Máy điện trong Năng lượng tái tạo – vers 202109

GV: TS. Vũ Xuân Hùng

Nội dung:

Chương 1. Tổng quan về năng lượng tái tạo, sự biến đổi năng lượng tái tạo thành điện năng và các
loại máy điện sử dụng trong lĩnh vực năng lượng tái tạo (2-3x3)

1.1 Tổng quan năng lượng tái tạo ở VN và trên thế giới
- Tình hình phát triển NLTT ở VN và trên thế giới
- Quy hoạch điện 8
1.2 Sử dụng năng lượng tái tạo để biến đổi thành điện năng
- Phân loại
- Nguyên lý
- Các cấu trúc
1.3 Nguyên tắc cơ bản của điên gió
1.4 Nguyên tắc cơ bản của điện dòng chảy và sóng biển (thủy điện, sóng biến, điện thủy triều)
1.5 Nguyên tắc cơ bản của điện mặt trời (liên quan tới MBA, cuộn kháng lọc,…)

1.6 Tổng quan về các thiết bị điện trong điện gió

- Điện gió công suất bé
- Điện gió công suất lớn

1.7 Tổng quan về các loại máy điện sử dụng trong lĩnh vực năng lượng tái tạo
- Máy điện quay: phân loại (giới thiệu cả các máy phát mới và đặc biệt như từ trường ngang,
supper conductor generators), phạm vi ứng dụng,….
- Máy biến áp chính và phụ trong năng lượng tái tạo
- Động cơ điện kéo blades and nacelle, bơm làm mát, bơm dầu, thang máy….
- 2 slides bài giảng của Prof. A. Binder: EC và GEN
- 1 slide của Prof. Markus Mueller

1.8 Tổng quan về bộ biến đổi công suất trong NLTT

1.9 Tổng quan về cấu trúc truyền động điện trong điện gió

1.10 Tổng quan về lưu trữ năng lượng và nối lưới cho hệ thống NLTT

1.11 Các tiêu chuẩn sử dụng trong NLTT: TCVN, IEC, ….

Chương 2. Máy phát điện không đồng bộ (2-3x3)

2.1 Nguyên lý cơ bản

- Điểm lại các kiến thức cơ bản về máy điện KĐB

- Máy điện KĐB trong NLTT được sử dụng như thế nào: ĐC, MF, khác gì so với trong CN và dân dụng
2.2 Mô hình tổng quát máy điện không đồng bộ cho mục đích điều khiển động cơ
- Mô hình máy điện tổng quát, giải hệ pt vi phân sử dụng PDE trong Matlab, phương pháp Junger
Kutta.
- S-function trong Matlab
- Bài tập mô hình hóa trên Simulink Matlab, tạo S-function

2.3. Máy phát điện không đồng bộ tự kích (rotor lồng sóc) sử dụng làm máy phát điện
- Cấu trúc truyền động điện
- Nguyên lý, phương trình, điều khiển

2.4. Máy phát điện không đồng bộ rotor dây quấn sử dụng là máy phát điện (double-fed induction
generator
- Cấu trúc truyền động điện
- Nguyên lý hoạt động, phương trình, điều khiển
- FOC cho điều khiển generator converter
- Máy phát điện nối lưới, VOC stratergy, PFC cho máy phát điện
Chương 3. Máy phát đồng bộ NCVC (2-3x3)

- Lý thuyết kinh điển

- Mô hình, tính toán, thiết kế
- Mô hình tổng quát, S-function…
- Mô hình mạch từ thay thế và mô hình trường.
- Máy phát điện làm việc với bộ biến đổi công suất
- Máy phát điện tham gia vào điều khiển công suất phản kháng, tác dụng, nâng cao đặc tính động của
lưới thông qua tận dụng inertia moment của rotor, AVC, AFC…
- Máy phát điện khi ngắn mạch
- Máy phát điện khi lưới bị ngắn mạch LVRT

Chương 4. Máy phát điện đồng bộ kích từ bằng dây quấn (1x3)

- Nguyên lý cơ bản
- PQ curve, V curve
- Điều chỉnh kích từ, điều chỉnh điện áp
- Cấu trúc truyền động điện
Chương 5. Máy phát điện tuyến tính (1x3)

- Máy phát điện tuyến tính dùng trong sóng biển

Chương 6. Các loại máy phát điện khác: Máy phát điện từ trường ngang, máy phát từ trở, HTS
generator…. (giới thiệu) (1x3)

- Đưa chương này thành chương 2: Tổng quan về máy phát điện.
- HTS sử dụng tài liệu của Darwind
Chương 7. Các động cơ sử dụng trong năng lượng tái tạo (2x3)

- Nguyên tắc chung

- Động cơ dùng trong điều khiển cánh quạt, nacelle như ĐCKĐB, BLDC motor, BLAC, PM motor
- Pitch drive:……
- Kỹ thuật PWM, SVM
- Giới thiệu cấu trúc điều khiển: UF, FOC, DTC
- Mô hình biến đổi năng lượng, tổn hao cs…
Chương 8. Máy biến áp sử dụng trong năng lượng tái tạo (MBA chính + MBA và MBA phụ) (1x3)

-Nguyên lý cơ bản sử dụng luôn sách máy điện Vũ Gia Hanh, …bổ sung thêm một số phần của ABB
- Cấu trúc CCĐ 1 dây của WT
-Máy biến áp làm việc với bộ biến đổi công suất khác gì với máy biến áp điện lực bình thường
- Máy biến áp chỉnh lưu, máy biến áp làm việc với inverter
- Máy biến áp làm việc với DC/DC converter (high frequence plannar transformer for DC/DC converter)
- Máy biến áp phụ
- Phần bảo vệ máy biến áp
- (Test FAT, PD…, MBA).
Chương 9. Quản lý và tính toán nhiệt cho máy điện trong NLTT (1x3)

- Nguyên tắc làm mát

- Làm mát cho máy biến áp và converter
- Làm mát cho máy phát: nước,…
- Tính toán cho cánh tản nhiệt: mô hình phân tích và FEM
- Mô hình nhiệt: analytical model và 3D FEM
Chương 10. Tự động hóa tính toán cho thiết kế máy điện cho NLTT (1x3)

- MBA, MĐ
- MBA làm việc với bộ biến đổi công suất có khác gì, MBA tích hợp cuộn cảm
- Tính toán thiết kế cuộn kháng lọc.
- Tự động hóa tính toán trong FEM
- Tính toán phần cơ khí cho MĐ (FEM)

Chương 11. Thí nghiệm, vận hành và bảo dưỡng máy điện trong hệ thống NLTT (1x3)
- Nguyên tắc tự động hóa thu thập dữ liệu, thí nghiệm TBĐ trong NLTT: MF, PD, Converter….
- Thí nghiệm trước khi xuất xưởng máy phát điện và máy biến áp
- Commissioning tuabin gió
- Vận hành tuabin gió, giảm tiếng ồn trong tua bin gió
- Giám sát và chuẩn đoán sự cố của máy phát điện trong điện gió
- Bảo dưỡng máy điện trong tuabin gió: máy biến áp, máy điện quay
- Bảo dưỡng MBA.
++++++++++++
- Bài tập dài về S-function cho mô hình máy phát điện và động cơ điện
- Bài tập dài về Matlab code cho tính toán tham số và đặc tính máy điện: đặc tính ngoài, V curve, PQ
curve
- Bài tập dài về mô phỏng hệ thống máy phát điện gió (double-fed IG và PMG), làm theo nhóm (team
work).
- Đánh giá: Điểm các bài tập dài
- Thi viết hoặc thi viết kết hợp phỏng vấn, tùy theo số lượng sinh viên.

Tài liệu tham khảo:

[1]. Hung Vu Xuan, Modeling of PM machines with concentrated windings, TU Delft publisher. ISBN-
9789088914690, 2012.
[2]. H. Vu Xuan, D. Lahaye, H. Polinder and J. A. Ferreira, "Influence of Stator Slotting on the
Performance of Permanent-Magnet Machines With Concentrated Windings," in IEEE Transactions
on Magnetics, vol. 49, no. 2, pp. 929-938, Feb. 2013, doi: 10.1109/TMAG.2012.2212025.
[3]. H. Vu Xuan, H. Polinder, D. Lahaye and J. A. Ferreira, "Modeling for the design of fractional slot
PM machines with concentrated windings protected from demagnetization during three-phase short
circuit," 2012 IEEE Energy Conversion Congress and Exposition (ECCE), 2012, pp. 1276-1283, doi:
10.1109/ECCE.2012.6342669.
[4]. Variable Speed Generators, The Electric Generators Handbook, Ion Boldea, CRC Press, 2005
[5]. Wind Turbines, Fundamentals, Technologies, Application, Economics, Hau Erich.
[6]. Handbook of electrical power system dynamics, IEEE-Wiley press, 2013.
[7]. Energy efficiency and renewable energy handbook.
[8]. Energy Harvesting Solar Wind and Ocean Energy Conversion Systems, CRC Press.
[9]. Electric Machinery (fundamentals), Fifth Edition; A.E. Fitzgerald, Charled Kingsley, Jr., Stephen D.
Umans. McGraw-Hill, 1990.
[10]. Electric Motor Handbook. H. Wayne Beaty, James L. Kirtley Jr. McGraw-Hill, 1998.