Posuda Pod Pritiskom - Adnan Salihović

MAŠINSKI FAKULTET Predmet:
TUZLA
Energetsko mašinstvo TOPLOTNI APARATI I UREĐAJI
PROJEKTNI ZADATAK
Posuda pod pritiskom
Predmetni profesor:
Dr. sc. Izet Alić, red. prof.
Tuzla, 2021.
Br.indeksa Ime i prezime Šk.god. Datum Pregledao:
I-46/15 Adnan Salihović 2020/21

TUZLA
Sadržaj
1.Podaci o posudi..................................................................................................................................................5
1.1.Opšti podaci.................................................................................................................................................5
1.2.Tehnički podaci............................................................................................................................................5
1.3. Korišteni standardi i propisi........................................................................................................................6
2.Tehnički opis, namjena i tehnički podaci............................................................................................................7
2.1.Osnovni tehnički opis...................................................................................................................................7
2.2.Polazni podaci..............................................................................................................................................7
3.Određivanje klase posude..................................................................................................................................8
4.Kontrolni proračun čvrstoće...............................................................................................................................9
4.1.Cilindrični omotač izložen unutrašnjem pritisku..........................................................................................9
4.2.Dance izloženo unurašnjem pritisku..........................................................................................................10
5.Proračun vijčanih veza i prirubnica...................................................................................................................12
5.1. Priključak P1..............................................................................................................................................12
5.2. Priključak P2..............................................................................................................................................13
5.3. Priključak P3, P5, P6 (R1/2“).....................................................................................................................15
5.4. Priključak P4 (R2“)....................................................................................................................................16
5.5. Priključak P7..............................................................................................................................................18
5.6. Proračun izreza cilindričnog omotača izloženih unutrašnjem pritisku......................................................19
6.Ojačanje plašta na mjestu pričvršćenja nogu posude pod pritiskom................................................................22
6.1. Pritisak koji se preko ojačanja prenosi na posudu....................................................................................22
6.2. Najveći pritisak pri kome neće doći do plastične deformacije plašta........................................................22
6.3. Naprezanje na uški za nošenje..................................................................................................................23
7.Kontrolni proračun stabilnosti posude.............................................................................................................26


TUZLA
Popis slika:
Slika 4.1.Uprošten presijek cilindričnog omotača………………………………………………………………………………......8
Slika 4.2.Dance izloženo unutrašnjem pritisku………………………………………………………………………………………..10
Slika 5.2.Izrez na cilindričnom omotaču………………………………………………………………………………………………...14
Slika 6.2.Sile koje djeluju na ušku za nošenje............................................................................................18
Slika 7.1.Prikaz položaja posude................................................................................................................19


TUZLA
Energetsko mašinstvo TOPLOTNI APARATI I UREĐAJI Str. br. 3/24
Za potrebe tehnološke industrije potrebno je uraditi mašinski projekat posude pod pritiskom.
Projektno rješenje treba da sadrži:
- Proračun debljine omotača
- Proračun debljine danceta
- Proračun vijčanih veza
- Proračun zavarenih spojeva
- Proračun svih nestandardnih dijelova posude,
- Idejno rješenje posotolja rezervoara,
- Sklopni crtež
- Popis korištenih propisa

TUZLA TOPLOTNI APARATI I UREĐAJI Str. br. 4/24
Energetsko mašinstvo
1.Podaci o posudi
1.1.Opšti podaci
1. Naziv posude: Rezervoar za skladištenje vode
2. Godina izrade
3. Vrsta posude: Stabilna posuda pod pritiskom
4. Klasa posude: IV klasa
5. Nazivna veličina: 1600 (l)
1.2.Tehnički podaci
1. Najveći dozvoljeni radni pritisak: [bar] 3
2. Proračunski pritisak: [bar] 3
3. Radni pritisak:
4. Ispitna materija: voda
5. Temperatura ispitne materije: 20 oC
6. Radna materija: voda
7. Karakteristika radne materije: neutralna
8. Zapremina: [l] 1600
9. Masa prazne posude: [kg] 95
10. Najveća masa punjenja:

TUZLA
1.3. Korišteni standardi i propisi
BAS EN 13445-1:2010 - Posude pod pritiskom koje nisu direktno izložene dejstvu plamena
Dio 1: Općenito
BAS EN 13445-2:2010- Posude pod pritiskom koje nisu direktno izložene dejstvu plamena
Dio 2: Materijali
BAS EN 10025-3:2005 - Toplo valjani proizvodi od konstrukcionih čelika -

Dio 3: Tehnički uslovi isporuke za normalizirane/normalizirane valjane zavarive fino zrnaste
konstrukcione čelike.
BAS EN 10029:2012- Vruće valjani čelični limovi debljine 3 mm i više - Tolerancije dimenzija i oblika
JUS M.E2.252 – Dance izloženo unutrašnjem ili vanjskom pritisku
JUS M.E2.253 – Cilindrični omotač izložen unutrašnjem ili vanjskom pritisku
BAS EN ISO 6410-1 (JUS.1.033-1961) - Vijci izloženi unutrašnjem pritisku
BAS EN ISO 6506-2 – Najveći pritisak pri kome neće doći do deformacije plašta

TUZLA
2.Tehnički opis, namjena i tehnički podaci
2.1.Osnovni tehnički opis

U ovom projektnom zadatku vršimo proračun posude pod pritiskom. U ovom slučaju se radi o vertikalnoj
posudi visine H=2000[mm]. Na samoj posudi se nalaze četiri priključka. Dva priključka su na samom vrhu
posude od kojih je jedan priključak tlačna sklopka a drugi priključak je manometar. Također imamo priključak
za ulaz vode i priključak za izlaz vode . Na samom dnu posude pod pritiskom se nalazi ispust.Posuda je
postavljena na tri oslonca.
2.2.Polazni podaci
Najveći dozvoljeni radni pritisal: [bar] 3
Zapremina : [l] 1600
Temperatura: [ oC] 20
Radni medij: Voda
Fizikalno-hemijske osobine medija: Neutralan

TUZLA
3.Određivanje klase posude
R/B Faktor Iznos/opis Broj bodova
Pritisak [ 0
1. r]
2 7 1
Zapremina [m3]
3. Akumulirana energija [bar∙m3] 21 1
4. Temperatura [°C] 20 0
5. Djelovanje radne materije na okolinu neutralna 0
6. Rizik na ljude bez rizika 0
7. Ekonomski rizik bez rizika 0
8. Ekološki rizik bez rizika 0
Lokac jski og faktora
ak 0
9. o
bez lokacijs
Ukupan broj bodova 2
KLASA POSUDE IV

TUZLA
4.Kontrolni proračun čvrstoće
4.1.Cilindrični omotač izložen unutrašnjem pritisku

Dimenzije i uprošten prijesjek cilindričnog omotača koji se proračunava na unutrašnji pritisak kojim fluid
djeluje na isti prikazan je na slici 4.1.
s Du
Ds
Slika 4.1.Uprošten presijek cilindričnog omotača
Izvedbeni podaci:
]
s = 6 [m
- debljina stjenke cilindra
Ds = 1600 [mm] - vanjski prečnik cilindra
Du = 1588 [mm] - unutarnji prečnik cilindra
Materijal: - Č.0562
Proračunski podaci:
p=3 [bar] - proračunski pritisak
K = 315 [N/mm2] - proračunska čvrstoća pri t = 20 0C
S = 1,5 - stepen sigurnosti
v = 0,95 - koeficijent valjanosti zavarenog spoja
c1 = 0,3 [mm] - dodatak za dozvoljeno odstupanje dimenzija materijala
c2 = 1,0 [mm] - dodatak zbog smanjena debljine lima usljed korozije
ih Uslov primjene:
𝐷𝑠⁄𝐷𝑢≤ 1.2
1.01< 1.2
n

TUZLA
Za proračun debljine stjenke cilindričnog omotača vrijedi sljedeći izraz:
Cilindrični omotač izveden je sa debljinom stjenke s = 6 [mm] što zadovoljava.
4.2.Dance izloženo unurašnjem pritisku

Izvedbeni podaci:
se = 6,0 [mm] - debljina stjenke danca
Ds = 1600 [mm] - vanjski prečnik danca
R = 1280 [mm] - unutarnji poluprečnik sfernog dijela danceta (R = 0,8Ds)
r = 246,4 [mm] - unutarnji poluprečnik trusnog dijela danca (r = 0,154 Ds)
h= 21 [mm
- visina cilindričnog dijela danca (h≥3,5se)
h1 = 404,19 [mm] - visina sfernog dijela danca (h1 = 0,255 Ds - 0,635 se)
a = 160 [mm] - rastojanje vanjskih površina danca i priključka (a≥0,1 Ds)
Materijal: St 52.3N WNr. 1.0570
K = 315 [N/mm2] - proračunska čvrstoća pri t = 20 0C
S = 1,5 - stepen sigurnosti
v = 0,95 - koeficijent valjanosti zavarenog spoja
c1 = 0,3 [mm] - dodatak za dozvoljeno odstupanje dimenzija materijala
c2 1,0 - do
[mm]
di =0atak
zbog
smanjena
debljine [mm] - unutarnji prečnik izreza na dancu
danca usljed
oroz. i habanja
 = 1,9 - koeficijent oblika danca (za slabo ispupčeno dance)


TUZLA
Za uslov koji mora biti ispunjen vrijedi odnos:
Za proračun debljine stjenke trusnog dijela danca vrijedi sledeći izraz:
Danca su izvedena sa debljinom stjenke se= 6 [mm] što zadovoljava.
h1
r
R
se h
Ds
Slika 4.2.Dance izloženo unutrašnjem pritisku

TUZLA
5.Proračun vijčanih veza i prirubnica
5.1. Priključak P1
Izvedbeni podatci (vijak M16):
dK = 14,70 [mm] - prečnik jezgra navoja vijka
dS = 16 [mm] - prečnik tijela vijka
K = 315 [N/mm2] - proračunska čvrstoća pri t=20 0C
s = 1,5 - stepen sigurnosti
di = 65 [mm] - unutarnji prečnik prirubnice
d1=118 [mm] - srednji prečnik zaptivača
bD =21 [mm] - korisna širina zaptivača
- koeficijent zaptivača za stanje

k1 = 23,1 [mm]
pri radu (k1 = 1,1 bD)
c5 = 3 [mm] - konstruktivni dodatak
SD = 1,5 - koeficijent
Z = 1,51 - pomoćna vrijednost iz tablice3
n=8 - broj vijaka

TUZLA
Za proračun najmanje sile u vijku za radno stanje vrijedi sledeći izraz:
gdje su:
- Sila od unutrašnjeg pritiska po prečniku d i
- Sila od unutrašnjeg pritiska od sredine zaptivača do unutrašnjeg prečnika:
-Sila zaptivanja u radnim uslovima:
Na osnovu izračunatih sila slijedi:
Za proračun prečnika jezgra navoja vijka za radno stanje vrijedi sledeći izraz:
Izvedeni prečnik jezgra navojka vijka iznosi dk = 9.15 mm

TUZLA
5.2. Priključak P2
Izvedbeni podaci (Vijak M12):
d1=42,4 [mm] - srednji prečnik zaptivača

k1 = 19,8 [mm]
n=4 - broj vijaka
gdje su:
- Sila od unutrašnjeg pritiska po prečniku d i :
-Sila unutrašnjeg pritiska od sredine zaptivača do unutrašnjeg prečnika:

TUZLA
5.3. Priključak P3, P5, P6 (R1/2“)


k1 = 12,1 [mm]

TUZLA
n=4 - broj vijaka
gdje su:
- Sila unutrašnjeg pritiska od sredine zaptivača do unutrašnjeg prečnika:
5.4. Priključak P4 (R2“)


TUZLA

k1 = 15,4 [mm]
n=4 - broj vijaka
gdje su:

TUZLA
5.5. Priključak P7

k1 = 12,1 [mm]
n=4 - broj vijaka

TUZLA
gdje su:
5.6. Proračun izreza cilindričnog omotača izloženih unutrašnjem pritisku

V1= 0,52 - koeficient oslabljenja za P1
V2=0,78 - koeficient oslabljenja za P2
V3=V5=V6=0,9 - koeficient oslabljenja za P3, P5, P6
V4 = 0,8 - koeficijent oslabljenja za P4
V7 = 0,87 - koeficient oslabljenja za P7

TUZLA
- dodatak za dozvoljeno odstupanje dimenzija

C1= 0,3 [mm]
materijala
- dodatak zbog smanjenja debljine lima usljed korozije i

C2=1 [mm]
habanja
DS =1600 [mm] - vanjski prečnik plašta
DU = 1588 [mm] - unutrašnji prečnik plašta
s=6 [mm] - debljina stijenke
sA [mm] - debljina stijenke i ojačanja plašta zajedno
Slika 5.2. Izrez na cilindričnom omotaču

TUZLA
Za priključak P1:
Za priključak P2:
Za priključke P3, P5 i P6:
Za priključak P4:
Za priključak P7:
Potrebna debljina stijenke je manja od usvojene i nisu potrebna ojačanja na ovim priključcima.

TUZLA
6.Ojačanje plašta na mjestu pričvršćenja nogu posude pod pritiskom

mp = 1470 [kg] - masa prazne posude
mrm = ρvode ∙ posudeV [kg] - masa radnog medija
mrm = 1000 ∙ r2πH
mrm = 1000 ∙ 0,7942 π 4,18 = 8278,8[kg]
6.1. Pritisak koji se preko ojačanja prenosi na posudu
Ukupna vertikalna sila Fv kojom su noge opterećene sastavljena je od mase posude m p i mase radnog medija
mrm.
Dodatna horizontalna sila u slučaju pojave seizmičkog udara Fs iznosi 10% vertikalne sile.
Rezultujuća sila FN na jednu nogu iznosi:
Površina A na koju se oslanja posuda za jednu nogu je:
Pritisak pN koji se preko ojačanja prenosi na posudu iznosi:
6.2. Najveći pritisak pri kome neće doći do plastične deformacije plašta
Izvedeni podatci:
- Se = 6 mm – debljina stijenke cilindra
- Ds = 1600 mm – vanjski prečnik cilindra
- Du = 1588 mm – unutrašnji prečnik cilindra
- Materijal: konstrukcijski čelik č.0562

TUZLA
Proračunski podatci:
- dodatak za dozvoljeno odstupanje dimenzija
C1= 0,3 [mm]
materijala
- dodatak zbog smanjenja debljine lima usljed korozije i

C2=1 [mm]
habanja
K =315 [N/mm2] - proračunska čvrstoća
u=1 [%] - dozvoljeno odstupanje od kružnog oblika
Pritisak za plastično udubljenje za odnos , se određuje iz
obrasca:
Najveći vanjski pritisak pr je veći od pritiska koji se preko ojačanja prenosi na posudu pN što zadovoljava te ne
može doći do plastične deformacije plašta posude.
6.3. Naprezanje na uški za nošenje

Podatci:
s= 4 [mm] - debljina stijenke uške
Č.0562 - materijal
l =200 [mm] - dužina uške
lm = 100 - dužina kraka horizontalne sile
lk = 91,2 [mm] - dužina kritičnog presjeka
mp= 1470 [kg] - masa prazne posude
W=32329 [mm3]
Naprezanje na savijanje: Sila potrebna za podizanje prazne posude
Moment savijanja koji uška trpi

TUZLA
Naprezanje na savijanje na mjestu pričvršćenja uške
Naprezanje na savijanje iznosi zadovoljava jer je manji od MPa.
Slika 6.2.Sile koje djeluju na ušku za nošenje
Naprezanje na istezanje:
Kao kritični presjek za kontrolni proračun uzet je najmanji presjek na uški u zoni djelovanja sile i on iznosi
Naprezanje na istezanje u kritičnom presjeku uške
Naprezanje na istezanje zadovoljava jer je manja od MPa.
Naprezanje na smicanje:
Kontrolni proračun naprezanja na smicanje izvršen je za zavareni spoj na vezi uške i danca.
Presjek zavara iznosi:
Naprezanje zavara na smicanje iznosi:
Naprezanje zavara na smicanje zadovoljava jer je manje od
Dimenzije uška za nošenje kao i veza uške za posudu zadovoljavaju.

TUZLA
7.Kontrolni proračun stabilnosti posude

Na stabilnost posude mogu uticati unutrašnji hidraulički udari koji bi mogli dovesti do ljuljanja tekućine i
eventualni seizmički udari usljed zemljotresa. Nastajanje unutarnjeg hidrauličkog udara nije moguće ni u kom
slučaju, pa je potrebno provjeriti stabilnost posude u slučaju seizmičkog udara. Ukupna vertikalna sila Fv
kojom su noge opterećene sastavljena je od mase posude m p i mase radnog medija mrm.
Ukoliko bi se pojavio seizmički udar, u težištu posude pojavila bi se dodatna horizontalna sila F H u visini 10%
vertikalne sile.
Uslov stabilnosti:
Slika 7.1. Prikaz položaja posude

Posuda Pod Pritiskom - Adnan Salihović

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Posuda Pod Pritiskom - Adnan Salihović

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

MAŠINSKI FAKULTET Predmet:

Dr. sc. Izet Alić, red. prof.

Br.indeksa Ime i prezime Šk.god. Datum Pregledao:

I-46/15 Adnan Salihović 2020/21

1.3. Korišteni standardi i propisi........................................................................................................................6

2.Tehnički opis, namjena i tehnički podaci............................................................................................................7

2.1.Osnovni tehnički opis...................................................................................................................................7

3.Određivanje klase posude..................................................................................................................................8

4.Kontrolni proračun čvrstoće...............................................................................................................................9

4.1.Cilindrični omotač izložen unutrašnjem pritisku..........................................................................................9

4.2.Dance izloženo unurašnjem pritisku..........................................................................................................10

5.Proračun vijčanih veza i prirubnica...................................................................................................................12

5.1. Priključak P1..............................................................................................................................................12

5.2. Priključak P2..............................................................................................................................................13

5.3. Priključak P3, P5, P6 (R1/2“).....................................................................................................................15

5.4. Priključak P4 (R2“)....................................................................................................................................16

5.5. Priključak P7..............................................................................................................................................18

5.6. Proračun izreza cilindričnog omotača izloženih unutrašnjem pritisku......................................................19

6.Ojačanje plašta na mjestu pričvršćenja nogu posude pod pritiskom................................................................22

6.1. Pritisak koji se preko ojačanja prenosi na posudu....................................................................................22

6.3. Naprezanje na uški za nošenje..................................................................................................................23

7.Kontrolni proračun stabilnosti posude.............................................................................................................26

Br.indeksa Ime i prezime Šk.god. Datum Pregledao:

MAŠINSKI FAKULTET Predmet:

Slika 4.1.Uprošten presijek cilindričnog omotača………………………………………………………………………………......8

Slika 4.2.Dance izloženo unutrašnjem pritisku………………………………………………………………………………………..10

Slika 5.2.Izrez na cilindričnom omotaču………………………………………………………………………………………………...14

Slika 6.2.Sile koje djeluju na ušku za nošenje............................................................................................18

Slika 7.1.Prikaz položaja posude................................................................................................................19

I-46/15 Adnan Salihović 2020/21

MAŠINSKI FAKULTET Predmet:

Projektno rješenje treba da sadrži:

- Proračun debljine omotača

- Proračun debljine danceta

- Proračun vijčanih veza

- Proračun zavarenih spojeva

- Proračun svih nestandardnih dijelova posude,

- Idejno rješenje posotolja rezervoara,

- Popis korištenih propisa

Br.indeksa Ime i prezime Šk.god. Datum Pregledao:

I-46/15 Adnan Salihović 2020/21

MAŠINSKI FAKULTET Predmet:

3. Vrsta posude: Stabilna posuda pod pritiskom

4. Klasa posude: IV klasa

5. Nazivna veličina: 1600 (l)

2. Proračunski pritisak: [bar] 3

4. Ispitna materija: voda

5. Temperatura ispitne materije: 20 oC

6. Radna materija: voda

7. Karakteristika radne materije: neutralna

8. Zapremina: [l] 1600

9. Masa prazne posude: [kg] 95

10. Najveća masa punjenja:

Br.indeksa Ime i prezime Šk.god. Datum Pregledao:

I-46/15 Adnan Salihović 2020/21

MAŠINSKI FAKULTET Predmet:

1.3. Korišteni standardi i propisi

BAS EN 10025-3:2005 - Toplo valjani proizvodi od konstrukcionih čelika -

JUS M.E2.252 – Dance izloženo unutrašnjem ili vanjskom pritisku

JUS M.E2.253 – Cilindrični omotač izložen unutrašnjem ili vanjskom pritisku

BAS EN ISO 6410-1 (JUS.1.033-1961) - Vijci izloženi unutrašnjem pritisku

Br.indeksa Ime i prezime Šk.god. Datum Pregledao:

I-46/15 Adnan Salihović 2020/21

2.Tehnički opis, namjena i tehnički podaci