TÌM HIỂU VỀ MÁY PHÁT ĐIỆN XOAY CHIỀU 1 PHA, 3 PHA

Credits:
Làm PP: Khánh Ngọc (chính), Hồng Anh, Anh Thư A
Thuyết trình: Hưng
Tìm thông tin:
- Trâm Anh: KN máy phát điện xoay chiều (chung), máy phát điện xoay chiều 1
pha, 3 pha
- Thu Trà: Cấu tạo máy phát điện xoay chiều 1 pha, 3 pha
- Khánh An: Nguyên lí hoạt động máy phát điện xoay chiều 1 pha, 3 pha
- Quỳnh Anh: Ưu nhược điểm của máy phát điện xoay chiều 1 pha
- Việt Quang: Ưu nhược điểm của máy phát điện xoay chiều 3 pha
- Cẩm Tú: Ứng dụng của máy phát điện xoay chiều 1 pha, 3 pha
Tổng hợp, lọc thông tin: Anh Thư A, Hồng Anh

KHÁI NIỆM MÁY PHÁT ĐIỆN XOAY CHIỀU

- Là một máy phát điện chuyển đổi năng lượng cơ học thành điện năng dưới dạng của
điện xoay chiều.
Khái niệm dòng điện 1 pha: Điện 1 pha là điện có 2 dây dẫn, trong đó 1 dây nóng và
1 dây lạnh, hay còn gọi là dây lửa và dây mát.
Khái niệm dòng điện 3 pha:
- Dòng điện xoay chiều 3 pha được định nghĩa là một hệ thống gồm có 3 dòng
điện xoay chiều 1 pha. Theo đó, 3 dòng điện này được gây ra bởi 3 suất điện
động xoay chiều có cùng tần số, cùng biên độ nhưng lệch nhau về pha là 2pi/3.
- Điện 3 pha là hệ thống điện gồm 1 dây lạnh và 3 dây nóng, được mắc nối trong
mạch bằng 2 cách là: nối hình sao và nối hình tam giác.

I. MÁY PHÁT ĐIỆN XOAY CHIỀU 1 PHA

1) KN: Là máy tạo ra một suất điện động xoay chiều hình sin

2) Cấu tạo: Gồm 2 bộ phận chính:

- Phần cảm (roto):
 + Được cấu tạo từ các loại nam châm. Nam châm được sử dụng có thể là nam
châm điện hoặc nam châm vĩnh cửu ( nhưng các máy phát điện hiện nay chủ
yếu sử dụng nam châm điện là chính)
+ Nam châm điện gồm hai phần là cuộn dây tạo từ trường và lõi dẫn (khuếch
đại) từ nối lại với nhau.
- Phần ứng: Là bộ phận được cấu tạo từ các khung dây hoặc các cuộn dây có
tính chất giống nhau được xếp gần, quấn sát, chồng thành nhiều lớp. (Bộ phận
này càng làm tỉ mỉ thì suất điện động tạo ra càng tốt, việc vận hành máy phát
điện sẽ được trơn tru hơn..)

3) Nguyên lí hoạt động: Hoạt động dựa vào hiện tượng cảm ứng điện từ.
- Khi Roto thực hiện quay sẽ sinh ra một suất điện động. Suất điện động này sẽ
biến thiên trong mạch và được gọi là suất điện động cảm ứng.
- Tại đây, dòng điện xoay chiều được sinh ra tại mạch ngoài để máy hoạt động.

4) Ưu nhược điểm:
Ưu điểm:
- Có khả năng tự đồng bộ hóa, khả năng tự điều chỉnh tốc độ, độ rộng, phạm vi
một cách chính xác
- Có cấu trúc mạch được thiết kế khá đơn giản nhưng lại đạt được chất lượng khá
tốt
- Kích thước nhỏ gọn, trọng lượng nhẹ linh hoạt sử dụng không cần đầu tư phòng
chuyên dụng để sử dụng
- Sử dụng đơn giản, chỉ cần kết nối trực tiếp nguồn tải vào máy là có thể dùng
Nhược điểm: Đối với các dòng máy phát điện 1 pha đời cũ vận hành không đáng
tin cậy, không an toàn trong các môi trường rung chấn, rất dễ cháy nổ vì có hệ
thống cổ góp, chổi than.
5) Ứng dụng:
Các dòng động cơ 1 pha được sản xuất để phục vụ nhu cầu sinh hoạt. Chúng
thường chạy với công suất không quá lớn nên được sử dụng tại các hộ gia đình
hoặc các cửa hàng kinh doanh nhỏ lẻ. Phục vụ các thiết bị tải điện có công suất
nhỏ:
VD Tivi Tủ lạnh Quạt điện Bóng đèn Điều hòa gia đình

II. MÁY PHÁY ĐIỆN XOAY CHIỀU 3 PHA

1) KN: Là máy tạo ra ba suất điện động xoay chiều hình sin cùng tần số, cùng biên độ
và lệch pha nhau 2π/3.

2) Cấu tạo:
 - Phần cảm (ROTO): 1 nam châm điện (được nuôi bởi dao động 1 chiều) có thể
quay xung quanh trục cố định để tạo ra từ trường biến thiên.
- Phần ứng: (STATO): gồm 3 cuộn dây giống hệt nhau về kích thước, số vòng và
được bố trí trên ṿòng tṛên lệch nhau1 góc 120.
- Ngoài ra còn có các nắp, puli, cánh quạt và bộ chỉnh lưu.

3) Nguyên lí hoạt động: Dựa trên nguyên lý cảm ứng điện từ.
- Khi nam châm bắt đầu quay trong cuộn dây, thì điện áp sẽ sinh ra ở giữa 2 đầu
cuộn dây. Điện áp này đồng thời sẽ sinh ra một dòng điện xoay chiều.
- Dòng điện lớn nhất sẽ được sinh ra khi 2 cực N và cực S của nam châm gần với
cuộn dây nhất. Tuy nhiên, chiều dòng điện ở mỗi nửa vòng quay, của nam châm
lại ngược nhau.
- Sơ đồ nguyên lý sinh điện
- Dựa trên nguyên lý trên thì sẽ sinh ra dòng điện một cách hiệu quả hơn, máy
phát điện của ô tô dùng 3 cuộn dây cũng bố trí lệch nhau một góc 120 độ trên
stato.
- Mỗi cuộn A, B, C được đặt chênh nhau 120 độ. Khi nam châm bắt đầu quay giữa
chúng dòng điện xoay chiều được sinh ra ở trong mỗi cuộn dây. Dòng điện đó
bao gồm 3 dòng xoay chiều được gọi là “dòng xoay chiều 3 pha”.

4) Ưu nhược điểm:
Ưu điểm:
- Cấu tạo khá đơn giản.
- Đáp ứng khá tốt nhu cầu sử dụng của người trong đời sống, sản xuất và kinh
doanh.
- Đa dạng về mẫu mã, kiểu dáng, công suất
- Hoạt động ổn định, tiết kiệm nhiên liệu, mang lại hiệu quả kinh tế cao, hiệu suất
làm việc lớn.
- Vận hành ổn định trong cả những điều kiện thời tiết khắc nghiệt nhờ thiết kế linh
hoạt, mức độ an toàn đảm bảo.
- Có công suất lớn, cung cấp nguồn điện dự phòng dồi dào, đáp ứng nhu cầu sử
dụng nguồn điện lớn.
- Sử dụng nhiên liệu đơn giản, dễ kiếm, mức tiêu hao nhiên liệu thấp, tiết kiệm chi
phí.
Nhược điểm:
- Công suất lớn nên trọng lượng khá nặng, kích thước cồng kềnh, gây khó khăn
trong quá trình di chuyển.
- Chi phí đầu tư cao,
 - Quá trình vận hành và bảo trì, bảo dưỡng, sửa chữa máy phát điện xoay chiều 3
pha khá phức tạp. Yêu cầu người thợ cần có chuyên môn cao, am hiểu về thiết
bị.

5) Ứng dụng:
- Ứng dụng trong lĩnh vực công nghiệp: Để sản xuất không bị gián đoạn thì máy
phát điện luôn được bố trí trong các nhà máy để kịp thời xử lý sự cố.
- Ứng dụng trong nông, lâm nghiệp: Máy phát điện xoay chiều 3 pha sẽ được sử
dụng trong hệ thống tưới tiêu, thu hoạch hoặc xay sát thành phẩm.
- Giao thông vận tải: Với các tàu biển cỡ lớn phải cần đến máy phát điện 3 pha để
nó có thể vận hành và chạy cho các chuyến hàng dài ngày. Ở máy bay, tất cả
nguồn điện năng được sử dụng cho máy bay được cung cấp từ các máy phát
điện đặt trong động cơ