagrod ze ni ami bez p oś re dni lll i 11<1
mate r i ałów \Y wysokośc i 5 OOO OOO zt podstaw ie nas t ęp ując y ch stawek:
a) pracownik wyclziah.1 obróbki wsti;: pnej - 15 zf/godz.,
b) pracownik wydziału fonnownn ia - 17 zł/godz.,
ZA DA NIE 8. 3 c) pracownik malownnia -25 zł/godz.,
d) dodatek dla pracowników obsl u gującycb maszyny - 10 zl/godz.,
W p r ze d siębiors hvie produkcyj nym wytwarza się masowo jeden wyrób. Pro- e) narzut 11be1 pieczeó i świadczeń na rzecz pracow ników . :. . 35%.
clukcja tego produktu p rzeb i eg~1 wg schematu przedstawionego na rys unku 8.J

RY SU NEK 8.3 . Schema t produkqi ZADANI E 8.4

\V przedsiębiorstwie produkującym masowo jeden \\ry tób stosm.vany jesl r:.i-

chunek kosztów standardowych. Do produkcji zu żywa się dwóch rodzajów m~­
te r i a łów oznaczonych M.l, M2 oraz wyko nuje s i ę dw ie operacje teL.:hnologicz ne
oznaczone Ol, 02. No11m1tywy zużycia ma teria lów i pracac h lo nn ości oraz ceny
i stawki ustalone Ula b i eż ące go ohes u przeds ta wio no w tabel i S.37

TAB ELA 8.37. Normatywy i stawki w okresie bieżący m

K a t eg 1J ri :1 :'ł;1 zw:.i J ed nostk a No n 11 a tyw Cc n:i/s rn w ka

M~Herial Ml kg. 12,0011 _______2Q .~)(J

ivfateria! iv12 Id 0,0 "' rno,no
Operacja 01 sekundy IDll,łlO !l ,\fl
Operacj a 02 seku ndy 11(),IJ() li , Ili

\V po przedni m okresie s tosowano innG wii.::!koSc i dl:1 wv 1 1111( 11·11 1.1 k ~ · . •t11 «t.1 11
Obróbka w stępna polega na zsypaniu mieszalników podstawowymi m"'teiial ami darclowego . Wie l kości k przedstawiono w tabeli R.J!i
pobieranymi z magnynu przez praco,vn ików wydziału. ZJ.sypanie jednego zhio r-
nika wraz z ważen i em m meri a tów tnva 60 min. Operacja jest wykonywana przez TABELA 8.38. Normat}"v'1y i stawki w okresie poprzednrm

2 pracowników. Mieszanie trwa 3 godziny, po któ rym następuje przeniesienie pólfa- !( :1 tego r i:1 N:1 zw:i .l crlnus tk;• Non 11 :1tyw 1 ' 1· 11 :1 / , 11111111
btykatu P l do magazy nu pólfr1b1yka tów. Mieszanie jest nJdzorm~·ane przez jednego
J\'fotcrial Ml Kg IJ,OOU ) '1. l )ll!l
praco wn ika. Przenoszeni e wyko nuje 2 praco wni ków w czas ie JO min llłlJ , 1111
Ma [e rial tvr-2 hl 0,025
Ooeracja 01 sekundy ll 0,0!2-_ I J,• (I
FormO\Vanie odbywa Si!,( nH wyctzia!c rnnnierskim. Polega na przyg9 towa- --
niu maszyny dt) fr1r111nw:1111~1 111'd l~1h r ybtu P2, prfldukcJi serii przenie§jertiG półfa­ I Operacja 02 sekundy 150,00
___,..--
 Koszty wydz.ialowe obl1cz::uw są, Jako 11~1rzul w s tosunku do kasz lów bt:zpo- TABELA 8.41. Standardowe koszty wytworzenia dla produkCJI planowane]
średnich . Narzul ten w obu t1kresacb wy11os1l 20 1Vi1. cen:i /sc'*wk:1 w an o ść
ilo ść jcd 11os tk a
[z l/jt;d.) [z l [
Produkcj;1 zakorlczo na w okres ie bieżącym wynos il3 200 szt. Dane o' kosztac h [I] -~--+--~----;-~
(2] [3] [4~J~~·[t]:QL_
proclLikcj i njezakoóczonej na p oczątek okresu w wyso kości kosztów standarclo- M::iterialy bezpoś r ed111e
\.V~'Ch, kosztach standardowych produkcji bieżącego okresu oraz kosztach rze- · rnaLrnaly A (400 kg/t) 800 kg ąo so ooo.on
czywistych przedstawiono w tabeli 8.39. Rzecz)"viste koszty wydzialowe zostały - maten:ily 8 (500 kg/t) 500 kg 60 120 000 ,0łl
ustalone na podstawie St3bllizowanego narzutu kosztów wydzialowych wynoszą­ Wynagrndzeni:i bezpośrednie
cego 20% w sLo:mnku do kosztów bezpośrednich z narzul:inu ·
r--~~~-~----+----+--~-+-----f---40
- opera.:ja I (80 rl°lg 1t) 500 rbg 15 _000,~JCI
TABE LA 8.39 . Dane kosztowe z ewidenCJi ks i ęgowe] (zł) - oper:>.CJ<l U ( 110 rbglt) 21)0 rbg :21) 90 OO!l,01 1
l'rofl u lccja 11i czaku 1i - Ko ~zty
Kosz ty wydziałowe
czu nn 11:1 poc zątek Koszty sta r1dar du w c rz r:..:zyw 1stt I 701) rbg 2 !) 41) IHHJ,Ull
l'11zy1.:ja k ;iJluila cyjnn
okrc!'W wg kos1.l u okr es u U i eżącego okresu - stałe 700 cbg 100 SO 1)110,!Jll
st a n da n low ego b i eż:.i..:cg o
Koszty wytworzenia
Ma1enri~y bezpośredu1e I> 000,00 120 000,00 122 OIJ0,00
Produkcja 15 ooo
\Vy11ogrodzenia bezpośrednie 17 000,00 190 000,00 195 000,00
Kus;:.Ly wy~ziałowe 4 400,00 62 ooo.oo 60 000,IJO TABELA 8.42. Rzeczywiste koszty wytworzenia dla produkcji planowanc1
26 400,00 Js2 ooo,no !58 000,00
___!:::~~"'-------~ ---·~~-~-----~----· ilu ść jcdn 1 1 .~tk:t
..:e11a/s 1a w ka
j1.l/jc J . I l" I
Na koniec miesiąca przeprowadzono i11\ventaryzację wg, której usta \0110 stan [ I] [2J [JJ [4J 111111
prqd11krji 111cz3kol'iczoncj na kon iec okresu (patrz tab . 8.40). Materwly bezpuśrednil.' ·
- materwly A l<IOO kg/t) 840 kg I 40 su 0110,nn
11\f.H=t.A R.40 WriituSC proclukCJi niezakończonej na komec okresu wg inwentaryzaqi (zł) - materiały 13 (500 kg/t) 500 kg i I)) 120 ooo.oo
J' !lt \ej:~ ka llrnl:u:~· j 11a l wg
Produkcja n icznt.:o ii czon~ n :1 Im n ic\'. 11kresu
rn we n 1ar yz:1cji
\Vynagrod1.enia hezpo śrcJnie

i\ L11 1· 11.1ly h\ 1pi1~1cd1w.: - -- - +--

1 __________
12_0_00_
,o_o---< - opera.::ja l tSO r b~/t) 550 rhg 25 40 0,)0.00
l 8_0_
00~,o_o-< - opei"<i('J'1 11 {1 20 rbglt)
\\\ 11,11"1•1·l 1.1· 111.1lw1p•1f: 1ni111c _ _ __ _ [ _ _ _ __ _ __ _ _
L11, • l 'vW\ d 1 rnlt ,1w r tł'-100, 00 Koszty wydzi:il0wc
200 rbg
" 90 {)() 1),00

<12 6<10,~0 75 0 rb~ JO 40 000,011

-srnłe 750 r~ 100 so non,oo
Po l .cen ie: Koszty wytworZl:'.nia
Produkqa 15 ooo
Uoko n:u k:llkulacji kosztu wytworzenia wyrobu, wyceó prod u kcję zako1i.:zo-
ną i ni~zakoiiczoną wg koszt·u s landarclo\.vego i rzeczywistego Poleceni e:

Rzeczywiste koszty wytworze n ia ukaza ly się wiitksu 11d " l:111d : nd \1\\ y1 11 I )„
ZADA NIE 8.5 kon aj ;malizy dedukcyjnej wpływu poszczególnyc h t.: 1y11J1 1ki1 w J..11<.;/ tqJ \\111
czych u~1 odc hylenie calkowitt: . W lr:ikcie anali zy n;..ih.:1.v tl\\/ ) '1 "1 11 1111 :\· 111 1.11
W przedsięb1o rstw1e produkującym masowo Jeden rodzaj wyrobu stoso,vcmy wskazane w przykladzte 8.1
jest ra chu nek kosztów standnrdowych . Okresowo dokonuje się w nim analizy od-
chykti kosztów wytwo r1en 1.1 . \V e!Ck'ci c analiz;' ust::ilane są wp lywy poszczegó l-
nyc h czyn nik.ów uddzi:ilywujqi·ych 11;1 kos1 1y wytworze ni a. !(oszty stn nd<:irdow c
wraz z norn1!lt\IW<l n11 1 c·t..: 11 ;1111 1 p17.e d s 1<1wi(n 1t"1 w l ~1be li ~. 4 1 a rzeczyw1s le w tabe-
li SA 2
ZADA NIE 8.6
ROZDZIAŁ 9
\V prze ds i ~biorstw1e produkcyjnym wyt\varza się rnasowo lrzy wyroby ozna-
~b) llc 1\ , n, c. \V tabeli 8.43 przeds tawiono koszty s!anJardowe produkcji za okres RACHUNEK KOSZTÓW DZIAŁA~J
b i c?ący

TABE LA 8.43. Standardowe koszty wytworzen ia

Pn)clukcja 1. Przykłady
z: 1ko1ic-1u11a
l'o1.y cj;1 kalkulacyjne \\'yróh A Wyrób H WyrólJC -w wysukoSd lrn s:z iu
PRZYKŁAD 9.1
st andnrfluwci,:o

Mater1<iły bezpośrednie 50 ooo.oo 40 ooo.oo J O 000,00 120 ooo.oo

Przedsiębi o rsL w o
produkuje dwo modele odtwarzaczy i'vtP3 classic i mlldt::rn.
\Vyn ag rodzen1a beŻpośrt::llnie 70 ooo.oo JO 000,00 80 ooo.oo 180 000,0IJ
ooo.oo 23; ooo.oo D z rnłalność przedsięb i orstw a
ma charakter produkcji montażowej gotowych kom-
Koszty wyJzia lowe 120 ooo.oo 100 000,00 15
125 ooo.oo 535 ooo.oo ponentÓ\V. Koszty wydzia ł owe składają s ię
z kosztów przygo towauia maszyn do
Razcrn '4 0 ooo.oo 170 ooo.oo
montażu, wykorzystania aparaniry służącej do kontroli jakości nraz ptac pracow-

\V trakcie okresu bieżąceg o wrejestrowano odcbyl~nia od kosztu st;:-indnrdo- ników odpo,vledzialnych za dostarczenie komponentów do produkcji, kontroli j:.1-
wego. Odc hyłenia w rozbic iu na poszczegó lne kategorie ock:hy\ c1l zawarto w ta- koścj i składowania

beli 8.4 4 Kierownict\vo przedsiębiorst1va rozważa wdrożeuie

r:.lchunku kosztów dz11.1 -
Jaó, gdyż ma Swiadomość, że
rachunek kosztów pe !nych m oż. e rJosta r czać bfęd­
TAB ELA B.44 . Odchylenia 09 kosztu standardowego
l'u2ycj a k:all• u lacyj n e
O tlch ylcuie z ty t u tu z miany ()dchyleuie Odc hylt: nic.
i11wc11ł n 1 y1.:1cy 1 11c
l nych info11nac11 na potrzeby zarz ądza n i a. Do tej pory stosowany byl rachunek
kosztów pełnych, a koszty wydzia!owe rozliczane były na poszczegól.ne wyroby
kosz1ów s tan d ardo wych bi ei:1cc
-900,IJO -l 400,00 110,00 proporcjo nal nie do ilo śc i maszynog odzin .
t.. lnt ena ly bezpośrednie
Wyn;1g1l-.dZ<!n 1n hezp0Sn:d 11ic 900,00 -180,00
4 500,00 Z planu produkcj i na przyszły rok wynika, że calkowitn i l ość maszynogoJzin
1. 11:ir1 ul<_111_11 _ _

Ktistty wx 1litu l11we 1 350,00 I 175,00 -410,00 wyniesie 24 OOO, a i.:ałkowite koszty wyclzia lowe wynio.są 24 OOO z!. Dane doty-
5 950,00 -325,00 -530 ,00 czące kosztów jednostkowych \vyrobów oraz wielkości produkcji i sp rzeda ży pla-
RMi'.lll
nowanej na I kwartał przyszłego robi przedstaw ia ta bcJ.1 9.1.
Polecen i e:
TABELA 9.1. Informacje o kaszlach i planowanej produkcji i sprzedaży w I kwartale przy-
sz łego roku
ObliL:L koszty rzt'.czywiste poszczególnych wyrobów rozlicz~1jąc poszczególne
odc hylen1a Pozycjn C lass ic Modern
Wielkość prod uki:.:ji i sp r zt:d uży (szt.) 300 )00
Nom1;:i l.'.Zasu pracy maszyn na l szl 40 40
.'lfrHer i ały brtzpoSrednie (zt/sz1.) 100 llJ()

Place bapośn:dnie (z.Vsz.t.) SO 50

Obecnie przedsiębiorstwo rozważ<i możliw o ść zmiany dostawcy komponrn

tów do produkcji odtwarzaczy Lypu modem. Nowy dostawca zaolCrowa! ko 111p1 i
ne nty '\v tej samej cenie, l ecz o wyższej j<ikości. D la produkcji odtw:-t1-zaczi1 1y 1111
modern oznacza to istotne uproszczenie procesu przygotowania maszyn do 1111 111
t3żu , kontroli jakośc i oraz dostarczenia komponentów do produkcji. Ta n.:duk• 1:1
czasu wyniesie 50 %. Jednakże zmiaoa dostawcy również spowoduje, że pr'l.:t..:d . . ą
 TABELA 9.3. Jednostkowe koszty wytwuuc111a odtwarzaC?y fv1P3 w pierwszym Kwartale
biorstwo będzie ri1usialo zakt~pić nową <1par:"ltu1 ę do kontroli pkuś1..:i, klóreJ n.iczny przyszłego roku w wariancie Jl
koszt 8mo 1tyzacji wyn iesie 24 OOO zł i o ty le wzrosną koszty wydzia!owe
l' ozycj:i Cbssii.: Modern
f-~~~~~- --'---~---~~1--~~~~1~~~~-~
Po lece n ia: MaLeri ld y bezpośrednie (zl) 30 noow 30 ooo.oo
Zakład::ljąc, że zarząd przedsięb iorstwa nie zdecyd uje się na zmianę dostawcy,
ob liczjednosrkowy koszt wytworzenia odtwarzaczy MP3 w pierwszym 10var- Ki;,szty wydziałowe (zł) 20 000,00 It) 000,00
rnle p rzyszłego roku slosując rachunek kosztów pełnych. Koszt}' wytworzenia {zł) 6_) 000,00 55 000,00
2. Zak l adając, że zarząd przedsiębio rstwa zdecyduje się na zm ianę dosuw:cy, ob- kdnosLkowe koszty wytworzenia (71/szt .) 216,6 7 l 33,33-
licz jednostkowy koszt wytworzenia od twa rzaczy MP3 w pierwszym bvnrlnle
p rzyszłego rok.Li stosując rachunek kosztó w peln yc h. W r zeczyw 1 slośc:i zmiana clos tnwcy będz i e się wi ązać z wy-7.szy1111 kns1 1.11111
1 Za kładając, że zr1 rząd p rzeds iębiors tw a zclecydLije s ię na zmianę dosrnwcy, ob- amortyzacji aparatmy do kon troli jakośi..:i rna terialów s lu żących do prod11k ci1 I) I
licz jednostkowy kosz t wytwo rze nia odtwaizaczy MP3 w pierwszym kwattale ko wyrobu Modern, co zniweluje oszczędności wyniknją1.:c 1.t:. 1.. 1111 110..'J"''-·111;1 r1: 1 "1
przyszłego roku przyporządkowując wzrost kosztów \\.)'dz:ialowyc h do wyro- przygvtowania maszyn do m ontażu, kon 1roli jakości oraz dn s1:11l"/c111:1 kll11 111t1
bu. kiórego on dotyczy. nenlÓ\v do prod11kcji. \V rezultacie koszly wydziałowe dotycz<:1n: '' y11ihu f\.. 11 u l\·111
wzrosną o 20 zl/szt. z;ir~ ias1 się zmniejszyć.
Rozw i ązan ie :
TABELA 9.4. Jednos tkowe koszty wytworzen ia od twarza czy MP3 w pien.11s zyn 1 kw;-11\.1111
przysz ł ego roku w war ia ncie Ili
Zrik l ~1dając, ż.e z arząd przedsi l(blors tvva nie decydujt:"" s i ę: na z m ianę dostaw-
cy, to jcd 11os lkowe koszty \.vytwo rzenia od tw a 1·z~1czy tvfP3 \V pi erwszym k\.van::de
przyszłego robt będą tnkie same i wyniosą 190 zl za szt11ki;;. l\f:;iteri:.ity bezpuśri:::dnic (zl) 30 ooo.oo JO OOrl,ł)O

Pl:.!i.:e bez.pośrednie (zł) 15 000,00 15 nnu.no

TABELA 9.2. Jednostkowe l<.oszty wytworzenia odtwarzaczy MP3 w pieMszym kwartale
przyszlego roku w wariancie I
!lok roboczogodzrn 12 ooo.oo 6 non.oo
Kos-z.ty wydzi:;iłowi;: (zlJ l 2 000,00 l 8 OOO.OO
J>ozy cj ;1 Cl:i ss ic 1\ ludi.!1"11 ~szty wytworzc111a (z!) 57 000,t)O o3 OOIJ ,U!J
Mat~ri<liy b e zpvśre d me (Z I) · 30 ooo.oo 30 000,0ll ~Je_d,_
1 o_S>_
ko_w_r._ko_sz_1y~'~'Y'~'-'0_1"L_e_
,„_
, (~zl_i_s_
z1~
.) _ _~_ _l 9_0..~o.t_) ] _ _ 1 1o:oo -
Plm:e bez p ośreJni e (z l) 15 ooo.oo Il OOO.OO
Jl oSć roboczogodzi n 12000,00 12 ooo.oo Za tem w od ró?nieniu od rzcczy\v 1sryc h zmian kLiSZtów wytv-mrzeni a wyn~ ­
Koszty wydzi<iluwe (z!) Il 000.00 12 ooo.oo bów, n:ichu nek kosztów relnych wsk a zywał, że jednostkowe koszty wy tworze-
Koszty wynvorz.cnia (zl) 57 ooo.oo 57 ooo.oo nia wyrobu Cbssic wzrosły o 26,67 zł, a kosz ty wyrobu J\lodern ? 11111i ejszy l} s 1~ 1

kd11ostk0we koszty w~ 1 lworzen1a (zł/szt.) 190,00 190.00 o 26,67 zl

Rozważ~1jąc puclję~ic dccy7JI o zm ianie d ost.'.l.wcy kornponetllÓ\v do produk-

cj i od twarz:::iczy lypu 1Ylodcrn 11<1 pods tawi e infOr111acji o jeclnostko'v)'ch koszt;.i ch PRZYKŁAD 9.2
wytworzeni~1 ob !!cwnych 7;1 )lłHlllH;ą lr:1dycyjnegu rachunku koszró1,.v, zarząd do-
wiaduje się, ·ż.e
\vy 111 \ l S;\ \ltll' I X), I] ·1. I ' ·'' s;lnkę. W tej sytu::icji zarząd przcclsię ­ Tradycyjny sposób rozliczania kosztów wydzi<.1 low1ch - p11l1H11 L·p111.tl1111· il·•
b101stwn przcko11c111v. żL· wy1.s1:1 i:iko~ć l..1.1111pn111..: ntów wp[-yn ie na mn iejsze koszty ilości czasu prttcy maszyn lub roboczogodzi n - powoduje w1 a 1c 1t 1111 · s 11l1 ·,\ •l11 1

wydzialowe, d1.:t.:ychq1· '-'1\. 11a 11111:mv do'il:1Wt;V
wanie s i ę wyrobó\v. Ozn~1cza to, że koszty wytworzenia Jed nt!gn W)1nl111 ·„1 1
wysokie, a drugiego \vyrobu za niskie w stosunku d1J wiclk0śc1 1.n1\tv1.l1 i1~, 11 l1
produ kcj i zasobów. Celem ni n1ej szt::go p r zyk ładu j~s L ob li czc111c:, iii· W\ 11 0•.1 t1+
przeszacowan ie lub 111edos zaco wani e j eduos tkowyc li ku sz tów wy !\\.!• 11rn 1.1 11•1
szczególnych wyrubów.
 \V p1;,y..,1. lyni ok1t.:sic phuHlJt.: s ię produkCJ\'.: dwóch wyrobów. Przy czym wy- Koszty wydzialuwe przypadające na sztukę posz..:zcgólnyc h wyruhów w d; 1
11'il• 1\ l1yd1..11; p1udukt)wc111 y 1io I :11. p\i.!rwszy, a wyr0b 13 jest produko wa11y od dwóch nyrn ok1esie przestawia sit;'. nas t ę pująco:
\:11 / ,:1k l ;1 d u q i ę, i.L' nu kns1.ty wydzialowc b~dą s k!::it.fa ć :-i i>i: wyląc:m ie kosz ty przy-
Wyrób A: 10 4 = 40 z l/szt
gntowa1 11 a 111 aszy11 du p 1otłuk cji . Ponadto plnnujc Si\:, ŻL! dl<"I wi e l kośc i produkcji
WyróbJ3 · I O 6 = 60 zliszt
rów1ic1 (10 sztuk wyrobu r\ i JO szt1.1k wyrobu 13 :
prndukcj a wyrobów A wymaga pięc1okrot11cgo, a prudukcp wyrobów B dwu- Druga metoda - wed ł ug zasad rnchunk u kosztów działali - Lakladn, że kos1..1y
krutnc::go przygotowan ia maszyn, wydzia!O\ve są przyporządkowywane do poszczegó lnych wyrobów zgodnie z za-
czus prncy maszyn wyn 1es1c cztery godziny przy produkcj i jed nej sztuki wyro- sa d ą proporcjonal nościkosztów do ilości zużywJ nycli zasobów i \.Vykona nych
bu A oraz sześć godzin przy proUukcji jednej sztuki wy ro bu 8, cl ziałafi. Zatem w pierwszej kolej ności obl.iczamy koszty przygo towania maszyn
kosztje J nego przygotowa ni;i maszyn do produkcji \1,ryn1 es ie 600 zJ. do produkcji poszczegó lnych wyro bów mnożąc ilość przygo t o wań i koszt jedn e-
go przygotowa nia maszy n:
Po lece n ie :
Wy rób A: · 600 = 3 OOO zl
J. Us tni wartości przeszacowania lub niedoszacowa nia j edn()stkowyc h kasz- Wy rób B: · 600·= I 200 zl
lów wytwo rzeni a wyrobów oraz rozl icz koszty wydLl ałowe na \Vyroby dwie-
N a stępnie tak obliczo ne koszty dzidimy przez wielkość produkcji poszcze-
nu rnetocbmi wedł u g !rndycyjnego rachu nku kosztów i rachunku kosztów
gólnych wyrobów w danym okresie i otrzymujem y koszty wydiiafow e na jedn ost-
dz iala11
k ę prod ukej i

Rozwiązanie: Wyrób A· 3 OOO : 60 = 50 z l/szt. •

Wyróbl3: I 200 : 30 = 40 zl/sz1.
l )1~rws1a 111t:toda pu1 eg;1 na rozliczeniu kosztów wydziatowyc h proporcjo-
n1.d 111(' dn 1\1,śl..'. i cz:isu p1;icy nrnszyn _ N~tjp i env oblicza my ca ł kowite koszty wy - Porównanie wynjków os i ągnięrych w wy.n ik.-u zas tosowania obu metod prze-
dzrnlu\\ t.: rnrw i ;1...: k1)S/ 1 Jed nego przygot0wa nia maszyn do produkcji oraz ilość stawia tabela 9 .6
pi l.}l.!11to\\'.1 1"1 m: 1:-.1.y11 dl1 wyko1rn nia planowanej produkcji w da nym okresie:
TABELA 9.6 . Po równan ie jednos tkowy cti kosztów wydz i ał mvy c h poszczeuó ln yc:h wy n i
bów
(5 +2) 600 = 4 200zl
K oszty W)• t.ł z i a!t1 wc ł< o s7.ty wych i;1l o wc

f'l.1 •; 1~·p 11 1c oli l1cn1111y czas pracy maszyn dln planowanej prod ukcji \I/ da nym ruz.Jiczo ue ll•l d:rn y o hli c"Z on e fila dH1 1cgo N ie tl tis·L;ic uwa u ic (-)
W)' l"ÓIJ p r upon:jo n :1l11 ic wy robu mc lod ą l u h p ncsz:i cow;iuic (+ )
11k 11.:s11.: W yr ó b
do i l ośc i czas u r;1 chu nku k oszc.-h1· kosuó 111 jetluos t kowyc h
p r:u.:y maszyn d z ial ~ul W)' ro bu (z l/szL)
TAO EL A 9. 5. Obl1cze111e łącznego czasu pracy maszyn (7. ł /sz i.) (z l/szr.)
A 40 jQ -IO
\Vyroll y
Rn-l eni 60 40 20
A I
I
Norma cza::;u p rncy mi'l szyn [gndz./::zt.1
"
ó0 I 30 Z~SLOSO Wi:llJie tradycyj nego mode lu rnchLHtkl! kosztów do kallrn t;cji powodu-
1-':V1dk.0S~ prndtikCJl [szt.]
je: uśrednianie jednostkowyc h kosztów wytworzenia proJuktów. \V tym przypadki.i
Czas pracy maszy11 {guJ·t.J 240 I 180 420
wyró b A zostal ZJ malo obciążony kosztami wy d zia ł owymi o l O z ł/sz t. , a wyrób
Wskaźnik narzulu kosztów wydzi,1 IQ\.vycb wyznaczy my jako ilornz kosztów B - za dużo o 20 zł/szt. W konsekwencj i, jeS li przedsiębiorstwo ustala ceny wyro-
wydzt::i·lowyc h i czasu pracy maszyn dl a plano wanej prod ukcji w danym okresie bów rn elodą koszt plus, te znit:ksztalce ma m ogą p row a dzić do blę dn yc11 decyzji ,
ta ki ch jak pr zyjęcie n ieop l ac ~1l nej oferty lub odrzucen ie korzystnej oferty

WN,w= ~ = I O zl/godz
420
PRZYKŁAD 9.3
l' u1.ycj.1

f(ierowniclwo przeds i ębiorsl\.va rozwa ża \vdrożenie rncbunku kosztów clzia- Cz:is przygotowa ni a 111ilsly11 do produ k(j i k~1 żdt:J parti i proctqkcyJllCJ (g o r:~
la1i, gdyż ma św i adomość, że rachunek kosztów pełnych może dostarczać b!ęd­ Nonm1 ..:zasu pracy maszyn ( rnasz ynogocl"ziny I paru~i prudukcy;na)
nvch inform.:icji na potrzeby za rz ądzania. Do tej poi)' stosowany był rac hunek
Polecenie:
k~sztów pe lnycb, a koszty wydzia tow e rozl iczane były na poszczegól n e wyroby
proporcjvnaln ie do czasu pracy maszyn.
Oblicz jcdnoslkowy planowany koszt wytworzenia wyrob:1 s los ując zas~i<ly
Z plan u produk cji na przyszly rok wynika z<i potrzebowanie na practt w il ości rachunku kosztów pe!nych oraz ra ch unku kosztów dzi~i! a :i
16 OOO roboczogodzin oraz 1O OOO maszynogodzin. WysokośC planowa nych kosz-
tów wydzialowych na przyszły rok przedstawia tabela 9.7 . Rozwiązanie:

TABELA 9. 7. Budżet kosztó w wydziałowych według dzia łań na przy szły rok
Wiedząc1 że w p 17cds i~ biorstw i e tym koszty wydzialowe ro 7liC7a s i~~ p1np1H
Pl a n owana
Pl nnow:1ne cjonalnie do czasu pro.cy maszyn w pierwszej kolejnoSci ustalim y wska i 111k 11 ;1
koszry
N:11,w:i d zi a la11ia Klui:z rozli czc niow)' Uz inlani:l nielko ść
dz i:ila11b
rzun1 kosztów wydzia!owych .1ako iloraz kosztów \vydz 1alowyt: l1 1 pl :1111H\.'o 1111 ·P1 •
t.lziałlluia
[z l) calk.owitego czas u pr1cy .maszyn w danym okresie:
l'1 1yi!_c 1e ~t ns taw m;itcrinlów lloSć dostaw materiałów 500 280 ooo I 381 333
l'111·1111i.:szcze 11ie materinłó\.V C i ęt.<11" dostarc;i.()11ych matenalów
s 2) 0 ooo 165 ono \v"NKw=~ = 133zl/111h
1 111:i g a 1.:y11u dfl produkcji \10_ pru<lukcji (kg)
l l•il'.' innnn.! maszyn Czas przeprowadzonych 103 1)0 ooo Następnie obliczamy czas pracy maszyn potrzebny du wy p111d1d·.1 1w.1111 .1 1d.1
l h!:1w1t: 1 i::-n-1a-sz-y,-1C-lo--p-ro-.-+-"~"'z~"":ec..;~"~""~"-
0
' ~t"':~"'va""~'°:'-'~:"~:::07~/"-·
1 152
- . ~-d-o-+----+------i
203 ooo
nowanej ilośc i d;rnego wyrobu jako iloczyn liczby 1xi 1·1ii p1 ud uk1·y p1 '.' t 11 I il iii ;1
290 planowanej wielkości produ kcji i \vie!kości partii produkcy j11'-.:.1 ) 111 :11 11 <11r1 1v1 ,.._ ,
d11 kq1 oro<lukcji (godz..)
1 •h1 nhL 1 rn:iszyn•'l wa Cn1s pracy maszyn (god7..) IO OOO 58J 333 su pracy mC1szy11 ·
lb 1t· 111 J..nsLl)' wydziaiOwe I 38 1 333

l11lo11nncJt..: o kosztach, wielkośc i produkcji i s przedaży jednego z wyrobów, któ-

1y 111<1Jd ui e ;; i\ \V przYsz1o.rocznyrn planie prod l1kcj i, prze d s lawi<:1ją wbe l e 9.S i 9.9 Koszt)' wydzialowe przypadające na plan owa n ą wiclkoSć produkcji d ;.1 n1„ gl)
\.vyrobu w danym okres ie przesrnw ia się j.:i.ko iloczyn wskaźnika narzu tu kosz1ów
T/\BE L/\ 9.8. Jedno stkowe koszty bezpoSrednie wyrobów na przysz ł y rok wyclzrn lowych oraz _czasu pracy maszyn dla planowant:J wielkośc i prod ukcji ·
P ozyc \:1 Kosz 1 KW"'"""= I 38 · '180 = 66 304 zl/szt
i\ l ;it e n;.iły bezpuSreJnie (z!/szl.) 2,55
W y1wgrod7,enia bez p ośrednie (7. 1/szt.) 1,45
Koszry wydziatowe p rzyp8c\ające nn sztukę da ne go wyrob u w danym uk res ie
prus 1aw1(l się za tem nast ępuj ąco
•1,00

TABE LA 9.9. Szczegółowe dane o produkCJI na przyszły rok

rov, =66 304 , c8 ooo= 2.37 zł/sz t
l'u zycj :1 W rezult ac ie jednostkowy koszt wytworzt.: nia wyrobu obli czo ny zgod 11i e
1--PI-„-,„-,.-,„-„-,,.~,~-lk-„,-ć-,p-„-.«-ln-t:y_-
(sZ< ) z przyjętymi w przedsiębiorstwie z asadami rac hun ku kosztów pełnych wyn ies ie
28 ooo
\V1 ~ l ko.~ć pa i t11 prod uk ,:yjm! J (szt.) 3 500 ki = -1,0 + 2, 17 = ó,37 zl/szl.
!k1 ść dns ta w m.111; 11 ,1km p11!1 11·h11 v1 11 1l1• w y p1 J„l 11!..ow;u11:i JC1l11eJ p.'.lrtii wyro-
b•'i1V~~cJ 1 Zgodn ie z znsaclarn i rachu11k11 kLl '> "lt11 w tl 11al:iii w piem·szej kokj n ości oblicza-

l
~Ć i o,:;.:···i 111,1ll.'.11.1h111 1i· 1 11 1~·l111 \1 11 tit • \"V 111 111li1l 11 w, 1111.1 w.! 11 q S/.tul..1 wyr;·,hu go- my koszty jednostkowe po'i / C1 t. : gl1!11 yd1 d11:da r'1 d1i1..:ląc plan1)\\'arit.• roczne ko.s;tv
20
l (ll'H!g\I ~) ----+--~----j poszczegó lnyc h dzi~1l a 1'1p 1 1L? 1Hl p 11w 1 l·tl 111 i.' 11 11:1 1y w 1 1..:l k <) śc i tyc h cl z 1a!n1i Wy 11il; 1
C '/,1:, k n m.c 111·al· jl 111.1vy 11 w„Louyw.1111·1, 11 ' 1)01 11.i •.;•,11111•1u l11 11 (1-1,11dt.J " - - - - --"-_J tych oblicz1d1 przctl.s1awu111q \\ 1.d1l·l1 I) 10
 I
IAlll I A 0. 10 . Ot 1l11 :711 111 n JOd!1 os tkow_y_c1_1 k_o_sz_to_·w_dz-ia_ta_•i--~--~--- Ka.1!...t.dncja zgoduie z zasadami rachunku koszców dz iata ń uwz glęJni ;J 1 óż·
l'l:111 uwa 11 y Pl:11H1w1111a .l cdnos tko - ne czynniki, które mają wptyw na poziom ponoszonych kosztów wydzia!o wyd1.
l/ 1.iula11i1• kOS7,t wiclk oś~ wy koszt Pop rzez identyfikacj ę realizowan ych 1,v przedsiębiorstwie dzi ali.tri wraz z odpo·
_ _ _ ~~ -'
l".c.
" .c.
i:i --l--"
dz'--
.i:-'
il:'--
'"cc
iac_j wledffim i miernikami tych dzi ata n, koszty p rzyporządkowane do wyrobó w od·
l' r1 v1.,:i.; 1c d1 )Str1w 11 1 .1!!'11 : 1ł ńw ;oo
lf l / d • >:, taw ę)
zso ooo 560,00 zwierc ied lają faktyczny stopieó zu żywanych zasobów w procesie produkcji

1'1 /. t: llll t:SLCZt:lll e lłl.JICI 1 . 1ł ó w z 111,1 g a Ly11u do pro duk Cjl

t65 ooo s 25 0 ooo 0,02
{zł / 1..g 1 na1t:11al~1_
) - - -- - - - - --1-- - - -i-----+- --__j '..;:: PRZYK.tAD 9.4
U11 z.:1 1nan1e 1naszyn !5 0 IJOO lOJ I 456,31
( z ł !_ g_iJdz in ę kon serwa<..: JI m:i.szrn )
U s1awienic m::iszyn do produkcj i
Planowane koszty wydziałowe i pln nowa na wiel kość: dz ia! a1l dla pr zed siębiol'·
203 ooo 290 700.00
(zl i "odz in ę przygoto„vywanrn rnnszy11 do H"odukc1i) stwa produkcyjnego przestawia ta be !n 9.12
Obróbkn maszynowa 583 33J tl) ooo 58,33
(z.J !_mnszynogod'lin'f) · TABELA 9.12. Planowane koszty wyd z iałowe i wielko ść cłziala1i na bieżący rok
l'ą1.ycje kOSZIÓll' Pl:1nnw i1· J1 !a11 o w:1 11y
Nas tępn i e obliczamy lq_czne kwoty koszrów wszystkich dziabń, k.ióry ch wyko- wyd1, iałow yc h
Pods taw :l rwd k ze n i:i kus-zr1) w
Il i! l.:oszty pm.iu m d7.iala1\
n c.111 1e będzie niezbędne, aby wyprodukować planowaną il ość 28 OOO sztuk danego Usrawienic maszyn IloSC wykonanych u s tawień maszyn 20 OOO ::!l)O
wy robu w przysztym okresie . Szczegółowe obliczenia przedstaw ia tabela 9.11 ll u ść pa:eprowadzonyl:h kontrol i
Kontrola j~k0Sc1
jrikości
130 ooo 6 500
TABE LA '9.11. Obli czenie planowan ych kosztów dziD ł a ri Za0p<1t r-1t:n ie m ~1L t:r i ałowe Ilość dostrit·czonych materiałów SD OOO S OOO
J edn ostko w y l'\:in u w:u1 ~1
wiei - Pla11owa11y Ilość czas u poświ~co ne go na pro-
koszt dzia ł aniu ko SC dzi,Jlani;1 !.: uszt c l"i:i:.iłaui::l
Projektowanie wyrobu
JCktowame
50 ooo t ouo
[tj [2] [3] =[tj [2] Ra ze m p la11ow ;111 e ki,szi-y: 281) 1)00
Przyjęc ie dosrnw materia łów · 560,00 40 22 400
informacje d oty czące: trzech uko óczonych zleceń produkcyjnych w bieżącym
~\~1~1~1;:~~~~~ł1~1~11~~:~~~~ilów 0,02 560 ooo l 1 200
ro.ku za\.viera la bela 9. l 3.
l lti 1v11t:1111c n ~~;.y11 _ _ _ 1_ _ _-_t_._ 4,:_:·6!.:'.,J_._I--l-----''-----1-------'.6.:._99'-'0~
1ht : 11v11 : 11 1 ~ 1 11a~•1 y n cln pro~:::
l":::
kc:ł.'.
·ji-l-_ __._
70:-.::0!.:'.
,D_._O- - l - - --=- 6 .::_
2.:1:.__+-- - - 't"- SO:_:o_ 1 TABELA 9.13 . Koszty, wi el koS ć produkcji 1 inne dane do tyczące z l eceń prod ukcyjnych na
b i eżąc y ro k
! il •11 il1l..<1 11 1.1s1.y 11 o w:i 53,33 480 2S OOO
!i .i /r l!I ~ P'i/ l ~ dz 1;d:i11 . 8 5 390 Zlt:ct! ni e Z h.:ceui~ Zkccnie
\ \'yszc2egól ui en ie
ZL-01 ZL -Ol ZL-OJ
1'11 pod /lelcrnu ,,,,·anośc 1 obliczonych kosztów dziabń przez pl:rnowaną \Viel - t-.fote1 iaty bezpoSreclnie 5 ooo 12 ooo 8 Ot10
~wi L 111 ii dt1k CJI tego wyro bu, otrzymujemy jednostkowy koszt wydzi;:iJowy: Wynagrodzema bczpoSrcclnie 2 ooo 2 uoo -1 ono
Produkcja zakoilczona 100 50 :!OO
85 390
KW,= = 3,05 zl/s zt !!o:ić l\)'k0nanych ustawi..:fl maszyn
28 000 lloś ć. przeprow<lt!zo nych kontro!tjakośct 20
-
10 ;o
'v\! rezu ltcKie Jednostkowy kos zt \Vytwo rzen ia wyrobLL, ob liczony zgod nie z za- l l oSć dostnrczonych 111(1te riałów 30 IO
S(ldami r1.1chunk:u kosztów dzi3łJJ1, wyn ies ie: !!ość czasu pośw1ę c oncgo na projek.-townnie to 50 111

k, = 4,0 + 3,05 = 7,05 zl/szt.

Pla nowany koszt wynagrodze ń bezpo$rednich wy nos i I OO L)00 zł, a plan, i wa
Wyniki oLrzymane Jako rezultat kalkulaCJI w rachunku koszlów pełnych i rJ- ny koszt mate riałóv,1 bezpośredni ch wynosi 280 OOO zl.
l:hun ku kosztów działań różnią się, bowiem obie me.lody kalkulacji zakładają róż­
ne metody rozliczania kosztów poS redni ch. Rachunek kosztów pełnych zak tada, że Po lecenia:
wszystk ie koszty wydzialowe z a! eżą od j ednego czynnika - czast1 pracy nrnszyn
Za lern rachunek ten is totn1 c: za ni ża koszt wytworzenin wyrobów, któ1e wymaga- Z:1kh1tfojąc, że ki ero wni clwo p rzeds i ~bio rsrwa zażąJa wyko rzyslania 1<1L: ln111

H z u życ i a zasobów w zw i ązku z wykonywaniem i11Jlych 111ż obróbka maszynowa ku kosztów działali , u stał ile wynio s ą koszty wydziałowe po niesiunl.! w /\\ 1:11
Ut ial<ló, ni~propor cj u n a\uycl1 do czasu pracy maszyn ku z realizacją zleceii.
 Z;ikb d ając, że
kierm.v11 1crwo przeUs1ębiorstwa lH żąda wykorzysl<lnia rachun- TABE LA 9. 16. Obliczenie kosztów i cen jednostkowych poszczególn ych wyrobó>N
ku kosztów dzfrtla1l , oblicz jednoslkowy koszt wytworzenia wyrobów "")'Pro- Z lci:c 11 ic Z h:Cl' nic Z lece nie
P0'7.ycja
dukowanych w ramach zleceó. ZL-01 ZL-/J2 Z.L-03
Ceny wyrobów w przedsiębiorsrwie ustala się rnewdą koszt plus narzut zy- Matc11aly bezpoSrednie (zł) 5 OUt) 12 ooo 8 ooo
sku w wysokości 40%. Zak l adając, że kierownicrwo przedsiębiorstwa zażąda Wynagrodzenia bezpo~rednie (zl) 21)00 2 oou .1 non___
wykorzystania rachunku kosztów działail. oblicz cenę jednostkową wyrobów Koszry dzialaii (zl) l 300 J ooo 'ooo
Koszty c ał kow it e z lc ccil (z ł ) 8 J OO 17 llOO J -ł oo0-
wyprodukowanych w ramach zleceó .
Wielkość produkCJt (szt.) 100 50 200
Rozw i ązanie: K oszt jc tlriustkuwy (zl/sit. ) 83 340 711
Nrirzut 7.ysku (40 %) 33,2 1)6 28
Cc 11 ;1 jecł 11 o s l k uw :i (zl/szt.) l.l G12 -ł 7 6 ~R
W porównaniu z tr;:idycyj nym i me todami, rach nn ek kosztów cl zi al ań ba rdzi ej
precyzyj 111 e nkreśla wyso koSć kosztów pośrc d n i i..:11 związanyc h z prod u kcją po-
W kolej nym etap le su muj~ rn y koszty bezpoSrednie i koszty wszystkich dz1 <1 l:11i
szczególnych aso rtymen tów wyrobów
wykonanyc h dla d:111ego zlecenia i olrzymuje111y wysokoSć kosztów ca lkowitycl1
Zgodnie z zasac!am i rachunku kosztów dzialai1 \V pienvszej kolejnoSci oblicza- zlecenin . .Jednostkowy kosz t wytwo rzenia wyrobu gL)towego będzie oblicztn1y
my koszty jednostkowe poszczególnych dzia~ail dzieląc pbnow:ine roczne koszty jf1ko iloraz calkowitych kosztów zkceni::i ornz wielkoSci prod ukcji w ramach 1.k-
poszczególnych dz iabtl przez od powiednie miary wielkości tych dziabń. Wyniki c.enio.. Cena jednostkowa wyrobów w ramach zleceń zostab ustalo na met odą kDS/l
tych oblicze1i przedstawiono w tabeli 9.14 plus jako suma kosztu jednoslkowego oraz narzutu zysku w wysokości 40% k11s7 -
lu jeclnostkowego. Szczegółowe obliczenia zawiera tabela 9.16
TAB ELA 9.14. Obliczenie jednostkmvych kosztów działań

l'lanow:tn :i .l c1J nostko1V)' P ods u mowując, kalkulacj;:i zgodnie z zasadami rachunku koszló\v dział;:u l
Pl:111Hwa11y
lh ia/ a n ie
koszt cl1.i a b 11ia wiel kvSC dzialania knszl dzi:il:111 i:1 uw1ględnia różne czynJ1iki, które mają wpływ na poziom ponoszonych kosz1ów
Us.tawii.=nil! 1naszyn 20 OIJO 200 100 pośrednich. Dzięki bardziej p recyzyjnej infomiacj i o koszcie wytworzenia pro-
Kl'ntrolajak0Sc1 130 ooo 6 500 20 duklu przedsięb i o r stv.,;o, które ust1la ct:: n y wyrobów metodą koszt plus, może ok:i-
Zaopatrzenie nmto;:rialowe 80 ooo s ooo IO zać się ba rdziej konkurencyjne i n:.·ntowne niż podobne przedsiębiorst\vo. k1órc
ProJCkti)wanie wyrobu 50 ooo I 000 50 \vykorzystuje w rym ce lu tradycyj ne me tod y ka lkulacji

Nr.1s l ęp11ic
o bliczamy tączną kwo tę kosztów wszystkich dzintaii, kLórych wy-
P RZY K Ł AD 9.5
konanie będzie niezbędn e,
aby wyprod u kować p l a n owaną ilość wyrobów w ra-
mach poszczególnych zleceil . Szczegółowe ob liczenia przedstnwia tobela 9.15
Przedsiębiors two jest dystrybutorem 3kccso ri ów do spawnnia i sp rężonych ga-
TABELA 9. 15. Obliczenie kosztów działań dla poszczególnych zleceń produkcyjnych zów oraz świadczy ush1gi naprawy sprzętu do spawania na terenie Dolnego Slq -
Zlci.:enie Z l ~t:e u ic Z lec e n ie
ska. We \Vroci;:i.wiu przedsiębiors lwo posiada sklt:p fi11111)\\ y 1 1nagazyn, z kt1'i1 vch
Pozycj:1
I ZL-01 ZL- 02 ZL-03 zaopatruje zróżnicov.,1aną grupę odbiorców, takich J<lk: tirrny budowlan~. w;11s1t; 1-
Koszt us111wienia maszyn (zł) I 100 100 400 ty samochodo\ve, restauracje, dentyści. weterynarze, sklepy z na11ęd11n1n1. /:111.;i1I
Koszt przepniw;Jdzonych k(1 1111 ołi pJ..:0Sc1 ~Z/) I JOO 100 601J Dróg Miejskich, szkoły i indywidualni odbiorcy
Koszt dustruc~n1ri 111a1c11.11i·1w di) produkc~ (zl} 300 100 500
2 500 )QQ Dystl)1 bucja towa rów odbywa się na trzy sposoby·
K1'SZl rr~1ek.\O\VJlll:I wy1uli11 (11) 500
~~ lt o ~1lyd1 i a l :ił1(1I! I 300 J uuo 2 ooo zakupy klienrów w .sklepie,
1 samochód dostawczy dowozi zamówiony towar nil terenie W1111.: l;1 w1a ,
.samochód dostawczy obsl uguje klientów w pron1ie.111u 50 k i n od \,\ '1111 ·!. 11\ 1.i
i każdego dnia odw ie dza j ede n z pi1Ci.::iu powiatów na te rl:'. 11ie wojl..'Wt.) d '/ I \\ ,_i

P 1·zc d sięb i t1r.o;;two zatrudni:i. sie de m nsób. \V cel u -- ··· -·· ··-···· ·, .. .. . procc11 1 1.·1;i„ 11
kc.1ż d y pr~cnwnik pośw i ęca !1 3 wykonywanie swo ich na swu1111 ·H:1

11nwi:-. lrn p1c1 cy 'p1zi.:: p1 owndpmo slosmvną ankiet~. Wyniki lej ank iety za wiera ta-
bt:la (J . 17.
TABELA 9.17. 1=>octz1a! c1. asu pracy wedlug za kresu o l)ow 1 ązków dla każdego pracown ik a
l' r: 1c11wuik
termintrn pbt1w~c 1 ( \ 00%)
ksiąg rJ.chwU<._i:.m:yt.:h, w~pó lprnca
'vV cel u okreś l e niJ relacji kos zty- dzia tania o raz identyfikacj i kluczy roz! icze-
1ll owycb kosztów dzialaó przeprowadzo no wywiady z pracownikami i otrzymano
11:1s11~pujące info rma cje o clz ia laln oSc.i p rzedsiębio rstwa·
pr~icownic:y dużo cz::isu poświęcają na sprzedaż; wynagrodzenia pracowników
s ąstc1 l c, nieza l eżne . od wielkośc i sp rzedaży;
pracown icy s.ami decydują na j akie
d zi~i!ttnia c hcą poświęcać wię cej czasu; w przypadku kierowcó w sam ochodów
i\1 i::-tawczych w czasie pośv,•ięconym sp rzedaży pel;1ią on i d\\ ie fu o.kcje: przec\-
1
s t ~1wit:ic l1 h::i lld lo\vych o raz dostawców ; typowymi klucz:aml rozłiczeniow-y rHi
d/.i.:dania sprzeJ~1ż są: wnrtośC sprzeda ży lub ilość z.'.rn1ówie11 lub i lość czasu
poświęconego na sp r ze d o.ż;
l)' powym kluczetD rozliczeni ó wym zaopalrzen ia wwarowego jest i loś t: z lece ó
zaku pu lub ilośC dostawców~ ze wzglę du ni ski koszt grorni:ldzen ia danyc h rno?.na
teL. s losowa,: i l ość IJktur sprzedaży jako klucz rozliczenlmvy tego działania;
w literaturze wymie11ia s i ę dwri ty po we kl ucze ro zliczen imv e windykacji
nrileżności: wielkość sprzedaży i il ość faktu r sprzedaży; w tym przedsię­
biors twie przetenninovv'd ne na l eżności zw i ększają się w ró \vnym stopniu co
nowe nn!eżnoś c.i ;
wszystkie fa ktl1t)' są weryfikowane pod \.vzględcrn zgodnośc i specyfikacj i z rze-
czywi s tością za n im zostaną zctksięgowane w progr;irnie ks i ęgo \vy m . Faktury
\VVstawiane ręcznie są w prow adza ne księgowego_ Czas poS\:vięco-
n; audytowi jest wprosl proporcjo na lny do spraw dzonyc h faktur;
I
i..:zas pośv„·ięco n y ogó lnej admirnslrncji n ie wykazuje związku przyc zy nnw o-
sku tkowego z żJdnym czynni kiem k:osztotwórczyrn;
o b s ługa magazyn u po!ega na roz ladunku samoc hodów dostawczy c h i rozh.J-
kowaniu towani w magazynie i wykonuje ją pracownik 2; k\ui.:::tt.:
rozl iczeniowe kosztów obslugi magctzyuu to: ilość dostaw, pozycji 11a
fakturach od dostJ.wców, czas rnzladlmku lub wykorzystana przesl rzc1i. maga -
zynowa; ze \vzględ u na fi:1kt, że kli encl więcej pudobny
zesrn.w asortymentóv,i rnożna że ko sz ty magazynu będą pro-
porcj o nalne do wartoSc i faktur sp r zedaży;
przygotowa nie zamówionego towa ru jest propo rcjona lne do czasu poś\vięco -
nego sprze d azy;
praco wnik 6 pr3cujc: na 1/3 elat11 i zajmuje s i ę wyst11wian iem i ks i ęgowan i e m
faktu r z odroczon ym te1111inem p·! a ln ości ; jego wynagrodzenie, koszty kopert
i znaczkó \v są p ro porcjonalne do il ośc i wystawio nych fakt ur sp r zedaży;
7 pobiera stałe wynagrodzenie; jego pr3.ca po lega n ~1 pro "vad ze-
ks i ąg rachuokowych, regulowaniu wie rzyte lności, prow.adze n iu rozlicze rl
z Z(JSern; ze względu na brak inn e.go wyrażnego czynni.ka kosztotwórcze-
go możn:1 przyjąć , że p racochło nn ość tych czynn ości wieży od ilośc i fo kt1n
sprzedaży;
z biurem bu d żetreklamy jest uza l eżniony od wartości sprzedaży; im więk szy budżet
tym więcej przedsiębiorst\vo kupuj e a rtykułów rekl a mowych takich jak: dht-
gopisy, ka lendarze, koszu lki, itp., które są rozdawane klien tom !oso \v O i za
darmo;
koszly uslug telekomunikacyjnych są rozlicza ne propnrcjorni lnie do wartości
sprzedaży ;
koszty us !Ltg prawnych i biura rnchunkowego n ie wykazują zw iązku przyczy-
nO \V O-s ku tkowego z żadny m czynnik.iem koszlolwc,rczyrn;
kluczem rozliczen iowyrn pozosta!ycb kosz tów o raz ubezpieczcni <.1
towarujes l wart ość sp r zedaży;
koszty czy nszów i mediów są rozliczane n;.1 pndstawit.: wyk u i 1.v
sw. nej powierzc hni ; ze wzgtę<lów nie op !aLa si~ wvlrn 17 v ,;1 n v:H·
tego klucza rozlicze ni o wego; wystarczającym klllcz em bę d zi e s 111 1i.:
daży przy założe niu , że im więcej sprzedaje si~ to w;:1ru tym więcej potr·11.:h:1
powierzchn i do pracy
Ponadto w iadomo, że właściciel prz eds i ęb iorsrwa stosuje bardzo ku 11s i;rwa -
tywlly styl zarządzania , specyficzny dla małych przedsiębiorshv rndz iirnych i
znacza ce le fina nsowe ua takim poziomie, aby tylko zapew ni ć firn1ic
Niemniej j ed nak istnieje w firmie prze kon ani e, że nie które o bszary clziablnośc1
mogą być fina nsO\vane przez in ne obszary, a zyski osiągnię t e na j ed n yc h kl ient.:1c h
rek ompensują straty na inn yc h
Da ne historyczne o p rzyc hod ac h i kosz tach przedsiębiorstwa w 2008 roku
są następuj1_ce. Przychody ze sprzedaży wynio s fy łącznie 1 750 OOO zl. \Vnrtość
 sprz~danycb wyrobów lo 93 1 050 zl. Natomiast koszty w tym okresie ksztallowa- podstawie ww1u / ustawy o 1ai..:hu11!..uwn:ic1 nprns1czi..1nt:go do glównyd1 pozycji
ly się następująco: • przychodów i kosztów (patrz tabela 9.19).
wyuagrodzenia 215 625 zl
83 875 zl TAB ELA 9.19 . Rach1..inek zysków i strat
narzuty na wynagrodze nia
amortyz3cj a samochodów dostawczych W ar t o ść (z l)
3 OOO zt - miejski; 7 OOO zł - zamiejscowy; Pr1.yd10dy le spnl'll;1ży 1 750 nnn,oo -
wartość zużytego paliwa na trasach
Przychody z.e sprLedaży tow an)w 1 u~lu~ I 750 Ot1U,00
5 600 z l - miejskich; 9 800 zl - zamiejscowych; B. Kosz.I)' d7..i:tlalnoSci LJ1_.1er a cyj n ej I 57<ł 672 ,50
koszty reki"amy 3 780 zl I \Van~)ść :;;przed•mych towarów i materiałów l 163 812,in
zakup uslug telekormmikacyjnych 4 620 zl
rcu_z,.,'-,-1ży~c_<e_11_1a_to_
rii_dó_w_,_
"_ ii _ _ _ __ _ _ __ _ _- + - - - 'l j-„
"~rg~ wo.oo
koszty obsfug i praw nej i biu ra rachunkowego 2 500 zt
m_. _
,__ us_I'~
'! _
' o_bc_e
·_ _ _ _ _ __ __ _ - · -- - - - 1 - - __25 J:2 0,011
pozos talc koszty 1 540 zl
IV. Podatki i opłn.t~y- ---------------f------ tl,~)U
koszty ubezpieczenia towaru !9 320 zl V Wyn;1grodzi::n1a 25 ! ri!,,011
kosz.ty czynszów i mediów 18 200 zl VI. ŚwanJczi::nia na rzecz prarnwników ~I Xh,łl.łl

I Pozos tałe infonnacje dotyczące wynagrodzeń oraz iło~ci i wartości zrealizo-

wanych transakcji z klientami przez każdego pracownika w 2008 roku zaw iera ta-
VIJ A1uorryzacp
Vlll Pcrzost::ile
C. Zysk ze .~przcd a ży
lłl n1~0.nr1

2d f1 IO ,Cll!
17-" 121,.;.,11
bela 9.18

I TABELA 9.18 . VVynagrodz enia oraz dane o sprzedaży zrea liz.owanei.przez pracown ików
w 2008 roku
Następuie przystąpio n o
do reali zacji drn giego ce lu ninicjsiq4n p11.y kln! !11 1,1
kim jes t przedstmvknie obliczen ie koszrów sprzcd::iży tow:-iró'v 1 Sw i:iil r11·111.1
usług dla różnych grup odbiorców zgodnie z z:..1sadami rai..:hunku kosztów d11:d:111

I
W:irtość
Na rzut) l'rzychocly ll n .Sć wyst:i-
Wyuagro - s p rzcda 11y c l1
Pr ;icowni li: 11:1 wprn gr o- ie sp r zedaży winnych faktu r
d7.e ui ~ • tuwa r l1w TABE LA 9.20. Rozliczenie kosztów osobowych według czasu pracy
d-ce 11 i:1 lU\\'afÓW i U S IU~ s p r zcd•1 "Ży
i 11 s!11 g
Ud 7..i:d Hu1.liczenic
5 200 Pracow-

I
<16 125 lj J75 77' 500 578 187,51) l"hi:1l:1 11 it: \\l'.7.!lSiC ku sztr\w
ni I'
46 125 l5375 275 ooo 161 750 I 300 pracy osobowyc h
22 50(). 7 500 335 ooo 231 500 3 640 Z:iopa trzcnie \ [)% 6 150
9 225
•16 125 15 375 222 500 !09 250 -~ Windykac1a n:ileirw ścl 15%

I 63 750
13 500
21 250
4500
!<15 {\00 83 125
o
780 Sp rzedaż.
PrzygQtowan1e towaru
4l) 0.1,,

20%
2-1 60il
1.------.11 3011
13 500 4 500 1\m.lyt I 5% ~75
--
I 1 163 Księgi>wosc. ogólna adrnmis1rncp 6 15~)-
Pods um u- [t)<J/Q
25 1 62.5 :n s1s 1 750 ono 811,50
l] 780
wa nie I H:l7.tWl JOO % h l 500
N11prnw<1 sp1t~tl 1 30"10 ~ __!!<150
Po lece n ie: Obsługil rnllgnynu JO% l .'l -\ 5()

I Opracuj 1ach unek zysków i strat metodą po równawczą oraz oblicz koszty
s przedaży Lewarów 1 Swiadcze11ia us lug dla różnych grup odb iorców zgodnie
_
Sprzeda/.

H :11c111 _
IOO'Yo 61 500
·- - -- --->--'---l---'-'-"--
l!)<l'u 2•1 (i!}I)

l'11yg•1tu\\:1111c z.1111<'iw1c r1 - d•lS!<1wy miejscowe 10% l) l)f}[I

l zasadami rnchunku kosztów dzi ałań
Sp11e1l,111 ilnslawą 70% 21 ono
1n1t:r>_c1_„,_,a_ _ _ _ _+---'---+---"'-"-
lb11·111 _ _ __ __ _ ,__
I O~~L_~l -
Rozwi ązanie:
1'1 1~"!\! 11 11 :1 11w l:i1l11'iw11d1 - dostawy z:i111il!jscowe 20% ~l

I N:.:i pods tawie dostępnych int"onnJcji o wysokości przychodów i kosztów w ukła­

dzie roclzajov,;ym sporządzono r:.ichunek zysków i stn1l metodą porównawczą na
S 111 11.·1b1 / d , , ,., 1,1wą

lLir„1 11
- zam i ~JSl:owa 8() 11 '~

100%
19 2011
6 1 SU ll
__
 Uclzi<d Hu7liczc11 ic {>r;\CO W11ik
l'r:1r 11 w - O:d ~1 hl!li e
~Jhiab 11i c 1\'C '/.;L .S iC lc osztó w l(oszt
11i k pr:u:y O~ IJ !JOWyC h
koszty u.s hi g telcko-
Naprawa ~ p1 7Q t11 25% 2 1 250 4 6'10,00 2 039,40 726,00 884,40 587,40 J:n.su
S przc d r1 ż 75'Y,1 GJ 7 50
H.ll 'l.C lll J(){) "lt, 85 ooo kosm-y~::':~iurn
praw,;ych 2 :500,00 500,00 300 ,00 500,00 500,0IJ 5110,00
100% !8000 ,-„· lnmkn,ccon
Wys rawiall!e fokn 1r z odruczonyni lenn. platno:ic1
Regu lacja zobowi<r.r.nó. ksi ęgn głów n a 100% 18000 pozostałe koszty j 540, 00 679, 80 1,n,00 294,80 195 ,80 127,60
koszty ubezpieczen i:J.
19 320,00 8 328,40 3 036 ,00 J 698,40 2 456,40 I 600 ,SO
Na podstJwie d ostęp nych danych o działalnoSc i przedsiębiorstvva du kon ano
analizy dz iałar1 . Do każdego ze z ide otyilko wa nych w anki ec ie dzia łań dob ra no I - .-.< •A„ , 18 200,01) 8 03'1,00 2 860,00 ] 484,00 2 3 14,00 I 508, 00
odp ow iedn ie klu cze rnzliczen io we kosztó w· zasobów. Koszty osobo we roz lic zono
na podst awi e analizy czasu pracy każde go pracm.vn ika i wyniki ob liczeó przedsta- 3 000,00 3 000,00
doSW. \vy
wiono 'N ta be li 9.20

\V nas tęp nej ko l ejn ości przystąpio n o. do sporządzenia rnclrnnku wyników trnkt11- wmiej- 7 000, 00 7 ooo.oo
scowe clost<n vy
jąc każdego pracow11ika jak.o odrębny ośrodek odpowiedzi::ilności . \V tym celu usta -
lono wartóSć każdego klucza rozliczeniowego n.a jednostkę działania ora z roz liczono ~~~',~'~"' mi ejscowe j 600,00 5 600,00
kosz ty dziata ń . na pracownik ów, któ rzy obs łu gują kJientów (pa trz tabe la 9.2 1) pall wo - wmieJSCIJ-
9 800,00
we dostawy
9 800,00

TABELA 9.21. Roz liczenie k~sz t ów dzia ł a rl 11 a pracown ików jako ob iekty ko sztów 75 360,00

Pr:icownik
Uli;il:1uie l<11szr
-1
model rachunku kosztów dziaLu1 sporząd zo no d1vustopni o \v y rr1 c l 111 -
"""';i.- ,;,„ \lryszczególniaj ąc: przychody, wartość sp rzedan ych tow<lrów, 111;1 1; t,~
7.:1op:1!rze11 1e 6 l 50,00 :2 320,75 ,so, 19 I ! 62 4,53 I 276,cl2 )48,1 l
"e l-·
bru lto, kosz ty poszczegó lnycb dzi ataó i wyni k netto vv podziale na pr11 c nw111kc\w
w 11 Hl yka cja ne1l eż -
nu Sc t
9225,0 1) ~ 072, 18 I 449 ,64 1 765,93 l 172,89 764,3 6 (p atrz ta be la 9.22)
'i ]ll"/.l' 1l i17 1129 50,00 24 600 ,00 24 600 ,00 63 750,00
TABELA 9.22. Dwus topniowy rach unek wyników w ed ług pracown ików jako ohi ek!y kn•it lti w
p rzy~t1 l1 ;w :i11 t e to- 9 ooo.oo . 12 J00 ,00 0,00
JJ 600,00 11 300,0U O.OO
Pracow- Pr;,icow- Pra tnw- P r:1cf•W - 1'1 :11 •1111
17 4,06 P11zycj:1
J 07) ,00 I 160,38 290,09 8 12,26 638,21 nik I uik 2 ni k J 11ik -I udt"
·""I"
ks i otguwuSć , ogó lna Przychody ze sorzedaży 772 500,00 275 000,00 335 000,01) 2"l? 500 .tJO l 1l 'i l)l)\) , ll\)
0 150,00 l 230,IJO I 230,00 I 23 0,00 1 130,00 1 ::'.30,00
Wa 11ość
"""'""""'"' I S 450,00 2! 1 50 ,00
warów
sprzedanych to-
57S \ 37,50 16 1 750 ,00 2J I :500,0IJ 109 250,00 ~1 I 1 'i, 1)!\
39 700,00
'""" "'"' ''"""""
18450 ,00 81<14.36 ) 899,29 3 53 l, 86 '345, 79 l 528 ,7 1 Marż:i brutto 194 Jn,su UJ '250,0 0 103 500,IJU 11 3 250,00 61 M75, !HJ
spmd"ż do"»Wą - Koszty tb.inl:11l
1n 1eJ SCl)W <l
21 ooo.oo 2 i 000 ,00
w tym:
88 Sli2 ,77 60 853 ,<14 66 659,2 1 98 969,29 95 515,JS

sprz e daż z d ostawą - z aonatrzenie 2 320,75 58 0,! 9 I 6 24, 53 l 276,4 2 3,18 , 11

49 :wo.oo 49 200,00
" '"'";"""'" wlndykncja n ale żn ośc i 4 072, 18 , l 4-19 ,6-1 ! 765,93 I 172,89 764 ,16
I wys tawiani foktu1 :>D l"Z ed l\ Ż 24 600,00 24 600 ,00 o.oo 0,00 63 750,00
I -,, , ..i- ..... . ~".„ „„ tcnn l S 000 ,UO 6 792, 45 l 698,ll 4 75!!,72 3 735 ,35 l 0 18,8 7
plntnoś c i
przygoto wanie towaru l 1 300.00 o.oo 9 000,00 12 300 ,0() 0,01.l
il ai..:J<i zubowią- audyt I l60.3S 290,09 8 12,26 638,21 17<1,06
18 000,00 6 792,4 5 l 6915, 11 4 75 4,71 j 735 ,85 I 018,87
~ główna --~--~-+-I~~-----1~~~-i-~~ I "":,~,.;, I 230,00 l 230,00 I 230,0() I 230,00 l 230,00

335 5UIJ,UO naprnw a sprzę tu 0,00 18 450,00 0,00 0,00 21 ?50,00

-
koszty reki<1rny 3 780 ,00 l 668,60 59il,00 ~1i0 11:;1) ,60 3 IJ ,20 obslug:J. mngaz:m u 8 144 ,36 2 899,29 3 531 ,86 2 345,79 1 528,7 1
 J~·; 1 c uw - r1 :1t: nll' - l 'r:1i.:uw- l 11·:icnll"- .Pr:u:u w- TABELA 9.24. Obliczenie kosztów związanych ze sµ1zedażą towarów z dostawą we Wro·
Pozycja nik •I 11ik5 cławiu
nik I u ik 2 uik J
sprzedaż z dost::iwą - rrnej-
scowa
0,00 o.oo 21 ooo.oo o.oo 0,00 Pr a cow n ik 3

sprzedażz dostawą- za- Wynagrodzenit: 12 500,UO

miejscowa
0,00 o.oo 0,00 49 200,00 o.oo
Narzuty na wynagrodzenia 7 500,00
wystawianie faknir z odro- Sumri :rn OU0,00
6 792,<15 I 698,11 <I 754,72 ) 735,85 I 018,87
i.:zonym tenn. µ l ntnośi.:1
Cz<isprncy 70%
regula(.:p1 zobowiązan.
6 792.45 I 698 .11 4 754.71 J 73.5,85 I 018.87 21 ooo.oo
k~ii:ga g!ówm1
knszty reklamy I 668.60 594.00 723.60 '130,60 J 13,20 An10rtyz;.1cja 3 ooo.oo
Pntiwo 5 600,00
~~1~:~:,~:~/ 11 g telekoinuni-
1 2 039,41) 726,00 884,40 587 .40 382 .80

kt)szly us lu g p1awnych Przychotly ze sp rzecbży 335 000, UO

.500.00 500,00 500,00 500,00 500,0U
1 b1u1a rnc hunkowcgo
poz.osta!c knszly 619,80 242, UO 294,80 195,80 127 .60
koszty ubezpieczenia TABELA 9.25. Obliczenie kosztów związanych ze sp rz edażą towarów z do s t a w ą Win
8 528,40 3 036.00 3 698,40 2 456,40 I 600,80 p1 11 d
clawiern
kosi.ty czynszów i mediów 8 OJtl,00 2 860,00 3 ·18'1.00 2 314,00 I 508,00
amorlyzacja samochod u - P racow 11 il, -I
mitJSCowe dosrnwy
o.oo o.oo 3 ooo.oo o.oo 0,00
Wynagrod ze111e '"16 1'2 5,00
amurty1m.:Ja sarnuc hod11 -
o.oo 0,00 o.oo 1 ooo.oo o.oo N::irzuty nn wynagrodzenia 15 375,no _~
_:-;rn1icJ -;l·owc lh•St<iwy
pali\·.11 1111l!J<; ~O\\ e do-
Suma 61 \00,0Q
sla wy
0,00 o.oo 5 600.00 o.oo 0,00 Cws pracy 80%
/ ,\1Jll l! JSC.: <1WC ~19 200,00
0,00 0,00 o.oo 9 800,00 o.oo
1\111onyzac.1ri 7 OOU,00
\\' v11i l\ Iii ułlu 105 449,73 52 396,56 36 840,79 1•1 280181) -33 640,38 Paliwo <) 800,00
1•,,, l, qd, d·1\'11•1diiwy 20 035 ,i\ ) 9 9)5,35 () 999,75 1. 71 3.'I'' !\osi.ty sp rzt.:d;i ży z d11stnwą zaroicjsi.: n wą 66 nno,ou
\\'y11 iJ, IH' lltl 85 ·1!4,28 424.:ł1.,22 29 84.1.,ll<I
f-Pr~zy~c_
h o_d~v._
ze_'~
l"_ze_d<_
• ż~y------------r---2~
2~5 00 ,0 0
J edno stkowy kn~z t sp r zcda·ży z dust11w:1 z:1111 icjscuw:1 0,29(,(j

I
r A! 11 l A 9.2:>. O blicze nie kosztów związanych ze sprzedażą towarów w "klt·i> ie
TABELA 9.2G. Ob licZenie kosztów zw iązanych ze Sw1adczen iern usług
.'.'l pi 1 1.:d :1·i; 11• s ld epic Pr:1..:ow 11 i!, .1 Pra..:owriil, J

\\l y 11 :1g 1u1l 1..:111 l! - - - - -- - - + -46 ' - ' - - +46-12-5,!ll l

- -125,00
l\uszt j ctl 1111.~r kowy usług
nap ra wy sp rl \' 111 d11 s pawania 1'1.ll.:O\•Hd< 2
I Pi tco11 ud( .;;
N<LI L.: lll>'. 11;1 wy11agroctzeuia 15 315 ,00 15 37 5,!Jł!
k.nS1 t n.i111 ,1wvs p11\:t11 IS 4'i 0,00 j 2 1 2)0 ,fl! l
61 ;oo.oo 61 501) 1111
J'11r1 hudy11· '> p11 etla1_v 275 000,00 _J -Jl5o~0 ,0ll_
40% <l!l",
ll' 1h u •·, tk11w\ ).;11<;/ \ 11;1pra\\~'Y_S~
P'~'~~
"'-'-----~--'~
l ,0~
6_7
1 _J O, l l!1l1
KusJ.l y s pr7.cda:i,y w sklep ie 24 G00,00 2:ł 600 ,1111
Przychody ze spnednzy 772 500,00 275 ooo lltl li
./ cd nost lwwy koszt s prZtllaty w sklepie 0,0318 O,(l Wt
1.12 95 0,00

Na podsUnvie poprzednich obliczeń ustalono l ącznt: i J

s przeda ży towarów dla różnych grup odb iorców orn z j ed noslk1
prawy sr1·zęt11 do sp8wnnia przy za l eżeniu, że rocznie pra c11i t

2. Za d ani a
ZADA NIE 9.1
.J.
Przedsiębiorst\VO elektroniczne prot.łukuje dwa modele budzików elektro-
nicznych: budzik typu N w stylu nowoczesnym oraz budzik typu R w stylu retro.
Dzial~tlność przedsiębiorstwa ma cb:.Hakter produkcji montażowej gotowych kom-
ponentów. Koszty wydziałowe składają się z kosztów przygotowania maszyn do
111ont<:1żu, wyko rzystan icl C'_p~1 ratu ry s lli żąc~j do kontro li jakości oraz plac pracow-
ni ków odpo wiedzialnych za dostarczenie komponentów do produkcji, kontroli ja-
kości i sktadowm1ia.
ZADANIE 9.2
I
w JJienvszym kwarto le prLyszlego roku stosując rachunek kost.Lów pe!11yrh
Zakfadając, że zarząd przcdsiqb ii)r::; t\VO zdecyduje s i\: 11 a z111i <1111( lh1s 1;rn
cy, ob licz jednostkowy koszt wytworze ni a budzika typ u N i bud.t iku 1ypu I\
w pierwsz)'.m kwartale przyszłego roku stosując n u:: hunck kosztów peln yi·li
Zakladając, że zarząd przedsi ębiorstwa zdecyduje s i ę 11.:i z rni:111't dtlS law ~y.
oblicz jednostkowy koszt wytworzenia budzików w pierwszym kwarl.:ilc prą ­
sziego roku przyporządkowując wzrost kosztów wydzia!dwych do wy rt..ihu,
którego on dotyczy.
Porówn:ij otrzymaoe wyniki i omów wady tradycyjnego rachunku kosztów

Kierownictwo p rzedsiębiorstwa roz\vaża wdroże n ie rachunJqi kosztów dzia-
la1i, gdyż ma św i adomość, że rachunek kosztów pełnyc h może dostarczać błęd­
nych inforn11:1cji na potrzeby wrządzania . Do tej po1y stosowany byl rachunek
kosztów pełnych, a koszty wydzialowe rozliczane byty na poszczególne wyroby
propo rcjo nal11ie do kosztów plac.: bezpośrednlch
Z planu produkcj i na przysz ł y rok wynika, że calko1,.\ ity koszt plnc b~zpoś rcd­
1
nicb wy niesie I 200 OOOil, n ca lkowite koszty wydziałowe wyniosą 3 600 OOOzl
Dane dotyczące kosztów jednostkowych wyrobów oraz wielkoścj produkcj i
i sprzed a ży planowanej na Tk."Wa t1ał przyszłego roku przedstawi.'.l tabela 9.27
TABELA 9.27 . Informa cje o kosztach i planowanej produkcji i sprzedaży w I kwarta le przy-
sz ł ego rok u
Przedsiębiorst\Yo produkuje trzy modele telewizorów : 10", 14", i 42" Dzia-
ł.:tlnoSć przedsięb i orstwa ma charakter produkcji montnżowej gotowych kompo-
nentów. Koszty wyJz ialowe skł adają się z kosztów przygot~wania maszyn do
montażu, wykorzystania aparatury s lużącej do kontro li jakoś ci oraz prac prarnw-
ników odpowiedzia lnych za dos tarcze ni e komponentów do prod ukcji, kon troli
jakości i składowa nia .
I
Kierowrnctwo przedsiębiorstwa rozważa wdrożenie rnchu nku kosztów dzia-
łali, gdyżma świadomość, że rachunek kosztów p..!łnycb może dostarczać b l ęJ­
nych informacji na potrzeby znrządz;rnia. Do tej pory stosmvany był rachun~k
kosztów pełnych, a kosz ty wydzia!owe rozliczane były na poszczególne wyroby
proporcjonalnie do iloś c i maszynogndzin.

Z planu produkcji n::t przyszly rok wy 111 ka, /c c;-ilkow ila il oSć rnas7ynogod1in
Uud 'lik t-yp u N
wyniesie 3 200, a c alkowit~ kM 'l ł y wytl 11.d11 w1· wy111nsą J 200 0001.l. I);111c doty-
\Vit:ll-.o ~Ć produkCJl i srrzt:d::ti:y [szt.] 15 ooo 1; ooo
czące kosztów j1.:d1111stJ...mvych wy 1ul 111\\ ttld/. w wll,nk i produkt.:j i 1 s1w1cd;.11.y pia
M,nc1t11l y bezpoś n::Unk lzl/szl.) 30 30
nnwm1 c_1 !lil I kw;nt;d pr 1y•;1 l n~11 li1k11111 n l •, l.i \\ 1.1 l.1bcla <J.28
l'1'1 lc hl!7.pt1śreJnie (zVszt.) 20 20
TABLLJ\ I) :>tJ liil111111111p·11t•>'••111111 I pl, 11111 11111•1 prod 11k c p i sprL.C(la ż y wI kwmlNlt ? puy
Obernie przedsiębio rstwo rozważa mo7Jiwość zmia ny dostawcy kornpun!..: ll '>l ir' I Jflrllh ll

tów du produkcj i budzi ka typu N. Nmvy dosrnw ca zaofero wa! kompon e1 1t y w lL'J Ili " J:I "
l'H l\'1 111 42''
samt!j cenie, lecz o wyższej jakoSci. Db produkcji wyrobu typ u N ozn :10: 1 tn . '
\Vwlkn•1< !'I' „1i1~• 11 1 •1 <!, ł d .• 15 o lOO
isto Lnt: uproszczenie procesu mon tażu 1 skrócenie JCgu czasu o połowę . T;i 1 1111 . 111.i 1
wplynie na redukcjęjc<lnostkowego kosztu plac hc:tptl ś redajch przypadaj ;11 l 'J ' " 11;1 Mu1 111.1 i;/ .1•111 pi.I•\' 11111 ~- 11
y (1,1

I!11 I ,„ I
.~ ) 30 40
i'- l11t•·11,1l y l11"' l"'··1•·duw \.·1 '1111 I I O! JO I 200 2 )QQ
m ontaż budzika typu N o polowę . Jednakże zmw11:1 do:-;tawcy również sµownd 1111" ,
l'l;u t· l w.·p11·,11·1 h1 w ! l ·o11 ) 500 750 15/JO
że przedsiębiors two będzie po n osić dodatkowe ~11s1. 1 y 1.wiąn ne z ko11trul.l J.11-.o
ści, co spowoduj e wzros l kosztów wydzialuw yd1 P \ I 11 dn z! rocznic.
O~t.: c 1111..:
p11t..:1!s1 trb 1tJrstwo ro;.:wnż a mozliwość zm iany dostawcy ko mponc:n-
tó w dtJ produkt.:J l tclew1 zu rów 42" Nowy dosta wca zaoferowa·I kompo nenty w tej
Po lece ni e:

I. ZakJadając, że zarząd p11.cd ..,1ęh101o; 1 w; 1 111 1· 1 dt"C y t!11J~ s i ę na zmurnę dostaw-

sumej ce ni e, lecz o wyższej j~1kości . Dla produkcji telewizora 42" oznai.:za to istot-
ne up roszczenie procesu przygotowania maszyn do 111011rnżu, kontroli jakości
I
cy, ob licz jednostkow y ~o s1 1 wy 1wnlll'll 1.1 1111d 1: 1J...1 typu N i buJzika typu R , ornz dostarczenia komponentów do produkcji. Ta redukcjo czasu wyniesie 50 %
Jednak.że zmia n<-1 dostawc y również spowoduje, że przeJsiębiorstwo będzie mu-
sia lo zakupić nową aparatu rę do kontroli j:·t\rnści, której roczny koszl amortyzacj i
\\.')'nies ie l mln z) i o ty le wzro!'ną koszty wydzia-lmve
Pol e c e ni a :
Zak!aclając, że zarząd przedsiębiorstwa nie zdecyduje się na zmianę dostaw-
cy, ob liczjeclnoslkowy koszt wy tworzen i3 tele\v izo rów w p1en-vszy111 bvartale
przysz tego r'Oku stos ując rachunek kosztó w pe !nych
Zakładając, że zarząd przedsiębio rstwa zdecyduje s i ę na zmianę dostawcy, ob-
liczjednostko\\l·y koszt \Vy tworzenia telew izoróvv w pie n,vsz.yrn kwarta le przy-
sz lego rnku sLOsując rachunek kosz tów pe !nych
-'· Zakl adając, że zarząd przedsiębiorstwa zdecyduje s i ę na zmianę dostawcy, ob-
licz jednostkmvy koszt wytworzenia telew izorów w ·µie r1'vszym kwarta le przy-
szłego roku p rzypo rządko\vuj ąc wzrost kosztów wydzialov„·ych do v·.:yrobu ,
którego 011 dotyczy
PorÓ\~'n aj otrzyma ne wyniki i omów wady tradycyj nego rachunku kosztów
ZADANIE 9.3
W przyszłym okresie p rzedsiębiors two planuje produkcj ę dwóch wyrobów.
Przy Czym wyró b A będzie produkow~my po raz pierwszy, a 'N)'TÓb B jest produko-
wa 1~ y o~J trze~h lal. vV ramach kosztów wyclzia-/owych L1jętom. i n. koszty zaprogra-
mowania i ustawienia maszyn cio produ kcji. Ponadto planuje się, że cl!a wielkości
pro dukcji rów nej 40 szi-uk wyrobu A i 20 sztuk wyrobu B:
prridul<i.:j::1. wyrobów' A wymaga trzykrotnego, a produkcjCI wyrobów B sied-
1111 ukro tn cgo ZR progrc:nnowania i ustawienia maszyn,
t"t,:1s r\1 acy maszyn produkcji jednej sztuki wyro-
bu A uraz trzy godziny przy szniki wyrobu B,
kt)S7.l Jedn ego zaprogramowania i 1-1sl.1wienia maszyn do produkcji wyniesie
)00 z!
Pol e cen ie:
Wiedząc, żesposób rozl iczan ia kosztów wydziałowych - proporcjona lnie do
ilościczasu pracy maszyn ~ powoduje wzajemne subsydiowanie s i ę \vyrobów
J. Rozlicz część kosztó-w wydziatowych, która dotyczy zaprogramowan ia t ustn-
wienl<1 maszyn do produkcji , stosując zas;uly tradycyjnego rachunku kosztów
i rach unku kosztów dziafati .
Ob licz ile wyn osi p rzesz acown11i ~ lub ni t!doszsco \'.rrrnie koszlÓ\~1 jedn os tk o-
\Vych p~>szczegó ln ych wyrobó w.
ZADANIE 9.4
W przyszłym okresie dzial zaopa trzenia pla nuje zakup dvv óch materi;:itów clo
proclukGji. Zapotrzebowan ie na mmerial A wynosi 60 ton , a 'Nymagana w i elkuść
zakup u mate ri ah.1 B wynosi 30 ton . \V ramac h kosztów· zakupu zaplanowzi nn 111 .in .
koszty p1·zewozów oraz załadunków i \:vyt<1 cl u11ków we własnvm
zakresie przez wydz ia! transportowy. Ponadto za kbcla się, że :
zakup ma teric1fu A wyrnag<1 trzykrotnego, a wkup ma teriatu B czterokrotnego
przyw iezienia oraz zaladunku i wy l::i.dunku,
cena zakupu materiału A wynosi ! OOO zł/t, a cena zakupu rnaterialu B wynos i
I 500 zl/ t,
koszt jednego przywiezienia ornz za ladunk."""1.1 i wyłacll1nku \.vyniesie 750 zl
Pol ecenie:
Wiedząc , że tradycyji1y sposób rozliczan ia kosztów zakupu - proporcj o1rn lnie do
wa1toś ci wżytych 1m1terialów - pmvoduj e wzajemne subsydiowanie się wyrobów
! Rozlicz część kosztów wkupu , która dotyczy przywiezienin or~1z za lac!unku
i wyladunku 1T1t1Lerialów, s t osując zasady trady cyjnego rachunku kosz \()\v i ra-
chunku kosztów· dzi alzai.
2. Ob li cz ile wynos i przeszacowa ni e lub niedosz3cow<rni e kus7lt1w j ed11 os lk11-
wyc h posz.czegó lnych wyrobów
ZADANIE 9.5
W p r zyszłym okresie prognoza sprzedaży przewiduj ~. że IJ \_: d'?. 1c 1.byt 11;1 d wo i
wyroby\\' il ości 600 sztuk wyrobu A oraz 300 sztuk wyrobu H W 1;11n;.1 ~ h k (1s 1 11) \\'
sprzedaży zaplano\Vano ni.in. koszty zużycia produkt ów s t a no w 1 ąl'yc li L:k s p1H 1.i l \
reklarno1,ve. Ponadto zaklada s i ę, że
plano\vane zużycie na cele rek lamowe, \\ryrob11 .L\ wynosi 30 sz 1u k, a W\ 111!H1
B wynos i 57 sztuk,
netto wyrobu A wynosi 850 zt/szl., a ce1 1a n 1kupu 111~d1.· 11 : il 11 11
l 050 zliszt.,
koszt wytworzenia wyrobu A wy nos i 500 z I/szt., a wyrobu B wy111.. J;-; i 71() 11/v l
Po leceni e :
W i edząc, że u·.J.dycyjny sposób rozliczania kosztów sp r zecL:1ży 11 ~1 wyroby g<J
lowe - proporcio1wl11ie do w.:irtDśc1 wyrobów sprzedanych w cenach sp rzcd:1 i.._y
netto - pow ud ujt..· w:n1j em11 e subsyd iowan ie się wyrobów
1 Ro zlicz czi,:śt: kosz tó w s przedLlż.y, która dotyczy zużycia produk tów stannwiq -
cych ekspn11;1t y rek. lnnu.nvi.;, st os ując zasady Lradycyjnego rachunku k oszLr.lw
 I
2.
1 1:1c;lnmk11 Roszlów dzi<daó
L)lJl1cz ile wynosi przt.!:s~acowauie lub niedoszacowanie jednostkowych kosz-
tów ca lkowityt.:h poszczególnych wy robów.
Il. Zapmgrarnowarne lasera przez wafika kompulerowego i \Vypc:tl..:nie próbnej
sztuk i celem dobrania odpowiednich paramet rów pracy lasera dla wymaga nej
jakościwykonania,
I
llI. Wycięcie iwygrawerowanie laserem zamówionej iloś~ i fom1~1tek,

ZADA NI E 9.6
lV. Wygięcie formatek zgodnie ze wzorem wybranym przez klienta.
I
Na em.pie J i U ponoszone są koszty wynagrodzenia dla grafjka komp uterowe-
W przysz ł ym okresie p rzedsięb iorstwo planuje prod u kcj ę trzech wyrobów.
Przy czym wyrób A będzie produkowany po raz pierws1.y, a wyroby Bi C są pro-
go oraz nwteriałów pomocniczych zużyw<1nych na cele ooólne wydzi ał u. Pozosr:t-
!e inform<1cjc o produkcji i sprzedaży prezenterów, doty.:.czące wybranych trzech
zamó wi eń do rea lizacji w przysztym m ie s i ąc u, przedstawia tabela 9.29.
I
du kowa ne od czterech lat \V ramac h kosztów ogólnego zarząd u ujęto m.in. koszty
1,,v y ua grodzeń na rzecz srnlego perso ne lu magazyn o we go, który zajmuje się m.in.
przyjęciem dos taw materiaJów. Poirndto zak lada się, że 1,v przysz!ym okses ie
wielkość produkcji ·.vyniesie: 4 00 sztuk wyrobu A, 200 szni k wyrobu Bi 100
TABE LA 9.29 . Szc z egó ł owe dane o plan ie produkcji na przysz ły m i esiąc

Pulycj a ZL - I ZL ZL-3
I
szlllk wyrobu C,
przyjęc i e materia!Ó\V do produkcji wyrobu A wymaga 5 dostaw, dla wyrobu B
potrzeba I O dostaw, a dla wyrobu C potrzeba 30 dosta.w,
1
Pl:.=inownnn wie l kość produkcji i
Planowany czas wykonania erapu I i [/
, (rbWzłecenie orodukcyjne)
sprzedaży (szt.) 1000 100 10
I
Planownny czas wykonania etapu mi lV
"-.oszt wytwo rzenia wyrobu A wynosi I50 zł/szt. , wyrobu B wynosi 387,50 zł/szt.,
, (mh/zleceme nroJukcyjne)
a wyrobu C wynosi 500 zl/szt.,
• koszt przyjęci n jednej dost<11,vy ma teria lów wy niesie 400 zl. Z planu produkcji na przyszty mjcsiąc wyu ika dostępny cz~1s pracy dla wy -
clzialu w ilości 160 roboczogodzin oraz 160 nrnszynogodzi1i. WysokoSć pL1nowa -
P o lece ni e:
nycb kosztów wydziałowych na pr zyszł y mi es i ąc r rzcclstnw ia ta bela 9.30
Wiedząc, że trndycyj ny sposób rozli czania kosztów ogó lnego za r ządu - pro ~
TABELA 9.30. Budżet kosztów wydziałowych na przyszly miesiąc
porcjomi!nie do kosztu wytwo rzenia- powoduj e wzaje111Jle subsydiowani e się wy-
robów ·
Ruz li t.:z część kosztów ogólnego zarządu, która cloryczy przyjęcia dostaw ma- _ Wyn<lgrodzcaia
Prnycj e kosz lowe

i n<1rz11ty kierownika prod ukcji

W:,rtość
("'1)
6 ooo
I
1
t e ri a ł ów, s tos ując zasady tradycyjnego rn ch unku kosztów i rachunk u kosztów 5 ooo
dziala{1.
O lilicz ile wy nosi przeszacovva nie ł ub niedoszacowa nie kosztów jednos tko -
I- Wyn:1grndze111e i narzuty gra fika komputernwego
1- Mmerialy zużyte na cele o~ólne wydzi::1!u proJukcyjnt:go

L Energia
200
800
I
wych puszczcgólnych wyrobów. I- Amortyzacja .ś rodków trwatych 3 ooo

ZA DA NIE 9.7
1- Remonty i konserwacja Srodków trwalyd1
H azem koszry wyrlz i:i lowe: 16
I 000
ooo I
Kierownictwo przedsięb i orstwa rozważa wdrożen i e rachunku kosztów dzia-
laó, gd yż ma świadomość, że rachunek kosztów pełnycli może dosta rczać błęd­
Polece ni e:

Wiedząc, że sposób rozliczania kosztów wydział owych - propf1fl.:JtH1a l111 i.: d11
I
nych in frmnacji na potrze by zarządzania. Do tej pory stosowany był rJchunek ilośc i czasu piacy mdszyn - powoduje wzajemne subsydiowanie Sil( wyrubow
kosztów pc!nych, a koszty wydzia łowe rozlicza ne by ł y na poszczególne wyroby 1. Roz licz koszty wydz ialowe stosując zasady tradycyjnego rnc..:hunk1 1 ko<.;/!1i\\
pro porcjonalni e do czas u pracy maszyn i rnchu nku kosztów cizia-l ań.
Przeds iębi orstwo zajmuj e s i ~ m.in. produkcją stojaków n;i ulotki i innycłl p re~ 2. Ob li cz il e wy nosi przeszacowanie lub nit:doszacowanie kosztów ji..:d110.s lk1J
ze nterów z p leks i. Prod 11kc:ja preze nteró w skladri się z następujących etapów:
I Opi·acowan le graficzne: wzoru prezenter;i o rciz 11c1p1sów i znaków graficznych
wych poszczególnych wyrobó'IN w rnmac h trzech z leceó
I
wecllug życze ni H klienta,
ZADANIE 9·. 8 Po lecenie:

KierowniL"two prze J siębiorst-....va rozważa wdrożenie rachunku ko~ztów dzia- l. Oblicz jednostkowy planowany koszr 1,vytworzenia wyrobu stosując zasady
la11, gdyż ma świa d omość, że rachunek kosztÓ'w pełnych może dostarczać błęd­ tradycyj nego rachunku kosztów oraz r;:ichunku kosz1ów dz1alall
nych infon nacji na potrze by zarządzania. Do tej pory stosowany był rachunek
kosztów· p e łnych, a koszty wydzla·lowe rozliczane by ł y na poszczególne wyroby
proporcjonalnie Uo czasu pracy maszyn. ZADAN IE 9.9

Z planu produkcji na przyszły rok wynika za potrzebowanie na pracę w ilośc i Kierown ictwo przedsi~bio rstwa rozważa zastosuwan ie rachunku ko,-;ztÓ\\
l 6 OOO roboczogodzin oraz 15 OOO maszynogodzin. Wysokość planowanych kosz- dzit1!31l do b l.kulacj i kosztÓ \v procesów sprzedaży do l"Óżnych grup oclbiorc1l \1,,
tów wydz ialowych na p rzy szły rok przedstawia t~1be la 9.3 l gdyż mn św i a d omość , że n1chu 11 ek koszlów pe lnycli może dostrircze1ć błędny ch in
forn1acji 11.:t z arz ądzania . Do tej pory stosowuny byl rach un ek kaszl(\\\
TABELA 9.31. Budże t kosztówwydzialowyd1 wed fug dz i a ł a ri na przyszły rok
pe lnyi.: h, a koszty te zaliczane do kategorii kosztów ogó lnego z;:uzącl u ro1. l1
P la n vwnuc
KJucz rnz licze 11 inwy d zi:1-
!'!auuwa11:1
knszty
czane były na poszczegól ny ch odb10 rc ów prnporcjonaln!e do kosztów wJ1tw1)1 t.t'
w i cJ !.: o ść
l1111in d7ial:111in ni::i wyrobów sprzeUanycli.
U z i: 1 łania
(zl)
Czas przeprownllzonych Wysokość pl <rnowanych kos7tów wydzi3/owych n.1 przyszl y rok p t 7 1.:d :-; 1 ~1 \ ' 1.1
Utn.ymn'n1e maszyn
konserwacji rnaszyu (godz.)
I OOO 150 ooo labela 9.34 .
Czt1s przygotowania maszyn
UsLnw1c111e maszyn do produkcji
do produkcj i (godz)
290 87ooo
TABE L A 9.34. Budżet kosz tów wydziałowych według dz1ałari na przysz ły rok.
Obróbkn maszynow:l Cz.as pracy maszyn (godz.) 15 ooo 100 ooo
l'b11 u w:11w
lł:nc m koszly wy d1.in lowc: 337 ooo !'J:t!ll) \\ :111 :1
l111~1ty
N:n.wa dzb1lani:1 l.\:lucz nn.lh:zeuiowy llzi:tł~1 n i;1 w i cl l\ oS~
d Li:1b 11 i:1
tbi a la11i:1
infonrn1cje o kosztach, wielkości produkcji i s przedaży jednego z wyrobów, (1.I)
który zn:-ijduje s1ę \V przyszłorocznym planie produkcji, przedstawia tabela 9.32 Czas Przeprowadzonych roz111ów
Wizyty hundlowców
z klien tami (godz.)
16 000 •s ooo
i 1nbeln Q.33·
Liczba dusl<iw m iejscowycł1
(szt. )
250 75 ooo
TABELA 9.32. ,J ednost kOw e kosz.ty bezpoSrednie wyro bó w na przysz ly ro k
Dostawy wyrobów do
kl ien tów z:arniejscowy1;h 25 ooo
Ko s1,t
148 1100
Mflle1i<ily bezpoS1ellni<! (zVszt. ) 1,55
\Vynngrodzen1i1 bezpośreclnie (zl/sZt.)
Pl an prod ukcji i sprz eda ży na przysz ty rok zaklad::i, że ilość wyrobów sprze-
n.azcm: :? ,00 danych \vyniesie:
supennarkety: 23 200 szt.,
TA BELA 9.33. Szczegółowe dane o produkcji na przyszły rok
hurtownie: 30 OOO szL,
l'ozycj:1 J lośC sklepy detal iczne: ó OOO szt
Planowana wielkość sprzednży (szt.) 5 ooo
Planowany jednostkowy koszl wytwo rzeni;:i wyrobu wynosi 1O z l
\V1elk0Sć pnrtii protlukcyJne1 (szt ) I OOO
Czas konserwacj i maszyn wyku11 ywanc1 r(I k;ml yd1 lOO godzi- lnfornrncje o ko:=:zu1ch , widkości produkcji i sprzedaży Jednego z wyrob1)w,
nach pracy (godz.)
który znajd uje się w )1izy::;:zlnroc.znym planie produkcji, przeds tawia tabela 9.35
Czas przygotowania ma s ąn do produk t:J t kaidcJ 11:uti1
nrodukcvinej {!'1Jd z. )
Nl11"111.'.I i.:zri s11 u11.:r ll lll 'iZ Vll
150
lnHlli"l p1!1d 11 k1 YJl laJ
 I
TABELA 9.35. Vvie l k oSć pl a,rowanych w przysz lym roku dzialari zwi ązanych z obs!ugą:
kli ent ów w edlu g grup od bio rców
Czas ko 11serwacj i rrrn szyn wykonywa nej co '.WO maszynogodz in (godz.)
I
Cws przygotowania maszyn. do produkcji każdej pa rt ii produkcyjnej (godz.) IO
N:tzwa dz ial:t11ia

Wizvty hJnJl owców

Czas rozmów 2 ooo 6 500
Norma czasu pracy mnszyn (maszynogodzin y/partia produkcyjna) 50
I
z kl ienrnrn i (godz.) Z pla n u produkcji na p rzy s zły rnk wynika zapotrzebowa nie. na pracę w i1ośc i

klie11LÓW
125 105
J 6 OOO rob oczogodzi n oraz I O OOO mas zynogodzin.
;: tów wyd ziałowyc h na l1rzyszly rok przedstawia tabe la 9.38.
'Wyso k ość planowa nych kosz-
I
Ooslawy wy1-ohów du Liczbo dosrnw za- 29 18 ' TABELA 9.38 . B udżet kos ztów wydziało wych według dzialari na p rzyszły rok
k:l ie 11tów zc1rniej scmvych

Polecenie:
m iejscowych (szt.)

Nazwa 1!7ia lania lUur:l rozliczeniowy dzi:1!ani:1

Plauowa11a
wielkość
I
cb.ial:1n b
Oblicz jednos tkowe planowane kosz ty vvlasne \VyrobÓ \V wedh1g poszczegó l
nycb grup odbiorcÓ\.V s tosując zasady tr ~dy cyj nego rachunku kosztów ora
wyrobów

5 500
2 ooo
ooo 165 ooo
I
racł1u nku kosztów dzi~1 1at1

ZADAN IE 9. 10
kons e r ~
I 500

2 167
ISO OOO

195 ooo_
I
ltui
Kierow ni ctwo prze<lsięb io rstv.1 n rozważ a wdrożenie rachunku koszrów dzia-
rnr1 ś wiadomość, że rachunek kosz tów pelnych może d os tarczać błęd-
IO OOO
R<1:w 1n ko SZ L)' wy dzi a!owe:
300 ooo
I 05U 000 I
1 1 y~h na potrzeby zarządzania. Do tej pory stosO\van y byt racbune~
kilS/'lÓW pcl11 yc h, a kosz ty wyJzin lowe ro zli czane by.fy na poszczególne wyroby
i11 1i1H11l: jo11~11l 11 e dn c7 as11 prdcy maszyn Oblicz jedno s tko wy p lan o wany koszt wytworzenia wyrobu stosując zasady
I
tradycyjnego rachunku kosz tów o m.z rachu nku kos ztó w dziatail
lillP1 111:1 i.: ji. : n k o.s~ ta c h , w i el kośc i produkcji i sp rze da ży jed nego z wyrobów
k t11 1y ·1 11 ~ 1 jtl1q i..: s 1 ~ 1,v przysz.lorocznyrn p lani e produkcji, przeds tawia tnb ela 9.36_
I l: d 1c.: \<1 IJ . .\7 : ZADA NIE 9.11
I
TAB EL A 9.36 . Jednos tkowe koszty bezpoS rednie wyrobów na przyszły rok

l' u7.ycj ~1 Koszt

P lanowane koszty wydziałowe i pla nowana w i elkość Uziab.ul dla przcd s i\b ior-
-· ··s twa produkcyjnego przestaw is tab e la 9.39
I
!Vl (J leria ly b ezpo średnie (zł/sz t. ) 1,05
Wynagrndzenia bezpoś redn1 e(zl/sz t. ) l, 95

Pnrl s tawa rozl icze n ia lrnsztów

Pt ;111 0- l'la1 111 wi1
•1
TABELA 9.37. Szczegółowe dane o produkcji na przys zły rok
llość \\·ykonanych t1S!L1w ie11 mas zyn I 7 000 20L)
lb~ ć przeprowadzo nych kon troli j rikoSci 18 ooo 7)0

7 ooo
P!an1)w<1na wie l ko ść sprzed aży (_szt. )
Wielkość pa rti i produkcyjnej (szl.)
llość skontro lo wanyc h wyrobów w ra111ach jed 11 eJ pnni i pr,id ukcyj11ej
!l ość

Il ość
dostarczonych

cws11
m ateriałów

poświęconego

Razem
na proj ektowattil.'
rlanOW:lll t!koszt)':
84 OOO

5 1 OOO
170 ooo
500 I·
 lnfornwcje dotycząc e ~rze c l1 ukoi\~zony c h zlecer1 produkcyjnych w bieżącym lnformacje o planowanej wielkości z u żrv a11 ycb zasobów dzia tu zaopa trzenia
roku znwiera tabela 9.40 dla przedsiębiorstwa prod ukcyjnego przesLawia tabela 9.42.

TABELA 9.40. Ko szty, wielkoSć produkcji i inne dane dotyczące zleceń produkcyjnych na TABELA 9.42. WielkoSć zużywanych zasobów w dziale zaopatrzenia planowana na przy-
bieżacy rok szły rok

Zlccc1 iie Zlccrn ie Zleceuie

\Vysz<:Zl'gó I Hienie
ZL-01 ZL-02 ZL-UJ
1\ l <denały
bezpo:irednie ,oo I 200 soo
\Vym1grnJzen ia. bezpoS1ed11 ie l 200 ::wo 300 Przyjmowanie dos taw
Rozładunek
Prodt1kcj" zakoóczona 100 50 200
Transpo 11 wewnęlrzlly
Ilość: 'Nykonanych us t;1w ie tl nrnszyn 'I 6 IO
ll·i S ć przi.:prow~cizonych kontroli jakości IO 15 >-l-'l_
an_o'_'°_n_i
e_do_s_
1a_w_ _,___ _1_
5--l- -- -- - l -- - - + -- - -- l I)
20 IG JO Wydawanie do sta\v 20
ll u ść dos t;1rczo11yth rna tcrialów
WyjaSniani e błędów 25 \5 i' I
tliiś,' cza:rn po S. wit,:cuueg~1 na projektownnie I) 40 Io
100 J2U 511
Plm10wrn1y kaszl wynagrndze1i. bezpośredn i ch wynosi 370 OOO z!, a planowa-
Planowana wielkość dzia la1\ \V dzia!e zaopatrzeni::i przesww i:.1 t;1hc):1 C) •I I
n v kos zt n 1:llt!1i~dów bezpośrednich wynosi 320 OOO zl
TABELA 9.43. Wi e l k oSć dziala1i w dziale zaopatrzenia planowana n a prl'ys/ly n lk
Polecen ia:
Pl:1uow:1na rou.11:1 wic!ko\ ć ,11.1:11.11'1
n .n em \Vyn'l l1 A \Vy111h H \\ y1ul1 1
l'.,akl~1dając , że kiero~i.rnictwo prze dsiębi orSl\l;'a
potrzebuje infonnacji o cenie
1 kus !lach 11sl~ilonych na podst~nvie racbun„k.u kosztów dziGlail J 8UU l 800 I 'l i)()
l Ust;d il<.: wy ni osą koszty wyclzinłowe pouiesiont: w związku z rea li zacją zleceii.
2 Olili cz. Jednus1kowy kosz t wyrobów wyprodukowanych w ramach zlecel1
2 750 l 450
I Old i cz ci.:nli'. jednostkową wyrobÓ\V \vyprodukowanych w ramacl1 zlece.1i., 1,.v ie-
d1;v.:. i ~ ceny wyrobów w przedsiębiorstwie ustala si ę me t odą Koszt plus. Na-
1!.l 1t zys ku wynos i.JO% 28'-10 I 140 \ i (!ll ll)I )

55 17 J l)
ZADAN IE 9. 12
2 41111 I 000
Planowane zasobów w dziale zaopatrzen ia ~rzeclsiębjorst\va pro-
clukcyjncgo tabe[a.94 l .
J 1,6 11 ,6 15
Koszty zasobów w dziale zaopa trz enia planowane na przyszły rol<

Pu<lstawa ruzlicze ni;1 [nfonnacje dotyczące trzech wybranych z lece1i. produkcyjnych w przys zlyrn
roh1 zawierci tabela 9 .44

TABELA 9.44. W i e l koSć produkqi i inne dane dotyczące wybranycl1 zlece1i µrodukcyp1 yc h

\V yszczeg~·1111 ic11ie
l ed nosllrn Zlecenie Z.!ci.:euic -1 Zlcte;,;1
Z L-Ul ZL-02 ZL-U J
Rodzaj wyrobu N ie cloryczy Wyrób A WyrUb B I \Vyrnh t~

Produ kCJ <I zako 11c..:ona

l '11.y j 1111•w :i111e dostaw
Sztuk' wyroliow 200
150
IO
l'lO
I
I
;orX j
! OrJ
 I
R01 !udu111.:k _ _ _ _ _s;_,_
.lt;rl1111s1k:1 Zlei.:c 11i c
ZL-0 1
Zlc.i.:c 11i c
2.L -0:!
Zlecen ie
Z.L -UJ
Obu oddziałom przyporz ądkowan o
dzia la1l , co widać w tabeli 9.47
mies i ęczne wolumeny n oś nik ó w kv::>LLÓW
I
1u_
ki_u_
ia_
t e<---·11--'
1 tłó_w_ _ _:_
1'1_0 _
1 1
_ _ ;_
11-'-
1'1.1 11s11or1 wcwm,: tr'7 n~Y_ _ ,__S_z_tu_ki_u_1a_tc._-1::i_ló_w--+_ _c_·o_o _ 1_ _2_~_
0-1- - '--9-'-
0 -1
0--+_ _ _4_0- 1 TABELA 9.47. \..Vo lumeny ·nośników kosztów d zia ł ari

Pln11owa 11k dos t.t lV

~-wam e dos1nw
Liczba z!ece l1 prod.
Sz r11ki m;iteri ;,Jów 160
I
13 1J I tO Lp. NoSn ik kosztów dzia!a1'1
\Vro1.:L..1w Ka1uwic1• l<a zl'11 1
I
Wyj,-iS ni.11111.: 11iezgudnodc1 R (1hl1C".W glnJ2:1ny 8 ) ooo
Liczba wpisów do ksiąg I 500 6 500

Pol ece nia·

LiczUa godzin pracy
Lic zba z.estawień
Il
I
Liczba rnierh1ków oceny IO
Ustal planmvanc koszty dz i aiań realizowanych w dziale zaopatrzenia
1.
Oblicz p lanowane koszty Llzialat1 w dz iale zaopatrzenia przyporządkowane do
poszczegó lnych wyrobów.
I
Ustal p la nowane koszty działań w-dzia le zaopatrzeni:J. db wybranych zleceń
ZL- I, ZL-2 i ZL-3
Rozlicz koszty św i adczenia us lug
kosztów dz i ałań
księgowości na oddzialy stosuj ąc rach un ek
I
ZADAN'IE 9.13

Firrna Dew1J Sp. z o.o posiada l oddziały: we WrnclawiLi i w Katuwicacb. Obu ód-
ZADANIE 9.14
I
Ce ntrnm Doraclzlv.-'a Gosp odarczego Swiadczy ustugi doradc.ze w szesnastu fi -
działach świadczone są te ~arne uslugi ct la klientów zewnętrznych. ·Każdy oddział ma
odrę bną księgo wość , którą prowadzi wevmętrzny dzial księgO\vości fumy. W dziale
z prnc es u obsługi księgowej zostsly wyodrębnione poszczególne dzia-
liach w całej Polsce. Dodatkowo dzial dora dzt\va finansowego oferuje klientom h-
l ii porno~ przy ubieganiu się o kredyt lub leasing oraz do lacje z Unii Europejskiej
Do podz1::ih1 kosztów doradztwa finansowego pomiędzy poszczególne filie stoso-
I
a n:-is 1 ę pni e przypis:mo im koszty poniesione przy 1Nyko11ywaniu tych dzialai1

TAB ELA 9.'15. ivli es i ęcz n e koszty działań w proces ie obsł u gi księgowej
wany jes t rachunek kosztów działaó . fako działania \Vyodrębniono·
ofertowanie do instytucji kredytowej lu b leasingowej ,
przy gotowywa nie wniosków o dotacje unijne
I
!.p. Koszt dzial:.111ia

I )(1k\l 11 yw ar 11c
J)l•r :1d1n n1 c w
bi eż ący c h zapi sów 1 rozliczeń podatkowych
kwc:; t1<1 ch podatkowych
6 500
2 750
Za n ośnik kosztów działań dla ol'ertowa nia do ins tyt ucji kredytnwej lu b le-
asingowej pt"zyjęto liczbę rozpatrzonyc h wn iosków o kre dyt luh a dla I
1 )QÓ
przygotOW)"\Vania wniosków o dotacje Lrnijne - liczb ę s p o r z ąd zonyc h
i sornwozdoó

!bze m
4 250
15 OOO
o dota cję.

Wolumeny nośników kosztów dzialaó zostaf-y przeds t;,1wi one w ui hc.: li 1).1IX.
I
Poszczególnym clzialaniom przypis;rno odpowied n ie nośniki kosztów clzia fari ,
które z ostały przedstawione w tabeli 9.46.
TABELA 9.48. 1/1/olumeny nośników kosztów działań

Lp. Województwu (tllia)

_ __1;_'0J 11111 eu u 11 ś 11il rn kO,'iz tów dzi:1[;1 l1
I
LiCJ.b::i wnioskó n• Lii.:zb•l
TABELA 9.46. N0Snik1kosztów dzia la1i

Lp . Dzialilnie N uś11ik kosttów dziala nia

Do lno ś l ąsk i e

Kujaw.ska-pomo rskie
O kn:tly t/lcasi ng
38
13
14 I
Dokonyw<inie bieżących zapisów i rozliczeó µocbtkowych Liczba wpisów do ksiąg Lube lskie
Doradwnie w

Sporządw mc spraw o zdań

kwestiach podatkowych
i raportów
Lic:-zbn .-sodzio prncy
Liczba zestawień
Lubuskie
LóJ2Kie
14
25
I
Spor z ądzanie analiz finansowych Lii.:zb<i mi.:rników oceny Małopolskie li Il
 \Volurn eu 11 ofo ika lrns7..tów dz ialai1 f(oszry dzia laii po niesione w bieżącym okresie pokazuje t:1bela 9 .50
Lp . \Voj ewUd ztwo (liiLi) Licti)<l wui os k611 Liczba w11 ioskó1'
u krccJyU\eas i11 g u do tacj e TABELA 9.50. Koszty dz i ałań w b i eżąc ym okresie
Mazowieckie 58 17
Lp Dzin ł;1 nie Koszt rJzinfrr11 i:1
Opolskie 19
9 Podbrpacki e 16 r--o;-t-;';U'':-'lz:c:i'-;" ni,::,,ecOc-
la"' rac;d-"r"'"'C""C'"-"'
' h'-:_ _ _____ __ -1- ---2-:3600
Podlnskie 9 Udzie l<1 11 ie porad JIJ lbl kL)Wych 5 181)
10
Udzielanie P•)rncl z zakresu nudytu w e w nętrznego I 600
Il Pomorskie 23
'R:1zem I Il J~()
12 Ś l ąskie 27
IJ Swiętokrzyskie 14
Nośnikit:m kosztów wszy stkich dziala1l jest liczba prz.ep tacciw,tnych :!odzi 1
l<l \Varmi1isko-nrnzmskie
rzecz dan ego klie nta. Wolumeny no ś ników ko~z t ów znajd uj ą si ę w
li Wielkopolskie 29 12
16 Z w..: hndn 1npom0rs k ie 12
TABELA 9.51 . Wolume ny nośn i ków kosztów dz iałań
17 Ril Z<.! 111 35 3
\Volum en no ś 11 il c: 1 lrns.l l i'•w d 'li:d :11'1
Lr. Nnfo ik ko szf1)1,· 117..iał:Hi
Kl IO KJ l< •I 1< 5 hh 1{:11 1·11 1
N:1 koszLy dzia lu doradztwa fi nanso wego składają s i ę p 0 niższe pozycje

·1/\8 ELA 9.49. l<osz ty cizi a /u dor·apztw a finansowego Il

1.p. l~----P-oz_
.y_
cj_a_1u_,,_,1_il1_''-----1-o_rc_r_
<o_
w_ai_
lie--l--='
,~,; ;="~,'='"_ __J

J\ rn onyzacja 38 ooo 25 ooo Polecenie:

Z użycie rn at eri ał ów i energ ii 15 ooo 22 ooo
I 000
Oblicz koszty św ia dcze n i n u sług clorndczych dla j1Ll ~l.L/ ~:g\\ l1 1 v l Il k I1v 1111, 11 \\ ,.
Porlatki i op łaty 500
dtug rllchunku kosz tów 'l ziafr11l
Wy11agroclzeni<i 275 ooo )<l ooo
Ubezpieczenia spo łec z n e i irrne św i adczeni a 55 ooo 10 ~01)

Pozo s t a łe koszty rodzajnwe 4 300 2 900

ZADAN IE 9. 16
Razern JS8 300 1-1 5 2UU

Po lecenie: Fi rma SmJ rt Style Sp . z o.ll zaj nrnj e się p ro dukcją suk.Il i w1c czo 1u1v y d1 1 w i-
zy to wych dla odbiorców z ca lc go kraju . Prod ukcja jesL ren lizo wornn 11 :1 dw 1'il'.ll
Roz licz koszty dziah1 doradzt\va fina11 so\vego n.:i poszczególne filie stosując wy dzia lach . \ '.'ydzial su kni 1vieczorowych produkuje: s uknie Evelyn i I .mira, H \Vy-
rnchunek ko sz tó·...v dz i CJ.fa ń . dzia-1 su krn w izyto wych wytw arza su lrn ie lng a, C leo i Joy. D ane o w i elkośc iac h
produkcji prezent11je tabel a 9.52

TABELA 9.52 . Dane a wielkoSci prod ukcj i

ZADANIE 9. 15
Lp S u k 11 ia
Kance friri <1 poda tkowa J\ccou nt prow::idzi uslugo \v o księgi rachunko1,.ve Ob- Eve lyn 240
shtguj e 6 dużych lirrn , klóre w rama ch m i es i ęcznej op!aty w usl ug i ks i ęgo ,v e Lilur~1 170
mogą sko rzyst::iC z. dur~1dzlw;1 pr ~1w11~1 - poda tkow ego . Koszty doradztw::i roz licza n e
Inga 580
są Wl:':dlug rn t.; ]n111ku ko::;1.h)w d1. 1<il:11'1. \Vyo Llr ~ lmione działania to C!t:u 4)0
ucl i ic lnnlt' pu r:1d p1 ;1w11 yc h. Joy 190
udz1 clrn11 1.; 1)1..i 1;1d 11m l.11lwwyt' l1 , l ~:lZt!l ll l 6 10
ud z 1c l:.\111 l.: pn1 :1d 11: d, 1 1·~1 1 l111d yiu Wl.:w 11 \ l1 t.:ncgo
 I
\V 11'-i t<1tn1ii1 cza:w..: car.n wi ęcej wyprodukowany ch sukni byto zw rn canych '
w d 111 d 1c 1 l: kl : 1111~1cJi '/.lego po wod u po dj ę lo d ecyzj ę o podd ~mi Ll go to wych sukni
ku 11t w l1 F 1 k ośi...: 1. W p1'L wcs 1c ly m zos ta ły wyodrę bnion e 2 cl zia!ania
TABELA 9.53. Roczne koszty sp rzeda ży wedł ug p o szczegó lny cłl dz 1 t:1łar 1

Ko~ Z 1 d l.i al noi a

I
Przerirowadzaru e szkolei1 prodllktowyt.:11 i s p 1?ed u żo w yc ll ił() l)fJl)
p1t.l.: p1 ow;1dz.t:: 111 1; t..:ks pt-rt yz zg0dn oś ci z proj ektem ,
L'. l1n1111;1cja b ru kó w. i-c;--r.;;O~bsc::lu"'-ga':::'"C

t-~t-cc
O~
T rn11Sp l irl

r g~
a1_
1i z_acija~i~
lo=st::'aw'--------------l-----'J~O OOO
dostaw
mLo'c~e7~.P~'°:::"c-
' 0"-''Y.c.
in"-yc:·h
::_ _ _ _ _ _ _ _ \_ . _ _ ___,:! O OOO
G\1 ono I
Kusz!y przcprowat.l za 11 yc h eks pertyz wyniosly 17 OOO zł i zos t ały przyporząd­

I
rL1zern l 5U UO (l
kowa 11e wyro bo 111 11a pod s tawi e li cz by prze prowadzonych ekspenyz danego wy-
robu . Eks perty zie pod l egają ws zystkie uszyte suknie. W cza s ie j ednej ekspertyzy
Poszczegó ln ym dzialaniom przypisano odpowiednie no ś niki koszt ów clz ia!at1,
sprawdzana jest zgodnoSć z projektem 50 sukni.
k tóre zosta ly p rzed s taw ione w poniższej tabe li 9 .54 .
Koszty e li minacji braków
wyrobom na podstawie li czby
to wartość 8 l 60 z ł. Koszty te przyporządkowano
po praw e k dokonanych po wyksyciu braków w go -
TABE LA 9.54. Nośnik i kosztów dzialar1 I
to w ych sukni ac h. Okazalo s i ę, że na Wydziale sul-::ni wieczorowycl1 br aki wystąpi­ Lp. Dziala11ie NoSu ik kosz tów rlzi afo11i<1
ły w I 0% obu mode li suk.nl, ~1
wykryto w 5% sukni każdego modelu
na Wydziale s ukn i w.i zy towych br'ak.i do poprawek Pn:eprowa<lzan ie s7.ko leó prndl1ktowyd1 i sprzeda-
·l owych
O bs tuga dostaw
L iczba sz kol erl

Liczb:\ dos la 'iv

I
Polecenie:

Przypisz ko szty kontroli jakośc i do bżdego modefu sukn i sto::;ując rachuiiek

Transport dostaw
Ot-gnnizncja imprez oroinocyj nych
Liczba kilo metrów dla I dostawy
Liczba im prez I
kosztów ciz i a-lań Każdemu z salonów przyporządkowa n o roczne \:volrnneny nośnjków koszt.Ó\v
Wiedząc, że sukni e na obu wy c!zi '1lac h są szyte ręczn i e i na uszyc ie jednej
11i wieczoro wej po trzeb a 8 godz in pracy, a sukn ia wizytow~ \Vyrnagti 5 godzin
dzialań , co wid ać w pon i ższej t ribe łi 9 .55

TABELA 9.55. Wo lu meny noś ni ków kos ztów działań

I
!"'l rac y, do kontlj roz lic zenia kosztów kon troli jakości \.Ved h.ig zasad rac hun ku
kosz tów pt.; J11 yc l1 (R lZ.P). Porównaj otrzyma ne vvyniki z wynika m i rozliczen ia '
k(1s1L\1w m e t odą r;;1chunku kosztów dzi obó (RKD)
Lp Nośnik kusz l1'iw d zia łań

r-;--t--;-L~"z~b~,~,z~ko~le~ń-------+--~~~-J-__.:ó~--~-.:'SJ
51
Saloli)' t eslu wc
52 I
r-:;-t-;-L~
i c~
zb~a~do~s_
w_w-c---c-~c------+-----'2~5-ii----~=
'5c_j-..~ tU
Z ADA NIE 9.17
Liczba kilometrów
Liczba irnnrez.
cll~1 ! dost:i.wy \ OOO 4 0()
3
500
I
l' 1·1.e d s 1 ~ biorslw o „Fu lura" znjrnuje się produkcj ą nowoczes nego sprz ętu e \ek-
1ron1 cz. ncg n p rz y zastoso wan iu inn ovvacyjnych tec lrn olog ii. Dotyc hczas s przę t by! .
w c all)ŚC i sprzedawa ny do je~lnej hurtowni, która ot.łbierala go z magazy nu . Z po-
Polecenie :

Roz li cz roczn e kos zt y sprzedaży na poszczególn e salon y lc::i l(1Wt: s ll1:-. 111qr 1;1
I
wod u wcl rażnnia coraz barU.ziej efektywnych rozwiązań \V proc es ie wytwarzania, cllunek kosztów clzial a r1
fi rma ma moż liw ość znc1cznego zwię ksz enia produ kcj i. To spowodowało ch ęć
rządu do rozszerzenia sp rzedaży na obsza r całego kraju. \V ty m c.e !u roz \v a żana
I
j es t m oż liw ość olwJrc ia sa lon ów sprzedaży. Zdecyd o wano o otwarc_iu 3 salonów ZADANIE 9.18
testowyc h w rfrż.nych częśc iach kraju. Sprzedaż we w!asnych pu11ktac h wynM-
ga ponoszen ia do d atkowych kosztów. W os t::i tnirn ro ku koszty s przedaży \V testo-
wych sa lonach wyniosły 150 000,z!. Koszty te d otyczą czterech wyodręb n ionych
Przedsiębiorsrwo jest dyst1ybutor em akcesorió w d o spawan.ia i s pr ęż l1ll)"' l1 ga
zów ora z świa d czy ustugi naprawy sprzętu do spa wania na teren ie Dolnego Sl.1
I
dzia!aii, które p rzet.łstawio n e są w tribe li 9.53 . ska . \Ve Wroclo.wiu przeds i ębio r stwo posiaci<:i sklep 11t11Jowy i m agazyn, z kt ó1ycl1
zaopatn ~ e odbiorcó~v, t~ ki ch jak: firmy b udow lane, warsz ia
ty sarn ochoclowe, restm1racje, we tery narze, s k lepy z n arzę d ziami , Zr1 rząd
Dróg M iej skic h, szko ty i indywiclrndni odbio rcy.
 Dystryb u cJ~1 lo\.varów ądbywn się m1 lt-ly sposoby:
z;:ikupy kli en tów w skJepic,
s8.rnochód dosLa\vczy dmvozi zamówiony towar na terenie \Vrocła'fia,
samochód dostawczy obsll1guje klientów w promieniu 50 km od Wrocławia
i każdego dnia odw iedza jeden z pięciu powiatów na terenie województwa
Prz edsiębiorslwo zatrudnia siedem osób. W celu określen ia jaki procent czasu
każdy pracow nik poświ ęca na \vykonywanie swoich obowiązków na swoi m sta-
now isku pracy" przeprowadzono stosowną ankietę. Wyniki tej ankiety zawie ra ta-
bela 9.56.
T/-'.BELA 9.56. Pedzia! czasu pracy wediug zakresu obowiązków dla każdego
l'r:1 cuwr1il;
wopatrzenie (20%),
w inUyk :::icja n~letności t3m-;,),
sp r zedaż (25%),
przygn town nit'. znm0wivnego townru (10%) ,
;111dyt ( 10%),
księg1)W1)Śi.':, ogó!nfl :id ministr:icja (5%)
nriprnw<i sprz:ęLu do spawania (30%),
t•h~lugamngazym1 (30%).
s p1zcdnz{40%) _ __ _ _ _ __ _ _ __ __ __
p1zyg1JlO\~a1 1 ie zmnówione:go townn.1 do rlostawy (10%),
du~t;1\::1 s; 1111lh.: hodern dostawczym n:-i tr.-isie inie1skie· (90~,-;, )
p1 t.yg01ownnie zamówionego towaru do dostaw')' (30~·f.),
do~ t:1 wa s.1mo..:hodem dostnwczym 11'1 trnsic zamiejscowej (70%) .
"Jl11t.:daz na miejscu (40%),
n.qm1wy sp rz ętl1 do spawnn1::i (60%)
\1 ysta\~i:1111c foktur sprzerlaży z oJroczonym tenrnnem płatności (I 00%)
ksiąg raclm nkowych , wsp1)!prnca z biu rem
\V celu ok.reśleuia relacji koszty - działania oraz identyfikacji kluczy rozlicze-
niowych kosztów <lzia-lt1i1 przeprowadzono wywiady z prncownika mi i otrzym;:mo
następujące in formacje o dziablności p r zedsiębiorstwci :
pracownicy d L1żo czasu poświęcają na sprzedaż; wynagrodzenia pracowni ków
są stale, niezależne od wie lkości sp rzedaży; pracownicy sami decydują na jakie
działania chcą poświęcać \yięcej czasu; w przypadku kierowców samochodów
dostawczych w czasie poświęconym sprzedaży pe Inią oni dwie funkcje: przed-
sl'1wicieli handlowych ornz dL1stawców; typo wymi kluczami rozliczeniowymi
dzia lcrn ia sprzedaż są wartość sp 1·zedaży l11b i l ośG zamówieti lub i l oSć czasu
poświęcont:go na sprzedaż;
lypowym kluczem rozliczeniowym zaopatrzenia towarowego jest ilość z!eceil
wkupu luh ilość dust:1wców; ze względu niski koszt gromadzenia drmycb mo?11a
też stnsow;'!t: 1k1śl: l"akt1tr ::;p r7ecbż y jako kJ uc z rozliczeniowy tego dzia lania;
w liti.;1:llt117.e \vy1111e111;1 Sl \! dwa typuwc klucze rozliczeniowe windykacji należna-
ści: wielkość sprzed<iży i ilość faktur sp1-zeda1.y; w tym przedsiębiursMie przeter-
minowane należności zv:iększająsię w równym stopniu co nmve należności ;
wszystkie faktury są weryfikmvane pod względem zgodności specyfika cji z rze-
czywistością zanim zostaną zaksięgowane w programie księgowym. Faktu1)'
wystawiane ręcznie są wprowadzane do programu księgmvego. Czas poświęco­
ny audytowi jest wprOS[ proporcjonalny do ilości sprawdzonych fakt11r;
• czas pośw i ęcony ogólnej admin istracji nie wylrnzuje zwią:t,ku przyczynowo-
sln1 tkowe go z żnd ia yrn czynnikit:rn kosztotwórczym;
obs t-uga magazyuu polega na rozbdu11k11 samochodów dostawczych 1 rozliJ-
kowaniu rowaru w magnzynie 1 wykonuje Ją pracownik 2; popularne klucze
pracownika rozliczeniowe kosztów obslugi magazynu lU: ilość <li..1Slaw, il•Jść pozycji na
fakt1ir::ich od dostawców, czas rozladu nku lu b wykorzystnn::i przestrzeli nrngn-
zynow8; ze wzg l ęd u na fakt, że wszyscy klienci kupują mniej więcej podobny
zestaw asonyrnentów można założyć, :7.e koszty obslugi 111[1gazy nu będą pro-
porcjonalne do wanośc1 faktur sp rzedaży;
przygotowa11ie ta mówionego towaru jes t proporcjonalne do czasu pośwn.; cn­
ncgo srrudaży;
pr::icownjk 6 prncuje na !/3 elat11 i zajmuje się wystawi~miem i księgt)w:.irne1T1
faktur z odroczonym terminem platności; jego \.vynagrodzcnie, koszty kopęrt
_ -i 1 znaczków są propoiTJOnalne do ilośc i wystawionych fakh.ir sp rzedaży;
pracownik 7 pubiera siak \\··ynagrodzenit::, jegu pwca pokga J1a p1owad /L'
niu ksi(\g rachunkowych, regu lowan iu wierzytelności, prow~1 d7,en1u n1'll1~·11 ·11
z ZUSem; ze względu n:.-i brak innego wyraźnego czynrnka kosztntwi'11oc
go można p rzyjąć, że pr3cochlounoSC. tych czynności za l eży od iltl ~C1 1":1l.111r
sprzedaży;
budżet rekJamy jest uzależniony od wartości sprzedaży; 1m większy bttd:iet lym
więcej przedsiębiorstwo kupuje artyku·fów rekJarnowych tak.id1 jak: dlugop1 :::y,
kale ndarze, koszulki, itp., które są rozdawane klie ntom losowo i za dam10;
koszry ush1g teiekomurnkacyjnych są rozliczane proporcjonalnie do wannSci
sprzedaży;
koszry ustug pr:1wnych i biura rachunkowego nie wyknzują związku przyc1y-
nowo-skt1tkowego z żadnym czy nnikiern kosztotwórczym;
kluczem 1·ozliczeniowym pozos talych koszlów oraz kaszlów ubezpieczenia
tow:.-iru jest wartość sprzedaży:
koszty czynszów i mediów są tradycyjnie roztlcwnt: na podstawie \Vykorzy-
stanej powierzch ni; ze względów pra ktycznych nie oph11..:a się wykorzystywa l:
tego kluc7<i roz liczeniu\\'cgo; wystarczającym kluczem bę d z i e warto.Sć sprzc-
d<17.y przy z;lluzcn iu , że im więcej sprzedaje się towa111 tym w i ęcej 11otrzcba
p1.:nvrc17d1111 dn pr~1cy
l'1 )11ndt1) w 1:Hlt•n1{), że wlaśc1c1el przedsiębiorstwa stosuje bardzo ko nserwa-
1yw11y s1yl '/,1 11.qd ·1 :1111a, specyficzny dl a malych przedsiębiorstw rodzinnych i w: -
:rn;11:zt1 1.:vlv !i11;i11 "uwl' 11a tc.1k i111 pozio rnie, ab;.· tylk o znpe wni ć Annie egzyste111;j~
 I
N 1c 111111 t:J jt..:dn~11< is1nieji;; \'j firmie przekonanie, ~e l~i ekt?re ob~zary clzia l ~1lności
1iiu gą być rin anso wa 1H.: p1 z t..:z inne obszary, a zyski os 1 ągrnęLe nn Jednych klientach
ZADANIE 9.19

Przedsiębiorstwo jest dystrybutorem fil trów do wody ornz S wi~1cl czy us lt1 g1
I
1 t.: k111np c n s ująstraly na iiinych
wymian y wkładów do filtrów dla klientów z regionu Dolnego Ś l ąsko:i. 1Ne Wro~
U1.111e history czne o przychodach i kosztach p rzedsiębiorstwJ w 2008 roku
są 11 a slęp ując e. Przychody ze sprzedaży wyn i os ły tącznie 1 500 OOO z!. Wa rtość
cławiu przedsiębiorstwo posiada sklep tim1owy i rnagt1zyn, z których zaop1.llruji.:
zróżnicowaną grupę otlbion.:ów, takich jale: przedsiębiorstwa, restauracje, sk:lt: py
I
sprzedanych wyrobów to l 050 OOO zł Natomiast koszty \V tym okresie kszta!to- de taliczne, urzędy i indywidualn i odbiorcy
wały się '"'~. 1en11'acn:
254 OOO
63 500
zł
zł
Dystryb ucja towarów odbywa s i ę na trzy sposoby
zakupy k!i enrów w sklep ie,
I
Narzuty na \v--ynagro dzenia
amortyzacja samochodów dostawczych -

wartość zużytego paliwa na trasac h

-
-
miejski
zamiejscowy
miejskich
4 OOO zł
6 OOO zl
6 OOO z ł
zamówienie przez telefon l sprzedaż z dostawą na terenie Wroc!awia,
zamówienie przez tek Con i sprzedaż z dostmvą w promieniu 50 km ocl Wrocbwia I
S;lmochód dosta\vczy każdego. dnia odwiedza jed.en z pięci u powiatów na te-
- zarniejscmvych 9 OOO zł
kosz ty rekbmy
zakup ush.1g teleko mu nikacyjnych
4 500 zl
3 OOO z ł
ren ie województ\va

Przedsiębiorstwo zalrucin ia pięć osól; W celu okreś le1Jia jaki procen t CZ8Sll
I
kOsz;ty obstugi prawoej i biura rachunkowego 2 500 z! każdy pr~cov,.:nik poświęca na \vykonywanie swoich obowiązków na swo im sta-
pozoslak koszry
koszty ubezpieczenia to\.varu
l 500 zl
2 1 OOO zl
now isku pracy przeprowadzono sto s owną ar1k i elę. \Vyniki tej ankiety zaw iera ta-
bela 9.58.
I
koszty czynszów i ~ediów 18 OOO zl

Pozostnle info1111acj e dotyczące wynrigrodzeń oraz i l oś ci i wartoścj zre-

a\i zc1wanych tra 1J sakcj i z k lientami przez brż d ego prncownika w 2008 roku
TABELA 9.58 . Podz i a ł czasu pracy w e dług zakres u obow i ązków

Zakres ubowii1zków µra cu w11ik~1

clla każdego pracownika
I
za w1ero tabe la 9.57
TABELA 9.57 Wynagrodzenia oraz dąne o sprzedaży zrealizowc1nej przez pracowników
I
w 2008 rnku

I
~ ~-~~~~~~~,-::~-;--:~---,--;-;-~-;c;---,--;-::-;~~---i

~~~J~~~c ;;~~~;~~1 r
Przych nd y ze Wartość
N;irz ut_v 11~1 w
l'f:Ll' l )\\' llik sprzerhi.y
wy na grodze nia sp rzt::d~ 'i.y
row:irów i us!ug '"""' ów
50 llU0,00 !2 501),0 0 750 000,00 550 000,00 ) ooo

,,
50 000,00
20 000,00
12 500,00
5 ooo.oo
1)0 000,1)0
300 ooo.oo
70 ooo.oo
no ooo,oo
2 ooo
4 ooo I
42 DU0,00 10 500,00 75 ooo.oo 60 ooo.oo J ooo

I
~-

6•1 ooo.oo 16 ooo.oo 225 000,00 \)Ó 000,00 I OOO

14 000,00 3 500,00 0,00 0,00 o do wudy CZO%)
14 000,00 3 500,00 0,00 0,00
ooo W celu okreś l enia relacji koszty-dzi :dani a uraz identyfikacji kluczy roz li c'/c
I
Pods 11 -
25·1 000 ,0 0 63 suu ,uo I 50 0 OUO,OU I OS U OUU ,OIJ 15
. niowych kosztÓ\v cizia lań przeprowadzo!lo wywiady z pracownikam i i o lrzyrn:.1 111 1
następujące info nnacje o działalności przedsiębiorstwa:
Polecenie:
praćownicy dużo cz::isu sprzedaż; wynagrodzenia pracowni ków

'l
Spo rząd ź rachunek zysków i strat meLocią porównaw czą
Oblicz koszty sprzecł3ży towa rów i świadczenia
biorców· zgodnie z zasadami rachunkt.i kosztów
dla ró-ż,nych grup od-
są srak:, niezależne od sp rzedaży; pracownicy sami clecyc\ują na jaki e
działania chcą poświęcać wi ęcej czasu; w przypadku kierowców samochodów
I
dostawczych w czasie poświęconym sprzecbży pe tnią oni dwie funkcje : przt'd-
I srnwicieli handlowych praz dos ta\.vców; typowymi kluczami roz liczeni owym i
działania sprzedaż są: wartość sprzedaż)' !llb ilość zamówień lub ilość czasu
poSwi~conego na sprzedaż;
Ponoclto wiadomo , i.e wb ś i.: i i.:1cl p 1 zcd ~ 1 <;b11 ) 1 stwu slu•;uJe b<irdzo konserwa-
tywny styl zarządzania , specyficzny dla małych przed s iębiorstw rodzinnych 1 wy-
znacza ce le finansowe na takim poziomie, aby Ly lko zape wn ić firm ie egzysteni:Ję
typowym kluczem roz licze niowym zaopatrzen ia towa rowego jest il ość zle- Niemniej jednrik istnieje· w finnie przekonanie, że niektóre obszary dzia\alno~ci
I ceń zakupu lub il ość dostawców; ze wzgl<;;clu niski koszt gronwdzenia danych
rnoż1ia też stosować Ilość tiiktur sprzedaży jako klucz roz liczeniowy tego dzizi-
mogą być finansowane przez inne obszary, a zyski osiągnięte na jednycb klientach
re ko m pensują straty na in nych
tania;
Dane his loryczne o przyc hodach i kosztach przedsiębio rs t wa w 2008 roku
0

w literatur~e wymien ia się dwa typowe klucze rozliczeniowe windyk<1cji na-

leżności: w ie lkość s prze d aży i ilość fakt ur sprzedaży; w rym przedsiębiorstw i e są następujące. Przychody ze sprzedaży wyniosly łącznie I 475 OOO zl. Wa rtość
przetenninowane należoo.ści zwiększają się w równym stopniu co nowe należ­ sprzedanych wyrobów to l 025 OOO z! Natomi;:is t kosz ty w tym okres ie kszt.~llto ­
\:vały się naslępująco:
noścl;
wszystkie faktury są weryfikowane pod względem zgodności specyfik<lcji wynagrodzenia 225 OOO zl
z rzeczywistością zanim zostaną zaksięgowane w ~1rogramie ks i ęgowym Na rzu ty na wynagrodzenia 5G 250 zl
Faktury wysta wia ne r ęcz n ie są wprow<1dzo.11e do programu ks i ęgowego. amo rtyzacja samochodów dostawczych : - miejski ) 0111) 71
Czas poświęcony audytowi jest wprost proporcjonalny do ilości sprawdzo- - zam icjsi..:owy 5 tlili) 11
nych faktur; wartość zuży1ego paliwa na trasach - miejskich 7 01ill 1l
czas 'poświęcony ogólnej administracji nic wybzuje związku przyczynowo- - zamiejscowych 8 ooo 11
skutkowego z żad n ym czynJ1 ik iem kosztotwórczym; koszty rek la my l·I 2)11 1. I
obsh_iga magazyn u µo lega na rozbdunku :;arnochodó\v clostnwczych i rozlo- zakup usług lelekomunikacyjnych ·I ·12) 11
kowani u towaru w n,ingazyn ie i wykonuje ją prncownik 2 ~ popularne klucze koszly obsl:ugi prawn ej i biura rachu nk owego 5 00111.l
rozliczeniowe kosztów obslugi magazynu to: il ość dostaw, ilość pozycj i na pozostale koszty I 47' zl
rakt1.1r;JCh od dOSlaWCÓW, czas roztadunku [ub wykorzystana przeslrzeJ1 lllJga - koszty ubezpieczenia towaru l 3 !.7 5 z l
zynowa; ze wzgl~du na fakt, że wszyscy klienci kupują mniej więcej po<lobny koszty czynszów i mediów 17 700 zl
zestaw asorty men tów m ożna z a l ożyć, że koszt·y obs!ugi magazynu będą pro-
Pozostałe l11fo rrnacje dot-y'czące wynag roc1zci'1 oraz iloSc i i wartości zrc.:dizo-
porcjon~lne Jo wartości faktur sprzedaży;
wanych transakcji z kl ientami przez każdego pracownika w 2008 roku zawiera ta-
przygotowanie zamówionego towaru jest proporcjona lne do cziis u pośw i ęco­ be la 9.59 .
nego s p rzedaży;
budżet reklamy jest uzależniony od wartości sprzedaży; im większy buc\7.et TABE L A 9.59 . Wynagrodzenia oraz da ne o sprzedaży zrealizowanej przez pracow ników
tym w i ęcej p r ze Jsięb io r s t wo kup uje a rtyk u łów rekl::t 1110\.vych takich jak: rłl u ­ w 2008 roku ·
gupisy, blendarze, koszulki, itp., które są rozdawane klientom losowo i za
d;irrno;
k\)S;,ty uslug telckornunibcyjnych są rozt icz;:me proporcjonalnie do wnności sprze-
cb i:y,
k11 „1 1v uslug pn1w11ych 1 biura rncbunJcowego nie wykazują związku przyczy-
1111 \\·oskntknwcgo z. ż adnym czyn nikiem kosztonvórczym;
kl111 ·1ę 111 101lit.: 1.c:11iowyrn pozosta lych kosz tów oraz kosztów ubezp ieczeni;_\ 5«5 000,0<1 J ooo -1
I« 5 000,00 t 0110
h 1\\' dl tt )t:S I W<1 1Lo ś t S J117.edaży;
kuvt y 1,;:1.v11szl>w i mediów są tradycyjnie rozliczane na podstawie wykorzy- r 02s 000 ,00 1s ooo

powivr?Chni, ze wzg li;;dów praktycz nych nie op!ac:i się wykorzystywać

'i lrl111..-j
tt: go 1..!uczn ruzlicze niowego; wyslarczającym kluczem będzie \vanoSć sprze- Po lece ni e:
da/.y p17.y z::dożcniu, że im więcej sp rzedaje się towa ru tym w i ęcej potrzeb<.1
pt,)\vierzchni do pracy (Jhl1 u kn.v1v Sw 1 ~1tkzL·1 11 a 11.-ilug d la różnych grup odbiorców zgod nie z zasa-
d:11111 1:11.· liu 1ilrn ko..,; tów d7i<llai'i.
ZA DAN IE 9.2 0

H1u 1n ra chunkowe „Ekspert" św i adczy ush1gi księgowe. Zatn.H..lnia 20 księ· ·:

TA B ELA 9.6'1. Wolumeny

L1>.
nośników

NoSni k kos·1.tó w d z i a ła ń
kosz tów działań

OF
\ Vu l 11 r11 cu u oś n ik a k osd 1'i w dzi: lłai1
SO SK lł a 1c1 11
I
Liczba dokume ntów 947 2 286 5 2T/ 8 ) IO
gowyc h, któ1ycli wyn:-igrodzen ie wynosi 20 zl/h brutto, a skladki ZUS płacone„
JH7Ct prn codawcę 1 zl/ h . Każda księgowa ma do dyspozycji komputer z oprognJ;!
mo1,.\·nniem o wartości pOC/„ątkowej J OOO zł, arno rtyzow~my przez 5 lal. Działa l ność
Li czba
Liczba
nracowników
klie ntów
57
45
184
32
I 36·1
63
1 (Jl)'\

l•llJ
I
Liczba r:mortOw 14 29 132 175
jes t prowadzon;1 w wynaj~tym lokalu biurowym o powierzchni 150 m 2 . Miesięcz­
ny koszt najmu to 40 z ł/m ~. W bieżącym miesiącu księgowe p rzepracowały po
godzi n. Koszt zużytych mH teria \Ó\.V bi u rowych wyniósł 750 zł, a koszt ene rgii
Polecenie: I
trycznej 350 z l. Pozostale koszty po nies ione w tym m i esiącu wynlos !y 3 150 zł. l . Usta l koszty poszczegó lnych dziala 11.
Właścic i el
_µosta nowi\ zas t os ować rac hun ek kosztów dz i ałań. do kal kulacji
kosztów posz<..:zegó !nyc h typów uslLtg B iuro świa d czy Lrzy typy ustug księ g o1
2. Roz licz koszty ush_1 g ks ięgO\vych na trzy typy
tów d z i ałań
u s łu g stosuj ąc rachunek kosz- I
wyc h:
OF - obslugR osó b fizycznych,
SO - obsługa spółek osobowych,
I
SK .- obsluga spó lek kapitałowych .

Przy realizacji ushtg wyko nywa ne są następujące .dzin lania :

dokonyw:mie zapisów księgowych,
I
nal iczanie
spo rządzanie
wynagrodzeń i obs ługa kadrowa,
dek laracj i podatkowych,
s porządzanie bieżących rapot1Ó\V.
I
Wb1 t!iącym okresie ksiQ:gowe poświęcl ly średnio po 80 godzin na dokonyv.:a- .: .
kSt\'.go wych, 60 godz in 11 3 roz liczen ia kadrowo-placowe, a po S go„ :
111 i.; ;,; q1 1st1 w
I
d11n n: 1 s rJL)r7rlfl?;11ii c. rapo rt ów oraz spo rządza n ie dekla racji, wszys tki e dziali.mia
hyl) wyko nywn 11 i.: przy wykorzysta niu kompute rów

I. u ży t e ma tcri:'dy szac uje s i ę na wykorzys tane w 40% do rozlicze ń kadrowo-

I
pl;n:mvy..:11, a po 20% do pozos t ałyc h działaó

Jnne kos.dy rozliczane są proporcjonalnie do kosztów wynagrodzeii. I

Nośniki kosztów dzia la1l oraz ich wolu meny są przedstawione w tabelach 9.60
i 9.6 1.

TAB ELA 9.60. Nośniki kosztów działań

I
Lp. DziaL111 ic
Dokonywanie zapisów k s ięgowych
Nofo ik kosz t ów d·ó :d:rnia

Liczba dokurni: 1nów

I
Nal i ~zanie wy11agrodze ti i obstuga kadrowa Liczba µ1 ncowników
S ) O l za.dianie deklaracji podatkowych
S p orządzanie b ieżących n1portów
Liczba klientów
I
 stwa utrzymuje s ię Da rel atywnie ni skim poziomie. P osz ukując ta l(iego

I Rozoz1At 1O stanu rzeczy w przed s ięb iorstw i e wdrożono rachunek kosztów którego za-
sad niczym zadaniem jest ujmvnienie rzeczywistej rentownoSci klie ntów 1 kanak'lw
RACHUNEK KOSZTÓW KLIENTA dystrybucji. W lym ce lu \vyr6żniono trzy podstawowe poziomy (ob iekty kosztowe)

I - zamówi enie, klient, kanał dystrybucj i - na których wykonywane są dzi;:ihm ia. Od -

powiednie zestawie nie wraz z wyróżn ie niem clzi.'.ll<1ó. przedstawiono w tabeli l 0.3

w przedsiębiorstw ie ALFA oraz przypo-

1. Przykł?dY
I PRZYKŁAD 10.1 O hi .:kt knszi.owy I Działanie

P rz edsiębiorstwo ALFA dz1a·ln na rynkl1 od kliku lat. Sprzedawane przez Zamó 11·ienie
pr z edsiębi o rstwo wyroby nie są standaryzowane, a ich elementy i parametry są in- Prze twarzanie zarnówi e1l I Czas pi-.~etwa rzal1i\l I
dywidu<i \nie usL_1lane z kli entam i. .Przedsiębiorstwo ALFi\m;:i sta l ą bazę klientó w, Kompletucj>l zarnówie 1i na 1m1 gazyn1e I Czas ko111plt:t<1cji I
I kló rych na potrzeby ka lku lacj i kosztów klienta sklasyftko\vano w określone kana -
!y dyst ry bt 1cji. Odpowiednie zestawienie przedstawiono w tabeli 10. l
Wysy lb zamówi enia do wybranego punk tu odb ioru

Wizyty przedstawiciel i handlowych

K_lienl
I D l u go.Sć 1rnsy

Liczb<1 wizyt
I

TABELA 1 0.1. Klasyfikacja klientów przedsiębiorstwa A L FA I

I
Po dpisywo 11 ie kuutr;1 kt6w iia 11d lowyc h Liczba 1-.un trnktów
Prz ed:; i ębiorsrwo ALFA l(:111al 1lyst ryb ucji
Kana! dyst rybucji A Kann I dy s t1y b u.~cj_;B_ _ _ --1
Klient l Klient Il Klient UJ KJien t IV

W badanym o~resie \V przedsięb i o rs tw ie \Vyko11ano jedenaście zamówi e1l pro-

Stosowne dane fin;:insowe i ni efinansowe doty c zące wyróżniony c h clz.ia l ~11i wy -
dukcyjnych, których chDrakterystykę przedstav1.1ion0 w tabe li 10.2
koL1)'\Vanych w przedsiębiorstwi e ALFA przedswwinno w tabelacb 10.4. - I O. 7.
I przychodów ze sp rz edaży oraz kosz-
poszczeg ól11 ych zamówi eń TABELA 10.4. W i e l k ość noSnikóvv kosztów
nych zarnów ierl
dz i alań wykonywanych na rzecz poszczeg ól-

1(1„zl wyt·"'"''·'";"
I
PrzytlH'ld ze sprudaiy \Y , łka zarnł) w icni :i
Klient N r z.-i 1110wieni:1 p ro d u k tów Z:1 rn iiw ie11i cl • Przt'twnr2:1nic Ko rnplc l:n:ja z:1m1"> wicl1
(zł ) do punldti
(zł)
DziaL111ie ·a1mt'>wie 1i ua 111:.igaz.yn 1c
<>dlt ;o.-u
Znmówi enie l ł 26 ooo 59 ) 00
Czas przdwarzani:i (h) C zas kn 111 p let:.icji (h)
Kl ient I Zam0\11 ie ni e 2 266 ooo 124 c!6U

I Klie nl li
Zamówienie 3
Za mO wieni e 4
246 ,\OO
347 200
ł ł HOO
21s -ton
ZanH..lw ienie
Zar1li'J\vie nie "2
Zamówienie
I ł,00
0,50
1),51)
Jl,00
10,0()
15,00
70.00
120,00
Z<imów ienie 5 277 760 l 7L! 250
Za1nówieni e 6 170 ooo 66 700 Zamówicmc 4 ::i.oo i o,rJo Jo.oo
Klient Il i b11nówierne 0,30 ł 2.50 311 OLI
Zamówien ie 7 330 ooo 99 600
Zamówienie 6 1,00 ł O.LJll 80.00
Zamówieni e 3 525 ooo 242 500
<\Tl. 500 207 900 Zamów i.o:nie 1.00 ::!0,00 15,0ll
Zamówienie l)
Klien t JV ..'. ,OO ::'.5,llO l 20 ,00
Za mówienie 10 270 ooo 100 500 Zamówienie
Zamówienie 9 3,00 50 ,00 230,0~~
Z.:i 111 (1w 1enit: l l 2 10 ooo
1 83 250
ZarnOwienie 10 il,50 10,00 50,00

I \V przeds ii.;b 1nri;; tv, ii.: 1\ U ' /\ ncl dl1r1.szr..:gp 1.:zasu obserwowana jest sytuacjc-1, i'l
1

mim o 1,.vysok iCJ st1111y wv111k11 h111110 1.t· sp17.l:fla i.y, re nlO\vno~ć całego przedsiębior- lt;\Zl~ i'il
! ,OO
1 ~~----'-ł~
2 ,_
s o~.~----
9 1_1s_
,0(_1~
15,00 90,00
 I
I
J Al3ELA 10.5. WiolkoSć nośników kosztów dzia!ań wykonywanych na rzecz poszczegól-:: R ozwiązan i e:
11yLI 1 kll o11tów ~ ·

h'..licn l/ D1i:1l:111ic
\\l i'!.y ly prlcd s taw icicli J 'ntlpisyw~111ie kon tn1l<IÓw W pierwszej kolejności, 03 podstaw ie kosztów dzialaó oraz i lośc l nośników
h:1 11dlowyc h ha ndlo w-yd1
kosztów poszczególnych działail, zostaną obliczone wysokości stawek nośników

Klient 1
f .ioha wi::r.y t (szt.)
60
Li aba ku11tra któw (szt.)
kosztów dzinbi1. W tym celu wykorzystany zostanie następujący wzóc
KD
I
s.=--'-
l--'.:K~hc~n~t~lll'--~-l-~~~~~~~~J0:_-+--~~~~~~~~~--1
KJieut rv
R.-\Zl.LtVr
45
l.:15 IJ gdzie
, f, N,,,
l"l
I
- stawka nośnika kosztów działania j,
TABELA 10 .6. Wie l koSć noSników kosztów dzia ł ań wy konywanych na rzecz poszczególnych ·
kanał ów dys trybu cji

Przygotowyw anie k :1t: 1 !o ~ ów

sJ
KDJ - koszt wykonywania dziuta niaj,
Ni.i - ilość noś nika kosztów działania j przypadającego 113 i- ty obieh.-t kosztowy,
I
Przygotowywanie s po tów
Ka 11 :1I dys tr yh ul:ji/Dzb la nic o fe r lo wv~h
dla kanalów n - liczba obiektów kosztov.•ych (zamówień, klientów, kana lów dystrybticji)
n:kl:u n y mcdi al11cj

Li c.zba d n i (d·.d e rl )
90
d)'strylmcji
Lkzbn katalogów {sz t.)
15
Stosowne ob liczenia przedstawiono w tabe li I 0.8.

TABELA 10.8. Kalkulacja s tawek 110Sników kosz tów dzia łań

I
Kt11Ml dystrybucii A
Kana! dystrybuc1i B
RAZ.Ef\·I 150
60
2l
O bicJ.;t kosziowy I Działanie
Kosz t-y
dzia lania
[z ll
l.loS ć
nośnik:1
kosztfiw
St awkn 11 oś 11 i k: 1
koszrów
cl2i:1la11ia
I
TABELA 10.7 . Koszty dz1ą l ari wykonywanych w przedsiębiorstwie ALFA na rzecz zamó~ · dzial :1 nia
w1eri, klientów oraz kana/ów dystrybucji

01.Jiekt ku si1owy I Dz i ała11ie Kuszi-y dzial:11 iia (z l)

[I]

Przel:\v<ir:zanie za1nówit:1l
[2]
Z;) mÓw ien it:
JO OOO
[3]

14,00
[4M2J1[3J

1 !43
I
Z;1mówie11ie Kompklacja zamówień rtn rn:igazyoie 170 ooo
Przt:twar.tanie t..:HJlÓW ień
Kumplt: l<it:ja zaniów1c11 na magazynie
30 ooo
170 ooo
Wysylka zamów ienin do wybr:inego punklu
oc.lb1om 220 ooo
212,50

905,00
800
243 I
\vlsy lkn z.o mówienia du \vybrn ne go punktu odbi oru 22 0 ooo Kl im t

W1zyly przcdst11wiciel1 handlowych

P1H.lp1sywa111e kontraktów handlowych
l<lic nt
310 ooo
110 ooo
Wizyty p rzeJst:iwi~ieli haodl o\vych
Podpisywanie kontraktów handlowych 110 ooo
J IO 000

Ka n:1I dysl r yb ucji

145
Il
2 133
8 462 I
Przygotowywan.ie spotów rekla m y medialnej 120 ooo
Przygo towywanie spotów rek lamy medialnt:J
Ka nal dys trybu cj i

Pr7.ygo towywanic k<1talogów ofertow}rch dla k<i rw!ów dystrybucji

120
190
ooo
ooo
Pr.::ygotowywnn ie katalogów o fortowych dl<1
ka11a lów dyst rybucj i 190 ooo
150

21
800
9 IJ-IX I
Wyznaczo n e stawki nośn i ków kosztów działań stanowią punkt WYJŚ<;ia dn
Poza koszta in i wytwo rze nia sp rl~dan ych produktów oraz kosztami dziabó na po- oszacowania koszrów poszczególnych dzlałmi w przekroju wyróżnionych ob1ek
zi01nie zamówień, klien tów i kana-ł ów dyst1yb ucji w przedsiębiorstwie ALFA ponie-
tów kosztowych. Wyce na dz la laó wykonywanych na rzecz ob iektów kosztowyd1
s iono koszly zw i ązcin e z zci r ządza n ie m przedsiębiorstwem w wyso kośc i 350 tys. zł zos tan ie przeprowadzona wg wzoru:

Poleceni e:
gdzie:
Sporządzić wielob lokowy i .wielos topniowy rachunek kosztów i KDi.i -koszt wykon)rwanja działaniaj na rzecz i-tego obiek tu ko~mowego,
klienta sJ - stawka nośnika kosztó w działania j,
NJ, i - il ość nośniku kosztów dzia łania j przypa dająca na i-ty obiekt kosztowy
(wielkość zapotrzebowania i-tego obiektu kosztowego na d ziałanie j).
 Odpowicdiiie ka.Lh.1.ilacj~e przcdstaw io1io w tabc lsch l 0.9. - 10. l l

I TABELA 10.9. Kalkul acja łącznych kosz tów dz iala!'1 wy ko nywanych na rzecz zam ówieri

P rzetw:1rza- Ko111p let :1 cja

Wysy!k;
Z;1111 ów ie 11ie/ c

I
nie zami'nvieri n a R.AZ F,J\ 1
DziaL111ie do
rnmówiei'i 111:1g:1zy11ie punk tu „,i1,;„, ,.„ ~ ~ = - ~
S t:i wlrn 11ośn ik:l. kos210w dzia la11 ii1
2 .\ 43 z!/h 81llJ z l/ h 2'-13 zl/l<rn
'.':: _ g or, ~
[ I] [2) [3] [4) [l ) ~ [2] + [3 ) + [4] N ,. ,
Zamówi enie 1 2 14 3 28 ooo 17017 47 15 9
I 07 \ 8 ooo 17 0 17 26 088
I 071 12 001) 19 17 1 42 243 ("•I ~ ~
Zarnówienie 4 4 286 8 ooo 7 293 19 579 o '-O ~·
z~r11ów i t'nie s t 071 JO OOO i 293 18 364
2 143 s ooo 19 4-1 8 29 590
L:.inH)wicn ie 7 4 186 16 ooo J 646 23 932
Z:1nlÓ\\·ien ie S i 20 ooo 2') 17 1 j] 4 57
Z<ll11t'• •.vie 11i e 9 fi .o\19 41) ooo 55 9 12

I Z:1111ówicnie lO
Ln inówicnie l i
H„-\ Z l.'.: M
l 071
2 14 3
JO OOO
12
8 ooo
ooo
170 1111 0 220
12 155
2 1 878
ooo
g
r'1
;:; ~
::=; :.:;

T/\BELA 1 0.1 O. Kalkulacja ł ączny ch kosz tóvv d zi ałań wyk onywan ycł1 na 1·zecz po szczegól-
nych kl ientów
\ Vizyty przed st awicieli
Klie 11 t/Dział:inic

I
h:111d lowyc h

(1 ) [JJ

I Klienrl
Klient lJ
. 128 276
2 1 379
64 !38
s 462
•12 308
25 385
9ó 207 33 846
JJO OOO 110 Oll O

[I] [2] [l]

l--
IC_
·111_
al_d~ys_
tr'~·'b_
u c~]i_A_ 13571 .:i
1 _ __ __ 72 OOO
:5 -1 2X6
K<i nn ł dysltybucji 8 I 48 OOO
1~łl ouo
 IJ1zypurządk 0 wa11 i e ko s~Ló w dzial3ń do okreś l onych ub ieklów kosztowych
zgod1rn:: ze zgł a szany 111 przez ni e zapotrzebo wanii::rn na te clz iala ni n umoż liwia
spn 1 1.ąd 1..r:: ni e wicl ob lokow ego 1 wielostopn iowego rachunku kosztów i wyników,
Wyprodukow ane \v przedsiębiorstwie wyroby zostaly sp rzedane n<J rzt!CZ i.;zti..: -
rech n ajw ię k szych kli entów p r zedsiębiorstw a BETA . Wie l k ość produkcji i s prze-
daży wyrobów dla poszczegó lnych k li ~nlów za prezentowano w tab,,:; li lO J 6.
I
t.a prezi:: ntuwanego w t::ibe li 10. 12 TABELA 10.16. \Nie l k oSć

\Vysza egó ln ie nie

produkcji i sprzedaży wyrobów na rzecz poszczególnych klien tów

KJient ! lGic n t 2 Kli ent 3 "JUi cJ1 ti.I ll.\ Z l~ M

I
PRZYKŁAD 10.2 l'roduh.'1A(sz1.) 120 230 370 · 260 I ORO

W przedsięb i orstw i e BETA wytwarzane są trzy rndzaje produktów -A, B oraz

C. Da ne do tyczące jednostkowych kosztó w bezpośrednich p1·zeclstawiono w ta be-
Procluk.i 8 (szt.)
Prod ukt C (~zi..)
8·10
25
270
80
180
90
960
15
2 250
2 10
I
li 10. 13.

TABELA 1 0.13. Jednostkowe kos zty bezpoSrednie wyrobów

W celu
i s pr zedaży, w
osiągn i ęcia przedstawionych w tabel i l0.16 poziomów prod ukcji
BETA wy kon ano szereg dz ia·laó na rzecz wyróż- I
Wyrób A wy-;.,„ u Wyrób C nionych Koszty tych dzialaó zes la wio no \V tabell 10.L 7

I
Wy szczegU lnien ic (zł/szt.) !·Nn<.) ('/.I/sz t.)
TABELA 10 .1 7. Koszty poSredn ie nieprod ukcyj ne w przekroju dzia ł ari
li 60 59
ivla t e riały bi:!zpośredni e
16 37 29
Wynagrodzenia be1.p0Srednie z narzurnmi \Vyszczegól 11 ie 11 ie K o szt y . dzL! l ań ('t l)
27 97 88
RAZ E1"1"

Oprócz ko sztów bezpośrednich w przedsiębiorstwie BETA poniesiono po-

Wizy1y przedstaw ic ieli baodlowych
Przyjmowa 11i c: zamów i e ń
Komple towanie zamów ień w magazynie
12
8 ooo
7
ooo

ooo .
I
średnie koszty w wysokości 48 500 zt W ce lu precyzyjnej anali-
Transpoii. zam ówieti do l<iientÓ\V 25 ooo
zy kosz tów wytworzenia rncbunkowości p rzedsiębiorsrwa BETA, w ramach
prowadzonego rachunku kosztów dzia ł a r1, gromadzi koszty pośrednie produkcji
l~AZE M 5?. ooo I
w przekroju wyróżnionych dz iala rl. Dane dotyczące pośrednich kosztów produk- W ramach prowc1dzonego racbunkli kosz tów dziJlań zgronwclzono równ i eż.
i..:J i przcdslawiono w tabeJi 10. 14

TABELA 10.14. !<oszty pośrednie produ kcj i w przekroju dziala1l

dane na tema t il Gśc i svykonywanych dzia ta1l na rzecz poszczegó lnych kl ii.; 11 lów, t.: tl
prezentuje tabela 10.18 I
I
Kosz ty dzi;ll :.i ri (z l) TABELA ·10. 18. Dane dotyczące il oSci dziala1'1 wy konanych na rzecz kli en tów
\Vyszczcgńl n ieni e

lJ\1:::t <1 wa mate11 alów z magazynu 9 ooo WyszC7.egó ln ie 11 ie Klie n t! l\Jic 11 t z Klient J J(lie n t ..l fbzc 1n
7 500
Us 1:1wi:1nH! nwszyn Liczba z l ożonych wizyt (sz t.) 12 14 35 1
ooo
I
15
l'fod zorowan ie produkq 1 i kotHrola jakośc i Liczba z ł ożonych zamów i eń lSZt.) 30 18 15 67
~~on wyrobów gotowych do magazynu
17 ooo L iczba poz.ycj t on wmówieniach (sz !.) 12 Jj 36 40 123
'18500
RA Z.lU\ I Liczba przejechanych kilo me trów (k m) 90 ,100 360 800 I 65 0

Inform acj e d·.Jtyczące iloś c i wykonanyc h w przedsiębiorstwie dzlalań poś red­

nio produkcyjnych przedstawiono w tabe li 10 .15
P o lecen ia : I
Dokonać kalku lacj i kosztów poszczególnych klientów zgodnie z tradycyjnym
TABELA 10 .15. Dane dotyczące ilości dzia!arl poS rednio produ kcy jn ych

W yszczegó lnie n ie Wyr ó b A WyróbD \Vyn'ib C llAZE l\ f

rachunkiem kosz tów, przyjmując jako klucz roz li czeniowy dla kosztów po-
średn1cb produk CJJ - koszty wynagrodze r'l bezpośrednich z narzutaml, nato-
I
miast dla kosztó w poś r ednic h nie produkcyjnych - kosz ty \V)'i:worzcnia pro-
(z ~1 S Josta \V mnte1iGłÓW 105 165 75
-~
I
(h)
24 28 85 du któw sprzedanych.
Czns ti stawi::inia ma:;zyn (h)
]6
"
45 14 95 2. Do konać ka Lku l;:icji kos ztów poszczególnyc h klientów zgod nie z ideą rachun-
Licz ba seri i 1)rod11kcyJnych (szt.)
\ 01) 40 130 kli kosztów działaó
Czas trans oorl\ 1 do maguzynu (h ) 90
 Rozw i ąza ni e: \\'yszn.ególu icu je Wy r Ol• A \\'~ nih n Wyrób C

koszty pośreJ11ie produkcji fz t) 7 860 37 8ó9 ?. 770

1. K:ll l< ulacja kosz tów kJic nlów zgodni e z tr :Hl ycyjn y m s:vstemc m r o•c hunk u widko .Sć produkcj i (szt) 2 250 2 !O
1 080
kosztów ,Jed 11os 11\owy lwsz 1 wy tworz enia (zl/s7.1.) 34,18 J .13,83 101 ,H

W pierwszej kolejności z.ostan ą rozliczone koszty pośrednie produkcji na po- Obliczone w tabeli 10.20. j~d11n s tk owe koszty wytworzeni~ wyrobów W'\Jll'!-
szcugól ne rodzaje \vyrobów. Zgodnie z za ł ożen iami zadania, j a ko klucz rozli-
wią pu.nkt_ wy~ści::i d~ r,ozliczenia pośrednich kosztów nieprodukcyj nych. Zgodnie
czeniowy koszJów pośrednich produk.CJI należy przyjąć koszty wynagrodzeń z ~aJoze111am1 zadarna klucz~rn roz liczeni owym kosztów pośre dn i ch nieprod u k-
bezpośrednich z narzutam i. Rozliczenie kosztów poSrednich produkcj i nastąpi na
C?'J nych s~ kos~ty wytwo1:zen1a prod~1któw sprzedanych . Z tego względu roz li c7e-
pocls ta,vie o następujących wzoróvl n1e kOSZlOW jJOSredn1ch nteprodukcyJllYCh ZOSlanit! przeprowadzone n<l ro<lsl:IWI C
następujących wzorów
WNKPP = KPP
fwB; fViVKPN= KPN
,., fKlv,
I gdzie.:
KPP, =WNKPP·WH, J"'I .

WNK.PP - wskaźnik na17.u Lu kosztów poSrednich produkcji,

!<.PP - koszty pośrednie produkcji p od l egające rozliczeniu, gdzie
WB , - wyrrngroc!.zenia bezpośrednje z na 1-zulami przyprid;ijące na i-ry wy rób, WNKPN - wskaźnik na rzutu kosztów pośreLl n id1 11ii...:p1vi..1 11 kry 11 1y\·!1 ,
- li czb~1 wylobów, Kl'N - koszty pośrednie nieprodukt:yjne pudlt:gającl.' 1n·1 !1 1··1 t·1 11u ,
!(PP, - koszty pośred nie produkcji rozl iczone na l-ty wy rób KWI - ~oszty wytworzenia produktów spr.i:e1.fa11y i..: li J lc 11111kl1cnll1\\ 1,
- liczba klientów,
Właściwe obliCze111a p rzcds la ...viono w tabeli 10.19 KPN 1 - koszLy po.Siednie nieprodukcyj ne rozl 1a.011 e na J-tegu .k lienl<t
TABELA 10.19. Rozliczenie kosztów pośrednich produkcji na poszczególne rodzaje wyrobów
Stosowne ob liczcn i<i przedstaw iono w tabeli l 0.2 l.
\Vyszczcgó l11ie11it.' \:Vyró h .-\ I Wyrób B IWynib C llAZl!:i\'ł

48 500 TABELA 1 0.21 . Roz liczenie kosz tów pośrednich niep roduk cyjnych 11 8 klrentów
Knszty poS1·ednie produk cji (zll
Kusz\)' wym1grndze1't bezpiJśred nich (z ł ) 17 2&0 I si 250 I 6 090 106 (,~0
l;::=::-::-:'-V--;1'S-:"-''-:
· g_o1_
u i_
"-:1ił.':-'-:---f-h-
" !i_1~r_
11 _1J_ 2 h:! i cn ł J
1<_11 e_11_<_: l<lic ul 4 f{A7. J~ 1 \ I
jednostkowe kosiry w ynagrod2.eń bezpośred ­
mdt (zJ/szt.)
16 I 37
! 29 Koszry po ś r ed 11 ie 11 iep ru d11kcyjnr (zl) 5z noo
wiei ko.SC produkcj i (szt.)
0
1 080 I 2 250 I 210 K usz.I")' 11y t 11orze11ia prollukt1iw
sp 1·7.ell a11yc h (zl)
1056391467 13 -~2;;~ ~-~o
0,4549
\Vskażnik narzutu koszt0w pośrednich prod_uk_·ci,_·;-1----~--~---+-"---'-'--4
koszty w:1rwor7..l.!ni <1 .sp17.eda nydi
lł.n1.Jh: znnl! knszry p oSrcJnic prvdukcyjne (z.I) 7 860 I 37 869 2 770 4S 500
produktów A (z!)
7 54! 7834 12 683 8 912 37 U20

Na podstawie uzys kanyc l1 wyników dotyczącyc h kosztów pcsśred111ch pro-

w ie lkoś ć sprz.c-driży produktów A (szt) 1 20 )}!) 370 260 __ 1 ~~1".__l
jednostkowe koszt wyt\vorzenia
dukcji rozliczonych na poszczególne wyro by doko nano kathilacji jednostkowego nrodukn1 A (z l/sz1.)
34.28 3:.i,28 3 >1, 2~ J.:1.:rn
kosztu wytworzenja wyrobóvl. KalkuJację tę przedswwiono w tabel i I 0.20. koszty wytwnrtcn10 s p1 zeJ;1nych
<.)5 618 30 7J4 20 490 109278 25n 120

.
11roduktów B (Li)
TABE L A 10.20. Kalkutacja Jednostkowych kosztów wytworzenia wyrobów \V1elko.Sć sprzedaz} p1vJuk10w B (S7.l.) s-10 :!70 180 960 I 2150

~1ih A 11~
jednosckowc kos7t \"'}'t\~"L)rLt':nw

l
_ 1_v l_" ·-
ól_
1 l_
l - 1 - - - -- l ! IJ ,8J 113.SJ 11 3.S.'
produkl11 B (zl/sziJ
1
Jednostkowe koszry bezpośrcd 1w.! (zl/sl't.) 27 ,110 _ 9_,
7''-
1)1)'--+----"-
88:C'O
CCO ---j b)szry wytWOl'ZCllW Spt /CtL111ych
1 530 8 09; 9 l07 1 513 2~::;0
produk1 0w C \Zl)
fednostkow e koszty p11:frcd111e p1P•lul. ~·J1 t1.ł/~1 1 l l.}8 16.SJ 13,l9
 \ Vy~ ·1o. q~•1l 11 ic u ie

w 1 t·ł~ n:~ć s111 1cdu ly 11111d11kt ów C

K\il!n l J Klient l Kli o.: ut J Klie n t

Il
tł JUZEl\ 1

'210
TABE LA 10.23.

lhi:ibni c
Kalkulacja stawek noSnik ów k o sz tó w

NuS nik koS7..ló w

Ku s·1.11'
dii:1h111i;1
dz i a łar'l p 0S f e fln10

lloSC
no ś 11il\ 11 kosziów
produkcyjnych
S tawlrn uufoilrn
kuszti'iw t1·1.i:1!:11i
I
25 80 90 dzia!a11ia
(z!) fl ·l iahd1 (1. l / 11 ośni 1 <)

I
h ll)
J C d 1 ll• .~ tkuw e \...u::;Zt w y1wofz e11\l\ pru 101, 19 10 I. l ~ [I ] [2] [J ] [•I] [5] = [JJ I [:i.i_
10 1,19 i Ol, 19

~\\~l~:~:'. ~.i~i'k(~::~~;,;:tu ko~~.tOw puśrccl-

Dostawa materia- Czas dosta w mare-
9 ooo 3•15 2 6,09
O,J654 !ów z magazynu rinlów (h)

I
u ic h u ic p nHlukc yj n yc h Czas ustawi<inia
Ustawia11i<! urnszyn 7 500 Sl 88,::?4
Hoz lio.011 e kosz ty po ś r edni..: nit:pru- 17 <1 8 l 7726 6 9YJ ltJ 800 51 oon ma$zyn (h)
1luk1.:yj11c (zl) Nadzorowanie
Liczba serii produk-
produkcj i i kllnlrol<i
C)'Jl1)'Ch \SZL )
15 ooo 95 15 7,89
Po dokon<1mu rozliczenia kosLtów poś1edn i c h nieprodukcyjnycb można doko- jak0Sc1

11 ~1ć kalkulacj i łączn ych kosz tów poszczegó lnych klientów. Odpmviednie obl icze-
nia przedstawionO w tabe li 10.22
T ranspo rt wyrobów
goto wych do ma-
gazynu
magrrzyn u
do
17 ooo 230 7J,9 l I
TABELA 10 22 Kalkulacja kosztów klienta

\ Vyszcz.egli In icu ie "Kli e u t l Kl ient 2 K lie n t 3 Klie nt ·I RAZEM

Wyznaczone stawki nośnjków kosztów dz iataó pośrednio p rocl uk~yjnych sta-
n o wiąpunkt \vyj ścia do wyznaczenia kosztów ryc h dzia l ań prz y padających n<1
I
wyróż n ione rod zaje wyrobów. \Vycena dzialaó wykonanych na rzecz \.vy robów
K~~ly W)'tworzc:nia produktów
sprz·.!dan ych (zł)
105 689

17 481
'16 711

7 726
42 280

6 993
119 7U8

19 800
314 390

52 ooo
zostanie przeprowadzona wg wzoru:
KD =s p · Np.i' (U
I
kli"'' :\wl,n
366190 gdzie
I
Lącznc koszty klientów (zl) \?3 170 51\ ll 'IO 49 273 139 503
KD p.• - koszt wykonywania clzialanin p na rzecz wyrobu i,
2. Kalku lat:ja ko sztó H" kl ie nt ów zgod ni e z sys temem rachun ku kosztów dzinlail s - stawka nośn i ka kosztów cizia lania p,
ŃP.• - iloSć nośnika kosztów dzialrrnia p przypadająca na wyrób i .
11 1 H !. > hni ~ jak w poprzednim przypadku, w pierwszej kolejnoSci zostaną rozli-
l l tlll l.: kli s 1.ty puS1edni1.: produkcji na poszczcgóln~ rodzaje wyr.~bów. W rym celu Stosowne kalkulacje przedstawiono w tabeli ! 0.2LI I
d11ld i i1o1 ill> blkulacj1 str\w ek nośników kosztów clzial<ió vvg p~mzszego wzoru
TABELA 10.24. Kalkulacj a łąc z ny ch kosztów dzia lari wykonyw an ych na rzecz poszczegó l-

s
KD
=- -'-
nych wyrobów
Stilw kn 11o ś rd lrn
Wy n )h A Wyr ób 13 \Vy ró b C RAZ.l'.:i\'1
I
p I,N, . Dz i:1bui t: lrn:;z lów d z. i:ll nf1
(1.1) (zł ) (LI) (LI)

gdzie
•=1
Dostawa nl<lterialów
z magazynu
(zU n nS 11 i łc)

26,09 2 739 4 304 I 95 7 9 uoo I

s - stawka nośn i ka kosztów działania p,
Usta wiani e maszyn 88,24 2 J !8 291 2 2 470 7 500
Ko -koszt wykonywnnia dział ani a p ,
Nr.•? - iloś(~ n ośnika kosztów clzia!an ia p p rzypad ającego na \vyrób i,
- liczba wyrobów
Nndzorow;inie prodl1kcji
157,89 5 684 7 105 2 211 15 ooo I
Trnnsport w yro bów gu-
ooo
I
73 ,91 6 652 7 391 2 957 17
iowyc h do mag<1 zynu
\Vlaściwe obliczenia przedstawiono w tnbeli 10.23. lł.\7, EM 17 193 21 712 ? 5!:.15 4$ 500

Na po<lsw.wie uzyskanych \.Vyników rozlicze nici kosztów clzi;.iłaó poSrednio

produkc yjnych (kosztów pośreclnicli produkcji) na poszczególJJe produkty można
Uuko1 1 ać
kalkulacj i jednostkowego kosztu wytworzenia prodLtktów. Ka lhiJację tę
I
przedstawiono w tabe li t0.2 5.
 TABELA 10.25. Ka lkulacja jeq,11ostkowych kosztów wytworzen ia wyrobów · Stosowne ob liczeJl iZI prze dsLawio1Jo w t:::i.bel1 J 0.27

I W yszcz.cgó ln itJ!i C W yrób A

27,00
Wy r óbl3

97 ,IJ O
W y r ó l? C

SS ,llU
TABELA 10.27. Kall<u lacja stawek noś nik ów kosztów dż i a la ri niep rod ukcyjnych
J lt)Sć
J eJno sllrn we kosz ty be1, pośredn i e (z!/sz L) S tawka 11 0.~ 11 ik:i
led 11 ns tlrnnc koszt)' p v~re d 1d e proll u l;cyj 11 e (zl/szt.) 1s,n 9.65 '-15 ,6 9 N u ~nik kosi lilw nuS11 ik a
kuszt 1'iw tl z i:ii:11i
9 594 d:i: i:1L111 ia łrns.d ó w
\7 193 21713 (zl) {z ł / 11r1 ś nil ..:)
kosztY poSrednie prod ukcyjne (zl) !17.i: ihió
I OSI) 2 250 2 10
w ie!koSC prcidukcji (szt.) [l] [4] [ 5] ~ [31'[ -l]
...i::. ,92 lO G, 65 133,69

I
Jeduostkowy kllS7.\ wytwo rzenia (1.1/sz l.)
I:?. 000 J:i J -ł 2 , 8(l

Wyzm1czone jedn o stkowe koszly \1,ryt1,vorzenia produk tó w stanow i ą pun kt

wyjśc ia do określenia wysokoSc i kosztów p roduktó vv 11<1 bytych p t'zez wyróżn io­ 8 uoo 67 11 _9, ol\)
- --- ----
nych k lien tów. Kosz ty te zostały przed sta wi ori e w tabe li 10.26
I TABELA 10.26 . Kal kulacj a koszt ów wytworzenia produktów sprzedanych w przekroju wy-
7 ooo 123 56.91

- \j~~~j
I
różn i o n ych klientów
25 01)0 ! 650
Klie 11 L l Klic11t 2 !(l ic11t J l(l\eot 4 RAZEM_
Wyszczegó! 11i t> n ie

9 :.1 4 2 9 S72 \5 880 Jl [5 lJ 4fi 353 Wyzn_<~c.zo n e stawki no.~~ików .kosztów dziah'111 rn eprod ukc yj nyc h s tan ow ią

]70 ?.60 I OSO punk t 'VYJ S~13. do ,wyznCJczen1n .koszww tych c!zrn lań pr zypa d ::ijących na 1.-vyróżn io ­
220 230
nyc_li kli en tow \\'y~ena dz1ala 11 wyk.onnnyc h mi rzecz klientó w zostanie przep i-ri-
42,92 42,92 42,92 ·12,92
wadzona wg wzo ru
39 586 28 796 1.9 197 102 ]84 239 963 KD ~.; ~s N (.I
„. '

840 270 I ~\J 9ó0 2 250 gdz ie:

l<-D ~-J - koszt dzi ałania
k na 1·zecz klientel j ,
106,65 106.65 !06,65 \ 06 ,65
si.: - stawka clz ia lania k
3 ]42 JO 695 12 032 2 005 23 074 N k.J - il ość nbśnika kosztów dzialania k p1'. zypadJjąca na klit>nlll j
SO 90 IS 2 10
25
Oclpowiednie kalku lacje przedstawiono w tabe li ] 0.28
133 ,69 133,61) [33,69 l3J,69

IU 2 J7 J 49 J62 -17 ! 09 u s 548 J l •t J9U ~;:i,~<~i:n~~~B. l<.a lkLi laCJa łącz ny ch kos ztów działori wyko nywanych na rzecz poszcze•Jól-

\'u określeniu kosztów wytwo rzen ia produklów sprzeda ny ch poszczególnym

Kli~ 11 l 2
St:1wk a 11u.511il01 - . --
kusLllhi d z Lilar·I .Kli „ 11 1 1 Klieu! J J(!i e. 11 1 J RAZ.•ll:,,\. I I
kli e nwrn przedsię_biorst.\va B ETA można przejść clo roz liczć n i ri koszt. ów dz ialaO
l-;-;=:-------c---cc--,,--l-1'(ze'l/"'no>>_ś1"-'';"lk)_ _j__ (z lJ (z ł) (Z I) (7.1 ) (71)
11wp 1uduk..::.yjnyd1 (kaszlów pośredn ich ni eprodukcyjnyc h) wvkor1a11·vch
tyc h7t! klienLÓ\V. W Lylll ce1u clokouano kal_ku\Jcji staw ek 342 .86 -~; ~4 4 81Jil - 6X6 '-~;-;;;;,~1
1 ~11-1 wykorwnych na rzecz \Vy różnionyc h klie ntów wg wzoru:
11 9,41) 478 J 582 I 2 149
- - - +- - - 1 - - - i- - -
I 79\ 8 01111
_ _ __j
l
56 ,91 ó83 I 992 2 0,19 2 27 6 7 01/11 I

l;;-=~~---,-f---1 _s,_1s_j__1i_6_J L_:_6Oll i 5 --15S 12 121 ?.5 oool

gdzie
- s t~n.v ka nośn i ka kosztów dzia ła ni a k. ~ 92-1 !5 749 14 453 Ul S7<1 52 OIHd
- koszt wykonyv.18n ia dział ;rn ia k,
N1:_j - iloSć nośnika kosztÓ\V działania k przypad:::i.j ącego Di.l kli entel j, ~ I\~ ruz licz~ i:iu ko sz t ó~: J z i ~1b:ul nieproc\u kcyjnych na w yróżnio n yc h kli tnll)\v
mu znd doko 11 :1c k:.1lkt1 lac.1 1 !ączny ch kosztów przypadci_i ącycli n~l lyc li klient ów
111 - liczba kli entów
(knsity p1r1c\ukcyj11 e 1- kns:+ly ni eprodukcyjne) W L.1beli 10.29. przedsLawlono za-
g regl)wanc ko~zty puszczcgó lnych kli entów.
TABELA 10.31. l l oSć

W ysnzeg6 i11i'-!nic
wy konany ch dz:iałan

Grup.i
kl ientów
Cm pH G rup:1 C rnpa
klientów kJ ie11 tów · kJie 1ilów RA Zli:J\ t
I
1
Tabe lo 10 .2 9. Kalkulacja kosztów kli enta

Wysz1:zcg1ll 11 icu ie Klieut l Klient 2 KJicnL J Klicn i 4 llAZ~M

Liczba
Liczba
p ołąci.e 1i

złożonych
z call ct:nltr (szt.)
wizyt przez PH (szt.)
432
240
80
600
345
350
140
90
I 097
I 280
I
produktów 1155<13 314 390 na!eżnoSci

I
102 37 l 49 362 • 7 109 Tabe la 10.32. Poziom od klientów

roz liczone 4 914 15 749 14 !l)3 16 874 52 ooo G rupa klient1iw Poz iu1 11 nal eż nn S d fi li

Ląi..:zne kosz.ty klientów (z ł ) 107 295 6.5 ll l 61 562 132 423 366 390 Grupa k.Jieutów \ 480 ooo
Grupa k:litn tów 1
G rupa klientów}
Gru pa klie ntów 4
180
69
I 350 OOO
ooo
ooo I
PRZYKŁAD 10.3
211n ooo
I
RAZ.IUvl
W celu sprostania wymnganio rn nasilającej s i ę konkuren cji, 'N przedsiębior­
Sl\ViB GAJvUv[J\ zdecydowauo s ię na wdrożenie szeregu inicjaLyw mających za za- P ona~lto wiadomo, że Dz i ał Call Center mi eśc i s ię w por;n1eszczen1u o po-

dan ie p Oprawę lsLniejąc ych relacji z klientami. W szczegó l.no~ci:
do konano segme ntilcj i klie ntów w cztery zasadnicze gru py w celu lepszego
d~pasowiln i a oferty przedsi~b ior stwa do wy mag~1ń 1dientÓ\V,
uruchom i uno Dz i a! Ca ll Cen ter umoż liw iający la twy kont::ll\'t klientów z przed-
wierzchrn 60 m1 . Lączna pow i ~rzchn i :i budyn.b1 biurowego przeds ięb iorstwa
GAlv~'vlA wynosi natomiast 1 200 m2 . Wartość. t egoż budynku biurowego wynosi
obecn ie 5 n~l~ zl. Po11adlo w dziala !n ośc i Ca ll Ce nter wykorzy::;ty.w8ne są nast ępu­
I
jące skł admki aktywów

s i ębiors twem,
zalrudni ono przedstaw icieli lrnod lowycb, których ZJdanicmjt:sL skłaclan ie wi-
komp ute ry stacjonarn e o l ącznej w art ości. I 5 tys zł ,
oprogramow~111ie o wartośc i 12 Lys. zl, I
telefony stacj onarne o łącznej wartości 6 tys. zl,
zyt k.\jentom,
oprac owano no\.vą p oli tykę kredytową przedsięhiorstvv::~, w tym zap_rop~nm~a- ,
11 0 kli eutorn dluższe lenn iny płatności, co ma za wc\Jnie znc h ęceme k \i entow
pozost8·le wyposażeQie o w ar tośc i 17 tys. zl

PrzeclstGwicie!e handlowi przedsięb i orstwa GA.Mlvl.A 1,,vyk.o r zysl ują nato miast
I
du dokonywania częstszyc h i więksiych zakupów w swoj ej działal n ości następujące. składni.ki Srodków trw;;iłych:
!)la w ! aściwej oc eny opłc1calności podj ętych rnicjatyw, w przeclsięb~orst:vie
(;A.1\.lt>AJ\ \Vcl rożono rachu nek kosztów dziala1l, którego g·łówny m zaclz10 1em 1est
samochody osobowe o łącznej wart ości 500 tys. z l,
komputery przenośne o !ączne.j \vartości 40 tys. zł,
I
nawigacj ę sate lit arną OPS o tącznej warto ści 15 tys. zł.
rnecyzyjne rnz!iczanie kosztów klienta
Dzia l contro lli ngu prze dslęb iorstvva O AMlvlA zcb rnt odpowiedn ie dane za
pit:rwszy m i c.siąc clzi.alal.n ośc i Przed s i ęb i orstwa po wdrożeniu nowych in i cja t)'\.V~
PonaJ to szacuj e
MA wynos i 15%
się, że roczna sropa kosztu kapitalu prz edsięb i orst1.va GA1Yl- I
.które prezen h1j ą tabele 10 .30. - 10.32 .

TABELA 10 .3 0. Kos z:ly wykonyv: ania rlz:i a ł arl

Polecenia:
I
Os_zacow a ć 'koszty
poszczcgó\ 11 ycb grup klientów wykorzyst1.1jąc ide ę. trady-
Kuszly up er a1: yjnt:: d z i;lla!i [Ltj

Skfod;mie wiz;lt przez przedstawic ieli hand lowyc h (PH)

29
62
ooo
ooo
c yj nego ra ch unku kosztów dzi8latl (A.DC)
koszty poszczegó lnych grup kli en tów wykorzystuj ąc iJeę sys telllu
A.BC-EVA, U\.vzględniającego , oprócz kosztów operacyjnych , także ko szty za-
I
angażowanego kapit<:1 !u.

I
 kl)S"Lly kapit:.du z;1;rn gai .ow:.111ego w aktywa trw<.1le 1,.vykorzysty\vane do \'.:yko-
Rozwiązanie: nywan 1 ~1 dz1al<t1:1 1111 rzecL klicnlóv,', .
I . K~1lkulat:ja kosztów g rup kl ien tów przy u wzg l ę dnie niu trndyc yjneg1J sys h~­
kosz.ty kapita!u _z1.w11_g::i.żow::i.11ego \V aktyw1:1 Obro towe utrzymywane \VSkt1tek
wspołpracy z klientami (należnośc i krótkotermin1Jwe;
m11 ABC
Uwz~lęd1Ji~nie dodatkowych kosz tów związanych z zaangażowanym kapirn-
Ka!kul::icj ę kosztów klienta rozpoczyna obliczenie stawek nośnik ów kosztó\v
lem powiększy ł<l_cz ną pl1lę kosztów roszcze gó !11ych klientów· •
dzialań. Ob liczenie to przeds triwiono w rab e!i l0.3 3.
Rozpo,czynaJąc kalkulację kosztów klient ów nn!e-ży w p ierwszej kolejn o:ki
TABELA 10.33. Kalkulacja stawek noSników kosztów dzialafl osz~cowac pełne k.oszry wykon ywania działań, tzn. koszty operacyj ne oraz kosz tv

NuSnik kos7.tów d2i::i-

Koszty Ilość n ośnika
S ta wka nofoilrn
lrnsi.lOw dzi;1\ań
kap1tah1_zaan~ażo~·i.rnego w <:1ktywa trwałe slu7ące wykonywaniu dziata 1i . Koszt~·
Dzia\anic !an i:1
dzi:ll :tnin kos7.tliw th .ial,11\ [i.l/nnśnik] operacyjne działan wynoszą, ,
1,.11
[4] [51 = [J ] l_[•J prowadzenie ca !! center - 29 OOO zl
Prowadzemc
[ I] [2]
Liczba polączc11 z. call
[3]

29 ooo I 097 26,44

• skladanie wizy\ przez Pl-.1 - 62 OOÓ ;I.
call cemer center {szt.)
Licz.ba złożonych 48,,~4
, Koszt kapit;::il:1 za~n~ażowanego w <l ktywa lrwa/e s luzące wy konywaniu d?ia-
Skladan1e wizyt 62 ooo I 180
ian w~rnaga okresle111 ~ stupy kosz~l1 kapila lu oraz wartości zaangażow;incgo k.lpt-
przez l'H. w1zy1 przez Pil (sz.1.)
rn~ll. .S topa _kosztu kap1tah.1 \'. 1 ujęciu rrnesięcznym przy zastosowaniu bpitali7ai..:Ji
Na po<lstawie wyznaczonych sla\vek noSników kosz tów dzia!ań ob liczane są 111 1 es 1ę czneJ złożonej wynosi :
w oaslttpnej kvlejności koszt y działall wykonanych n<1 rzecz poszczególnych grup
k. =(I +O, 15) 1'"" - I = (l,0117.
klienlÓW.
l<n_lkuln~ja ~vartoścl
kap itah1 za_a ngażowanego w aklY""·Va trwale slużące wvk(l-
TABELA 10.34. Kalkulacja łącznych kosztów działań wykonywanych na rzecz poszczegól- nywarnu dzrnlan zestala przedstaw1011a \V tabe li 10.JS ·
nych grup klien tów
:~~oEn~a~~~3~~ ~ :~u lacja wartoSci kapitału zaangażowanego w aktywa tiwałe s łużące
11
G ru pa Grup•l Gr11p;1
S la w!rn nośnika G ru pa R...-\ZEM
lhi:l l;111ie lcosztiiw tl1.i:1lań klien!ów 1 klie n tt'iw 2 k.\ ic111ów J kli e nt ów •I (z\)
(•d) (z\) (1.I) (21)
(zl/n u śnik)
\Vyszczególnie u ie Warto śC
Prowadr.t111e 11 420 2 115 9 120 6 ].\j 29 ono
26,<M
l1 rnwadzc11 ic ca ll ce nt er (z ł ) 31JO llOll
Pornieszcz~ ni a ---+---_;'_,:'.'.50'..'.0~010'._)- I
call centt:r
SkfaJanie wizyt 16 953 4 359 62 1100 w b11dynh1 ;:-,bi-ur-:-
o,-,y-m-C(-Czl:--)
48,!l<I 11 625 29 063
orzez PH pow1crz.dmia poinieszczeń (m') 60
J l l77 26 073 10 704 9 1 ooo
23 (MS
H..-\ZEl\'I powierzcluiia cakgo budynku (1n 1) \ 100
wartoSć c:ilcgo budynh1 (zł) 5 OOO UOO
Do pos zczególnych grup kh ~nlów przyporządkowano koszty w wysokości: Kompu te ry SUH.:jonarne (zl) I) (10()
Grnpa k tienlów I - 23 045 z l, Oprogran1 owa11ie IZł) 12 OOO
Grnpa klientów 2 - 3 I I 77 zl, Telefony smcjonn111e (z !) 6 t100
Grupa klientów 3 - 26 073 zt, Po1,05{ale wyp\isażt:nie (zł) I 7 01)()
• Grup:.i klientów 4 - I O 704 zł. S klada11i c wizy t pn~ez PH (zl) 555 OOO

2 . Kalkulacj a ku s1J 1hv grup kl ie n tó w pr zy mngl ę dn i e niu system u ABC-EVA

K:.ilkul;i c.:J:i ko~rlt~·1w klle11 l:i w sys tem ie ABC-EVf\ różni się od podejścia sto- ,--
snw<1 ncgo w t1nd ycyJ11 y111 /\HC tym , iż docbtkowo uwzglę dnia s ię koszly· zaan- - N<1 JXhls1;rn•1t.: 1111.onu;.icJJ przedstawionych w tabeli J0.35 można \VVZnatzvć
gażow~ml!gn k: q1it :ll 11 W odn1cs1c111u do klientów można wyróżnil: dwa miejsca · kQ$L.1Y dz1:ila 11 wykrn1y\\':rnych 11:1 rzecz \Vyróż nionych grup k!ienlÓ\\'. Kos7tv .te
11o ws1:iwa111:i k\)S'l.ll1w k:1p1 1:i! u 7;qir t..:1c111 nw:111 n w ltilicli 1O.l(i. ·
1A.BI l /I. I 0.JG. t' ~1 c11u: ku~11 1 ~ d1i ;:1! c11\ w s y s~te,_

\Vys 101:i; l1l11i c11ic

- "_
' i_
e_A B_c_-_E_VA_~------~
l'rowa1h~c 11 ic
ca ll cc 11t c 1
Sh ladnni c: wizy t
pr1.cz Pii
kapi talu zaan gożownneg o w na l eżn oś ci kró lko terminowt:: oJ Lyc ll 'l..i. : k!i l! ntó w. Kal
ku lacj~ tych kosztów przeds tawiono w tabe li 10.3 9. I
~;c~E ~~p1~li~~ló~~ l ku la cja kosz tu kap1ta lu zaang aż owaneg o w n a l eż n ości od lłOszc,:oyól
_ 1,11 )1 ty u1ic1 ucx iuc (7.1)
~ i-a 1 ii_1_
:d_11_,__
(''-"-1)_ _ _ _ _ _ _ _- + - - - - --=-
J -=-
S_1.1_ 4--_ _ _r. _su'-2_
2•J ouo 62 llllO
9 I
wa1 l0śi.: za,1 1 1 ~a'.i,uwa11cg0 kap itnh1 (zl) 300 OOU 555 OOO W ysz czegolnienie
G ru pa Gr11pa Grupa C ru pa
lł.-\ Zl~ [\ I
klientów l kJierHńw 1 k.lie11tów J 1cns111.tiw -1
mics it.; cz.1rn sto11a \.;() sztu kap1l<tll1 l , 17% ! , 17%
RAZEM koszty Jziabiń (zł) 3?. 51'1 GS 501
Poziom

keni"'h
należności (zł )

kosztu
480 ooo
1, l7%
ISO OOO

l, 17%
69 0110

1,17%
1350000

l ,17Yo
? on ooo
I
Wyznaczone koszty dzia b1l s ttJ.nowią pod s tawę do wyznaczenia stawek nośn i~ Koszt k::ipitniu (z!) 5 613 1 109 808 l.5 8 15 24 355
ków kosztów działań. Kalkulację tych s tawek przedstawiono w tabeli l 0.3 7

TABELA ·10.37 . Kalkul acja stawek nośników kosz tów dzia!ari

, Po lrwzględ~ieniu kosztu kapitału zaangażo-..vanc go w należności od poszcze-
golny cb grup klientó w można wyznaczyć łącz ne koszty klientów, które zaprezen-
I
!<Oszty Uo ść • Slawlrn n ośn ilrn
Uzialuuie Nofo ik ld:is2 tów il'.i:i a hlllia dz iula uia
(z l)
nośnika kos?.-
tów (Ld;11;"11l
ko~ztów dzi::ibń
(z l /nośn i k)
towano w ta be(! I 0.40

;~~~L:l\ ~~ -)40 . Ka lkulacja ł ącznych kosztów poszczegó lnych grup kl ientów w systemie
I
[3J [4J [5M3Ji[4J 1
32 5 14

68 50'2 1 ?.30
19 ,64

53,52.
I
Ob li czone stawk i nośników kosztów dziala11 zostaną wykorzyst~me do kal.ku-
1:.lcji kosztów dziab11 w przekroju wyr óż nionych grup kli en tów, co uk::izuje tab e-
I
la I IJ .38

TABELA 10.38. Kalkulacja kosztów działa ri wykonywanych na rzecz poszczegó lnyct1 grup
Do poszczególnych grup klientów przyporządkowano koszty w wysokości :
Grupa klientów I - 31 27 J zł
I
Grupa klientów 2 - 36 590 zł:
kl ientów

Dli:11:i11ie
Stawka 1111 śnika
kosztów Jział:l 1i
(z ł / nośn ik)
Grupa
k li 1wtóll'
(zl)
1
Grup;1

(zł)
Grup:1

(zl}
C ru pa
kl icutów 2 ltli entów 3 kli c 11 tów 4
(z ł)
RAZEM
(zl}
G rupa klientów 3 - 29 765 zł,
Grupa kJientów 4 - 27 745 zł.
I
Prowadzenie 2 J7l 10 226 7 li) 32 5J:I

I
29,64 12 80'1 Oszacowane w sys tem ie ADC-EVA koszty poszczegól nych grnp kli e nt ów s ą
ct1l l .:cnte1
SkJad<mi e wizyt 68 502 ·wyższe od kosztów tyc h k lien tów wyznaczonych w rach unku kosztów dzialari ni e-
53,52 12 8-14 32 110 18 73 l 4817
r1ez P!-1 uwzg lę~niaj'.1-cyrn kusztÓ\~' zaangażowan~go kapi tal11. S~ala .wys tępujących róż ­
?.5 Ó<\8 34 41:1 l 18 957 ll9J(J 10 1 Ol6
RA'.ZEM !llC zalezy p rzede wszystkim od wielkośc i zapotrzebowama klientów na ok.reSlone

Do poszczegółnycb grup klien lów przy porządkowano koszty dzl<1!ań w wy-

dzialania oraz od kwoty na l eż n oSci od tych ldlentów ~ I
sokoSci:
Grupa klientów
Grupa klientów
Grnpa klieutów
l -
2-
3-
25
34
28
648
431
957
zł,
zl,
zł ,
2. Zadania
I
ZADANIE 10.1
Clrnpa klientów 4- 1\ 930 zt

Obok kosztów dz ial8il roz li czonych na poszczi.:gó lne grupy klientów, w sys„
Przeclsiębiorsl\'1.i' O „Futok0111 órka" Sp. z o .o i sprzedaje wyrob y
I
temie ABC-EVA, w odniesieniu do k li entów, llWZg l ~ d11i 1:rn e SI.\ r()\voit:ż kosz ty
w ramach specyficznych zlec.e ii kli~nlów . W pn:cd,;ięt>ior·st\\•ie doko nano podziaht
 I
No5uik ki,.sztijw 11 1> ~ 11i!c 1
ug1'Jl 11 kli c11Lów r;c, k~1 11 ~1ly dy~'5trybucj i 01az poszczególne grupy klienLó•.,v 01, i:_dani ~ OUie k t ku.s7.l l'wy
.J etl 11 0:; 11rn
llz iat:·111 in l< os?. lbw d z i : ił:i1 d : 1
k ~rn ;il dystrybucj i l · lwn-
Grup<i k:!ien!r)w
o g1upn Klic11L(f\·V /\,
o g rupa klic11 1Uw R,
I
fo lde rów
K:rn;ił dystrybucji Liczba r•)lderów
ka11o l dys tryb ucji li :
o gru pa klicnlów C.
o grupa klicnló\.v O
W badanym\1kresle w przedsiębiorslwie wykona no p i ę l11Jście zarnówieó pro-
dukc yjnych, któ rych chorak:Leryr- tykę przedstavvio no \I/ tabe li 10.4 \
Odpo wiedn ie dane niefinansowe dotyczące wyróżnionych dz ia!;ui wykPn y-
wa nych w pr ze d s i ~biorstwie ., Fotoko mórka" Sp. z o.o. przedstnwjn no w tabel.Jeb
1043 - I 045
I
TABELA 10.41.
tów wytworzenia
wy sokośc i os i ą.qn i ętyc h przychodów ze
produktó'N w ram ach poszczegó lnych
ora z kosz- TABELA 10. 43_
nych zarnów ien
WielkoSć nośników kosztów d zia ł a ń wykonywanych na rzecz poszczegó l-
I
Przyjn1Qwn11 ie Wysy ł ka ·un11ówier 1i;1 do wy-
l Zamów ic n ic/ OzL.1bi 11 ie- ·
l<Jie 11 t bran ego pu 11 ktu udhi on1
I
G n1J1~1 klientów A ~===-=--1---------''-'-'=-1------=-:--I
Z<i1nów ienic 2
i-'=Z_01 __
110'-w-.ie-'
nt:::.
' - ' - - - - - - ! -- - - -
3,50
___iiLJ, ________c_3f~
1111
I
Gru pa kl ien tów B ~-====--"--1------~=-+------::=-:::-i Zarnów ienie 4 \00 <l!I I

Zamów ienie

Zamówienie 7
2,00

4,00
71)

35
I
G rupn \dientów C

I
Zamówie nie 8 6.00 22 11
Zairniwien ie 9 S.00 J l il
Zamów ienie llJ 4.00 I SP
Zamówie nie 11 3,00 31)

Gn11E1 kl icnt1',w D l-'=:====+-- - ---'==--+------::-:-:-:-:--1 Zr1111ów1e ni e 12

Zamówie ni e 14
2.00

2,50
l 30
\Qf l
11n
I
VV ranrncb wdrożo neg o w pr:zedsiębiorstwie rilchunkl~ kosztów dzialaó wy-
poclstawowe Uzialania wy kon yv..·;ine w Spólce ,.Fotoko mórk a" na
Z;:imówien ie [_5

TABELA 10.44 . WielkoSC nośników kosztów

4.00

dz i 3ła r l wykon ywanyct1 na rzecz poszczegól ·

1.in

I
rzecz kosz towych Cl1a rnkterystykę tych dzi ała i'l przeds taw io- nyc l1 grup klientów

no w

TABE LA 10.42 ~•ń7c,i nn,,ch w Spó ł ce ,. Foto komó rka" oraz p1·zypo-
Grupn kl ientów A
\-Vi zy ly pr v~ d <;t: 1wid cli

Lkzb::i wizyt (szt.)

ha 1nJltJ11·y l'. h
I
~kow_an_e_ir_n_ _ _ _-,------c--;N~u~śi~1il~rl~rn-sz~t11~"~'r~.le~d~r„~JS~il<~a~rH~•J~ui~k:~• C1rup<t klietitl'1\v_B_
Grnpa kl ientów C
110
91)
-1
. l) ~i:ila 11 i ~ . ·-. _ _,_ o_ u_ i_ek_r _1"_" z_'_"'_'.Y-1-- =="'-c..---j-""ko::::""'''''"'."-'''cc
lz"'-L1cc 11 i"a-1
la'-"
Grupa klirntów O l IO
I Przyjmowaor e zcrn<owrer< Zarnówrerne

WysvUrn Z'1mówicnia
do \v:ybranego [JLHtktu odbion1
Zamów ienie Dlugo~C trasy km I
TA B ELA 10.45. Wie!koSć nośników kosz tów dzialari wykonywanych na rzecz poszczegól~ Pon:1dto, z uw::i.gi na dużą konkurencJi;: 1111 rynku u:dug adminisLracji nieru-
nych kanałów dystrybucji • chomościami, Spó łka poz;1 wyróżnionymi c\zialani~mi prowadzi kampanię wize-
1-' rzyg otu wy wa ni l! f1d d ..: ró w rt!l.:.J:rn1 o wych runkową mnj ącą na ce!L1 utrzymanie obecnej bazy klientów. Koszty dziaht!ności
K:111 al d ys t r y lwcji/ Oz i:„tl an it'
dl:1 lrn n:1lów dys 1ryb ucji
Spól.ki z podzi:lłt:rn - na dZ.ialania wykClnywane w przedsiębiorstwie przedst~1wio ­
Li czb•l kat:l!ugów (sz r.)
no w t<.ibd1 10.47.
Kamtł dystrybucji I
Ktin<ił dystrybucji li TABELA 10.47. Koszty działań wykonywanych w przedsiębiorstwie

Poza in!OrmJcjarni niefi.nansowymj dotyczący mi poszczególnych D::t:i:1b n ie l<os:t.I}' d'.l.b!:)n ia (zl)

oszacowano również koszt)' ich wyko nywanla. Koszty te \V badnnym okres ie WY,- 3~ ooo
niosly : · PrzcprownJ2arne durainych napr;1w w men1churno:ici:1ch 12 ooo
przyjmowanie zRmówitń - 1S 390 z ł , Sprząwnic budy11ków i posc:>ji 23 OOtJ
wysyllrn zamówienia do wybranego pLmktu odbioru - 157 950 zł, 15 ooo
wizyry przedsrnw icieli handlowych - 83 600 zł, Pruw:iJzen1~ kamp:inil wi z ę;runk owej

pi-L)'gotowywn r~it: folderów reklamowych dla kanałów dystrybucji -25 OOO zl

W ce lu oce11y rentowności W'3pólpracy z poszcz~gólnymi klicnu1mi i grupi.lmi
Punadto w Spólce „Fotokomórka" poniesiono koszty zwi ązane z zarządza- ldientów cizia! finansowy prze d si ęb io r stwa zgromadzi !· ocipow i ~dn.ic inf(;rnrncjt:
niem przed sięb iorsrwem w \'tysokośc 1 50 tys . zl dotyczące ilości działań wykonanych na rzecz poszczególnych wspólnot mieszka-
11i owych zlokalrzowa irych w rć1żnyc:h częśc i ~1c h miastH. Informacje LC przcdsrnwiu-
Pol ece n ie: no w tabe lach 10.48. - 10.50.

Stosując wicloblokow)r i widostopniowy rachunek kosztów i wyników klienta T.A.BELA 10.48. ll oSć działań wykonanych na rzecz klien lów
obliczyć marże na poszczególnych grupach klienróvv oraz kólnafacb dystrybucji. Pr·L1.qin1wa1l1.a 11i..:
Z a r"t<[ dz:11iil! l p ruw a-
dr1 1·ainyd1 11.1pl".n 1
tl'.i.cn ic ks ięgowości
w uierucho111u ~ci: 1d1

ZA DAN IE 10.2 ,__1_

{J_
i i!_
"'~!_l_
N_uś_
11 _
ik_k_'"_"Zl_
ó_w_
dz_i:_
1ł :_
u1_i_:·1_-_+-_l_„ii.:_
·z_
1i ~_
, 1_iii_cs_·z J_.:a_1i _ ,_ _ ·z b_
1.._k __ "_1 1 a1~·; 1_
"_

o'_'_ _ _ _ _ _ _-+_
,__w_~~l,~.W~y~sp_ _____11_0_1--------~
Przedsiębiorstwo „SL:h ludny Domek" Sp. z o.o. of1:;ruje ush1gi administracji \VM ,JZ.Zekn" 78 13
\Vivl „tvlurLc" 95 83
budy1Lknrn i rnieszblnymi . Spólka dział a na terenie Wrocławia, gJzie wspólpracu- .
WM „Ot.:c:nri" 66 41
jt: z ośmioma wspólnotami mieszkani owymi (WM) . Kl asyti kację kli entów przed~
WM „Góni" 55 19
s ięb1urs 1 wn uwzgl~dniaJ(lcą ich lobli z::icj ę przedstswiono w tabeli I 0.46.
WM „ Dol in;!" 72 ó7
TABE LA 10.4 6. Klasyfikacja klientów. przedsiębiorstwa „Schludny Domek" Sp. z o.o . WM „Wyżyna" SO 54
W"M „Równina" 6-1 19
PrLc:Jsiębiurstwo „Sc hludny Domek" Sp. z o .o
Póln1)C Wroda wia Południc: Wrod:lwia TABE LA 10.49 . Ilość działań wykonanych na rzecz klien1ów
\VM \V!vl Wtv1 wrvf IVM WM WM IVM
„Góia " „Dvlina" „Wyżyn;1" „Równina" S p rz:1 ta n ic !Ju dy 11l>il w
„Wy-,; a'" ,Jb.eka" „Mor2c" „Ocean" \ \lysLcZcgó luier 1ie Ko 11 S{'r w;1i:j a z.i d c ui
i nuscsji
Puwicr·1;d 1nia l:Z!iŚt: i P_u w i i: r zch u i:i
\.\' rarna~h świndczonyc.:h usl ug dla w::;pólnul rnicszk::rniowych Spółka wyko - w~ p ól 11 yd1 w b ud y1dwch uli SZ :t l"l)\\' 7.ic lc u i
nujt: cztery glówne dzi.:il11nia WM „ Wyspa" I 969 I 220
rnrządzanie 1 p1\1\ViH..lzt: ni t: ksil.i:g{)W Ośc i, W 1VJ„Rzek. 1" 1 372 7 10
prz~pcow~1dza11ic du1:.1/i1ycli 11Jp1:1w w 111 t: nh.:hotnośc1<1Ch, ,__.w_M~„~M_o_
«_e"_ _ _ _ _~----t·------
1-8>-,3-r--·----~
sp r zą 1 ;101e bud y1 1ków 1 po ses ji, 1
N1\lf „Ocer111'' _ _ __ _ _1_l_
9u_+-----~
1
klll1Stl'Wat..:j~1 z1vli...:111 WM.~ 748 580
I
I Klien I j
W y:;zc"tcgó lni c ni c -

/N o ś n i k kosz tów d z i~1!:111ia -

S prz:it:iuie b 11 dy 11 ków
iJ JU S l' .~j i
l' owi cl'zchni:1 c z ę ś ci
J(uu .~ erwn cj ll z icleui

Pow ic rz d1r1i~1
kon:ma zos tanie prosta ka lku!a c1a kosztów poszczr.;g(11nycl1 gru r klientów przy
wyko rzystaniu określonych kluczy rozliczeniowych. Z tego wzg l ędu przyjęto. ze
k! uczarn i ro zlicze ni ow ymi będą·
wspU lnyd1 w Uud yn k nch obszarów zie le ni
dla kosz tów ogólnego zarządu - koszty wytworzenia uslug,
I W fvl„ Doł i nu"
WM „Wyżyna''

WM „Rów nin l'I"

902
I 422
983
750
I 080
630
• d la kosztów s przedaży - przychody ze sp rze d aży us lu g

W tabe li t0.52. przedstawiono <l ane n<i te mat wyso koSci kcisztów wy t wo rz~.

I TABELA 10.50. ~loSć d z iałań

\Vyszczegó l11 ic n ic
wyko nanych w różnych cz ęściach miasla
Prowadze n ie lc1rnp a nii wize runk owej
nia usług oraz przychodów ze sprzedaży w prze kroju czterech wyróżn i onyc h gt11p
kli erl!Ó \.V,
fłcjri11 miasrn 11 N nśn i li. lrn sztów dzialauia Lin.ba bill l.w ard ' 6w pro nioc yj nyc h
TABELA_ 10.52. Przychody ze sprzeda ży i koszt y wytworzenia us!ug

I Pó lnoc Wrocławia

Pu l"L1 dni c \Vrl}{; L1wi a \) 1yszczeg ól n ic11 ie

-~
Grupa
klie 11 Lńw J
C rup;1
k.lieotów 2
C i-upa
kli entów J Gnqrn ~
kli ent ó w -I
Przychody ze sprzt:t.laży ush.r (zl) ooo
vv Spó lc e pon ies io no koszty za r ząd Li w wyso k ośc i l O tys. zł.
95 I IO ooo 65 ooo

I r)rze dsi ęb i orsr.vo ,,Sc hludny Do m ek"~~- ~

o_.o. osi<!Ea_przychody ze ~p rzed~~
Kosz ty wytwo rzen i;i ll Sh1g (zl) 6<1 ooo 4 7 ooo 86

W bacl nnyrn okres ie ponies io no n as t ~ pując e kos zty ni eprodukcyjne:

ooo 29 001)

ży w poś tac i op iat wooszon~ch przez w~asc1c1e.l 1 loka h 111 1 ~szkaln.~ct1 . \.\ ~sokosc
kosz ly ogólnego zarządu - 70 lys. zł,
I opl c.i t ka lku lo wana jes t j ako iloc zyn pow1e rzc h11 1da n ego1.111 eszk~ n i.1 ~1azJe.dnost~
kowej stawki opiaty w wysokości 3,50 zl/1:1 2 . Łączną pow1erzclm1~ mi:_szk(ln w ra·
mac h poszczegó lnyc h vv ~ pó ln ot m iesz ka niowyc h poda no w tabeli 10.::iJ
koszty sprzed aży - 43 tys. z l

Po lecenia:
TABELA 10.51 . Ł ącz na po wierzch nia lok ali mieszkal ny ch
W t\ I WM Wi\ I W i\ I W f\ ! Obliczyć wyni k ze sp rzeda ży wed! ug grup klie nt ów.
r---:------c--:--i " W)'s [ia" „ lll.cku " „Mor7.c" „Oce:1n'· „Gór:i '·

I l'u wicn.chui ;1
111ie .~zlc 1 1 '1'j(~
7 200
u•J_')L_--1._ __l___
5 070 5 415 <1 092
__[_ __J__
2 695 3 600
__._ _~--~---
5 200
ZADAN IE 10.4

Po le c eni e:
W celu poprawy fina nsowych wyni ków dz i alal n ośc i na no\vych rynkach
I Slosując
ubliczyć
wieloblokowy i wielostop1-Uo\vy ra.cb unek. kosztów. i wy,nik~w kl.ienta
mc1rże poszczególnych wspó lnot mieszkan iowych 01 az rcJO nmv miasta
w przedsiębio rsrw i ~ „Runner" Sp. z o.o. podję to w poprzednim okresie dwie ini -
cjatywy
utworzono specjalny zespó l 12 przedsla\ 1.: ic1eli hanJ lt)wych nadzo rowany
I ZADA N IE 10.3
przez d"vóch kierow ników regio 11 al.nyc h,
wprowadzono nowe zasady kredytowa nia klientów, a w szczeg,)!iwśc.; 1 urnu;;l1
w illl10 odrocze n.ie w czasie p fa tnośc i za zrea li zl)wane zlecen1[1, cu 11 1: 1 l<H.: !ii.;..: 1l·

I W p rzedsiębiorstwie „Tartan" S.A. zdecydowano

w przekroju wyróżnio n yc h grup klientów. Dla celów za r ządzan i a wyrozmano
e:lówne składniki
kosztów· , ,
się na k.alkula~j.ę. kliemów do dokonywania częscszych i większych zakupów

.. koszty wytworzen ia us ług - gromadzone w przekJ·oJLI poszczego lnych gr up
klien tów,
koszty ogól nego zarządu - odnoszone d~ przeds i ębi.ors rwa Ja~~ ca!osci,
koszLy sp r ze d ::iży ~od n oszo n e do przecls 1 ębiorst\va J.:i ko nilosr:1
Efe ktem przedstawionych inicjJt)'\v było zwiększenie przychod ów 1_c s p 11i.: d :1/v
przeds i ęb i orstwa . Jednak dla pelncj oceny fi nnnsowych sku Lków pudi9t yd 1 d 1 1; il i 111
. . . , ko1J ieczne jest również l)SZacowanie związanych z nimi kosztów \V !ym ci.: lu d1t:i l
control lingu przedsię bi o rs r-w a zebra ! odpowiedni e dnn e dotyczące nowyc.: 11 1111 c1:11 vw
zn okres miniont:.go miesiąca. Dane te prezentuj ą tabele I 0.5J_ - I0.55

I rachunku
w Spółce Uop1cro rozwa'l,;:i. się możliwość wprm~·adzenia zlożo.nycb ~ys~e1:11Ó\\.~'­
ko szLń w. z te go w1.g l ęclu zdecydowano, ze ~v pterwszeJ koleJ nosc1
 I
TAB ELA ·10 .SJ.'!<oszty dzi a l ~ri wyko11 ywanych w ram ach wprowa Jzonych inicjatyw

Kosz ty openi cyj 11 c dz ii1h11l [złl

AB C-EVA,
G n gażowa n ego
uwzg l ędn iaj ącego ,
kapitalu
oprócz kosztów operacyjnych, t;:\IQi.:: ko sz ty za-
I
I
Skl ad a111 c w1 1..yl p i-ti.:2 pr7.r.:ds1aw1citdi h.ind!owych (PH)
N<idzo rowani e 1"! I p17.ez lu erowllików regiona lnych
ZA DAN IE 10.5

TAB ELA 10.54. Il oś ć. wyk on anych dzia ł ari Prz eds i ębiors two „Speed" S.A SwiaJczy usl·ugi kurierskie. dla trzech g·lów-

Wysz1.:z cg ól11 ienic

Liczba zloionych wizyt przez PH (szt .)

nych grup klientów
klienci indY'..vidua lni ,
przeds i ę b iorstw a ,
0

I
jednostki.sektora publicznego
I
Czas oadzorowania 62 92 42
kierowników
W ramach prow adzonego w Spóke 1·achunku kosztów dz ialaó. wyod rębn i ono
Tabe la 1 O 55 Poziom nale żnoSci od klientów dwa zasadnicze dz i a łan ia wykonywane na rzecz kl ien lów:
G rnpt1 ldie ntów

Grupa klientów l
P oziom n:dcinuści [zl l
150 ooo
•
magazynowanie przesyłek ,
dostacczanie p rzesylek I
Grupa lot.Iienl ów 2 23 0 ooo S półka w u bi eglym roku u ru chom ila nowe cen trum logistyczne na południu

Grupa klien tów 4

250 ooo
335 ooo
kraj u, na które sk!ada się hala magazynowa z zap leczem ad min istracyjnym or::i z 15
samochodów dos tawczyc h. Prowa dzone wcześniej bada nia rynJrnwe wsk.azaly 11n
I
wysoką o p łaca ln ość urucho mienia nowego centrum na rym o bszarze.
Poiiaclto zi den tyfi kowa.110 skł ad ni ki aktywów wykorzystywane \·~' er~cy
poszczegó1nycb pracownikó w. Us talon o, że każdy z 12 przeds tJw1c1eli
wy ch dysponuje
Dla dokonani a oceny pierwszego roku
s i ęb i o rstwa
dz i ała l n ośc i nowej jeclnoslki przed-
ze bran o szereg danych operacyjnych i finansowych Z\.viązanych z jej
I
snrnochoc.lem osobowy m o wartości 65 tys . z!, d z i ?.lalnością. D ane te przedstaw iono w ta be lac h 10.56 . - I 0.57
o w artośc i 1,5 tys. zt,
TABELA ·10.56. Koszty dzialari wy ko ny1ivanych w ramach wp rowa dzonych inicjatyw I
Dzin ł :111 i :1

[( ;1 żcly z dwóch
h:1nd luwyc ll wyko rzystuj e:
kierow n ików regionalnych 1rndzorującyc h 1Y!agazynowanie przesył e k
Dosrnrcz:in ie p r zesyłek
14 16 IJOO
3 904 400
I
samochód osobowy o warluści 1DO tys. zl ,
na w i gacj ę snteli tcirną GPS o wartości l ,5 tys . zl,
ko mpnter przenośny o wartości 5 ly s. zł,
TAB EL A 10 .57. l l oSć: wykonanych

\ Vy szczeg tiln ie11 ie

działari

Klicm: i
Prz e ds i ęl>iors t: w:1
Jed11os1lci
sck rnn 1
I
p rojektor nw ltimed ia lny o wartości 4 rys. zł, ind y wii lua!n i
pu!1li c'l. 11 c;; 11
telefo nern komó t·kowy m o wartości l rys. z·l

Po nadto oswcowano , że roczna stopa kosztu kapitału p rze dsięb iorst . . va „Ru
Kubarnrn
DłngoSć
przesyłki
przesyłek (m3)
trasy do miejsca dos tarczenia
(km)
650

360
ooo
ooo
l 230 ooo
•\JO OOO
20\l ooo
540 0011
I
ne r" wynosi 12%

Po lece ni a:
D ane dostarczone przez prncown ików ci zia-I-u księgowości pozwolily na okri. : -
śleniestanów mileżnośc l krótkotenninmvych od poszczególnyc h grup kli ent.ów
I
Wynoszą o ne·
Oszacować. koszty poszczegó lnyc h grup kl ie ntów wykor:lysrując ideę trad .
~yjn ego syste mu ~·acbunku kosztów dzial a1~ (A~iC)
klienci indywidua lu.i - O zl,
prz edsiębio r stwa - 65 0 OOO zl,
I
Oszacować koszty poszczegól nych grup kJ 1cnt o w \vykorzystuj ąc """ ~, „_ ... jednostki sektom pub licznego - 240 OOO z ł.
 Pom1dto uzyskano informację na temat wartoScl aktywów wykorzystywanych ,.SLoper" Sp. z o.o. sprzedaje swoje wyroby w czterech regionach kraju . \Viel-
w dz.i atalnoSci nowo un1d10mionego ceotrnrn logistycznego: kość produkcji i sprzedaży wyrobów w ramach pq.szczególnych obszarów zapre-
hala magazynowa z zapleczem administracyjnym - 4 mln zł, zentowano w tabeli 10.61.
• samochody dostawcze (15 szt.) - l,8 mln zl.
TABELA 10.61. Wielkość produkcji i sprzedaży wyrobów
Polecenia: l?ólnoi.:
Wyszczególnien ie Po lu c!nic Ws~hód Zru:hód

J. Oszacować koszty poszczególnych grnp klientów \vykorzysrując ideę trady - Mini(szt.) 2 10 190 315 225
Mikro (szt.) 720
cyjnego systemu rachunku kosztów dzialań (ABC). 290 140 980
NaM (szL) 2110 320 410 2JO
2. Oszacowcić koszty poszczególnych grup klientów wy~orzystując ideę syste-
.muABC~EYA, uwzględniające.go, oprócz kosztów operacyjnyc h, także koszty
zaangażo wan ego kapitalu . P rzyjąć , że stopa śred niow ażonego kosztu kapi tału
W ramach ś wiadczonej obsh1gi klienla \V przeds i ęb i o rstw i e wykonywane są
dwa g !ó wne d zi a ł ania nieprodukcyjne:
przedsiębiorsrwa wynosi l 8%.
prowadzenie szkol eń
dla kli entów przez przedstawicie li handlov„ ych. 1

wysytka z3mówi enia do klienta

ZADANIE 10.6 Szczególowe dane dotyczące dzialatl nieprodukcyjnych przedstawio no w ta-

belach 10.62. - 10.63.
W przedsiębiorstwie „Stoper" Sp. z o.o. wytwarzane są trzy rodzaje produk:
tów - Mini, MiKro, N ano. Dane dotyczące jednostkowych kosztów bezpośrednich TABELA 10.62. Koszty pośrednie nieprodukcyjne w przekroju działari

przedstawiono w tabeli ,l 0.58 Ozinl:1n ia Koszt)' dz i.11:.i rl (z l) l

TABELA 10.58. Jednostkowe koszty bezpośrednie wyrobów Prowtidzenie szkoleń dla klientów 90 ooo ·-1
\Vysiczcgó l11 ie11ie
Mi ni !\! ikro N:ino Wysyłka zamów ienia 175000 J
(zl/sn.) {z l/szL) (zl/.szt.)
21 T~B~LA 10 .63. Dane dotyczące itoSci działań wykonanych w ramach poszczegól nych re-
MnleriałybczpoSrednie 54 39
91onow
\Vynagrodzenia bi;:zpiJśr~dn ie z narzuta1ni 36 li 43

Pow kosztarn.i bezpoś re dnimi , w procesie produkcyjnym poniesiono równleż .

koszty pośrednie w vvysokości'300 tys. zł, któ re w rnmach prowadzonego w przedsię­
biorstwie rachunku kosztów dzia laó grupuje się w przekroju dwóch zasac\n.iczych d.zia- .
ta1i. Dane dotyczące wyró:Żnionych dzi ałań przedstawiono w tabelach l0.59. - 10.60 · Polecenia :

TABELA 10.59 . Koszty pośrednie Produkcji w przekroju dzialari 1. Dokonać kal.kulacji kosz[ÓW klientów z poszczegó lnych regjonów zgodnie

Wyszczegó ln ic11i e z tradycyjnym rachunkiem kosztów, przyjmu.iąc jako kh1cz roz l iczeniowy dla
180 ooo
kosztów pośrednich produkcji - koszty \vynagrodze1"1 bezpoSreclnich z narzu -
Wsparcie procesu produkcyjnego
120 ooo tam i, natomiast dla kosztów paśreclnich nieprodukcyjnych - koszty wy two rztt·
Proces produkcyjny
nia produktów sp rzedanych w wyróżnionych region::i.ch.
TABELA 10.60. Dane dotyczące ilości działań pośrednio produkcyjnych 2. D~konać kalkulacji kosztów k li entów z poszczególnych regio nów zgodnie
z ideą rachunku kosztów dzinlaó.
Wysic2cgól n ie 11 ie Min i i\•l i\.:ro Na no

Cwsws)1nci11 roces1i rodukcy·ne 0 o (h) 3 \5 495 225

Cz.As t1w<inia Jrocesu Jrodukcyj nego {h) 720 990 840

' I
/:
 TABELA 11 .2. /vl iary cly nc1rniki kosz:tów w 200!3 r.

Rozoz1 AŁ 11
l7
Jetlnopod st:iwuwc 111ia1·y c!y11a 111 iki l.,ill'u.: u..:: huw1: mi n i y dy 11 :111dl,i
Miesi;\l'.
61\: r.. ó. K,

ANALIZA KOSZTÓW li ,4- ~·

103,89 3,89 I <\ IOJ ,89

\V

nr 21 105,83 5,83 7 10 1,87 1,87

IV 25 106,94 6, 94 101 ,05 1,0 5
37 110 ,28 10,-28 12 103,12 J,12
1. Przykłady VI 46 l 12,78 l2,78 102,2 7 2 .27
VI! -10 97,22 -2,7S -56 86.21 -lJ,79
PR ZYKŁAD 11.1 vm -6 98,33 . \ ,67 101 , 14 l ,14
L"X 70 lJ9 ,44 19,114 86 12 l.47 2 !,47
Przvk.lacl jest poświęcony analizie dynamiki kos ~ lów całkow i tych X 83 123 ,06 23,0ó 13 103,02 3,02
przedsię.biors twa oraz ocenie reh1cji kosztam i a X! 1 !2 131,ll 3 1,11 29 106,)5 6,55
produkcj i. W badan1u wykorzystano . dane ew1cle:11cy1ne xn 136 137,78 37,78 24 105,68 5,08
2 2008 roku . Darie te są przedstawione vv ta be il 11 . l
Jednopodstawowe absolutne odchylenia kosztó N 1
całkowitych obliczono na
TABELA 11 1 Koszty ca ł kow i te i wielkoSć produkcji w 2008 r
podstawie wzoru
Wielkość

~
Koszty c:J!kowire Kt produkcj i Ql
J\liesi1p::e (to'ny) 6K ~K 1 , - K,,
""'·"'Il
360 80 jednopodstaowe indeksy dynamiki wed-lug fom1uły
374 85
Il! 381 90 lit = ~ · 1 00%
[\/ 385 93 K,
V 397 98 rratomiastjednopodstawowe tempo zmian jako
VI 406 105
350 73 W"= I,, -100%,
VII
\11 11 3YI 79 co jest równoważne formule·
IX 430 11 4

X 443 121

xr 472 134

Xll 496 147

Rozwiązanie:
w la beli l 1.2. zostaly przedstawione miary dynamlki koszów całkowitych: od;
chylenia absolutne, indeksy dynamiki oraz tempo zmw.n .
Wszystkle wymienlone mi<1ry dynamiki będą obliczone w dwóch
jako
miary dynamiki jednopodstawowe, w których za podstaw ę odniesienia przyję
to koszty ze styczni a, _ . . , nia stanowią koszty z miesiąca bieżącego. Na podstawie danych zawmtych w tab e-
miary c\yn~rnliki _łańcucho_we, . w któ?ch za. _po~stawę c~drue~1erna koszta\
z bieżącego miesiąca przyjęto 1cb pozi om z n11es1ąca popizedniego
Przeana lizl1jemy wartości miar dynamiki kosztów ca -łk owitych zawarte w ta-
beli 11 .2 Najpierw uczynimy to dla miar dynamiki o pods ta\.vie stal ej Odchylenia
a 1.oso1urne L1 ~. , informują o przyroście lub spadku kosztów caHrnwitych w poszcze-
gólnyc b w stosunku do kosztów poniesionych w styczniu ."Zauważarny
na przyklad, że w kwietniu nastąpił przyrost kosztów całkowitych w srosunku do
stycznia o 25 tys. zł. Z kolei koszty calkowite w lipcu były niż.sze od kosz.Łów ze
st-Yczn ia o kwotę 10 tys. z·t. W ciągu catego roku nastąpił natomiast przyrost kosz-
tów calkowitych o 136 lys . zł.
Indeks dynam iki / 11 wskazuje na to, jaki procent kosztów całkow i tych ze stycz-
11 l 1.2 stvvierdzamy, że koszty calkowite w kwietniu stanowi·ły 106,94% ko sztó w
poniesionych w styczn.iu, natomiast koszty· w lipc u osiągnę ty poziom 97 ,22 1Yo po
ziomu ze stycz1.1ia . W ostat12im miesiącu roku koszty całkowite s tano wi ly 137,78% RYSUNEI< 11.1 . Jednopodstawowe indeksy dynamiki koszów całkowitych 1wielkoSci produkcji
poziomu styczn10wego.
200
Tempo zmian W„ wskazuje na procentowe zmiany (wzrost !ub spadek) kosztów
calk9wjtych z kolejnych miesięcy w stosunku do stycznia. Tak więc w kwietniu 180
nas tąpił przyrost kosztów całkm;i,,.·it)·ch w stosunku do stycznia o 6,94%, natomi::i.st
160
w lipcu koszty te były niższe od kosztów poniesionych w pierwszym miesiącu
roku o 2,78%. W ciągu całego badanego okresu nastąpił przyrost kosztów calko- 140

i
.;;? - - jednopó<lstilw1}wt indeksv
witych o 37,7S%. dynamiki kosnów -
120 całkowitych
I>rzejdziemy teraz do an alizy wcirtości miar dynamiki o podstawie rucbornej
-o 100
\V tym przypadku odchylenie absOlutne fl/(1 infom1uje o przyrostach lub obniż­
bch kaszlów z miesiąca na micsiąC. Z kolei tempo zmian W1 ukazuje te zmiany
w procentach. Zauważmy, że najwyższy p rzyrost kosztów calkowilych równy 76
f 80
60
tys . zł wystąpił wt: wrześniu w stosunku do sierpnia . W liczbach wzg!ędnycb sta-
nowi to przyrost o 21,47%. W lipcu natomiast koszty obniżyły się w stosunb1 do 40
czerwca.o 56 tys. z.I, ~j. o 13,79% 20

Latkuchowe indeksy dynJmiki J„ informują o tym, jaki procent kosztów z mie-

siąca poprzed nleg-o st anowią koszty bież ącego miesiąca. Na podstawie danych Il.I IV V VI VII VII I IX X XI XIJ
z tabeli 11.2. wnioskujeq1y więc, że koszty poniesione w lipcu stanowią 86,21 % Miesiące

kosztów z czen.v ca, natomiast koszty we wrześniu osiągn ę !y poziom 121,47%

kos;ztów z sierpnia
RYSUNEK 11.2. Łaricuchowe ,„~skażniki tempa zmian kosztów i w1elk0Sc1 produkcji

I
Analizując da~e zawatie w tabeli 11.2. można zauważyć dość duże zróżnico~
w;mie tempa zmian kosztów całkowitych zakładu w 2008 roku.

Analogiczne ni.iary dynamiki zostały policzone dla \.Vielk.ości produkcji. [eh 50

40
wartościpodane są "v kolejnej tabeli l l.3

Kształtowanie się jednopOdstawowych indeksów dynamiki kosztów całkowi­ 30 .

tych i wielkości prodlikcji zaprezentowano graficznie na rysunk.1.1 l l. ! . Z kolei ry - · - - lti ricui.: ho111e. wskażnlki
sunek 11.2. ob razuje kształtowanie się łaócuchowych ws.każników tempa zmia n 20 1emp<1 z.mian kosztów
=
tych dwóch parametrów ekonomicznych
~ IO \ ..
ca~kowirych

· · · łońcrn.:hov.·e wskaioik1
AJ1alizując wmiości m iar dynamiki kosztów całkowitych i w ie lkości produkcji o
~ tt:mpa zmian widkoSc i

,_.5""
produkcji
ukaza ne w tabelach 11.2. i 11.3. oraz ich kszta! towanie na rysunkach 11. 1. i ll.2. o
zauważamy. że obie kategorie wybzują ogólną tendencję wzrostową. Przy tym Ili IV V x1 xn
wzrost wj elkości proclukcj i jest większy od wzrostu kosztów całkowitych, co n ale· · IO
Zy uznać za zjawisko wysoce pozytywne. W c i ągu roku nastąpi I bowiem przyrost
kosztów cn !kowit.ych o J 7 ,78%, ii;;1tom iast wielkośc i pi-oclukcji o 83,75%. -2 0 .

-JO
lvli~s i ące:

I
 TABELA 11.5. Tempo zmian i wskaźniki pokrycia
TABELA 11.3. tviiary dynamikj wielkości produkcji
.J cd11o p o d ~ t :1 wowe m iary dy nam iki Lnl1c uchowe tempo Lni"1c u chowe te m po
óQ, w, Mies i ące z m iau wiel ko ści i min11 kosz11i w Wsl.:aiu ik pu krycia
p rodukcji c al kowitych

106,25 6.25 106,25

6,25 3,39 0,62
112,50 !2.50 105,88
Ili IO
103,33
m 5,88 1,87 0)1
lV 13 116,25 16,25
IV 3,33 1,05 0,32
13 122,50 22,50 105,38
V V 5,38 3,12 0,53
VI 25 131,25 3 1,25 107 ,14
Vl 7,14 2,27 0,44
.27 74,29
VII .? 97,50 ~ VII -25,7 1 .\J,79 0,54
V ili -1 98,75 - 1,75 JO J,28
Vil i 1,28 I, 14 0,89
34 14 2,50 42 ,50 35 i44 ,3 0
IX IX 44,30 21,47 0,48
41 151,25 51,25 106, \4
X X 6,1 4 3,02 U,49
Xl 54 167,50 67, 50 13 110,'14
XI 10,74 6,55 D,61
Xll 67 183,75 83,75 Il 109,70
Xll 9,70 5,08 0,52

Ana°\ iw. relacji między dynamiką kosztów całkowitych a ,d~n~miką wielkości Wskaźnik wyprzedzenia wzrostu kosztów całkow i tych przez wzrost wielko-
produkcji będzi e przeprowadzona na podstawie dwóch .wskazrukow: . śc i produkcji Jy\ko w lipcu był mższy od 100%, nalomiast w pozoslalycb dzie-
wskaźnika wyprzcdze niJ wzrosn1 kosztów cal.kow1tych przez w~r~st ~v 1 el~o ~ sięciu miesiącach roku przekroczył ten pozlom. Oznacza to, ie we wszystk.ich
Sci produkcji będące.go stosunkiem łańcuchowego incl.eksu dy na1111k1 w1elkosc1
tych m i es iącach tempo wzrosh.1 w idkości produkcji bylo wyższe od tempa wzro -
prod u kcj i do laócuchowego indeksu ~oszlów c~.Jko\~1tych,. , snt kosztów calkow itych. PrzykJadowo, w marc u tempo wzrostu w ie lkośc i pro-
wska żnika pokrycia zm ian wielkości produkCJI zrnrn na m 1 koszt~w , dukcji wyprzedzilo tempo wzrostu kaszlów ca łkowitych o 3,94%. W grudniu
tych będ ącego stosu nkiem t ańcucbowych wskaźników tempa zmian kosztovJ,
z kolei te mpo wzrostu wielkości produkcj i by !o o 4,40% wyższe od te mpa wzro-
i tempa zmian wielkośc i produkcji stu kaszlów całk owitych. Jeśli natomiast c hod z i o lipi ec, to w miesiącu tym tem-
Wartośc i W)'mi eni o nycb w skaźników są zawri rte 1,v tabe lac h l 1.4 . i l l .5 po spodku wi e lkości produkcji było o 13,83% wyż sze od Je mpa spadku kosztów
ca lkowilych
TABELA 1·1.4. Indeksy dyn amiki i wskaźn i ki wyprzedzen ia
\V skaźnik pokrycia zm ian wielkośc i produkcji z mianami kosz tów ca !kow i-
fr11lck s dya arn ik i Indeks Ws lrnin ik
Mie s i ą ce wy ll"Zeclzt:nia tych we wszys tkich miesiącach przyjął war tości dodatnie, wyższe o d jedn ości
wic l k1JŚL'.i Jff!Jdukcji kosztów
Oznacza to, że k.ieru nlci zmi an wielkośc i produkcji i kosztów całkowitych byly
106,25 103.89 takie same, przy czym jedynie w lipcu nastąp ił jednoczesny spadek obu anali zo-
lOS,83 101.87 wa nych wielkości. Zi n terpretujemy kilka wartości \vskaź n ika pokrycia. VY marcu
llJ
rv 103 ,33 101,05 przyrost wielkości produkcj i o l % os iągnięto p rzy jednoczesnym p rzyrośc ie kasz-
V 105 ,38 103, 12 lów c ał kowi tyc h o 0,32%. Z kolei w s ierp niu jednoprocentowy przyi"'ost wielkości
Vl 107,14 l02,27 produkcji nastąpił wraz ze wzrostem kosztów ca·lkowitych o 0,89%. W lip cu na-
VII 74,29 86,21 tomiast spadek wieU<ości produkcji o 1% os i ągnięto przy rów noczesnym spadku
_\_'ll_I_ _ 101,28 !Ul, 14 kosztów calko witych o 0,54%. Jest to więc syn1acja mn iej korzys l'n a niż w pozo-
IX 144,30 12 1,·17 stalych miesiącach, w których jednoprocen towemu wzrostowi wielkości prod u kej i
106, 14 103,0~ towar'!yszyl wzrost kosztów całko witych o mniej ni ż jt:Jen procent
11.0,74 106,55
109,70 105,08 Do o pisu i l ośc i owej zależności kosztów ~alkow i tych od wi e lk ości p ro du l,1 11
XTI
zosta lo zas toso wane ró1,vnanie regresji liniowej o postaci :
K=K,+k,Q.
 Na taką po'.stać za l e żn!)śc i wskazuje rozrzut punktów ernp i1ycznych przeds ta-
wiony na wykresie korelacyjnym (rys. 11 .3.) K =__!___ I
12 ,,,
K
'
= 4848
12
= 404
'
tvs zl,
- .
RYSUNEK 11 .3. ZależnoSć kosztów całkowitych od wielkoSci produkcji oraz średnią arylme t yczną wielkości produkcji
1224
-Q =__!._ fo = = 102 tony
500 l2 f:(-' 12
4 80 Kolej ne obliczenią związane z oszacowaniem paramerrów kz i Ks są pr1.edsta-
460
wion e w ta beli .! ! .6.

~ ·140 W pierwszej kolejności szacujemy parametr kierunkowy równania regresj i k"

~ 420
K ~ 192.656 + 2.072 Q ko rzystającz następującego wzoru·

~ 400 I(Q, -Qk-K.l

~ 380
r= I

3611
I(Q,-QJ
t=I

340 Po wykonaniu stosO\vnych ob ltczeii otrzymujemy:

320
300 1
--~--+---"--~---~-~--~- k, = ~ = 2 072 tys zl/ionę
5682 '
70 80 90 100 110 120 130 140 150
Wielkość produkcji
Z kolei do obli czenia wartości wyrazu wolnego tego równania Ks wykorzystu-
jemy nnstęp ujący wzó~·:
K_, = K - k, Q
TABE L A 11 6 Szacowanie parametrów równania regresji
'vV wyniku dokonanych obliczeń otrzymujemy :
i\ l icsi<ti.: Q, Q,'Q K, K -K (Q,-Q) ·(K, -K) (Q,- Q)' (K, - K)'
1
K, = 404 - 2,072 I 02 = 192,65 6 tys. zl
I 80 -22 360 - 4<1 968 484 l 936
li 85 -17 374 -JO 510 289 900 Możemy więc. zapisać następujące równanie regres Jl kosztów całkowitych
)81 w zależności od wielkości produkcji ·
Ul 90 12 -13 276 144 529
IV 93 -9 385 - 19 171 81 361 K= 192,656 + 2,072 Q
V 98 -4 397 -7 28 16 49
VI 105 3 406 1 6 9 4 WykJes tej funkcji regresji jest przedstawiony na rysunku 11.3
Vl/ 78 -24 350 -54 I 296 576 2 916
Interpretując uzyskane wyn iki wnioskujemy, że miesięczne koszty sta ł e bada-
Vili ~9 -23 354 -50 I [)0 529 2 500
nego zaklacl u wynoszą 192 656 zl . Z kolei jednostkowy koszt zmie nn ej kszta lrnje
IX Ili! 12 430 26 3 12 144 676
się na poz iomie 2 072 zł na l tonę wyrobu. Oznacza to, że zwiększenie wielknSci
X 121 19 443 39 741 361 I 521
produkcji o jedną tonę powoduje przyrost kosztów calkowitych o 2 072 z l
XI 134 32 472 68 2 176 I 024 4 624
XI/ 147 45 496 92 4 140 2 02) s 464 Dla oceny slły związku liniowego między kosztami ca lkowitym i a wielko śc ią
r l 22•1 o 4 849 o l 1 774 j 682 24 480 produkcji ob liczymy wspó lczynnik korelacji lini owej wykorzystując nas t ęplljący
wzór·

Dla oszacowania parametrów te go równania obliczy my średnią arytmeryczną

kosztów całkowitych
 I (Q, - QXK, - A')
1'= 1
Rozwiąza n ie:

W pierwszej kolejno ś ci obliczymy śt-edni \vażony k osz t j eJnostkowy w okre-

f(Q,-Q)'I(K, - K)'. sie pods tawmvym korzyStając ze wzoru·
1= 1 1= 1

Po podstawieniu do tego wzoru odpow iednich danych z tabeli 11.6 Oh'Z:ymujerny::

l 1774
0,998.
-/5682 '24480
Po podstawieniu do tego wzoru otrzymuj emy
Uzyskana wsrtość współczynnika korelacji
nią między kosztami całkowllyrni a ~ •••hc•o• •'l e• vvu•--·j•· ko= 58180
2040
= 28 52
,
zł/szt.
kości produkcj i następuje wzrost kosztów calkowitycb
Nastę pnie obliczamy średn i ważony ko szt jednostkowy wolu-es.ie badanym na
\Vykorzystując oszaco\'vane rów nanie regresji ustalimy przew1 dywa óy poziom
podstawie następującego wzoru
kosztów calkowitych dla dwóc h p!ano1,,vanych wielkości produkcji 160 ton
175 ton Dla produkcji na poziomic !60 ton o'trzymujemy
K~ 192 656 + 2 072 160 ~ 524,20 tys zl,

z kolei d la produ kcji 'Nynoszącej l 75 ton marny

Po wykonaniu o dpowiednich obliczd1 o trzym ujemy:
K ~ 192 656+2 072 175 ~555,26 tys . zl.

VVartości te s ą oszacow::mi~1rni kosztów całkowitych przy za-łożonych wielko- k, = 6 0JOO = 28,85 zł/szt
2090
śc i Hch produ kcj i. Ponieważ między kosztami ca·tkowityrni a wielkośc i ąprodukcA
bardzo s il na korelacja, szacunki te są wysoce dokta clne. fndeks dynamiki kosztóv.' jednostkowych przy zmiennej slrnkturze produkcj i
ob li czamy ze wzoru ·

PRZYKŁAD 11 .2 . I= ':.!_ 100%

k,
Przykład ni niejszy jest poświęcony :i.nalizie dyn amiki przeciętnego
Po wy ko naniu ob li cze ń otrzymujemy
kowego kosztu własnego pewnego jednorodnego wyrobu \.vytwarzanego w
różnych wklndach przeds i ębiorst\va. D ane emp iryczne ukazujące wielkość produ:.: 28 85
kej i w poszczególnych zakładach w dwócb okresach (pod- I~ : 100% = 101,16% .
23 52
sta1,.vowym O i badanym są przedstawione w tabeli 11. 7
Na pods tawie tego ind eksu możemy stw i erdzić, że koszt jedno-
TABELA 11 .7. Wielkość produkcj i i koszty według zak ł adów p rz edsięb i orstw stkm:vy 1,vyrobu w badanym okresie st<mowil l O1, 16% koszh1 pf2:ecięfoegc z okre-
Koszt)' ca! kowi te s u podstawowego
'L1kJ~1d
(zl)
ci;, k,, fJ,. klu ą„ k Zbadamy teraz, co było p r zyczyną stwierdzonego 1,.vzrostu p r zec i ę t nego kosz-
q"'
i\ 300 350 25 24 7 500 8 400 tu jednostkowego wyrobu: zmiany kosztów jednostkowych w poszczególnych za-
B 200 300 28 25 5 600 7 500 kladacb czy też zmiany w strukrnrze produkcji
c 800 600 18 JO 22 400 18 ooo
\V celu wye li mino\vania wplywu zmian struk tury produkcji na dyn;;imik ę kosz-
D 240 240 32 35 7 680 8 400
ooo 18 ooo h1 j ed nostkowego stab ili zuj emy produkcję na poziomie z okres u ba da nego, w rc -
500 600 30 JO ]j

X 58 180 60 30 0 w ltacie czego otrzymujemy indeks dynamiki kosz tóv/ j ednostkowy ch przy s ti.l fej
ILtzern 2 040 2 09U X

li Iii I
 Otrzymana wartość jest równa wartości incleksu dynamiki kosztów jednostko-
wych przy zmienn ej strukturze produkcji obl iczon,ego na początku przykładu.

P RZYKŁAD 11. 3

Jest to uproszczony przykład liczbowy, w którym zadanie, sprowadza s i ę do

k16ry po przekształceniu przyjmie postać:
oceny wpływu trzech czynników na \.V)"Sokość calkowirycb kosztów zużycia ma-
fą,,k„ teriałów bezpośrednich. Czyrmi kami tymi są·
Js.s/ :::: i=.!...___· \OO% A - norma zużycia materi a·!ów w kg na l szt. produkcji,
B - jednostkow;:i. cena nabycia materi o.tu w zl za l kg,
C - wie l kość produkcji w sztukach.
1 0 od pow ied nich obliczeniach (patrz tJbela 11.7) otrzy muj emy·
1

Dnne llczbowe Jotyczące wa1iości tych czynników w okresach bazo vvym i bn-
6 3 danym są podane w tabeli 6.8
I = 0 00 · 100% = 101,12%
"' 59630
TABELA 11.8. Czynniki wpływające na koszty materiałów
Na noclstawie tego indeksu wnioskujemy, że wzrost przeciętnego kosztu jed-
Czyn nik Okres ha7.0\V)' Ol; res badan y
nmtkowcgo o I, 12% był spowodo"\vany jedynie zmianami kosztów jednostko-
wych wy;obu '':: poszczególnych zakładach, przy zachowaniu stałej struktrny 1,4 1,2
25 JO
p11..lClukcj1
c 80 90
Dlil ukazania wptywu zmian w stmkturze produkcji na dynamikę przeciętne­ Koszl 2 8QO J 240
go ~osztu jednostkowego stabiJizuje. się koszty jednostkowe na poziomi kosztów
ohesu podslawowego. W ten sposób uzyskllje się indeks dynamik kosztów jed - Rozw i ązan i e :
nostkowych pod wpływe m zmian strukt1Jry produkcji:
Przy przyjętych oznaczeniach kosz t zużycia rnate1ialó"\v bezpoś redni ch m oże
' ' l'[,ą,,k„ 'f,q,„.k,,l być zap isa ny jako iloczyn
I = ' - - : -1"'-'- -
-"- · 1OM{1 K =A B C.
"" fą,,
r:::I
Ob liczamy len koszt dla okres u bazowego zgod ni e ze 1,vzore rn
K0 = A0· Bn· Cu,
110 podstawieniu do te go wzoru odpow iedn ich wartości z tabeli 11 .7 i otrzymu1~my·
K0 = 1,4 · 25 · 80 = 2 800 zł,
r =(5963 0: ss1so }· IOO% = ioo,04%. oraz dla okresu badanego na podstavvie wzoru:
,,.„ 2090 2040
K, =A, B,·C,
Na podstawie tego indeksu możemy stwierdzić, że przesunięcia w strukturze ot rzymując:
produkcj i między zakłada m i spowodowa.\y \.VZrosl przeciętnego kosztu jednostko-
K, = I ,2 · 30 90 = 3 240 zł.
wego o 0,04%
R.ói11ica i niędzy po rÓ\v nywilnymi poziomami kosztów zużycia materialów
Między przedstawionym i indeksami występuje następująca zależność bezpoś r ed n ich wyniesie więc
[= I,„ 1„.„ R = K, - K0 = 3 240 - 2 800 = 'i'IO zł.
'vV naszym przykła d z ie marny: Okseśłimy teraz wply\v zmiail.y poziomu poszczególnych czynników na pr;:y-
I = 10 1,12 · 100,04 = 101,16 ros t kosztów z u życ i a materiałÓ'~v bez pośre dnich
 TABELA 1'!.9. Koszty rodzajowe prz e ds i ę bi o r s tw a w lys zl
W µ ly w o bn.i ·że ni a nnmw z u życ i a materiatów mo że być wyrażony, jGko
Lp. Pozycje kos1.t4\w 2006 r 2007 r. 2008 r.
N,
co po po J s ta wi i.:: tiiu da ny c h \ic zbo "vych duje Amortyzacj;l 1623 1 53 7 i I 648
Zlrżycie materiałów i energii 11 592 IO 743 ! I 6">4
R.1 = I ,2 25 80 - l ,4 2 5 80 = 2 400 - 2 800 = - 400 zl Usługi obce 5 0 17 6 l2l 5 )}7
\Vy nik te n oz nacz;:i, że w rezult3cie oboiżenia jednostkowej normy zużycia Podatki i opłaty l 803 l 63 1 2 24 9
n1<1lerial ów 1rnsląpi1 spa dek kosztów zużycia materialów bezpośredni o 400 zl \Vynag:rodzenia 1
) 524 9 157 8 2'17
Ubezpieczenia sp o łeczne i inne Swiadcze111a 2 <10 8 2 0 97 l 907
D ~1da my leraz wplyw wzrostu ceny rnater iat ów na koszty ich zużycia wyko- 7<1 7 773 49<
rzy s tu,iąc formulę R:1z em 32 714 32 009 J I ,rn7
R,=A, B, C0 -A 1 B0 C0
Po odpowiedn ich podst::n.v-ieniach otrzymujemy _N: podstm~ i e dany~b z tnbe li 11 ..8._ zu s tan ~ po li czone w s kaźn ik.i sh-uktury
k?sztow \V kolejnych ln~a c h , p rze cl st ziwiaJąc e udz1al poszczegó l11ych pozy cji kosz-
R, = 1, 2 30 - 80 - 1 , 4 25 80=2880 - 2400='hSOzl tow w ko s zt acłl calkow1tycb .
Może my w i ęc- stwierdzić, że wzrost ceny nabycia rnate rialów spov.rodowal
wzro ~ t k~1sztów zużycia malerialów bezpośrednich o 480 zł Rozwiązanie:

N3- okreś l amy wptyw wzrostu wielkości produkcji na koszty zużycia Formu la_na obl icza1:ie wskaźników strukt1lTy kosztów ro dz aj owych w kolej~
m aler i ałów na p odstawie wzoru oych latach jes t następująC<r ·
R, =Ai B, -C, - A, -B, C0
Po podstawieniu danych z ta.beli 11 .8. otrzymujemy (j = l,2, ... ,m; t = 1,2 , .. .,T),

R, =1,2 - 30 90 - 1,2 3080=3240 - 2888=360zl

gdzie K 1 oznacza koszty caf_kowite w rnku t
Nn po dst~n:vie tej "-Vartości \vnioskujemy, że z powodu wzrostu wiellrn produk-
cji 11~l s ląpil wzrosl kosztów materiałów bezp ośrednich o 360 zł K,=
Jednoc zesn e wplyw zmian wszystkich lrzecb rozpatry\vanych czymlików na
Wyniki oblicze1l wsk_;:iźników st ruktury kosztów rodzajowych w pos zczegól-
wzros t kosz tó w z ui,yc ia materiaJó\',1 bezpośredn i cb może być okreś l ony na pod-
nych latach są przedstawione w tabe ii l 1.1 O.
srnwu.~ wzo ru :
R = R,J +RB + RC TAB ELA 11.1 O. Struktura kosztów rodzajowych w%
Po p ods tawi e niu do lego wz oru wcześn i ejszych wyników o trzymujemy
Lp. Pozycje koszMw 2006 r. 2007 1". 200 .S r.
R ~ - 400 + 480 + 360 = 440 zt Amortyzacja 5,0 4,S 5,?
Jest lo wynik id enly czuy j ak ten, który otrzymaliśmy przy ustalaniu g!oba] -· ' Zużycle rnąt eri alów i energii 35,4 33 ,5 3 7,0
nych zm ian kosztów z użycia ma t eriałów bezp ośrednich Us lugi obce 15,3 19,1 16,7
Podatki i opłaty 5,S 5,1 7,?
Wynagrodzeni n ?9, l 28, 6 26 ,?
llbczpieczenia spo łeczne i inne świadc-zeo iJ. 7,4 6,6 6,1
PRZYf<ŁAD 11-4
Po zosrnłe h:oszry rocb 1jowe 2,3 2,3 L6
Przyldad ten jest poświecony analizie kszta1towanla się kosztów rodz3jowych Razem J 00,ll l(JU,O 100,0

p ouiesionych w pewnym przedsiębiorslwie us~ug hotelarsbch w latach 2006-2008

Poziom tych kosztów w kolejnych latach badanego ohesu jest przedstawiony An_a lizują_c ks7:ta~towanie s~ę \Vskaźnilcóyv strukt11ry kosztów rodzajowych
zauwaz.amy, ze n ajwiększy uclzrn l \V kosztach ca łk owitych ma zużycie materia -
w tabeli 11.9
!ów i energii (37,0% w 2008 r. ), a w drugiej kolejności wyna grodzenia (26,2% P = i\114,SO- 5,21+ IJ3,5 - l 7,0i + 119.1 - t6JI +15, I - 7,2!+128,6 - 2q + 16.6- 6, li +12,3 - 1,~) =
w 2008 r.) . Jest to zwi ąz:.rne ze specyfiką dżiałalności prze dsiębiorstwa. Przy tym
udział wynagrodzeń w kosztach calkowitych , po dobnie jak udz iat świadcze.fr na = ~(0,4 + 3.5 + 2,4+l,7+ l,l +1.4 + 0.5+ 0,7) =
rzecz pracown ików, wykazuje wyrażną tendencj ę spadkową. Najniższy nalorn iast
udział w kosztac h ca lkowitych mają pozostafo koszty rodzajowe ( l ,6% w 2008r.), =~ 11.0=5,5%
a na drugim miejscu amortyzacja (5,2% w 2008 r.). Za uważamy ponadto stos un-
t~ war~to ść nieco yvyższa od _poprzednich, ale bliska O, 'd\alego struktmy
Je,st
kowo w)'sokj udz ial ustu g obcych '"' kaszlac h ca.lkowitych (16,7 % w 2008 r.) co
kosztow 10dzaJ01,1,iycl1 w la ta ch 2007 1 2008 uw aż.a rny tak.że za podob ne.
świadczy o tyrp , że przeds iębiorstwo w dużym stopniu z leca ustug i jednos tkom ze-
wnętrznym. . Obliczone w_skaź1~iki po dob ielistwa strnkrrny kosztów rodzajowyc h przedsta-
wiamy w postaci macierzy podobieilstwa:
Do konamy następnie poróv,rnania struktmy kosztów rodzajowych w bada nych
latach. W tym celu "vykorzy s tamy w skaźnik podobi eńs t wa struktur o postaci
o 4,3 4,9]
p=z-1 L:lu, -u,;I
m

1
(t,s= 1,2, ... ,T; tf.s) p = 4,3
[4,9
o 5,5
)•I 5,5 o
Wskaźnik ten przyj muje wartości z przedziatu od O do 100%. lm mniejsze
wartości przyjmuje wskaźniki , tym wi ększe jest podobieilsl-.....vo stru ktur kosztów Na podstawie uzyskanych wynik.ów możem y st\vie rdzlć, że st n.1 ktl1ra kos ztów ro -
dzajo\.vych w backmy rn przeds iębiorstwie odznacza s i ę dużą stabi lnością w czas ie.
w porównywa11ych okres nch.

Obliczymy ·;;-ajp ierw wskaźn i k podobieństwa struktury kosztów rodzajowych

w latach 2006 i 2007 : · PRZYKŁA D 11.5
p =i(l5.D - 4.SI + 135,4- 33.sl + p 5,3 - 19, 11 +p s,5 - 5, q+129 ,1 - 28,~ + 17,4 - 6,61+12,J - 2,31) = Przeds i ębior s tw o produkcyjn e prowadzi d z i a ł a l ność w trzech oddziałi:ich
I . Każdy oddzlal zajmuje s i ę v.tytwarza niem i sp rzecbżą różnvch zestawów a sor~
=
2
co.2 + 1,9 + 3.3 + 0,4+0,5+1 ,S +O,O) =
tyrnen to_wych wyrobów. P rzychody ze sprzedaży wyrobó~v oraz ko szty \\"y-
two rze.111a sprzedanych wyrobów, koszty sprzedaży i koszty ogó lnego zarządu
= ~· 8,6 = 4,3% po111es1one_ w poszczególnych o ddziałach w tntach 2006-2008 są przed stawio-
Poniewa ż jest to niska wa rt ość, dlatego struktu ra kosztów rodzajo1,vych w la- ne w tabe lt 1 l.11
tach 2006 i 2007 jest bardzo podobna.
TABELA 11 .11. Przychody oraz koszty oddzia łów przedsiębiorstwa w tys zł
W podobny sposób ob li czamy wskaźn ik podobiei1stwa strukniry kosztów ro-
T'uzycje .- achu uku 2006 r. 200 7 I 2008 r.
dzajowych w latach 2006 i 2008
0dcJ7. i:ll A
p =i(is,o -5,21 + !J5 .4 - J7,0I+ 11s,J :_ 16,71 + 115,5- 7.21 + 129, t -26,21+ 17,4 -6, q+12,J- t,~) = · Przychody zt: spr zedaży wy rob6v„ .180 49 7 528
Koszry wylworz.~oia sprzed.-inych wyrnhów :?85 "297 34 1
= ico.2 + t,6 + 1,4 + 1,1+2,9+1,J+o,1) =
Koszty sprzedaży 43 )9 59

8~-1
=~ · 9,8=4,9%1 Koszty ogólnegu zarządu 51 ;1
Oddzia l B
Róv.rnież ta wartość jest niska, d latego strn knuy ko sz tów rodzajowyc h w la- Przychody ze sprzed<iży wyrobów 93 I 986
tach 2006 i 208 uznaj emy za wysoce podobne Koszty wy1worzenia sprzeJanych \vyrobÓ\\. 505 547 508

Na koniec o bliczymy wskaźnik podobieilsnva strukti.11)1 kosztów rodzajowych Koszty sprzedaży 81 93 80

Koszty ogólnego zarządu 115 119 47
w latach 2007 i 2008
 393
Puiycj c rach ul'lku 2006 r. 2007 r. 2008 r. 2007 r. : W= · I 00% = 79,07%,
497
Odclzial C 462
Przychody ze sprzedaży wyrobów 704 7)5 824 2008 r.: W= ·IDO%= 87,50%.
528
Koszty wytworzenia sprzedanych wyrobów 399 434 489
70 74 68 Zauważmy, że w 2008 r. nastąpił znaczn y wzrost wskaźnika poziomu kosztów
Koszry sp rzedaży
92 80 93 ~v .stosun.lo.1 do ?oprzednich lat, co wskazuje na istotne pogorszenie się efektyw·no-
K oszty ogóli1ego zarządu
sc 1 dzialaloośc1 oddziah1 A
Na podstawie danych zawmiych w tabeli 11.11 . ocenimy efekty\vność po- Wynik.i obl iczel1 wskaźnika poziomu kosztó w dlfl oddziatu B są następujące
szczególnych ocldzia·lów przedsiębiorstwa za pomocą wskaźnika poziomu kosz-
tów o postaci • 2006r.: W=2_0_l_· l 00%=7530%
93 l ' '
W =~
p
·\00% '
759
• 2007 r.. w= 986 . l 00% = 76,97%,
gdzie:
K - koszty własne sp rzedanych wyrobów,
P - przychody ze sp rzedaży wyrobów. 685
• 2008 r.: w= 100% = 78,56%.
872
Wskaźni k teu określa, jaki Jest udzial kosztów własnych sprzedanych wyro-
. Również w oddzia le B następuje pogorszenie efeklyw n ości'; czego wyrazęni
bów w przyc boclach ze sprzedaży. Im nmiejsze wartości przyjmuje wskaźnik \V,
Jest rosnąca te ndencja wskaźnika poziomu kosztów.
tym wyższa jest efektywhość działalnoś c i oddz i a łu przedsięb i orstwa.
Teraz obliczamy jeszcze wskaźnik poziom u kosztów dla ocldziah1 C i otrzy-
W pierwszej kolejności obliczamy zatem d la każdego oddziału koszty własne \ muje my wart ośc i:
sprzeda nych wyrobów, które obejmują: '
koszty wytworzenia sprzedanych wyrobów,
koszty sp rzedaż y, • 2006 r.. w=~ 100% = 79,68%,
704
koszty ogó ln ego zarządu.
Są one przedstawione w tabeli l l .12. 588
• 2007 r. w= · 100% = 80,00%,
735
TABELA 1·1.12. Koszty własne sprzedanych wyrobów w oddzia lach przedsiębiorstwa w tys . zJ ··

2U08 r.
670
Qddzi:1 ly 2006 r. 200 7 r. • 2008 r.: w= 100% = 81,31%.
824
380 393 462
Oddział A
Oddzial B 70 1 759 685 . W oddziale B także zauważamy 11iewiel.k.i systematyczny wzrost wskaźnika po-
Oddział C 561 588 690 ziomu kosztów, co świadczy o spadkowej tendencji efektywności tegO'oddziah.r.

P~r~.wnując między sq.bą oddział~ przed.siębiorstwa w 2006 roku zauważam y,

Wyko rzystując dane z tabeli 11. 11 dotyczące przychodów ze s przedaży wyro- .'
bów oraz dane z tabeli l l. l 2. ukazujące koszty własne sprzedanych wyrobów ob-
liczamy dla każdego oddziału wskaźnik poziomu kosztów:
Dla odclziaru A ot1zymujemy następujące wa1tości wskaźnika poziomu kosztów· ·
2006 r W = JSO · l00% = 79,17%,
480
ze naJlllZszą war~ość p rzyjął \~skaź~1k poz10om kosztów w oddziale B, cthąego
~.tym ro~'l._l 9dd.ział ten uzyskuJe n<lj\vyższą oceuę z punktu widzenia efek:tywno-
SCl. ~ddzrn1:y A i C os i ągnęły wyżsry, zbliżony do siebie, poziom wskaźników. Po-
clobn1e. wygląde ocena oddzialów przedsiębiorstwa w 2007 roku. Z kolei w 2008
roku także oddział B odznacza się najniższą wartością '>Vskaźnik:a poziomu kosz-
tów~ zb.liżoną d~ niej wartość osiągnął ocldzia1 C. Zdecydowaoie najgorzej przed-
stawia się natonuast względny poziom kosztów w oddziale A
 2 . Zadania 26. Kos~ podrózy sJużbowych do klientów w związk.11 z naprawami gwarancyj-
nyau
.I
27. Koszty reprezenlacji i reklamy przedsiębiorstwa .
ZADANIE 11.1 28. Koszly ubezpiecze 1~1 i11ajątkowych .

Dane są następujące info rmacje o kosztach rodzajowych w przedsiębio rstwie Pol ece nie :
produkcyjnym:
I. Amortyzacja skladników wartośc i niematerialnych i prawnych dokonywana I. Zakwali6kować poszczególne składnik i kosztów do kosztów st ałych lub kosz-
metodą liniową.
tów zmiennych.
2. Amottyzacja składników nieprodukcyjnych środków trwałych dokonywana
me t odą li niową
ZADA N IE 11 .2
Am ortyzacja składników produkcyj nyc h środków ll'"\Val-ych do kon ywa na me-
todą natural n ą
. W labe li 11. lJ są przedstavv ione dane ewidencyjne dotycząc e kszt alt o \.vania
4. Zużycie malerialów bezpoś rednio produkcyjnych
s15 kosztów ca tko\.vityc h i wielkości produkcji pochodzące z pewnego przedsię­
5 Zużycie materiałów admin istracyjnych i biurowych.
b1orst\va produkcyjnego z poszczególnych miesięcy 2008 roh1.
6. Zużycie energii techno!ogiczuej,
7. Zuży'cic energii dotyczące oświetlenia pomieszczeó„ TABELA 11.13. Koszty całkowite oraz wielkoSci produkcji w 2008 r
8 Usługi transportowe dotyczące przewozu materialów do produkcji.
Koszty rnlk ow ile W i ell<ośC produ k cji
Usługi dotyc"i<l.ce ochron-y mienia przedsiębiorstwa. Miesi:1ce
9. (i-ys . zł) (S2t.)
I O. Us ł ugi reklamowe dotyczące przedsiębiorstwa. J 040 47
I J. Poda lek od nieruchomości J ooo 46
l2. Podatek od środków trnnspo1iowych dotyczący osobowych samochodów sh1ż­ 111 3 090 49
bowych. IV J 080 49

I 13 Podatek od środków transportowych dotyczący samochodów ciężarowych

rozliczany na podstawie wielkośc i prodDkcj!
14. Opiaty za wiecżys t e u żytkmvan i e gnrntów.
VI
V

VJ\
) 110
J 140
3 090
50
51
48
15. Op iaty notarialne i skarbo w e vm 3 170 54
16. Wynagrodzenia pracowników b ezpośrednio produkcyjnych wynagradzanych IX 3 240 56
w systemie akordowym J 250 57
17. Wynagrodzenia pracowników pomocn iczych na wydziafach produkcyjnyc h XI 3280 58
wynagradzanych za czas umow nie przepracowany XI\ J 310 59
18. Wynagrodzenia pracowuikóW administracji wydz i ałów przedsiębiorstwa i za-
Pol ec e ni a:
rządu.
l9. Narzu ly na wynagrodzenia pracowników bezpośrednio produkcyjnych.
l. Sporządz i ć wykres korelacji przedstawiający zależność kosztó\v calkowit\'ch
20. Narzuty na wynagrodzenia pracowników pomocniczych na wydzialach pro-
od wielkości produkcjl. J

dukcyjnych .
21. Narzuty na wynagrodzenia praco\.vników administracji i zarządu
22. Koszty obowiązkowych bada1\ profilaktycznych pracowników p rzedsiębior-
stwa.
23. Koszty szkole1l pracowników
24 Koszty dotyczące bezpieczeóstw a i higieny pracy.
25. Koszty podróży s iuż bo vvyc h pracowników ad m inistrm;ji i zarządu
2. Oszacować metodą najm niejszych kwadratów parametry liniowej funkcji re-
gresji kosztów całkowitych względem wielkości produkcj i.
3. Obliczy~. współczynnik korelacji między kosztami całkowiryrnj a wit; l kośGią
produkcj i
4. Ustalić planowane .koszty calkowite dla planowanej w i e l kości produkcji 60 sztuk
5. Wyznaczyć li.mkCJę kosztów jedn ostkowych d la oszacowa nej fu n kcj i kosztów
ca.Lkmv1tych.
 Osz;:i.cować'kosz ty jednostkowe d la dwóch planowanych wielkości produkcji· dach prodLtkcyjnych pewnego przedsiębiorstwa w dwóch ohesach: podsta\vowym
a) 50 szt., ' O i badanym t.
b) GOszt
TABELA 11.15. WielkoSć produ kcji oraz koszty jed nostkowe wedlug zakładów przeds1ębiorst\.v a

ZADANIE 11.3 ZAKLAJ)Y Wielko:~.1;•;odHhji 'i;, 'o<I

Okres O Okres t Okres O Okres 1

YV tabel i 11. l 4 są przytoczone dane ewidencyjne dotyczące ksztaltowania się A 300 400 20 77

kosztów calkowitych oraz ·wiei.kości produkcji w kolejnych luvartalach w latach B 500 600 28 ?j

2006-2008 w pewnym przedsiębiorstw i e produkcyjnym 400 400 25 26

D 800 600 30 34
TABELA ·11 .14. Koszty ca łk ow i te oraz wielkoSć produkcji w 2008 r
rnlkowite Wielkość µrodulu.:j i Polecenia:
Okresy (rys. szL)
z l)
'2006 r n 2,4 Ob li czyć koszly calkowite·
87 3,0 a) w okresie podstawowym
111 96 3,5 b) w okresie badanym
lV 10 1 J,9 Obliczyć średni ważony jednostkowy koszt \V)1warzania \..Yyrobu

2007 ' 103 4,4 a) w oksesie podstawo,,,vym

104 5,0 b) w okresie badanym
1L1 105 5,3 Obliczyć indeks dynamiki jednostkowego koszht wytworzenia
lV 105 5,9 a) przy zmiennej strukturze produkcji
2008 r I 107 6,4 b) przy stałej strnkfurze produkcji
II 110 6,9 Obliczyć indeks dynamOO jednostkowych kosztów wytwmzenia pod wply-
111 116 7,5 wem zmian stmktury produkcji
IV 126 7,9

Polecen ia: ZADANIE 11.5

Sporządzić wykres korelacji przedsta1.v iający zcdeżność kosztów ca!k.D1.vil,1cl; Należy zbadać wpływ ró:ż'.nych czynn ików na ksztattowanie się kosztów wy-
od 'vvie lkoś ci produkcji. nagrndzeń bezpośrednich w pewnym przedsiębiorsrw i e prndukcyjnyrn_ Rozpatry-
Oszacować metodą najmniejszych kw adratów p8rametry funkcji regresji kosztÓ\ wanymi czynnikami są
calkowityc:h względem wiellc(1ści produkcji o pos t;_,ci wielomianu trzeciego stopnia: A - norma czasu pracy w roboczogodzinach na l szh_1k ę wyrobu,
B - stawka wynagrodzeń bezpośrednich w zł za l roboczogodzinę,
K = '\ + a1Q + C12Q1 + a,Q' .
C - wielkość produkcji w sztukach .
O bli czy ć parame try dopaso wania oszacowanej fun kcji kosztów calko,.viL'1ch
du danych empirycznych Dane przedstawiające ksztnłtowanje się wy1nienionych czynników w dwóch po-
a) błąd szacunku, rÓ\vnywanych okresach: podstawowym oraz badanym są przytoczone w tabeli l l. 16.
b) determinacji
TABELA 11.16. Czynniki wpływające na koszty wynagrodzer'l bezpośredn ich

Czynnik Okres podsuiwowy Okres b a (buy

ZADANIE 11.4
A 4,0 3,3
W tabeli i l.15 są przedstawione dane liczbowe dotyczące kszta !tow::in ia 18,0 20,0
wie l kości produkcji oraz j ednostkowych kosztów wytwarwn i::i w cz!t: rcc h zakl·a-, 50,0 45,0
 b) indeksy dynamiki
Pol ec eni a:
c) tempo zmian
Ustal ić calkowite koszty wyna gro dzeń bezpośrednich
a) w okres ie podstaw·o wy m
ZADANIE 11.7
b) - w okresi e badanym
2. Obl i czyć ·łączne odchylenia kos ztów wynagrodze ii b ezpoś rednic h
W t<1beli l l .18 są przylOczoue dane empiryczne dotyczące ksztattowama
3. Ob l iczyć wp ływ zm ian poszczególnyc h czyn nikó"v na zm i anę całkowitych
się kosztów podst~wowej dziablnośc i operacyjnej w trzech z::iktadach pewnego
kosztów \.V}'nagrodzeń bezpośrednich:
przedslębiorst wa.
a) wp-iY'v zmian uormy czasu pracy
b) wpły·w zmian stawki wynagrodzeii bezpośrednich
T~BELA 11.18. Koszty podstawowej dzialalności operacyjnej wed tug zak !adów przerJs1e ~
c) wpływ zm ian wielkości prod ukcji b1orstwa (w tys. zl) '

Lp . Po7.y cj e kos ztó11 Zak lad A Z:1kJ11 il B Z.:ddad C

ZADANIE 11 .6 Koszty bczp0średnie 17 949 124 563 173 609

Koszty wydz.intowe 5 2J4 39 75ó 61 95c)
W tabeli 11.17. są przedstawione dane emp iryczne ukazujące ksztaltowanie Koszty sprzc<lazy 2 158 20 12 l 32 671)
--
się kosz tow całkowitych w poszczególnych miesiącach roku obrotowego 2008 Koszty ogó lnego zarząd u 6 257 38 421 42 60·1
1,v pewnym p rze dsięb i o r stwie h:m cllow-y m. Koszt"}' cn łk uw i t e 3 1 618 222 861 J 12 8JJ

TAB EL A 11.17. Koszty ca lkf wit e przedsiębi o rs twa w 2008 r. według m i esięcy Poleceni a:

Czyn ni k Okres pr,dsU1wowy

1. Obliczyc wska;-:~nik i struktury kosztów podstawowej dzia ł alności operacyjnej
?.13 w poszczegó lnych zakładach p r zedsiębiorstwa.
238 Wyznaczyć macierz wsk"ażników podobieilsr;va zakłaJów p rzedsiębiorstw.:.i ze
Jll 257 względu nn st ru kturę kosztów podstawowej dzi a ła l ności ope racyjnej
IV 303
324
VI 187
ZADANIE 11.8
Vll l 23
vm 305
Prze d siębiurstwo produkcyjne zajm uje się wytwarznniern i sprzed a żą rriech
L'<: 3)4
asorlymenlÓ\.\' wyrobów. \V tabeli 11 . 19. są przedstaw ione dane dotyczące produk·
X 300
cji i sprzedaży poszczególnych asortymentów
X1 J25
XII 415
TABELA 11.1 9. Produkcia i sprzedaż wy robów w ed ł ug asortymentów

Pol ecenia: Par:1me try

\VyrnlJy
Il
,-~ R :1zc1l'1
A c - - --
Wie l koSć proJukt:ji (:;zl.) 500 ·WO 100
l. Obliczyć sku mulowane kos zty całko wi te w kolej nych m i esiącach
Wielkość sprzet.lazy lSZt.} 481) 395 [~~
2. Obliczyć Jednostkowe m iaty dyna miki o podstawie sta lej ze stycznia 2008r.: ~ --· -
Jednostkowy koszl wytwor.lenia (zł/szl.) 26 45 105
a) odc hylenia absolutne
Cena spr-z.cclaiy (zl/szt.) 50 80 ?OO
b) indeksy dynami k i
Koszty sprzedoży (zl) !3 onn
c) Lempo zmia n
O bl i czyć ła/1 c uchow e miary dynamiki kosz tów ca łko w i tych:
Koszty ogóln~go znrz•:c:!J_::_u"-(z'-'-l)_ _ __L__ ___J__ _ _ _L __ _ _ _L_ =:::
16009_

a) odchylenia abs olutne

 NJ bacLrn ego ykres u nie b ył o w przedsiybi ors twie ztrpas u wyrobów

Pol e cenia:

Us taliC koszty \>V!nsne sprzedanych wyrobów

Ob li czy ć \.Vskaźn i ki poziomu kosz tów

li
ZADANIE 1:1

Całkowita kwo ta kositów rodzajowych poniesionych w przedsiębiorstwie Ku~

liber S.A. wynosi 441 300 zl i obejmuje:
amortyzację: 8 500 zl,
zużycie materiałów i energii: 66 150 zł ,
uslugi obce: 16 750 zJ,
wynagrodzenia: ! 31 OOO z·I,
ubezpieczenia spoleczne i inne świadczenia: 58 200 zl ,
podatki i opiaty: 74 900 zł,
pozos ta le k.oszry rodzajowe 86 300 z!

ZADAN IE 1.2

Łączna kwota zarÓ'"'.'no kosztów, jak i \.Vydatków wynosi 140 OOO z!

ZADAN IE 1. 3

I. przyc hody operacyjne 61 OOO zl,

2. koszty dziatalności operacyjnej·
a) koszty poniesione wcześniej ni ż wyd;:ttki 80 OOO zl.
b) koszty poniesione w tym samym okresie co wydatki 124 OOO zl,
c) wydatki, które będą ~tanowić koszty w okresach pófoiejszych ! 1 OOO zl,
J. pozostale przychody operacyjne: 22 OOO zl,
4. po zos ta ł e koszty operacyj ne: ł 6 OOO zl,
5 przychody finans owe : ł 8 OOO z ł ,
6 koszly Anansowe : 21 OOO zl ,
7. zyski nadzwyqajn e 202 OOO z ł ,
8 straty 99 300 zr,
9·. obowiązkowe wyniku finc:msowego · 5 600 zl

ZADANIE 1.4

I. sto pa amortyzacji metodą liniową wynosi 16,67%,

2. odpis amonyzacyj ny w drugim roku wynosi 17 888,89 zl,
3. w osta tnim roku eksploatacji stopa amo11yzacji wynosi 4,76%:i, natom iast staw -
ka amortyzacji Y 285,7 t zl,
4. w ostatnim roku eksploJ tacj i stopa amortyzacji wynosi 28,57 1!-Q. natomi ~1 :-. t
stawka amo rtyzacji jest równa 25714,29 z!,
staw ka amortyzacji w czwartym roku wynosi 15 750 z !
 2. LIFO - 441 zl,
ZADAN IE 1.·5
3. Ce ny rrz cciętnc - 489,46 zł

l. Lączna kwota odpisów amortyzacyj nych dla grudn ia wyn osi 8 240 zl
ZADAN IE 1.11
2. IJotychczasowe um orze ni e wynos i 74 580 zl
3. \V1.1rt0Sć net to na J ! grlldnia 2009 r. jest równa 311 820 zł
Wynagrod zenie netto me n edżera wynos i S 034,75 z l, natom iast ca łkowity
4. \.Vartość nelto na 31 grudnia 20 l O r wynosi 223 461,ó zł
koszt je.go zatrud ni enia jest równy 8 399,86 zl.
ZADAN IE 1.6
ZADANIE 1.12
Stawki amortyzacj i w ko lejnych_ \atacb wy n oszą26 400 zł.
Lącznie wynagrodzen ia do wyp-taly \Y';noszą 17 344,5 zł, natomiasl ca!:kowity
W czw;:irtym roku kwo ta odpisów amortyzacyjnych jest równa 27 033,6 zł
fund usz p la c wynosi 32 016;1 zl.
..i. Odp is amortyzacyjny dokonany m etodą SOYD w osta tnim roku wyniesie -
4 800 z l ZADAN IE 1.13
'L iVletoda liniowa - roczna stawka amortyzacji od drugiego ioku jest równa ·-:
33 333,33 zł
wynagrodzenia netto do wyp łaty: 223 039,5 zł,
Metoda degresywna (przy wspólczy1miku podwyższającym równym 2,0) -
2. składki na ubezpieczenie społeczne w części placonej przez pracowników:
w cz\.vartym roku strnvka amortyzacji wynosi 34 201,6 zł
43 872 zl,
ivletoda degresywna (SOYD) - w os tatnim roku odpis amortyzacyjny jest rów -
składki na ubezpieczenie społeczne, które s t a nowią koszt pracodawcy: 50 432 zł,
ny 3 473,07 zl. '
4. składki ns ubezp iecze nie zdrowot ne: 24 85 l ,52 zł,
5. skladk.i na FP i FQS P: 8 160 zl,
ZADA NI E 1.7
6. suma skladek do przelańia do Urzędu Skarbowego: 127 315,52 zl,
7. całkowity koszt spólki Afrodyta z tyt u-tu zalntdnienla pra~m.vn ikó':': 378 592 zł
\.Vartość materiałów lypu X w cenie na bycia wynosi 183 780 zl
ZADANIE 2.1
ZA DAN IE 1. 8
Koszty wedh1g rodzajów :
\.Vartość wpasu mąki w magazynie na koniec czerwca \•/ynos i odpowied nio
Zuż.yc i e rnateria-lów i ene rgii· 1) , 2), 3), 4), 5), 24), 25), 26), 29)
I . FIF0-352 zl,
Wynagrodzenia bezpośr ed nie: 6), 7), 8), 9), 10)
2. LIFO - 320 zl,
Ubezpiecze nia społeczne i inne świadcze nia· Il), 12), 13), 14), 15)
_>. Ceny przec i ę tn e - JĄ l zł.
Amortyzncja: 16), 17), 18), 19)
Ustugi obce: 20), 21), 22), 23), 28), 30)
ZADAN IE 1.9
P odatki i op iaty: 27)
Pozosta le koszty rodzai owe: 3 1) , 32), 33), 34)
\.\/s rtość rozchodu mat eriału ZX w lipcu wynosi odpowiedn io
Koszty według miejsc pows tawan ia:
l'.IFO- JS JOOzl,
Koszty bezpośrednie : I), 2), 6), 7), 11 ), 12)
2. LIFO - 18 130 zl,
Koszty zakupu : 30)
Ceny przeciętn e- IS 103,115 zl.
Koszty wydzialowe: 3), 4), 8), 9), 13), 14), 16), 17), 20), 2 1), 31 ), 32)
Koszty sprzedaży: 28), 29), 33), 34)
ZA DAN IE 1.1 0
Koszty ogólnego zarządu 5), 10), 15), 18), 19), 22), 25), 26), 27)
\·Vartość zapaSLL ko 1icowego obu rndzo.jów materialó'>v vvynos i na ko niec lis to- Koszty wec!lug pozycj i kallmla cyjnych:
pada przy zas tosowaniu poszczegól nych metod odpow iednio Produkty go tow e - krzesła: I ), 6), 11)
ProdL1kty goto we - sto ly : 2), 7), 12)
I. FIFO - 490 z l,
 Wydz i al i\ 3), 8), 13), L6 ), 20), 3 I) Koszty wydzial owe: 30 OOO
Wydzial B 4), 9), 14), 17), 2 1), 32) Koszry sprzedaży: 22 800
Zalcup: 30) Koszty ogólnego z:H:z:ądu: 45 600
Zaiząd 5), I 0), IS) , 18), l 9), 22), 25), 26), 27) 3. Koszty wedhtg pozycj i krt!kt1\3cyjnych:
Sprzed a ż 28), 29) , 33), 34) Produkly goto1,ve: 57 400
Wydzial produkcji wstępnej : l O 200
Zad an ie 2.2. Wydział montażu: l 2 900
Wydział obróbki koócowej 12 OOO
Koszty według rodzajów: Zalcup: 450
Zużyci e materi alów i energii: I), 2), 3), 4), 5), 21), 22), 23) , 24), 28), 29), 30) Zarz ąd: 45 600
Wynagrodzenia b ezpośred n ie: 6), 8), 9) Sp rzedaż: 22 800
Ub ezpiecze ni a spoleczne i [rnie IO), l i ), 12), 13)
,Ąmortyzacja: 14), 15), 16), 17) ZADAN IE 2.4
Uslugi obce: 18), 19), 20), 27), 3 l ), 32)
Podatki i opiaty: 25), 26) Sa ldo konta (Wn) „Wyroby gotowe" 35 630.
Pozos tak ko szty rodzaj owe: 33 ), 34)
2. Koszt}1 wedlug miejsc powstawania· ZADANIE 2.5
Koszty bezpośrednie I), 2), 3), 4), 6), 7), IO), Il), 22), 23)
Koszty z aJclą;u ·: 27), 3 1) , 32) Saldo konta (Ma) „Odc hylenia od cen ewidencyjnych wyrobów gotowych" 500
Koszty wydzia lowe 8), l 2), 14 ), 15), 18), 2 l ), 26)
Koszty sprzedaży: 28), 29), 30)
ZADAN IE 2.6
Koszty ogólnego zarządu : 5), 9), 13), 16), l 7), l 9), 20), 24) , 25), 33 ), 34) )
Saldo konta (Wn) „ Waność sprze danych towarów" 800
3. Koszty wedlltg pozycji kalkulacyjnych
Produk ty gotowe · krake rsy: 1), 3), 6), JOJ, 22)
ZADAN IE 2.7
Produkty gotowe· paluszki: 2), 4), 7), 11 ), 23)
Wydzia l produkcyjny: 8), 12), 14), 15), 18), 21), 26) Saldo konta (Wn) „W)•nik finansowy" 57 200
Zaku p: 2 7), 3 I), 32)
Zarząd 5), 9) , I J), 16), 17), 19), 20), 24), 25), 33), 34 l ZADANIE 2.8 .
Sp rze d aż: 28), 29), 30)

Sa ldo konta (lvla) „Wynik finansowy" 7 920

Zadan ie 2.3.
ZADANIE 2.9
Koszty wedh1g rodzajów:
Zużyci e mate r iałó w i energii · 26 500 Saldo kon ta (Ma) „Wynik linansowy" 2 650.
Wynagrodzenia bezpo śred n ie: 35 OOO
Ubezpieczen ia s poł eczne i inne świadczen ia : 7 OOO ZADANIE 3.1
Amonyzacja: 23 400
Us lugi obce: 16 350 l . Koszty dzia·łalności podstawowej wynoszą 4 630 OOO zł , z tego
Poda tk i i op iaty lo wki - I 850 OOO zl, doni ce - I 633 300 z ł, paraso le - I i '16 700 z ł
Pozostałe koszty rodzajowe : 7 900 2. Koszty wydziałowe wynoszą n 600 zł
2. Koszty według miejsc powstaw;mi1:1 Koszty dzia~alności pomoc niczej wynoszą 74 600 zJ, z tego : Wydzia l lranspor-
Kosz1y be zpośred ni e 57 400 towy - 35 200 z /, Kotlowni:1 - 18 OOO zl, Wydział remontowy - 2 l 400 zl
Koszty zakupu: 450 4. Koszty ogó ln ~go z::i rząclu wynoszą 173 700 zł
ZADAN IE 3.2 KoszLy wy dzia ł owe Wyciziah1 sukni \.vizytowych rozliczone wedl:ug kosz tów
wynagrodzeó bezpośredn i ch (wariant TT) wynoszą: lnga - 7 500 zl, Cleo -
Ko szty dzia lalnoś c i podstawowej (korepetycje) wynoszą 7 620 z! 6 OOO zł , Joy - 3 OOO zl.
2. Ko szty Jzialalnuścl pomocniczej (ttu1m1czenia) wynoszą 450 z l. KoSzty ogólnego zarządu rozliczone na \vyroby wy noszą
l(oszty ogó l_n ego zarządu "'vynoszą l 590 zl a) wed1ug wariantu I: Evelyn - 3 626 zl, Laura - 1 9 13 zł, Inga - 4 685 zl,
C leo - 3 943 z·I, Joy - I 822 zł,
ZADAN IE 3.3 b) według warianhL U: Evelyn - 3 626 zl, Laura - 1 913 zl," Inga - 4 700 zl,
Cleo-3.910z l,' Joy - I S40zl
Koszty dzia-lalności podstawowej wyn.oszą 34 500 zł
Koszty dzinlalności pomocn iczej wynoszą 13 020 zł ZA DA NIE 3.1 0

ZADAN IE 3.4 l. VVskaź.nik uarzuht dla vvydziah1A: 0,S

2. Wskaźnik narzutu dla wydziału B 0,5
Miejsca powstawania kosztów .J . VVskaźnik nnrzul"u c\l<l kosztów WNKS~0 ,12
\Vydziat-y produkcji podsrawowej \Vydział produkcji klepek, Wydzial montażLL , '
beczek, Wydział lakierni ZADAN IE 3.1 1
\Vydziały tlzia!aloości pomocniczej: \Vydzial kotłowni, Wydzia! energetyczny
Koszt jednostkowy Wydzial11 kotlown i -18,8 zl/tp Wskaźnik narzutu dla kosztów wydzia.Jowych starych wynosi odpowiednio
Koszt jednostko\vy \Vydziału energetycznego= 14,6 zVkWh 0,8
koszŁÓ\V vvyJzi'1lowych zrnjetrnych \V) 1nosi odpowied-
ZADA NIE 3.5 4,5 i WNKW~ 1,5
J. narZ11tu dla kosztów ogólnego zarządu wynosi odpowiednio
Saldo ko{1cowe kont.:! „Rozl iczenia m i ędzyokresowe kosztów " ~ 100,00 zł 0,2 i WNKZ~0,198
(WN) 11arzuh1 dla kosztów sprzedaży wynosi · '0/NKs= 2,5
S. Koszt wylworzenia uslug wynosi oclpowiedn.io 29,40 z.J/szt. , 25, l O zł/szt. ,
ZA D A ~ll E 3. 6 15,40 zł/szt

Saldo koń.cowe konta „Rozliczenia międzyokresowe kos.ztów" - 2 000,00 zł

ZA DA NI E 3.12
\WN)
Normalne wielkości produkcji wynoszą dla linii A i B odpowiedn io· 13 235 szt.
ZADA NI E 3.7
i 14 695 szt.
Saklo końcmve konta „Rozliczeoia międzyohesowe kosztów' -26 750 z·I (\VN} . Wskaźnik nnczuh1 dla kosztów zakupu wynosi : WNKZ= 0,4
Wskainik narzutu d~a kosztów wydziałowych stałych \vynosi. VVNKws= 2,3
ZA DA NI E 3.8 <l Wskaźnik narzuru dla kosztów wydz iałowych zmiennych wynosi>
VVNKWz= 4,5
Saldo ko1lcowe konta „Rozliczenie międzyokresowe kosztów" -6 665 zł (W1'J) Wskaźnik narzutu dla kosztów ogólnego zarządu wynosi VVNKz= 0,8
Wskaźnik narzulu dla kosztów sprzedaży wynosi 0,3
ZADA NIE 3.9 7. Koszt 1,yytworzeni8 nszczelekA i B wynosi odr>owied111JO: 12,28 zł/szt..
1 l,42 z1/szt
Koszty wydzialmve Wydział-u s,ukni wieczorowych rozliczone na wyroby \yY- ,
noszą: Evelyn - 6 960 zł, Laura - 4 930 zł
Koszty wydziałowe Wydziah1 suk.ni wizytovvych rozliC"zone według kosz-
tów nrnterialów bezpośrednich (wariant [) wynoszą: Inga - 7 350 zł, Cleo -
6 330 zł, Joy - 2 820 zl.
ZADAN IE 3.13 ZADANIE 3.16

I. Rentowność przy rozliczeniu wg koszlów bezpośredn i ch· I. Rozliczenie kosztów \vydzial11 maszynowego:
l' l 255 600 zl. 1'2 - 327 600 zł , P3 - 226 800 zl, P4 - 490 OOO zl
Rentowność

Asortyment l 37,50%
ZADANIE 3.17
Aso11yme1ll fl 25%
Asl)rtymi::r'lllll 5!,25%
l. Jednostkowe koszty wytworzenia wynoszą odpo wiednio
Asortymetl't IV 6,25'%
Babeczki - t 59,275 zVI O kg, Rogaliki - 160 zl/I O kg, Krakersy - 53 ,24 zl/ 10 kg
RentownoSć przy rozliczen iu wg roboczogodzin :
ZADANIE 3.18
Re n towność

Asortymc 11 r I 43 ,90%
R!)z.liczone koszty wydzia lów pomocniczych
Asortyment JI 13,90'!/n
Aso rty ment ll1 38,60%
------- Q(lb ior ca IWCH TRANS LAIJ PD_! PD_l w rz:p.I ! ZlnV RAl.E1\!
A sortyment JV 23,60'% Do s!:1wta - - - -
wydział utrzymania ruchu 1 5J6.oo J 012.00 J2o.oo 9 ; 01,41 ; ;69.79 1210.iol - 21 n o.oo
3. Rentc.nvność przy raz.liczeniu wg maszynogoclzm:
wydział lrnnsponowy l 320,00 380,00 2 992,00 7 29 1,67 ) 208,)J 2 206,001 " 752,00 24 ti50,00
Rentowność laborntonum 311,00 - 3 729,S-i 2 436.56 549,60 ] 3 042,00 IO!~~~
Asortyment [ 16.70%
Aso1tyment IJ 33,901).~,
ZADAN IE 3. 19
Aso rtyment ITJ 26,50%
. J\sorryment IV <11,90%
Rozliczone koszty wydziałów pomocniczych :
Rentowność prz.Y rozliczeniu wg ilości produkcji:
Od biorca
Onsta wc:i ----.. ____ TRANS ELTR Il.EM Pił. OO za r ząd R1\ZE i\ I
Ren t owność

Asortyment I 23,90% wydzial lninsponowy l 495, 00 ! 242,00 9 683.00 JSSl7,47 9 651,53 >IO 5S'i.IJO
Asorryment U 52,20% wydzi:il elek'tlyczny 328,00 322,00 l ISS.OO 17 514.71 350,19 2 1 :ion on
ł\sortyrnenl rn -4,20% wydzinl remon towy 920.01) 575.00 2J0.00 .:.j 852,39 1 712,6 1 8 290,~~
Asortyment I. V <18,1%
ZADANIE 3.20
\Vybór kl ucza rozliczeniowego ma bezpoś red111 wpływ na strukturę kosztów
w grupie asortymentowej. Dlatego dla oce ny wyn ików ze sprzedaży istotny jest l . Rozliczone koszty wydzialów pomocniczych ·
wybór takiego k_lucza rozliczeniowego, który pozwoli przypisać koszty poszcze-
gólnym asortymen tom w proporcji jak najbardziej zbliżonej do rzeczywistości. D os~orc;1 WT K WR 'A' P z Odbiorcy
Razem
zew n ę t n.n i

Wydział transportowy 8 ooo 2 400 17 500 I 300 6 ooo --

35 200
ZADANIE 3. 14 Kotłownia 960 IO 240 2 -IOO 4 400 18 .r)i){)
W y dz iał remontowy I l 260 8 140 2 1 -100
Wa11ość wyrobu A wynos i 26 359 zt, wartość wyrobu B wynosi 12 279,6 zl

ZADA NIE 3.15 ZADANIE 3.21

Roz liczenie kosztów ogól nych: A- S 406 zl. D - 7 208 zl, c - 9 9 11 zl 1. Koszt jednostkowy świadczeń wydzia lów pomoC11iczyc h
Rozliczen ie kosztów ogólnych : A- 6 4_15 z-1, D - 5:2 1O zl. c - IO 900 zl WE - k, = 26 zllr bg, WT - ki= 1,6 zł/km, N - k, = 50 zl/rbg
ZA DA NIE 3.22 ZADANIE 4.2

Ko szlj cclnostkowy Eleklrow ni - 1 zl/kWh Jed nostkowy koszt wytworze nin = 5,50 zl/kg
Kos zty Wózkowni - I OO OOO zl Jed11ostko wy koszl wł us ny = 6,00 zł/kg
Koszt jed nos tko wy Kotlowni - 81 zl/tp Koszty prn dukcji zak o1i czo nej ~ 268 827 z ł
Kosz ty prntl ukcj i w toku = 6 123 zt
ZADAN IE 3.23
ZADAN IE 4.3
Koszt jednostkowy świadczerl
elektrown i - 3,36 .
2. Koszt jednostkO\vy świ adc z.erl
transpo itu -4,44 JcLlnn.'>lkowy k o~z t wytworzenia = 4,34 zl/szt
Wars ztat remontowy Z- 1 24 840. Z-2: 20 700, Z-3 37 260 Jed nos tkowy kosz!' w lasn y = 5,54 zt/szt
Kosz ly produ kcji zoko1\czo nej ~ 163 935 zł
ZADAN IE 3.24
l(oszry prod ukcj i w toku ~ 869 zl

Rozliczenie kosztów wydziałów pomocniczych (w zJ) ZA DANIE 4.4

N K
Jeclnoslkowy kos zt wfa sny
W! 35 100 12 ooo 12 800
ciaste k truskawkowych 6,20 zl/szt
Wll 26 40 0 9 ooo 12 800
c iasLek morelowycb 6,20 zliszt.
wrn 26 400 9 ooo 17 600
ciastek wiśniowych 6 ,20 zł/szt
~_wrv 12 ooo 9 600
Koszly prod ukcji za k ończonej:
Stołówka J ooo 5 600
ciastek lruskawkovvych 29 760 zl
Hotel 6 ODO 4 ooo
• ciastek morelowych 32 240 zl
Za rząd 9 DOO 17 600
ciastek wiśniowych 29 760 zł
Koszty pro du kcji w to b.1
ZADANIE 3.25 ciastek truskawkowy ch 1620 z ł
ci astek morelowych l 620 zł
Koszt wytworzenia wyrobu A wynos i 22 723,20 zt
ciastek wiśniowych 1 620 zl
:Z. Koszt wynvorzenia wyrobu B wy nosi 34 084,80 z ł
.). Koszt wytw orzenia wyrobu C \\')'nosi 2 1 749,00 z ł
ZADAN IE 4.5
ZADAN IE 3.26
Jednostkov...ry koszt wlas ny
sera morskiego 240 zl/t
1. \',/ynik ze sp rzedaży dla wyrobu A - l 242,80 zł
• sera l eśnego 350 zł/t
2. Wynik ze sp rzedaży dla wyrobu B - 1 242,80 zl
• sera górskiego '18 0 zl/t
ZADAN IE 4 .1 Koszty produkcji zakończonej
sera morskie go 24 OOO zł
28 OOO zł
Jednostkovvy koszt \Yytworzenia = 9 zf/s zt
sera 28 800 zł
Jednostkowy koszt własny ~ l O zl/szt
Koszty pro d ukcji zako1i czonej ~ 300 OOO zł Koszty produkcji w toku
Koszly produkcji w tob.1 ~ 4 500 zł sera morskiego 228 zł
sera leśnego 483 zl
sera górskiego 228 z!
ZADANIE 4.6· ZADANIE 4.10

Jednostkowy koszt \vytworzenia: Jednostkowv koszt wytworzeniu= 13,00 zł/kg

• czekolady .,Nadziewanej'' 2.80 zl/szt Je<lnostkowY koszi wiasny = 13.80 zł/kg
• czekolady „Orzechowej" 7,00 zt/szt Kaszl wytworzenia produktów gotowych= 130 OOO zł
Koszty produkcji z.nkoilczonej Koszty prucluklów w toku= 40 OOO zł
• czekolady ,.N<1dziewanej'' 5 600 zl
• czekolady „Orzecbo\vej" 24 500 zl ZADAN IE 4.11
ZADANIE 4.7 Jednostkowy koszt \V)i"wo rzenia
Jednostko·wy kos~t w\(lsny„ A-'15 l,70zl/szt
kineskopu 20' 155 ,00 zl/s zt r\-'17 4,60 zł/szt
kineskopu 2 1' 192,50 zJ/szt Koszly wytworzeniJ produkcji zako1'i czo nej
kineskopu 25' 170,00 z I/szt A-•15 170 OOO zl
kineskopu 28' 210,00 z l/szt. A-47 6!2000zl
Koszty produkcji zakoóczo11ej Koszty produkcji w toku:
kineskopu 20' l 550 OOO zl A-45 660 zł
A-47 I 960 zl
kineskopu 21' 2 31 O OOO zł
kineskopu 25' I 360 OOO zJ
ZADANIE 4.12
kineskopu 28' 'i 260 OOO zł
Koszty produkcji w toku:
Jednos tkowy koszt wytworzenia:
kineskopu 20' 3 J 2:50 zl
• „Alicp" , 40,00 ztlszt
kineskopu 2 i 3 7 800 zł
„Agata" 28,00 zllszt
kineskopu 25' 22 500 zł
kineskopu 28'. 22 800 zł
ZADANIE 4.13
ZADAN IE 4.8
Jcdnoslkowy kosZ;t wytw o1-zenia
Jednostkowy koszt wytvvorzenia !(orn i 24,75 zl/szt.
FLAT 390,20 zł/szt Atol l4,45 zl!szl.
tv!ED!UM 577,80 zt/szt. Laguna 19 ,50 zl/szL
TOWER '765,40 zł/szt Koszty wytworze nia produkcji zakoiiczone
• Koral 298 200 z l
ZADANIE 4 .9 Atol 203 700 z ł
Laguno 196 OOO zl
TYi TY2 T YJ TY4 Haze m
Prvduk~v gotowe ZA DAN IE 4.14
Koszt wy1:worze11ia (zł) 114 692 40 670 13 220 56 '.!36 229 818
Jednostkowy kaszl wytworzenia (zł/szt.) 114.69 101 .68 30,37 n.4,94 Jednostkowy koszt wytworze nia:
P1od11kcja w roku Zlece nie 3G/99 849,00 zl/szt.
Koszt wyrworzt! nia (zł) 13 157 6 608 3 \OJ !'.? 316 40 184
Zlecenie 37/99 2 122,00 z ł /szt.
Je<l noslkowy koszt wytworze nia (zl/szt.) 90 ,79 66,08 10,34 123, 16

Różn i co s umy koszt:u wytworzenia - 2 z.l wynika z zaokrą,gk1\

II I
ZA DANIE 4.15 ZADAN IE 4.18

Jednostkowy kaszl wytworzenia:

11.!doostkowy koszt wytworzenia
Faza 1- 20 zl/sŻt.
Meteor 9,84 zl/szt
Faza Il- 24 zł/szt.
Luna 9,60 zl/szt
Faza Ul- 56, I zł/szt.
Aerodrom 9,84 zł/szt
Faza IV- 69 zł/sz t
!(oszty wy lworzeniJ produkcji zako ń czonej·
Faza V- 82,25 zl/szt (jednostkowy koszt wyrobu gotowego)
Meteor 83 890 z l
Wycena wyrobów gotowych= 131 600 zl
Luna 101 350zl
Wycena produkcji niezakotl.czonej = 29 020 z ł
Aerodrom 90 930 zl
Koszty produkcji w toku
ZADAN IE 4: 19
M eteor 8 OI O z ł
Luna 10 010 zl Jednostkowy koszly wytworzenia:
Aerodrom 9 010 zł Faza f:
A I 03 zl/szt
ZA DANIE 4.16 R I 85 z l/szt
G 232 zł/szt.
Jednostkowy koszt pólfab1ykotu A= 34,00 zł/sz t
Faza 11:
Jednos tkowy koszt półfabryk atu B = 12,50 zł/szt. 457 zł/szt
A
Jednostkowy koszt wyrobu.gotowego= 137,20 zl/szt.
B 283 zl/szt
Wartość wyrobów przyjętych do magazy nu = 31 556 zł
G <164 zł/szt
.J ednos tkowy koszt wytworzenia wyrobów
ZADANIE 4.17
A 460 zl/szt.
B 423 zl/szt
.J ed nostkowy koszt wytworzenia:
G 696 zl/szt.
Deta l I - 2,6 z l/szt
Deta l 2 - 2,0 zł/szt.
ZADANIE 5.1
Detal 3 - 3,0 zł/szt
Detal 4 - 2,3 zł/szt. Przypadek 1
Detal 5 - 0,9 zł/szt. Koszty prac rozwojowych w bilansie - pozycja I oraz 4
Detal 6 - l, I zł/szt. Koszty sprzedaży w rnchunku zysków i strat - pozycja 2.
Detal 7 - 0,2 zl/szt Rozliczenia międzyo.luesowe w bilansie (aktywa) - pozycja 3.
P od zespół I 11,3 zl/szt
P odzespół 2 11,0 zl/szt Przypadek 2
Podzespół 3 8,95 zl/szt l. Korekta odpowiedniej waności początkowej środka trwalego w bilansie.
Samocbód Alfa - IS, I O z l/sz t 2. Koszt fimrnsowy „Odsetki" w rnchunlrn zysków i strat
Samochód Beta - l I ,OO z l/szt 3. Koszt ogólnego za rządu w rachunku zysków i s trat.
Samochód Omegn - 14,75 zł/szt 4. PowięksZen i e wartości ,.Dh1go terminowe aktywa finansowe - udziaty lub ak-
Jednostkowy koszt pełny cje" w bilansie
Samochód Alfa - 19,9 1 zl/szt. 5. Powiększenie wartości „Zapasy (Materiały lub Towary)" w bilansie
Samochód Beta - I 2, I O z l/sz t 6. Powiększen.ie wartości „Wartości niematerialne i prawne - Inne" w bi l;ins ie
Samochód Omega - 16,23 z l/szl. 7. Pomniejszenie \.varto ści odpowied ni ego ś rodka liwa-tego w bilansie oraz pozo-
stały koszt operacyjny - „Aktualizacja wartości aktywów niefinansowych".
 8. „Odpisy z zySku netto w .ciągu roku obrotowego" '" bilansie Prz ypad ek 6
9. „Jnn e rozliczenia niiędzyokresovve" w pasywach, a po s pełnieniu warunków
1,v u k!8dz ie - „Kapila l zapasowy" w bi lansie Pr zep ł ywy
OJse<l'.~
Rn ly s p hity Rata
Okres Znd łl1 'l,en i e
I O ,JJsluga obc::t " or'1Z „Koszly ogólnego zarządu" w rachunku zyskóv.' i strat z lcasi nou leus iH"H kn p i t ! tłuwa

I I. Ponm i cjswją n::tdwyżkę wmtości emisyjnej akcji nad ich waitością nominalną, 4 •l

'""~
270 ooo 30 001) Jl) ooo
a \vartość ponad tę kwulę - „Koszty finansowe - lru1e" w rachunku zysków i strat
12. „1<.vszly fr11;111so,.ve -Aktua lizacja wartośc i w rachunku zysków i strnt
-8 500 8 500 6 498 nu ooo
-S 5JHł 8 500 ó 546 263 502 l '.15·1
! 1. l 1om11icjszc11,ie warto ści „Za pasy - Towary" w oraz ,Yozostaly kos zt
-8 500 8 500 6 5 95 :56 956 1 905
operacyjny - akt1Hllizacja wartości akty'Yvów niefimmsowych" w rachunku zy-
-8 500 8 500 6 64·1 250 36 l 1 356
sków i strat.
-3 500 8 500 (i 69J 243 717 1807
l..!. „Udzinl y/akcje własne" w bilansie, a po sprzedaży wynik na ich sprzedaży
-S 500 8 500 6 7-łJ 237 024 J 757
koryguje ,,Kap iLał za1x1sowy" w bilansie.
-8 5 00 8 500 G79J 2JO 281 17!17 ~
-8 500 s 500 G 3-łJ 223 439 1 657
Przypadek 3 9 -8 50{) 8 500 6 894 2 16 646 1606 _
J. K wota amortyzacji na dzień 31.12.2009: I O 500 zl 10 -8 sno 8 500 6 9<1 5 209 752 1 5~
Kwota amortyzacji na dzieii 31. 12.201 O: I O 500 zl + H OOO zl lt -8 500 8 500 G996 202 807 l 504
OOO z! wynika z sumowa nia amortyzacji z [ 1 fJ pó!rocza 2010 r. liczonej od w~ 11ości
-
12 -85 00 8 500 7 048 t9 5 8 11 J .j·>2
ś < o <lk" <C<wo, lcg<l P""cl i po 11w1.k:rniwcji)
13 -8 500 8 500 7 1011 188 763 I •IOO
\\.'aiiość środlrn trwrdego 1rn dzień 14 -3 51)0 8 500 7 153 181 662 l J-17_
30.09.2009 r. będ zie w~nosić 21 O OOO zt, 15 -8 son 8 500 7 21)6 17.J 509 J 29-1
3 l .12.2009 r będzie wynosić 199 500 zl, 16 ~_l__s5oo 7 260 167 303 12<10
3 l.12.201 O r będzie wynosić 155 500 zl. t7 -S 500 s 500 7 3 1) 160 04} I t S7
-
t8 -8 500 8 50() 7 368 152 730 1 132
Przypadek 4 19 -8 500 8 500 7421 145 362 I 078
\.Vartość bilans0wa m ater i (l~u wynosi 2 J OO zl Wai1ość ta będzie wykazana 20 -8 500 s 500 7 -177 137 9~0 I 013
w zapasach w pozycjj „fvlateria-ly" 21 -8 sno 8 500 7 533 l3Q-łl)J 967
·-
-- -8 500 8 500 7 5S'.l 122 9}0 911
Przypadek 5 23 ·8 500 8 500 7 645 115 J42 855'-
IR_R ~ 4,2301% 24
25
26
-S 500
-8 500
-$ 500
8 500
8 500
s 500
7 7ll:?.
7 759
7 8 t6
107 697
99 995
92 237
RL-= 741
6ft-1
S kor ygo- S ko 1·ygo w:1n:1 Skorygo- Przyc h od_v
l'latn oSć
cen:1 11:1łJp.'.i 11 7. ty t u lu 27 -8 500 8 500 7 37:..t 3<-1 421 626
odsetek Pre 111ia/
Okres rwbyci:1 nn znf!sctlrnm i n:1Uyd :1 po od sete k 28 -8 500 s 500 7 932 76 546 51)3
i wart ości dy .~ lrnnto
po cz :lłc k na koni ci.: uwz g ! ę dnic - i prem ii/
okresu o kr~su
norni n:i lncj
niu uds c ld\ dyskonta
:'l) -,'\ 500 s 500 7 991 68 614 501)-
--
JO -S 500 8 500 8 051 60 623 -ł .:I ~)
6
)l.12 .2009
3 !.12.20!0
1 100,00
1 076,53
1 146,53
t 122,07
70
70
I 076,5 3
l 052,07
46,53
4 \ 54
-23,47
-14,46
Jl
32
-S 5110
-8 500
s 500
8 500
8 I IO
R 170
5:::! 572
44 462
~.--2?\1.l
33 0
31 -85(1 0 s 500 8 131 36 '29'1 26tJ
3 1. 12.20 11 I 052,07 I 096,57 70 1 026,57 44,50 -25,50
31.122012 1 026,57 t 070.00 1070 0,0 0 43,43 -26,57
34 -S 500 8 500 S292 28 061 ~~)~1
35 -S 500 3 500 8 353 19 769 147
Suma t80,00 -IU0,00
36 ·I I 500 11 500 I I -I l 5 l I 415 I ss--1
JR.R/suma 0,74 14 1!1.. J}l) ooo 300 ooo o ~d
ZADA NIE 5.2' ZADAN IE 6.3

8 000 I 200 000 - 3 000 = I 50 000 + 15 000 + 40 000 I. Amortyzacja liniowa

Rok Odpis roczny Odrm mit:sięczny
ZA DA NIE 5.3 2009 3 546,67 443 ,33
2010 5 320 4.:13,33
20t t 5 320 443,33
PozOs ra! e koszly operacyjne·
2012 5 320 .:143,J3
l „StratJ ze zbyc ia njefinansowych aktywów trwałych": 7, 14, 20;
2013 5 320 443 ,33
2. „Aktualizacja wartości aktywów niefinansowych": l, 12, l 7; 20t4 5 320 443,33
3. „Inne kosz ty operacyjne": 2, 3, 4, 5, 6, 9, 10, 11, 13, 16, 18, 19, 21, 22 20 15 5 320 443,JJ
IT Straty twdzwyczajne: 8, 15 20 16 2 533,33 443,33
2. Amo 1·tyzacja degresywna
ZADAN IE 5.4
a) według wariantu I
Rok Odpis roczny O<luis m i i::s i ęcz n y
Koszt niepieniężny; Nie wykazywane w nu:: hunku przeplywów pieniężnych
2009 7 093,33 886,67
w odrębnej pozycji.
201 0 8 653 ,87 72 1, 16
Koszt ni epieniężny ; KorygująpozycjęA.11.7. „Zmiana srnnu należności" w ra- 20 1l 6 230,78 519,23
chunku przeplywów pieniężnych (znak plus w przypadki.i zw iększe nia odpi- 20 12 5 320 443,33
sów, a mi nus w przypadh1 ich zmniejszenia). 2013 5 320 443,33
o. Kosz t niepieni ężny; P?zycja A.Il.4. „Zysk (strata) z dzialaln(rści inwestycyj- 2014 5 320 •143,33
nej" (znak plus). 20 15 62,02 62,02
4. Koszt pieniężny; Pozycja: A.Jl .3. Odsetki i ud zialy w zyskach (dywidendy) b) wedlug warianhl n
(znak plus) oraz C. ll .8 . Odsetki (znak minus) Rok Odpis roczny Odpis miesięczny
Koszt niepi eniężny; P ozycja A .Jl. I O. „lnne ko rekty" (znak plus). 2009 5 674,67 700,JJ
20 10 7 240,87 603,•l l
ZADAN IE 5.5 20 11 5 ó\ 8,92 468,24
20 12 5 J2l)
Bil ans: J, 5 20 13 5 320
Rachunek zysków i stra t: I (w poz. „Inne koszty operocyjne"), 2, 6 2014 :i 320 44:3 ,33
2015 ])05,.54 443, 33
Dodatkowe infonnacje i objaśnienia: 1, 2, 4
.J. ArnortvzacjJ. jednorazm.va +liniowa
ZA DAN IE 6.1 Rok Odpis roczny Odpis mi esięczny
2009 15 200
Dochód w marcu -7 9 13 zl (strata podatkowa) 2010 ) J20 443,JJ
Dochód w kwietniu 4 613,33 zł 2011 5 320 443 ,33
20 12 5 320 443,3 3
ZADAN IE 6.2 20]) ) 320 4•13,33
20t4 15'.W 443,33

Dochód na podstawie podatkowej księgi przychodów i rozchodów -9 57 1 zł (strata 4 . Amortyzacja jednorazow<1 +degresywna
podatkowa) Rok Odpis roczny Odpis miesięczny
Doi;hód na podsrnwit": ksiąg rachunkowych 24 773 z·l 200Q 15 200
20 10 to 640 j 330
20t I 7 660,80 óJS,40
20t2 4 499,20 3711,93
 I ' I

ZA DANIE 6.4 ZADANIE 6.5

I. a) Amortyzacja liniowa l. Amo rtyzacja w roku 2009 :

2 628 zł (liniowa), S 256 (degresywna), I 57 1,so (odp is jednorazowy) .
Rok Odpis roczny Odpis miesięcwy 2a. Dochód p rzy sprze daży wszystkich produktów dla różn yc h war1anlów amor-
~ 5 299 ,06 662,38 tyzacji
2010 9 084,11 757,01 61S 880 zł (liniowa), 613 360 (degresyw na), 467 200 (odpi's jednorazowy)
9 08<1,l I 757,0 1 2b Dochód przy sp rzedaży polowy produktów dla różnyc h warian tów amortyzacji
9 084, 11 757,01
290 940 zl (liniowa), 289 680 (deg resyw na), 216 600 (odpis jednorazowy).
9 084,11 757,01
Ja. Dochód przy sp rzedaży wszystkich prod uktów dla różnych wariantów amor-
2014 8831 ,78 735.98
tyzacji
579 8 12 zl (l in iowa), 577 184 (degresywna), 42'1 760 (odpis jednorazowy)
b) Amortyzacja degresyw na
3b. Dochód przy sprze daży polowy produktów dla różnych wariantów amo rtyzacji:
272 906 zl (liniowa), 27 l 592 (degresyw na), 195 380 (odp is jednorazowy)
_ _R
_ u_k_ _ Odpis roczny Odpis miesięczny

~ )9 _ _1.0__5_
98~
.1_
3___,f-_ _ 1 _3_2'~'·7_7_,
ZAD A NIE 6. 6
~'! 14352,89 I 196,07
2011 9 185,85 765,49
20 12 9084.11 757,01 Dochód na podstawie podatkowej księgi przychodów i rozchodów 57 986,09 zl
2013 7 ~-
46~
,3_
1J_~___6_03~
,S_
6_ Dochód na podstawie ksiąg rac hunkowych 61 986,09 z)

c) Am ortyzacja jedn orazowa+ li niowa ZADANIE 6.7

Rok -Odpis roe<.ny Odpis miesię cznr_ Dochód na podstawie podatkowej księgi przychodów i rozc hodów 114 134,::0 zl
2D09 ~o 2so,J1 Dochód na podstawie ksiąg rachullkowych J 23 35 l,90 z!
2010 9 08<1, l I 757,01
20 11 9 084,11 757,01 ZADANIE 7.1
20!2 2018,692 \68,22

Wynik ze sprzedaży obliczony zgodnie Ż zasadami rachu nku kosztów peln:vch

tl J Amortyzacja jednorazowa+ deg resyw na wynosi 7 650 zl.
Wynik ze sprzed<:iży obliczony zgodnie z zasaJ<'l111i rachun ku kosztów zmi en-
Rok Odpis roczn>' Odp is m i esięczny
nych wynosi 7 650 zl.
~ 3()230,37
2010 18 168,21 2 271,03
ZADANIE 7.2
2011 2 018,692 757,0 1

Wynik ze sprzedaży ob liczo ny zgodnie z zasadami rachunku kosztów pet-

Efektywna stopa podatku
nych dla października, listopada i grudnia wy nosi odpowiednio: - I 500 zł.,
-1 500 zl., 8 200 zl., a dl a I V kwartaltt - 5 200 zł
Am0J1yi.1cju /\mo1tyzacja Amortyz:iCJa
Dochód
liniowu degresywni\ jedno1·azowa + rlcgresywm1 Wynik ze s p rzedaży obliczony zgodnie z z::isadami rac hunku kosztów· zmien-
60 ooo [~1.2!%) 17,35% 3,35%
nych dl<l paździemlka, listopada i grud nia wynosi odpowiednio : -5 son zl..
•IO OOO 19,33% 16.38% •-5 500 zl., 16 200 zł. , a dla IV kwartalu - 5 200 zl
30 ooo 19,46'% 15,29% o,om-;, Zw róć Lnvagę jakie koszty brane są do wyceny zapasu ko1'icowe gn \v y 1i1h11
\V obu systemach rachunku kosztów
 ZADANIE 7.3 ZADANIE 7.6
Ta bela 7. 3. Odpowiedzi do po ł<3 cenia 1,2 i 3
I. Wynik ze sp rzedaży obliczony zgodnie z zasadami rachunku kosztów pełn ych
Okres 1 [l Ól r oc:zc 11 i>ó lrn cze
wynosi 5 210 zl
Wynik ze sprzed.sży ob liczony zgodnie z zasadami rachu n.ku kosztów zmien- Wynik ze sp rzedaży (zl)
(prl:y :z,1lożeniu, że koszly srnk aie uznsadnione sranowią kwoc-;; :).
nych wynosi 5 O17 ,5 zł. 9 827 103 8 14
nieistotną i są odn.oszune w caloSci na koszt wytw01-Lenia produk-
Zwróć uwagę jakie koszty brane są do wyceny za pas u ko ń cowego wyrobu
tów sprzedanych)
w obu sys temach n1chu nku kosztów. Wynik ze sprzed;1zy wedtug rachllnku kosztów pełnych (zł) 95 900 !04 500
Wynik ze sprzedaży w e dłu g rnchunku kosztów zmie nnych (zł) 89 300 10'2 400
ZADAN IE 7.4
Uwaga ! Przy \Vycenie zapa:;ów zasrn so wan o FIFO
Tabela 7.1. Od p o wi ~dzi do pol ecenia 1 i 2
l pół r OCZt! ZADAN IE 7.7
1\'f h:s i;1e S1y L ut M11 r l<wi Mai C::t.l:
Wynik "lC sprzedaży wędł tig 100 ·Rachunek kosztów pelnych:
61 300 91 160 4 1 490 53 860 84 200
n.1chunku kosztów pel nych (zł) 800 a) jednos tkowy kos ziy wytworzenia ZG- 1O = 42 zl/kp l.
Wynik ze sp i-LeJ<iży wed ł ug 109 115 b) jednostkowy koszty wytworzenia ZG-25 = 60 zl/kpl.
rnd111nf..u kOsztów zm iennych (zł)
48 700
040
39 550 36 ooo 100
87 800
c) całkowity koszt wytworzenia= 1 144 OOO zl
n pólrn cze d) wynik ze sprzed:iży = 260 OOO zl (568 OOO zł).
M ies i:1c Lip Sie Wrz p„ź Li s Cru
Ra c hun~k kosztów zmiennych·
Wynik ze sprzed:.liy wedtug -48 120 118
17 960 80 5'.W 6 470
rachunku kosztów odnych (zł)' 080 720 ooo a) jednostkowy koszty zm ienny ZG-1 O= 37 zl/kpl.
Wymk ze sprzedaży wedtug -90 154
80 880
-2'.! 146 b) jed ooslkowy kosz1y zmien ny ZG-25 = 60 zł/kpi
28 100
rachunku kosztów zmiennych (z ł) 500 800 050 880 c) calkowity kosz1 wyiwo rzenia =I 144 OOO z ł
d) wy ni k ze sp rzedaży= 250 OOO zl (50 OOO zł).
Uwaga! P rzy wyce nie zapasów zastosowano FrFO
ZADAN IE 7.8
.J. Z wróć uwn gęjnki e koszry brane są do wyceny zapasu ko ń co we go wyrobu
w obu systemach ra c'hunb1 kosztó \v. Jednostko wy koszty wytworzenia = 3,28 zl/szr.
\4 Wynik ze sprzednży za c ały rok w obu systemac h rac bun.ku kosztów wynosi Ca·lko wity koszty wytworzenia = 3,48 z!/szt.
734 400 zl Je dnostkowy koszt zmienny = 3,08 zł/sz t
Wynik ze sprzed aży= J 420 zł (rachunek kosztów pelnych·l
ZAD A NIE 7.5 Wynik ze sprzedaży= l 320 zł (rachunek kosztów zmiennych)
1rdJ (~ ld 7.2. dpuw1 ed1i do polece nia r,2 i 3
ZADANIE 7.9
!TJ lV
Wy nik ze sprzedaży obliczLrny zgodnie z zasadami rach urtku kosztów pe łnych
\Vv11 1i te l>p1ttda?_y _ w1_1n_:11_ 11_1~(z~IJ_ __ - - 26 +500
- - - +27-420 23 ooo
17 880
- ---+-----+------< wynosi:
\Vy1 11 I 1 t' . 1 11. 1ł , 1llh lŚC: 1 ?JJCf<ICYJlll!J - W<lriaot TJ (zl) 26 500 27 420 :n ooo
17 880
„Aga" = 800 zł
\Vy111I /t' •o p11ed:i>y w..:dług rachunku k.:>sztów
1•d11 vd1 (l li
15 340 17 414,10 22 964,60 16 283,30 „De la" = 700 zł
\Vy1 11I.. /I! ::> 1111c11:i7.y w..:dług rnchunku kosztów „Wiga" = 250 z!
/t lllt •tt1 !'ii.: l1 (i l) _ __ _ _ __ __
ooo
14 500 23 ooo
~--'----~-·-~--~
16 500
18
„Ozzy" = '240 z ł
„Bella" = O zł
2. Koszty zmienn e= 14 805 zl
Kos~ty sta le= 705 zl
M a rża pobycia = 2 695 zl
ZA DANIE 7:10 ZADANIE 9.1

Wynik ze sprz edaż y wynosi 95 OOO zl Z;i ldadając, że zarząd przedsiębiorstwa ni e zdecyduj e s i ~ 1i r1 1, 111 1;11 1i; ilo :.. l. 1wt y.
jednostkOwy kn:szt \vyto.vorzenia budzika lypu N i bud z1k;1 Lypu 1\ wy 111 v :1 w

ZADA NIE 8.1 110 zJ/szt.

2. Zakładając, że z0rząd przedsiębiors twa zdecyJ ujc s i ę na zrni 1111\: di s r;:nwy. 1

Koszl s tancbrdowy - l 924,75 zl/szl. jeJnostko"vy kos7.t wytworzenia budzika typu N wy nies ie 9'l1 z!/szL, ;1 hud 1 1k:1
Slandardowe koszty wy1worzenia - 9 623 750,00 z1 typu R- 150 zl/szt
Zakładając , że zarząd µrzed::;iębiorstwa zdecyduje s i ę na zm i an ę do sL.i wcy
ZADAN IE 8.2 i przypo r ządkow ując wzrost kaszlów wydzjalowych do -.:vyrobu.
dotyczy, jednostkowy koszt wytv„'orzeuia budzika typu N wyniesie 26 0
S lzmda rdowy koszt materialów 'N cenie nabycia - 30,Gl zl/szt a budzika typu R - l l O zt/szt

ZADANIE 8.3 ZADANIE 9.2

Koszt slaRdardmvy wynagrodzeó. z narZlltami d!a z lecenia - l 202,85 zl Zakładaj ąc. że za r ząd przedsi ę bio rst\va nie zdecyduje s i ę na zmianę ck1sta„vcy,
jednostkowe koszty 1,vytworzenia lelt:wizoró\v wy·~ · n_io_s-'ą--~----
ZA DAtilE 8.4
Pozycj;1 IO'" '12''

Jt:dn uslkowy koszt wytwo rzenia ( zł /szt . ) 2 750 3 950 S OOO

Z a kładając. że z<:irząd prze dsi ę biorstwa zdecyd uj e się na zmianę dos taw cy,
kos zt telewizo rów wyni osą:
JO' ' 'Il' '

4 Oi l 6 06J
3. Zakladaj ąc, że zarząd p r zedsięb i orstwa zdecyduje s i ę na zmianę dost<1wi.;y
i przyporządkov..rując wzrost kosztów v,rydzialovvycb d o wyrobu, któ rego o n
ZADAN IE 8.5 dotyczy, jednostkO\\'Y koszt \vytworzenia telew izorów \:1.rynio s ą:

Calkowite odchylenie kosztów _produkcj i - 9 573 750.00

Odchy lenia materiałów bezpośrednich ~ 8 393 900,00
Odchylenie plac bezpoś.rec\ n.i c h - 685 250,00
Odchv lenie wy dzialov,rych kos zlÓ'\V zmiennych - 66.67 ZADANIE 9.3
OdchY\enie wydziałowy·cb kasz lów s talyc h - -333 ,33
Koszty wydzialvwc 1xz y padające na sztuk ę poszczególnycb wyrobów w da-
ZADAN IE 8.6 nym okresie trady cyjnego rachunku kosztów wy n o szą
Wyrób A: 50
Produkcja zakoóczona w wysokości kosztu rzeczyw istego Wyrób B: 150 zl/szl
Koszty wydziałowe przypadające na szt11kę_ poszczególn ych wyrobów 'vV da-
Prnycja ka lku lacyjne Wyrób A \Vyróh B Wyrób C
nym okresie według rachunku kosztów dziala1l wynoszą
"'""·;,1v bcznofrcdmc 48 675,00 38 940, 00 29 205,0ll Wyrób A: J 7,5 z!/ szt
Pl"ce hnnn"·ed„;e 72 030,00 30 870,0 0 82 320.00 Wyrób B I 7 5 z I/szt.
Koszty wydziałow e 121 560,00 10 1 300.00 15 195.00 N iedoszacowanie (-) lub przeszacmvanie(+) ko:-sztów jednostkowych wyrob u
R<rzem 247 2 65,00 171 I IO.DO 126 720 .00 wynos i
 Wyrób ł\: + 12,5 zVszt. • Wyrób B 20 zl/szt.
Wyrób B: -25 zl/szt. • Wyrób C: 120 zł/szt
2. Niedoszacowanie (-)l ub przeszacow::mie(+) kosztów jednostkowych wyrobu
ZADAN IE 9.4 wynosi:
Wyrób A- +9,4 zł/szt.
Koszty zakupu przypadaj ące na s zh1 kę poszczegó lnych wyrobów w danym Wyrób B: +17,2 zł/szt
okrtsie według tradycyjnego rachunku kosztów wynoszą: Wyrób C -Tl zł/szt

Wy rób A : 50 zł/szt
ZADAN IE 9.7
Wyrób B: 75 zl/szt
Ku:nty za k11pu p rzypa d ające na. s ztukę poszczegó lnych wyrobów w dany m 1. Koszty wydzia·lowe przypadając!.! na poszczegó lne zlecc.: nia prod ukc.:yjne w da-
(1kres ie wed lug rac bun.lrn k osztó w dzi ałali w yn oszą: nym okresie wed łu g trJciycyj nego rac hu nku kosz t.ów wyno:;;zą :
Wyrób f>,: 3 7 ,5 zł/sz t Zlecenie ZL I· 800 z l.
• Wy r(>b B: l OO z I/szt. •Zlecenie ZL 2: 800 zl
Niedoszacowanie (-) !ub przeszaco wan ie(+) kosztów jednostkowych wyro bu •Zlecenie ZL 3: 800 z!
wynosi: Koszty wydzia·łowe p~zypadające na poszczegó lne r..lecenia produkcyJ n1,; w cb -
Wy rób A: +12,5 zł/szt nym okresie wedhtg rachunku kosztów działań wynoszą:

I Wyrób B: -25 zł/szt.

ZADANIE 9.5
Zlecenie ZL I: 605 zł
• Zlecenie ZL 2: 670 zł.
• Zlecenie ZL 3: 800 z ł
2. Niedoszacowanie (-)lub przeszacowanie(+) kosztów jednosrkmvych wywb11
I. Koszty sprzedaży przypadające na sztukę poszczególnych wyrobów w danym
wynosi
okresie według tradycyj nego rachunku kosztów wynoszą·
• Zlecenie ZL l +O, 19~ zl/szt.
Wyrób A: 59,5 zł/szt

lI Wyrób B: 73,5 zł/szt.

Koszty sprzetjaży przypad aj ące na sztukę poszczegó lnych -.;vyrobów w da nym
Zlecen ie ZL 2 : +J,3 zł/szt.
• Zlece nie ZL 3: O zl/szt

okres ie wecHu g rach un.k.L1 kosztów dzi ałań wy noszą: ZA DANIE 9.8
Wyrób A: 25 zl/szt
Wyrób B: 95 z ł/ szt. Jednostkowy planowany koszt vryrworzen ia wyrobu s Losuj ąc zasady t radyc yj-
Niecloszacowan ie (-)lu b przeszacowanie(+) kosztów jednos tkowych wyrobu nego rach unku kosztów wynosi 5,37 zł/szt., a wedł ug rachunku kosztów dzia laó
wynosi - 4,5 zl/szt
Wyrób A: +34,5 z l/szt.
Wyrób B: -21,5 zł/szt. ZA DANIE 9.9

ZAD A NIE 9.6 Jednostkowe planowane koszty własne wyrobów według poszczególnych
grup odbio rców obliczone z zastosowaniem zasad tr::idycyjnego raclrnnh._1.1 kosz~
Koszcy ogólnego zarządu p rzypadające na szh1kę poszczególnych wyrobów tów wynoszą:

I w danym ok.res ie wedh1g tradycyjnego rachu nku kosztów wynoszą:

Wyrób A:
Wyrób B :
14,4 zł/szt.
37,2 zł/szt •
Supermarkety: 12,5 zVszt.
Hrn10wuie: 12,5 z.J/szt.
Sklepy deta liczne: 12,5 zł/szt.
Wyrób C: 48 zl/szr.
I Koszty ogó lnego zarządu przy padające na sztu kę poszczegó lnych wyro bów
\ V da nym okres ie we dług rac hunku ko szt.ów dz ia lail wy n oszą
Jednostkowe planowane koszty własne \vyrobó w wedhig poszc.:zegó !nycl1 gn.1p
odbiorcó w obliczone z zas losowaniem zasad rac hunku kosztów dzialań wyn oszą:
Wyrób A: 5 zl/sz t Su pennarkety: 12 ,5 z.J/szt.

I
 I lurtownic: 11 ,7 z.I/szt. • Pl anowana r utz n:i w id kość d7..iala 1l
Wys1.czeiól 11it>nie
S kl epy uctnl icznc : 40,0 zl/szt \Vyrób A Wyrób B \"Yy r ij łJ C
Przyjmowanie dostaw I 8 000,00 t5 000,00 5 000,00
ZADANIE 9.10 Rozładunek 58 000,00 34 000,00 18 ooo.oo
Transpo11 wewnętrzny 22 800,00 26 ooo.oo s ooo.no
Jednostkowy planowany koszt wytworzenia wyrobu stosując zasady tradycyj- Planowanie dostaw 8 000,00 t 7 000 ,00, 30 000,1)0
nego rachunku kosztów wy nosi 6,5 zł/szt., a według rachunk.'l.1 kosztów dziataii - Wydaw;inie dostaw SO 500.00 50 500.00 20 200.00
5,47 zl/szt. \Vypśninrtie niezgodności 29 ooo.oo 37 500.00 l2 500,fJO

ZADANIE 9.11 Pla nowane koszty dziatań w dziale zaopa trze nia dla wybi:anycll z!ece1i. ZL- I,
ZL-2 i ZL-3 .
Koszty wyd z iałowe poniesione w związ ku z rea li zacją zleceó. wynoszą
Zlece ni e ZL l 2 350 zl
Wyszczegó lnienie Zlece nie ZL-O l Zlecenie ZL-02 Zleceni e ZL -03
Zlecenie ZL 2 4 950 zl.
Zlecenie ZL 3 3 JOO zł. Przy_itnowanie dosta1,v I 500,0IJ I 200.00 l 000,00
Rozfadunek 5 600.00 4 400.00 3 60o.nn
Jednostko\Ve koszty wyrobóv,1 wyprodukowanych w ramach zlece1i. wynoszą:
Transport wewnętrzny 4 ooo.oo 4 800.00 80('1,!)fl
--
Zlecenie ZL l 40,5 zł/szt.
Planowanie dostaw I 000,00 I 000,00 I 000.'lO
Zlecenie ZL 2 127 zl/szt.
Wydawanie dost<iw 8 080,00 6 565,00 5 555.00
Z lecenie ZL 3 2 1 zł/szt.
Wyjaśnianie niezgodności 12 500,00 2 500,00 20 ono,o~_
3. Ceny je<luostkowe wyr..obów w}'noszą·
Zlecenie Z L J 52,65 zł/szt.
Zlecenie ZL 2 165, l zl/szt.
ZADANIE 9.13 [
Zlecenie ZL·3 27,3 zl/szt.
Koszty obsług i księgowej dla oddzialu we Wrocławiu wynąszą 1O 550 zl. a d la
oddziCl ]li w Katowicach '-ł 450 z l
ZADANIE 9.12
ZADANIE 9.14
Planowane koszty dziala11 realizm.vanyc h w dzia le zaopa trzenia wynoszą

Koszty doradztw a finansowego dla lilii w poszczególnych województwo1ch

Dzi:ll:iu ia Koszty wynoszą:

!'1zy1mowanie dos1aw 38 ooo.oo dolnoś l ą,kie - 58 600 zł

Ro1.l:1dl111..:k 110 000,00 kujawsko-pomorskie - 20 JOO zl
Tr<.tn spo1t w ewnętrzny 56 800,00 lubelskie - 7 800 zł
Pl;:i nowanie dosww 55 ooo.oo lubuskie - 33 600 zł
Wydawanie closla\v 121 200,00 łódzkie - 31 ! OO zł
Wyja ś niani e błędów 79 ooo.oo małopolskie - ~7 300zl
Rn 7..C ll1 46 11 OO•J.00 mazowieckie - 84 200 zl
opolsk ie - 25 700 zł
2. Planowane koszty dzia laó w dziale zaopatrzenia przypo rządkowane do po- pod karpackie - 22 400 zł
szczególnych wyrobów 1,v-ynoszą • podlaskie - l2300zl
po morskie - 26 500 z ł
ś ląski e - 39 JOO z ł
św i ę to lu zyskie - 15 400 z ł
warmiósko-mazu rskie ~ l 1 I OO z·I
 wie lko pulskie - 46 300 zl Wanok (zl)
Radwnek zysków i sirat
zac..:hodn iopomorskie - 21 600 z l
V. Wynagrodzenia 254 000,00

/'.A DANIE 9.15 VL Świadczenia na rzecz pracowników 63 500,00

Vll . Aml)rtyzacja oouo,_llQ_
·1

Kos?,ty świdacze n ia usług doradztwa dla poszczególnych klienlÓ\.\I wynoszą:

VIIl. Pozosta!e 27 ooo.oo
C. Zysk ze sp17.edaży 57 ooo.oo
Kl - 600 zl
K2 - 2 5'10 zl
Obliczone koszty zgo dnie z zr1saclami rnchu nlcu kosz tów dzlatań wyn oszą:
K3-2 220 zł
a) s przedaż towarów d la klientów:
K4 - 2 280 zł
obsh1giw an ych w sklepie - 88 625 z.l
K5 -- I 170 zl
wmaw iających to war z dostawą na terenie ·wroclnwia - 32 500 zl
K6- 1 570 zl
zama wiając ych rowar z closta\vą w promieniu 50 km od Wro c ł aw ia -
28 OOO z ł ·
~ADAN IE 9.16
b) sprzedaż ush1g napra\yy sprzętu do spawrinla - 50 750 z L
Kos zty kontroli jakości po rozli czeniu na wyroby wynoszą
ZADANIE 9.19
Su knia RKD RKP
Obl iczo ne koszty zgo dnie z zasa dami rac h unku ko sz tów dz inlrd1 \\'Ynoszą:
l Evc:ly11_ _ 4 4'.20 zł 5 206 zl
a) spr zedaż towarów dla k li entów
~ 3 360.7.l 3 637 zł
obsługiwanych w sldepie - 106 875 z ł
~ 8 320 zl 7 862 zł
6 260 zł 5 829 zł zamawiających towar z dostawą na tere ni e Wrochnvia - S l 3 75 z l

~
' y 2 800 zl 2 576 zl zamawiających tow ar z do s tawą w promi eniu 50 km od Wroc la wi<i
63 625" zl '
b) sprzedaż us ł ug wym iany wkładu filtra do wody - 21 875 zł.
ZA DAN IE 9.17
ZA DAN IE 9.20
Kos zty sp rzed azy dla poszczt!gó lny ch sa lonów wyn oszą
SI - 72 500 zl Koszty dziafań ...,y bieżącym okresie wynios ly·
S2 - 49 500 zł
S3 - 28 OOO zl Lp. Dział:111ic Kos?.ry
Dokonywanie z.:io1sów księgowych 42 550 z.l
ZADAN IE 9. 18 Nalicza nie \.vynagrodzeil i obs tuga kadrowa 3'' ·100 z.I
Soon:ądza ni e deklaracji podatkowych 2 800 Zl
Rachunek zysków i SLral metodą porówn a w cz ą przeds tawia się nas t ępująco · Sporządznn ic bi eż ących rnoorlów 2 800 z ł

l Rathunck zysków i strat War1ość (zł)

Koszty usług księgo ...vyc h d la poszczegól nych ty pów ush1g wynios ly: · ·
I A. Przychody ze: s pn: edaży I 500 000,00
~2.'c h ody ze sprzeda ży towa rów i ushig I 500 000,00 Lp. Typ ustuui Koszt
B. Koszty dz i n l ttlnośc i operacyjnej I 443 000,00 OF 6 999zł
1 I Warto:ić sprzedanych 1owarów i ma1erialów I 050 000,00 16 214 zł
SO
Il, Zużycie materiałów 1 energri 15 ooo.oo SK 57 037 zl
!IL Uslugi obte 23 500,00
(V. P0Jatk1 i op lnty o.oo
 I
ZA DANI E 10: 1 Koszty poszczególnych gru p klientów ..v ramach systemu ABC-EVA:
•
•
Grnpa klientów l: 43 060 zl,
Gmpa klienló,,_.v 2: 67 444 zl,
1

I
Marża na posL.c.zególnych grupach kjjenlów·

•
Grupa klientów A:
Grupa klientów B:
Grupa klientów C:
26 225 zl,
43 233 zl,
33 645 zl,
•
•
Grnpa klientów 3: 32 252 zl,
Grupa klientów 4: 26 315 zł. I
ZADAN IE 10.5
Grupa klientów D·

M.arża na poszczególnych
26 858 zł.

kanałach dystrybucji: Koszty poszczególnych grup klientów w ramac\1 tradycyjnego systemu ABC:
I
Kana ! dystrybucji J 60 083 zł, Kl ienci indyw idualni : I 81 I 830 zl,
Kanał dysuybucji U:

ZADANIE 10.2
44 878 zt. ł'rzeds i ęb i o rstwa 2691. O17 zl,
.leclnos tki sekto ra publicznego · I 317 553 zł I
!(osz1y poszczególnych grup klienlów w ramac h systemu ABC-EVA
Marża na poszcz.egó !nyc h wspólnotach mieszkaniowych:
W/VJ ,. Wyspa"· I O 836 zt,
l(lienc i indywidualni:
Przedsiębiorstwa:
2 124 529 zl,
J 338 538 zl,
I
WM „Rzeka": 8 472 z ł , .lednoslk.i sektora publicznego· 2 061 532 zt
WM ,.Morze'':
WM „Ocean":
4 853 zl,
4 319 zł, ZADANIE 10.6 I
\!/JVI „Góra": 2 816 zl,
I. l<.oszty klientów z poszczególnych regionów zgodnie z trady~yjnym rachu n-
• WM „Do lina":
Wi'vl „Wyżyna'·
· WM „Rówuilla":
2 54 7 zł,
6 330 zl,
3 927 zl
kiem kosztów:
Pól noc: 228578zl,
I
Południe: 168228zł,

Marża na poszczególnych rejonoch miasta:

Północ Wrocławia 18 855 zl,
'vVscllód
Zachód
188 277 z ł ,
237 857 zl. I
f'ol11clni e Wroc lawia: 3 245 zl.

ZADAN IE 10.3
Koszty kli e11tów z poszczegó lnych regionó1,.v zgodnie z rachunkiem
dziab1i
Pó l noc 220237 zl,
ko~ztó w
I
Pol11d11 1e:
Wyn ik ze
Grupa
Grupa
sprzedaży \.V
klientów
klientów
I:
2:
ramach poszczegó ln yc h gn.1p klientów:
4 555 zl,
22 402 z ł,
Wschód·
Zachód
191 784 z{,
195614zl,
265 305 zł
I
Grupa klientów 3: - 15 42 ł zł,
• Grupa klirnlów 4: 19 464 zl. ZADANIE 11.1
I
ZADANIE ·J0.4 Koszty stale - pozycje: L 2, 5, 7, 9, lO, Il. 12, 14 , 15. 17, 18, 20, 21, 21, 23,
24, 25, 27. 28
Koszty poszczególnych grup kJ jentów w ramach lradycyjnego sys temu ABC: !<:oszty zm ienne - pozycje 3. 4, 6, 8, 13, 16, 19, 26.
Gru pa kl ientó w I 39 059 zl,
G rupa klientów 2 61 202 zl. ZADANIE 11.2
Grupa kli entów 3· 28 02 ł zl,
Grupa kli entów 4 21 7 ł 7 zl Równanie t- egresji kosztów
K = 2 026,28 + 21 ,6 IQ .

I
 -'· \Vspólczynn ifr. kore lacji : ~ a) wplyw zm ian nonny czas u prncy: - 180 zl
b) wpływ zmian· stawki wynagrodzei\: 380 z(
r= 0,991.
4 Planowane koszty całkowi te:
c) wplyw zmian '.~ielkości produkcji: -380 zł
[( = 3 322,88 zł
ZADANIE 11.6
5. Funkcja kosztów jednostkowych
[( = 2 026.28 -~+ 21,61 Kosz i)' Mia r y ie<l no pods r:iwowe i\'l i:'i1·)1 la 1\l.: u 1.: howc
i\'[i e- sku rnul o- Odchy- Odchy-
0
s1qce In de k s Te rn po l11 deks Te mpo
6 Ko szty jednostkowe: l1: 11ic l eni e
dynnmi lci zntian dyn:11nilci z rni:in
:.1 llsolu rne :-ibso l utne
a) produkcja 50 szt.
213
[( = 62 136 zl/szl
451 25 111.7 11.7 25 111.7 11.7
b) produkcja 60 szt 111 708 44 120,7 20, 7 19 108,0 8,0
K = 55 381 zł/szt. IV I 011 90 142,2 ,42,1 46 117,9 11,9
V l 325 Ili 152,l 52,l 21 106,9 6.9
ZADANIE 11.3 Vl I 5~2 -16 87,8 -12,2 -137 57,1 -42,3
VTI 1 645 -90 57,7 -42,3 -ó-1 65,8 -34,2
2. Równanie regresji kosztów
VlU I 950 n 143,? 43,2 182 '24S,O 143,0
K = -50,4 1 + 85,23Q- l 5,86Q' + 0,997Q 3 IX 2 284 121 156,8 5ó,S 29 119,'2 19,2
Dopasowanie funkcji regresji do danych empirycznych
X 2 584 87 140,8 40,8 -34 89,8 -10,2
a) ::nandardowy b ! ąd szacunku: 1 ,53 mln z·ł
XI 2 909 112 lOS,3
152,6 52,6 25 $,3
b) wspólczynn ik uetenninaci i: 0,992 Xll 3 324 202 90
194,3 94,8 1'27,7 27,7

ZA DANIE 11.4 ZADANIE 11.7

I . Koszty calkowi te
Lp Pozycje lcosztów Zali.bd A Zr1ldadH z,-ddad c
a) okJes podstawowy· 54 OOO zł
b) okres badawczy: . 54 600 zl Koszty bezpośrednie 56,8 55,9 56,1
Średni ważony koszt Jedn ostkowy Koszty wydzin lowc: 16,6 17,9 19,8
a) okres podstawowy: 27 ,O zł/szt. Koszry sprzedbży 6,S 9,0 10,5
Koszcy ogólnego z:irządu 19,8 17,2 13,6
b) okres badawczy: 27,3 zl/szt.
lndeks dynamiki l.:osztu j ednqstkowego Razem JOO,O 100,(J IO!l,O

a) przy zmiennej strukturze produkcji 101,11 %

2. Macierz podobieństwa struktu1)' kosztów zaldadów:
b) przy sralej strnkrnrze produkcji 103,41%
4 . Indeks dynam iki koszm jednostkowego pod wpływem zmian struknuy pro- o 3,5 6,9]
dukcji: 97,78% r= J,s 3,6
[3,6 5,5 o
ZADAN IE 11.5

I . Catkowite kos zry wy nagrodze1l bezpośredn i ch ZADAN IE 11.8

a) okres podstawy: 3 600 zł
b) okres badawczy:3 420 zl l. Koszty wlasne sprzedanych wyrobów: 69 755 zł
Łączne odchylenie kosztów calkowitych: - 180 zł 2. Wskażnik poziomu kosztów: 92,27%
Wply\~ zm ian poszczególnych czynników na zmia.ny ko sztów wynagrodze1l
bezpośrednich :